basiscursus meer theorie over bodem & compost
DESCRIPTION
Voor wie dieper wil graven in de wetenschap van bodem & compost.TRANSCRIPT
![Page 1: Basiscursus meer theorie over bodem & compost](https://reader036.vdocuments.site/reader036/viewer/2022081403/5562f275d8b42ab47d8b55b2/html5/thumbnails/1.jpg)
Basiscursus Ecologische Moestuin Meer theorieover bodem & compost
![Page 2: Basiscursus meer theorie over bodem & compost](https://reader036.vdocuments.site/reader036/viewer/2022081403/5562f275d8b42ab47d8b55b2/html5/thumbnails/2.jpg)
Inhoud
1. Waarom biologisch?
2. Waar een moestuin aanleggen?
3. Inleiding bodem
4. Bodem: Minerale bestanddelen
5. Bodem: Organische bestanddelen
6. Bodem: Zuurtegraad
7. Compost
![Page 3: Basiscursus meer theorie over bodem & compost](https://reader036.vdocuments.site/reader036/viewer/2022081403/5562f275d8b42ab47d8b55b2/html5/thumbnails/3.jpg)
1. Waarom bio-logisch?
1. Gezonde planten kweken
2. Respect voor het milieu- Geen schadelijke
stoffen• Bestrijdingsmiddelen• Kunstmest
- Duurzame materialen- Beperken energie
verbruik- Duurzaam
watergebruik- Groenresten
recycleren
3. Gezonde bodem
4. Respect voor de natuur- Bestuivers
aantrekken- Natuurlijke vijanden
aantrekken
![Page 4: Basiscursus meer theorie over bodem & compost](https://reader036.vdocuments.site/reader036/viewer/2022081403/5562f275d8b42ab47d8b55b2/html5/thumbnails/4.jpg)
Preventieve maatregelen
� Bodemzorg � Vruchtwisseling en combinatieteelt� Gewas- & raskeuze en teeltwijze� Bescherming, aantrekking natuurlijke vijanden
- goed het onderscheid maken tussen nuttige helpers en belagers
• helpers: zweefvliegen, gaasvliegen, lieveheersbeestjes, bijen, vlinders, hommels,….
• belagers : bladluizen, rupsen, witte vlieg, slakken, mineervliegen, .….
- bloeiende, geurende planten- afscherming met insectengaas - misleiding
• vb geuren, kleuren, combinaties, plantenaftreksels
1. Waarom bio -logisch?
![Page 5: Basiscursus meer theorie over bodem & compost](https://reader036.vdocuments.site/reader036/viewer/2022081403/5562f275d8b42ab47d8b55b2/html5/thumbnails/5.jpg)
2. Waar een moestuin aanleggen?
• Zon:voor de meeste groenten minstens 6 u per dag;meet rond 21/3 of 21/9
• Watertafel:niet te hoog, niet te laag. Zie ook: Verhoogde bedden.
• Nabijheid:bijvoorbeeld plukgewassen dichtst bij huis, voorraadgroenten verderop
• Beschutting:vooral tegen wind (N-O)
• Bomen:beschutten en concurreren
• Geen vervuiling:stook, uitlaatgassen, afval, as, …
• Grootte:60 m2 /persoon voor groente het jaar rond en vroege aardappelen
![Page 6: Basiscursus meer theorie over bodem & compost](https://reader036.vdocuments.site/reader036/viewer/2022081403/5562f275d8b42ab47d8b55b2/html5/thumbnails/6.jpg)
� Plattegrond op schaal� Bestaande beplanting, gebouwen� Standplaatsfactoren
- Licht- Bodemsoort- Vocht- Klimaat (beschut?)
� Invloed van de mens/dier of directe omgeving� Water in de buurt?� Composteermogelijkheid
2. Waar een moestuin aanleggen?
![Page 7: Basiscursus meer theorie over bodem & compost](https://reader036.vdocuments.site/reader036/viewer/2022081403/5562f275d8b42ab47d8b55b2/html5/thumbnails/7.jpg)
3. Inleiding bodem
Het belang van een goede bodem:
“De grond van de zaak
is de zaak van de grond”
Jan Heyman
Eerste voorzitter van Velt
![Page 8: Basiscursus meer theorie over bodem & compost](https://reader036.vdocuments.site/reader036/viewer/2022081403/5562f275d8b42ab47d8b55b2/html5/thumbnails/8.jpg)
3.1. Ontstaan van de bodem
![Page 9: Basiscursus meer theorie over bodem & compost](https://reader036.vdocuments.site/reader036/viewer/2022081403/5562f275d8b42ab47d8b55b2/html5/thumbnails/9.jpg)
3.2. Natuurlijke samenstelling
![Page 10: Basiscursus meer theorie over bodem & compost](https://reader036.vdocuments.site/reader036/viewer/2022081403/5562f275d8b42ab47d8b55b2/html5/thumbnails/10.jpg)
Bed: 120 cm breed(je armlengte x 2)
Pad: 30 cm of meer
Afscheiding pad-bed:• Visueel• Tegels, dakpannen, snippers, …
3.3.Lucht in je bodemis heel belangrijk!
Maak permanente bedden & paden!
![Page 11: Basiscursus meer theorie over bodem & compost](https://reader036.vdocuments.site/reader036/viewer/2022081403/5562f275d8b42ab47d8b55b2/html5/thumbnails/11.jpg)
www.velt.be
![Page 12: Basiscursus meer theorie over bodem & compost](https://reader036.vdocuments.site/reader036/viewer/2022081403/5562f275d8b42ab47d8b55b2/html5/thumbnails/12.jpg)
4. Minerale bestanddelen
Korrelgrootte & afzetting tijdens ijstijden
•12
zandstreek
zandleemstreek
Leemstreek
Hoog - België
Wind
Zand
leem
Noordzeebekken
![Page 13: Basiscursus meer theorie over bodem & compost](https://reader036.vdocuments.site/reader036/viewer/2022081403/5562f275d8b42ab47d8b55b2/html5/thumbnails/13.jpg)
4. Minerale bestanddelen
www.velt.be
![Page 14: Basiscursus meer theorie over bodem & compost](https://reader036.vdocuments.site/reader036/viewer/2022081403/5562f275d8b42ab47d8b55b2/html5/thumbnails/14.jpg)
HandpalmtestHandpalmtest
![Page 15: Basiscursus meer theorie over bodem & compost](https://reader036.vdocuments.site/reader036/viewer/2022081403/5562f275d8b42ab47d8b55b2/html5/thumbnails/15.jpg)
GrondGrondwater
TextuurbepalingTextuurbepaling
water
kleileemzand
calgon schudden
aflezing na
40’’ 30’
12 u
![Page 16: Basiscursus meer theorie over bodem & compost](https://reader036.vdocuments.site/reader036/viewer/2022081403/5562f275d8b42ab47d8b55b2/html5/thumbnails/16.jpg)
Berekening textuur: een voorbeeld
Tijd mm Verschil %
40” 21.5 21.5 40 Zand
30’ 48.5 27 50 Leem
12 u 54 5.5 10 Klei
Totaal 54 =100%
4. Minerale bestanddelen
![Page 17: Basiscursus meer theorie over bodem & compost](https://reader036.vdocuments.site/reader036/viewer/2022081403/5562f275d8b42ab47d8b55b2/html5/thumbnails/17.jpg)
TextuurdriehoekTextuurdriehoek
0 100 zand
10 90
zand 20 80 klei30 70 leem
40 60
50 50
60 40
70 30
80 20
90
5 10 15 20 25 30 35 40 45 50 leem 70 75 80 85 90 95
Lemig zand
zware klei
KLEI
zand licht lemig zand Zandleemwww.velt.be
![Page 18: Basiscursus meer theorie over bodem & compost](https://reader036.vdocuments.site/reader036/viewer/2022081403/5562f275d8b42ab47d8b55b2/html5/thumbnails/18.jpg)
Aan je grondsoort (=
Aan je grondsoort (textuur) kun je niet veel veranderen.
Aan je structuur wel:
voeg compost toe!
Je kunt ook gewoon
bovenop je grond
kweken: een laag goede
compost/tuingrond,
eventueel in verhoogde
bakken
4. Minerale bestanddelen
![Page 19: Basiscursus meer theorie over bodem & compost](https://reader036.vdocuments.site/reader036/viewer/2022081403/5562f275d8b42ab47d8b55b2/html5/thumbnails/19.jpg)
5. Organische bestanddelen
Mineralisatie en humificatie: je compost verteert
www.velt.be
![Page 20: Basiscursus meer theorie over bodem & compost](https://reader036.vdocuments.site/reader036/viewer/2022081403/5562f275d8b42ab47d8b55b2/html5/thumbnails/20.jpg)
Humus nader omschreven
Organische stof in de bodem bevat:
1. levend materiaal (wortels, bacteriën, protozoa, pieren,….)
2. voedingshumus of instabiele humus: jong verteerd organisch materiaal
3. stabiele humus: dit is het restproduct van de vertering van de voedingshumus dat zeer traag verder afbreekt.
Dus: organische stof = 1 + 2 + 3
humus = 2 + 3
www.velt.be
5. Organische bestanddelen
![Page 21: Basiscursus meer theorie over bodem & compost](https://reader036.vdocuments.site/reader036/viewer/2022081403/5562f275d8b42ab47d8b55b2/html5/thumbnails/21.jpg)
Klei-humuscomplex
H+
Ca++ Mg++klei-humuscomplex
Ca++
Mg++
H+
NH4+
Mg++
Ca++
H+
K+
Na+
- -
- -- -
- -
- -- -
-
-
- -
NH4+
NH4+
K+
K+
Na+
Na+
-
-
- -
- -- -
-
-
5. Organische bestanddelen
www.velt.be
![Page 22: Basiscursus meer theorie over bodem & compost](https://reader036.vdocuments.site/reader036/viewer/2022081403/5562f275d8b42ab47d8b55b2/html5/thumbnails/22.jpg)
6. Zuurtegraad
� Vrije waterstofionen.(H+)� <7 = zuur � >7 = basisch � =7= neutraal� pH (H2O) en pH (KCl)met KCl maakt men de aan klei gebonden H+ ionen vrij.De pH (KCl) < pH (H2O)
![Page 23: Basiscursus meer theorie over bodem & compost](https://reader036.vdocuments.site/reader036/viewer/2022081403/5562f275d8b42ab47d8b55b2/html5/thumbnails/23.jpg)
6. De pH van de grond
Grond-soortGewenste pH
(KCl)Gewenste pH
(H2O)
Zand 5,2 – 5,6 6,3
Zandleem 6,2 – 6,6 7,1
Leem 6,7 – 7,3 7,7
Klei 7,2 – 7,7 8,0
Belang van de pH
De pH bepaalt of de voedingselementen die in de grond zitten goed of slecht kunnen opgenomen worden door de planten.
Indien de pH te laag is gaan we bekalken. Kalk verbetert ook de bodemstructuur (kruimelstructuur).
Toedienen van meststof kan de pH beïnvloeden.
Ongepast toedienen van kalk en/of meststoffen kan leiden tot gebreksverschijnselen bij groenten.Elke grondsoort heeft zijn eigen optimale
pH-zone
![Page 24: Basiscursus meer theorie over bodem & compost](https://reader036.vdocuments.site/reader036/viewer/2022081403/5562f275d8b42ab47d8b55b2/html5/thumbnails/24.jpg)
Zuurtegraad(uitgedrukt in pH)
De pH bepaalt de opneembaarheid van voedingsstoffen: het ionenvervoer
![Page 25: Basiscursus meer theorie over bodem & compost](https://reader036.vdocuments.site/reader036/viewer/2022081403/5562f275d8b42ab47d8b55b2/html5/thumbnails/25.jpg)
7. Compost
Voordelen: verrijkt de bodem met
organisch materiaal voedt het bodemleven bevat langzaam
werkende meststoffen doet een bodemstructuur ontstaan, die water, warmte
en voedingsstoffen vasthoudt maakt kleibodems lichter zorgt ervoor dat zandgronden beter water vasthouden brengt de zuurtegraad van de bodem tot een optimale
waarde voorkomt erosie van de bodem door wind en water draineert bodems beter
![Page 26: Basiscursus meer theorie over bodem & compost](https://reader036.vdocuments.site/reader036/viewer/2022081403/5562f275d8b42ab47d8b55b2/html5/thumbnails/26.jpg)
7. Compost
Hoe maak ik compost?
•Meng verkleind
Groen en Bruin
•Nat maken indien nodig
•Afdekken
•Grote hoop maken
•Omzetten na een maand
![Page 27: Basiscursus meer theorie over bodem & compost](https://reader036.vdocuments.site/reader036/viewer/2022081403/5562f275d8b42ab47d8b55b2/html5/thumbnails/27.jpg)
Hoe test ik compost op rijpheid?
1. Bosgeur2. Donker, zonder (veel) herkenbare deeltjes3. De tuinkerstest:
• 100 zaadjes op vochtige compost• 1 week wachten• Goede groei = goede compost
www.velt.be
![Page 28: Basiscursus meer theorie over bodem & compost](https://reader036.vdocuments.site/reader036/viewer/2022081403/5562f275d8b42ab47d8b55b2/html5/thumbnails/28.jpg)
7. Hoeveel compost heb je nodig?
� Maak veel compost: de gemiddelde tuinier heeft te weinig compost
� Laat je grond testen op pH, N, P, K(Bodemkundige Dienst België)
� Laat je analyse omzetten in bemestingsadvies per gewas (Velt-ledenservice)
![Page 29: Basiscursus meer theorie over bodem & compost](https://reader036.vdocuments.site/reader036/viewer/2022081403/5562f275d8b42ab47d8b55b2/html5/thumbnails/29.jpg)
zand leem & zandleemkleikool 4,50 8,00 9,50blad 3,50 7,00 7,25vrucht 4,00 7,50 8,50wortel 0,00 0,75 0,00aardappel 0,75 2,00 1,00peul 0,00 0,00 0,00
kg compost per m2gewasgroep
Gemiddelde compostgift voor een ‘nieuwe’ tuin:
1 Kruiwagen = 80L = 50Kg Compost
![Page 30: Basiscursus meer theorie over bodem & compost](https://reader036.vdocuments.site/reader036/viewer/2022081403/5562f275d8b42ab47d8b55b2/html5/thumbnails/30.jpg)
verse
onrijpe
weinig
of
half verteerde
compost
rijpe
oude
of
verteerde compost
overjaarse
zeer oude
grond-
of
edelcompost
< 6 maanden > 12 maanden6 – 12 maanden
Compost in diverse afbraakfasen
![Page 31: Basiscursus meer theorie over bodem & compost](https://reader036.vdocuments.site/reader036/viewer/2022081403/5562f275d8b42ab47d8b55b2/html5/thumbnails/31.jpg)
oppervlaktecompostering via mulching
structuurverbetering in de moestuin - potgrond
voedende bemestingsbron in de moestuin
Compost in diverse afbraakfasen
verse
onrijpe
weinig
of
half verteerde
compost
rijpe
oude
of
verteerde compost
overjaarse
zeer oude
grond-
of
edelcompost
![Page 32: Basiscursus meer theorie over bodem & compost](https://reader036.vdocuments.site/reader036/viewer/2022081403/5562f275d8b42ab47d8b55b2/html5/thumbnails/32.jpg)
Compost in diverse afbraakfasen
bemesting humusaanbrenger structuurverbeteraar
verse
onrijpe
weinig
of
half verteerde
compost
rijpe
oude
of
verteerde compost
overjaarse
zeer oude
grond-
of
edelcompost