banana

รายงานการศกษาสวนบคคล

(Individual Study)

เรอง ความตกลงหนสวนเศรษฐกจไทย-ญปน (JTEPA) กบการสงออกกลวยหอมของสหกรณการเกษตรไทย

จดท าโดย นายวเชยร แทนธรรมโรจน รหส 6035

รายงานนเปนสวนหนงของการฝกอบรม หลกสตรนกบรหารการทต รนท 6 ป 2557

สถาบนการตางประเทศเทวะวงศวโรปการ กระทรวงการตางประเทศ ลขสทธของกระทรวงการตางประเทศ

รายงานการศกษาสวนบคคล (Individual Study)

เรอง ความตกลงหนสวนเศรษฐกจไทย-ญปน (JTEPA) กบการสงออกกลวยหอมของสหกรณการเกษตรไทย

จดท าโดย นายวเชยร แทนธรรมโรจน รหส 6035

หลกสตรนกบรหารการทต รนท 6 ป 2557 สถาบนการตางประเทศเทวะวงศวโรปการ กระทรวงการตางประเทศ

รายงานนเปนความคดเหนเฉพาะบคคลของผศกษา

เอกสารรายงานการศกษาสวนบคคลน อนมตใหเปนสวนหนงของการฝกอบรม หลกสตรนกบรหารการทตของกระทรวงการตางประเทศ

ลงชอ

(ศาสตราจารย ดร. ไชยวฒน คาช) อาจารยทปรกษา

ลงชอ

(ดร. จตรยา ปนทอง) อาจารยทปรกษา

ลงชอ (ผชวยศาสตราจารย ดร. อครเดช ไชยเพม)

อาจารยทปรกษา

ง

บทสรปส าหรบผบรหาร

การศกษาเรอง “ความรวมมอหนสวนเศรษฐกจไทย – ญปน (JTEPA) กบการสงออกกลวยหอมของสหกรณการเกษตรไทย” มวตถประสงคเพอ 1) ทราบถงปญหาอปสรรคของความรวมมอของสหกรณ ไทย-ญปนหลงมการลงนามขอตกลงหนสวนเศรษฐกจไทย -ญปน (Japan-Thailand Economic Partnership Agreement: JTEPA 2) ศกษาหาแนวทางการแกไขปญหาอปสรรคของความรวมมอของสหกรณไทย-ญปน

การศกษาครงนมขอบเขตถงความรวมมอการสงออกกลวยหอมของสหกรณการเกษตรของไทยใหกบสหกรณญปน โดยใชการเกบขอมลเชงปรมาณและเชงคณภาพ โดยเกบรวบรวมขอมลจากแบบสอบถามพนกงานสหกรณของสหกรณการเกษตรทายาง จากด ทมอาย 4 กลม ไดแก (1) กลมอายตากวา 30 ป (2) กลมอาย 30 – 39 ป (3) กลมอาย 40 – 49 ป และ (4) กลมอาย 50 ปขนไป และขอมลจากหนงสอ งานเขยนวชาการ บทความ สารคดโทรทศน ทเกยวของกบการผลตและสงออกกลวยหอมทองของสหกรณการเกษตรทายาง จากด

ทฤษฎทใชในการศกษาคอ ทฤษฎการไดเปรยบในการแขงขนของพอรตเตอร (Porter’s Theory of National Competitive Advantage) เพออธบายการคาระหวางประเทศ โดยพจารณาจากความสมพนธของเงอนไขตาง ๆ ประกอบดวย (1) เงอนไขปจจยการผลต (2) เงอนไขดานอปสงค(3) เงอนไขทเกยวของทมาสนบสนนอตสาหกรรม (4) เงอนไขโครงสรางกลยทธของหนวยธรกจและการเขามาแขงขนของคแขง (5) เงอนไขปจจยภายนอก และ (6) เงอนไขเรองบทบาทของภาครฐ โดยไดตงสมมตฐานวา ผลกระทบตอปรมาณธรกจการสงออกกลวยหอมทองปลอดสารพษของสหกรณการเกษตรทายาง จากด มาจากปจจยในทฤษฎการไดเปรยบในการแขงขนของพอรตเตอร

จากการศกษาพบวา 1) ปจจยการผลตหรอกลวยหอมทองปลอดสารพษทจะสงเสรมคณภาพของสนคา

สหกรณการเกษตรทายาง จากด มการผลตทมคณภาพเพราะมการคดเลอกสมาชกสหกรณทมความพรอม พนททตรงกบเงอนไขการปลกแบบอนทรย และปรมาณคณภาพและผลผลตทควบคมได

2) ปจจยดานอปสงค พบวา กลวยหอมทองปลอดสารพษมคณภาพเปนทตองการของตลาดทงในและนอกประเทศ ทงรปลกษณ (ขนาดของผลตภณฑ) และการรบรองคณภาพจากสถาบนทนาเชอถอ (GAP) อกทงมความแตกตางจากสนคาเดยวกนของคแขง มตาแหนงผลตภณฑระดบสงออก อกทงราคากลวยหอมทองปลอดสารพษมราคาและมมลคาสงกวาสนคาชนดเดยวกนในตลาด เนองจากคณภาพ ผบรโภคใหการยอมรบทพรอมจายแพงกวาสนคาประเภทเดยวกนจากแหลงอน แตจากตวเลขการสงออก ในป 2554 – 2556 พบวา ปรมาณการสงออกลดลง ในขณะทปรมาณจาหนายในประเทศเพมมากขน

3) ปจจยดานอตสาหกรรมสนบสนน พบวา สหกรณการเกษตรทายาง จากด ในการสงออก ไมไดประสบปญหาการขนสง เนองจากเปนภาระของบรษทสงออก รวมถงการขนสงใหโรงแรมและหางสรรพสนคา การขนสงเปนภาระของโรงแรมและหางสรรพสนคาทวาจางบรษทตวแทนในการขนสง และการจดจาหนาย สหกรณการเกษตรทายาง จากด มหลายชองทางจาหนาย

จ

กลวยหอมทอง ตลาดสงออก ตลาดในประเทศโดยจาหนายทางตรง (สงออกใหแกชมนมสหกรณผบรโภคโตโต โรงแรม และทรานสหกรณ) และจาหนายทางออม (สงใหแกหางสรรพสนคา)

4) ปจจยโครงสรางกลยทธของหนวยธรกจและการแขงขน สหกรณการเกษตรทายาง จากด มตลาดแนนอนซงทาสญญาซอขายกบชมนมสหกรณรานคาโตโตมากกวา 20 ป จงไมประสบปญหาการแขงขน

5) ปจจยภายนอก สหกรณการเกษตรทายาง จากด ถอวามปจจยภายนอกมากระทบตอการสงออกกลวยหอมทองมากทงในเชงบวกและลบ เชงบวกคอนโยบายเศรษฐกจของรฐบาล สหกรณการเกษตรทายาง จากด ไดรบโอกาสจากนโยบายการทาการคาภายใตกรอบความตกลงการเปนหนสวนเศรษฐกจไทย-ญปน หรอ JTEPA การรบรองในระบบ GAP ในเรองของผลตภณฑ และบรรจภณฑ แตในขณะเดยวกน สหกรณการเกษตรทายาง จากด ไดรบผลกระทบเชงลบจากปจจยภายนอกเชนกน คอ อตราแลกเปลยนเงนตราระหวางประเทศ เพราะการทาการคากบตางประเทศจะประสบปญหาอตราแลกเปลยนเงนตราระหวางประเทศผนผวน คาเงนบาทแขงตวทาใหการสงออกมกาไรลดลง

6) ปจจยดานบทบาทของภาครฐ สหกรณการเกษตรทายาง จากดไดรบการสนบสนนทางการคากบประเทศญปน จากจงหวดเพชรบร และกรมสงเสรมสหกรณ

ผลการศกษาจงสรปไดวา ปรมาณการสงออกกลวยหอมทองปลอดสารพษของสหกรณการเกษตรทายาง จากด ลดลง มาจากผลกระทบของปจจยอปสงคจากยอดการสงออกลดลง และปจจยภายนอกจากอตราแลกเปลยนเงนตราผนผวน

ขอแนะนาทไดจากการศกษาคอ 1) สหกรณการเกษตรทายาง จากด ควรหาตลาดอนในตางประเทศโดยเฉพาะในประเทศ

ญปน เนองจากกลวยหอมเปนทรจกของประชาชนญปน เพอขยายโอกาสการสงออกกลวยหอมใหมากขน

2) ขยายการสนบสนนจากหนวยงานภาครฐอน เพอขยายตลาดตางประเทศไปยงประเทศอนๆ 3) สรางเครอขายการผลตและการคาระหวางสหกรณเพอตอบสนองความตองการของ

ผบรโภคในประเทศเพอลดความเสยงจากอตราแลกเปลยนเงนตราระหวางประเทศ

ฉ

กตตกรรมประกาศ

รายงานการศกษาสวนบคคลฉบบน สาเรจลลวงไดรบความอนเคราะหจากบคคลหลายๆทาน ซงผศกษาขอขอบพระคณมา ณ โอกาส น ไดแก คณาจารยทปรกษาทใหความอนเคราะหใหคาแนะนา และใหคาปรกษา ไดแก ศาสตราจารย ดร. ไชยวฒน คาช เอกอครราชทต ดร. จตรยา ปนทอง และผชวยศาสตราจารย ดร. อครเดช ไชยเพม นอกจากนน คณะกรรมการสหกรณและพนกงาน สหกรณการเกษตรทายาง จากด จงหวดเพชรบร และเพอนขาราชการ กรมสงเสรมสหกรณ ไดแก คณวภารตน โมรดา และคณวจตรา จนทรจวง ทชวยใหขอมล และ ใหขอคดเหนตางๆ

นอกจากน ผศกษาขอขอบพระคณ อธบดกรมสงเสรมสหกรณ ดร. จมพล สงวนสน ทมอบโอกาสและเลอกใหผศกษาไดเขาอบรมในหลกสตรนกบรหารการทต รนท 6 น

ผศกษาขอชนชมและขอบคณสถาบนการตางประเทศเทววะวงศวโรปการ โดยเฉพาะ อยางยงทานผอานวยการธรวฒน ภมจตร และ เจาหนาทสถาบนทกทาน ทจดการอบรมไดอยางดเยยม ทงหลกสตรเนอหาวชาและการอานวยความสะดวกตลอดการอบรม และทนาประทบใจกคอเพอนๆ ผเขาอบรมหลกสตรนกบรหารการทต รนท 6 ทกทาน ซงมเพอนจากประเทศ ลาว กมพชา และเวยดนาม รวมอยดวยททกทานมอธยาศยด ชวยเหลอ เออเฟอ ทาใหการอบรมเปนชวงเวลาทประทบใจ เปนอยางยง ขอขอบพระคณทกทาน ไว ณ ทนดวยครบ

วเชยร แทนธรรมโรจน สงหาคม 2557

ช

สารบญ

บทสรปสาหรบผบรหาร ง กตตกรรมประกาศ ฉ สารบญ ช สารบญตาราง ซ สารบญภาพ ฌ บทท 1 บทนา 1

1.1 ภมหลงและความสาคญของปญหา 1 1.2 วตถประสงค 3 1.3 ขอบเขตการศกษา วธการดาเนนการศกษาและระเบยบวธการศกษา 3 1.4 ประโยชนทจะไดรบจากการศกษา 3

บทท 2 แนวคดทฤษฎและวรรณกรรมทเกยวของ 4 2.1 แนวความคดทฤษฏ 4 2.2 วรรณกรรมทเกยวของ/ทบทวนวรรณกรรม 5

บทท 3 การวเคราะหขอมล 14 3.1 ประชากรและกลมตวอยาง 14 3.2 เครองมอทใชในการศกษา 14 3.3 การเกบรวบรวมขอมล 15 3.4 วธการวเคราะหขอมล 15

บทท 4 บทสรปและขอเสนอแนะ 21 4.1 สรปผลการศกษา 21 4.2 ขอเสนอแนะ 22

บรรณานกรม 23 ภาคผนวก 24 ประวตผเขยน 30

ซ

สารบญตาราง

ตารางท 1 ปรมาณธรกจของกลวยหอมทองในตลาดตาง ๆ ของสหกรณ การเกษตรทายาง จากด ระหวางป 2545 – 2556 12

ตารางท 2 แสดงผลตอบแทนทสมาชกของสหกรณการเกษตรทายาง จากด ในโครงการไดรบในการปลกกลวยหอมทอง 13

ตารางท 3 ราคารบซอกลวยหอมของประเทศญปนจากประเทศตางๆ ป 2550 16 ตารางท 4 ปรมาณการนาเขากลวยหอมของประเทศญปนจากประเทศตางๆ 17 ตารางท 5 ปรมาณการสงออกกลวยหอมจากประเทศไทยไปทวโลก 17

ฌ

สารบญภาพ

ภาพท 1 ทฤษฎการไดเปรยบในการแขงขนของพอรตเตอร 5

บทท 1 บทน า

1.1 ภมหลงและความส าคญของปญหา

กลวยหอมทองเปนพชเศรษฐกจชนดหนงทมศกยภาพในการสงออกโดยเฉพาะตลาดญปนมความตองการสง ดวยคณลกษณะของกลวยหอมทองพนธแททมนาหนกมาก และลกษณะของกลวยแตละลกทเรยงตวกนอยในหวอยางสวยงามสสวย รสชาตด มกลนหอม นารบประทาน อกทงผลผลตของไทยมความปลอดภยไรสารเคมและสารพษตกคางปนเปอนทาใหกลวยหอมทองของไทยไดรบความนยมและเปนทยอมรบของผบรโภคในตลาดญปนและมการสงออกกลวยกบคคาอยางประเทศญปนมากวาสบป ป 2550 ประเทศไทยมพนทปลกทงประเทศทงหมด 103,000 ไร มผลผลตรวม 233,000 กโลกรม (สานกงานเศรษฐกจการเกษตร ,2552) ปจจบนจงหวดเพชรบรมเกษตรกรผปลกกลวยหอมทองเปนจานวนมากในพนทอาเภอทายางและอาเภอบานลาด และป 2551 ทงจงหวดมพนทปลกกลวยหอมทอง จานวน 3,715 ไร (สานกงานเกษตรจงหวดเพชรบร , 2552) และมโครงการผลตกลวยหอมทองปลอดสารพษและผลตกลวยหอมอนทรยเพอการสงออกของสหกรณการเกษตรทายางจากด มเกษตรกรเขารวมโครงการจานวน 259 ราย ในพนทปลก 1,500 ไร มผลผลตสงออกประมาณ 2,000– 2,500 ตน/ป (วราภรณ และคณะ, 2550) และสหกรณการเกษตรบานลาดจากด มสมาชกเขารวมโครงการผลตกลวยหอมทองปลอดสารเคมเพอการสงออกไปยงประเทศญปน จานวน 212 ราย มผลผลตสงออกเมอสงหาคม 2549 จานวน 36,826 กโลกรม (สหกรณการเกษตรบานลาดจากด, 2549) เกษตรกรทเปนสมาชกเขารวมโครงการปลกกลวยหอมทองปลอดสารพษเพอการสงออก ตองปฏบตตามกฎหรอขอกาหนดของสมาชก ซงเปนขอตกลงระหวางสมาชกกบสหกรณ ซงนบวนแนวโนมความตองการของตลาดยงเพมสงขนคนญปนเองนยมบรโภคกลวยหอมจากประเทศไทยมากกวากลวยจากประเทศอน ๆ เชนฟลปปนส เอกวาดอรและโคลอมเบย ทมการสงออกกลวยไปญปนเหมอนกนเนองจากกลวยหอมของไทยมรสชาตหอมหวาน เปลอกบาง เนอไมเหนยวจงทาใหสามารถขายไดในราคาทสงกวากลวยจากประเทศคแขงแตไทยกส ามารถสงออกไดเพยง 0.2 เปอรเซนตเทานนทาใหความตองการนาเขากลวยหอมไทยเพมมากขนเรอย ๆ ขณะทญปนตองนาเขามากถงปละ 1 ลานตนจากความตองการของตลาดทมมากขน ทาใหประเทศไทยตองมการเพมฐานการผลตโดยเพมพนทการปลกกลวยใหมากขน แตปญหาและอปสรรคตาง ๆ ทาใหการเพมพนทเพาะปลกเปน ไปไดอยางลาชา เนองจากบานเราสวนใหญนยมใชสารเคมในการปลกพชผก เชน ปยเคม ยาฆาแมลงโดยไมมการควบคม ทกพนทจงมแตสารเคมเพราะฉะนนในการปลกกลวยหอมเพอสงออกไปยงญปน ทางญปนจะสงเจาหนาทมาควบคมคณภาพอยางเครงครดแมทางญปนตองการกลวยหอมจากไทยจานวนมากแตเราไมสามารถเพมผลผลตใหทนตอความตองการได เนองจากไมคอยมใครอยากทาเพราะวาขนตอนการปลก การผลตจะเขมงวด ตงแตการเตรยมดนขนตอนการปลก การขนสง (ศนยรวมขาวเกษตร, 2551) ดงนนการใหความรและอบรมเกษตรกรเรองการปลกกลวย

2

หอมทองเพอการสงออก ตลอดจนทาแปลงสาธตการปลกกลวยอนทรย จะเปนประโยชนตอเกษตรกรทสนใจหรอเกษตรกรผปลกกลวยหอมทองอยแลว สามารถลดการใชปยเคมและชวยใหเกษตรกรหนมาสนใจปลกและเพมพนทปลกไดมากขน

ประเทศไทยและประเทศญปนมความสมพนธกนมากวา 120 ป นบตงแตมการลงนามในปฏญญาทางไมตรและการพาณชยเมอวนท 26 กนยายน 2430 อยางไรกตามดวยกระแสของการจดทาเขตการคาเสร (Free Trade Area: FTA) ทเนนการจบคทาขอตกลงการคาเสร (Free Trade Agreement: FTA) ทาใหรฐบาลของทงสองประเทศหารอเหนควรทจะจดทาความตกลงหนสวนเศรษฐกจไทย-ญปนอยางใกลชด (Japan-Thailand Economic Partnership: JTEPA) จนในวนท 3เมษายน 2550 นายกรฐมนตรของทงสองประเทศจงไดรวมกนลงนามในขอตกลง JTEPA

ความตกลงภายใตกรอบ JTEPA ม 9 สาขา ไดแก 1) เกษตร,ปาไม,ประมง 2) การศกษาและการพฒนาทรพยากรมนษย 3) การสรางเสรมสภาพแวดลอมทางธรกจ 4) การบรการการเงน 5) เทคโนโลยสารสนเทศและการสอสาร 6) วทยาศาสตร , เทคโนโลย, พลงงานและสงแวดลอม 7) วสาหกจขนาดกลางและขนาดยอม 8) การทองเทยว 9) การสงเสรมการคาและการลงทน

สาหรบความรวมมอในสาขาเกษตร ปาไม และประมง ตามขอตกลงความรวมมอภายใตกรอบ JTEPA ภายหลงการลงนาม ฝายญปนจะยกเลกภาษนาเขาทนทสาหรบ กง ผลไมเมองรอน ผก ผลไมแปรรป ผลไมกระปอง สาหรบปลาหมก อาหารสนขและแมวจะยกเลกภาษใน 5-10 ป สาหรบอาหารทะเลสาเรจรป และไกตมสกจะลดภาษลงกวาครงหรอครงหนงในระยะแรก นอกจากน ญปนยงใหโควตาสาหรบกลวยสด ซงฝายไทยตองเสยภาษนาเขา 20 – 25% โดยใหปลอดภาษสาหรบ 4,000 ตนในปแรก และทยอยเพมเปน 8,000 ตนตงแตปท 5 เปนตนไป และยงใหโควตาสาหรบสบปะรดสดอกดวยซงปกตเสยภาษนาเขา 17% โดยปลอดภาษใน 100 ตนในปท 1 และทยอยเพมเปน 300 ตน ตงแตปท 5 เปนตนไป (กระทรวงตางประเทศ, 2549)

ขอเสนอในการใหโควตาสาหรบกลวยสดถอเปนประโยชนสาหรบฝายไทยเปนอยางมาก โดยเฉพาะอยางยงสหกรณไทยซงเดมสงออกกลวยหอมทองไปประเทศญปนกอนทาขอตกลง JTEPAและคาดวาปรมาณการสงออกกลวยหอมทองจะขยายตวไดถง 4,000 ตน เพราะเฉพาะสหกรณผบรโภคของญปน ไดแก Pal System ซงเปนผนาเขากลวยหอมทองของสหกรณไทยมความตองการกลวยหอมทองเพมมากขนจากเดม 1,000 ตน เปน 3,000 ตน เพราะคณภาพของกลวยหอมทองของไทยเปนทยอมรบในเรองความปลอดภย ไรสารเคมและสารพษตกคางปนเปอน จงทาใหกลวยหอมทองของไทยไดรบความนยมและเปนทยอมรบของผบรโภคในตลาดญปน ประกอบกบกระทรวงเกษตรและสหกรณ มนโยบายเรงรดขยายพนทปลกกลวยหอมทองในประเทศไทย

อยางไรกตาม จากตวเลขการสงออกของสหกรณการเกษตรสงออกกลวยหอมทองภายหลงการลงนามความรวมมอตามกรอบ JTEPA กลบลดลงอยางตอเนอง คดเปนประมาณ 20.78% ระหวางตงแตป 2552 – 2556 ดงนน จงเปนหนาทของภาครฐทจะหาสาเหตของการสงออกลดลง เพอแกไขไมใหสงผลกระทบตอสหกรณและเกษตรกรในทายทสด

3

1.2 วตถประสงค 1.2.1 ทราบถงปญหาอปสรรคของการสงออกกลวยหอมของสหกรณการเกษตรไทย หลง

มการลงนามขอตกลงหนสวนเศรษฐกจไทย-ญปน (Japan-Thailand Economic Partnership Agreement: JTEPA)

1.2.2 เพอศกษาหาแนวทางการแกไขปญหาอปสรรคของการสงออกกลวยหอมของสหกรณการเกษตรไทย 1.3 ขอบเขตการศกษา วธการด าเนนการศกษาและระเบยบวธการศกษา

ศกษาเฉพาะกรณ ความรวมมอการสงออกกลวยหอมของสหกรณการเกษตรของไทยใหกบสหกรณญปน

1.4 ประโยชนทจะไดรบจากการศกษา

1.4.1 สามารถทราบถงปญหาอปสรรคของการสงออกกลวยหอมของสหกรณการเกษตรไทย 1.4.2 สามารถหาแนวทางแกไขปญหาการสงออกลดลงไดตรงจดและชดเจน

บทท 2

แนวคดทฤษฎและวรรณกรรมทเกยวของ การศกษาเรอง “ความตกลงหนสวนเศรษฐกจไทย-ญปน (JTEPA) กบการสงออกกลวยหอม

ของสหกรณการเกษตรไทย” ผศกษานาเสนอแนวความคด ทฤษฎ และงานวจยทเกยวของ ดงน 1 แนวความคดทฤษฏ 2 วรรณกรรมทเกยวของ/ทบทวนวรรณกรรม

2.1 แนวความคดทฤษฏ ทฤษฎการไดเปรยบในการแขงขนของพอรตเตอร (Porter’s Theory of National

Competitive Advantage) (Ricky W. Griffin, Michael W. Pustay: 2007) ศาสตราจารย Michael Porter แหง Harvard Business school ไดคดทฤษฎความได

เปรยบในการแขงขน (The theory of National Competitive Advantage) หรอเรยกอกอยางวา โมเดลเพชร (Diamond Model) เพออธบายการคาระหวางประเทศ โดยพจารณาจากความสมพนธ4 ดาน ทงปจจยทเปนภาพรวมของประเทศและปจจยทเปนภาพยอยของหนวยธรกจ คอ เงอนไขของปจจยการผลต (Factor Condition) เงอนไขดานอปสงค (Demand Condition) เงอนไขทเกยวของทมาสนบสนนอตสาหกรรม (Related supporting industries) เงอนไขโครงสรางกลยทธของหนวยธรกจและการเขามาแขงขนของคแขง (Firm strategy structure and rivalry) ดงรายละเอยด

1) เงอนไขของปจจยการผลต (Factor Condition) พจารณาปจจยการผลตของประเทศ เชน ทดน แรงงาน ทน แตปจจยเหลานไมเหมอนในทฤษฎของ Hecksher-Ohlin หรอ Classical Trade Theory เพราะปจจยการผลตทตองพจารณาเนนไปทคณภาพของปจจยการผลตดวย เชน คณภาพของแรงงานตองพจารณาถงระดบการศกษา คณภาพของสาธารณปโภคของประเทศ บทบาทของการสรางปจจยการผลตทมคณภาพเพมขน เชน การฝกอบรม การวจย การคดคน

2) เงอนไขดานอปสงค (Demand Condition) สภาพของตลาดในประเทศ ปรมาณและระดบความตองการสนคาของผบรโภคในประเทศซงมความหลากหลาย จากปรมาณและความตองการของตลาดในประเทศจะเปนแรงกระตนใหหนวยผลตเกดการพฒนาและการคดคนสนคาใหมๆ เพอตอบสนองความตองการผบรโภคและสามารถครองตลาดในประเทศได

3) เงอนไขทเกยวของทมาสนบสนนอตสาหกรรม (Related Supporting Industries)การเกดของอตสาหกรรมเปนการกระตนใหพฒนา Local Suppliers ใหบรรลเปาหมายในการผลต การตลาด และการกระจายสนคาของอตสาหกรรมได อตสาหกรรมทตงอยใกล Suppliers จะทาใหเกดการตดตอสอสารและการแลกเปลยนของแนวคดการประหยดตนทนและการคดค นของ Suppliers นน การแขงขนระหวาง input Suppliers นาไปสราคาทตา สนคาคณภาพสง และการ

5

ประดษฐคดคนเทคโนโลยในตลาดปจจยการผลต ในทางกลบกนทาใหเกดการไดเปรยบในการแขงขนกนตลาดโลก

4) เงอนไขโครงสรางกลยทธของหนวยธรกจและการเขามาแขงขนของคแขง (Firm Strategy Structure and Rivalry) สภาพแวดลอมภายในประเทศจะนาไปสความไดเปรยบในการ แขงขน เชน การลดตนทน เรงผลตสนคาทมคณภาพ เพมประสทธภาพการผลต พฒนา innovative product

5) เงอนไขปจจยภายนอก ไดแก ภาวะสงคราม อทกภย โรคระบาด การกอการราย ราคานามนผนผวน นโยบายเศรษฐกจของรฐบาล อตราแลกเปลยนเงนตราระหวางประเทศ เปนองคประกอบทสาคญประการทสงผลกระทบตอเงอนไขหลกทง 4 แตไมสามารถสรางความไดเปรยบทางการแขงขนของบรษทหรอของประเทศไดโดยตรง เพราะเปนเงอนไขทอยนอกเหนอการควบคม

6) เงอนไขเรองบทบาทของภาครฐ หมายถง นโยบาย มาตรการ กฎ ระเบยบและพธการตาง ๆ ทหนวยงานภาครฐเปนผกาหนดสามารถกระทบตอเงอนไขทง 4 ไดทงในรปการสงเสรมหรอลดทอนได (Porter, M.E. 1998)

ภาพท 1 ทฤษฎการไดเปรยบในการแขงขนของพอรตเตอร

2.2 วรรณกรรมทเกยวของ/ทบทวนวรรณกรรม วรรณกรรมทนามาใชประกอบการศกษาในเรองนไดแก 2.2.1 การพฒนาบคลากรสหกรณการเกษตรของประเทศไทยและประเทศญปน โดย

นางสาววภารตน โมรดา ทาใหทราบถงความเปนมาและระบบสหกรณของไทยและญปน ดงน ประเทศไทยไดนาระบบสหกรณมาใชครงแรกเมอป 2547 เพอแกไขปญหาความ

ยากจนของเกษตรกรในยคการเปลยนแปลงระบบเศรษฐกจจากการเลยงตวเองมาสการคา เกษตรกรตองกยมเงนจากแหลงอนเพอเปนทนในการขยายการผลตจนไมสามารถชาระคนได ทางราชการจงไดนาวธการสหกรณประเภทหาทนมาชวยเหลอเกษตรกร

6

สหกรณในระยะแรกนน นอกจากจะมขอจากดเรองเงนทนแลว ยงมขอจากดทางกฎหมายอกดวย เพราะพระราชบญญตเพมเตมสมาคมป 2549 ทาใหการจดตงสหกรณไมกวางขวางพอทจะขยายสหกรณ และหากจะพฒนาการสหกรณใหเจรญกาวหนาตองออกกฎหมายควบคม

สหกรณการเกษตรดาเนนธรกจแบบอเนกประสงค เพอสงเสรมใหสมาชกดาเนนธรกจรวมกน ชวยเหลอซงกนและกน และชวยเหลอสวนรวม โดยใชหลกคณธรรมและจรยธรรมอนดงามตามพนฐานของมนษย เพอใหเกดประโยชนแกสมาชกและสวนรวม ใหมคณภาพชวตทดขนทงทางดานเศรษฐกจและสงคม ตามทกาหนดไวในขอบงคบของสหกรณ

การจดตงสหกรณการเกษตรสามารถชวยเหลอเกษตรกรทประสบปญหาตาง ๆ เชน 1) ขาดแคลนเงนทน เงนทนทใชในการประกอบอาชพมไมเพยงพอ ตองกยมจาก

พอคาหรอนายทนในทองถน ซงตองเสยดอกเบยแพง 2) ขาดแคลนทดนทากน เกษตรกรบางรายมทดนทากนนอย บางรายไมมทดนทา

กนเปนของตนเอง ตองเชาทดนผอนทากน โดยเสยคาเชาแพงและถกเอารดเอาเปรยบจากการเชา 3) ปญหาในเรองการผลต เกษตรกรขาดความรเกยวกบการผลตสมยใหมทถกตอง

เชน การใชปย ยาฆาแมลง ยาปราบศตรพช พนธพช พนธสตว ทาใหผลผตทไดรบตาไมคมกบการลงทน นอกจากนนผลผตทไดไมมคณภาพ และไมเปนไปตามความตองการของตลาด ขาดปจจยพนฐานทจาเปน เชน ระบบชลประทาน

4) ปญหาการตลาด เกษตรกรถกเอารดเอาเปรยบในเรองการชง ตวง วด และมความจาเปนตองจาหนายผลผลตตามฤดการ เนองจากไมมทเกบรกษาผลผลต จงถกกดราคาจากพอคาเปนเหตใหไมมรายไดเพอนามาเปนคาใชจายในครอบครว

ปญหาทางเศรษฐกจขางตน มผลกระทบตอสงคมในชมชน ทาใหคณภาพชวตและฐานะความเปนอยตากวาคนประกอบอาชพอน ขาดการศกษา การอนามย และขาดความปลอดภยในทรพยสน

สหกรณการเกษตรประกอบธรกจดงน 1) ธรกจการซอ คอ การจดหาวสดอปกรณทเกยวของกบการเกษตร เชน ปย ยา

ปราบศตรพช เมลดพช และสงของทจาเปนมาจาหนายแกสมาชก โดยจะสารวจความตองการของสมาชกกอน แลวสหกรณจะเปนผจดหามาจาหนายตอไป ซงเพราะการรวมซอในปรมาณมาก จะทาใหซอไดในราคาทตาลง และเมอถงสนปหากสหกรณมกาไรกจะเงนจานวนนมาเฉลยคนแกสมาชกดวย

2) ธรกจขายหรอการรวบรวมผลผลต ใหแกสมาชกทาใหมอานาจการตอรองมากขน ผลผตจะขายไดในราคาสง สมาชกไมถกเอารดเอาเปรยบจากพอคาในเรองการชง ตวง วด หรอถกกดราคาในการรบซอผลผลต

3) ธรกจสนเชอ แบงออกเปน (1) การใหเงนก เมอเกษตรกรรวมตวกนเปนสหกรณสามารถสรางความ

เชอถอใหกบสถาบนการเงน หนวยงานของทางราชการและบคคลทวๆ ไป โดยสหกรณจะจดหาเงนกดอกเบยตามาใหสมาชกกไปลงทนเพอการเกษตร ซงสหกรณจะพจารณาจากแผนดาเนนการหรอแผนการใชเงนกของสมาชกประกอบการใหเงนก เชน สหกรณอาจใหเงนกแกสมาชกเพอนาไปซอวสด

7

การเกษตร คาใชจายทจาเปนในครอบครว หรอเพอนาไปบกเบกปรบปรงทดน หรอจดซอทดนการเกษตร ในกรณทสมาชกไมมทดนทากน หรอมนอยไมเพยงพอตอการทาการเกษตร

(2) การรบฝากเงน เพอสงเสรมใหสมาชกรจกและเหนคณคาประโยชนของการออมทรพย และเพอเปนการระดมทนในสหกรณ สหกรณจะรบเงนฝากจากสมาชก 2ประเภท คอ เงนฝากออมทรพย และเงนฝากประจา โดยสหกรณจะจายดอกเบยในอตราเดยวกบธนาคารพาณชย

4) ธรกจการสงเสรมอาชพและบรการ สหกรณอาจจดใหมเจาหนาททมความรทางดานการเกษตรคอยใหความรและคาแนะนาทางดานการเกษตร หรออาจขอความรวมมอจากหนวยราชการอน ในการใหคาปรกษาแนะนาใหสมาชกมความร ความเขาใจในหลกวชาการแผนใหม ตลอดจนการวางแผนการผลตใหสามารถผลตสนคาทมคณภาพและปรมาณตรงกบความตองการของตลาด นอกจากนยงสงเสรมใหกลมแมบานสหกรณทาอาชพเสรมเพอเพมรายไดใหกบครอบครว

5) การศกษาอบรม สหกรณจะจดใหมการศกษาอบรมแกสมาชก คณะกรรมการสหกรณ ผจดการ ตลอดจนเจาหนาทของสหกรณอยเสมอ เพอใหผเกยวของไดทราบถงหลกการ วธการสหกรณ สทธหนาทและความรบผดชอบของแตละบคคล

ระบบสหกรณในญปนเกดขนครงแรกในป 2386 ในรปของเครดตยเนยนโดยเกษตรกรหวกาวหนา และในป 2544ซงเปนยคอตสาหกรรมใหม และประเทศญปนเรมเปดประเทศทาการคากบตางชาต หลงจากมนโยบายโดดเดยวมาตลอด 300 ป ในชวงนภาคการเกษตรในประเทศประสบปญหาการแขงขนคอนขางสงระหวางเกษตรกรรายยอยกบรายใหญเนองจากตางประเทศมความตองการผลผลตทางการเกษตรอยางมาก ผผลตรายยอยจาเปนตองรวมตวกนเพอความอยรอด รฐบาลในขณะนนไดเขามาชวยแกปญหาโดยนาระบบสหกรณทเกดขนในยโรปมาใช แตขบวนการสหกรณสมยใหมเรมอยางจรงจงเมอป 2443 เมอรฐบาลประกาศใชกฎหมายสหกรณฉบบแรก ในระยะแรกเปดโอกาสใหมการจดตงสหกรณทมวตถประสงคเดยวขน 4 ประเภท ไดแก สหกรณสนเชอ สหกรณการตลาด สหกรณการซอ และสหกรณใชอปกรณเครองจกรรวมกน ตอมาในป 2452 มการแกไขกฎหมายทาใหสหกรณสนเชอดาเนนธรกจดานอน ๆ ได สงผลใหเกดการพฒนาอยางตอเนองจนเปนสหกรณเอนกประสงค เชนในปจจบนรวมถงการจดตงชมนมสหกรณในระดบทองถนและระดบชาต

ขบวนการสหกรณในญปนไดรบการสนบสนนและผลกดนอยางจรงจงจากรฐบาลซงมผลทาใหสหกรณสามารถปรบตวสภาวะการเปลยนแปลงทางเศรษฐกจสมยใหมอยางดและกลายเปนองคกรทแขงแกรง สามารถพงพาตนเองได มบทบาทสาคญในการกาหนดทศทางสหกรณการเกษตร ภายใตขอบเขตของตนเองและสนองตอบนโยบายรฐบาล

2.2.2 การผลตและการตลาดกลวยหอมทองปลอดสารพษ ของสหกรณการเกษตรทายาง จ ากด จ.เพชรบร โดย สานกพฒนาธรกจสหกรณ กรมสงเสรมสหกรณ พ.ศ. 2551 ซงไดกลาวถงโครงการสงเสรมการผลตกลวยหอมทองปลอดสารพษ

2.2.2.1 ความเปนมา สหกรณการเกษตรทายาง จากด เดมไดรบการจดทะเบยนเปนสหกรณ

ครงแรก โดยใชชอวา “สหกรณทายาง จากดสนใช” ประเภทสหกรณเครดตเพอผลตกรรม เมอวนท 23 สงหาคม 2509 และไดเรมดาเนนงาน เมอวนท 14 กนยายน 2509 ขนกบกรมสหกรณทดน

8

กระทรวงพฒนาการแหงชาต มสมาชกแรกตง 360 ครอบครว กลมสมาชก 12 กลม จาก 3 ตาบล ตอมาไดรบการจดทะเบยนเปลยนชอเปน “สหกรณการเกษตรทายาง จากด” เมอวนท 24 มถนายน 2512 และเมอ 2513 สหกรณไดจดสรางสานกงานเปนของตนเอง โดยสมาชกบรจาคเงนสรางประมาณ 450,000 บาท ซงมไดใชเงนของทางราชการแตประการใด

สหกรณการเกษตรทายาง จากด ไดดาเนนธรกจแบบอเนกประสงค โดยมธรกจสนเชอ ธรกจตลาดกลาง และธรกจรวบรวมผลผลต

2.2.2.2 โครงการสงเสรมการผลตกลวยหอมทองปลอดสารพษ ในป 2534 พนเอกสรนทร ชลประเสรฐ อดตอธบดกรมสงเสรมสหกรณ

ไดเปนประธานชมนมรานสหกรณแหงประเทศไทย และมสเตอรฮโรยก ยามาโมโต อดตประธานกรรมการสหกรณผบรโภคโตโตประเทศญปน ไดพจารณาเหนวาสหกรณผบรโภคตองการนาเขากลวยหอมทองปลอดสารพษ และกลวยหอมทองของจงหวดเพชรบรมชอเสยงเปนทร จก จงไดรวมมอสนบสนนใหสหกรณการเกษตรทายาง จากด เปนผผลตกลวยหอมทองปลอดสารพษสงขายใหสหกรณผบรโภคโตโต โดยครงแรกทดลองสงไป 500 กโลกรม ในเดอนกรกฎาคม 2534 แตเนองจากขาดประสบการณและหลกวชาการในการรกษากลวยใหคงสภาพระหวางการขนสง ปรากฏวากลวยหอมทองทสงไปญปนในครงแรกเสยหายหมด

กระบวนการผลตกลวยหอมทองปลอดสารพษเพอการสงออก สมาชกสหกรณในโครงการจะตองปฏบตตามเงอนไขทไดตกลงไวอยางเครงครด

1) เงอนไขการผลต ไดแก (1) กลวยหอมทองทสงออก จะตองเปนการผลตทไมใสปยเคม

และไมฉดพนสารเคมโดยเดดขาด ซงจะทาใหไดกลวยทปราศจากสารมพษ (2) ขนาดของผลผลตกลวยหอมทองตองมขนาดลกละไมตากวา

100 กรม สผวของกลวยไมชา เพอใหเปนไปตามความตองการของผบรโภคประเทศญปน (3) กลวยหอมทองทสงออกจะตองไมสกกอนทจะสงไปถงประเทศ

ญปน ถากลวยสกจะถกหามนาเขาและตองนาไปทง ซงเปนมาตรการในการปองกนศตรพชของประเทศญปน ความแกของกลวยหอมทองเพอการสงออก ควรจะตองมความแกประมาณ 70%

(4) กลวยหอมทองตองปราศจากศตรพชหรอโรคแมลง ซงหากเจาหนาทดานกกพชของประเทศญปนตรวจพบแมเพยงกลองเดยว จะตองรมควนฆาเชอทงหมด ซงตองเสยคาใชจายเพอการรมควน โดยทงสองฝายตองรบภาระฝายละ 50% ของคาใชจายทเกดขนแตละครง

(5) หามปลกพชชนดอนในแปลงปลกกลวยหอมทอง (6) แปลงปลกกลวยหอมทองตองมระยะหางจากแปลงปลกพชทใช

สารเคมไมนอยกวา 10 เมตร 2) การวางแผนการผลต

(1) ปรมาณการสงออกในแตละเดอน สหกรณการเกษตรทายาง จากด จะทาการตกลงปรมาณการซอขายกบสหกรณบรโภคโตโตลวงหนาเปนระยะเวลา 2 ป โดยมการแจงปรมาณความตองการแยกยอยเปนรายปและรายเดอน สหกรณผบรโภคโตโตมความตองการ

9

กลวยหอมทองจากสหกรณประมาณปละ 300 – 400 ตน หรอเฉลยเดอนละประมาณ 30 ตน โดยกาหนดสงเดอนละ 2 ครง ๆ ละประมาณ 15 ตน ซงสามารถสงออกในตคอนเทนเนอรขนาด 20 ฟต ไดจานวน 2 ต โดยสหกรณจะตองจดสงตลอดทงป ยกเวนในชวงเดอนกรกฎาคม ซงเปนชวงฤดรอนและในชวงเดอนธนวาคม ซงเปนชวงปใหมเปนเทศกาลทองเทยว สมาชกสหกรณผบรโภคโตโตจะบรโภคกลวยหอมทองนอยลง ดงนน สหกรณการเกษตรทายาง จากด จะตองสงออกกลวยหอมทองใหไดเดอนละ 2 ครง ๆ ประมาณ 15 ตน รวมทงป 22 ครง (330 ตน)

(2) การเพาะปลกในแตละเดอน สหกรณดาเนนการวางแผนการปลกใหสมาชกเปนรายเดอน โดยกลวย 1 ตนจะไดผลผลตประมาณ 8 – 12 กโลกรม ซงสามารถเกบเกยวผลผลตไดจรงประมาณ 70 – 80% ของปรมาณการปลกทงหมด ซงทางสหกรณตองวางแผนการปลกใหสอดคลองกบปรมาณความตองการของประเทศญปนในแตละเดอน กลวยหอมทองจะมอายการใหผลผลตนบตงแตการเพาะปลกประมาณ 9 – 11 เดอน เพราะฉะนนการเพาะปลกจะตองวางแผนลวงหนาประมาณ 1 ป กลวยหอมทอง 1 ไร ปลกไดประมาณ 400 ตน จะใหผลผลตประมาณ 3 ตน/ไร แตสหกรณตองสงออกเดอนละ 30 ตน ดงนน สหกรณจะตองปลกกลวยหอมทองถงเดอนละ 10 ไร จงจะสามารถใหผลผลตได 30 ตน แตในความเปนจรงกลวยหอมทองไมสามารถใหผลผลตตามขนาดทตองการไดพรอมกนทกตน สหกรณจะตองเลอกตนทมผลผลตท เหมาะสมเพอการสงออกเทานน แตในพนท 1 ไร สามารถตดกลวยหอมทองไดหมดภายใน 3 เดอน เพราะฉะนนเพอใหไดผลผลตตามปรมาณทตองการแลว สหกรณจะตองปลกกลวยหอมทองประมาณ 30 ไรในแตละเดอน

(3) การกระจายการเพาะปลก การเพาะปลกกลวยหอมทองตองอาศยการเอาใจใสดแลอยางใกลชด เพอใหไดมาตรฐานตามทตองการและเปนการกระจายการผลตใหกบสมาชกอยางทวถง ตลอดจนเปนการลดความเสยงจากการผลตของสมาชก สหกรณจงไดกาหนดใหสมาชกทเขารวมโครงการสามารถปลกกลวยหอมทองไดประมาณคนละ 2 – 5 ไร ดงนน ในแตละเดอนจะตองมสมาชกเขารวมโครงการเพอเพาะปลกกลวยหอมทองประมาณ 10 – 15 ราย ปจจบนมสมาชก 250 ราย พนทปลกรวมประมาณ 2,000 ไร สามารถผลตกลวยหอมทองไดปละประมาณ 300 – 400 ตน

(4) การเพาะปลกกลวยหอมทองการเพาะปลกและการดแลรกษากลวยหอมทอง สหกรณจะมเจาหนาทเขาไปบนทกขอมลการปลก การใสปย (ชวภาพ) เพอควบคมคณภาพสนคา อกทงเปนการสรางความสมพนธกบสมาชก และทาใหสหกรณสามารถประมาณการปรมาณและคณภาพของผลผลตไดลวงหนา ตนกลวยจะเรมตกเครอนบจากวนเรมปลกประมาณ 6 – 7 เดอน และนบจากวนเรมตกเครอ 15 วน ใหดาเนนการตดปลกลวย และจากนนอก 20 วน จะสามารถหอถงคลมเครอกลวยได โดยหลงจากการตดปลกลวย 56 – 70 วน จะสามารถเกบเกยวได (ความแกของผลกลวยประมาณ 70%)

(5) พนทเพาะปลก พนท ๆ เหมาะสมในการปลกกลวยหอมทอง คอ ก. เปนพนทไมมลมแรง หรอความเรวลมประมาณ 40 – 50

กโลเมตรตอชวโมง เพราะจะทาใหเกดความเสยหายบรเวณโคนตนกลวยได ถาความเรวลมตงแต 95 กโลเมตรตอชวโมงขนไป จะทาใหตนกลวยหกลมลงทนท

10

ข. ดนมความอดมสมบรณมแหลงนาทสามารถนามาใชการไดในกรณฝนทงชวง หรอกรณทฝนตกหนกเกนไป ตองมทางระบายนาดวย

ค. อณหภมทเหมาะสมตอการเจรญเตบโตไมควรตากวา 15 องศาเซลเซยส และไมควรสงกวา 35 องศาเซลเซยส

(6) พนธ สมาชกสหกรณใชพนธกลวยหอมทองพนเมองในการเพาะปลก

ซงเปนพนธทใหผลผลตสง มรสชาตอรอย หอมหวาน และผลโต โดยสมาชกไดใชหนอในการขยายพนธซงจะมการแลกเปลยนพนธระหวางเกษตรกรดวยกน หรอซอขายหนอยพนธในอตราหนอละ 3 – 4 บาท

(7) วธการปฏบตดแล สมาชกสหกรณจะพรวนดนภายหลงการปลกกลวยหอมทองไป

แลวประมาณ 1 – 3 เดอน ในขณะทรากกลวยยงแผไปไดไมไกลนก แตหลงจากนนแลวจะไมพรวนดนอก เพอไมใหรากพชขาด ซงสงผลตอผลผลตและการเจรญเตบโตของกลวย

สวนการใสปย สมาชกสหกรณจะใสปยคอกหรอปยหมกปละ 2 ครง ครงแรกจะใหหลงปลก 3 เดอน และใสอกครงเมอตนกลวยเรมใหผลผลตในชวง 6 เดอนหลงจากปลก

การใหนาจะใหตามทองรองเปนแถวยาว เกษตรกรมความชานาญในการดลกษณะของพชทขาดนาหรอพชทไดรบนามากเกนไป โดยดจากสภาพดนในสวนกลวย ดวยการใชมอกาดนใหแนนแลวปลอย ถาทนททแบมอออกดนแตกออกจากกนแสดงวาความชนในดนมนอย ควรรบใหนากลวย ทงน ความถของการใหนาขนอยกบสภาพดนฟาอากาศดวย (ประมาณ 5 – 7 วนตอครง)

การกาจดวชพช โดยใชจอบถางวชพชในแปลงออกหรอใชเครองตด แตจะไมมการใชสารเคมพน

การตดแตงหนอและการเกบหนอไวทาพนธ กลวยจะเรมแทงหนอยหลงจากปลกแลวประมาณ 5 เดอน หากมหนอมากจาเปนตองกาจดหนอทไมสมบรณทงเพอไมใหแยงอาหารจากตนแมเกนไป ทาใหผลผลตไมไดคณภาพตามทตองการ

การตดปลกลวยตอเมอกลวยออกลกหมดแลว โดยระยะหางของปลกบหวกลวยประมาณ 10 – 15 เซนตเมตร

การใชถงคลมเครอกลวย จะทาโดยเปดดานลางของถง ภายหลงจากตดปลกลวยแลวประมาณ 20 วน

3) ปญหาดานการผลต (1) ดนเสอมสภาพและมสารเคมตกคาง เนองจากใชเพาะปลกมา

เปนเวลานานและมการตกคางสารเคมทใชทาการเกษตรในอดต จงตองปรบสภาพดนใหอดมสมบรณขนโดยการใชปยหมก ปยอนทรย และการปลกพชตระกลถว

(2) พนทเพาะปลกสวนใหญจะมนาทวมขงในชวงฤดฝนทมฝนตกชกจะกอใหเกดปญหากบระบบรากหรอระบบเสรของตนกลวย ซงจะสงผลกระทบตอปรมาณผลผลตทาใหผลผลตตกตา

11

(3) ถาอณหภมตาหรอสงเกนไปจะสงผลกระทบ ทาใหผลผลตตกตา เนองจากกลวยหอมทองจะเจรญเตบโตไดดในชวงอณหภมระหวาง 15 – 35 องศาเซลเซยส

(4) ถามลมแรงจะทาใหเกดความเสยหายบรเวณโคนตนกลวยหรออาจทาใหตนกลวยหกลม

(5) ปญหาเกยวกบโรคและแมลง อาท โรคใบจด แมลงดวงวงเจาะเหงากลวย

4) กระบวนการเกบเกยว สหกรณจะสงพนกงานของสหกรณไปตรวจผลกลวยในสวนของ

สมาชกทมขนาดและความแกทเหมาะสม (หรอผลกลวยแกประมาณ 70%) แลวใชสสเปรยทาเครองหมายทตนกลวย เพอใหรวากลวยตนดงกลาวพรอมทจะตดไดและใหมความสะดวกในการตด ซงจาเปนตองใชพนกงานทมความชานาญโดยเฉพาะ และตองระมดระวงไมใหกระทบกระเทอนตอผลกลวย เสรจแลวหาบเครอกลวยมาทรถบรรทกใชพลาสตกฟองอากาศหอหมเครอกลวย เรยงเคร อกลวยในรถบรรทกซงภายในกระบะรถบดวยฟองนาโดยรอบ และใชแผนไมคนระหวางชนของเครอกลวย เพอกนกระแทกไมใหผลกลวยชาจากการขนสง

5) การจาหนาย (1) ตลาดตางประเทศ เปนตลาดหลกของกลวยหอมทองปลอด

สารพษ สหกรณการเกษตรทายาง จากด ไดสงออกกลวยใหแก สหกรณผบรโภคโตโต ณ กรงโตเกยว ประเทศญปน ตงแตป 2535 โดยมปรมาณธรกจระหวางป 2545 – 2550 เฉลยปละ 12.505 ลานบาท และระหวางป 2552 – 2556 เฉลยปละ 9.553 ลานบาท

(2) ตลาดภายในประเทศ เปนตลาดรองของกลวยหอมทองปลอดสารพษ เนองจากกลวยหอมทองทสมาชกสหกรณผลตไดมขนาดและความแกเกนกวาความตองการของตลาดญปน แตเปนทนยมของลกคาภายในประเทศ ในปจจบนสหกรณจงไดขยายตลาดภายในประเทศมากยงขน เพอสรางโอกาสในการขายใหแกสหกรณและสมาชก ไดแก โรงแรมโอเรยลเตล โรงแรมเซนทรลพลาซา โรงแรมเซนจร โรงแรมราชดาร โรงแรมเมอรรเดยน ฮวตน อมารโฮเตลแอนดรสอรท โรงแรมคอนราด โรงแรมดสตธาน และ Tops ซปเปอรมารเกต โดยปรมาณธรกจระหวางป 2545 – 2550 เฉลยปละ 2.085 ลานบาท และระหวางป 2552 – 2556 เฉลยปละ 21.653 ลานบาท รายละเอยดปรากฏตามตาราง ดงน

12

ตารางท 1 ปรมาณธรกจของกลวยหอมทองในตลาดตาง ๆ ของสหกรณการเกษตรทายาง จากด ระหวางป 2545 – 2556

ป ปรมาณธรกจ (บาท)

ตลาดญปน ตลาดหางสรรพสนคา ตลาดโรงแรม 2544/45 14,188,273 - 1,401,353 2545/46 16,539,820 - 1,623,187 2546/47 14,403,860 - 897,032 2547/48 13,184,974 - 1,654,551 2548/49 8,491,059 1,737,907 1,130,132 2549/50 8,226,635 2,570,628 1,500,784

รวม 75,034,621 4,308,535 8,207,039 2551/52 16,238,430 - 11,684,453 2552/53 12,253,525 12,410,579 4,900,943 2553/54 8,049,900 13,702,382 5,509,653 2554/55 6,225,214 16,981,776 9,669,159 2555/56 5,002,759 24,747,467 8,663,491

รวม 47,769,828 67,842,204 40,427,699 ทมา: สหกรณการเกษตรทายาง จากด

6) กระบวนการสงออก

สหกรณผบรโภคโตโต ประเทศญปน (Tohto Consumer Co-operative Society) ไดใหบรษท Wacco Co.,Ltd. (บรษทนาเขาผกและผลไม อนดบ 1 ในญปน) ดาเนนการตดตอซอขายแทนสหกรณและบรษท Wacco Co.,Ltd. ไดวาจางบรษท Otento ซงมทตงในประเทศไทย ดาเนนขนตอนกระบวนการสงออกให โดยสหกรณการเกษตรทายาง จากด เปนผรวบรวมกลวยหอมทอง และนาสงให บรษท Otento กอนจะสงใหบรษท Wacco Co,Ltd. ทประเทศญปน

7) ระยะเวลาในกระบวนการสงออก ระยะเวลาทตองใชทงหมดของทกกระบวนการสงออกกลวยหอมทอง

ตงแตการเกบเกยวจากสวนของสมาชกสหกรณการเกษตรทายาง จากด จนถงวนจาหนายใหแกสมาชกสหกรณผบรโภคโตโต ณ ประเทศญปน ประมาณ 22 วน

(1) ตดกลวยหอมทองจากสวนเกษตรกรสมาชกจนถงบรรจในรถตเยนคอนเทนเนอรใชเวลา 3 วน

(2) ขนสงกลวยหอมทองจากสหกรณ ถงทาเรอคลองเตย เพอใหผานกระบวนการตรวจสอบเอกสารในการสงออก และการตรวจสอบของดานตรวจพช กรมวชาการเกษตรใชเวลา 2 วน

13

(3) ขนสงทางเรอจากทาเรอคลองเตย ประเทศไทย ถงทาเรอโยโกโฮมา ประเทศญปนใชเวลา 10 วน

(4) ผานกระบวนการตรวจโรคพชทดานกกกนพชททาเรอโยโกโฮมาใชเวลา 4 วน

(5) นากลวยเขาบมทเมองโอมยาใชเวลา 3 วน แลวจงจะจาหนายใหกบสมาชกสหกรณผบรโภคโตโต

8) ผลตอบแทนทสมาชกทเขารวมโครงการไดรบ สมาชกสหกรณทเขารวมโครงการมรายจายในการปลกกลวยหอม

ทองโดยเฉลย 20,106 บาท/ไร และรายไดจากผลผลตทสงขายใหแกสหกรณเพอสงออกใหญปนและตลาดภายในประเทศโดยเฉลย 33,500 บาท/ไร ดงนนสมาชกสหกรณจะมกาไรสทธ 12,700 บาท รายละเอยดดงตาราง

ตารางท 2 แสดงผลตอบแทนทสมาชกของสหกรณการเกษตรทายาง จากด ในโครงการไดรบในการ

ปลกกลวยหอมทอง

รายได บาท รายจาย บาท ก าไร บาท พนท 1 ไร ปลกกลวย 400 ตน ตนละ 320-350 เครอ เครอละ 8-12 ก.ก. ราคาก.ก.ละ 10 บาท (335x10x10)

33,550 เตรยมดน หนอพนธ คาแรงปลก คานามนสบนา ปยหมก กาจดวชพช ไมคาตน ตดแตงกงและหอผล อน ๆ

2,000 1,600

800 800

6,000 6,000 1,400 1,200 1,000

33,500 20,106 12,700 ทมา: สหกรณการเกษตรทายาง จากด

2.3.3 การสงเสรมจดหาชองทางการตลาดสนคาของสหกรณ (กลวยหอมทองปลอดสารพษ) โดย สานกงานสหกรณจงหวดเพชรบร ซงแสดงยอดจาหนายกลวยหอมทองของสหกรณการเกษตรทายาง จากด ตงแตป 2522 – 2556

บทท 3

การวเคราะหขอมล การศกษาเรอง “ความตกลงหนสวนเศรษฐกจไทย-ญปน (JTEPA) กบการสงออกกลวยหอม

ของสหกรณการเกษตรไทย” ผศกษาไดศกษาโดยใชขอมลและวธการดงน 1. ประชากรและกลมตวอยาง 2. เครองมอทใชในการศกษา 3. การเกบรวบรวมขอมล 4. วธการวเคราะหขอมล

3.1 ประชากรและกลมตวอยาง ประชากรการศกษาครงนไดกาหนดเปนสหกรณการเกษตรทไดทาธรกจสงออกผลตผล

ทางการเกษตรใหแกประเทศญปนกอนและหลงมการจดทาขอตกลงความเปนหนสวนเศรษฐกจไทย -ญปน หรอ JTEPA ป พ.ศ.2551

กลมตวอยางกลมตวอยางของการศกษาครงนคอ สหกรณการเกษตรทายาง จากด เนองจากมคณสมบตครบถวนเนองจากเปนสหกรณทไดทาขอตกลงกบสหกรณผบรโภคโตโต ประเทศญปน (Tohto Consumer Co-operative Society) สงออกกลวยหอมทองของสหกรณ เรมตงแตป 2534 จนกระทงปจจบน โดยมมลคาการสงออกเฉลยปละ 10 ลานบาท (ระหวางป 2552 – 2556)

3.2 เครองมอทใชในการศกษา

การศกษานไดใชขอมลจากเอกสารตาง ๆ มากมายเปนเครองมอในการศกษา ไดแก 1) การจดทา Bench Marking หนงตาบลหนงผลตภณฑกลวยหอมทอง โดยสหกรณ

การเกษตรทายาง จากด ป 2544 2) ผลงานทเปนผลการดาเนนงานทผานมา การเจรจาความรวมมอหนสวนเศรษฐกจไทย-

ญปน (JTEPA) โดย นายวเชยร แทนธรรมโรจนพ.ศ.2549 3) การผลตและการตลาดกลวยหอมทองปลอดสารพษ ของสหกรณการเกษตรทายาง

จากด จ.เพชรบร โดย สานกพฒนาธรกจสหกรณ กรมสงเสรมสหกรณ พ.ศ.2551 4) การสงเสรมจดหาชองทางการตลาดสนคาของสหกรณ (กลวยหอมทองปลอดสารพษ)

โดยสานกงานสหกรณจงหวดเพชรบร ซงแสดงยอดจาหนายกลวยหอมทองของสหกรณการเกษตร ทายาง จากด ตงแตป 2522 – 2556

5) แบบสอบถาม หวขอ “ความตกลงหนสวนเศรษฐกจไทย-ญปน(JTEPA) กบการสงออกกลวยหอมของสหกรณการเกษตรไทย”

15

3.3 การเกบรวบรวมขอมล ขอมลทรวบรวมเพอการศกษาในครงนจาแนกเปน 1) ขอมลปฐมภม (Primary Data) ไดจากแบบสอบถาม หวขอ “ความตกลงหนสวน

เศรษฐกจไทย-ญปน (JTEPA) กบการสงออกกลวยหอมของสหกรณการเกษตรไทย” ซงผตอบแบบสอบถามมจานวน 13 คน จากพนกงานสหกรณการเกษตรทายาง จากด โดยแบงเปนผชายจานวน 4 คนคดเปน 30.76% และผหญง จานวน 9 คน คดเปน 69.23% และเปนผมอายตากวา 30 ป จานวน 4 คน คดเปน 30.76% อายระหวาง 30 – 39 ป จานวน 5 คนคดเปน 38.46% อายระหวาง 40 – 49 ป จานวน 3 คน คดเปน 23.07% และสงกวา 50 ป จานวน 1 คน คดเปน เพยง 7.69%

2) ขอมลทตยภม (Secondary Data) ไดแก เอกสารทางวชาการ เอกสารเผยแพรทสามารถนามาอางองได รวมถงบทความทเกยวของซงเผยแพรทางอนเตอรเนต

3.4 วธการวเคราะหขอมล

ผศกษาไดกาหนดเกณฑการแปลความหมายและวเคราะหขอมลเพอหาปจจยทมผลกระทบตอปรมาณธรกจการสงออกกลวยหอมทองปลอดสารพษของสหกรณการเกษตรทายาง จากด และเมอพจารณาคาตอบแบบสอบถามและขอมลเอกสารและบทความทเกยวกบสหกรณการเกษตรทายาง จากด ตามองคประกอบของโมเดลเพชรแลว ดงน

3.4.1 กลมตวแปรดานปจจยการผลตหรอกลวยหอมทองปลอดสารพษ กลวยหอมทองปลอดสารพษของสหกรณการเกษตรทายาง จากด มคณสมบตตรง

ตามความตองการของลกคา เนองจากมการทาขอตกลงกอนการผลต ทงลกษณะสนคาและตลาด กาหนดขนาดและนาหนกทแนนอน คอกลวยหอมทองขนาด 4 ลก มนาหนกไมตากวา 400 กรม และมความกวางของลกกลวยไมนอยกวา 3 เซนตเมตร และเมอบรรจกลองมขนาดนาหนกรวมทงกลองไมนอยกวา 12.6 กโลกรม รวมถงลกษณะอน ๆ ไดแก เปนกลวยหอมทองปลอดสารพษ เมอสกสจะเหลองนวลเหมอนทอง เมอสกสามารถเกบไวไดนานกวากลวยจากทอน ๆ เนองจากเนอแนน และไมใชสารเคมในกระบวนการผลต มรสชาตหวาน เนอแนน กลนหอม และไดรบการรบรองในระบบ GAP ในเรองของผลตภณฑและบรรจภณฑ

เหตผลทสนบสนนการผลตกลวยหอมทองทมคณภาพอกประการคอ สหกรณมการวางแผนการผลตในแตละเดอน และมการคดเลอกสมาชกเขารวมโครงการซงตองเปนผทศรทธาในอดมการณสหกรณ เปนสมาชกของสหกรณ มพนทปลกกลวยหอมทองอยในเขตอาเภอทายางและพนทใกลเคยงในจงหวดเพชรบร และสมาชกสหกรณทอยในโครงการตองผานการฝกอบรมความรเกยวกบการผลตกลวยหอมทองปลอดสารพษ โดยไมมการใสปย ไมใชสารเคมฆาแมลง ใหใชเฉพาะปยคอก และปยหมก และมการตรวจสอบทกขนตอนการผลตโดยผเชยวชาญเปนระยะ

นอกจากนน พนท ๆ ใชปลกกลวยหอมทองในโครงการ ตลอดจนบรเวณใกลเคยงตองปลอดจากสารพษ เพอรบประกนคณภาพและการปลอดสารพษผลผลตในโครงการ รวมถงมคมนาคมเขา-ออก สะดวกในการเกบผลผลต

16

อกทง ปรมาณวตถดบสามารถกาหนดลวงหนาได เนองจากมการกาหนดจานวนผปลกจากการแสดงความจานงและคณสมบตเบองตนในสทธความเปนเจาของพนทเพาะปลก

3.4.2 กลมตวแปรดานอปสงค ไดแก อตราความตองการบรโภคกลวยหอมทองปลอดสารพษในประเทศญปนม

ปรมาณคงท เนองจากประเทศญปนรบซอกลวยหอมทองจากประเทศอน ๆ เชนกน โดยประเทศญปนรบซอกลวยหอมทองปลอดสารพษจากสหกรณการเกษตรทายาง จากด กโลกรมละ 33.15 บาท ในป 2550 และในปเดยวกนไทยจดเปนอนดบ 3 รองจากเมกซโก (35.13 บาท) และไตหวน (34.14 บาท) ทไดราคารบซอกลวยหอมสงสด (สานกพฒนาธรกจสหกรณ กรมสงเสรมสหกรณ พ.ศ. 2551) ตารางท 3 ราคารบซอกลวยหอมของประเทศญปนจากประเทศตางๆ ป 2550

ล าดบท ประเทศผสงออก ราคารบซอ (บาท/กก.) 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9.

เมกซโก ไตหวน ไทย

โดมนกน จน

โคลมเบย เปร

ฟลปปนส เอกวาดอร

35.13 34.14 33.15 32.23 28.15 27.70 25.19 21.18 21.15

ทมา: สหกรณการเกษตรทายาง จากด

ในขณะเดยวกนหากพจารณาถงอปสงคการบรโภคกลวยหอมโดยรวมของประเทศญปน ปรากฏวาปรมาณการนาเขากลวยหอมของประเทศญปนมแนวโนมเพมขนเกอบทกป ดงเชน ในป 2545 ปรมาณนาเขาจานวน 936,600 ตน ในขณะทในป 2555 เพมขนเปน 1,086,000 ตน โดยประเทศญปนจะนาเขากลวยหอมจากประเทศฟลปปนสมากทสด ตามดวยประเทศเอกวาดอร จน เปนตน ตามลาดบ ดงตารางท 4 นนแสดงวาปรมาณความตองการบรโภคกลวยหอมของประชาชนญปนไมไดลดลง

17

ตารางท 4 ปรมาณการนาเขากลวยหอมของประเทศญปนจากประเทศตางๆ หนวย : พนตน

ประเทศ ป 2545 2546 2547 2548 2549 2550 2551 2552 2553 2554 2555

ฟลปปนส 743.5 795.6 869.6 944.5 910.6 879.0 1,019.3 1,159.1 1,035.5 1,004.4 1,026.7 เอควาดอร 157.0 145.6 122.7 91.1 101.3 52.10 46.3 61.80 46.10 34.3 35.9 จน 25.1 33.5 18.2 15.1 18.9 18.90 9.0 8.8 9.5 8.4 8.4 อนๆ 10.6 12.0 15.4 16.2 15.8 20.7 18.2 22.9 18.0 17.0 15.4 รวม 936.2 986.7 1,025.9 1,066.9 1,043.6 970.7 1,092.7 1,252.6 1,109.1 1,064.1 1,086.4 ทมา: Banana Market Review and Banana Statistics 2012 – 2013, Food and Agriculture

Organization of the United Nations, Rome 2014 P.14 ตารางท 5 ปรมาณการสงออกกลวยหอมจากประเทศไทยไปทวโลก

หนวย : พนตน ป ปรมาณ

2543 2544 2545 2546 2547 2548 2549 2550 2551 2552 2553 2554 2555

5.8 5.5 5.2 6.3 17.7 41.8 20.3 21.4 22.8 25.6 22.8 25.2 27.6

ทมา: Banana Market Review and Banana Statistics 2012 – 2013, Food and Agriculture Organization of the United Nations, Rome 2014 P.14

ขอมลจากแบบสอบถาม พนกงานสหกรณทงหมดมความเหนวา สมาชกสหกรณ

ญปนชอบรบประทานกลวยหอมทองของสหกรณการเกษตรทายาง จากด เพราะ เปนกลวยปลอดสารเคม สวน พนกงาน จานวน 84.61% คดวาเปนเพราะรสชาต และ 76.92% คดวาเพราะคณภาพด และมเพยง 46.15% คดวาเปนเพราะผลตโดยสหกรณ

ในขณะทอตราความตองการบรโภคกลวยหอมทองปลอดสารเคม ในประเทศซงมแนวโนมขยายตวสงขนเปนลาดบเนองจากผบรโภคในประเทศหนมาใหความสนใจดแลสขภาพรางกาย

18

เพอปองกนไมใหเกดโรคภยไขเจบมากกวาการรกษาหลงตดโรคราย ดงนน จงเกดเปรยบเทยบสดสวนกาไรระหวางตลาดภายนอกและภายในประเทศ ผบรโภคในประเทศญปนคาดหวงคณภาพมาตรฐานและบรการสงกวาผบรโภคภายในประเทศ ในขณะทตนทนการสงออกสงกวาการจาหนายในประเทศ

พนกงานสหกรณทกคน 100% มความเหนวาปรมาณบรโภคในประเทศเพมมากขน เปนเพราะคณภาพของกลวยหอมทองอยในระดบเดยวกบสงออก และเปนเพราะชอเสยงของสหกรณ และอก 61.53% เหนวาเปนเพราะสหกรณสามารถจดสงกลวยหอมทองไดตามปรมาณและเวลาทผซอตองการ

จากตารางท 1 แสดงใหเหนถงปรมาณธรกจนาเขากลวยหอมทองของญปนตงแตมการลงนามความรวมมอความเปนหนสวนเศรษฐกจไทย-ญปน (JTEPA) เรมตงแตป 2551 – 2556 มแนวโนมลดลงทกป คดเปน 2.75% ในขณะทตลาดภายในประเทศ ตลาดหางสรรพสนคา เพมขน 4% และตลาดโรงแรมเพมขน 3.25% ในชวงเวลาเดยวกน

นอกจากนน พนกงานสหกรณ 61.53% ทแจงวาสหกรณการเกษตรทายาง จากดไดสงออกกลวยหอมทองไปญปนนอยกวาจาหนายในประเทศ และอก 15.38% สนบสนนวายอดสงออกและจาหนายในประเทศเทากน แตไมมพนกงานสหกรณทแจงวาไดปรมาณสงออกกลวยหอมทองมากกวายอดจาหนายในประเทศ

3.4.3 กลมตวแปรดานอตสาหกรรมสนบสนนและเกยวเนอง ประกอบดวย ระบบการขนสงสนคาภายในประเทศ ระบบการขนสงสนคาระหวาง

ประเทศ ระบบการบรหารงานศลกากร ระบบการยกเวนและการคนภาษ และระบบการสงเสรมการลงทนเพอการสงออก

การขนสงกลวยหอมทองระหวางประเทศจากประเทศไทยสสหกรณผบรโภคโตโต ประเทศญปน ใชเวลาประมาณ 22 วน โดยมเสนทางดงน

1) จากสวนเกษตรกรสมาชกจนถงบรรจในรถตเยนคอนเทนเนอรใชเวลา 3 วน 2) ขนสงจากสหกรณ ถงทาเรอคลองเตยผานกระบวนการตรวจสอบเอกสารใน

การสงออก และการตรวจสอบของดานตรวจพช กรมวชาการเกษตรใชเวลา 2 วน 3) ขนสงทางเรอจากทาเรอคลองเตย ประเทศไทย ถงทาเรอโยโกโฮมา ประเทศ

ญปนใชเวลา 10 วน 4) ผานกระบวนการตรวจโรคพชทดานกกกนพชททาเรอโยโกโฮมาใชเวลา 4 วน 5) นากลวยเขาบมทเมองโอมยาใชเวลา 3 วน แลวจงจะจาหนายใหกบสมาชก

สหกรณผบรโภคโตโต แสดงใหเหนวากระบวนการหลงจากเกบเกยวจนถงการจาหนายถงผบรโภคสมาชก

สหกรณผบรโภคโตโตใชระยะเวลาทยาวนาน ทาใหคาใชจายในการบรหารงานเกดขนมาก ในขณะทการจดจาหนายในประเทศสหกรณจะจดสงใหกบหางสรรพสนคา และโรงแรมโดยตรง ซงใชระยะเวลาไมเกน 1 วน

19

3.4.4 กลมตวแปรดานโครงสรางกลยทธของหนวยธรกจและการแขงขน คอ ประเภทของหนวยธรกจ การจดสงสนคา และกลยทธการแขงขน

สหกรณ ซงมรปแบบการทาธรกจรวบรวมผลผลตการเกษตรของสมาชก และธรกจตลาดคอรบซอผลผลตการเกษตรของสมาชกและรวมจาหนายใหแกพอคาคนกลาง หรอตลาดโดยตรง หรอพอคาคนกลางมารบซอเองทสหกรณ เปนการรวมซอและรวมขาย โดยสหกรณเปนผรบผดชอบคาใชจายในการคดกรองสนคา บรรจหบหอ ขนสง ซงเปนวธทลดความเสยงใหแกสมาชกหรอผผลตไดเปนอยางด การจาหนายกลวยหอมปลอดสารพษของสหกรณการเกษตรทายาง จากด เชนเดยวกน มการจาหนาย 2 ลกษณะ คอ นาสงตลาดโดยตรง ไดแก 1) โรงแรมและหางสรรพสนคา และ 2) พอคาคนกลางมารบซอทสหกรณ ไดแก บรษทWAGO Co., Ltd. เพอสงออกใหสหกรณผบรโภคโตโต ประเทศญปนตอไป และเมอพจารณาถงสถานทจดจาหนายสนคาเ พอใหผบรโภคเขาถงไดนน จงพบวา สหกรณมขอจากด เนองจากสหกรณมตลาดทแนนอน และขนาดใหญ จงไมเนนถงตลาดหรอผบรโภครายยอย หรอหากมกลวยคดตกเกรดทจะวางจาหนายใหแกผบรโภครายยอย จดทสหกรณกาหนดวางจาหนายเปนทสหกรณทเดยว

หนสวนทางการคาของสหกรณเปนลกษณะสหกรณตอสหกรณ หรอระหวางสหกรณการเกษตรทายาง จากด และสหกรณผบรโภคโตโต ประเทศญปน (Tohto Consumer Co-operative Society) และสหกรณผบรโภคโตโตไดจางบรษทเอกชน บรษท WAGO Co., Ltd. ดาเนนการจดตงบรษท Otento Co., Ltd. ซงเปนบรษทลกในประเทศไทยรวบรวมสนคาผกและผลไม จดสงใหบรษท WAGO Co., Ltd. อกตอหนง อกทงการตดตอเจรจาเปนหนสวนครงแรกไดทาการตกลงเรองการกาหนดและควบคมคณภาพกลวยหอมทองปลอดสารพษ ดงนนจงมนใจไดวาคณภาพกลวยหอมทองปลอดสารพษของสหกรณตรงตามความตองการของผบรโภคในประเทศญปน ดวยเหตผลดงกลาวขางตน ผผลตหรอสหกรณการเกษตรทายาง จากด จงไมมปญหาเรองกลยทธทตองใชเพอการแขงขนทางธรกจ

3.4.5 กลมตวแปรดานโอกาส ไดแก สหกรณการเกษตรทายาง จากด ไดรบโอกาสจากนโยบายการทาการคาภายใต

กรอบความ ตกลงการเปนหนสวนเศรษฐกจไทย-ญปน หรอ JTEPA ซงไดกาหนดใหมการลดภาษสนคาพชผล โดยฝายญปนใหโควตาสาหรบกลวยสด โดยใหปลอดภาษสาหรบ 4,000 ตนในปแรก และทยอยเพมเปน 8,000 ตนตงแตปท 5 เปนตนไปซงเดมฝายไทยตองเสยภาษนาเขา 20 – 25% (ขอมลจากตารางท 1 ปรมาณธรกจของกลวยหอมทองในตลาดตาง ๆ ของสหกรณการเกษตรทายาง จากด ระหวางป 2545 – 2556) ซงในสวนน พนกงานสหกรณ 61.53% คดวา การสงออกกลวยหอมทองในลกษณะโควตาจะสงผลดตอสหกรณ โดยจะทาใหมโอกาสสงออกเพมขน แตยงมพนกงานสหกรณอก 30.76% คดวาสงผลดและผลเสย โดย 15.38% คดวาจะโอกาสสงออกมเทาเดม และอก 7.69% คดวามโอกาสลดลง

สวนปรมาณการสงออกกลวยหอมทองทลดลงนน พนกงานสหกรณ 69.23% แจงวา เพราะสมาชกทปลกกลวยหอมลดลงทาใหมการรวบรวมกลวยหอมทองลดลง การสงออกจงลดลง และอก 38.46% แจงวา เปนเพราะฝายญปนเขมงวดกบหลกเกณฑการรบซอกลวยหอมทองจากสหกรณมากขน ทาใหการรกษาคณภาพตามเกณฑเปนไปไดยาก ทาใหปรมาณสงออกลดลง กอปรกบ

20

สหกรณการเกษตรทายาง จากดมนโยบายขยายปรมาณการจาหนายกลวยหอมทองในประเทศมากขน โดยผทเหนดวยกบประเดนนมถง 46.15%

นอกจากน กลวยหอมทองปลอดสารพษของสหกรณไดรบการรบรองในระบบ GAP ในเรองของผลตภณฑ และบรรจภณฑซงถอเปนโอกาสอกดานหนงของการสรางความเชอมนใหแกผบรโภค

อยางไรกตาม แมจะมโอกาสทงจากภายนอกและภายใน สหกรณการเกษตรทายาง จากด กยงประสบปญหาปจจยภายนอกทควบคมไมได ไดแก อตราแลกเปลยนเงนตราระหวางประเทศผนผวน คาเงนบาทแขงตวทาใหการสงออกมกาไรลดลง

3.4.6 กลมตวแปรดานบทบาทของภาครฐ การสนบสนนทางการคากบประเทศญปน โดยจงหวดเพชรบรไดมโครงการสงเสรม

การเกษตร สนบสนนใหสหกรณเพมคณภาพผลตภณฑเพอเพมมลสนคาเกษตรและขยายตลาดใหมากขน และกรมสงเสรมสหกรณ โดยสานกงานสหกรณจงหวดเพชรบร ไดสนบสนนใหสหกรณการเกษตรทายาง จากด เขารวมงานเทศกาลไทย ณ กรงโตเกยว ประเทศญปน โดยนากลวยหอมทอง กลวยนาหวา และกลวยไขไปจดแสดงประชาสมพนธและทดลองตลาดผบรโภคชาวญปน

บทท 4

บทสรปและขอเสนอแนะ

4.1 สรปผลการศกษา สมมตฐานทวาความตกลงหนสวนเศรษฐกจไทย – ญปน (JTEPA) จะชวยเพมโอกาสทาให

สหกรณการเกษตรไทยสงออกกลวยหอมไปยงประเทศญปนเพมขนนน จากผลการศกษาและการวเคราะหสรปไดวา

การทประเทศญปนใหโควตาสาหรบกลวยหอมสดซงเดมประเทศไทยตองเสยภาษนาเขา 20-25% เปนใหปลอดภาษสาหรบ 4,000 ตนในปแรก และทยอยเพมปละ 1,000 ตนจนครบ 8,000 ตนในปท 5 เปนตนไป นน หากพจารณาแลว ควรจะเปนโอกาสของสหกรณการเกษตรไทยทเคยสงออกกลวยหอมใหกบสหกรณในประเทศญปนไดเพมปรมาณการสงออกใหมากขน แตจากผลการวเคราะหปรากฏวา ปรมาณการสงออกกลวยหอมของสหกรณการเกษตรไทยไปใหกบสหกรณในประเทศญปนกลบมแนวโนมลดลงเรอยๆ ในขณะทปรมาณการจาหนายกลวยหอมภายในประเทศของสหกรณการเกษตรไทยกลบมปรมาณเพมขนอยางรวดเรว ดงตวเลขดงน ปรมาณการส งออกกลวยหอมลดลงจาก ในป 2552 จานวน 16,238,430 บาท ในป 2553 จานวน 12,253,525 บาทในป 2554 จานวน 8,049,900 บาท และป 2555 จานวน 5,002,759 บาท ในขณะทปรมาณการจาหนายกลวยหอมในประเทศเพมขนจากป 2552 จานวน 11,684,453 บาท ในป 2553 จานวน 17,311,522 บาท และ ในป 2555 จานวน 33,410,958 บาท

จากผลการวเคราะหปรากฏวา ปรมาณการนาเขากลวยหอมของประเทศญปน โดยรวมในแตละปเพมขนทกป ในจานวนนปรากฏวา ประเทศญปนนาเขากลวยหอมจากประเทศฟลปปนส เพมขนทกป ในขณะทการนาเขากลวยหอมจากประเทศอนมแนวโนมลดลงทกปเชนกน ทงน หากเปรยบเทยบกนแลว ราคากลวยหอมนาเขาจากประเทศฟลปปนสจะราคาถกกวา กลวยหอมนาเขาจากประเทศไทย

ปจจยอนทเกยวของ ไดแกสหกรณการเกษตรทายาง จากด เองมปรมาณผลผลตกลวยหอมลดลง เนองจากสมาชกสหกรณทปลกกลวยหอมลดลง สมาชกหนไปปลกพชอนแทน เนองจากการปลกกลวยหอมเพอการสงออก สมาชกจะตองเขมงวดในการดแลรกษาและตองปฏบตตามกฎเกณฑของสหกรณเขมงวด สมาชกจานวนมากทไมอาจปฏบตตามกฎเกณฑได จงหนไปปลกพชชนดอน ทาใหปรมาณผลผลตกลวยหอมทไดคณภาพสงออกลดลง ในขณะเดยวกน สหกรณการเกษตรทายาง จากดเอง กมนโยบายทจะขยายปรมาณการจาหนายกลวยหอมในประเทศมากขน เนองจากประสบปญหาการทสหกรณญปนเขมงวดกบหลกเกณฑการรบซอกลวยหอมจากสหกรณการเกษตรทายาง จากด มากขน และสหกรณญปนยงกาหนดกฎเกณฑเพมขนดวย ทาใหสหกรณการเกษตรทายาง จากด หนไปมงกบการจาหนายกลวยหอมในประเทศมากขน เนองจากสหกรณมตลาดแนนอน และไมเขมงวดหลกเกณฑในเรองคณภาพดานปลอดสารเคมและแมลงมากนก เนองจากเปนการจาหนายใน

22

ประเทศอกประการหนง คอ การจาหนายในตลาดในประเทศ สหกรณจะมปรมาณกลวยตกเกรด นอยกวา เนองจากตลาดในประเทศไมไดเขมงวดในเรองขนาดของกลวยหอมและความสกของ กลวยหอมมากนก ในขณะทหากสหกรณสงออกใหกบสหกรณญปน กลวยหอมทมขนาดใหญและเลกเกนกวาลกละ 100 กรมจะถกคดออก สหกรณจะตองคดไปจาหนายเปนกลวยตกเกรด ซงจะจาหนายไดราคาตามาก นอกจากนน หากกลวยหอมมความสกมากเกนไป กไมสามารถสงออกเชนเดยวกน ประกอบกบการทสหกรณตองเขมงวดในการกาจดแมลงและไขแมลงไมใหตดไปกบกลวยหอมทจะสงอออกดวย และปจจยทสาคญอกประการหนง คอ ราคาจาหนาย เนองจากคาใชจายในการสงออกตลอดจนระยะเวลาในการขนสง ทาใหตนทนคาใชจายในการซอกลวยหอมคอนขางสง ทาใหสหกรณญปนจงรบซอกลวยหอมจากสหกรณการเกษตรทายาง จากด ในราคาทไมแตกตางกบราคาทสหกรณการเกษตรทายาง จากด จาหนายในประเทศ ดงนน ราคาสงออกกลวยหอม จงไมจงใจใหสหกรณการเกษตรทายาง จากด ตองการสงออกเพมขน

ดงนน จงสรปไดวา การมความตกลงหนสวนเศรษฐกจไทย – ญปน (JIEPA) ไมไดสงผลด ทาใหสหกรณการเกษตรไทยสงออกกลวยหอมใหกบสหกรณญปนเพมขน เนองจากปจจยดานปลอดภาษนาเขาประเทศญปน ไมใชปจจยทสงเสรมการคาระหวางสหกรณการเกษตรไทยกบสหกรณญปนเพยงอยางเดยว แตยงตองมปจจยอนๆ อกหลายอยางประกอบอก จงจะเกอหนนใหสหกรณการเกษตรไทยสงออกกลวยหอมใหกบสหกรณญปนเพมขนได

4.2 ขอเสนอแนะ

ผศกษาพจารณาเหนวา มประเดนทภาครฐและสหกรณควรใหความสนใจและนามาปรบปรงเพอใหการสงออกกลวยหอมไปประเทศญปนมปรมาณเพมขน อนจะเปนการนารายไดใหกบประเทศไทยและยงเปนการทาใหเกษตรกรสามารถจาหนายผลผลตกลวยหอมไดในราคาดดวย ไดแก

4.2.1 อปสงคกลวยหอมทองปลอดสารพษของผบรโภคญปน คอ สมาชกสหกรณผบรโภคญปนมแนวโนมนาเขาจากประเทศไทยลดลง เพราะประเทศญปนมการนาเขากลวยหอมจากประเทศตางๆ ดวย

สหกรณการเกษตรทายาง จากด จงตองหาตลาดอน ไดแก ตลาดซปเปอรมารเกตในประเทศญปนรองรบดวย ซงหากพจารณาตวเลขการนาเขากลวยหอมของประเทศญปน ปรากฏวาโดยทวไป ความตองการบรโภคกลวยหอมของประชาชนญปนเพมขน จงมการนาเขากลวยหอมเพมขนทกป (กลวยหอมทวไป)

4.2.2 หนวยงานภาครฐ เชน กระทรวงพาณชย กรมสงเสรมสหกรณ เปนตน ควรสนบสนนสนบสนนการขยายตลาดตางประเทศไปยงประเทศอนๆ ใหมากขน

4.2.3 ภาครฐควรสงเสรมและควรมการกระจายโอกาสการสงออกใหแกสหกรณการเกษตรอนๆ ทมพนทและคณสมบตทางภมทศนทใกลเคยงกบสหกรณการเกษตรทายาง จากด ในลกษณะเครอขายเพอตอบสนองความตองการของผบรโภคในประเทศเพอลดความเสยงจากอตราแลกเปลยนเงนตราระหวางประเทศ และ (หรอ)ตอบสนองความตองการของผบรโภคจากตางประเทศ หากหลงงานวจยเพมเตมพบวา อปสงคของผบรโภคญปนไมลดลงแตกลบขยายเพมมากขน

23

บรรณานกรม สหกรณการเกษตรทายาง จ ากด. การจดท า Bench Marking หนงต าบลหนงผลตภณฑกลวยหอมทอง, 2544 กระทรวงการตางประเทศ. เรองนารเกยวกบความตกลงหนสวนเศรษฐกจไทย-ญปน, 2549 ส านกพฒนาธรกจสหกรณ กรมสงเสรมสหกรณ. การผลตและการตลาดกลวยหอมทองปลอดสารพษ ของ สหกรณการเกษตรทายาง จ ากด จ.เพชรบร, 2551 ส านกงานสหกรณจงหวดเพชรบร. การสงเสรมจดหาชองทางการตลาดสนคาของสหกรณ (กลวยหอมทอง ปลอดสารพษ), 2556 ส านกงานเศรษฐกจการเกษตร : สถตการเกษตรของประเทศไทย ป 2552

สหกรณการเกษตรทายาง จ ากด. รายงานกจการประจ าป 2544/2545











วภารตน โมรดา. ผลงานทเปนผลการด าเนนงานทผานมา การพฒนาบคลากรสหกรณการเกษตรของ

ประเทศไทยและประเทศญปน, 2554

มหาวทยาลยรามค าแหง. เศรษฐศาสตรระหวางประเทศ. (ออนไลน). เขาถงไดจาก http://www.eco.ru.ac.th

สหกรณการเกษตรทายาง จ ากด เขาถงไดจาก http://www.thayangcoop.com

ภาคผนวก

แบบสอบถาม

25

แบบสอบถาม

แบบสอบถามนเปนสวนหนงของการศกษาในหวขอ “ความตกลงหนสวนเศรษฐกจไทย-ญปน (JTEPA) กบการสงออกกลวยหอมของสหกรณการเกษตรไทย” เพอเปนขอมลในการจดทารายงานการศกษาสวนบคคล (Individual Study – IS) ประกอบการอบรมหลกสตร นกบรหารการทต รนท 6 ของ นายวเชยร แทนธรรมโรจน ผศกษาขอขอบพระคณทานเปนอยางสงทไดใหขอมล ในการศกษาครงน ขอมลทไดรบจากทานจะเกบเปนความลบไมนาไปเปดเผยตอสาธารณะ ผลการศกษานจะไดนาเสนอใหกบกรมสงเสรมสหกรณ ใชเปนขอมลในการกาหนดนโยบายความรวมมอระหวางสหกรณไทยกบญปนตอไป ชอ สหกรณ................................................................................. ......................

1. เพศ ชาย หญง 2. อาย..................... ป 3. ปจจบนทานด ารงต าแหนงใดในสหกรณน

ประธานกรรมการ กรรมการ ผจดการสหกรณ พนกงานสหกรณ สมาชกสหกรณ อนๆ ระบ เชน เจาหนาทสงเสรมสหกรณฯลฯ

4. ทานทราบหรอไมวา สหกรณของทานมการสงออกกลวยหอมใหกบสหกรณในประเทศญปน ทราบ ไมทราบ

5. ทานทราบหรอไมวา การสงออกกลวยหอมของสหกรณของทานไปขายสหกรณญปน ประเทศญปนเกบภาษน าเขาสนคากบผน าเขาในประเทศญปนท าใหราคากลวยหอมน าเขามราคาขายในญปนสงขน

ทราบ ไมทราบ

6. ทานทราบหรอไมวาประเทศไทยกบประเทศญปนมความตกลงความรวมมอหนสวนเศรษฐกจ ไทย-ญปน(JTEPA)


26

7. ทานทราบหรอไมวาความตกลงความรวมมอหนสวนเศรษฐกจ ไทย-ญปน(JTEPA) ประเทศญปนใหโควตากบประเทศไทย ในการสงออกกลวยหอมไปประเทศญปนโดยไมเสยภาษในป 2550 ปละ 4,000 ตน และทยอย เพมเปน 8,000 ตน ในป 2555


8. ทานคดวาการทประเทศญปนใหโควตากบประเทศไทย ในการสงออกกลวยหอมไปประเทศญปนโดยไมเสยภาษ ตามขอ 11 จะมผลดกบการสงออกกลวยหอมของสหกรณ หรอไม

มผลด ไมมผลใดๆ มทงผลดและผลเสย ไมทราบ

9. ทานคดวาการทประเทศญปนใหโควตากบประเทศไทยในการสงออกกลวยหอมไปประเทศญปน โดยไมเสยภาษตามขอ 11 ทานคดวาเปนโอกาสใหสหกรณของทาน มโอกาสสงออกกลวยหอมขายใหกบสหกรณญปนเพมขนหรอไม

มโอกาสสงออกเพมขน โอกาสสงออกเทาเดม โอกาสสงออกลดลง ไมทราบ

10. จากขอมลสถต การสงออกกลวยหอมของสหกรณทานไปยงสหกรณญปนปรากฏวา ตงแตป 2551 เปนตนมา มแนวโนมลดลง ทานคดวาเกดจากสาเหตใด (ตอบไดมากกวา 1 ขอ)

กลวยหอมมคณภาพลดลง คนญปนกนกลวยหอมลดลง ประเทศญปนก าหนดกฏเกณฑกดกนการน าเขากลวยหอมจากสหกรณไทย

เพมขน ปรมาณกลวยหอมทสหกรณรวบรวมไดจากสมาชกลดลง สหกรณญปนตงกฎเกณฑการรบซอกลวยหอมจากสหกรณของทานเพมขน สหกรณญปนน าเขากลวยหอมลดลง สหกรณของทานมนโยบายขายกลวยหอมในประเทศเพมขน อนๆ ระบ .........................................................

27

11. ทานคดวาคนญปนโดยเฉพาะอยางยงสมาชกสหกรณญปนชอบทจะกนกลวยหอมของสหกรณของทาน หรอไม

ชอบมาก ชอบ ไมชอบ ไมทราบ

12. ทานคดวา สมาชกสหกรณญปนชอบกนกลวยหอมของสหกรณเนองจาก (ตอบไดมากกวา 1 ขอ)

ชอบรสชาต คณภาพด เปนสนคาทผลตโดยสมาชกสหกรณ มนใจวาเปนกลวยหอมปลอดสารเคม เปนความรวมมอระหวางสหกรณไทยกบสหกรณญปน อนๆ ระบ .........................................................

13. สหกรณของทานนอกจากขายกลวยหอมสงออกยงประเทศญปนแลว มการขายกลวยหอมภายในประเทศ หรอไม

ม ไมม

14. หากสหกรณของทานมการขายกลวยหอมภายในประเทศ ขายใหกบแหลงใดบาง (ตอบไดมากกวา 1 ขอ)

หางสรรพสนคา เชน บกซ โลตส เซนทรล เปนตน โรงแรม สายการบน หางขายสง เชน แมคโร เปนตน รานขายปลก ตลาดทองถน อนๆ ระบ .........................................................

28

15. ในปทผานมาสดสวนการขายกลวยหอมของสหกรณของทานระหวางการสงออกไปประเทศญปนกบขายในประเทศเปนอยางไร

ขายสงออกไปประเทศญปนมากกวาขายในประเทศ ขายสงออกไปประเทศญปนนอยกวาขายในประเทศ ขายสงออกไปประเทศญปนเทากบขายในประเทศ ไมทราบ

16. ทานคดวาสาเหตใดทกลวยหอมของสหกรณทานเปนทตองการของผซอในประเทศระดบโรงแรมหร หางสรรพสนคา สายการบน เปนตน (ตอบไดมากกวา 1 ขอ)

คณภาพของกลวยหอมระดบสงออกประเทศญปน ราคาถกกวาตลาดทวไป สหกรณสามารถสงกลวยหอมไดตามปรมาณและตามเวลาทผซอตองการ ชอเสยงของกลวยหอมของสหกรณ อนๆ ระบ .........................................................

17. ทานคดวาสหกรณของทานควรสงออกกลวยหอมขายใหสหกรณญปนมากขนกวาเดมหรอไม ควรขายมากขน ควรขายเทาทเปนอยในปจจบน ควรขายลดลง

18. ทานคดวาสหกรณของทานควรมสดสวนการขายกลวยหอมระหวางสงออกขายใหสหกรณญปนกบขายในประเทศใหกบโรงแรม หางสรรพสนคาเปนตนอยางไร

ขายสงออกมากกวาขายในประเทศ ขายในปรมาณพอๆ กน ขายในประเทศมากกวาขายสงออก

19. ราคาของกลวยหอมทสหกรณของทานขายสงออกใหกบสหกรณญปนแตกตางกบขายในประเทศอยางไร

ขายสงออกสงกวาขายในประเทศ ขายในราคาเทาๆ กน ขายสงออกถกกวาขายในประเทศ

29

20. คณภาพรวมทงขนาดของกลวยหอมทสงออกขายใหสหกรณญปนกบขายในประเทศ ตางกนหรอไมอยางไร

คณภาพกลวยหอมสงออกสงกวาขายในประเทศ คณภาพกลวยหอมพอๆ กน คณภาพกลวยหอมสงออกต ากวาขายในประเทศ

21. หากมความตองการกลวยหอมปรมาณเพมขน ทานคดวาสหกรณของทานสามารถเพมผลผลตกลวยหอมไดอกหรอไม

เพมผลผลตกลวยหอมไดอก ไมสามารถเพมผลผลตกลวยหอมไดเนองจาก

.............................................................................................................................

........................................................................................... .................................. 22. ทานคดวาสาเหตใดทสหกรณของทานจงสงออกกลวยหอมขายใหสหกรณญปนลดลง

…………………………………………………………………………………………………………………………………………….…….………………………………………………………………………………………………………………………………………………….……..…….……………………………………………………………………

23. ทานคดวาสหกรณของทานควรมแนวทางอยางไรในการทจะเพมการสงออกกลวยหอมขายใหกบสหกรณญปนมากขน

…………………………………………………………………………………………………………………………………………….…….………………………………………………………………………………………………………………………………………………….……..…………………………………………………………………………

24. ทานคดวา สหกรณของทานควรมความรวมมอกบสหกรณญปนดานใดเพมขนอกบาง ……………………………………………………………………………………………………………………

……………………….…….………………………………………………………………………………………………………………………………………………….……..…………………………………………………………………………

30

ประวตผเขยน ชอ – สกล นายวเชยร แทนธรรมโรจน ประวตการศกษา

พ.ศ. 2521 เศรษฐศาสตรบณฑต มหาวทยาลยรามค าแหง พ.ศ. 2535 Master of Cooperative Economics Philipps University of Marburg / Lahn ประเทศสหพนธรฐเยอรมน

ประวตการท างาน สหกรณอ าเภอทายาง จงหวดเพชรบร สหกรณอ าเภอเมองเพชรบร จงหวดเพชรบร

หวหนาฝายวชาการ ส านกงานสหกรณจงหวดขอนแกน ผอ านวยการกลมวเทศสมพนธ กองแผนงาน กรมสงเสรมสหกรณ ผอ านวยการส านกงานสงเสรมสหกรณกรงเทพมหานคร พนท 1

ต าแหนงปจจบน ผอ านวยการศนยสารสนเทศ กรมสงเสรมสหกรณ ศนยสารสนเทศ กรมสงเสรมสหกรณ 12 ถนนกรงเกษม เทเวศร กรงเทพฯ 10200

banana

Documents