1

БАРИЛГЫН НОРМАТИВ БАРИМТ БИЧГИЙН ТОГТОЛЦОО МОНГОЛ УЛСЫН БАРИЛГЫН НОРМ БА ДЇРЭМ

ДЭЭВРИЙН ХУЧЛАГА

БНбД 31.02.03

Албан ёсны хэвлэл

Улаанбаатар хот. 2003 он.

БНбД 31.02.03

2

1. Энэ нормыг Засгийн газрын хэрэгжїїлэгч агентлаг – Барилга, хот байгуулалт, нийтийн аж ахуйн газарт боловсруулав.

2. Монгол улсын Дэд Бїтцийн сайдын 2003 оны 12 дугаар сарын 18-ны єдрийн 252 дугаар тушаалын нэгдїгээр хавсралтын 3-т батлав.

3. Энэхїї барилгын норм ба дїрэм батлагдсантай холбогдуулан Улсын барилгын хорооны 1987 оны 107 дугаар тогтоолоор мєрдєхєєр шийдвэрлэсэн “Кровли” СНиП II-26-76 норм ба дїрмийг хїчингїй болсонд тооцов.

4. “Дээврийн хучлага” БНбД 31.02.03 –ийг 2004 оны 01 дїгээр сарын 01-ний єдрєєс эхлэн зураг тєслийн ажилд мєрдєнє.

Боловсруулсан:

М. МАГМУТ -Техникийн ухааны дэд доктор.

Хянан тохиолдуулсан:

А. ЦЭВЭЛМАА - Монгол улсын мэргэшсэн инженер, докторант

Б. БААСАНЖАВ - Монгол улсын зєвлєх инженер

Энэхїї нормативийн баримт бичгийг Барилга, хот байгуулалт, нийтийн аж ахуйн газар (Засгийн газрын хэрэгжїїлэгч агентлаг) –ын зєвшєєрєлгїйгээр бїрэн болон хэсэгчилэн хувилах, олшруулах, тараахыг хориглоно.

БНбД 31.02.03

3 Албан ёсны хэвлэл

МОНГОЛ УЛСЫН БАРИЛГЫН НОРМ БА ДЇРЭМ

ДЭЭВРИЙН ХУЧЛАГА

ROOFING

2004 оны 01 дїгээр сарын 01-ний єдрєєс эхлэн мєрдєнє.

1. Ерєнхий хэсэг

1.1. Энэхїї нормыг тєрєл бїрийн зориулалттай барилга, байгууламжийн хуйлмал, цардмал, асбестцементэн долгионт хавтан, нимгэн гєлмєн тємєр, зэс, хэвлэсэн тємєр, металлвааран хавтан ба полимер (шинглс) хавтанцар, ховилтой тємєр бетон хавтан (хуйлмал бус) зэрэг дээврийн хучлагын зураг тєслийг боловсруулахад мєрдєнє. Тухайлсан техник-эдийн засгийн тооцоог їндэслэн, орон сууц, олон нийтийн барилгад адрын хєндийт хучлагад зориулж тємєр бетон хавтан дээврийг энэ нормын хїснэгт 1 –д зааснаар хэрэглэхийг зєвшєєрнє.

Хїснэгт 1 Хучлагын тєрєл Налуу, % Дээврийн хучлагад їйлчлэх нєлєєлєл

°С хїртэл _1_2 халах

механик (цохилт) _3, кгс∙м, ихгїй

Шїлтийн уусмал_4

Хїчиллэг уусмал_4

________________ _1 Дээврийн хучлагын гадаргуу дээрхи хэмийг барилгын дулаан техникийн норм болон барилгад

хэрэглэх уур амьсгал ба геофизикийн їзїїлэлт нормын дагуу тодорхойлно. Дээврийн хучлагын гадаргуу дээрх хэмийн нєлєєллийг багасгах зорилгоор дээврийн дээд їеийг

цайвар єнгийн материалаар хийнэ. _2 Барилгын дээврийн хучлагын их хэмжээний дулаан ялгарах хэсэгт, дулаан техникийн нєхцєлєєр

хуйлмал, цардмал, асбестцементэн долгионт хавтан материалуудыг хэрэглэх нь тооцоогоор зєвшєєрєгдєхгїй бол, тооцооны шаардлагуудыг хангахуйц ган ба бусад хучлага хийхийг зєвшєєрнє.

_3 Дээвэрт нєлєєлєх механик (цохилт) їйлчлэлийг ломоор цохих їед 1 м єндрєєс їйлчлэх 30 кгс хїчтэй тэнцїї, хурц єнцєгт болон ирмэгтэй хатуу биетийг чирэх їед 10кгс хїчээр, тємєр хїрзээр ажиллах їед 5кгс хїчээр, модон хїрзээр ажиллах їед 1 кгс хїчээр тус тус авна.

_4 Дээврийн хучлаганд идэмхий шїлтлэг нєлєєлєл болон їйлдвэрлэлийн хийн ялгарлаас їїсэх нєлєєллийг тухайлан тооцно.

1. Хуйлмал битумэн материалан (хуйлмал) болон тосон тїрхлэгэн, шиллэг торон материал (цардмал): а) хайрган хамгаалах їетэй 10 –аас бага 65 2 _5 Зєвшєєрнє _6 Зєвшєєрнє.

_______________ _5 Тослог тїрхлэг нь хїснэгт 4-т тусгасан найрлага, нэмэлттэй байна. _6 Хамгаалах їеийн хайрга нь хїчиллэг орчинд тэсвэртэй чулуулаг байна.

б) том ширхэглэлтэй элсэн буюу хуягласан материалан дээд їетэй хучлага

10 – 25 _7 75 1 _8 Зєвшєєрнє. ­

_______________ _7 Онцгой тохиолдолд зєвшєєрсєн 25 %-иас дээш налуутай, налууны урт нь 1.5 м-ээс их дээврийн

хучлагад илїї дулаан тэсвэрлэх тїрхлэгийг (4 хїснэгтийн дагуу) хэрэглэх, мєн дээврийн хучлагын налууны дагуу хуйлмал материалын єргєнийг 70 мм-ээс багагїйгээр зєрїїлж, дээврийн хучлагын сууринд хєдєлгєєнгїй суулгасан, їжлийн эсрэг хамгаалалтай савх модонд 2х25 мм (ГОСТ 4029­63)-ийн давирхайтай хадаасаар, 200 мм-ийн зайтайгаар ус тусгаарлагч їеийг тогтооно.

_8 Ус тусгаарлагч їеийн тїрхлэгийг 2.12 дугаар зїйлд заасны дагуу хэрэглэнэ.

БНбД 31.02.03

4

2. Дор дурдсан хамгаалах їетэй, хуйлмал дээвэр: а) бетон ба армоцементэн хавтангаар хамгаалсан

2,5 –аас бага 65 10 Зєвшєєрнє Зєвшєєрєх- гїй

б) элс цементэн зуурмагаар хамгаалсан

адил 65 5 " Адил

в) нарийн ширхэгтэй асфальтбетоорхамгаалсан

" 65 5 " Зєвшєєрнє.

3. Àсбестоцемент долгионт хавтан

10 - 33 80 Зєвшєєрєх- гїй " Зєвшєєрєх-

гїй 4. Уур амьсгалын III бїсэд хэрэглэх, асбестоцемент долгионт хавтан

10 - 20 80 Адил " Адил

5. Ховилтой тємєр бетон хавтан _9 5 - 10 80 5 " "

________________ _9 Тємєр бетон хавтан дээврийн ус їл нэвтрэлтийн В­6 ­ В­10 марктай, Мрз 200 (ГОСТ 4795­68, ГОСТ

4800­59)­аас багагїй хїйтэн тэсвэрлэлийн марктай бетоныг хэрэглэнэ. В­6 ус їл нэвтрэлтийн марктай ховилтой тємєр бетон дээврийн хавтанг хэрэглэхдээ хавтангийн

нїїрэн талыг заавал дор дурдсан найрлагатай будгаар будна. Їїнд: 1 мм зузаан тиокол уусмал, марк Т­50; 1 мм зузаан наиритын уусмал, марк НТ; 2 мм зузаан битум­бутилкаучук шаваас; Агааржуулалтын хоолой, яндан болон бусад инженерийн тоноглол нэвтрэн гарах хэсэгт дээврийн

ховилтой тємєр бетон хавтанг 100 мм –ээс багагїй єндєрсгєж зузаалж єгнє.

1.2. Дээврийн хучлагын тєрлийг барилга байгууламжийн зориулалт ба бїтээцийн шийдэл болон байгаль цаг уурын онцлогийг тооцож, хїснэгт 1-д заасан налуунаас хамааруулан сонгоно. Дээврийн хуйлмал ба цардмал материалан хучлагыг ихэвчлэн 2.5% хїртэл налуутай дээвэрт хэрэглэх ба зарим нєхцєлд 12%-иас илїї налуутай дээвэрт хэрэглэж болно.

1.3. Дээврийн хучлагын ажлын зурагт дараах зїйлїїдийг тусгаж єгєх шаардлагатай. Їїнд:

• Дээврийн хучлагын бїтээц, эдлэхїїн, материалын нэр ба марк, улсын стандартын ба техникийн нєхцлийн зохих заалтууд;

• Дээврийн налууны хэмжээ, ус зайлуулах цоргоны байрлал ба барилгын заадсын хэсэглэл;

• Дээврийн хучлагын хийцлэл, огтлол, нарийвчилсан хэсэглэл болон бусад бїтээцїїдийн уулзвар хэсгїїдтэй нийлэх хэсэглэл;

• Галын эсрэг хамгаалалт, галын аюулгїйн болон барилга угсралтын ажил, тїїнийг гїйцэтгэхэд тавигдах аюулгїй ажиллагааны арга хэмжээнїїд;

• Шаардлагатай бусад тайлбарууд зэрэг болно.

1.4. Дээврийн даацын хэвлэсэн ган хавтан хучлагын дээр шатамхай материал, тоноглол, багаж хэрэгсэл, амархан шатдаг зїйлс, шингэн хий зэргийг байрлуулахыг хориглоно.

1.5. Дээврийн хучлагад хэрэглэгдэх эх орны болон гадаад орны їйлдвэрїїдээс ний- лїїлэгдсэн материалууд нь Монгол улсын болон олон улсын стандартын шаард- лагыг хангасан тухай баталгаа, эсхїл техникийн гэрчилгээтэй байвал зохино.

1.6. Тєрєл бїрийн дээврийн хучлагын шаардагдах налууг (хувиар,%) хїснэгт 2-ын дагуу сонгоно.

БНбД 31.02.03

5 Албан ёсны хэвлэл

хїснэгт 2

Дээврийн хучлагын материалын тєрлїїд

Хуйл- мал

Цард- мал

Асбест- цементэн долгионт хавтан

Нимгэн гєлмєн тємєр,

зэс

Хэвлэсэн гєлмєн

тємєр ба металл- вааран хавтан

Ховилтой тємєр бетон хавтан

Вааран хавтан-

цар

Асбест цементэн хавтгай

хавтанцар

Хар тосон полимер

хавтанцар

0-25 0-25 10-аас багагїй

20*-с бага- гїй

50-иас багагїй

50-иас багагїй

30-аас багагїй

10-аас багагїй

5-аас бага- гїй

* Ховилтой шавар вааран хавтанцарт 30%-иас ихгїй

1.7. Дээврийн хотгор хэсэг дэхь дээврийн хучлагын налуу нь 1 хувиас багагїй байна.

1.8. Асбестцементэн долгионт хавтан, асбестцементэн хавтгай хавтанцар, элс- цементэн ваар, нимгэн гєлмєн тємєр, металлвааран ба хэвлэсэн гєлмєн тємєр хавтан, тїїнчлэн орчны шїлтлэг їйлчлэлийн зэргээс хамаарсан бетон хавтан буюу элс цементийн зуурмаган хамгаалалтын їетэй болон ашиглагдаж буй дээвэр зэрэг нь барилгын бїтээцийг зэврэлтээс хамгаалах нормын (СНиП 2.03.11) шаардлагыг хангасан байвал зохино.

1.9. Хуйлмал, цардмал ба ховилтой тємєр бетон хавтан дээврийн хучлагаас усыг барилгын дотуур зайлуулахаар тєлєвлєвєл зохино. Ширхэгийн материал, асбестцементэн долгионт хавтан, нимгэн гєлмєн тємєр, зэс, металлвааран ба хэлбэржїїлсэн гєлмєн тємєр хучлагаас усыг барилгаас гадагш цоргоор зайлуулахаар тусгавал зохино. Усыг гадагш задгай хаяж зайлуулах шийдлийг зєвхєн ховилтой тємєр бетон хавтан дээвэртэй 10 метр хїртэл єндєр, 4 хїртэл давхар барилгад тусгахыг зєвшєєрнє. Бусад хучлагаас усыг гадагш зохион байгуулалтгїй задгай хаях шийдлийг зураг тєсєлд тусгахыг хориглоно.

2. Дээврийн хуйлмал ба цардмал хучлага

2.1. Дээврийн хучлагын бїтэц, материал, тєрєл, хэв загварыг налуунаас нь хамааруулан хїснэгт 3-ын дагуу сонгоно.

2.2. Тїрхлэгийг хїснэгт 4-ийн дагуу дээврийн хучлагын тєрєл, налуу, барилга барих газар нутгаас хамааруулан сонгоно. Ус тусгаарлах їе дээрх халуун тїрхлэг нь 2 мм, хїйтэн тїрхлэг нь 1 мм зузаантай байна.

2.3. Дээврийн хучлага нь 2.5 хувь ба тїїнээс их налуутай бол дээврийн хотгор хэсэгт ус тусгаарлагч їндсэн їеийг дээврийн 2 їе хуйлмал (хуйлмал дээвэрт), эсхїл шиллэг материалаар торлосон цардмал 2 їеээр (цардмал дээвэрт) хїчитгэх шийдэл тусгана. Энэ хїчитгэх їеїд нь дээврийн хэвгий гадаргууд (эмхэрдэх шугмаас) 750 мм-ээс багагїй зайд байхаар хийгдэнэ. К-9, К-12 загварын дээврийн хучлагын хотгор хэсэгт 2.10-р зїйлд заасны дагуу хїчитгэсэн їндсэн ус тусгаарлагч їеийн єргєний хэмжээгээр хамгаалах їе хийхээр тєлєвлєвєл зохино.

БНбД 31.02.03

6

Хїснэгт 3

Дээврийн хучлагын налуу, %

Дээврийн хучлагын

тєрєл

Дээврийн хучлагын

загвар Ус тусгаарлагч їндсэн їе

Ус тусгаарлагч їе дээрх хамгаалал- тын їеийн тєрєл

1 2 3 4 5 0­оос ­ 2,5

хїртэл

Хуйлмал К-1 Давирхайтай тїрхлэг дээр 4 їе: а). ТГ-350, ТГ-300 (ГОСТ 10999­76) маркийн халь-- сан бїрхїїлтэй ус тусгаарлагч цавагт хар цаас. б).ТАГ-350 маркийн ус тусгаарлагч цавагт хар цаас.

Давирхайтай тїрх- лэг дээр хайрган їеийг 2.10-р зїйлд заасны дагуу хийнэ.

К-1А Дээрхтэй ижил Усыг цуглуулж зай- луулах дээврийн хучилгад давирхай- тай тїрхлэг дээрх хайрган їеийг 20 мм зузаантай хийнэ.

К-2 Хар тосон тїрхлэг дээр 4 їе: а) ГИ-Г, ГИ-К (ГОСТ 7415­74*) маркийн гидроизол б) Їжилгїйжїїлэх давирхайтай РМД-350 маркийн хуйлмал материал в) ТГ-350, ТГ-300 (ГОСТ 10999­76) маркийн халь- сан бїрхїїлтэй ус тусгаарлагч цавагт хар цаас г) ТАГ-350 маркийн ус тусгаарлагч цавагт хар цаас

Давирхайтай буюу їжилгїйжїїлэх хар тосон тїрхлэг дээрх хайрган їе

К-2А Дээрхтэй ижил Ус цуглуулах дээв- рийн хучилгад да- вирхайтай буюу їжилгїйжїїлэх хар тосон тїрхлэг дээрх хайрган їеийг 20 мм зузаантай хийнэ

К-3 Хар тосон тїрхлэг дээрхи С­РМ (ГОСТ 15879­70) маркийн 4 їе шиллэг хуйлмал материал

Їжилгїйжїїлэх хар тосон тїрхлэг дээрх хайрган їе

К-3А Їжилгїйжїїлэх хар тосон тїрхлэг дээр 4 їе: а) РэМ-350 маркийн зєєлєн бїрхїїл їетэй хуйлмал материал б) РМД–350 маркийн їжилгїйжїїлэх давирхайтай хуйлмал материал в). РКМ-350, РКМ-350В (ГОСТ 10923­76) маркийн жижиг сївэрхэг хуягтай дээврийн хучлагын хуйлмал материал г) РПП-350Б, РПП-350В (ГОСТ 10923­76) маркийн тоосорхог хуягтай завсар їеэнд тавих хуйлмал материал

Дээрхтэй ижил

К-4 Давирхайтай тїрхлэг дээр 5 їе: а) ТГ­350, ТГ­300 (ГОСТ 10999­76) маркийн хальсан бїрхїїлтэй ус тусгаарлагч цавагт хар цаас б) ТАГ­350маркийн ус тусгаарлагч цавагт хар цаас

Ашиглагдаж буй дээвэрт зориулж 2.11-р зїйлд заас- ны дагуу хийнэ.

К-4А Їжилгїйжїїлэх хар цаасан тїрхлэг дээр 5 їе: а) ГИ­Г, ГИ­К (ГОСТ 7415­74*) маркийн гидроизол б) РМД­350 маркийн їжилгїйжїїлэх давирхайтай хуйлмал материал

Ашиглагдаж буй дээвэрт зориулж 2.11-р зїйлд заас- ны дагуу хийнэ.

Цардмал К-5 4 арматурласан жийргэвчтэй ВВ­Г, ВВ­К маркийн шиллэг зотон, эсхїл ССС, СС­1 маркийн шиллэг тор 4 їе хар тосон буюу хар тосон-резинэн тїрхлэг

Їжилгїйжїїлэх хар тосон буюу хар тосон-резинэн тїрх- лэг дээрх хайрган їе

БНбД 31.02.03

7 Албан ёсны хэвлэл

1 2 3 4 5 2,5 -аас

10 хїртэл

Хуйлмал К-6 Хар тосон эсхїл давирхайтай тїрхлэг дээр 3 їе: а) ТГ-350, ТГ 300 (ГОСТ 10999­76) маркийн халь- сан бїрхїїлтэй ус тусгаарлагч цавагт хар цаас б) ТАГ-350 маркийн ус тусгаарлагч цавагт хар цаас в) РМД–350 маркийн їжилгїйжїїлэх давирхайтай хуйлмал материал

Давирхайн буюу хар тосон тїрхлэг дээрх хайрган їе

К-7 Хар тосон тїрхлэг дээр 3 їе: а) С­РМ (ГОСТ 15879­70) маркийн шиллэг

хуйлмал материал б) РэМ-350 маркийн зєєлєн бїрхїїл їетэй

хуйлмал материал в). РКМ­350Б, РКМ­350В (ГОСТ 10923­76)

маркийн жижиг сївэрхэг хуягтай дээврийн хучлагын хуйлмал материал

г) РПП­350Б, РПП­350В (ГОСТ 10923­76) маркийн тоосонцор хуягтай завсар їеэнд тавих хуйлмал материал

Хар тосон тїрхлэг дээрх хайрган їе

Цардмал К-8 3 арматурласан жийргэвчтэй ВВ­Г, ВВ­К маркийн шиллэг зотон, эсхїл ССС, СС­1 маркийн шиллэг тор 3 їе хар тосон буюу хар тосон-резинэн тїрхлэг

Хар тосон буюу хар тосон-резинэн тїрх-лэг дээрх хайрган їе

10 -25 Хуйлмал К-9 Хар тосон тїрхлэг дээр 2 їе (доод): а) С­РМ (ГОСТ 15879­70) маркийн шиллэг хуйлмал материал б) РэМ-350 маркийн зєєлєн бїрхїїл їетэй хуйлмал материал в) РПД­300 маркийн їжилгїйжїїлэх давирхайтай дэвсгэр їеийн хуйлмал материал г) РКМ­350Б, РКМ­350В (ГОСТ 10923­76) маркийн жижиг ширхэгэн хуягтай дээврийн хуйлмал материал д) РПП­350Б, РПП­350В, РПП­300А, РПП­300Б, РПП­300В (ГОСТ 10923­76) маркийн тоосонцор хуягтай дэвсгэр їеийн хуйлмал материал е) РПМ­300А, РПМ­300Б, РПМ­300В (ГОСТ 10923­ 76) маркийн жижиг ширхэгэн цацаастай дэвсгэр їеийн хуйлмал материал ж) П­350, П­300 (ГОСТ 2697­75) маркийн дээврийн хар цаас Хар тосон тїрхлэг дээр 1 їе (дээд): а) С­РК, С­РЧ (ГОСТ 15879­70) маркийн шиллэг хуйлмал материал б) РКД­420, РКД­350маркийн їжилгїйжїїлэх давир- хайтай том сївэрхэг хуягтай хуйлмал материал в) РКЦ­420 маркийн єнгєт хуягтай хуйлмал материал г) РэК­420 буюу РэЧ­350 маркийн хуягт, эсхїл том сївэрхэг хуягтай ба зєєлєн бїрхїїл їетэй хуйлмал материал д) РКК­500А, РКК­400А, РКК­400Б, РКК­400В, РКЧ­350Б, РКЧ­350В (ГОСТ 10923­76) маркийн хайрсархаг, эсхїл том сївэрхэг хуягтай хуйлмал материал.

Ташаавчийн хэсэгт ус тусгаарлагч їеийн хїчитгэсэн хэсгийн єргєний хэмжээгээр хайрган їеийг 2.3-р зїйлд заасны дагуу хийнэ.

Цардмал К-10 2 арматурласан жийргэвчтэй ВВ­Г, ВВ­К маркийн шиллэг зотон, эсхїл ССС, СС­1 маркийн шиллэг тор 2 їе (доод) хар тосон буюу хар тосон-резинэн тїрхлэг; хар тосон буюу хар тосон-резинэн тїрхлэг дээр том сївэрхэг буюу хайрсархаг цацаастай (К-9 загварын дээврийн хучлагатай зохицуулан) 1 їе (дээд) хуйлмал материал

Дээрхтэй ижил

БНбД 31.02.03

8

1 2 3 4 5 Хуйлмал К-11 2 їе (доод) РМ­500­2 маркийн хайлмал хуйлмал

материал; 1 їе (дээд) РК­500­2 буюу РК­420­1 маркийн хайлмал хуйлмал материал

Дээрхтэй ижил

К-12 1 їе (доод) РМ­500­2 маркийн хайлмал хуйлмал материал; 1 їе (дунд) РМ­420­1 буюу РМ­350­1 маркийн хайлмал хуйлмал материал; 1 їе (дээд) РК­500­2; РК­420­1, РК­350­1 маркийн хайлмал хуйлмал материал

Дээврийн хотгор хэсэгт ус тусгаар- лагч їндсэн їеийн хїчитгэсэн хэсгийн єргєний хэмжээ- гээр хайрган їеийг 2.3-р зїйлд заасны дагуу хийнэ.

Тайлбар: 1. 1:2 –ын харьцаагаар бэлтгэгдсэн керосинд 5-р маркийн хар тосон зуурмагаар шиллэг торлогтой

шийдэл тусгавал зохино. Шиллэг тороор торлосон цардмал дээврийн хучлаганд тїрхлэгэн їе ба арматурласан жийргэвчийн тоог 1-ээр багасгахийг зєвшєєрнє.

2. К-9 загварын дээврийн хучлаганд дулаан тусгаарлагч материалын (тэгшилгээ їегїй) сууриар дэвсгэр їеийн хуйлмал материал болон хар цаас хэрэглэхийг хориглоно.

3. Дээврийн гэгээвч дээрх К-1 - К-5 загварын дээврийн хучлагууд нь 3 їе ус тусгаарлагч ба хайрган хамгаалалтын їетэй байна.

4. Хэрэв К-9 - К-12 загварын дээврийн хучлагын дээд їе нь хайрсархаг буюу том сївэрхэг хуягтай хуйлмал материал биш бол, тїїнийг БТ-177 (ГОСТ 5631-70*) будгаар заавал будахаар тусгавал зохино. Зураг тєсєлд будгийг 2-3 жилийн дараа дахин сэргээж байх тухай зааж єгнє.

5. Барилга байгууламжийн тєлєвлєлтєд хэрэглэх уур амьсгалын I, II бїсэд баригдах орон сууцны барилгад, техник, эдийн засгийн тооцоог їндэслэн, доод талын 3 їеийг нь К-9 загварын материалаар, дээд талын 1 їеийг нь С-РК маркийн шиллэг хуйлмал материалаар буюу РКЦ- 420 маркийн єнгєт хуягтай хуйлмал материалаар, эсхїл РКК-500А, РКК-400А, РКК-400Б, РКК- 400В маркийн том сївэрхэг хуягтай хуйлмал материалаар хийх, 2-3 % -ийн налуутай дээврийн хучлагыг тєлєвлєхийг зєвшєєрнє.

6. Усыг цуглуулж зайлуулах дээврийн хучлагыг 7-р сарын дундаж температур нь 25 °C ба тїїнээс их байх бїс нутагт дулаан тэсвэрлэлтийн тооцооны дагуу тєлєвлєхийг зєвшєєрнє.

2.4. Дээврийн нурууг (налуу нь 2.5 хувь ба тїїнээс их бол) нурууны хоёр талд 0.25 м єргєнтэй 1 їе хуйлмал материалаар (хуйлмал дээвэрт), эсхїл шиллэг тор, шиллэг зотонгийн аль нэгээр торлосон 1 їе цардмал материалаар (цардмал дээвэрт) хїчитгэнэ.

2.5. Хуйлмал дээврийн хучлагатай їед ус тусгаарлагч їндсэн їеийн барилгын заадас, дээврийн гэгээвч, хоолой суваг, парапет єрєг зэрэгтэй нийлэх хэсгїїдэд дээврийн хучлагыг 3 їе нэмэлт хуйлмал материалаар (дээд їе нь заавал том сївэрхэг, эсхїл хайрсархаг хуягтай байх), харин цардмал хучлагатай їед шиллэг материалаар торлосон 3 їе тїрхлэгээр (нийлэх гадаргууг БТ­177 (ГОСТ 5631­70*) будгаар будсан) хїчитгэнэ. Ус тусгаарлах нэмэлт їед хїснэгт 5-т тусгасан єндєр дулаан тэсвэрлэлттэй тїрхлэгийг хэрэглэвэл зохино. 450 мм хїртэл хашлага ханын єргийн ус тусгаарлагч їеийг тїїний дээд ирмэгийг давуулж, харин 450 мм-ээс илїї єндєртэй хашлага ханын єрєгт ус тусгаарлагч їеийг хавсралт 6-д їзїїлсэн бїдїївчийн дагуу босоо гадаргууд бэхэлж тогтооно. Ус тусгаарлагч нэмэлт їеийн дээд талыг хур тунадас урсан орохоос хамгаалж цайрдсан гєлмєн тємєр буюу хашлага ханын хавтангаар хучиж єгнє. Хашлага ханын хавтангийн хоорондын зайг заавал бин битїї болгож чигжинэ.

2.6. Гадагш ус зайлуулалттай дээврийн хучлагын хєвєєний хэсэгт 400 мм –ээс багагїй єргєн ус тусгаарлагч материалын нэмэлт 2 їеэр хїчитгэдсэн байна. Ханын гадна ирмэгээс гадагш илїї гарсан хєвєєний хэсгїїдэд дээврийн хучлагын налуу нь дээврийн хавтгайн хєвєєтэй нийлэх хэсгээс бага байж болохгїй.

БНбД 31.02.03

9 Албан ёсны хэвлэл

2.7. Яндан, хоолой суваг, дээврийн сэнс болон даацын хавтан буюу дээврийн хучилт дээр байрлах бусад тоноглолуудыг дээврийн хучлагаар нэвт нїхлэж гаргахын тулд 300 мм-ээс багагїй єндєртэй фланцтай ган хоолой буюу тємєр бетон аяга суурилуулна. Энэ хэсгїїд нь 2 їе нэмэлт ус тусгаарлагчаар хїчитгэдсэн, 6-р хавсралтын 3-р зургийн дагуу цайрдсан тємєр малгайвчаар хамгаалагдсан байна.

2.8. Бэхэлгээний боолт нэвт гарах хэсэгт їндсэн ба нэмэлт ус тусгаарлагч їеийн чигжээсийг хийхийн тулд дээврийн хучлагын дэвсгэр суурийг єндєрсгєж, эсхїл сайтар чигжиж тїрхлэгэн їеийг зузаалж єгнє.

Хїснэгт 4 Барилга байгууламжийн тєлєвлєлтєд хэрэглэх

уур амьсгалын бїс нутаг Тїрхлэг Тїрхлэгийн марк

Доорх % ­ийн налуутай дээврийн хучлагын хэсэгт хэрэглэх

Нийлэх хэсэгт хэрэглэх

2,5 –аас бага 2,5 ­ 10 10 ­ 25 I, II бїс Халуун давирхайтай

(ГОСТ 3580­67) МДК­Г­50 МДК­Г­60 Зєвшєє-

рєхгїй. МДК­Г­70

Халуун хар тосон (ГОСТ 2889­67)

МБК­Г­55 МБК­Г­65 МБК­Г­75 МБК­Г­85

Халуун хар тосон-резинэн

МБР­Г­55 МБР­Г­65 МБР­Г­75 МБР­Г­85

Хїйтэн хар тосон МБК­Х­65 Зєвшєєрєхгїй. Хїйтэн хар тосон- латекс-кукерсоль

БЛК­Х­65 Зєвшєєрєхгїй.

Хїйтэн хар тосон- кукерсоль

БК­Х­65 "

III бїс Халуун давирхайтай (ГОСТ 3580­67)

МДК­Г­60 МДК­Г­70 Зєвшєє- рєхгїй.

МДК­Г­80

Халуун хар тосон (ГОСТ 2889­67)

МБК­Г­65 МБК­Г­75 МБК­Г­85 МБК­Г­ 100

Халуун хар тосон- резинэн

МБР­Г­65 МБР­Г­75 МБР­Г­85 МБР­Г­100

Хїйтэн хар тосон МБК­Х­75 Зєвшєєрєхгїй. Хїйтэн хар тосон- латекс-кукерсоль

БЛК­Х­75 Зєвшєєрєхгїй.

Хїйтэн хар тосон- кукерсоль

БК­Х­75 "

Тайлбар: 1. Тїрхлэгийн марк дахь цифр нь тїїний дулаан тэсвэрлэлтийн °C, температурыг заана. 2. 2.5 % хїртэл налуутай дээврийн хучлага дээр їжил эсэргїїцэгч тїрхлэггїй (цаасан артай)

хуйлмал материалыг наахын тулд халуун ба хїйтэн хар тосон тїрхлэгийг кремнефторист (ГОСТ 87­66*) буюу хар тосны жингийн 4-5% -д фторист натрийн (ГОСТ 2871­75) нэмэлтээр (эсхїл єєр фунгицид нэмэлтээр) їжилгїйжїїлэх хэрэгтэй. Ийм тїрхлэгт бага зэрэгтэй асбестийг дїїргэгчээр хэрэглэнэ. Хар тосон-латекс-кукерсоль болон хар тосон-кукерсоль хїйтэн тїрхлэгийн найрлагад їжилгїйжїїлэх нэмэлтийг оруулах шаардлагагїй.

3. Шїлтлэг орчинд 10 % хїртэл налуутай дээврийн хучлагад хэрэглэх хар тосон тїрхлэг нь хар тосны жингийн 3-5 % -д (хуурай бодист дахин тооцох) хлорсульфополиэтилен лакан болон корбанат чулуулаг нарийн ширхэгт (цэрд, шохой) дїїргэгч нэмэлтийг агуулсан байх ёстой.

4. Пенополистроль, эрдэс хєвєн, шилэн нэхмэл хавтан болон пенополисртоль хэрэглэсэн дулаалгатай хийгдэх дээврийн хучлагад зориулж давирхайтай ба хїйтэн (уусгагч бодис дээр) хар тосон тїрхлэг хэрэглэхийг хориглоно.

5. Шиллэг материалан дэвсгэртэй хуйлмал материалыг наахын тулд хїйтэн тїрхлэг хэрэглэхийг хориглоно.

6. Налуугийн єєрчлєлтэй (жишээлбэл, сегментэн татангатай хучилт дахь) дээврийн хучлагад тїрхлэгийн маркийг хучилгын налуугийн хамгийн их утгаар тогтооно.

БНбД 31.02.03

10

2.9. Хамгаалах хормой, барилгын заадсын компенсатор, усыг гадагш зайлуулах элементїїд, хашлага хана ба хєвєє саравчийг єнгєлєх зэрэгт дараахь тємєр эдлэлийг ашиглана. Їїнд:

• 0.5-0.8 мм зузаантай дээврийн цайрдсан гєлмєн тємєр (ГОСТ 7118­54* ба ГОСТ 8075­56**). Хамгаалах хормойнд 2 мм зузаантай полиэфир шиллэг нэхмэл хэвлэсэн хавтанг хэрэглэхийг зєвшєєрнє;

• Дээврийн цайрдсан хадаас К-3, Х-40 (ГОСТ 4030­63); • Ус тусгаарлагч їе болон хамгаалах хормойг бетонон гадаргууд бэхлэхийн

тулд 4х40 мм (ГОСТ 103­76) цайрдсан буюу зэвэрдэггїй хамгаалалтын будагтай туузан тємєр;

• АМ-0.5, эластосил 11-06, УТ-31, УТ-32 ба бусад чигжих сайн чанартай тїрхлэгїїд зэрэг болно.

Тїрхлэгийн дээрээс цементэн зуурмаг буюу БТ­177 (ГОСТ 5631­70*) маркийн будгаар хамгаалалт хийнэ.

2.10. MNS 0346-2000-ийн дагуу дээврийн хучлагын хамгаалах їеэнд хэрэглэх хайрга нь хуурай, тоос шороогїй, 5-10 мм ширхэглэлтэй, 100-аас багагїй маркийн хїйтэн тэсвэрлэлийн марктай байна. Харин хасах 35 0 С хїртэл хоногийн дундаж температуртай, 75-аас багагїй хїйтэн тэсвэрлэлтийн марктай бїс нутагт хамгаалах їеэнд зохих шаардлагуудыг хангасан чулуун їйрмэгийг хэрэглэхийг зєвшєєрнє. Хайрган хамгаалах їеийн зузаан нь 10 мм, харин ховилтой тємєр бетон хавтан хучилттай дээврийн хучлага (12.5 хувь хїртэл налуутай їед) болон усыг цуглуулж зайлуулах дээвэрт 20 мм байна. Хайрган хамгаалах їеэнд заавал халуун тїрхлэг хэрэглэнэ. Тїрхлэгийн зузаан нь 2мм –ээс, харин ус цуглуулах дээвэрт 3 мм-ээс ихгїй байна. К-2 – К-3А; К-4А, К-6 загварын дээврийн хучлагын хамгаалах їеийг хийхэд зориулагдсан хар тосон ба хар тосон-резинэн тїрхлэгїїдийг хортон шавьж устгах бодистой, хар тосны жингийн 0.3- 0.5 хувьтай тэнцїї хэмжээтэй монуран буюу симозин, эсхїл хар тосны жингийн 1-1.5 хувьтай тэнцїї хэмжээгээр авсан аминийн буюу натрийн давсын 2,4Д маркийн нунтаг нэмэлтїїдийг хэрэглэж, їжилгїйжїїлсэн байна.

2.11. Ашиглах дээврийн хучлагын хамгаалах їеийг бетон, армоцементэн болон бусад хавтан, элс цементэн зуурмаг, эсхїл элсэрхэг асфальтбетоноор 30 мм-ээс багагїй зузаантай хийвэл зохино.

Дээврийн хучлагын їйлдвэрлэлийн зориулалтаар ашиглах хэсэгт (їйлдвэрлэлээс ялгаран гарах тоос шороо, угсралтын талбайг цэвэрлэх г.м) хамгаалах їеийг элс цементэн зуурмаг дээр нарийн ширхэгтэй асфальтбетон, элс цементэн зуурмаг ба хавтанцар материалаар хийнэ. Хамгаалах їеэнд температур ба суултын нєлєєг тооцож, температур-суултын заадсыг 10 мм єргєнтэй (харилцан перпендикуляр чиглэлїїд 1.5 м-ээс ихгїй алхамтай) хийж, сайтар чигжиж битїїлнэ.

Наран шарлага, биеийн тамирын талбай ба бусад зориулалтаар ашиглах дээврийн хучлагын дээр 30 мм-ээс багагїй цахиурлаг элсэн дэвсгэр їе дээр бетон хавтанцар хамгаалах їе хийхээр тєлєвлєнє.

К-4 ба К-4А загварын дээврийн ус тусгаарлагч їндсэн їеийн гадаргад 2 мм зузаан тїрхлэгийг бїхэлд нь тїрхэнэ. Хар тосон тїрхлэгийг, 2.10-р зїйлийн дагуу, элдэв ургамал ургахаас сэргийлж їжилгїйжїїлнэ.

Дээврийн ашиглах хэсэгт явган зам, тавцан зэргийг модон сараалжин хавтангаар хийхээр тусгана.

БНбД 31.02.03

11 Албан ёсны хэвлэл

2.12. Шїлтлэг орчин бїхий 10 хувь ба тїїнээс дээш налуутай дээврийн хучлагын хэсэгт ус тусгаарлагч їеийн дээр наирит НТ дээр їндэслэж резинжїїлсэн, эсхїл 1:2 харьцаатай хлорсульфитжуулсан полиэтилен ба хар тосон кровлелит тїрхлэгэн їеийг тусгаж єгнє. Шїлт тэсвэрлэгч энэ їе нь 0.5 мм зузаантай байна.

2.13. Усыг цуглуулж зайлуулах дээврийн хучлагын ус орох хэсэгт усны урсгалын шууд нєлєєнєєс дээврийн хучлагыг хамгаалах модон буюу тємрєн бамбайг тєлєвлєвєл зохино.

Адрын хийцийн шийдэл ба дээврийн хучлагын тєрлийн сонголт

2.14. Адрын хийц хэсгїїдийн шийдэл ба хуйлмал болон шиллэг материалаар торлосон цардмал материалтай дээврийн хучлагын тєрлийг 2-р хавсралтын дагуу тооцоогоор сонгоно.

2.15. Їйлдвэрт бэлдсэн, угсрахад бэлэн болгосон хучилтын угсармал иж бїрдэлтэй хавтан, хавтгаалж ба гулдмайнууд нь 1-ээс доошгїй ус тусгаарлагч їетэй байна.

2.16. Дээврийн хучлагын дэвсгэр сууриар, дор дурдсан, тэгшилгээ їегїй хучилтын хийцийн элементїїдийг сонгоно. Їїнд:

а) П-1 – П-3 тєрлийн адрын хучилтад Т-1, Т-7, Т-9, Т-10, Т-16 тєрлийн дулаан тусгаарлагч їе (4-р хавсралтын дагуу); б) П-5 – П-8 тєрлийн адрын хучилтад даацын хавтангуудын тэв тэгш гадаргуу.

П-5 тєрлийн адрын хучилтад тємєр бетон хавтангуудын гадаргыг 50 маркийн элс цементэн зуурмагаар 10 мм (С-1 маягийн татаас) зузаан тэгшилгээ їетэй байхыг зєвшєєрнє.

2.17. Перлиттэй хар тосон (Т-8 тєрлийн), хєнгєн бетон ба їртсэн бетон хавтан, хєєсєн шиллэг (Т-11 тєрлийн) хавтан ба бетоноор (жишээ нь, том сївэрхэг керамзит бетоноор) цутгаж (Т-12 тєрлийн) хийх дулаан тусгаарлагчийн дээр 50 маркийн элс цементэн зуурмагаар 15 мм зузаан (С-2 маягийн тэгшилгээ) тэгшилгээ їе тусгахыг зєвшєєрнє.

2.18. Барилгыг барих явцад хучлагын зєвхєн хязгаарлагдмал байдлаар зєвшєєрсєн асгамал дулаалгын (Т-15 тєрлийн) дээр 100 маркийн, аргуунлаг элс цементэн зуурмагаар (конусын шигдэлт нь 30 мм хїртэл) 25 мм зузаан (С-3 тєрлийн тэгшилгээ їе) тэгшилгээ хийнэ.

2.19. Дээврийн бетоны ажлыг євлийн нєхцєлд гїйцэтгэх їед элс цементэн зуурмагт цементийн жингийн 10-15 хувьтай тэнцїї поташан нэмэлт бїхий керамзитэн элс хэрэглэнэ. Зуурмагны марк нь 100 байна.

Намар-євлийн заагт цутгамал ба хавтан дулаалгын дээр элсэрхэг асфальтбетоноор 15 мм (50 0 С-д шахалтын бат бэх нь 8кгс/см 2 -аас доошгїй) зузаан тэгшилгээ їе хийж болно; Асфальтбетоныг бэлтгэхэд 3,5 хувиас ихгїй хэмжээний парафины хольцтой хар тос хэрэглэвэл зохино; Элсэрхэг асфальтбетоны дулаан тэсвэрлэлт нь гадна агаарын хамгийн их дулаан хэмээс 2 дахин их байна. Элсэрхэг асфальтбетон тэгшилгээг дээврийн налуу нь 25 хувиас их байх, асгамал болон нягт биш дулаалгын дээр, мєн хуйлмал материалыг хїйтэн аргаар наах зэрэгт хэрэглэхийг хориглоно. Тэгшилгээг элс цементэн зуурмагаар хийх їед уг тэгшилгээний гадаргууг 6х6 м- ээс ихгїй хэсгїїдэд хувааж, 5мм хїртэл єргєнтэй заадас гаргана. Харин элсэрхэг асфальтбетонон тэгшилгээ нь 4х4 м-ээс ихгїй хэсэгт заадсаар хуваагдсан байна. Энэ хэсэг нь 6 м урттай даацын хавтантай хучилтад 3х3 м –ийн хэмжээтэй байна.

БНбД 31.02.03

12

2.20. Тэгшилгээ їеийг цутгах їед дулаалгагїй їе болон хучилтын даацын хавтангийн захын уулзварт гарах заадас нь заадсын нэг талаас цэглэн наах, 150 мм-ээс багагїй єргєн, хуягтай материал (жишээ нь, РКЧ-350В, РПП-300В маркийн ба бусад) -аар зурваслан хучигдах їед нэг чиглэлийн заадастай байна. Арматуртай асбестцементэн хавтан (П-7 тєрлийн хучилтын) ба арматурласан хєнгєн бетон нїхтэй хавтангуудын (П-8 тєрлийн хучилтын) захын уулзварт, хуягтай хар цаасыг зурваслан наахаас ємнє, тїїнийг уулзварын заагын нэг талд нь бэхэлж, 100 мм єргєнтэй дээврийн цайрдсан гєлєм тємрєєр зурваслан хийнэ. Эдгээрийн уулзварын завсарыг дулаан тусгаарлагчийн агааржуулалтын нїх болон сувгийн доод тал хїртэл чигжиж, бин битїїлэх шаардлагатайг тєсєлд заавал тусгана.

2.21. Хана, суваг ба бусад бїтээцийн элементїїдтэй дээврийн хучлага нийлэх уулзварт, дээврийн хучлагын дэвсгэр суурь їеийн доор 50 маркийн хєнгєн бетон, эсхїл элс-цементэн зуурмаг, мєн элсэрхэг асфальтобетон болон дээврийн тэгшилгээ їеийн материалтай ижил материалаар 100 мм-ээс багагїй єндєртэй 45 0 градусын налуу гурвалжин бэлтгэл зуурмагийг хийнэ. Тоосгон ба гулдмай ханыг 50 маркийн элс-цементэн зуурмагаар тэгшилнэ.

2.22. Бетон ба элс цементэн зуурмагаар хийсэн дээврийн хучлагын суурийн гадаргууд: Хар тосон тїрхлэг дээр дээврийн хучлагыг хийхдээ керосин буюу дизелийн

тїлшээр жингийн харьцаа нь 1:2-оос 1:3 хїртэл байхаар найруулсан 5-р маркийн хар тосон зуурмагаар;

Давирхайтай тїрхлэг дээр дээврийн хучлагыг хийхдээ бензол буюу антраценовийн тосоор жингийн харьцаа нь 1:2-оос 1:3 хїртэл байхаар найруулсан чулуун нїїрсний давирхайтай шаарган зуурмагаар тус тус хєрсжїїлэлт хийхээр тусгавал зохино.

2.23. Дулаалгын їеийг хїснэгт 6 болон 2, 4-р хавсралтуудтай уялдуулан, дулаан техникийн тооцоог їндэслэн (шатдаггїй, муу шатдаг болон шатамхай материалуудаар) хийж болохоор сонгоно. Агааржуулалттай ба адрын хєндийтэй хучлаганд дулаалгын їеийг заавал шатдаггїй, эсхїл муу шатдаг материалаар хийнэ. Тэгэхдээ дулаалгын доорх дэвсгэр суурь нь шатдаггїй материалаар хийгдсэн байвал зохино. Дулаан тусгаарлагч материалын чийглэг нь барилгын дулаан техникийн норм (БНбД 2.01.03-92/2003) -д заасан тооцооны шаадлагаас их байж болохгїй.

2.24. Уур тусгаарлагчийг (дулаан тусгаарлагч їе ба дээврийн хучлагын доорхи дэвсгэр суурийг тасалгаанаас ус чийг нэвтэрч чийгтэй болохоос урьдчилан хамгаалахын тулд) 5-р хавсралт болон барилгын дулаан техникийн нормын тооцоог баримтлан сонгоно.

2.25. Уур тусгаарлагчийг, хана, дээврийн гэгээвчийн хана, дээш нэвтрэн гарсан тоног тєхєєрємж, агааржуулалтын суваг хоолойн дээврийн хучлагатай нийлэх хэсэгт дулаалгын їеийн зузаан нь жигд байх тїїнтэй тэнцэх єндєртэй байна. Харин барилгын заадсын хэсэгт тємєр компенсаторыг хийж єгнє.

2.26. Барилгын єндєр, намын заагт заадаст нимгэн тємєр компенсатор ба хамгаалалтын хаалтыг цайрдсан тємрєєр хийнэ. Барилгын заадсын хийц нь барилгын температур ба суултын хэв гажилтын їед дээврээс ус гоожихгїй байх нєхцєлийг хангахуйц найдвартай байх шаардлагатай. Єргєссєн хэв гажилтын заадаст шатдаггїй (эрдэс хєвєн ба бусад) дулаалгын материал хэрэглэнэ.

БНбД 31.02.03

13 Албан ёсны хэвлэл

2.27. Хэвлэсэн тємєр хавтан хучлагатай болон шатдаггїй ба удаан шатдаг дулаалгатай барилгын дээвэрт, барилгын заадас, дээврийн гэгээвчийн хана, тїїнчлэн дээврийн хоёр тал болон хотгор хэсэгтэй хана нийлэх хэсэгт 250 мм урттай шатдаггїй материалаар (эрдэс хєвєн ба тїїнтэй тєсєєтэй бусад материалаар) хучилтын хийцийн ирмэгийн хєндий зайг дїїргэхээр зураг тєсєлд тусгавал зохино. Галын гадна шат байрлах хэсэгт 80 мм голчтой, дээд ба доод тєгсгєл нь ГМ-80 (ГОСТ 2217-76) маркийн бэхэлгээгээр тоноглосон босоо яндан (усаар дїїргээгїй) тєлєвлєнє.

2.28. Дээврийн єндрийн уналттай хэсэгт (задгай ус зайлуулах їед) энэ нормын 2.11-р зїйлд заасны дагуу 0.75 м-ээс багагїй єргєнтэй хамгаалах нэмэгдэл їе тусгавал зохино.

Материал ба дэвсгэр суурийн сонголт

2.29. Материал нь энэ нормын 1.1; 1.10 ба бусад шаардлагуудыг хангах ёстой.

2.30. Хуйлмал дээврийн хучлагыг физик-техникийн їзїїлэлтїїд нь хїснэгт 9 ба 6-р хавсралтад заасан шаардлагыг хангах, торлосон шиллэг нийлэг буюу хатуу цаасан дэвсгэртэй хар тосон ба хар тостой полимер материал, тїїнчлэн уян хатан хїхэржїїлсэн хальсан материалаар хийхээр тусгана. Хар тосон барьцалдуулагчтай хатуу цаасан дэвсгэртэй материалаас бусад хуйлмал ба цардмал дээврийн хучлагын материалуудын ашиглагдах баталгаат хугацаа 10 жилээс багагїй байвал зохино. Хатуу цаасан дэвсгэртэй хар тосон барьцалдуулагчтай материалуудыг 5 хїртэл жил ашигладаг тїр барилга байгууламжийн дээвэрт хэрэглэхээр сонгохыг зєвшєєрнє.

2.31. Дээврийн хуйлмал ба цардмал хучлагад хэрэглэх тїрхлэгийг, бат бэх нь 1.0 МПа- аас, харьцангуй суналт нь 100 хувиас, биеийн ус шингээлт нь 2 хувиас багагїй ба уян налархай байдал нь 25 мм-ийн радиустай дугуй дїнзэнцэрт ± 0 0 С-ээс дээшгїй байх їед дээврийн налуугаас хамааруулан, 5-р хїснэгт ба 6-р хавсралтад зааснаас багагїй дулаан даах чадвартай байхаар сонгоно.

Хїснэгт 5

Тїрхлэгийн Тїрхлэгийн дулаан тэсвэрлэлт, °С тєрєл Дээврийн хучлагын, % налуутай хэсэгт Нийлэх хэсэгт

2.5 –аас бага 2,5 ­ 10 10­25 (уулзварууд) Халуун 55 65 75 85 Хїйтэн 65 65 Хэрэглэхийг хориглоно.

2.32. Торлосон дэвсгэртэй цардмал їеийн тоог налуунаас нь хамааруулан хїснэгт 6-д зааснаас багагїй байхаар сонгоно.

Хїснэгт 6

Торлосон дэвсгэрийн тєрєл

Дээврийн хучлагын налуу, %

1.5-аас бага 2.5-аас бага ба 1.5

10-аас бага ба 2.5

10-25

1 2 3 4 5 1. Шиллэг зотон 4

1*­3** 3

1*­2** 3

1*­2** 2

1*­2** 2. Шиллэг тор 3

1*­2** 2

1*­2** 2

1*­2** 2

1*­2** 3. Нийлэг хавтан 3

1*­2** 2

1*­2** 2

1*­2** 1

1*­2**

БНбД 31.02.03

14

Тайлбар: Хїртвэрт байгаа тоо ус тусгаарлагч їндсэн їеїїдэд, хуваарьт байгаа тоо ус тусгаарлагч нэмэгдэл їеїїдэд хамаарна. (*-тэмдэгтэй тоо дээврийн хотгор хэсэг, нуруу, мєгний хэсэгт тавих їеїїд,

**-тэмдэгтэй тоо хана, хашлага хана гэх зэрэг босоо гадаргуутай нийлэх хэсэгт тавих їеїїдэд хамаарна.)

2.33. Дээврийн хуйлмал ус тусгаарлагч їндсэн їе ба нэмэгдэл їеийн тоог налуунаас нь хамааруулан хїснэгт 7-д зааснаас багагїй байхаар сонгоно.

2.34. Дээврийн хуйлмал ба цардмал хучлагын дэвсгэр суурь нь хїснэгт 8–д тавигдсан шаардлагуудыг хангаж байх ёстой.

2.35. Энэ нормд тусгаагїй шинэ тєрлийн дэвшилт материал нь физик-техникийн їзїїлэлтээрээ 9-р хїснэгтэнд заасан їзїїлэлтэд тавигдах шаардлагыг хангаж байгаа тохиолдолд тїїнийг энэ нормын дагуу хэрэглэхийг зєвшєєрнє.

Хїснэгт 7

Хуйлмал материалын тєрєл Дээврийн хучлагын налуу %-иар

1.5-аас бага

1.5 –аас их 2.5-аас бага

2.5-аас их 10 –аас бага 10-25

1 2 3 4 5 1. Хар тостой полимер ба шиллэг арматуртай хар тосон эсвэл нийлэг дэвсгэртэй материал

2*­4*

1**­2***

1* ... 3*

1**­2***

1* ... 3*

1**­2***

1* ... 3*

1**­2*** 2. Дээрхитэй ижил, хатуу цаасан дэвсгэртэй материал

4 1**­3***

4 1**­3***

3 1**­3***

3 1**­3***

3. Зєєлєн хальсан материалууд. 2 1

1 1

1 1

1 1

Тайлбар: Хїртвэрт нь-ус тусгаарлагч їндсэн їед зориулсан тоог тусгав. * материалын уян хатан байдлаас хамааруулан сонгоно.

Хуваарьт нь ус тусгаарлагч нэмэгдэл їед зориулсан тоог тусгав. **- Ийм тэмдэгтэй тоо нь дээврийн хотгор хэсэг, дээврийн нуруу, мєгний хэсэгт тавих їеїїдэд, ***- тэмдэгтэй тоо нь хана, хашлага хана мэтийн босоо гадаргуутай нийлэх хэсэгт тавигдах

їеїїдэд хамаарна.

Хїснэгт 8

Їзїїлэл- тийн нэр

Дэвсгэр суурийн тєрєл Дулаан тусгаарлагч їе

(цутгамал аргаар хийсэн) Элс цементэн

Зуурмаган тэгшилгээ Элстэй асфалт-

бетон тэгшилгээ

Дулаан тусгаарлагч хавтангууд Цементэн барь-

цалдуулагч дээр хийхэд

Хар тосон барьцалдуулагч

дээр хийхэд

Асгамал дулаалгын

дээр хийхэд

Дулаан тусгаар- лагч хавтанцар

дээр хийхэд 1 2 3 4 5 6 7

Тэгш байдал

Налууг дагасан тэгш бус байдлын жигд єсєлт нь +5 мм-ээс ихгїй, налуунд эгц чиглэсэн тэгш бус байдал нь +10 мм-ээс ихгїй, дээврийн хотгор хэсэг дахь тэгш бус байдал +5 мм-ээс ихгїй ба 1м уртад ноогдох тэгш бус байдлын тоо 1-ээс ихгїй бол.

Зэргэлдээ хавтан- гуудын єндєр нам байх байдал 3мм-ээс ихгїй байна.

Шахал- тын бат

бэх, МПа

0.6-аас багагїй

0.15-аас багагїй

10-аас багагїй 5-аас багагїй 0.8-аас

багагїй 0.06-аас багагїй

Чийглэг, %-иар

15-аас ихгїй 2.5-аас ихгїй 5-аас ихгїй 5-аас ихгїй 2.5-аас ихгїй

Тухайн хавтангийн MNS ба ТН-тэй тохирсон байна.

Зузаан, мм –ээр багагїй

* * 40±10%

арматурчла л-тай

30±10% 15х10% *

* Дулаан тусгаарлагчийн зузааныг тооцоогоор тодорхойлно.

БНбД 31.02.03

15 Албан ёсны хэвлэл

Хуйлмал материалын физик-техникийн їзїїлэлтїїдэд тавигдах шаардлагууд

Хїснэгт 9

Физик-техникийн їзїїлэлтїї- дийн нэр, хэмжих нэгж ба тавигдах хязгаарууд.

Хуйлмал материалын тєрлїїд Хар тосон ба хар тостой полимер Полимер

Хатуу цаасан дэвсгэртэй

Шиллэг дэвсгэр-тэй

Нийлэг дэвсгэр- тэй

Зєєлєн (эластомер)

Термопласт

1 2 3 4 5 6 1. Суналтын їед тасралт їїсгэх хїч, Н(кгс), багагїй

247 (28)

294 (30)

392 (40)

- -

2. Харьцангуй бат бэх, МПа (кгс/см 2 ), багагїй - - - ) 40 ( 4

* ) 15 ( 5 . 1 8(80)

* -Хїртвэрт халаахгїй боловсруулах, хуваарьт халааж боловсруулдаг материалд тохирох хэмжээнїїдийг їзїїлсэн болно.

3. Харьцангуй суналт, %, багагїй - - -

300 200

4. Радиус нь 25 мм-ээс хэтрэхгїй байх дїнзэнцэр дээр турших їеийн уян хатан байдал, 0 С,

10 * * 5

− 10 * * 5

− 10 * * 5

− - -

** -Хїртвэрт хар тосон материалд, хуваарьт нь хар тостой полимер материалд тохирох тоонуудыг тусгав. Радиус нь 5 мм-ээс хэтрэхгїй

байх дїнзэнцэр дээр турших їеийн уян хатан байдал, 0 С, - - - -40 -20

5. 2 цагаас багагїй хугацаанд дахь дулаан тэсвэрлэх чадвар, 0 С,

70 70 70 - -

6. 70 0 С-аас ихгїй халах їед хэмжээсїїдийн хэв гажилтад орж єєрчлєгдєх байдал, %, - - - 2 2

7. 24 цагаас ихгїй хугацаан дахь ус шингээлт, %, 2 2 2 2 2 8. 72 цагаас багагїй даралттай нєхцєлд ус їл нэвтрїїлэх чадвар, МПа,

0.001 0.001 0.001 0.001 0.01

9. Бїрхїїл їе буюу хайлмал талтай барьцалдуулагчийн масс, г/м2, багагїй 2000

* * * 1500 2000

* * * 1500 2000

* * * 1500 - -

***-Хїртвэрт хар тосон, хуваарьт нь хар тостой полимер материалд тохирох їзїїлэлтїїдийг тусгасан болно.

3. Асбестцементэн долгионт хавтан дээвэр Бїтээцийн шийдэл ба хэрэглэгдэх материалууд

3.1. Дээврийн шийдлийг налуу болон хэрэглэгдэх асбестцементэн долгионт хавтангаас нь хамааруулж хїснэгт 10-ын дагуу сонгоно.

Хїснэгт 10 (K)

Дээврийн налуу, %, багагїй

Дээврийн тєрєл

Дээврийн загвар

Хэрэглэгдэх материалууд

Хавтангуудын хоорондын тулгуурын

тооцооны алгаслал мм, ихгїй

0 1 2 3 4

10

Асбестцемен- тэн долгионт хавтан

К л -1

Ижилтгэсэн хэлбэртэй асбестцементэн долгионт хавтан УВ-7.5-1750,УВ-7.5-2000, УВ-7.5-2500, УВ-6-1750, УВ-6- 2000. Хавтан хоорондын дагуу ба хєндлєн уулзварын завсарыг бин битїї болгон битїїлсэн байна.

1500

20 К л -2 Дээрхитэй ижил боловч хавтангийн уулзварын завсарыг битїїлээгїй байна. 1500

10 К л -3 Хїчитгэгдсэн долгионт хэлбэртэй, ВУ-К маркийн асбестцементэн хавтан. Дагуу ба хєндлєн уулзварын завсарыг бин битїї болгон битїїлсэн байна.

1250

БНбД 31.02.03

16

20 К л -4 Дээрхитэй ижил боловч уулзварын завсарыг битїїлээгїй байна. 1250

10 К л -5 СВ-1750 маягийн асбестцементэн долгионт хавтан. Дагуу ба хєндлєн уулзвар завсаруудыг бин битїї болгон битїїлсэн байна.

750

25 К л -6 Дээрхитэй ижил боловч дагуу ба хєндлєн заадсуудыг битїїлээгїй байна. 750

Тайлбар: 1. Їргэлжилсэн цасан шуургатай бїс нутгуудад (барилгын уур амьсгал ба геофизикийн їзїїлэлт нормын дагуу тодорхойлогдох євлийн турш 200 м 3 /м –аас их байх цасны хэмжээ) хєндлєн заадсуудыг холбогдох техникийн шаардлагыг хангасан зориулалтын (уян харимхай) нягтруулах жийрэгийг хэрэглэнэ. (жишээ нь: гернит, зєєлєн пеногомуретан ба бусад). Їр тариа хадгалах агуулахын барилгуудад дээврийн налуунаас хамааруулалгїйгээр хавтан хоорондын дагуугийн ба хєндлєн бусад тєрлийн маркийн асбестцементэн хавтанг хэрэглэхийг зєвшєєрнє. ВО (ГОСТ 378-76) маркийн асбестоцементэн хавтанг хэрэглэвэл, дээврийн налуу нь 25-33 хувь, харин хавтангийн тулгууруудын (дээврийн модон сараалжны) хоорондын тооцооны алгасал нь 525 мм-ээс ихгїй байна. Хэрэв налууг 25 хувиар авсан бол, ВО хавтангийн налуугийн дагуух зєрїїлэг нь 200 мм-ээс багагїй, налуугийн урт 9 м-ээс ихгїй байна. Хэрэв налууг 33 хувиар авсан бол, зєрїїлэгїїд нь 120 мм-ээс багагїй, налууны урт нь 15 м-ээс ихгїй байна. ВО хавтангуудыг бэлтгэхэд ГОСТ 9870-61*-ийн шаардлагыг хангах цайрдсан хадаасуудыг хэрэглэнэ.

3.2. Адрын хєндийтэй дээвэр дэхь сараалж (унь) модны алхам нь 1750 мм урттай хавтанд 750 мм –ээс ихгїй байна. Їйлдвэрийн барилгын дээврийн хучлага дахь гол нурууны алхам нь хавтаны уртаас, зєрїїлж тавих хэмжээг хассантай тэнцїї байвал зохино.

3.3. Дээврийн хучлагын дэвсгэр суурийн налуугийн хїлцэл 5 хувиас, тэгш бус байдал нь суурийн гадаргуугийн 1 м уртад налуугийн дагуух чиглэлд 5 мм-ээс, налуугийн хєндлєн чиглэлд 10 мм-ээс тус тус ихгїй байна.

3.4. Дээврийн хучлагын налуугийн хєндлєн чиглэлд асбестцементэн хавтангийн ирмэг нь зэргэлдээ хавтангийнхаа ирмэгийн долгиог дарж байхаар тавигдах ёстой. Дээврийн налууны дагуу чиглэлд асбестцементэн хавтангууд 150 мм –ээс багагїй, 300 мм-ээс ихгїй хэмжээгээр зєрж тавигдвал зохино.

3.5. 20 % хїртэл налуутай дээврийн хучлагад асбестоцементэн долгионт хавтангуудын уулзварыг битїїлж чигжих шаардлагатай.

3.6. К л -1, К л -3, К л -5 загварын асбестцементэн хавтан хоорондын холбоосыг чигжиж битїї болгохын тулд энэ нормын дагуу битїїлж чигжих тїрхлэгїїдийг тусгана.

3.7. Асбестцементэн дээврийн хучлагын зураг тєслийг зохиохдоо (К л -1, К л -6 загварын) зєвхєн буланг нь тайрсан хавтангуудыг ашиглахаар тусгана.

Эгнїїлэн тавьсан хавтангуудын эсрэг талын (диагоналийн дагуух) єнцгїїдийг заавал тайрсан байна. Дээврийн хєвєє, орой болон захын хавтангуудын зєвхєн нэг буланг тайрна. Хєвєєний эхний, дээврийн оройн эцсийн хавтангийн буланг тайрахгїй байхаар тусгана.

3.8. Асбестцементэн хавтанг ган, тємєр бетон гол нуруунд цайрдсан тємєр дэгээ буюу холбоосоор, харин модон дїнзэнцэрїїдийг нь холбогдох стандартын шаардлага хангасан цайрдсан шураг хадаасаар бэхлэж тогтоохоор тусгах шаардлагатай.

СВ-1750 маркийн хавтангуудыг модон сараалжин дїнзэнцэрт холбогдох техникийн шаардлагыг хангах цайрдсан хадаасаар бэхлэхийг зєвшєєрнє.

Дэгээ тємєр, холбоос, шураг ба цайрдсан хадаасууд нь цайрдсан ган даравч ба зєєлєн жийргэвчийн хамт иж бїрдэлээрээ байвал зохино.

Дээврийн эгнїїлэн тавьсан хавтангуудад тооцоогоор 60 кгс/м 2 хїртэл салхины сорох (дээшээгээ єргєх) хїч їйлчлэх бол бэхэлгээний хэрэгслэлїїдийг тїїний доор байх гол нуруунд (хучих хавтангаас тооцоход долгионы хоёр дахь нуруунд) хавтан тус бїрт 1 бэхэлгээ байхаар бэхлэх шийдэл тусгана.

Дээврийн хучлагын хєвєє болон захын хэсгийг хучих хавтангуудад ємнєх хучигдсан долгионы ирмэгийг дарж байгаа долгионы ирмэгт, харин дээврийн оройн хавтанд болон 2 дахь долгионы хяр дээгїїр бол дээд талын гол нуруунд нэмэгдэл бэхэлгээг хийнэ. Салхины сорох хїч 60кгс/м 2 -аас их їед хавтанг бэхлэх

БНбД 31.02.03

17 Албан ёсны хэвлэл

бэхэлгээний хэрэгслэлийг ємнєх хучигдсан долгионы ирмэгийг дарж байгаа долгионы ирмэгт нэмж тавьж єгєх шийдэлтэй байвал зохино.

3.9. 25 м ба тїїнээс илїї урттай дээврийн хучлагад барилгын заадсыг тэгшитгэх зорилгоор усанд тэсвэртэй, хучилтаар хамгаалагдаагїй хавтанд зориулж 12-18 м тутамд, ус нэвтрїїлэхгїй ба будгаар хамгаалагдсан хавтанд зориулж 24 м тутамд хэв гажилтын заадас хийхээр тєлєвлєж єгєх хэрэгтэй.

3.10. Асбестцементэн хучилтын оройн хэсэгт хялбарчилсан эд анги хэрэглэх їед, долгионуудын хоорондохь хонхорыг 50 маркийн цементэн зуурмагаар, 150 мм урттайгаар дїїргэвэл зохино.

3.11. Салхивчийн хоолой, суваг болон бусад инженерийн тоног тєхєєрємж (дээврийн хучлагын оройн хэсэгт байрлах) нэвтрэн гарч байгаа хэсэгт шилжих эд анги, цайрдсан гєлмєн тємрєн хамгаалах хормой ба тэдгээрийг хоолой, суваг, тоног тєхєєрємжтэй холбож битїїлж чигжинэ.

3.12. Дээврийн хучлага, барилгын ханатай нийлж байгаа хэсэгт, дээд талын хэсэг нь хананд бэхлэгдэж, битїї чигжигдсэн байх цайрдсан гєлмєн тємрєн хамгаалах хормойг тусгавал зохино. Энэ хамгаалах хормойн доод талын хэсэг нь заавал нэгээс доошгїй долгионыг дарсан байвал зохино. Дээврийн хучлагын налууд хамгаалах хормойн зєрїїлэг нь 100 мм-ээс багагїй байна.

3.13. Татлагыг бэхлэхэд зориулагдсан антенны тулгуур болон тєрєл бїрийн туйван нь заавал хавтангийн хяр дахь нїхээр нэвтрэн гарах ба даацын хийцїїдтэй хєдєлгєєнгїй холбогдож, ус урсан орохоос хамгаалагдсан байна.

3.14. Дээврийн хучлага дээр дээврийн оройн дагуух чиглэл, дээврийн налууг дагуулан булангийн ханын дэргэд, барилгын заадас болон агааржуулах ба бусад тоног тєхєєрємжинд засвар їйлчилгээ хийх хэсгїїдэд, 400 мм єргєнтэй банзан тэвш тєлєвлєх шаардлагатай.

3.15. Хавтан ба эд ангиудын физик-механикийн їзїїлэлтїїд нь “Асбестоцементэн долгионт хавтан. Техникийн нєхцєл” ГОСТ 30340 стандарт болон Олон улсын хєдєлмєрийн байгууллагын “Асбест хэрэглэх їе дэхь хєдєлмєр хамгааллын тухай” 162-р конвенцын шаардлагыг хангаж байвал зохино.

3.16. Дээврийн долгионт хавтанг бэхлэх хадаас, шураг, салхинаас хамгаалах бєгж ба “дэгээ” маягийн тємєр хэсгїїд нь асбестцементэн долгионт хавтанг модон сараалж ба гол нуруунд бэхлэхэд хэрэглэгдэх бєгєєд цайрдсан тємрєєр хийгдсэн байна.

Хучлагын хийцийн шийдэл гаргалт ба хэв маягийн сонголт

3.17. Барилга, байгууламжийн хучлагын хийц хэсгїїд ба хуудсан материалаар хийх дээврийн тєрлийг 3-р хавсралтын дагуу сонгоно.

3.18. Асбестцементэн хавтангуудын доор суурь (тулгуур) болгон ган, тємєр бетон эсхїл модон дїнзэнцэр гол нуруу, харин ВО маркийн гєлмєн тємєр хэрэглэх їед банзан сараалжуудыг сонговол зохино.

3.19. П л -2 тєрлийн (хавсралт 3) адрын дулаалгатай хучлагад хавтан хоорондын зай, хавтангийн ханатай нийлэх хэсэг, барилгын заадас болон нїх ба яндан нэвтрэн гарах хэсгїїдэд (дээврийн хавтангуудын доторх гадаргууд хяруу тогтохоос болон ууршсан чийгнээс дулаан тусгаарлагчийг хамгаалах зорилгоор) уур тусгаарлагч їеийг хийнэ.

БНбД 31.02.03

18

3.20. П л -2 тєрлийн (хавсралт 3) дулаалгатай хучлага бїхий олон алгаслалтай барилгын зураг тєслийг боловсруулахдаа дээврийн хучлагын завсрын хэсэгт энэ нормын 2-р бїлгийн заалтуудын дагуу хуйлмал материалаар дээврийг тєлєвлєхийг зєвшєєрнє.

4. Дээврийн жижиг ширхэгийн хучлага

4.1. Дээврийн жижиг ширхэгийн материалан дээврийн суурь хийц нь энэ нормын 3.3 зїйлд заасан шаардлагыг хангаж байвал зохино.

4.2. Дээврийн асбестцементэн ба хар тосон полимер хавтанцар хучлагын доор ус тусгаарлах їеийг хатуу цаасан артай хар тосон полимер хуйлмал материалаар хийнэ.

4.3. Дээврийн ширхэгийн хучлагын налууны хїлцэх алдаа нь 5 хувиас илїїгїй байна.

4.4. Дээврийн жижиг ширхэгийн хучлагад: • физик - техникийн їзїїлэлтїїд нь суурь дэвсгэрээс хамаарч 9-р хїснэгт заасан

хар тосон ба хар тостой полимер хуйлмал материалын їзїїлэлтийг хангасан, хар тостой полимер (шинглс маягийн) хавтанцар;

• бїрэн бэхжээгїй байдалдаа 7 МПа-гаас багагїй гулзайлтын бат бэхтэй, 25 давтамжаас багагїй хїйтэн тэсвэрлэлттэй, шавран, эсхїл элс цементэн черепиц;

• 24 МПа-гаас багагїй гулзайлтын бат бэхтэй ба 50 давтамжаас багагїй хїйтэн тэсвэрлэлттэй асбестоцементэн хавтгай шахмал хавтанцарыг хэрэглэнэ.

4.5. Дээврийн хучлагын асбестцементэн хавтанцар ба черепецийг бэхлэх бэхэлгээ тємєр ба хадаасууд нь цайрдсан тємєр байна.

5. Нимгэн тємєр, зэс, хэвлэсэн тємєр ба металл-вааран (металлочерепиц) хавтан хучлагууд

5.1. Дээврийн нимгэн тємєр хучлагад 0.4 мм-ээс багагїй зузаантай цайрдсан хуудсыг, зэсэн хучлагатай дээвэрт 0.3мм-ээс багагїй зузаантай нимгэн зэсийг тус тус хэрэглэнэ.

5.2. Дээврийн налуу нь 60 хувиас бага тохиолдолд нимгэн тємєр болон зэсэн дээврийн хэвтээ эмхэрдэлт, давхар эмхэрдэлттэй буюу битїї болгож гїйцэтгэх хэсэглэл тусгавал зохино.

5.3. Дээврийн хучлагад зориулагдсан хэвлэсэн металл хавтан нь 44 мм –ээс багагїй эмхэрдэх єндєртэй байна.

5.4. 20 хувь хїртэл налуутай хэвлэсэн тємєр хавтан ба металл-вааран дээврийн хавтанцаруудын хоорондын уулзварын заадсыг сайтар чигжин битїїлнэ.

5.5. Хучилтын дулаалгаар салхи нэвт їлээхээс зайлсхийх зорилгоор салхинаас хамгаалах хаалтыг уур нэвтрїїлдэггїй хуйлмал материалаар хийвэл зохино.

5.6. Температурын нєлєєнєєс їїсэх хэв гажилтаас зайлсхийх зорилгоор, дээврийн хот- гор хэсэгт тэвш хэлбэртэй цайрдсан ховилыг 6 м-ээс ихгїй урттай байхаар хийнэ.

5.7. Хэвлэсэн тємєр ба тємєр-вааран хавтанд дээврийн налуугийн дагуух чиглэлд ирмэгїїдийг зєрїїлэх хэмжээ нь 250 мм-ээс багагїй, хєндлєн чиглэлд нэг эмхрэлттэй тэнцїї байхаар тєлєвлєнє.

БНбД 31.02.03

19 Албан ёсны хэвлэл

5.8. Нимгэн тємєр, зэс, хэвлэсэн тємєр ба тємєр-вааран хавтан дээврийн налуугийн хїлцэх алдаа нь энэ нормын 4.3-р зїйлийн шаардлагыг хангасан байна.

5.9. Дээврийн нимгэн тємрийг дээврийн модон сараалж уньд бэхлэх бэхэлгээ тємєр, хэвлэсэн тємєр хавтан дээврийн хучлагыг бэхлэх шураг, даравч, жийргэвч зэрэг нь цайрдсан тємєр байвал зохино.

6. Дээврийн ховилтой тємєр бетон хавтан хучлага

6.1. Дээврийн ховилтой тємєр бетон хавтан хучлагад ус їл нэвтрїїлэлтийн В-6, В-8, хїйтэн тэсвэрлэлтийн 200-гаас багагїй марктай бетоноор хийсэн хавтанг хэрэглэнэ.

6.2. Хавтангийн нїїрэн талын гадаргуу нь будган ус тусгаарлагч хамгаалах їетэй байна.

6.3. Салхивчийн суваг, агааржуулалтын хоолой болон бусад инженерийн тоног тєхєєрємжїїд тємєр бетон хавтанг нэвтрэн гарах хэсгїїдэд 100 мм-ээс багагїй єндєр хїрээтэй жаазан нїх гаргавал зохино.

6.4. Тулгуурын хєвєє хавтгаалжинд хуйлмал бус дээврийн агааржуулалтад зориулж, дагуугийн хана тус бїрд нийлбэр талбай нь дээврийн хэвтээ тусгалын талбайн 1/300-аас багагїй байх нїхийг гаргах шийдэл тусгана.

Агааржуулалтын нїхийг ан завсарын єргєн нь 20-40 мм, жалюз сараалжаар бєглєж, ташуу буюу хазгай тавигдахаар тєлєвлєж єгнє.

7. Ус зайлуулах тоноглол

7.1. Дээврээс бороо ба цасны хайлсан усыг зайлуулахдаа барилга, байгууламжийн зураг тєслийг зохиох норм болон барилгын усан хангамж, ариутгах татуургын тєлєвлєлтийн нормын шаардлагын дагуу тусгавал зохино.

7.2. Дээврийн усыг цуглуулж дотогш зайлуулахдаа ус зайлуулах цорго, гоожуурыг барилгын байгуулалтын тэнхлэгийн эгнээ бїрийн намсгасан хэсэгт, дээврийн хучлагын талбайд жигд тархастай байхаар байрлуулвал зохино. Дээврийн хотгор хэсгийн дагуу налуу гаргахыг хориглоно.

7.3. Хашлага хана ба барилгын заадсаар зааглагдсан дээврийн хэсэг тус бїрт 2-оос доошгїй ус зайлуулах цорго, яндан; 700м 2 -аас бага талбайтай дээвэрт 100мм-ээс багагїй голчтой нэг ус зайлуулах цорго байрлуулахыг зєвшєєрнє. Барилгын заадсын хоёр талаар тавигдах гоожуурын залгаасыг хийхдээ нэг босоо янданд, эсхїл ерєнхий дїїжин шугамд, залгаасын уян болон бат битїї байдлыг хангах компенсатор ба уян холбоосыг тусгана.

7.4. Гадна ханын єрєг дотор ус зайлуулах босоо янданг байрлуулахыг хориглоно. Адрын хєндийтэй болон агааржуулалтын хєндийтэй дээвэрт ус зайлуулах цорго болон янданг хєлдєхєєс хамгаалж заавал дулаална. Ус зайлуулах цорго болон босоо яндангийн хєлдєж болзошгїй хэсгїїдэд гэсгээж болох шийдэл тусгахыг зєвшєєрнє.

7.5. Ус зайлуулах яндангийн амсарыг хучилтын хийцтэй сайтар хєшїїн бэхлэх ба дотогш ус зайлуулах босоо яндантай компенсатороор холбоно. П-1, П-2, П-5 тєрлийн хучлаганд ус зайлуулах цоргонд цайрдсан ган тэвш тусгана.

БНбД 31.02.03

20

7.6. Ус зайлуулах цорго байрлах хэсгїїдэд цоргоны фланцад ус тусгаарлагч їндсэн їеийг 6-р хавсралтын 4-р зургийн дагуу шиллэг зотон буюу шиллэг тороор 2 їе торлож, 3 їе цардмал тїрхлэгээр хїчитгэнэ. Тїїнчлэн ус тусгаарлагч їндсэн їеийн нэмэлт хїчитгэлийг дээврийн хуйлмал материалын 2 їе болон тїрхлэг шингээсэн тааран материалаар гїйцэтгэхийг зєвшєєрнє. Мєн цоргонд шахаж хавчих цагирагийг сайтар бэхлэнэ.

7.7. Дээврийн усыг гадагш зохион байгуулалттайгаар зайлуулахдаа стандартын шаардлагыг хангасан ус зайлуулах хоолой болон цоргоор зайлуулахаар зураг тєсєлд тусгана. Гадагш ус зайлуулах хоолойнуудын хоорондын зайг 24м-ээс ихгїй, хєндлєн огтлолын талбайг нь дээврийн хучлагын 1м 2 талбайд 1.5см 2

ногдохоор тооцоолж сонгоно.

7.8. Борооны усны яндангийн хєндлєн огтлолын талбайн 1см 2 тутамд дээврийн 0.75м 2

талбай ногдохоор тооцож, 1 гоожуурт ногдох дээврийн талбайг тодорхойлно.

7.9. Усыг дотогш зайлуулах шийдэлтэй їед гоожуурын аягыг (амсарыг) хучилтын хамгийн нам хэсэгт хашлага хана болон барилгын бусад цухуйсан хэсгїїдээс 500 мм - ээс багагїй зайнд байрлуулвал зохино. Усыг дотогш зайлуулах шийдэлтэй їед гоожуур байрлах 0.5м радиустай хїрээнд дээврийн хучлагыг 15-20 мм-ээр намсгана.

8. Дээврийн хучлагын найдвартай байдлыг хангах арга хэмжээ ба дээвэрт тавигдах їндсэн шаардлагууд

8.1. Барилга, байгууламжийн хуйлмал ба цардмал хучлагыг 2.5 хувь хїртэл налуутай дээвэрт тусгана.

8.2. Дэвсгэр суурь болон ус тусгаарлагч їе 2-ын завсар хий оруулахгїй байхын тулд П-1, П-3 тєрлийн хучлаганд дээврийн налууны дагуух дулаан тусгаарлагч хавтангуудын хоорондын заадсын дагуу 50-100 мм єргєн зурвасыг наахгїй їлдээх, харин уур тусгаарлагч болон тэгшилгээ їетэй (дээврийн налуу нь 8%-аас ихгїй нєхцєлд) хучлаганд ус тусгаарлагчийн доод їеийг зурваслах буюу цэглэх байдлаар наана.

Цэглэн ба зурваслан наах наалт нь жигд байхаас гадна хуйлмал материалын талбайн 25-35% байна. Хуйлмал материалыг дээврийн налууны дагуу єнхрїїлэн дэлгэнэ. Дээврийн оройн хэсэгт хучлагын їеийн дээд захыг эсрэг талын налуугийн гадаргууд 1м-ээс багагїй давуулна.

Дээврийн хєвєє ба хучлагаас дээш цухуйж гарсан хийцтэй дээврийн хучлага нийлэх хэсгїїдэд бїх наагаагїй хэсгийн доорхи агаар гадагшлах боломжтой байна.

8.3. Адрын хєндийг агааржуулахын тулд адрын хєндийтэй барилгын гадна дагуу хананд, хана тус бїрт нийтдээ 1:500-аас багагїй талбайтай агаар солилцох сорох-їлээх нїх, эсхїл дээврийн цонхыг тєлєвлєнє. Агаар сорох-їлээх нїх нь 20х20 мм-ээс ихгїй тємєр сараалжтай тор байна.

Барилгын салхижуулалтгїй дээврийн агаарын їеийг харьцангуй чийглэг нь 60 хувиас ихгїй барилгад хэрэглэхийг зєвшєєрнє. Салхижуулалтгїй дээврийн хийцэд мод болон модлог тєрлийн гаралтай дулаалгыг хэрэглэхийг хориглоно.

8.4. П-7, П л -2 тєрлийн хийцлэлтэй дээврийн дулаалгын дээрх салхижуулалтын агаарын їеийн шаардагдах єндрийг жилийн турш ашиглалтын шаардлагаас хамааруулан тооцоогоор тодорхойлох ба 50 мм-ээс багагїй байхаар сонгоно.

БНбД 31.02.03

21 Албан ёсны хэвлэл

Агаар сорох-їлээх нїхний талбай нь салхижуулалттай агаарын їеийн хєндлєн огтлолын талбайгаас багагїй байх ёстой.

8.5. П-8 тєрлийн дээвэрт гарах сувгийг хєнгєн бетоны анхны чийглэг нь 15 хувиас их (жингийн), мєн тасалгааны агаарын чийглэг нь 60 хувиас дээш тохиолдолд тєлєвлєнє.

8.6. Сэнсрэлт болон агшилтын хэв гажилтийг багасгахын тулд асбестоцементэн хавтангийн гадна талын ус їл нэвтрїїлэлтийг ГОСТ 10834-64-ийн дагуу ГКЖ-94 маркийн, эсхїл техникийн шаардлагын дагуу ГКЖ-11 маркийн цахиурт органик шин- гэнээр, эсхїл ГОСТ-5631-70-ын дагуу БТ-177 маркийн будгаар будаж хийхээр тусгана.

8.7. Асбестцементэн дээвэр нь байж болох энгийн хэлбэртэй байна. Хэрэв дээврийн хєвєєний хэсгїїдэд зэргэлдээх барилгын хийцийн сїїдэр їргэлж тусдаг (нарны туяанаас халхлагдсан) бол хавтангуудын дагуу ба хєндлєн уулзваруудыг сайтар чигжиж битїїлэх шийдлийг тусгана.

8.8. Асбестцементэн хавтанд гаргах нїхнїїдийн голч нь бэхлэх хийц эдийн шилбэний голчоос 2-3 мм-ээр их байх шаардлагатай. Асбестцементэн хавтанг хучилтын даацын бїтээцийн хєшїїншлийг тооцоход ашиглахыг хориглоно.

9. Їндсэн нэр томьёоны тодорхойлолт

Дээврийн хучлага - барилгад хур тунадас нэвтрэн орохоос хамгаалах бїрхїїлийн хэсэг.

Дээврийн хучлагын дэвсгэр суурь – дээр нь (хуйлмал буюу цардмал) ус тусгаарлагчийг наах дулаан тусгаарлагч, даацын хавтан, тэгшилгээ їеийн гадаргуу. Асбестцементэн долгионт хавтанцар хучлагатай їед - эдгээр хавтанцар хучлагыг бэхлэн тогтоох тулгуур (гол нуруу буюу сараалж); хэлбэржїїлсэн тємєр хучлагатай їед - гол нуруу; нимгэн гєлмєн тємєр, зэс, ваар (черепиц), тємєр-вааран (металлочерепиц), асбестцементэн хавтгай хавтанцар болон хар тосон полимер хавтанцар хучлагатай їед – хавтгай ба модон сараалж хийц;

Ус тусгаарлагч їндсэн їе (хуйлмал ба цардмал хучлагын бїтцэд багтдаг) - дээврийн хучлагын дэвсгэр суурь дээр (дарааллаар нь) тавигдах хуйлмал материалан їе буюу шилэн, эсхїл нийлэг материалаар торлосон цардмал їе;

Ус тусгаарлагч нэмэлт їе - ус тусгаарлагч їндсэн материалыг хїчитгэх зорилгоор дээврийн хотгор хэсэг, хєвєєний хэсэг, хана, агааржуулалтын хонгил ба бусад бїтээцтэй нийлэх хэсэгт нэмж тавих хуйлмал материалан буюу шилэн эсхїл нийлэг материалаар торлосон цардмал їе; асбестцементэн долгионт хавтанцар ба жижиг ширхэгийн материалан хучилттай їед - доод ус тусгаарлагч їеийн оронд хатуу шахмал цааслаг болон шиллэг дэвсгэртэй хуйлмал хар тосон материалан їе.

Хамгаалах їе - Ус тусгаарлагч їндсэн їеийг гадны аливаа механик гэмтэл, агаар мандлын шууд нєлєє, нарны цацрагаас болон дээврийн хучлагын гадаргуугаар дамжиж гал тархах аюулаас хамгаалах дээврийн хучлагын хэсэг.

Хучилт - Барилгыг гадна цаг агаарын хїчин зїйл ба нєлєєллєєс хамгаалах дээд бїрхїїл. Дээд давхрын хучилтын дээр сул орон зай байгаа бол тїїнийг дээврийн адрын хєндий гэж нэрлэнэ.

“ДЭЭВРИЙН ХУЧЛАГА” БАРИЛГЫН НОРМ БА ДЇРЭМД ХЭРЭГЛЭСЭН ГАДААД ЇГСИЙН ХАДМАЛ ОРЧУУЛГА

0

Агааран (хоосон) їе – воздушные прослойки (пустоты)

Агааржуулалтын хоолой –трубавентиляционный

Агшилтын хэв гажилт – деформация усадки

Адрын хєндий - чердачное пространство

Асарт дээвэр – крыша шатровая

Атираа – гофры

Богино хоолой - патрубок

Боолтны нїх – отверстие болтовое

Бэлдэц - заготовка

Бэхэлгээ тємєр гадас – костыль

Бэхэлгээний боолт – анкерные болты

Бэхэлгээний хэсэглэл - анкерный элемент

Ваар - черепиц

Гадна гадаргуу дээрхи хэм- температура нагревания

Гоожуур – воронка

Гєлмєн тємрийг уртааш нь залган бэлтгэх – заготовка картин

Гэрчилгээ – сертификат

Далд – впотай

Дамжуулах хоолойн гарцын гэр – кожук перехода трубопровода

Даравч - шайба

Дєрвєн налуутай дээвэр - вальмовые

Дїїжин шат - люлька

Дээврийн бэлдмэл гєлмєн тємєр – картина кровельная

Дээврийн бэхэлгээ хадаас – кнопка противометровая

Дээврийн бэхэлгээ тємєр - кляммер

Дээврийн босоо нугалаас – фальц стоячий кровельный

Дээврийн дан эргээс – фальц одинарный

Дээврийн оройн - коньковый

Дээврийн усны ховил – разжелобок

Дээврийн цонх – слуховое окно

Дээврийн хар цаас - руберойд кровельный

Дээврийн хотгор хэсэг - ендова

Дээврийн хучлагын битїї эргээс – фальц крытый кровельный

Дээврийн хучлагын нугалаас – фальц кровельный

Ирмэг, амсар - кромка

Завсар їеэнд тавих хар цаас - руберойд подкладочный

Зай, завсар - дистанция

Зєєлєн бїрхїїл їетэй хар цаас -руберойд с эластичным покровным слоем

Зєрїїлэг – нахлёстка

Малгайвч - зонт

Матмал зїсэлт – профиль гнутый

Налуу дээвэр – вальма

Нарны цацраг – солнечная радиация

Нимгэн тємєр – жести

Нєхєєс элемент – доборный элемент

Нїх захлах, хїрээлэх – обрамление проёмов

Нэвт цоолох – перфорация сквозная

Нэг маягийн черепиц - штампованная черепица

Олон хямсаат дээвэр - многощипцовые

Єнгєлгєє - затырка

Єндєрсгєж єрєх - наращивание

Єнцгєн тэгшитгїїр – компенсатор угловой

Єєрийн хэрчлээст шураг – винт самонарезающий

Салхивчийн блок – блок вентиляционный

Салхины хориг – противоветровый барьер

Самбар – планка

Сорох-їлээх нїх – приточно-вытяжные отверстий

Сорох бїрхїїл – кожук вытяжный

Сувган ховил – лоток

Суух хоногийн нугалаас – фальц притворный кровельный

Сэнсрэлт – коробление

Тавгїй хадаас - глухарь

Тавт шурган хадаас – дюбель

Тємєр –ваар – металлочерепиц

Тєхєєрєг – устройство

Тулган, уулзуулан – впритык

Туузан черепиц - черепица ленточная

Тїрхлэг - мастик

Тэгшитгїїр - компенсатор

Тэгшитгїїрийн заадал – компенсационный шов

Тэлїїр хєндлєвч - распорка

Углуурга – шип

БНбД 31.02.03

1 Албан ёсны хэвлэл

Ус зайлуулалт – водоотвод

Ус халилт - водослив

Ус хїлээн авах юїлїїр – воронка водоприёмная

Усны хагалбар – водораздел

Ус хязгаарлагч ховил – капельник

Ус цуглуулах – водосбор

Ус урсгуур – водосток

Ус урсгуурын босоо хоолой – стояк водосточный

Ус урсгах тосгуур – воронка водосточная

Ус їл нэвтрїїлэлт – гидрофобизация

Їлдмэл нарийсалт – сужение остаточное

Хавсрага тав – фланц

Хавсрага таглаа – заглушина фланцевая

Хавтгай тємєр холбоос – фасонка

Хавхлаг - колпак

Хавчих хом – обжимный хомут

Хагас налуутай дээвэр – полувальмовые

Хажуугийн хавтгаалж – панель торцовая

Хайрсархаг - чешуйчатый

Хам зангилаа – узлы сопряжения

Хамгаалах бїрхїїл – кожук защитный

Хамгаалах хормой - защитный фартук

Ханын цорго – настенный желоб

Хар цаас – пергамин

Хашлага хана - парапет

Хиймэл бїрхїїлийн материал – полотнище пневмооболочки

Хєвєє хавтгаалж – панель фризовая

Хєвєєний цухуйлт (ил гаралт) – вынос карниза

Хєндлєн долгио – волна поперечная

Хуйлмал материал - рубериод

Хїйтний гїїр - мостиков холода

Хэвтээ эргээс - лежачий фальц

Хэлбэр – профиль

Хэлбэржїїлсэн - фасонный

Хялгасан барьцалдуулагч нэмэлттэй – с добавкой очёсов

Ховилон огтлол – лотковое сечение

Ховилтой ваар - желобчатая черепица

Ховилт черепиц - черепица пазовая ленточная

Холбоос - скоб

Хєвєє саравч - свес карниза

Фронтоны саравч - фронтонный свес

Цавагт хар цаас –толь

Чигжээс саваа (заадал хаагч) - нащельник

Чийдсэн сарампай – бакелизированная фанера

Чулуун нїїрсэн гаралтай – антраценовый

Їртэсэн бетон хавтан - фибролитовые плиты

Шилэн хуванцар – стеклопластик

Шижим -шнур

Шилэн нугалаас – фальц стекольный

Шєрєг гадас – штырь

Шураг – шуруп

Эргэмэл туузан тєхєєрєг – устройство

отворотных лент

Эрэглээ - выкружка

Юїлэлт - перелив

1

Дээврийн хуйлмал ба цардмал хучилтын хийц хэсгїїдийн шийдэл

1. П-1 - Хэлбэржїїлсэн хавтан болон дулаалгын їетэй дээврийн хучлагын дулаалсан суурьтай хучилтын шийдэл

1 - К-2, К-3, К-3А, К-7 загварын дээврийн хучлага (2-р хїснэгт); 2 - К-1, К-2, К-3, К-3А, К-6, К-7 загварын дээврийн хучлага; 3 - К-1- К-3А, К-5 – К-8 загварын дээврийн хучлага;

4 - К—9 – К-12 загварын дээврийн хучлага; 5- С-2 маягийн тэгшилгээ їе (2.17-р зїйл); 6- С-3 маягийн тэгшилгээ їе (2.18-р зїйл); 7- Т-1, Т-3, Т-6, Т-16 тєрлийн дулаан тусгаарлагч (4-р хавсралт);

8- Т-7, Т-10 тєрлийн дулаан тусгаарлагч; 9- Т-2, Т-9 тєрлийн дулаан тусгаарлагч;

10- Т-3 - Т-5 тєрлийн дулаан тусгаарлагч; 11- Т-7, Т-9, Т-10 тєрлийн дулаан тусгаарлагч; 12- Т-8, Т-11, Т-12 тєрлийн дулаан тусгаарлагч;

2. П-2 - Хэлбэржїїлсэн хавтан болон дулаалгын їетэй дээврийн хучлагын дулаалсан хавтгаалжин суурьтай хучилтын шийдэл

3. П-3 -Тємєр бетон хавтан болон дулаалгын їетэй дээврийн хучлагын дулаалсан суурьтай (иж бїрэн хавтан) хучилтын шийдэл

2-р хавсралт

БНбД 31.02.03

2

4. Д-4 -Тємєр бетон хавтан болон

дээрээ тэгшилгээ їетэй дулаан

тусгаарлагчтай дээврийн

хучлагын дулаалсан (иж бїрэн

хавтан) хучилтын шийдэл.

13- Т-15 тєрлийн дулаан тусгаарлагч; 14- В-1, В-2 тєрлийн уур тусгаарлагч;

(5-р хавсралт);

15- В-2 - В-8 тєрлийн уур тусгаарлагч; 16- Хэлбэржїїлсэн тємєр хавтан; 17- Тємєр бетон хавтан; 18-Хавтанд уур тусгаарлагч їеийг наах хэсгїїд;

1’ –К-1 – К-3А, К-5– К8 загварын дээврийн хучлага 1 –К-2, К-3, К-3А, К-5, К-7, К-8 загварын

дээврийн хучлага; 2 –К-9 – К-12 загварын дээврийн

хучлага; 3 –К-4, К-4А загварын дээврийн хучлага; 4 - С-2 тэгшилгээ їе 5 - С-3 тэгшилгээ їе 6 - Асбестцементэн х автан бїрхїїл; 7 -Т-14 8 тєрлийн дулаан тусгаарлагч; 8 -Т-8, Т-11, Т-12 тєрлийн дулаан

тусгаарлагч;

5. П-5 -Тємєр бетон хавтан дээрх

дээврийн хучлагатай

дулаалгагїй буюу дулаалгатай

адрын хєндийтэй хучилтын

шийдэл.

6. П-6 -Асбесто цементэн бїтэн

хавтантай дулаалсан хучилтын

шийдэл.

7. П-7 -Асбесто цементэн каркасан

хавтан болон салхижуулалттай

агаарын їетэй дулаалсан

хучилтын шийдэл.

2-р хавсралтын їргэлжлэл

БНбД 31.02.03

3 Албан ёсны хэвлэл

8. П-8- Арматурлагдсан хєнгєн

бетон хавиргат буюу хавтгай

хавтантай дулаалсанхучилтын

шийдэл

9 -Т-15 тєрлийн дулаан тусгаарлагч;;

10 - Т-13 тєрлийн дулаан тусгаарлагч;

(Даацын хавтан);

11 - В-9: В11 тєрлийн уур тусгаарлагч;

12 - В-9: В10 тєрлийн уур тусгаарлагч;

13 -В1, В11, В-12 тєрлийн уур

тусгаарлагч;

14 -Даацын тємєр бетон хавтан ;

15 -Салхижуулалттай агаарын їе ;

16 -150-250 мм алхамтай хийгдэх, 50-60

мм голчтой, салхивчийн суваг

9. Ашиглагдах дээвэр

2-р хавсралтын їргэлжлэл

4

0

Асбестцементэн долгионт хавтан дээврийн хучлагатай хучилтын хийц хэсгїїдийн шийдэл

Хучлагын тєрєл Хучилтын бїдїївч Хучилтын хийц хэсгїїд

1. П л -1 -Дулаалгагїй (эсхїл адрын

хєндийтэй)

1 –Кл-1 – Кл-4 тєрлийн дээврийн

хучлага;

2 –Кл-5, Кл-6 тєрлийн дээврийн

хучлага;

3 – Ган болон тємєр бетон гол нуруу;

4 – Модон дїнзэнцэр;

5 –Т-14 тєрлийн дулаан тусгаарлагч (4-

р хавсралт);

6 –В-9 – В-11 тєрлийн уур тусгаарлагч

(5-р хавсралт)

7 –В-1, В-2 тєрлийн уур тусгаарлагч;

8 – Даацын тємєр бетон хавтан

9 - Асбестоцементэн хавтангийн доод

талын єнгєлгєє.

2. П л -2 -Тємєр бетон буюу асбестце-

ментэн даацын хавтан болон

салхижуулалттай агаарын їетэй

дулаалгатай

3-р хавсралт

БНбД 31.02.03

1 Албан ёсны хэвлэл

0

4-р хавсралт (К)

Дулаан тусгаарлагчийн хэв маягууд

Дулаан тусгаарлаг- чийн тєрєл

Дулаан тусгаарлагч материалууд

Бат бэх нь кгс/см2- аас

багагїй Шахал-

тын Гулзай л-тын

0 А б в

Т-1

Антапирен нэмэлттэй хєєсєнцєр (пенополистирольные) буюу пенопоиуритон хавтан, эсхїл пенополистирол бую пенополиуретан дээр їндэслэсэн хиймэл хєєсєнцєр /пенопласт/ хавтангууд

1.5 1.8

Т-2 Антапирен нэмэлттэй пенополистироль буюу пенополиуритон цутгамал їе, эсхїл пенополистирол бую пенополиуретан дээр їндэслэсэн хиймэл хєєсєнцєр їе.

1.5 -

Т-3 Хатуулаг чанарыг нь дээшлїїлсэн ус їл нэвтрїїлэгч,

гидромассын аргаар їйлдвэрлэсэн эрдэс хєвєн хавтан 1 -

Т-4 Хатуулаг чанарыг нь дээшлїїлсэн ус їл нэвтрїїлэгч, шахах аргаар їйлдвэрлэсэн эрдэс хєвєн хавтан

0.8 -

Т-5 Ус їл нэвтрїїлэгч шилэн хавтангууд 0.6 - Т-6 Перлитэн бетон хавтангууд 2 -

Т-7 (К) Перлитофосфогелэн хавтан Перлитэн хєнгєн жинтэй хавтан

4.53

2.52

Т-8 Перлитобитум хавтангууд 2 Т-9 Перлитобитум цутгамал їе 1.5 -

Т-10 Ус їл нэвтрїїлэгчтэй сївэрхэг бетон тохирсон єнгєлгєєтэй хавтан

8 -

Т-11

Хєнгєн бетон хавтан Сївэрхэг бетонон хавтан Фибролитэн хавтан Хєєсєн шилэн хавтангууд

5 8 - 5

- - 4 -

Т-12. Хєнгєн дулаан тусгаарлагч цутгамал бетон їе (ихэвчлэн иж бїрэн хавтангуудын бїтэцэд) 2 -

Т-13. Арматурласан хєнгєн бетон хавтангууд Тооцоогоор

тодорхойлоно Т-14 Хєшїїн ба хагас хєшїїн чанартай эрдсэн хєвєн хавтангууд - -

Т-15.

Керамзит, шунгизит, перлит, вермикулит ба бусад тєрлийн 600 кгс/м 3 хїртэл эзэлхїїний жинтэй асгамал дулаан тусгаарлагчууд (ихэвчлэн иж бїрэн хавтангуудын бїтэцтэй їед)

- -

Т-16. Резоль фенолоформольдегид давирхайн дээр їндэслэсэн хєєсєнцєр хавтангууд

2 2.6

Тайлбар: 1. Т-1, Т-6,Т-16 тєрлийн дулаан тусгаарлагчуудын шахалтын бат бэх нь тїїний 10%- ын шугаман хэв гажилттай нєхцєлд тодорхойлогдоно. 2. Т-7 тєрлийн дулаан тусгаарлагч хавтангуудад гэмтэхийг нь багасгах ба ус чийгнээс хамгаалах

зорилгоор урьдчилж “руберойд”-ыг нааж єгєх нь зїйтэй. 3. Т-15 тєрлийн дулаан тусгаарлагчийн дээр нь хамгийн жижиг ширхэглэлтэй асгасуудыг хийж

нягтаруулах нь чухал. 4. Цутгаж хийсэн дулаан тусгаарлагчийн їеїїд нь (Т-9, Т-12 маягийн) 3х3 м-ээс ихгїй хэсгїїдээр

температур-агшилтын заадаст хуваагдсан байна. Хэлбэржїїлсэн ган хавтантай хучлаганд ийм заадсууд гол нуруу ба татангуудын дээд

талд нь, тємєр бетон хавтантай хучлагуудад даацын хавтангуудын захын уулзварын дээд талд нь байрласан байна. 5. Т-16 маягийн дулаан тусгаарлагчийн шууд хэлбэржїїлсэн хавтанд завсарт нь тусгаарлагчгїй

наалдуулан тавихыг хориглоно. 6. Т-1 маягийн дулаан тусгаарлагчид шахалтын бат бэх нь 1кгс/см 2 байх хавтанг тїїнийг нэвт

цоолох нєлєєг тэсвэрлэх бат бэхийг дээшлїїлэхээр урьдчилан хар цаас (руберойд) наагаагїй нєхцєлд хэрэглэхийг хориглоно.

БНбД 31.02.03

1 Албан ёсны хэвлэл

5-р хавсралт

Уур тусгаарлагчийн хэв маягууд

Уур тусгаарлаг-

чийн тєрлїїд

Уур тусгаарлагч материалууд

Уур нэвтрїїлэлтийн

тооцоот эсэргїїцэл м 2 .ц.мм.м.у.б/г

0 А Б

В-1 Халуун хар тосон дээр наах хар цаас (руберойд) ба дээрээс нь хар тосоор бїрэх їе (дулаан тусгаарлагчийг наахад зориулж хийгдэнэ)

12.3

В-2 Халуун хар тосон дээр наах хар цаас 10.3

В-3. Битум-кукерсольтой шаваас дээр нааж, мєн энэ тїрхлэгээр дээрээсээ хучигдах хар цаас

16.4

В-4 Хар тосон кукерсольтой тїрхлэг дээр наах хар цаас 13.1

В-5 Хар цаас 8.3 В-6 Халуун хар тосоор нэг удаа будах їе 2 В-7 Хар тосон кукерсольтой тїрхлэгээр 1 удаа будах їе 4.8 В-8. Мєн В-7 –тай ижил боловч 2 удаа будах їе 8.1. В-9. Поливинилхлортой лак-аар 2 удаа будах їе 29

В-10. Хлоркаучуктэй лакаар 2 дахин будах їе 26

В-11. Хар тосон кукерсольтой тїрхлэг дээр наах 200мк зузаан полиэтиленэн хальс 1000

В-12. Изол 40. Тайлбар: 1. Уур тусгаарлагчид РКМ-350Б, РКМ-350В маркийн хуйлмал материалыг хэрэглэнэ. 2. В-1-В-4 маягийн уур тусгаарлагчийг даацын тємєр бетон хавтангийн бетон гадаргууд

тавихад тєслийн марк нь 50, зузаан нь 5мм байхаар элс цементэн зуурмагаар тэгшилгээ їе хийхээр тусгавал зохино.

3. П-2 маягийн (2-р хавсралт) хучлаганд хавтангуудын хоорондын дагуугийн ба хєндлєнгийн уулзваруудын уур тусгаарлагчид энэ нормын 2.9-р зїйлд заасны дагуу бин битїїлэх шаваасуудыг хэрэглэхээр тусгана.

6-р хавсралт Дээврийн хучлагын хийцлэлийн схем

­

Зураг 1. Дээврийн хучлага нийлж байгаа хэсэглэл а – 450 мм-ээс илїї єндєр ханатай;

б – 5.2­р зїйлд заасан арга хэмжээг авах їед, 450 мм-ээс илїї єндєр ханатай; 1 – ус тусгаарлагч їндсэн їе (2-р хїснэгтийн дагуу); 2 – том ширхэглэлтэй буюу хайрсархаг цацаастай

хуйлмал материалан (эсхїл цавагт хар цаасан) дээд їетэй ус тусгаарлагч нэмэлт їе (2.5-р зїйл); 3– хамгаалах їе (2­р хїснэгтийн дагуу); 4 – цайрдсан гєлмєн тємєр хамгаалалтын хормой; 5 – бин битїїлэх тїрхлэг (2.9 –р зїйлд заасны дагуу);

БНбД 31.02.03

2

6 – элементїїдийг бэхлэх тэнхлэг (ус тусгаарлагч їе, хамгаалалтын хормойг бэхлэхэд зориулагдсан); 7 – гадна агаартай харилцан нэвчих давхарга (5.2­р зїйлийн дагуу),

Зураг.2. Хэв гажилтын заадлын шийдэл

а – 60 мм хїртэл єргєн заадалтай їе дэхь цайрдсан тємрєн хагас дугуй компенсатортой (500­1000 мм оруулгатай їед компенсаторыг 3-4 мм зузаантай хавтгай тємрєєр хийнэ);

б – угсармал бетон хийцїїдийн ханатай; 1 –уур тусгаарлагч (тооцоогоор); 2– ус тусгаарлагч їндсэн їе (хїснэгт 2); 3 – хамгаалалтын їе (хїснэгт 2); 4 – 2.5-р зїйлд заасан ус тусгаарлагч нэмэгдэл їе (хагас дугуй тэгшитгїїртэй заадаст шилэн сїлжмэл буюу шилэн тороор хийнэ); 5 – туузан хуйлмал материал (хуурай); 6 – дээврийн цайрдсан гєлмєн тємрийн эрэглээ; 7 – хуйлмал бїрхїїлийн материал (хуурай); 8 – шатдаггїй эрдэс хєвєн дулаалга;

9 – 80 мм радиустай цайрдсан гєлмєн тємєр компенсатор; 10 ­ элементїїдийг бэхлэх тэнхлэг ; 11 – цайрдсан гєлмєн тємєр хормойвч; 12 – 600 мм зайтай 4х40 хэмжээтэй зурвасууд; 13 ­ V­хэлбэрийн компенсатор

БНбД 31.02.03

3 Албан ёсны хэвлэл

Зураг 3. Янданг нэвтрїїлэх шийдлийн жишээ

1. – Ус тусгаарлагч їндсэн їе; 2. – Хамгаалах їе (5-р хїснэгтийн ба тооцооны дагуу); 3. – Ус тусгаарлагч нэмэлт їе; 4. – Бэхэлгээний эд ангийн тэнхлэг; 5. – Дээврийн цайрдсан гєлєм тємрєєр хийсэн малгайвч; 6. – Дугуй буюу дєрвєлжин фланцтай ган богино хоолой; 7. – Давирхайтай олс; 8. – Хавчигч хомут (холбоос); 9. – Бин битїїлэх тїрхлэг; 10. – Нэвтрїїлэн єнгєрєх яндан .

БНбД 31.02.03

4

­­

Зураг 4. Ус зайлуулах гоожуур байрлах хэсгийн шийдэл

а- ашиглаж буй дээврийн хучлагын тємєр бетон хавтан хучилтад (2.11­р зїйлд); б – ашиглаагїй дээврийн хучлагын тємєр бетон хавтан хучилтад;

1– ус тусгаарлагч їндсэн їе (хїснэгт 2); 2– хамгаалалтын їе (хїснэгт 2);

3– шилэн тор буюу шилэн сїлжмэлээр торлосон цардмал ус тусгаарлагч нэмэлт їе; 4 – ус хїлээн авах гоожуурын усны урсгал чиглїїлэгч хавхлаг;

5 – ус хїлээн авах гоожуурын хавхлагын буулгах таг; 6 – даравчтай нэмэлт эрэг; 7 – шахах цагираг; 8 –15 мм-ээс багагїй хайрганы фракц;

9 – элс-цементэн зуурмаг буюу цахиурлаг элс (2.11­р зїйл); 10 – бетон буюу армцементэн хавтанцар (2.11-р зїйл); 11 – хавчих хомут;

12 – ус хїлээн авах гоожуурын амсар

БНбД 31.02.03

5 Албан ёсны хэвлэл

ГАРЧИГ

Агуулга хуудас

Нїїр хуудас 0-1

1. Ерєнхий хэсэг 2-4

2. Дээврийн хуйлмал ба цардмал хучлага 4-10

Адрын хийцийн шийдэл ба дээврийн хучлагын тєрлийн сонголт 10-12

Материал ба дэвсгэр суурийн сонголт 12-14

3. Асбестцементэн долгионт хавтан дээвэр

Бїтээцийн шийдэл ба хэрэглэгдэх материалууд 14-16

Хучлагын бїтээцийн шийдэл гаргалт ба хэв маягийн сонголт 17

4. Дээврийн жижиг ширхэгийн хучлага 17

5. Нимгэн тємєр, зэс, хэвлэсэн тємєр а металлвааран хавтан хучлага 17-18

6. Дээврийн ховилтой тємєр бетон хавтан хучлага 18

7. Ус зайлуулах тоноглол 18-19

8. Дээврийн хучлагын найдвартай байдлыг хангах арга

хэмжээ ба дээвэрт тавигдах їндсэн шаардлагууд 19-20

9. Їндсэн нэр томьёоны тодорхойлолт. 20-21

Тус нормд хэрэглэсэн гадаад їгийн хадмал орчуулга 21-24

Хавсралт – 2 25-27

Хавсралт – 3 27

Хавсралт – 4 28

Хавсралт – 5 29

Хавсралт – 6 29-32

Гарчиг 33