arastirma projeleri yÖnetim birimi baskanligikutuphane.ksu.edu.tr/projeler/p00026.pdf · it is...

T.C.

KAHRAMANMARAS SÜTÇÜ IMAM ÜNIVERSITESI

ORTA VE YUKARI CEYHAN HAVZASI BALIK FAUNASI VE

BÖLGESEL DAGILIMI

ARASTIRMA PROJELERI

YÖNETIM BIRIMI BASKANLIGI

MAYIS 2004

KAHRAMANMARAS

T.C.

KAHRAMANMARAS SÜTÇÜ IMAM ÜNIVERSITESI

ORTA VE YUKARI CEYHAN HAVZASI BALIK FAUNASI VE

BÖLGESEL DAGILIMI

-Proje No: 2001-5/9

Proje Yöneticisi: Yrd. Doç. Dr. Cemil KARA

(KSÜ Fen-Edebiyat Fakültesi Biyoloji Bölümü)

Proje Personeli : Yrd. Doç. Dr.Ahmet ALP

(KSÜ Ziraat Fakültesi Su Ürünleri Bö lümü)

Yük.Müh. Mesut ERER

(KSÜ Ziraat Fakültesi Su Ürünleri Bölümü)

MAYIS 2004

KAHRAMANMARAS

ÖNSÖZ

Ceyhan Nehri, Elbistan, Afsin ve Göksun ilçelerinden dogar ve çok sayida akarsu ile

beslenir. Bunun yaninda orta Ceyhan Havzasindan da önemli sayida dere ve çaylar Ceyhan

Nehrine karisarak Akdeniz’e dökülür. Hiç süphesiz bu kadar iç su potansiyelinin oldugu bir

bölgede sucul canli çesitliligide oldukça fazla olacaktir. Ancak ne yazikki ülkemizin hemen

her kösesinde balik çesitliligi ile ilgili çalismalar bulunmasina ragmen orta ve yukari Ceyhan

Havzasi’na ait su ana kadar kapsamli bir çalismaya rastlanmamistir. Oysaki söz konusu

nehir sistemi üzrinde onlarca baraj, gölet ve santral yapilmis ve yapilmakta olup dogal balik

çesitliligi daha tanimlanmadan degisiklige ugramakta yada yok olmaktadir.

Bölgede bulunan üniversitenin iligili elemanlari olarak, bu tür çalismalari bir sekilde

baslatma gayreti ile, söz konusu bu proje gerçeklestirilmis ve proje kapsaminda orta ve

yukari Ceyhan Havzasi’nin balik faunasi arastirilarak bölgesel dagilimi ortaya konulmustur.

Ilgili proje Kahramanmaras Sütçü Imam Üniversitesi Arastirma Fonu tarafindan

desteklenmistir Bu nedenle projeye destek saglayan Kahramanmaras Sütçü Imam Üniversitesi

Rektörü sayin Prof. Dr. Nafi BAYTORUN’a, Arastirma Fonu Baskani Prof. Dr. Cafer

MART’a ve Fen-Edebiyat Fakültesi Dekani sayin Prof.Dr. Ali DOGAN beylere proje

çalisanlari olarak tesekkür ederiz.

Yrd. Doç. Dr. Cemil KARA

Bu Çalisma KSÜ Arastirma Fonu tarafindan desteklenmistir.

Proje no. 2001-5/9

Bu arastirmanin tüm haklari sakli olup 5846 sayili yasanin hükümlerine göre, bu çalismanin tamami ya da bir kismi yazarin izni olmaksizin elektronik, mekanik, fotokopi ya da herhangi bir kayit sistemi ile çogaltilamaz veya yayinlanamaz.

ÖZET

Orta ve Yukari Ceyhan Havzasi Balik Faunasi ve Bölgesel Dagilimi

Bu arastirma, orta ve yukari Ceyhan Havzasi’na ait tatlisu baliklarinin sistematik özellikleri

ve bölgesel dagilimlarini ortaya koymak amaciyla Ceyhan Nehri ve kollarinda, baraj gölleri

ile dogal göllerde gerçeklestirilmistir.

Mayis 2001- Nisan 2004 tarihleri arasinda yapilan bu çalismada, Anguilla anguilla, Salmo

trutta macrostigma, Cyprinus carpio, Achanthobrama marmid, Alburnus orontis ,Phoxinellus

sp., Leuciscus cephalus, Garra rufa, Chondrostoma regium, Barbus rajanorum, Capoeta

capoeta angorae (? Capoeta damascinus),Capoeta barroisi, Cabitis sp., Nemacheilus

angorae, Nemacheilus sp., Silurus glanis, Clarias lazera, Aphanius cypris, Aphanius mento,

Gambusia affinis, Salaria fluviatilis(= Blennius fluviatilis ASSO, 1801) türleri tespit

edilmistir. Yukari Ceyhan Havzasi’nda baskin tür yukari bölgelerde Salmo trutta

macrostigma ve Orta Ceyhan Havzasi’nda ise Capoeta capoeta angorae ve Garra rufa

oldugu saptanmistir. Balik türlerinin sistematik karakterleri belirlenerek daha önceki yapilan

çalismalarla karsilastirmalari yapilmis ve bölgesel dagilimlari ortaya konulmustur.

Anahtar Kelimeler: Orta ve Yukari Ceyhan Havzasi, Ceyhan Nehri, Osteichtyes,Taksonomi,

Dagilim, Fauna.

SUMMARY

Distribution of Fish Fauna on Upper and Middle River Basin in Ceyhan Region

This study has been conducted around Ceyhan River and its surroundings including dams,and

ponds in order to show the systematic features of freshwater’s fishes belonged to middle and

upper Ceyhan Basin in the Mediterranian region.

During the study between May 2001 and April 2004, the species of Anguilla anguilla, Salmo

trutta macrostigma, Cyprinus carpio, Achanthobrama marmid, Alburnus orontis ,Phoxinellus

sp., Leuciscus cephalus, Garra rufa, Chondrostoma regium, Barbus rajanorum, Capoeta

capoeta angorae (? Capoeta damascinus),Capoeta barroisi, Cabitis sp., Nemacheilus

angorae, Nemacheilus sp., Silurus glanis, Clarias lazera, Aphanius cypris, Aphanius mento,

Gambusia affinis, Salaria fluviatilis(= Blennius fluviatilis ASSO, 1801) were found. The

dominant fish species in the upper river basin of Ceyhan was Salmo trutta macrostigma while

it is Capoeta capoeta angorae and Garra rufa in the middle Ceyhan basin.The systematic

characteristics of fish species have been categorized. These characteristics have been then

compared with the results of previous studies and with that of their regional distribution.

Key words: Middle and upper Ceyhan Basin, River Ceyhan, Ostecihtyes, Taxonomy,

Distribution, Fauna.

IÇINDEKILER DIZINI

ÖNSÖZ..................................................................................................................... 3

ÖZET......................................................................................................................... 4

SUMMARY.............................................................................................................. 5

1. GIRIS VE ÖNCEKI ÇALISMALAR.................................................................. 16

2.MATERYAL VE METOD................................................................................... 22

2.1. Çlisma Alani....................................................................................................... 22

2.2.Arastirma Materyali........................................................................................... 27

3.BULGULAR VE TARTISMA............................................................................. 29

3.1. Balik Türleri...................................................................................................... 29

3.1.1. Anguillidae...................................................................................................... 30

3.1.1.1. Anguilla anguilla LINNEAUS 1766............................................................ 30

3.1.2. Salmonidae..................................................................................................... 32

3.1.2.1.Salmo trutta macrostigma DUMERIL 1858............................................. 32

3.1.3. Cyprinidae.................................................................................................... 39

3.1.3.1.Cyprinus carpio LINNAEUS 1758............................................................ 39

3.1.3.2. Achanthobrama marmid HECKEL 1843.............................................. 43

3.1.3.3. Alburnus orontis SAUVAGE 1882..................................................... 46

3.1.3.4. Phoxinellus sp. HECKEL 1843......................................................... 52

3.1.3.5.Leuciscus cephalus LINNAEUS 1758............................................... 58

3.1.3.6.Garra rufa HECKEL. 1843................................................................ 61

3.1.3.7.Chondrostoma regium HECKEL 1843............................................... 69

3.1.3.8.Barbus rajonarum HECKEL 1843..................................................... 73

3.1.3.9.Capoeta capoeta angorae HANKO 1924........................................... 77

3.1.3.10.Capoeta barroisi LORTET 1894................................................... 85

3.1.4. Cobitidae....................................................................................................... 90

3.1.4.1.Cobitis sp.............................................................................................. 90

3.1.4.2.Nemacheilus angorae STEINDACHNER 1897 .................................. 94

3.1.5. Siluridae.......................................................................................................... 97

3.1.5.1.Silurus glanis LINNAEUS 1766 ......................................................... 97

3.1.6. Claridae....................................................................................................... 99

3.1.6.1.Clarias lazera VALENCIENNES 1840................................................ 99

3.1.7. Cyprinodontidae.......................................................................................... 102

3.1.7.1.Aphanius cypris HECKEL 1843 ......................................................... 102

3.1.7.2. Aphanius mento HECKEL 1843......................................................... 106

3.1.8. Poecilidae..................................................................................................... 109

3.1.8.1.Gambusia affinis BAIRD ve GIRARD 1853.................................... 109

3.1.9. Blennidae..................................................................................................... 112

3.1.9.1.Salaria fluviatilis ASSO 1801.............................................................. 112

KAYNAKLAR...................................................................................................... 117

EKLER................................................................................................................... 126

SEKILLER DIZINI Sayfa

Sekil 2.1. Arastirma bölgesinin haritasi.................................................................... 23

Sekil 2.2. Incelenen örneklerde yapilan biometrik ölçümler ve sematik görünümleri 28

Sekil 3. 1.1.1. Anguilla anguilla örnegi....................................................................... 30

Sekil 3. 1.2.1.Terbüzek Çayi’ndan yakalanmis bir alabalik örnegi............................. 32

Sekil 3.1.3.1.Sir Baraj Gölü’nde yasayan Cyprinus carpio örnegi............................ 39

Sekil 3.1.3.2. Sir Baraj Gölü’nden yakalanmis olan Achanthobrama marmid örnegi 43

Sekil 3.1.3.3. Körsulu Çayi’da yakalanmis bir Alburnus orontis örnegi.................... 46

Sekil 3.1.3.4. Hamus Çayi’da yakalanmis bir Phxinellus sp. örnegi.......................... 52

Sekil 3.1.3.5.Sir Baraj Gölü’nde yasayan Leuciscus cephalus örnegi....................... 58

Sekil 3.1.3.6. Aksu Çayi’ndan yakalanan bir Garra rufa örnegi............................... 61

Sekil 3.1.3.7. Sir Baraj Gölü’nde Chondrostoma regium örnegi............................... 69

Sekil 3.1.3.8. Zeytin Çayi’ndan yakalanmis bir Barbus rajonarum örnegi............... 73

Sekil 3.1.3.9. Firniz Çayi’nda yakalanmis Capoeta capoeta angorae örnegi............ 77

Sekil 3.1.3.10. Zeytin Çayi’nda yakalanmis bir Capoeta barroisi örnegi................ 85

Sekil 3.1.4.1.Ceyhan Nehri (Yukari Ceyhan)’de bulunan bir Cobitis sp. örnegi...... 90

Sekil 3.1.4.2. Savrun Çayi’nda yasayan Nemacheilus angorae örnegi...................... 94

Sekil.3.1.5.1. Menzelet Baraj Gölü’nden yakalanmis Silurus glanis örnegi............... 97

Sekil 3.1.7.1.1.a)Kumasir Gölü’nde yasayan erkek Aphanius cypris örnegi............. 102

Sekil 3.1.7.1.2.b) Kumasir Gölü’nde yasayan disi Aphanius cypris örnegi................ 102

Sekil 3.1.7.2.1.a.)Ceyhan Nehiri (Yukari Ceyhan) Ceyhan-Afsin Yazidere Köyü

civarinda yakalanan erkek Aphanius mento örnegi ..................................................

106

Sekil 3.1.7.2.2.b)Ceyhan Havzasi Ceyhan-Afsin Yazidere Köyü civarinda

yakalanan disi Aphanius mento örnegi ..................................................................

106

Sekil 3.1.8.1. Gavur Gölü’nden bir Gambusia affinis örnegi..................................... 109

Sekil 3.1.9.1.Tekir Çayi’nda yasayan bir Salaria fluviatilis örnegi.......................... 112

TABLOLAR DIZINI Sayfa

Tablo 3.1.Ceyhan Nehri Hemidiye sulama kanali’nda yakalanan Anguilla anguilla

örneklerinde ölçülebilir morfolojik özellikler..........................................................

31

Tablo 3.1.2.1.Ceyhan Havzasi’ndan yakalanan S. t. macrostigma bireylerinin

cografik dagilimlari ve istasyonlara göre incelenen örnek sayilari.............................

33

Tablo 3.1.2.2..Salmo trutta macrostigma örneklerinde sistemlere göre

morfometrik karakterler ve istatistiksel karsilastirilmalar........................................

34

Tablo 3.1.2.3. Salmo trutta macrostigma bireylerinin bazi morfolojik

karakterlerinin TL ile olan logaritmik iliskilerine ait matematiksel esitlikler ve

korelasyon katsayilari.................................................................................................

35

Tablo 3.1.2.4. Arastirma kapd,saminda incelenen Salmo trutta macrostigma

örneklerinde saylabilir morfolojik özellikler..............................................................

36

Tablo 3.1.2.5.Yukari Ceyhan Havzasindan yakalanan Salmo trutta macrostigma

örneklerinde ölçülebilir morfolojik özellikler............................................................

38

Tablo 3.1.3.1. Arastirmada inceslenen Cyprinus carpio örneklerinde ölçülebilir

morfolojik özellikler...................................................................................................

40

Tablo 3.1.3.2. Gavur Gölü, Sir ve Menzelet Baraj göllerinde yakalanan C. carpio

örneklerinde saylabilir morfolojik özellikler..............................................................

41

Tablo 3.1.3.3. C. carpio örneklerinde sistemlere göre morfometrik karakterler ve

istatistiksel karsilastirilmalar.....................................................................................

41

Tablo 3.1.3.4. C. carpio’nun morfometrik karakterleri ile total boylari arasinda

linear iliskiler...........................................................................................................

42

Tablo 3.1.3.1.1.Sir Baraj Gölü’nde yakalanan Achanthobrama marmid


44

Tablo 3.1.3.1.2.Sir Baraj Gölü’nde yakalanan Achanthobrama marmid

örneklerinde sayilabilir morfolojik özellikler...........................................................

45

Tablo 3.1.3.1.3. Achanthobrama marmid örneklerinde morfometrik karakterler ile

total boy arasindaki korelasyon..............................................................................

45

Tablo 3.1.3.3.1.Alburnus orontis ’in bulundugu akarsularin cografik konumlari ve

örnek sayilari. ............................................................................................................

47

Tablo 3.1.3.3.2.Orta ve Yukari Ceyhan Havzasindan yakalanan Alburnus orontis

örneklerinde ölçülebilir morfolojik özellikler.............................................................

48

Tablo 3.1.3.3.3.Alburnus orontis örneklerinde sistemlere göre morfometrik

karakterler ve istatistiksel karsilastirilmalar...............................................................

49

Tablo 3.1.3.3.4. Orta ve Yukari Ceyhan Havzasindan yakalanan Alburnus orontis

örneklerinde bazi morfolojik karakterlerin TL ile olan logaritmik iliskilerine ait

matematiksel esitlikler ve korelasyon katsayilari......................................................

50


örneklerinde sayilabilir morfolojik özellikler............................................................

50

Tablo 3.1.3.4.1 Phxinellus sp. ’in bulundugu akarsularin cografik konumlari ve

örnek sayilari.............................................................................................................

53

Tablo 3.1.3.4.2. Orta ve Yukari Ceyhan Havzasina ait Phxinellus sp örneklerinde

ölçülebilir morfolojik özellikler.................................................................................

54

Tablo 3.1.3.4.3. Orta ve Yukari Ceyhan Havzasi’nda yakalanan Phxinellus sp.

örneklerinde saylabilir morfolojik özellikler.............................................................

55

Tablo 3.1.3.4.4. Phxinellus sp. örneklerinde sistemlere göre morfometrik

karakterler ve istatistiksel karsilastirilmalar.............................................................

56

Tablo 3.1.3.4.5. Morfolojik karakterlerin TL ile olan logaritmik iliskilerine ait

matematiksel esitlikler ve korelasyon katsayilari.....................................................

57

Tablo 3.1.3.5. Menzelet ve Sir Baraj Gölü’nden yakalanan Leuciscus cephalus

örneklerinde ölçülebilir morfolojik özellikler...........................................................

59

Tablo 3.1.3.5.1.Leuciscus cephalus örneklerinde sistemlere göre sayilabilir

morfolojik özellikler..................................................................................................

60

Tablo 3.1.3.5.2.Leuciscus cephalus örneklerinde morfometrik karakterler ve

istatistiksel karsilastirilmalar.......................................................................................

60

Tablo 3.1.3.6.1.Garra rufa’nin bulundugu akarsularin cografik konumlari ve örnek

sayilari. ....................................................................................................................

62

Tablo 3.1.3.6.2. Orta ve Yukari Ceyhan Havzasindan yakalanan Garra rufa


63

Tablo 3.1.3.6.3. Garra rufa örneklerinde sistemlere göre morfometrik karakterler

ve istatistiksel karsilastirilmalar.................................................................................

64

Tablo 3.1.3.6.4. Garra rufa bireyleri morfolojik karakterlerin TL ile olan

logaritmik iliskilerine ait matematiksel esitlikler ve korelasyon katsayilari...............

65

Tablo 3.1.3.6.5. Orta ve Yukari Ceyhan Havzasi’nda belirtilen akarsu sistemlerinde

yakalanan Garra rufa örneklerinde sayilabilir morfolojik özellikler.......................

67

Tablo 3.1.3.7.1.Incelenen Chondrostoma regium örneklerinde ölçülebilir

morfolojik özellikler...................................................................................................

70

Tablo 3.1.3.7.2.Chondrostoma regium örneklerinde sistemlere göre morfometrik

karakterler ve istatistiksel karsilastirilmalar................................................................

71

Tablo 3.1.3.7.3.Chondrostoma regium örneklerinde sistemlere göre bazi

morfolojik karakterlerin TL ile olan logaritmik iliskilerine ait matematiksel

esitlikler ve korelasyon katsayilari.............................................................................

71

Tablo 3.1.3.7.4. Chondrostoma regium örneklerinde sayilabilir morfolojik

özellikler.....................................................................................................................

72

Tablo 3.1.3.8.1.Orta ve Yukari Ceyhan Havzasindan yakalanan Barbus rajonarum


74

Tablo 3.1.3.8.2. Barbus rajonarum örneklerinde sistemlere göre morfometrik


75

Tablo 3.1.3.8.3. Barbus rajonarum’un bazi morfolojik karakterlerin TL ile olan

logaritmik iliskilerine ait matematiksel esitlikler ve korelasyon katsayilari.............

76

Tablo 3.1.3.8.4. Barbus rajonarum örneklerinde sistemlere göre sayilabilir

morfolojik özellikler.................................................................................................

76

Tablo 3.1.3.9.1.Capoeta capoeta angorae’nin bulundugu akarsularin cografik

konumlari ve örnek sayilari........................................................................................

78

Tablo. 3.1.3.9.2. Orta ve Yukari Ceyhan Havzasindan yakalanan Capoeta capoeta

angorae örneklerinde ölçülebilir morfolojik özellikler..............................................

79

Tablo 3.1.3.9.3 C.c. angorae örneklerinde sistemlere göre morfometrik karakterler

ve istatistiksel karsilastirilmalar..................................................................................

Tablo 3.1.3.9.4. Bazi morfolojik karakterlerin TL ile olan logaritmik iliskilerine ait

matematiksel esitlikler ve korelasyon katsayilari.....................................................

80

81

Tablo 3.1.3.9.5. Capoeta capoeta angorae örneklerinde sayilabilir morfolojik

özellikler.....................................................................................................................

83

Tablo 3.1.3.10.1. Capoeta barroisi örneklerinde sistemlere göre morfometrik

karakterler ve istatistiksel karsilastirilmalar................................................................

86

Tablo 3.1.3.10.2.Capoeta barroisi örneklerinde sistemlere göre bazi morfolojik

karakterlerin TL ile olan logaritmik iliskilerine ait matematiksel esitlikler ve

korelasyon katsayilari................................................................................................

87

Tablo 3.1.3.10.3. Orta ve Yukari Ceyhan Havzasi’na ait Capoeta barroisi


88

Tablo 3.1.3.10.4.Orta ve Yukari Ceyhan Havzasindan yakalanan Capoeta barroisi


89

Tablo 3.1.4.1.Orta ve Yukari Ceyhan Havzasindan yakalanan Cobitis sp.

örneklerinde ölçülebilir morfolojik özellikler.........................................................

91

Tablo 3.1.4.2.Cobitis sp. örneklerinde sistemlere göre morfometrik karakterler ve

istatistiksel karsilastirilmalar....................................................................................

92

Tablo 3.1.4.3. Orta ve Yukari Ceyhan Havzasindan yakalanan Cobitis sp.


92

Tablo 3.1.4.4.Ceyhan -Yazidere mevkii ile Ceyhan- Hemite Suyu’nda tespit edilen

Cobitis sp. örneklerinde bazi morfolojik karakterlerin TL ile olan logaritmik

iliskilerine ait matematiksel esitlikle r ve korelasyon katsayilari...............................

93

Tablo 3.1.4.2.1.Nemacheilus angorae örneklerinin ölçülebilir morfolojik

özellikleri..................................................................................................................

95

Tablo 3.1.4.2.2. Savrun, Törbüzek, Firniz ve Körsulu Çaylari’ndan yakalanan

Nemacheilus angorae örneklerinde sayilabilir morfolojik özellikler.........................

95

Tablo 3.1.4.2.3.Nemacheilus angorae örneklerinde sistemlere göre morfometrik

karakterler ve istatistiksel karsilastirilmalar............................................................

96

Tablo 3.1.4.2.4.Savrun, Törbüzek, Firniz ve Körsulu Çaylari’ndan yakalanan

Nemacheilus angorae örneklerinde bazi morfolojik karakterlerin TL ile olan

logaritmik iliskilerine ait matematiksel esitlikler ve korelasyon katsayilari..............

96

Tablo 3.1.5.1.Menzelet ve Sir Baraj Göl ü’nde yakalanan Silurus glanis

örneklerinde ölçülebilir morfolojik özellikler.......................................................

98

Tablo 3.1.5.2.Sir Baraj Gölü’nde yakalanan örneklerinde Total boy(mm) ile Total

Agirlik (g) iliskilerine ait matematiksel esitlikler ve korelasyon katsayilari...............

98

Tablo 3.1.6.1. Gavur Gölü ve Kumasir Gölü’nde yakalanan Clarias lazera


100

Tablo 3.1.6.2. Clarias lazera örneklerinde sistemlere göre sayilabilir morfolojik

özellikler....................................................................................................................

100

Tablo 3.1.6.3.Clarias lazera örneklerinde sistemlere göre morfometrik karakterler

ve istatistiksel karsilastirilmalar..........................................................................

101

Tablo 3.1.6.4.Bazi morfolojik karakterlerin TL ile olan logaritmik iliskilerine ait

matematiksel esitlikler ve korelasyon katsayilari..................................................

101

Tablo 3.1.7.1.1.Gavur ve Kumasir Gölleri ile Ceyhan(Hemite Suyu)’dan yakalanan

Aphanius cypris örneklerinde ölçülebilir morfolojik özellikler..................................

103

Tablo 3.1.7.1.2. Aphanius cypris örneklerinde sistemlere göre morfometrik


104

Tablo 3.1.7.1.3.Gavur ve Kumasir Gölleri ile Ceyhan (Hemite Suyu)’ndan

yakalanan Aphanius cypris örneklerinde saylabilir morfolojik özellikler..................

105

Tablo 3.1.7.1.4.Gavur ve Kumasir Gölleri ile Ceyhan (Hemite Suyu)’dan

yakalanan Aphanius cypris örneklerinde bazi morfolojik karakterlerin TL ile olan

logaritmik iliskilerine ait matematiksel esitlikler ve korelasyon katsayilari............

105

Tablo 3.1.7.2.1.Yukari Ceyhan Havzasi. Ceyhan-Afsin Yazidere Köyü civarinda

yakalanan Aphanius mento örneklerinde ölçülebilir morfolojik özellikler...............

107

Tablo 3.1.7.2.2. Yukari Ceyhan Havzasi, Ceyhan-Afsin Yazidere Köyü civarinda

yakalanan Aphanius mento örneklerinde saylabilir morfolojik özellikler...................

108

Tablo 3.1.8.1.1. Gavur ve Kumasir Gölleri ile Karaçay’da yakalanan Gambusia

affinis örneklerinde ölçülebilir morfolojik özellikler.................................................

110

Tablo3.1.8.1.2.Gavur ve Kumasir Gölleri ile Karaçay’da yakalanan Gambusia

affinis örneklerinde saylabilir morfolojik özellikler..................................................

110

Tablo 3.1.8.1.3. Gambusia affinis örneklerinde sistemlere göre morfometrik


111

Tablo 3.1.8.1.4. Gavur ve Kumasir Gölleri ile Karaçay’da yakalanan Gambusia

affinis örneklerinde bazi morfolojik karakterlerin TL ile olan logaritmik iliskilerine

ait matematiksel esitlikler ve korelasyon katsayilari................................................

111

Tablo 3.1.9.1.1. Incelenen Blennius fluviatilis örneklerinde saylabilir morfolojik

özellikler....................................................................................................................

114

Tablo 3.1.9.1.2 Incelenen Blennius fluviatilis örneklerinde ölçülebilir morfolojik

özellikler...................................................................................................................

114

Tablo 3.1.9.1.3. Erkek ve disi bireylerde tespit edilen meristik özellikler............... 115

Tablo 3.1.9.1.4. B. fluviatilis örneklerinde esey gruplarina göre morfometrik

karakterler ve istatistiksel karsilastirilmalar..............................................................

116


matematiksel esitlikler ve korelasyon katsayilari.................................................

117

1.GIRIS VE ÖNCEKI ÇALISMALAR

Ülkemiz tatlisu baliklarinin sistematigi üzerine ilk çalisma 1835 yilinda Abbott tarafindan

yapilmistir. Bu çalismada Dogu Anadolu ve Dogu Karadeniz bölgelerindeki alabaliklardan

söz edilmistir. Deyrolle (1872) ise Van Gölü’nde Alburnus tarichi türünden, Gaillard (1895),

ise Yozgat ve civarindaki kaynaklarda iki Cyprinodon tütründen (Cyprinodon souphiae ve

Cyprinodon chantrei) bahsetmislerdir. Kurtulus Savasi’ndan sonra ise Hanko(1924),

Anadolu’nun çesitli bölgelerinden toplanan 27 balik türü bildirmistir. Ülkemizdeki balikçilik

çalismalarini basalatan önderlerden olan Kosswig (1939) ise Türkiye’nin çesitli bölgelerinde

gerçeklestirmis oldugu çalismalarda, tatlisu baliklari hakkinda genis bilgiler vermistir. 1940

yilindan itibaren günümüze kadar gerek yerli gerekse yabanci arastiricilar tarafindan Türkiye

tatlisu baliklarinin dagilimi ve sistematigi ile ilgili çok sayida arastirmalar yapilmistir. Bu

çalismalarin baslica olanlari asagidaki gibidir:

Aksun, F.Y., (1981). Aphanius chantrei (Gaillard. 1895) Alttürleri Üzerinde

Kemotaksonomik Arastirmalar. – M. S. Thesis Hacettepe Üniv. Ankara.

Aksun, F.Y., 1984. Aphanius chantrei parvus ve Aphanius chantrei font inalis (Pisces:

Cyprinodontidae) alttürlerinin bazi morfolojik ve biyokimyasal özellikleri üzerine

karsilastirmali bir arastirma.– Doga Bilim Derg.. Ser. A. 8:155 – 161.

Aksiray, F., (1948). Türkische Cyprinodontiden. I. II.- Istanbul Üniv. Fen Fak. Mecm.. Ser. B.

13: 97 – 142. 280 – 310.

Aksiray, F., (1961 a). Bazi Türkiye Göllerine Asilanan Sudak. Lucioperca lucioperca L.

Baliklari hakkinda. - Istanbul Üniv. Fen Fak. Hidrobiol. Aras. Enst. Mecm.. Ser. A. 5.

H. 1 – 2.

Aksiray, F., (1961 b). About sudak (Lucioperca sandra Cuv. And Val.) introduced into some

of the lakes of Turkey. – Proc. Tech. Pap. Gen. Fish. Counc. Mediterr. 6: 335 – 343.

Aksiray, F., (1979). The experimental stocking of Lake Iznik (Turkey) with Coregonidae

(Salmonidae). – Bamidgeh 31 (1): 9 – 13.

Aksiray, F.,(1982). Die Umweltfaktoren. die die Verbreitung und Entwicklung von

Chalcalburnus tarichi (Pall. 1881) (Pisces: Cyprinidae) in Burdur-See begrenzen. –

Water Research 16(7): 1107 – 1112.

Aras, S., (1974). Çoruh ve Aras havzasi Alabaliklari üzerinde Biyo-Ekolojik Arastirmalar. 81

pp.. Diss. Atatürk Üniv. Erzurum.

Aras, S., Karaca. O. Yanar. M.. (1986). Aras Nehri’nin kaynak kollarindan Madrek

Deresi’nde yasayan alabaliklarin (Salmo trutta L.) biyoekolojileri üzerine arastirmalar.

A. Üniversitesi Zir. Fak. Der. Cilt:17 Sayi: 1-4. 69-77.

Aras, S., Çetinkaya. O.. Karatas. M.. (1997). Anadolu alabaligi (Salmo trutta macrostigma

Dum.. 1858)’ nin Türkiye’deki bugünkü durumu. Akdeniz Balikçilik Kongresi. 9-11

Nisan. Izmir. 605-613.

Balik, S., (1974). Bati Anadolu Tatlisu Baliklarinin Taksonomisi ve Ekolojik Özellikleri

üzerine Arastirmalar.– Ege Üniv. Fen Fak. Ilmi Raporlar Ser. 236: 1 – 61.

Balik, S., (1977). Bati Anadolu Baliklarinin Taksonomik Durumu ve bu Formlarin Bölgedeki

Cografik Dagilimi.– V. Bilim Kongr. Ankara 1975. Mat.. Fiz. Biyol. Aras. Grubu

Tebligleri (Biyol. Seks.). TÜBITAK Yay. 339: 299 – 313.

Balik, S., (1979). Güney Anadolu Tatlisu Baliklarinin Taksonomik Revizyonu.. TÜBITAK.

TBAG – 276. 87 pp.].

Balik, S., (1984 a). Trakya Bölgesi Tatlisu Baliklarinin Bugünkü Durumu ve Taksonomik

Revizyonu. TÜBITAK Temel Bilimler Arastirma Grubu. Proje No: TBAG-526 (73

pp.).

Balik, S., (1984 b). Recherches sur les populations de truites de la région Thracienne. – 3.

Internat. Congr. Zoogeography and Ecology of Greece and Adjacent Regions.

Balik, S., (1984 c). Recherces sur les populations de Truites de La Region Thracienne. Ege

University Faculty of Sciences Journal Series B. VII –1. 129-138.

Balik, S., (1988). Systematic and zoogeographic investigations on inland water fishes of the

Mediterranean Region of Turkey. Turkish Journal of Zoology D 12:2. 156-179. (in

Turkish)

Banarescu, P., (1960). Einige Fragen zur Herkunft und Verbreitung der Süßwasserfichfauna

der europaisch-mediterranen Umterregion. – Arch. Hydrobiol. 57: 16 – 134.

Banarescu, P., (1961). Wetere Studien über die Gattung Gobio (Pisces. Cyprinidae)

insbesondere im Donaubecken. – Vest. csl. Spol. Zool. 25:318 – 346.

Banarescu, P., (1964 a). Fauna Republicii Populare Romine. Pisces-Osteichthyes (Pesti

Ganoizi si Ososi). Vol. XIII. – 959 pp.. Acad. Rep. Pop. Romine. Bucuresti.

Banarescu, P., (1964 b). Sübwasserfiche der Türkei. 2. Teil. Cobitidae. – Mitt. hamb. zool.

Mus. Inst. 61:159 – 201.

Banarescu, P.,(1968). Süßwasserfiche der Türkei. Erganzende Angaben zu Teil 2: Cobitidae.

– Mitt. hamb. zool. Mus. Inst. 65: 353 – 356.

Banarescu, P., (1973). Some reconsiderations on the zoogeography of the Euro-Mediterranean

freshwater fish fauna. – Rev. Roum. Biol. (Zool.) 18: 257 – 264.

Banarescu, P., Nalbant. T.T.. Balik. S.. (1978). Süßwasserfiche der Türkei. II. Teil. Die

Gattung Orthrias in der Türkei und in Südbulgarien (Pisces. Cobitidae.

Noemachilinae). – Mitt. hamb. zool. Mus. Inst. 75: 225 – 266.

Banister, K. E., (1980). The fishes of the Tigris and Euphrates rivers. p. 95 – 108. In: J.

Rzoska. Euphrates and Tigris. Mesopotamian ecology and destiny. – Monographiae

biol. 38: 122 pp.

Bardakçi, F., Tanyolaç, J., Akpinar, M.A.,(1994). Morphological Comparison of trout (Salmio

trutta L.. 1766) Populations Caught from Stream in Sivas. Turkish Journal of Zoology.

18. 1-6. (in Turkish).

Battalgazi, F., (1944). Türkiye’de yeni ve az taninmis baliklar. – Istanbul Üniv. Fen Fak.

Mecm.. Ser. B. 9: 299 – 303.

Battalgil, F., (1940). Yeni Cyprinid nev’i.– Istanbul Üniv. Fen Fak. Mecm.. Ser. B. 5: 76 – 77.

Battalgil, F., (1941). Türkiye’nin tatli su baliklari hakkinda.– Istanbul Üniv. Fen Fak. Mecm..

Ser. B. 6: 170 – 186.

Battalgil, F., (1942). Contribution à la connaissance des poissons des euux douces de la

Turquie. – Istanbul Üniv. Fen Fak. Mecm.. Ser. B. 7: 287 – 306.

Berker, A. Çolak, A., (1979). Keban Baraj Gölü’nde Bulunan Sazangiller Cyprinidae

Familyasina Ait Bazi Türlerin Besinsel Analizleri Üzerine Arastirmalar. –– Türk Vet.

Hek. Derg. 49 : 45 – 48.

Crisp, D.T., (1994). Reproductive investment of female brown trout. Salmo trutta L.. in a

stream and reservoir system in northern England. Journal of Fish Biology. 44. 343-

349.

Crisp, D.T., Mann, R.H.K., Cubby, P.R., Robson, S., (1990). Effects of impoundment upon

trout (Salmo trutta) in the basin of Cow Green resevoir. Journal of Applied Ecology

27. 1020-1041.

Crisp, D.T., Mann, R.H.K., McCormack, Jean. C., (1974). The populations of fish at Crow

Green. upper Teesdale. before impoundment. Journal of Applied Ecology 11. 969-996.

Çetinkaya, O., (1999). Investigations of some biological proporties of brown trout (Salmo

trutta macrostigma Dum.. 1858) living the Çatak Stream (Tigris River. Turkey).

Istanbul University Journal of Aquatic Products. 9:13. 111-122. (in Turkish)

Çolak, A., (1976). Yilan Baliklarinin Türkiye’deki Dagilimi. – Türk. Vet. Hek. Derg. 46: 5 –

7.

Çolak, A., (1981). Keban BarajGölü’nde Bulunan Balik Türleri. – Ankara Üniv. Vet. Fak.

Derg. 28: 167 – 181.

Ekingen, G., (1976). Morphological characters of some Turkish trouts. – Firat Üniv. Vet. Fak.

Derg. 3: 98 – 104.

Erdemli, A. Ü., (1978). Beysehir Gölü Baliklari.– M. S. Thesis. Selçuk Üniv. Konya.

Erdemli. A.Ü., (1982). The fish species of Beysehir Lake. – Selçuk Üniv. Fen Fak. Derg.. Ser.

B. 2 : 131 – 142.

Erençin, Z.,Baran, I., Ergüven, H., (1971). Dogu Anadolu’da Bodur Yayin (Ameiurus

nebolosus (sic) Le Sueur. 1890).– Ankara Üniv. Vet. Fak. Derg. 18 : 214 – 218.

Erk’akan, F., (1981). Sakarya Havzasi Baliklarinin (Pisces) Sistematigi ve Biyo-Ekolojik

Iliskileri Üzerine Arastirmalar. Diss. Hacettepe Üniv. Ankara.

Erk’akan, F., Kuru. M.. (1982). Systematical researchs on the Sakarya basin fishes (Pisces). –

Hacettepe Bull. nat. Sci. Eng. 11 : 15 – 24.

Erk’akan, F., (1983 a). The fish species of the Sakarya Basin and their abundance. –


Erk’akan, F., (1983 b). The fishes of the Thrace region. – Hacettepe Bull. nat. Sci. Eng. 12 :

39 – 48.

Erk’akan, F., (1983 c). Skaraya Havzasi Baliklarinin Sistematigi ve Biyo-Ekolojisi Üzerine

Arastirmalar. – Doga Bilim Derg.. Ser. A. 7 : 141 – 154.

Erk’akan, F., (1984). Trakya Bölgesinden Türkiye için yeni kayit olan bir balik türü.

Pseudorasbora parva (Pisces-Cyprinidae).– Doga Bilim Der.. Ser. A2. 8 : 350 – 351.

Fausch, K.D., Nakano, S., Kitano, S., (1997). Experimentally induced foraging mode shift by

sympatric charrs in a Japanese mountain stream. Behavioural Ecology 8. 414-420.

Forrester, G.E., Chace. J.G., McCarthy. W.. (1994). Diel and density-related changes in food

consumption and prey selection by brook charr in a New Hampshire stream.

Environmental Biology of Fish 39. 301-311.

Geldiay, R., Balik. S., (1974). Nif çayi ve kollarinda yasayan tatli su baliklarinin sistematik ve

ekolojik özellikleri üzerine arastirmalar.– IV. Bilim Kongr. Ankara 1973. Zooloji

Seks. Tebligleri. TÜBITAK Yay. 213.

Geldiay, R., Balik. S., (1988). Türkiye Tatlisu Baliklari. Ege Ünv. Fen Fak. Kitaplar Serisi

No: 97. Ege Ünv. Basimevi 519 s.. Izmir.

Hernandez, R., Lacomba, R.T., Uvinas, Y.N., Oltra, R., (2000). Distribution pattern of river

blennies in the Jucar River basin (eastern Spain). Journal of Fish Biolgy. 57. 250-254.

Kalkan, E. & Erdemli, A.Ü., (1994). A taxonomic study on the fishes of Sultansuyu Stream.

XII. Turkish National Biology Congree Hydrobiology section. 256-262.

Karaman, M., (1966). Beitrag zur Kenntnis der Salmoniden Südeuropas. – Hydrobiologia 28 :

1 – 48.

Karaman, M., (1969). Süßwasserfische der Türkei. 7. Teil. – Revision der kleinasiatischen

und vorderasiatischen Arten des Genus Capoeta (Varicorhinus. partim). – Mitt. Hamb.

Zool. Mus. Inst. 66 : 17 – 54.

Karaman, M., (1971). Süßwasserfische der Türkei. 9. Revision der Barben Europas.

Vorderasiens und Nordafrikas. – Mitt. Hamb. Zool. Mus. Inst. 67 : 175 – 254.

Karaman, M., (1972). Süßwasserfische der Türkei. 9. Revision einiger kleinwüchsiger

Cyprinidengattungen Phoxinellus. Leucaspius. Acanthobrama usw. Aus Südeuropa.

Kleinasien. Vorder-Asien und Nordafrika. – Mitt. Hamb. Zool. Mus. Inst. 69 : 115 –

155.

Kelle, A., (1978). Dicle Nehri ve Kollarinda Yasayan Baliklar Üzerinde Taksonomik ve

Ekolojik Arastirmalar.– Diss. Dicle Üniv. Diyarbakir.

Konuralp, N., (1955). A study of the gonad morpohology of Anatolian Cyprinodontidae. –

Istanbul Üniv. Fen Fak. Mecm.. Ser. B. 20 : 175 – 198.

Kosswing, C., (1954 ) : Türkiye Tatlisu Baliklarinin Zoocografyasi.– Istanbul Univ. Fen Fak.

Hidrobiol. Aras. Enst. Mecm.. Ser. A. 2 : 1 – 19.

Kuru, M., (1975). Dicle-Firat. Kura-Aras Van Gölü ve Karadeniz Havzasi tatli sularinda

yasayan (Pisces) balilarin sistematik ve zoocografik yönden incelenmesi. (Doçentlik

tezi) Atatürk Üniversitesi Fen Fakültesi Zooloji Bölümü.

Ladiges, W., (1960). Süsswasserfische der Türkei. 1. Teil. Cyprinidae. Mitt. Hamburg Zool.

Mus. Inst. Band 58. 105-150.

Ladiges, W., (1964). Süsswasserfische der Türkei. 3. Teil. Restliche Gruppen. Mitt. Hamburg

Zool. Mus. Inst. Band 61. 203-220.

Ladiges, W., (1971). Süsswasserfische der Türkei. 8. Teil. Mitt. Hamburg Zool. Mus. Inst.

Band 67. 175-254.

Lagarrigue, T., Cereghino, R., Lim. P.. Reyes-Marchant. P.. Chappaz. R.. Lavandier. P..

Belaud. A.. (2002). Diel and seasonal variations in brown trout (Salmo trutta) feeding

patterns and relationship with invertebrate drift under natural and hydropeaking

conditions in a mountain stream. Aquatic Living Resources 15. 129-137.

Lehane, B.M., Walsh, B., Giller, P.S., O’Halloran, J., (2001). The influence of small-scale

variation in habitat on winter trout distribution and diet in an afforested catchment.

Aquatic Ecology 61: 61-71.

Kahrananmaras bölge olarak Akdeniz, Güneydogu Anadolu, Dogu Anadolu ve Iç Anadolu

bölgeleri arasinda bir geçis bölgesinde ve Anadolu Diagonali (Davis, 1988) üzerinde yer alir.

Bu nedenle balik çesitliligi bakimindan ilginç bir özellik gösterebilir. Ancak ne yazik ki su

ana kadar Orta ve Yukari Ceyhan Havzasi’nda yasayan balik faunasi ve dagilimi ile ilgili

kapsamli bir arastirma yapilmamistir. Bu amaçla söz konusu bu çalisma ile Orta ve Yukari

Ceyhan Havzasi’ndaki balik çesitliligi ve dagiliminin arastirilarak söz konusu literatür

eksiginin kapatilmasi amaçlanmistir.

2. MATERYAL VE METOD

2.1. Çalisma Alani

Proje kapsaminda Sekil 2.1’de görülen istasyonlardan balik örnekleri temin edilmis olup

söz konusu istasyonlarin bulundugu sucul sistemlerin kisa özellikleri asagidaki verilmistir.

Ceyhan Nehri

Ceyhan nehri ilk kaynaklarini Elbistan ovasi etrafindaki daglardan ve Elbistan ilçe

merkezinden çikan Pinarbasi kaynagindan alir. Pinarbasi-Kaynarca bölgesindeki debisi 5

m3/sn dir. Orta ToroslParda Nurhak Dagindan Sögütlü deresi adi ile çikan kaynak ise Eibistan

ilçesinde Ceyhanla birlesir. Ayrica Sivas yakinlarinda dogan ve Afsin ilçe yakinindan geçen

Hurman Çayi ve Göksun ilçesinden dogan Terbüzek ve Kömür çaylari Göksun Çayi adi

altinda Ceyhan ile birlesir. Ceyhan Nehri daha sonraki serüveninde Engizek ve Ahir

daglarindaki bogazlardan geçerek, K. Maras yakinlarinda Çaglayancerit ilçesinden dogan

Aksu Çayi ile birleserek Çukurova’ya girer ve Iskenderun körfezine dökülür. Uzunlugu 509

km. dir.

Hurman Çayi

Afsin’in Karakuz Akdere mevkiinden dogar, Tanir Kasabasindan ve Güvercinlik’ten

geçtikten sonra Afsin’in güney kisminda Ceyhan Nehri’ne kavusur. Uzunlugu 74 km olup

debisi 8,737 m3 /sn’dir. Hurman çayi son derece berraktir ve etrafi sögüt ve kavak agaçlari ile

çevrilidir.

Sögütlü Deresi

Elbistan’nin Tapkiran köyü yakinlarindan, kaynaklanmaktadir. Genellikle çayin etrafinda

Sögüt ve Kavak agaçlari yogun olarak bulunmaktadir. Karahasanusagi, Kantarma ve

Demircilik Köyü yakinlarindan geçerek Ceyhan Nehrine kavusur. Uzunlugu 58 km’dir.

Debisi 1,282 m3 /sn’dir.

Kömür Suyu

Göksun ilçesinde bulunan Kömür suyu, Tozlu Daglarindan çikmaktadir. Bu bölgeye

“Kömürün Gözü” adi verilmektedir. Daha sonra su güneye dogru dik olarak inerek derin

bogazlar içerisinden akarak Göksun ovasina iner ve Törbüzek çayi ile birleserek Ceyhan

Nehri’ne karisir.

Dere ve Istasyonlar:

1. Sögütlü Çayi I. istasyon 2. Sögütlü Çayi II. istasyon 3. Hurman Çayi I. istasyon 4.Hurman Çayi II. istasyon 5. Nergele Çayi 6. Kömür Çayi 7. Terbüzek Çayi 8. Tekir Çayi I. istasyon 9. Tekir Çayi II. istasyon 10. Firniz Çayi I. istasyon 11. Firniz Çayi II. istasyon 12. Aksu Çayi I. istasyon 13. Aksu Çayi II. istasyon 14. Zeytin Çayi 15. Körsulu Çayi 16. Sabun Deresi 17. Hamus Çayi 18. Yarpuz Çayi 19. Karasu 20. Savrun Çayi

Barajlar:

1B.Adatepe Baraji 2B. Menzelet Baraji 3B. Suçati Baraji 4B. Kilavuzlu Baraji 5B. Sir Baraji 6B. Kartalkaya Baraji 7B. Berke Baraji 8B. Aslantas Baraji

Sekil 2.1. Arastirma bölgesinin haritasi

A

A

Negele Çayi

Kahramanmaras’a 200 km’lik mesafededir. Ekinözü ilçesinin Asagi Içme Topalyusuflar

mevkiinden dogar. Topalyusuflar ve Asagi içme altindan geçerek Ceyhan Nehri’ne kavusur.

Uzunlugu 58 km, debisi ise 1,910 m3 /sn’dir.

Andirin Suyu

Kahramanmaras’a 100 km’lik bir mesafede yer almaktadir. Ortalama debisi 3,260 m3 /

sn’dir. Ceyhan nehrine karismaktadir.

Gavur Gölü

K. Marasa 15 km lik bir mesafede bulunan bu dogal göl bölge için önemli bir sulak alan

olmasina ragmen DSI tarafinda kurutulmus ve 52000 dekarlik tarim arazisi açilmistir. Ancak

ne yazikki son yillarda söz konusu arazinin yeteri derecede verimli olamadigi analasilmis ve

gerek göçmen ku

slarin dinlenme ve barinma yeri olan gerekse biyolojik çesitlilik açisindan önem arz eden

söz konusu sulak alan önemli ölçüde yok edilmistir (Gürbüz ve ark., 2003; Yarar ve Magnin,

1997)

Kumasir Gölü

Kahramanmaras’in Aksu kasabasina bagli Hacimustafa Çiftligi Köyü yakininda 9 hektarlik

bir alana sahip küçük bir göldür. Gölün etrafinda saz ve kamis yer almaktadir. Gölde

balikçilik rekrasyon amaçli olarak yapilmaktadir. Ayrica göl etrafinda çok sayida çinar

agaçlari da bulunmaktadir.

Aksu Çayi

Ceyhan Nehrinin en güçlü kollarindan biri olup Engizek Dagi'nin eteklerinden dogar.

Küçükcerit Köyü'nün hemen dogusundan çok güçlü bir pinardan çikan Aksu Çayi, eskiden

Agasuyu ya da Aksugüzü adiyla bilinirdi. Aksu Büyükcerit yönünden gelen sularla da

beslenir ve oldukça güçlü bir çay durumuna gelir. Aksu Vadisi, Pazarcik yakinlarinda genisler

ve Narli Ovasi'na açilir. Bu ovada önce güneybati yönünde akan, sonra kuzeybati, daha sonra

da kuzeye yönelen Aksu çayi daha ileride yan derelerden gelen sulari da toplayarak

Kahramanmaras’in güney batisinda Sir Barajina dökülür. Debisi 3,698 m3 /sn’dir.

Firniz Çayi

Firniz Çayi 37o 45’ N ve 36o 39’ E koordinatlarinda olup, Kahramanmaras’a 50 km lik bir

mesafededir. Söz konusu çayin ortalama genisligi 4 - 5 m ve ortalama debisi ise 3349 lt / sn

dir. Firniz Köyü ve Kumarli köyü yakinlarindan çikan kaynak sularina sahiptir. Firniz

Çayi’nin toplam yagis havzasi 178,5 km2 olup, debisi 5500 lt / sn e kadar çikabilir. Uzunlugu

12 km olup, Su Çati Baraji’na ve burdan çikan sular ise 1 km sonra Menzelet Baraj Gölü’ne

dökülür. Kaynaklarin bulundugu bölge 750 m rakimda, Su Çati Baraji’na döküldügü bölge ise

730 rakimda olup yaklasik % 0,17 lik bir egime sahiptir. Firniz Vadisi K.Maras’in önemli bir

rekresyon alanidir (Sekil 2). Firniz Çayi Tekir Çayi’na göre çok daha temiz olup herhangi bir

kirletici unsur bulunmamaktadir. Ancak özellikle derenin asagi kesimlerinden her yil kum

alinmasi su yataginin sürekli degismesine neden olmakta ve sucul canlilar için bir olumsuzluk

teskil etmektedir. Bunun yaninda son yillarda Firniz Çayi üzerinde de küçük bir baraj

yapilmasi düsünülmektedir ki bu gerçeklestigi taktirde havzanin ekolojik yapisi ve biyolojik

çesitliligi degisecektir (Alp ve ark. 2002)

Zeytin Çayi

Berit Dagi eteklerinden dogar. Süleymanli Vadisi’nden geçerek Menzelet baraj Gölü’ne

dökülür. Uzunlugu 26 km olup debisi 1,576 m3/sn’dir.

Tekir Çayi

Tekir Çayi’nin kaynagi Kahramanmaras’a 60 km lik bir mesafede bulunan Tekir

Beldesi’ndedir. Söz konusu çayin toplam yagis havzasi 207.5 km2 olup, 5 adet kaynaga

sahiptir. Bu kaynaklardan Yesilgöz çikis yerinde küçük ve derin bir göl olusturduktan sonra

akar su haline gelir ve 1 km sonra ise yukari gözlerden gelen dere ile birlesir. Tekir Çayi

Kisik Obasi civarinda batar ve Döngel Magaralari’ndan tekrar çikar. Buradaki dogal yapi

yapilan bir hidroelektrik santrali nedeniyle bozulmus ve suyun akis rejimi günlük olarak bile

degisken hale gelmistir. Dönge l Magaralari’na gelmeden önce Tekir suyunun yönü

degistirilerek hidroelektrik santraline verilmistir. Kahramanmaras-Kayseri yoluna çok yakin

bir mesafeden geçen Tekir Çayi 27 km uzunlugunda, ortalama genisligi 6 m olup toplam

debisi 5200 l / s dir. Kaynaklarin bulundugu bölgenin rakimi 1200 m ve 15 km sonra Firniz

Çayi ile birlestigi bölgenin rakimi ise 730 m olup yaklasik % 3 lük bir egime sahiptir. Tekir

Çayi’nin çiktigi iki kaynakdan biri olan Yukari Göz ‘ün 100 m altinda yillik 150 ton kapasiteli

bir alabalik isletmesi bulunmaktadir. Bu isletmenin Tekir Çayi’na vermis oldugu atik sularin

çayin su kalitesini etkiledigi kesin olmakla birlikte bu etkilerin arastirilmasi ayri bir arastirma

konusunu kapsamaktadir. Ayrica Tekir Çayi boyunca bir çok mesire yeri ve lokanta mevcut

olup söz konusu çay için en önemli kirlilik kaynaklaridir. Özellikle lokantalar günlük olarak

kestikleri hayvanlarin tüm atiklarini Tekir Çayina vermekte olup kirlilige sebep olmaktadirlar.

Bunun disinda bölgede endüstriyel bir kirlilik söz konusu olmamakla birlikte evsel atiklarida

kirletici unsurlar arasinda saymak yerinde olacaktir(Alp ve ark., 2002).

Karaçay:Aksu Çayi’nin bir kolu olup Karacasu Köyü ile Kahramanmaras sanayi bölgesi

yakinindan geçerek Aksu Çayi’na karisarak Sir Ba raj Gölü’ne dökülmektedir.

Savrun Çayi: Ceyhan Nehri’nin bir kolu olup Kadirli ilçesi geçmektetedir. Bu bölgelerde

özellikle sehir yerlesiminden dolayi kirlilik baskisi altindadir.

Ceyhan (Asagi kol):Cevdidiye kasabasi yakinlarindan geçmekte olup debisi oldukça

yüksektir.Cevdediye kasabasi civarinda ise nehir üzerinde bentler yapilmistir. Buda özellikle

göç eden baliklar için son derece önemli bir engel teskil etmektedir.

Hamus Çayi:Osmaniye-Düziçi civarindan geçmekte olup Ceyhan Nehri’ne karismaktadir.

Yarpuz Çayi :Osmayiye sehir yerlesimine yaklasik olarak 15 km’lik bir mesafeden

geçmekte olup sehrin evsel ve endüstriyel atiklarindan önemli derecede etkilenmekte olan bir

çaydir.

Sabun Deresi: Haruniye ilçesi yakinlarindan geçen ve özellikle yaz aylarinda suyu önemli

derece azalamakta ve Ceyhan Nehri’ne karismaktadir.

Karasu:Osmaniye ilini çevreleyen daglardan kaynaklanmakta olup üzerinde enerji amaçli

bir elektrik santrali bulunmaktadir. Osmaniye iline yakin geçtigi yerler mesire alanlaridir.

Menzelet Baraj Gölü:Menzelet Baraji Kahramanmaras'in 26 km. kuzeybatisinda Ceyhan

Irmagi üzerinde kurulmustur. Kaya dolgu tipindeki Menzelet Baraji enerji ve taskin amaçli

kurulmustur. Menzelet Baraj Gölü havzasinda su an için herhamgi bir endüstriyel kirletici

kaynak bulunmamaktadir

Sir Baraj Gölü

Sir Baraji Kahramanmaras'in 33 km. batisinda Ceyhan Nehri üzerinde kurulmustur. Beton

kemer tipinde kurulan Sir Baraji enerji amaçlidir. Söz konusu baraj gölünde yöre halki

tarafindan balikçilik yapilmakta olup bir adet balikçilik kooperetifi bulunmaktadir. Sir baraj

gölü özellikle gerek evsel ve gerekse de endüstiyel atiklar dolayisiyla son yillarda kirlenme

baskisi altindadir( Kara, 1999; Çömlekçioglu, 2003).

Körsulu Çayi

Körsulu Çayi, Andirin ilçesine yakin Gökgedik ve Torlar Köyü’ndeki çok sayida

kaynaklarla beslenerek Sir baraj Gölü’ne karismaktadir. Debisi 2,312 m3 /sn olup uzunlugu 60

km’dir.

Kahramanmaras Belediyesi söz konusu çayin kaynagindan itibaren 1200 l/sn lik bir

bölümünü K. Marasa içme suyu almak için ihale etmis ve bu projenin tamamlanmasi ile

birlikte söz konusu su kaynagindaki balik populasyonlari ve sucul yasam olumsuz yönde

etkilenecektir. Ayrica Körsuslu Çayi ayni zamanda Sir Baraj Gölü’nü besleyen öenmli bir

kaynak oldugundan debisinin azalmasi durumunda Sir Baraj Gölündeki kirlilik

konsantrasyonu da artacaktir.

2.2. Arastirma Materyali

Arastirma kapsaminda dere ve çaylar ile Kumasir Gölü ve Gavur Gölü’nde balik avciligi

elektosoker kullanilarak, Menzelet ve Sir baraj göllerinde ise degisik göz açikliginda fanyali

aglar kullanilarak yapilmistir. Yakalanan balik örnekleri içerisinde % 4’lük formaldehid

solusyonu bulunan plastik kavanozlarla üniversitemiz Biyoloji Bölümü Arastirma

laboratuvarina getirilerek sistematik degerlendirmeleri yapilmistir.

2.3 Örneklerin Degerlendirilmesi

Laboratuvara getirilen balik örneklerinin her biri üzerinde asagidaki islemler yapilmistir:

- Örnekler henüz taze iken vücut renkleri ile desenleri, benekleri ve bantlari not edilmistir.

- Total agirliklar ölçüldükten sonra, Sekil 2.2.’de belirtilen morfometrik ve meristik

ölçümler yapilmistir.

- Pul sayilari ve yüzgeç isinlari çiplak gözle yada mikroskop altinda belirlenmistir.

- Cyprinidae ve Cobitidae familyalarina ait türlerin teshisinde önemli olan farinks disleri

çikarilarak dis formülleri not edilmistir.

- Her tür ve alt türe ait bireylerden 8-10 adet seçilerek %70 lik alkol içeren pet siselere

yerlestirilmis ve K Maras Bölgesi için ileride olusturulacak bir balik müzesinin ilk

basamagini teskil etmek üzere arsiv edilmistir.

Sekil 2.2. Incelenen örneklerde yapilan biometrik ölçümler ve sematik görünümleri.1:

Total boy; 2: Çatal boy; 3: Standart boy; 4: Predorsal; 5: Postdorsal; 6: Vücut yüksekligi; 7:

Kuyruk sapi yüksekligi; 8: Bas yüksekligi; 9: Dorsal yüzgeç uzunlugu; 10: Biyik uzunlugu;

11: Dorsal yüzgeç yüksekligi; 12: Göz çapi; 13: Bas boyu; 14: Burun uzunlugu (Alp ve ark.,

2002’den alinmistir).

3.BULGULAR VE TARTISMA

3.1. Balik Türleri

Arastirma bölgesinde Anguillidae, Salmonidae, Cyprinidae, Cobitidae, Siluridae, Claridae,

Cyprinodontidae, Poecilidae ve Blennidae (=Salaridae) familyalarina ait 21 adet balik türü

tespit edilmistir. En çok tür Cyprinidae familyasinda olup Anguillidae, Salmonidae, Siluridaei

Claridae, Poecilidae ve Blennidae (=Salaridae) familyalari sadece birer türle temsil

edilmislerdir. Söz konusu familyalar ve balik türleri asagida verilmistir:

Familya: Anguillidae

Anguilla anguilla LINNEAUS, 1766

Familya: Salmonidae

Salmo trutta macrostigma DUMERIL, 1858

Familya: Cyprinidae

Cyprinus carpio LINNEAUS, 1758

Achanthobrama marmid HECKEL, 1843

Alburnus orontis SAUVAGE, 1882

Phoxinellus sp.

Leuciscus cephalus LINNEAUS, 1758

Garra rufa HECKEL, 1843

Chondrostoma regium HECKEL, 1843

Barbus rajanorum HECKEL, 1843

Capoeta capoeta angorae HANKO, 1924(? Capoeta damascinus)

Capoeta barroisi ZORTET, 1894

Familya: Cobitidae

Cabitis sp.

Nemacheilus angorae STEINDACHNER, 1897

Nemacheilus sp.

Familya: Siluridae

Silurus glanis LINNEAUS, 1766

Familya: Clariidae

Clarias lazera VALENCIENNES, 1840

Familya: Cyprinodontidae

Aphanius cypris HECKEL, 1843

Aphanius mento.( RUSSEGER, 1843

Familya: Poecilidae

Gambusia affinis (BAIRDve GIRARD, 1853

Familya: Blennidae (=Salaridae)

Salaria fluviatilis ASSO, 1801(= Blennius fluviatilis ASSO, 1801)

3.1.1. Anguillidae

3.1.1.1.Bilimsel adi : Anguilla anguilla LINNEAUS, 1766

Türkçe adi : Yilan baligi

Yerel adi : Yilan baligi

Sekil 3. 1.1.1..Anguilla anguilla örnegi

Vücutlari ince uzun yapida olup, yilan seklindedir. Bu nedenle yilan baligi olarak

isimlendirilmistir (Sekil 3.1.1.1). Ömürlerinin büyük bir kismini nehirlerde geçerler. Üreme

zamani nehirlerden çikarak Saragosa körfezine dogru göç etmeye baslarlar (Kuru, 1987). Son

yillarda yurdumuzdaki nehirler üzerinde kurulu barajlarda balik geçitlerinin olmamasi

nedeniyle nehir sis temlerindeki sayilari giderek azalmistir. Sir ve Menzelet Baraj göllerinde

1996 yilina kadar çok azda olsa yilan baligi avlaniyordu. Ancak sonraki yillarda bölgede yilan

baliginin nesli tükenmistir. Bunun nedeni ise Ceyhan Nehir sisteminde pes pese zincirleme

olarak kurulan baraj göllerinin hiç birinde balik geçidi bulunmayisidir. Dolayisiyla söz

konusu baliklar üreme göçünü yapamadiklarindan ve barajlarda kalanlarda zamanla

avlandigindan bölge sularinda yok olmuslardir.

Arastirma kapsaminda asagi Ceyhan havzasina yakin Cevdediye Kasabasi civarindaki

Hamidiye sulama kanalinda 3 adet yilan baligi yakalanmis ve bu örneklere ait morfometrik

özellikler Tablo 3.1’te verilmistir.

Tablo 3.1.Ceyhan Nehri Hemidiye sulama kanali’nda yakalanan Anguilla anguilla

örneklerinde ölçülebilir morfolojik özellikler.

N Ortalama Min Mak SD

W (g) 3 147.93 53.2 334.0 161.147

TL (mm) 3 374.06 227.9 564.0 172.271

SL (mm) 3 367 221 552.0 168.911

Vüvut yüksekligi (mm) 3 22.74 15.82 34.47 10.213

Bas boyu (mm) 3 49.41 36.42 72.96 20.431

Bas yüksekligi (mm) 3 19.1 14 23.0 26.87

Göz çapi (mm) 3 5.513 3.96 7.9 2.098

Burun uzunlugu (mm) 3 8.713 6.98 11.12 2.193

Dorsal yüzgeç uzunlugu (mm) 3 290.33 236 392.0 88.115

Dorsal yüzgeç yüksekligi (mm) 3 7.66 4.32 13.91 5.411

Predorsal (mm) 3 109.68 83.24 159.05 42.789

SL / Vücut yüksekligi 3 16.09 13.969 18.293 2.162

SL / Bas boyu 3 7.358 6.068 8.442 1.200

SL / Bas yüksekligi 3 18.77 15.530 20.543 2.812

SL / Burun uzunlugu 3 40.71 31.661 49.373 8.862

SL / Dorsal yüzgeç uzunlugu 3 1.23 0.936 1.408 0.257

SL / Predorsal 3 3.30 2.654 3.78 0.581

Bas boyu / Bas yüksekligi 3 2.55 2.398 2.715 0.158

Bas boyu / Burun uzunlugu 3 5.53 4.868 6.525 0.873

Bas boyu / Göz çapi 3 8.91 8.301 9.295 0.528

Anguilla anguilla bireyinin total boylari 227.9 mm ile 564.0 mm arasinda olup, ortalama

boylari 374.06 mm ve ortalama agirliklari ise 147.93 g’dir. Ortalama bas boyu 49.41 mm

olup, standart boyun yaklasik 1/7’si kadardir. Bas yüksekligi ise standart boyun yaklasik

olarak 1/19’u kadardir. Predorsal ortalama olarak 109.68 olarak bulunmus olup standart boy,

predorsal’in yaklasik 3.5 kati kadardir.

3.1.2. Salmonidae

3.1.2.1.Bilimsel adi : Salmo trutta macrostigma DUMERIL, 1858

Türkçe adi : Dag Alabaligi, Dere Alabaligi, Dogal Alabalik

Yerel adi : Kirmizi Benekli Alabalik, Mercan Alabaligi

Sekil 3. 1.2.1. Terbüzek Çayi’ndan yakalanmis bir alabalik örnegi.

S. t. macrostigma’nin vücudu mekik seklinde olup, üzeri küçük cycloid pullarla kaplidir.

Renk dorsal bölgede açik kahverengi, zeytuni, yanal çizgiye dogru ise biraz daha açik

tondadir. Karin bölgesi sarimtirak beyazdir. Operkulum üzerinde büyük bir siyah benek

bulunmakta olup vücudun diger bölgelerinde kirmizi ve siyah benekler yer alir (Sekil 3.1.2.1).

Yüzgeçler kahverengi turuncu renkte, adipoz yüzgecin üst kenari ise kirmizi bir bantla

çevrilidir. Ayrica dorsal yüzgeç üzerinde kirmizi noktalar yer almaktadir.

Salmo trutta macrostigma, Türkiye’de ilk olarak Ege Hasvzasi’nda bildirilmistir

(Tortonese, 1954, Ladiges ve Vogt, 1979, Geldiay ve Ba lik, 1988, Çelikkale, 1994). S. t.

macrostigma’nin kuzey kaynakli oldugu, glasiyal dönemle birkikte Akdeniz’e ve Akdeniz’e

sahil veren ülkelere ve Anadolu içsularina geçtigi bildirilmektedir (Tortonase, 1954, Geldiay,

1968). Ceyhan Nehir sisteminde Firniz, Terbüzek, Kömür, Hurman, Sögütlü, Nergele ve Aksu

çaylarinda rapor edilmistir (Alp ve ark., 2003). Bu arastirmada Ceyhan Nehir sistemindeki S.

t. macrostigma’nin cografik dagilimi ve morfometrik karakterleri incelenmistir (Tablo 3.1.2.1,

Tablo 3.1.2.2, Tablo 3.1.2.3, Tablo 3.1.2.4, Tablo 3.1.2.5).

Tablo 3.1.2.1.Ceyhan Havzasi’ndan yakalanan S. t. macrostigma bireylerinin cografik

dagilimlari ve istasyonlara göre incelenen örnek sayilari.

Akarsu N Örnekleme

sayisi

Rakim

(m)

Enlem Boylam

Sögütlü Çayi I. ist. 12 1 1475 38o 07’ 37o 38’

Sögütlü Çayi II. ist. 0 1 1350

Hurman Çayi I. ist. 17 3 1258 38o 26’ 36o 54’

Hurman Çayi II.ist. 0 3 1145

Nergele Çayi 9 1 1326 38o 00’ 37o 13’

Kömür Çayi 11 3 1550

Terbüzek Çayi 9 3 1390

Firniz Çayi I. ist. 41 2 756 37o 45’ 36o 39’

Firniz Çayi II. ist. 0

Aksu Çayi 9 1

Tablo 3.1.2.1.’de görüldügü gibi, Salmo trutta macrostigma bireylerinin özellikle

akarsularin kaynaga yakin üst kesimlerini, tabani çakilli, akis hizi yüksek, sulari soguk olan

zonlari tercih etmektedirler.

Salmo trutta macrostigma bireylerinin morfometrik karakterleri sistemlere göre istatistiksel

olarak karsilastirilmis ve Tablo 3.1.2.2’te verilmistir. Morfometrik karakterlerin TL nin

yüzdesi degerlerine bakildiginda habitatlarin bir çogunda benzer oldugu

görülmektedir(Tablo 3.1.2.2 ).

Tablo 3.1.2.2..Salmo trutta macrostigma örneklerinde sistemlere göre morfometrik

karakterler ve istatistiksel karsilastirilmalar. (TL orijinal ortalama deger olup (mm) digerleri

TL’nin yüzdesi olarak verilmistir. Rakamlar üzerinde bulunan ‘’a,b,c,d,e,f,g’’ isaretleri Tukey

HSD test sonuçlari olup ayni satirdaki benzer olan isaretler aradaki farkin önemsiz oldugunu,

farkli isaretler ise farkliligin önemli oldugunu göstermektedir.).

Firniz Kömür Terbüzek Hurman Sögütlü Nergele Aksu

TL 162.45abc 169.35abcde 87.60abcd 179.8efg 184.73ab 164.59bcdef 211.13abcde

ÇB 95.20abc 95.46abcde 96.05abcd 94.65defg 96.02ab 97.71bcdefg 96.69abcdef

SL 87.77ab 88.87ab 87.90ab 89.65a 91.37ab 82,89b 88.29ab

PD 39.12ab 42.33abc 40.57ab 41.01ab 40.48ab 39.97bcd 39.33ab

DYU 12.79ab 12.58abc 11.80ab 11.10ab 11.54a 12.39bcd 12.29abc

BU 5.68bc 6.27abc 6.12abc 5.32a 5.66ab 6.11cd 6.93cd

GÇ 4.97ab 4.87abc 4.71a 5.11ab 4.95abc 5.50abc 4.37bcde

BB 22.80abc 23.48abcd 21.67abc 21.58abc 22.89ab 23.92bcde 22.97abcd

BY 15.01a 15.21ab 12.62a 13.67a 14.50a 14.65bcd 16.06de

VY 21.80ab 23.60abcd 21.51abc 21.42abc 20.78abc 21.60cde 23.01abc

KSY 10.22abc 9.97abcd 9.39abcd 9.35abc 9.29ab 10.01def 10.25abcd

KSU 18.76abcd 17.47abcd 17.05abc 18.30ab 18.75def 18.14abcd

DYY 15.78a 15.14a 14.41a 13.80a 14.50a 15.36a 15.47a

PD ve DYU degerleri Firniz Çayi, Törbüzek Çayi ve Hurman Çayi’nda ayni iken diger

sistemlerde farklilik göstermektedir. Göz çapi degerleri Kömür Suyu, Sögütlü Deresi, Göksu

ve Nergele Çayi’nda ayni iken (Kömür Suyuabc, Sögütlü Deresiabc, Göksuabc, Nergele Çayiabc)

diger sistemlerde farkliliklar göstermektedir. Göksu, Nergele Çayi, Aksu Çayi ve Kömür

Suyu hariç BY degerlerinin benzer oldugu görülmüstür (Firniz Çayia, Törbüzek Çayia,

Sögütlü Deresia, Hurman Çayiab). DYY degerlerinin ise tüm sistemler arasinda farklilik

göstermedigi belirlenmistir.

Morfometrik karakterlerin TL ile olan logaritmik iliskilerine ait matematiksel esitlikler ve

korelasyon katsayilari Tablo 3.1.2.3.’te verilmistir. Total boy ile morfolojik karakterler

arsinda pozitif bir korelasyon olup korelasyon katsayilari oldukça yüksek bulunmustur.

Tablo 3.1.2.3. Salmo trutta macrostigma bireylerinin bazi morfolojik karakterlerinin TL ile

olan logaritmik iliskilerine ait matematiksel esitlikler ve korelasyon katsayilari. A) BY, VY

ve BB’nun TL ile olan logaritmik iliskisi, B) ÇB, SB ve PD’nin TL ile logaritmik iliskisi ve

C) DYU, DYY ve W ‘nin TL ile logaritmik iliskisi .

A) BY=a+b*TL R2 VY=a+b*TL R2 BB=a+b*TL R2

Firniz BY=0.168-2.633*TL 0.927 VY=0.241-3.424*TL 0.976 BB=0.208+3.150*TL 0.980

Kömür BY=0.099+9.292*TL 0.929 VY=0.204+5.252*TL 0.945 BB=0.249-2.608*TL 0.967

Terbüzek BY=0.089+9.448*TL 0.548 VY=0.199+2.867*TL 0.738 BB=0.203+2.550*TL 0.622

Hurman BY=0.129+1.300*TL 0.956 VY=0.232-3.107*TL 0.8909 BB=0.232-2.720*TL 0.925

Sögütlü BY=0.186-9.054*TL 0.787 VY=0.205+0.902*TL 0.987 BB=0.216+1.993*TL 0.994

Nergele BY=0.155-1.310*TL 0.743 VY=0.254-6.191*TL 0.788 BB=0.226+2.250*TL 0.904

Aksu BY=0.101+12.335*TL 0.637 VY=0.195+7.247*TL 0.925 BB=0.226+0.773*TL 0.956

B) ÇB=a+b*TL R2 SB=a+b*TL R2 PD=a+b*TL R2

Firniz ÇB=0.977-3.831*TL 0.998 SB=0.902-3.704*TL 0.996 PD=0.395-0.554*TL 0.994

Kömür ÇB=0.953+0.218*TL 0.993 SB=0.908-3.111*TL 0.990 PD=0.372+8.309*TL 0.948

Terbüzek ÇB=1.003-7.685*TL 0.991 SB=0.841+6.933*TL 0.870 PD=0.352+9.797*TL 0.777

Hurman ÇB=0.955-1.499*TL 0.965 SB=0.526+56.404*TL 0.466 PD=0.435-4.361*TL 0.962

Sögütlü ÇB=0.993-5.358*TL 0.998 SB=0.942-9.838*TL 0.997 PD=0.383+3.275*TL 0.990

Nergele ÇB=0.802+28.631*TL 0.891 SB=0.843+7.196*TL 0.959 PD=0.421-3.512*TL 0.888

Aksu ÇB=1.005-8.001*TL 0.995 SB=0.955-14.977*TL 0.975 PD=0.397-0.987*TL 0.987

C) DYU=a+b*TL R2 DYY=a+b*TL R2 W=a+b*TL R2

Firniz DYU=0.122+0.934*TL 0.966 DYY=0.112+6.938*TL 0.926 W=1.32-140.5*TL 0.949

Kömür DYU=0.131-0.987*TL 0.955 DYY=0.167-2.497*TL 0.932 W=1.21-121.1*TL 0.906

Terbüzek DYU=0.083+6.516*TL 0.635 DYY=0.096+8.769*TL 0.600 W= 1.38-168.7*TL 0.799

Hurman DYU=0.114-0.571*TL 0.892 DYY=0.113+1.179*TL 0.894 W=1.50-192.4*TL 0.960

Sögütlü DYU=0.113+0.357*TL 0.982 DYY=0.128+2.524*TL 0.971 W=1.72-201.4*TL 0.842

Nergele DYU=0.124+0.005*TL 0.793 DYY=0.152+0.337*TL 0.214 W=1.24-138.5*TL 0.965

Aksu DYU=0.152-6.085*TL 0.966 DYY=0.160-1.009*TL 0.764 W=1.94-268.3*TL 0.982

Yurdumuzdaki Salmo trutta macrostigma populasonlarinda dorsal yüzgeç isin sayisinin

III-IV 9-12; anal yüzgeç isin sayisinin III-IV 7-9, yanal çizgideki pul sayisinin 98-137;

solungaç diken sayisinin 11-18; omur sayisinin 54-58; pilorik çekum sayisinin ise 21-41

arasinda degistigi bildirilmektedir (Aras ve ark, 1997). Bu çalismada incelenen Salmo trutta

macrostigma bireylerinde dorsal yüzgeç isin sayilari (Tablo 3.1.2.4) Sögütlü, Kömür,

Nergele, ve Aksu Çaylari’nda II 9-11 arasinda degisirken, Firniz, Terbüzek ve Hurman

Çaylari’nda ise ortalama dorsal yüzgeç isin sayisi III 9-11 olarak tespit edilmistir.

Anal yüzgeç isin sayisi, Firniz, Aksu, Nergele, Hurman çylarinda II-8, Sögütlü ve Kömür

Çaylarinda ise II 8-9 olarak bulunmustur. Ventral yüzgeç isin sayilarinin Firniz ve Kömür

Çaylarinda I 8-9, Törbüzek Çayi’nda I-II 7-8, Hurman Çayi’nda I-8, Sögütlü Çayi’nda II-8,

Nergele ve Aksu Çay’larinda ise I-8 olarak bulunmustur. Pektoral yüzgeç isin sayilari ise

Firniz Çayi’nda I-II 9-10 , Kömür, Hurman, Nergele ve Aksu Çaylarinda ise I-12 olarak,

Törbüzek Çayi’nda I-II 9-12, Sögütlü Çayi’nda I-II 9-10 olarak bulnmustur.

Linea lateraldeki ortalama pul sayilari, Firniz Çayi’nda 118, Kömür Çayi’nda 116,

Törbüzek Çayi’nda 117, Hurman Çayi’nda 116, Sögütlü Çayi’nda 117, Nergele Çayi’nda 116,

Aksu Çayi’nda ise 117 adet olarak bulunmustur. Bu degerler Aras ve ark. 1997 belirtmis

oldugu degere uyum göstermektedir.

Tablo 3.1.2.4. Arastirma kapsaminda incelenen Salmo trutta macrostigma örneklerinde

saylabilir morfolojik özellikler. A) Firniz ve Kömür çayi populasyonu, B) Terbüzek ve

Hurman populasyonu, C) Sögütlü ve Nergele populasyonu ve D) Aksu Çayi populasyonu.

A) Firniz Çayi Kömür Çayi

N X Min Mak SD N X Min Mak SD

D 41 II10-11 III 10 III11 11 II 9-10

A 41 II 8 11 II 8-9

V 41 I 8-9 I-8 I-9 11 I 8- 9 I-8 I-9

P 41 I-II 9-10 I-9 II-10 11 I -12

L. lat. pul say. 32 117.687 108 126 3.719 11 116.09 112 120 2.547

L.lat.dorsal pul sayisi 24 27.583 25 32 1.815 11 27.636 24 31 2.013

L.lat. ventral pul sayisi 10 19.4 17 22 1.776 8 18.875 18 20 0.640

Plorik çeka 41 28.825 26 33 1.852 11 30.636 26 34 2.377

Solungaç diken sayisi 20 19 18 20 0.725 11 18.545 16 20 1.128

Tablo 3.1.2.4 (devami)

B) Törbüzek Çayi Hurman Çayi


D 19 III 9-11 II 9 II 11 17 III 9-11

A 19 II –III 7-9 II-7 III–9 17 II 8

V 19 I-II 7-8 I-7 I-8 17 I 8

P 19 I-II 9-12 I 9 II 12 17 I 12

L. lat. pul say. 19 116.8 110 126 3.708 17 115.941 112 118 1.983



Plorik çeka 19 27.105 22 32 3.298 17 31.117 26 42 3.982

Solungaç diken sayisi 19 18.789 17 20 0.630 17 18.647 16 19 0.861

C) Sögütlü Çayi N ergele Çayi


D 12 II 9-10 II 9 II 10 9 II 10-11 II-10 II-11

A 12 II 8-9 II 8 II 9 9 II 8

V 12 II 8 9 I 8

P 12 I–II 9-10 I 9 II 10 9 I 12

L. lat. pul say. 12 116.777 114 119 1.855 9 116.11 112 120 2.976

L.lat.dorsal pul sayis i 12 26.583 24 29 1.676 9 26 24 29 1.732


Omur sayisi 9 29.888 26 34 2.758

Plorik çeka 12 29.916 27 32 1.621 9 18.888 17 20 0.781

Solungaç diken sayisi 12 18.75 18 20 0.621

D) Aksu Çayi

N X Min Mak SD

D 9 II 10-11 II-10 II-11

A 9 II 8

V 9 I 8

P 9 I 12

L. lat. pul say. 9 117.444 116 120 1.333

L.lat.dorsal pul sayisi 9 24.916 23 28 1,975

L.lat. ventral pul sayisi 9 20 18 24 2.179

Plorik çeka 9 29.222 26 34 2.635


Plorik çekum sayilari ortalama olarak Aksu ve Firniz çaylarinda 29, Hurman ve Kömür

çayilarinda 31, Sögütü ve Törbüzek çaylarinda 27 ve Nergele Çayi’nda ise 30 adet olarak

bulunmustur. Solungaç diken sayisi ise tüm sistemlerde ortalama olarak 19 adet olarak

bulunmustur.

Standart boy, vücut yüksekligi ve bas boyunun yaklasik olarak 4 kati, predorsal’in ise 2.33

kati kadardir. Kuyruk yüzgeci derin çatalli degildir. Kuyruk sapi uzunlugu standart boyda

5.5-6 defa bulunur. Bas boyu / burun uzunlugu orani 3.83, bas boyu / göz çapi orani ise 4.61

olarak bulunmustur (Tablo 3.1.2.5).

Tablo 3.1.2.5.Yukari Ceyhan Havzasindan yakalanan Salmo trutta macrostigma

örneklerinde ölçülebilir morfolojik özellikler


W (g) 118 86.018 3.722 548 65.795

TL (mm) 118 176.107 69.43 373 41.869

LF (mm) 118 168.798 66.97 369 41.255

SL (mm) 118 154.333 56.26 343 37.801


Bas boyu (mm) 118 39.331 16.45 62.48 8.469

Bas yüksekligi (mm) 118 25.564 8.95 40.89 6.011

Göz çapi (mm) 118 8.479 4.46 13.39 1.337


Dorsal yüzgeç uzunlugu (mm) 118 21.179 7.76 35.19 4.165


Predorsal (mm) 118 69.929 28.87 113.75 15.75

Kuyruk sapi uzunlugu (mm) 118 28.389 9.54 76.46 12.208

Kuyruk sapi yüksekligi (mm) 88 32.364 11.49 47.64 6.540


SL / Bas boyu 117 4.146 1.227 8.783 1.449




SL / Predorsal 117 2.333 0.693 5.218 0.806

SL / Kuyruk sapi uzunlugu 88 5.175 1.717 12.330 1.707



Bas boyu / Göz çapi 117 4.615 2.774 5.930 0.534

Kuyruk sapi uzunlugu / K. Sapi yüksek. 88 1.859 1.276 2.311 0.159

3.1.3. Cyprinidae

3.1.3.1.Bilimsel adi : Cyprinus carpio (Linnaeus, 1758)

Türkçe adi : Sazan, Pullu sazan

Yerel adi : Pullu sazan, Üretim

Sekil 3.1.3.1.Sir Baraj Gölü’nde yasayan Cyprinus carpio örnegi.

Bu türün balik yetistiriciliginde önemli yer tutmasi nedeniyle pek çok ükede üretimi

yapilmaktadir. Yurdumuzun dogal sularinda bulunan ve çok genis dagilim gösteren bu tür

fazla soguk olan yüksek dag gölleri disindaki birçok göl ve baraj gölü ile bazi büyük

nehirlerin durgun akan derin zonlarinda yasarlar (Geldiay ve Balik, 1988). Arastirma

bölgesinin orijinal balik türü olmayip bölgede baraj ve göletlerin yapilmasindan sonra DSI ve

Tarim Bakanligi temsilcileri tarafindan baraj gölü ve göletlere asilanmistir. Yukari Ceyhan

Havzasi’nda Gavur Gölü, Sir Baraj Gölü ve Menzelet Baraj Gölü disindaki istasyonlarda

bulunamamistir. Söz konusu türün diger bir formu olan aynali sazanla birlikte Menzelet ve Sir

baraj gölleri ile Gavur Gölü’nde tespit edilmistir. Barajlarda ticari olarak yogun sekilde

avciligi yapilmaktadir.

Vücut genellikle büyük pullarla örtülüdür. Agiz nispeten küçük ve uç kisminda yer

almaktadir. Dudaklar iyi gelismis ve etlidir ( Sekil 3.1.3.1). Agiz etrafinda üst dudak

üzerinden çikan ve fazla uzun olmayan iki çift biyik bulunur. Alt dudaktaki biyik uzunlugu,

üst dudaktaki biyiktan daha uzun olup alt biyik uzunlugu/üst biyik uzunlugu orani 1.98 olarak

bulunmustur (Tablo 3.1.3.1). Standart boy vücut yüksekliginin yaklasik olarak 2.5-3 kati

kadardir. Bas boyu standart boyda yaklasik olarak 3.18 defa bulunur. Standart boy

predorsal’in 1.91’i kadardir. Vücut yüksekligi standart boyda 2.8-3 defa bulunur.

Tablo 3.1.3.1. Arastirmada inceslenen Cyprinus carpio örneklerinde ölçülebilir morfolo jik

özellikler


W (g) 17 42.11 9.47 74.92 26.00

TL (mm) 17 126.99 84.98 157.84 30.80

LF (mm) 17 116.84 77.19 148.7 29.30

SL (mm) 17 108.15 71.59 136.49 27.11


Bas boyu (mm) 17 33.99 22.41 42.67 8.61


Göz çapi (mm) 17 6.08 4.69 7.12 0.90




Üst Biyik Uzunlugu (mm) 16 2.79 1.12 4.53 1.21

Alt Biyik uzunlugu (mm) 17 4.94 3.04 6.63 1.50

Predorsal (mm) 17 56.31 36.05 72.35 13.85

Kuyruk sapi uzunlugu (mm) 17 20.67 13 27.18 5.29



SL / Bas boyu 17 3.18 3.06 3.27 0.07




SL / Predorsal 17 1.91 1.84 1.99 0.04




Bas boyu / Göz çapi 13 5.70 4.37 6.17 0.64

Alt Biyik uzunlugu / Üst Biyik Uzunlugu 16 1.98 1.33 2.81 0.54

Dorsal ve anal yüzgeçlerinin III. basit isinlarinin arka kenarlari testere disi gibi tirtiklidir.

Yapilan çalisma sonucunda Sir ve Menzelet Baraj Gölü’ndeki C. carpio bireylerinde dorsal

yüzgeç isin sayisi III-18, Gavur Gölü’nden yakalanan bireylerde ise III 18-19 arasinda tespit

edilmistir. Tablo 3’te görüldügü gibi anal ve kaudal yüzgeç isinlari her üç sistemdede ayni

sayidadir. Pektoral yüzgeç isin sayisi Sir ve Menzelet Baraj Gölü’nde I 18-20 iken Gavur

Gölü’nde I 16-20 arasinda olmustur (Tablo 3.1.3.2).

Tablo 3.1.3.2. Gavur Gölü, Sir ve Menzelet Baraj göllerinde yakalanan C. carpio

örneklerinde saylabilir morfolojik özellikler.

Gavur Gölü Sir Baraj Gölü Menzelet Baraj Gölü

N X Min Mak N X Min Mak N X Min Mak

D 11 III 18-19 III 18 III 19 3 III 18 3 III 18

A 11 II 5 3 II 5 3 II 5

C 11 24 20 26 3 24 20 26 3 24

V 11 I 8 3 I 8 3 I 8

P 11 I 16-20 I 16 I 18 3 I 18-20 I 18 I 20 3 I 18-20 I 18 I 20

L. lat. pul say. 11 38.66 38 40 3 38 3 38 38

Farinks dis say. 11 1.1.3 3 1.1.3 3 1.1.3

Morfolojik karakterler TL’nin yüzdesi olarak verilmis olup (Tablo 3.1.3.3) tüm karakterler

için sistemler arasindaki fark istatistiksel açidan önemsiz bulunmustur (p>0.05 ve p>0.001).

Tablo 3.1.3.3. C. carpio örneklerinde sistemlere göre morfometrik karakterler ve

istatistiksel karsilastirilmalar. (TL orijinal ortalama deger olup digerleri TL’nin yüzdesi olarak

verilmistir. Rakamlar üzerinde bulunan isaretleri Tukey HSD test sonuçlaridir)

Gavur Gölü Sir Baraji Menzelet Baraji P

TL (mm) 114.522 155.757 143.983 0.059

ÇB(%TL) 91.525 95.204 92.613 0.061

SL ( % TL ) 84.727 87.387 85.532 0.132

PD ( % TL ) 13.016 14.112 14.318 0.060

DYU ( % TL ) 9.162 9.384 9.755 0.071

BU ( % TL ) 9.162 9.384 9.755 0.049

GÇ ( % TL ) 5.116 4.411 4.696 0.044

BB ( % TL ) 26.518 26.900 27.156 0.053

BY ( % TL ) 16.133 19.046 19.098 0.047

VY ( % TL ) 30.533 29.960 30.160 0.069

Gavur Gölü’nden yakalanan 11 adet C. carpio’nun morfometrik karakterleri ile total

boylari arasinda linear bir iliski bulunmus olup söz konusu korelasyon denklemleri asagidaki

Tablo 3.1.3.4 verilmistir:

Tablo 3.1.3.4. C. carpio’nun morfometrik karakterleri ile total boylari arasinda linear

iliskiler

ÇB = 0.942 - 2.921 * TL R2= 0.996

VY = 0.291 + 1.557 * TL R2= 0.982

BB = 0.275 - 1.044 * TL R2= 0.994

GÇ = 0.028 + 2.498 * TL R2= 0.934

SB = 0.879 - 3.399 * TL R2= 0.998

PD = 0.444 - 0.137 * TL R2= 0.987

3.1.3.2.Bilimsel adi : Achanthobrama marmid HECKEL, 1843

Türkçe adi : Tahta baligi

Yerel adi : Tatli su çipurasi

Sekil 3.1.3. 2. Sir Baraj Gölü’nden yakalanmis olan Achanthobrama marmid örnegi

Bas ve vücut yanlardan yassilasmistir. Agiz küçük ve terminal konumlu olup dudak ve

biyiklari yoktur. Dorsal ve anal yüzgeçlerin serbest kenari içeriye dogru hafif girintilidir.

Kuyruk yüzgeci derin lopludur ve loplarinin uçlari sivridir. Vücut, ense bölgesinden

baslayarak dorsal yüzgecin önüne kadar egik bir sekilde yükselir. Vücudun genel rengi

gümüsü renktedir (Sekil 3.1.3.2).

Tablo 3.1.3.1.1.Sir Baraj Gölü’nde yakalanan Achanthobrama marmid örneklerinde

ölçülebilir morfolojik özellikler.


W (g) 18 32.05 20 74 13.34

TL (mm) 18 152.37 139.5 191.16 13.58

FL (mm 18 137.71 124.81 171.36 12.17

SL (mm) 18 126.72 114.69 158.51 11.37


Bas boyu (mm) 18 31.91 23.01 40.08 3.54


Göz çapi (mm) 18 8.98 7.7 10.38 0.59




Predorsal (mm) 18 67.98 59.24 87.47 6.96




SL / Bas boyu 18 3.99 3.66 5.66 0.37



SL / Dorsal yüzgeç yüksekligi 18 5.28 4.71 5.96 0.36

SL / Predorsal 18 1.86 1.75 1.93 0.04


SL / Kuyruk sapi yüksekligi 18 11.36 10.50 12.65 0.62


Bas boyu / Göz çapi 18 3.55 2.64 3.97 0.31

Dicle, Firat, Seyhan ve Asi Nehir sistemleri ile Berdan Suyu’nda rapor edilmistir (Gelidiay

ve Balik 1988; Ünlü ve ark., 1994; Aydin ve Sen, 1995). Söz konusu türün Ceyhan Nehir

sisteminde kaydina rastlanilmamistir. Sir Baraj Gölü’nde bulunmus olmasi Gavur Gölü’nün

kurutulmasindan önceki yillarda Asi Nehri’nin kollari yoluyla Gavur Gölü ve bu göle bagli

olan Aksu Çayi yolu ile gerçeklesmis olabilir. Ancak yapilan arazi çalismalarinda gerek

Gavur Gölü gerekse de Aksu Çayi’nda örneklerine rastlanilmamasi bu türün barajlar

yapildiktan sonra bölge sularina sonradan asilandigi tezini desteklemektedir.

Achanthobrama marmid’in standart boyu vücut yüksekliginin yaklasik 3.5-4 kati kadardir.

Bas boyu, vücut yüksekliginin yarisi kadar olup kuyruk sapi yüksekligi, standart boyun 1/11’i

kadardir. Bas boyu, bas yüksekliginin yaklasik 2 katidir. Gözler büyük olup bas boyu/göz çapi

orani 3.55 olarak bulunmustur (Tablo 3.1.3.1.1). Sir Baraj Gölü’nden yakalanan

Achanthobrama marmid bireylerinin Tablo 1’de görüldügü gibi ortalama agirliklari yaklasik

olarak 32 g olup, ortalama total boylari ise 152.37 mm olarak bulunmustur.

Achanthobrama marmid’in dorsal yüzgeç isin sayilari II-9, anal yüzgeç isin sayisi II-16,

ventral yüzgeç isinlari I-9, pektoral yüzgeç isinlari ise I-13 olarak bulunmustur. Linea lateral

pul sayisi 70-74 arasinda degismekte ve ortalama 72 adet olarak bulunmustur. Linea lateral

dorsal pul sayisi ortalama 13, linea lateral ventral pul sayisi ise ortalama 7 olarak

bulunmustur. Solungaç diken sayisi ise ortalama 24 adettir (Tablo 3.1.3.1.2).

Tablo 3.1.3.1.2. Sir Baraj Gölü’nde yakalanan Achanthobrama marmid örneklerinde

sayilabilir morfolojik özellikler.

N X Min Mak SD

Dorsal 18 II 9

Aanal 18 II 16

Kaudal 18 24

Ventral 18 I-9

Pektoral 18 I 13

L. lat. pul say. 18 72.38 70 74 1.195

L. lat. dorsal pul say. 18 13.22 12 14 0.80

L. lat. vent. Pul say. 18 6.5 6 7 0.51


Farinks dis sayisi 18 5-5

Incelenen morfometrik karakterler total boy arasinda bir korelasyon söz konusu bu linear

iliskiler asagidaki Tablo 3.1.3.1.3.’te verilmistir:

Tablo 3.1.3.1.3. Achanthobrama marmid örneklerinde morfometrik karakterler ile total boy

arasindaki korelasyon

W = 0.952 * TL - 112.9 R2= 0.940

VY = 0.310 * TL - 14.14 R2= 0.730

PD = 0.497 * TL – 7.802 R2= 0.941

3.1.3.3.Bilimsel adi : Alburnus orontis SAUVAGE, 1882

Türkçe adi : Inci baligi

Yerel adi : Gümüs baligi

Sekil 3.1.3.3. Körsulu Çayi’da yakalanmis bir Alburnus orontis örnegi.

Bu tür Seyhan, Ceyhan, Sakarya, Kizilirmak havzalarinda ve Suriye’de bulunmaktadir

(Geldiay veBalik 1988). Ceyhan Nehir sisteminde çalismanin yürütüldügü istasyonlarin

7’sinde Alburnus orontis tespit edilmistir. Arastirma kapsaminda Alburnus orontis’in

bulundugu istasyonlar, cografik konumlari ve yakalanan örnek miktari ile örnekleme sayilari

Tablo 3.1.3.3.1.’te verilmistir. Bu tür Ceyhan Nehir Havzasi’nda 120 m rakimdan 1400 m

rakima kadar degisen habitatlarda dagilim göstermektedir.

Vücut yanlardan hafif yassilasmis ve ortalama vücut yüksekligi 22.18 mm’dir. Maksimum

vücut yüksekligi standart boyda 3.5-4 defa bulunur. Bas boyu standart boyda ortalama olarak

3.5-4 defa bulunur. Gözler genelde iri olup göz çapi, bas boyunun yaklasik olarak 1/4’ü

kadardir. Agiz yukari dogru yönelmistir. Alt çene üst çeneden daha uzundur. Dorsal ve anal

yüzgecin serbest kenari düzdür. Kuyruk yüzgeci derin çatalli ve loplarinin ucu sivridir.

Kuyruk sapi uzunlugu / kuyruk sapi yüksekligi orani 2.63’tür. Ortalama agirlik 16-17 g

kadardir. Total boylari ise 114-115 mm kadardir. Predorsal, standart boyun 1/1.9’u kadardir.

Burun uzunlugu ise standart boyun yaklasik olarak 1/20’sini olusturmaktadir(Tablo 3.1.3.3.2).

Tablo 3.1.3.3.1.Alburnus orontis ’in bulundugu akarsularin cografik konumlari ve örnek

sayilari.

Sistemler N Örnekleme sayisi Rakim Enlem Boylam

Sögütlü Çayi I. ist. 0 1 1475 38o 07’ 37o 38’


Tekir Çayi I. ist. 0 9 1125

Tekir Çayi II. ist. 5 3 750 37o 48’ 36o 48’

Firniz Çayi I. ist. 3 920

Firniz Çayi II. ist. 10 3 690 37o 45’ 36o 41’

Aksu Çayi I. ist. 0 1 1125

Aksu Çayi II. ist. 8 1 464 37o 10’ 36o 54’

Körsulu Çayi 7 1 560

Sabun Deresi 8 1 223 37o 16’ 36o 27’

Karasu Çayi 4 2 127 37o 02’ 36o 17’

Vücut rengi sirtta gri-yesil, karin tarafinda gümüs beyazidir. Vücudun yan taraflarinda az

çok belirli sekilde görülebilen çelik mavisi renk ve boyuna birer bant uzanmaktadir. Balikçilik

açisindan bölgede fazla bir ekonomik önemi yoktur.

Standart boy (SL), TL’nin yaklasik %80’ine esit olup sistemler arasindaki fark Sabun

Deresi ve Körsulu Çayi hariç önemsiz bulunmustur (p>0.05). Diger morfolojik karakterlerin

TL’nin yüzdesi olarak ortalama degerleri Tablo 3.1.3.3.3’te verilmis ve tüm karakterler için

sistemler arasindaki fark istatistiksel açidan önemli bulunmustur (p<0.05 ve p<0.001).

Firniz ve Sögütlü Çaylari’ndaki populasyonlarda Predorsal (PD) farksiz iken

(Firniz Çayi abc, Sögütlü Çayi abc), diger sistemlerde (Tekir Çayi ab, Aksu Çayicd, Karasubcd,

Sabun Deresid, Körsulu Çayia) farkli bulunmustur. Tekir, Aksu, Karsu (Tekir Çayi ab, Aksu

Çayi ab, Karsu ab) ve Körsulu ile Sögütlü çaylarindaki dorsal yüzgeç uzunluklari benzer iken

(Körsulu Çayibcd, Sögütlü Deresi bcd) Sabun Deresi’ndeki populasyon digerlerinden farklilik

göstermistir (Sabun Deresia) bulunmustur.




W (g) 52 16.727 5.874 44.992 9.125

TL (mm) 52 114.224 46.66 159.19 21.31

LF (mm) 52 103.473 34.65 143.35 19.537

SL (mm) 52 95.151 11.3 135.63 20.267


Bas boyu (mm) 52 23.003 17.95 30.04 3.123


Göz çapi (mm) 50 5.994 3.71 7.56 0.796




Predorsal (mm) 50 50.542 38.55 69.81 8.497




SL / Bas boyu 52 4.131 0.430 4.604 0.568




SL / Predorsal 50 1.901 0.253 3.057 0.430




Bas boyu / Göz çapi 49 3.887 2.831 5.846 0.708



korelasyon katsayilari Tablo 3.1.3.3.4’te verilmis olup total boy ile morfolojik karakterler

arsinda pozitif bir korelasyon oldugu ve söz konusu korelasyon katsayilarinin oldukça yüksek

bulundugu görülmektedir.

Tablo 3.1.3.3.3..Alburnus orontis örneklerinde sistemlere göre morfometrik karakterler ve

istatistiksel karsilastirilmalar (TL orijinal ortalama deger olup digerleri TL’nin yüzdesi olarak

verilmistir. Rakamlar üzerinde bulunan ‘’a,b,c,d’’ isaretleri Tukey HSD test sonuçlari olup ayni

satirdaki benzer olan isaretler aradaki farkin önemsiz oldugunu, farkli isaretler ise farkliligin

önemli oldugunu göstermektedir).

Tekir Firniz Aksu Karasu Sabun Sögütlü Körsulu P

TL (mm) 129.07ab 121.35abc 98.19cd 105.00bcd 88.11d 116.81abc 133.54a 0.000

SL ( % TL ) 84.16ab 83.92ab 83.12ab 85.48ab 78.42b 78.88ab 84.70a 0.002

PD ( % TL ) 43.36ab 43.71abc 44.43cd 44.35bcd 40.34d 45.26abc 44.12a 0.000

DYU(%TL) 8.89ab 8.78abc 9.07ab 8.50ab 8.88a 9.41bcd 8.89bcd 0.000

BU (% TL ) 5.58a 3.70abc 5.83abc 5.74ab 6.03a 3.13cd 3.12cd 0.000

GÇ (% TL ) 5.32a 4.68ab 5.98b 5.77ab 5.71b 4.81ab 4.91a 0.000

BB ( % TL ) 19.56a 19.84ab 20.57b 20.34ab 20.04b 20.14ab 19.06a 0.000

BY( % TL ) 12.35a 9.44b 13.15b 13.13ab 12.87b 10.47b 10.25ab 0.013

VY( % TL ) 18.79ab 18.91ab 20.00bc 18.81bc 15.81c 19.95ab 20.57a 0.000

KSY(%TL ) 8.22ab 7.72bcd 8.24cd 7.79cd 7.39d 8.16abc 8.45a 0.000

DYY (%TL) 15.18a 15.21ab 15.74b 15.50ab 15.08b 14.91ab 14.51a 0.000

Dorsal yüzgeç isinlari II 8-9 arasinda. anal yüzgeçisinlarinin ise II 10-13 ve III-13 arasinda

degistigi bulunmustur.Kaudal yüzgeci isin sayisinin Tekir Çayi. Firniz Çayi ve Aksu Çayi’nda

23 adet. Karasu’da 22 adet ve Sabun Deresi’nde 26 adet Sögütlü ve Körsulu Çay’larinda ise

24 adet olarak bulunmustur.

Pektoral yüzgeç isin sayisi tüm sistemlerde I 11-16 arasinda degismistir. Linea lateral pul

sayisi ortalama olarak, Firniz , Aksu ve Körsulu çaylarinda 53 adet, Tekir Çayi’nda 51

Karasu’da 50, Sabun Deresi’nde 52 ve Sögütlü Çayi’nda ise 48 adet olarak hesaplanmisir.

Linea lateral- dorsal pul sayisi Firniz ve Karasu’da 10 adet, Aksu Çayi’nda 11 adet diger

sistemlerde ise ise 9 adet olarak bulunmustur. Linea lateral ventral pul sayisi ise ortalama

olarak Aksu Çayi ve Karasu’da 6 adet diger sistemlerde ise 4’er adet olarak bulunmustur.

Incelenen populasyonlarda soloungaç diken sayilari Tekir Çayi’nda 16 adet, Firniz

Çayi’nda 13 adet, Karasu’da 15 ve diger sistemlerde 14 adet olarak

hesaplanmistir (Tablo 3.1.3.3.5)

Tablo 3.1.3.3.4. Orta ve Yukari Ceyhan Havzasindan yakalanan Alburnus orontis

örneklerinde bazi morfolojik karakterlerin TL ile olan logaritmik iliskilerine ait matematiksel

esitlikler ve korelasyon katsayilari. A) BY, VY ve BB’nun TL ile olan logaritmik iliskisi, B)

SB ve PD’nin TL ile logaritmik iliskisi.


Tekir BY=0.146-2.817*TL 0.994 VY=0.194-0.778*TL 0.995 BB=0.192+0.451*TL 0.985

Firniz BY=- 0.608+14.1*TL 0.008 VY=0.223-4.1813*TL 0.846 BB=0.166+4.212*TL 0.926

Aksu BY=0.077+5.420*TL 0.236 VY=0.127+7.355*TL 0.356 BB=0.163+4.359*TL 0.695

Karasu BY=0.089+5.153*TL 0.360 VY=0.162+2.706*TL 0.628 BB=0.1400+6.625*TL 0.704

Sabun BY=0.019+11.22*TL 0.147 VY=0.029+13.16*TL 0.159 BB=0.047+15.701*TL 0.231

Sögütlü BY=0.073+3.717*TL 0.947 VY=0.160+4.677*TL 0.806 BB=0.158+4.979*TL 0.988

Körsulu BY=0.078+3.107*TL 0.847 VY=0.221-1.971*TL 0.837 BB=0.182+1.086*TL 0.964

B) SB=a+b*TL R2 PD=a+b*TL R2

Tekir SB=0.968-16.16*TL 0.993 PD=0.507-9.422*TL 0.992

Firniz SB=0.899-7.565*TL 0.994 PD=0.502-7.531*TL 0.990

Aksu SB=0.896-6.273*TL 0.980 PD=0.369+7.408*TL 0.683

Karasu SB=0.813+4.416*TL 0.994 PD=0.434+1.047*TL 0.959

Sabun SB=0.099+69.86*TL 0.123 PD=0.051+35.96*TL 0.160

Sögütlü SB=0.858-0.590*TL 0.999 PD=0.414+4.302*TL 0.993

Körsulu SB=0.831+2.103*TL 0.987 PD=0.444-1.196*TL 0.962


örneklerinde sayilabilir morfolojik özellikler

Tekir Çayi Firniz Çayi


Dorsal 5 II-8 10 II 8-9 II 8 II 9

Anal 5 III 13 10 II 10-13 II 10 II 13

Kaudal 5 22.8 22 24 0989 10 23.333 22 24 0981

Ventral 5 I 8 10 I 8

Pektoral 5 I 13-15 I 13 I 15 10 I 14-15 I-14 I-15

L. lat. pul say. 5 51.2 50 52 0.989 10 52.8 50 56 1.818



Omur sayisi 5 40.4 40 42 0.905 10 40

Farinks disi 5 5.2 10 5.2

Solungaç diken sayisi 5 15.5 14 16 0.944 10 13.3 13 14 0.471

Tablo 3.1.3.3.5.’in devami.

Aksu Çayi Karasu


Dorsal 8 II 8 4 II 8

Anal 8 II 11 4 II 11

Kaudal 8 22.75 22 24 0.979 4 22

Ventral 8 I 7- 8 I-7 I-8 4 I-8

Pektoral 8 I 11-16 I 11 I 16 4 I 14

L. lat. pul say. 8 53 50 55 1.700 4 50

L.lat.dorsal pul sayisi 8 10.5 10 11 0.400 4 10

L.lat. ventral pul sayisi 8 6 5 7 0.744 4 6

Omur sayisi 8 40 4 40


Solungaç diken sayisi 8 14 4 14.66 14 16 0.032

Sabun Deresi Sögütlü Deresi


Dorsal 8 II 8 10 II –9

Anal 8 II 11 10 II 11

Kaudal 8 26 10 24

Ventral 8 I-8 10 I-7

Pektoral 8 I 11-13 I 11 I 13 10 I-13

L. lat. pul say. 8 52.166 48 56 2.786 10 47.428 46 52 2.507


L.lat. ventral pul sayisi 8 3.666 3 4 0.516 10 4

Omur sayisi 8 40 10 40


Solungaç diken sayisi 8 14 10 14

Körsulu Çayi

N X Min Mak SD

Dorsal 7 II 8

Anal 7 II 11

Kaudal 7 23.5 22 24 0.755

Ventral 7 I-8

Pektoral 7 I 14

L. lat. pul say. 7 53

L.lat.dorsal pul sayisi 7 9

L.lat. ventral pul sayisi 7 4

Omur sayisi 7 40

Farinks disi 7 5.2

Solungaç diken sayisi 7 14

3.1.3.4.Bilimsel adi : Phoxinellus sp. HECKEL. 1843

Türkçe adi : Ot baligi

Yerel adi : Gümüs

Sekil 3.1.3.4. Hamus Çayi’da yakalanmis bir Phxinellus sp. örnegi.

Ladiges (1960), Kahramanmaras Bölgesinde ve Ceyhan Nehri’nde Phoxinellus kervillei

STEINITZ 1951 türünü rapor etmistir. Geldiay ve Balik (1988) ise bu türü Phoxinellus zeregii

kervillei PELLEGRIN 1911 olarak bildirmekte olup Israil, Ürdün, Lübnan, Suriye, Anadolu

ve Azerbeycan’da genis bir dagilim gösterdigini belirtmektedir. Bu çalismada ise çalismanin

yürütüldügü istasyonlardan 7’sinde Phoxinellus sp tespit edilmistir. Tablo 3.1.3.4.1’de

Phoxinellus sp’in bulundugu istasyonlar. cografik konumlari ve yakalanan örnek miktari ile

örnekleme sayilari verilmistir. Tablo 3.1.3.4.1 incelendiginde Phoxinellus sp’in Ceyhan

Nehir Havzasi’nda 120 m rakimdan 750 m rakimlara kadar degisen akarsularda dagilim

göstermekte oldugu tespit edilmistir.

Tablo 3.1.3.4.1 Phxinellus sp. ’in bulundugu akarsularin cografik konumlari ve örnek

sayilari. (Isaret bulunan rakimlar Phxinellus sp.’in bulundugu istasyonlari göstermektedir).


Sögütlü Çayi I. ist. 0 1 1475


Hurman Çayi I. ist. 0 3 1258

Hurman Çayi II.ist. 0 3 1145

Nergele Çayi 0 1 1213

Kömür Çayi 0 3 1417

Terbüzek Çayi 0 3 1390

Tekir Çayi I. ist. 0 9 1125

Tekir Çayi II. ist. 149 9 750* 37o 48’ 36o 48’

Zeytin Çayi 14 1 698* 37o 48’ 36o 47’

Körsulu Çayi 12 1 560*

Sabun Çayi 15 1 223* 37o 16’ 36o 27’

Hamus Çayi 10 1 264* 37o 10’ 36o 24’

Yarpuz Çayi 22 1 126* 37o 07’ 36o 18’

Orta ve Yukari Ceyhan Havzasi’na ait 45 adet Phxinellus sp. örneklerinin ortalama

agirliklari yaklasik olarak 18 g ve total boylari ise yaklasik olarak 12 cm kadardir. Standart

boy, vücut yüksekligi ve bas boyunun 4 kati kadardir. Vücutlari ig seklinde yuvarlak, kuyruk

sapi uzunlugu kuyruk sapi yüksekliginin 2.5 kati kadardir. Pullari küçüktür. Genelde

sediment yapisi kumlu ve çakilli nehirleri ve dereleri tercih ederler. Dorsal yüzgeç uzunlugu.

standart boyun yaklasik 1/9.2’si. kuyruk sapi uzzunlugu ise standart boyun 1 /4.3’ü kadardir.

Bas boyu / Bas yüksekligi orani 1.75, bas boyu / göz çapi orani ise 3.66 olarak hesaplanmistir

(Tablo 3.1.3.4.2).

Phxinellus sp.’nin dorsal yüzgeç isin sayisi II 8-9, anal yüzgec isin sayisi II 10-12 arasinda

degismistir. Kaudal yüzgecin isin sayisi ise tüm sistemlerde 22 adet olarak bulunmustur.

Ventral yüzgeç isin sayisi I 8-9, pektoral yüzgeç isin sayisi ise I 10-12 arasinda degismistir.

Line lateraldeki pul sayisi Karaçay’da 53, Menzelet Baraji’nda 51, Törbüzek Çayi’nda 52,

Savrun Çayi’nda 50, Yarpuz Çayi’nda 47, Tekir Çayi’nda 51 ve Hamus Çayi’da ise ortalama

olarak 52 adet olarak hesaplanmistir (Tablo 3.1.3.4.3).

Tablo 3.1.3.4.2. Orta ve Yukari Ceyhan Havzasina ait Phxinellus sp örneklerinde

ölçülebilir morfolojik özellikler.


W (g) 45 18.14 2.542 58 14.534

TL (mm) 45 111.828 58.34 169.78 30.690

LF (mm) 45 103.127 55.2 154.82 28.107

SL (mm) 45 94.773 49.03 140.76 25.971


Bas boyu (mm) 45 22.322 10.51 33.53 5.553


Göz çapi (mm) 45 6.137 4.06 9.98 1.441




Predorsal (mm) 45 48.846 13.3 76.62 14.996




SL / Bas boyu 45 4.234 3.524 5.724 0.356




SL / Predorsal 45 2.018 1.777 4.991 0.537



Bas boyu / Göz çapi 45 3.660 2.106 6.706 0.657

Phxinellus sp.’nin standart boyu (SL) TL’nin yaklasik %84’üne esittir. Diger morfolojik

karakterler ise TL’nin yüzdesi olarak verilmis ve Tablo 3.1.3.4.4’ te sunulmustur.

Tablo 3.1.3.4.3. Orta ve Yukari Ceyhan Havzasi’nda yakalanan Phxinellus sp. örneklerinde

saylabilir morfolojik özellikler.

Karaçay Menzelet Bara ji N X Min Ma

k SD N X Min Mak SD

Dorsal 5 II 9 10 II 9 Anal 5 II 11 10 II 11-12 II 11 II-12 Kaudal 5 22 10 22 Ventral 5 I 8 10 I 9 Pektoral 5 I 14 10 I 14-15 I-14 I-15 L. lat. pul say. 5 53.2 52 55 1.303 10 51.2 50 55 2.097 L.lat.dorsal pul sayisi 5 8.4 8 9 0.547 10 9 L.lat. ventral pul sayisi 5 5 10 5 Farinks disi 5 5.5 10 5.5 Törbüzek Çayi Savrun Çayi N X Min Mak SD N X Min Mak SD Dorsal 7 II 8 6 II 9 Anal 7 II 10 6 II 11-12 II 11 II-12 Kaudal 7 22 6 22 Ventral 7 I 8 6 I 8 Pektoral 7 I 12 6 I 10-13 I-10 I-13 L. lat. pul say. 7 52 6 50 46 52 2.683 L.lat.dorsal pul sayisi 7 8 6 8 L.lat. ventral pul sayisi 7 4 6 3 Farinks disi 7 5.5 6 5.5 Yarpuz Çayi Tekir Çayi N X Min Mak SD N X Min Mak SD Dorsal 4 II 8-9 II-8 II-9 6 II-9 Anal 4 II 11-12 II 11 II-12 6 II 10 Kaudal 4 22 6 22 Ventral 4 I 8 6 I-9 Pektoral 4 I 10-12 I-10 I-12 6 I 11-12 I-11 I-12 L. lat. pul say. 4 47 46 48 0.816 6 50.883 50 52 0.752 L.lat.dorsal pul sayisi 4 8 6 10.333 10 11 0.516 L.lat. ventral pul say. 4 3 6 4.666 4 5 0.510 Farinks disi 4 5.5 6 5.5 Hamus Çayi N X Min Mak SD Dorsal 7 II-9 Anal 7 II 10 Kaudal 7 22 Ventral 7 I-9 Pektoral 7 I 11-12 I-11 I-12 L. lat. pul say. 7 52.01 52 53 0.124 L.lat.dorsal pul sayisi 7 8 L.lat. ventral pul sayisi 7 4 Farinks disi 7 5.5

Tablo 3.1.3.4.4. Phxinellus sp. örneklerinde sistemlere göre morfometrik karakterler ve


verilmistir. Rakamlar üzerinde bulunan ‘’a.b.c.d.e.f.g’’ isaretleri Tukey HSD test sonuçlari olup

ayni satirdaki benzer olan isaretler aradaki farkin önemsiz oldugunu. farkli isaretler ise

farkliligin önemli oldugunu göstermektedir.).

Tekir Hamus Karaçay Menzelet Törbüzek Savrun Yarpuz P

TL (mm) 84.95bcdef 90.787bcdef 100.556abc 158.21abcde 108.874abcd 119.58efg 80.637ab 0.000

SL (%TL) 83.322b 84.626b 84.753ab 84.472ab 86.341ab 85.041a 84.318ab 0.132

PD (%TL) 45.480bc 37.201bcd 44.334ab 44.391abc 45.117ab 43.682ab 43.692ab 0.000

DYU (%TL) 9.286bc 10.746bc 9.120bc 8.776a 9.066bc 8.929b 8.865c 0.000

BU (%TL) 3.518bcd 3.314cd 3.840bc 3.308abc 3.357abc 5.446a 5.695ab 0.000

GÇ (%TL) 6.675b 6.187b 5.593b 4.933a 5.098b 5.761ab 6.507b 0.000

BB (%TL) 20.58bcde 21.102bcde 20.481abc 19.004bcd 19.438abc 21.062abc 19.948ab 0.000

BY (%TL) 12.600abcd 12.542bcd 10.696a 9.675ab 11.294a 12.970a 13.567a 0.000

VY (%TL) 18.769bcde 18.848cde 19.977ab 22.313abcd 22.258abc 19.617abc 19.908abc 0.000

KSY(%TL) 8.240d 8.488e 7.923abc 8.288abcd 8.131abcd 8.357abc 8.369ab 0.000

DYY(%TL) 16.249cd 16.498cd 15.528bc 14.670a 14.654bc 15.611b 14.637d 0.000


korelasyon katsayilari Tablo 3.1.3.4.5’te verilmistir. Total boy ile morfolojik karakterler

arsinda pozitif bir korelasyon olup korelasyon katsayilari genelde yüksek bulunmustur.

Tablo 3.1.3.4.5. Morfolojik karakterlerin TL ile olan logaritmik iliskilerine ait

matematiksel esitlikler ve korelasyon katsayilari. A) BY, VY ve BB’nun TL ile olan

logaritmik iliskisi, B) ÇB, SB ve PD’nin TL ile logaritmik iliskisi.


Karaçay BY=0.042+6.499*TL 0.224 VY=0.186+1.312*TL 0.853 BB=0.182+2.211*TL 0.982

Menzelet BY=0.354-41.188*TL 0.943 VY=0.117+16.19*TL 0.098 BB=0.358-26.917*TL 0.924

Terbüzek BY=0.154-4.451*TL 0.660 VY=0.3088-9.853*TL 0.561 BB=0.174+2.323*TL 0.625

Savrun BY=0.042+10.519*TL 0.231 VY=0.110+10.191*TL 0.745 BB=0.164+5.355*TL 0.937

Yarpuz BY=0.133+0.204*TL 0.989 VY=0.207-0.598*TL 0.998 BB=0.303-8.210*TL 0.732

Tekir BY=0.081+3.853*TL 0.664 VY=0.130+5.888*TL 0.830 BB=0.217-0.977*TL 0.884

Hamus BY=0.0982+3.881*TL 0.946 VY=0.179+0.553*TL 0.940 BB=0.170+3.845*TL 0.965

B) ÇB=a+b*TL R2 SB=a+b*TL R2 PD=a+b*TL R2

Karaçay ÇB=0.790+13.760*TL 0.953 SB=0.745+10.266*TL 0.962 PD=0.286+15.648*TL 0.770

Menzelet ÇB=0.722+30.066*TL 0.735 SB=0.731+17.529*TL 0.807 PD=0.535-14.55*TL 0.691

Terbüzek ÇB=0.844+9.091*TL 0.973 SB=0.711+16.915*TL 0.969 PD=0.356+10.281*TL 0.394

Savrun ÇB=0.879+4.609*TL 0.990 SB=0.813+4.071*TL 0.980 PD=0.467-4.164*TL 0.983

Yarpuz ÇB=0.1022-8.909*TL 0.993 SB=0.948-8.269*TL 0.998 PD=0.470-2.579*TL 0.988

Tekir ÇB=0.934-0.034*TL 0.987 SB=0.775+5.143*TL 0.983 PD=0.462-0.571*TL 0.989

Hamus ÇB=0.901+2.147*TL 0.998 SB=0.867-1.416*TL 0.998 PD=0.429+1.301*TL 0.993

3.1.3.5.Bilimsel adi : Leuciscus cephalus LINNAEUS. 1758

Türkçe adi : Tatli su kefali

Yerel adi : Kefal

Sekil 3.1.3.5.Sir Baraj Gölü’nde yasayan Leuciscus cephalus örnegi.

Bu tür Avrupa, Hazar Deniz Havzasi, Akdeniz Havzasi, Kafkasya ve Anadoluda dagilim

göstermektedir (Geldiay ve Balik 1988). Durgun sularda ve nispeten hizli akan derelerde

yasamaktadir. Bu çalismadaki 26 istasyondan 2’sinde (Menzelet ve Sir Baraj Gölleri)

Leuciscus cephalus tespit edilmistir. Ceyhan Nehir Havzasi’nda daha çok baraj göllerinde

yasamaktadir.

Orta ve Yukari Ceyhan Havzasi’na ait 7 adet Leuciscus cephalus bireyinin ortalama

agirliklari yaklasik olarak 96 g ve total boylari ise 200 mm kadardir. Maksimal vücut

yüksekligi standart boyda 3.5-4 defa vardir. Bas büyük ve genis olup standart boyda 8.17 defa

bulunur. Standart boy vücut yüksekliginin yaklasik olarak 4 kati bas boyunun ise 3.61 kati

kadardir. Dorsal yüzgeç uzunlugu standart boyda yaklasik 8.60 defa bulunur. Biyiklari

yoktur. Bas yüksekiligi bas boyunda 2.27 defa, burun uzunlugu ise bas boyunda 5.43 defa

bulunur. Bas boyu/göz çapi orani ise 5.69 olarak bulunmustur (Tablo 3.1.3.5).

Tablo 3.1.3.5. Menzelet ve Sir Baraj Gölü’nden yakalanan Leuciscus cephalus



W (g) 5 95.57 22 131 41.704

TL (mm) 5 200.24 113.84 231.32 45.378

LF (mm) 5 182.43 110.56 206.32 37.299

SL (mm) 5 170.57 100.36 196.87 37.105


Bas boyu (mm) 5 47.74 25.32 56.24 12.22


Göz çapi (mm) 5 8.31 5.15 10.13 1.896




Predorsal (mm) 5 93.01 51.05 110.15 23.31




SL / Bas boyu 5 3.61 3.31 3.96 0.244




SL / Predorsal 5 1.85 1.78 1.98 0.08



Bas boyu / Göz çapi 5 5.69 4.91 6.02 0.38

Vücut iri yapili olup yanlardan hafif basiktir. Agiz genis ve hafif egik yapida olup arka

kismi gözlerin anterior kenarina kadar uzanir. Dorsal yüzgecin serbest kenari düz veya çok

hafif yuvarlaktir. Anal yüzgeç kuyruga kadar uzanmaz. Renkleri vücudun sirt kisminda koyu

olup mavi-yesil renkte metalik yansimalar gösterir. Bu koyu renk yan taraflara dogru gittikçe

açilir ve karin kisminda sari-beyaz bir görünüm kazanir. Ventral ve anal yüzgeçler portakal

sarisidir. Sirt ve basin üst kismi yesilimsi, yan taraflari ise gümüsi renktedir ( Sekil 3.1.7.1).

Dorsalde III 8-9, analda III 8-9, ventralde II-8 ve pektoralde ise I 16-17 yüzgeç isini bulunur.

Kuyruk yüzgecinde 20 adet isin ve linea lateralde 43 adet pul tespit edilmistir. Farinks disleri

iki sirali olup 5.2 seklinde siralanmistir (Tablo 3.1.3.5.1). Iki baraj gölündeki populasyonlarin

morfolojik özellikleri arasinda herhangi bir farklilik yoktur (Tablo3.1.3.5.2).

Tablo 3.1.3.5.1.Leuciscus cephalus örneklerinde sistemlere göre sayilabilir morfolojik

özellikler

Menzelet Baraji Sir Baraji


Dorsal 3 III-8 2 III 8-9 III-8 III-9

Anal 3 III-8 2 III-8

Kaudal 3 20 2 20

Ventral 3 II-8 2 II-8

Pektoral 3 I-16-17 I-16 I-17 2 I-16-17 I-16 I-17

L. lat. pul say. 3 43.3 42 44 0.942 2 43 42 44 1.414


Tablo 3.1.3.5.2.Leuciscus cephalus örneklerinde morfometrik karakterler ve istatistiksel

karsilastirilmalar. (TL orijinal deger olup digerleri TL’nin yüzdesi olarak verilmistir).

Sir Baraji Menzelet Baraji p

TL (mm) 224.475 227.43 0.010

ÇB(%TL) 90.725 89.71 0.010

SL ( % TL ) 84.762 84.727 0.011

PD ( % TL ) 47.217 46.930 0.006

DYU ( % TL ) 9.560 9.915 0.044

BU ( % TL ) 4.240 4.561 0.043

GÇ ( % TL ) 4.050 4.237 0.004

BB ( % TL ) 24.175 24.308 0.004

BY ( % TL ) 9.795 10.075 0.054

VY ( % TL ) 22.085 22.640 0.06

KSY ( % TL ) 8.481 8.482 0.048

KSU (%TL) 16.901 17.190 0.134

DYY ( % TL ) 14.057 14.039 0.055

3.1.3.6.Bilimsel adi : Garra rufa HECKEL. 1843

Türkçe adi : Vantuzlu balik, kaya baligi

Yerel adi : Kaya baligi

Sekil 3.1.3.6. Aksu Çayi’ndan yakalanan bir Garra rufa örnegi

Seyhan, Ceyhan, Dicle ve Firat Nehir havzalari ile Suriye iç sularinda dagilim

göstermektedir (Geldiay ve Balik, 1988). Ceyhan Nehir Sistemi’nde çalismanin yürütüldügü

25 istasyondan 16’sinda Garra rufa bireyleri tespit edilmistir (Sekil 3.1.8.1).

Tablo 3.1.3.6.1’de Garra rufa’nin bulundugu istasyonlar ve bu istasyonlarin cografik

konumlari ile yakalanan örnek sayilari verilmistir. Söz konusu tablo incelendiginde Garra

rufa’nin Ceyhan Nehir Havzasi’nda yaklasik 1000 m rakimin altindaki habitatlarda

bulundugu daha yükseklerde ise yasamadigi görülmektedir. Ancak rakim yogunluk üzerinde

etkili olmayip yogunluk daha çok habitatlarin morfolojik yapilari ile ilgili oldugu

sanilmaktadir.

Tablo 3.1.3.6.1.Garra rufa’nin bulundugu akarsularin cografik konumlari ve örnek

sayilari.

Bulundugu sistem N Örnekleme sayisi Rakim Enlem Boylam




Zeytin Çayi 14 1 698 37o 48’ 36o 47’


Sabun Çayi 15 1 223 37o 16’ 36o 27’

Hamus Çayi 10 1 264 37o 10’ 36o 24’

Yarpuz Çayi 22 1 126 37o 07’ 36o 18’

Karasu Çayi 7 1 127 37o 35’ 36o 17’

Savrun Çayi 10 1 295 37o 35’ 36o 53’

Garra rufa bireylerinin vücutlari nispeten ince uzun, silindirik yapida ve iri pullarla

örtülüdür. Burun ucu küttür ve üzerinde kabarciklar bulunur. Agiz ventral konumlu ve hilal

seklindedir. Agiz etrafinda iki çift kisa biyik bulunur. Dorsal yüzgeç ventral yüzgeçlerin

önünden baslar ve sert kenari düzdür. Standart boy vücut yüksekliginin yaklasik olarak 4.5 -5

kati kadardir. Burun uzunlugu standart boyun 1/12’si kadardir. Dorsal yüzgeç uzunlugu

standart boyda 6.11 defa bulunur. Standart boy predorsalin 2 kat, kuyruk sapi uzunlugunun ise

yaklasik 4 kati kadardir. Burun uzunlugu bas boyunda 2.82. göz çapi ise bas boyunda ise 5-6

defa bulunur. Biyik uzunlugu standart boyun yaklasik olarak 1/34.5’i kadardir. Kuyruk sapi

uzunlugu / Kuyruk sapi yükseksekligi orani 2.3 ve bas boyu/ biyik uzunlugu orani ise yaklasik

olarak 8 olarak bulunmustur (Tablo 3.1.6.2). Renkleri bütün vücutta ayni olup genellikle açik

kahve rengidir. Ancak özellikle sonbahar ve kis aylarinda renkler bütün vücutta ayni

olmadigi ve vücuda düzensiz bir seklide dagilmis siyah lekelerin bulundugu belirlenmistir..

Garra rufa bireylerinin sistemlere göre morfometrik karakterleri istatistiksel olarak

karsilastirilmistir. Buna göre standart boy (SL). TL’nin yaklasik %85’ine esit olup esey

gruplari arasindaki fark önemsiz(p>0.05, p>0.001) bulunmustur (Savrun Çayiab,

Imali Deresi ab, Tekir Çayiab, Firniz Çayiab, Zeytin Çayiab, Aksu Çayiab, Körsulu Çayia,

Karasub, Sabun Deresib, Yarpuz Çayib, Ceyhan Nehrib, Hamus Çayib, Ceyhan Nehri (Hemite

suyu)b, Karaçayb) Diger morfolojik karakterlerin TL’nin yüzdesi olarak ortalama degerleri

Tablo 3.1.3.6.3’de verilmis ve DYY hariç diger tüm karakterler için esey gruplari arasindaki

fark istatistiksel açidan önemli bulunmustur (p<0.05 ve p<0.001).

Tablo 3.1.3.6.2. Orta ve Yukari Ceyhan Havzasindan yakalanan Garra rufa örneklerinde

ölçülebilir morfolojik özellikler


W (g) 135 15.631 1.105 39.11 9.037

TL (mm) 130 99.106 45.43 130.4 20.987

LF (mm) 129 92.204 11.6 120.7 21.248

SL (mm) 130 83.569 11.5 110.8 19.286


Bas boyu (mm) 130 19.375 6.47 27.87 4.36

Göz çapi (mm) 130 3.829 2.13 5.65 0.738




Biyik uzunlugu (mm) 118 2.589 0.85 4.51 0.680

Predorsal (mm) 130 39.073 15.73 55.57 8.400




SL / Bas boyu 130 4.357 0.414 12.442 0.836



SL / Predorsal 130 2.146 0.208 2.939 0.208



Bas boyu / Göz çapi 130 5.077 1.578 7.15 0.649


SL/ Biyik uzunlugu 121 34.589 3.538 63.189 10.751

Bas boyu / Biyik uzunlugu 121 8.014 3.497 14.379 2.385

Tablo 3.1.3.6.3. Garra rufa örneklerinde sistemlere göre morfometrik karakterler ve


verilmistir. Rakamlar üzerinde bulunan isaretleri Tukey HSD test sonuçlari olup ayni satirdaki

benzer olan isaretler aradaki farkin önemsiz oldugunu, farkli isaretler ise farkliligin önemli

oldugunu göstermekedir).

Tekir Firniz Zeytin Körsulu Aksu P

TL (mm) 114.66a 115.548a 103.509abcd 108.073abc 107.674abc 0.000

ÇB(%TL) 94.205a 94.013a 93.532abcd 92.292defg 93.072ab 0.000

SL ( % TL ) 86.064ab 86.409ab 85.605ab 82.988a 84.514ab 0.132

PD ( % TL ) 38.294ab 38.320abc 36.308ab 40.435ab 39.367ab 0.000

DYU ( % TL ) 14.314ab 14.786abc 14.053ab 14.191ab 14.002a 0.000

BU ( % TL ) 8.635bc 7.119abc 6.493abc 6.943a 9.629ab 0.000

GÇ ( % TL ) 3.816ab 3.689abc 3.784a 3.953ab 3.930abc 0.000

BB ( % TL ) 17.502abc 19.514bcd 19.135abc 19.708abc 18.915ab 0.000

KSU ( % TL ) 23.198a 28.441ab 36.308a 40.435a 39.367a 0.000

VY ( % TL ) 17.207ab 19.205abcd 17.784abc 19.617abc 16.953abc 0.000

KSY ( % TL ) 9.983abc 12.958abcd 12.915abcd 12.988abc 11.635ab 0.000

DYY ( % TL ) 18.868a 19.340a 19.397a 18.397a 17.001a 0.630

Karasu Sabun Savrun Yarpuz Ceyhan P

TL (mm) 92.386abcd 99.906abcd 111.711abc 112.198ab 79.910cd 0.000

ÇB(%TL) 93.576abcdef 93.751bcdefg 92.347abcdef 93.995a 93.466abcdef 0.000

SL ( % TL ) 85.598b 85.718b 84.284ab 85.856b 85.784b 0.132

PD ( % TL ) 40.172bc 39.134bcd 38.395ab 40.393bcd 39.447bc 0.000

DYU( % TL ) 13.195bcd 13.614d 13.846abc 14.822cd 13.921abc 0.000

BU ( % TL ) 9.519bcd 8.806cd 7.580cd 6.842de 7.319cd 0.000

GÇ ( % TL ) 3.938abc 3.855abc 3.629cde 3.500bcde 4.204bcde 0.000

BB ( % TL ) 19.410bcde 20.200cde 19.590abcd 19.867cde 20.194de 0.000

KSU( % TL ) 40.172abcd 39.134bcd 38.395a 40.393abc 39.447abc 0.000

VY ( % TL ) 18.989bcde 16.003cde 16.165bc 18.827bcde 17.805bcde 0.000

KSY ( % TL ) 11.272bcdef 12.068def 12.607abcd 12.449def 12.987bcde 0.000

DYY( % TL ) 17.309a 17.538a 18.279a 17.907a 16.892a 0.630

Tablo 3.1.3.6.3.(devami)

Hamus Ceyhan(Hemite) Karaçay(km) Imali P

TL (mm) 73.49d 81.613bcd 72.66d 96.9885abcd 0.000

ÇB(%TL) 92.358g 93.482bcdefg 94.659cdefg 91.379a 0.000

SL ( % TL ) 82.983b 84.495b 84.063b 84.063ab 0.132

PD ( % TL ) 38.629d 39.435bcd 39.660bcd 39.573a 0.000

DYU ( % TL ) 12.831d 14.230bcd 13.161bcd 13.325a 0.000

BU ( % TL ) 5.552f 6.551ef 6.030ef 7.694d 0.000

GÇ ( % TL ) 3.647f 4.462ef 4.517bcdef 3.571bcd 0.000

BB ( % TL ) 19.950e 20.480bcde 17.727cde 18.966a 0.000

KSU ( % TL ) 38.629d 39.435cd 39.660bcd 39.573ab 0.000

VY ( % TL ) 16.999f 18.015bcde 17.707abcde 187.341a 0.000

KSY ( % TL ) 11.599g 12.056cdef 12.105bcdef 11.2308a 0.000

DYY ( % TL ) 17.674a 18.953a 18.806a 15.994a 0.630

Morfolojik karakterlerin total boy (TL) ile olan logaritmik iliskilerine ait matematiksel

esitlikler ve korelasyon katsayilari Tablo 3.1.3.6.4’te verilmistir. Populasyonlarda total boy ile

morfolojik karakterler arsinda pozitif bir korelasyon tespit edilmistir.

Tablo 3.1.3.6.4. Garra rufa bireyleri morfolojik karakterlerin TL ile olan logaritmik

iliskilerine ait matematiksel esitlikler ve korelasyon katsayilari. A) ÇB, VY ve BB’nun TL ile

olan logaritmik iliskisi, B) SB ve PD’nin TL ile logaritmik iliskisi.

A) ÇB=a+b*TL R2 VY=a+b*TL R2 BB=a+b*TL R2

Tekir ÇB=0.857+9.721*TL 0.935 VY=0.875-80.571*TL 0.908 BB=0.038+15.827*TL 0.586

Firniz ÇB=0.956-1.809*TL 0.983 VY=0.150+3.769*TL 0.666 BB=0.147+5.549*TL 0.702

Zeytin ÇB=0.919+1.855*TL 0.994 VY=0.976-0.065*TL 0.944 BB=0.173+1.834*TL 0.965

Körsulu ÇB=0.835+9.283*TL 0.446 VY=0.179+1.761*TL 0.897 BB=0.189+0.823*TL 0.673

Aksu ÇB=0.972-4.353*TL 0.985 VY=0.109+6.478*TL 0.641 BB=0.169+2.133*TL 0.920

Karasu ÇB=0.924+1.100*TL 0.997 VY=0.138+4.629*TL 0.740 BB=0.191+0.320*TL 0.951

Sabun ÇB=1.070-13.130*TL 0.984 VY=0.154+0.650*TL 0.733 BB=0.212-1.018*TL 0.965

Savrun ÇB=0.929-0.572*TL 0.994 VY=0.134+3.063*TL 0.599 BB=0.205-1.027*TL 0.916

Yaruz ÇB=0.872+7.535*TL 0.988 VY=0.139+5.559*TL 0.363 BB=0.204-0.543*TL 0.738

Ceyhan ÇB=0.952-1.370*TL 0.992 VY=0.164+1.080*TL 0.647 BB=0.165+2.876*TL 0.670

Hamus ÇB=0.913+0.793*TL 0.984 VY=0.175-0.345*TL 0.931 BB=0.203-0.227*TL 0.970

Hamide ÇB=0.959-1.750*TL 0.990 VY=0.209-1.967*TL 0.997 BB=0.190+1.0144*TL 0.995

Karaçay ÇB=0.946+0.178*TL 0.973 VY=0.269-6.142*TL 0.996 BB=0.152+3.104*TL 0.839

Imali ÇB=1.116-19.393*TL 0.927 VY=0.058+12.057*TL 0.494 BB=0.159+2.917*TL 0.889

Tablo 3.1.3.6.4 (devami)


Tekir SB=0.714+16.85*TL 0.827 PD=0.405-2.570*TL 0.415

Firniz SB=0.809+6.334*TL 0.971 PD=0.3164+7.670*TL 0.944

Zeytin SB=0.891-3.104*TL 0.996 PD=0.322+5.349*TL 0.766

Körsulu SB=0.682+15.550*TL 0.366 PD=0.389+1.582*TL 0.928

Aksu SB=0.815+3.261*TL 0.990 PD=0.328+7.154*TL 0.887

Karasu SB=0.848+0.6584*TL 0.993 PD=0.373+2.593*TL 0.942

Sabun SB=1.000-14.247*TL 0.985 PD=0.378+1.306*TL 0.966

Savrun SB=0.762+9.015*TL 0.969 PD=0.382+0.243*TL 0.907

Yaruz SB=0.848+0.6584*TL 0.993 PD=0.284+13.38*TL 0.8793

Ceyhan SB=0.872-1.109*TL 0.977 PD=0.371+1.852*TL 0.982

Hamus SB=0.859-2.146*TL 0.994 PD=0.405-1.355*TL 0.963

Hamide SB=0.878-2.362*TL 0.985 PD=0.397-0.171*TL 0.999

Karaçay SB=0.834+0.489*TL 0.979 PD=0.462-4.316*TL 0.991

Imali SB=0.741+11.346*TL 0.900 PD=0423-2.623*TL 0.925

Tablo 3.1.3.6.5’te Orta ve Yukari Ceyhan Havzasi’nda yakalanan Garra rufa örneklerinde

sayilabilir morfolojik özellikler verilmistir. Buna göre dorsal yüzgeç isin sayisi Tekir

Çayi’nda III-7, Firniz, Zeytin ve Hamus çaylarinda II-8, Körsulu Çayi’nda II 7-9, Imali

Deresi’nde II 5-8, Aksu Çay,. Sabun Deresi, Savrun Çayi, Yarpuz Çayi veCeyhan (Hamite

Suyu)’nda II-8-9, Ceyhan ve Karasu’da II-9 ve Karaçay’da ise II 5-7 olarak bulunmustur.

Anal yüzgeç isin sayisi ise Aksu Çayi ve Imali Deresi hariç diger sistemlerde II-5 olarak

bulunmustur. Kuyruk yüzgeci isin sayisi ise Tekir ve Firniz Çayi’nda 20 adet. Zeytin Çayi.

Körsulu Çayi. Sabun deresi. Savrun Çayi. Yarpuz. Ceyhan. Hamus Çayi ve Ceyhan(Hemite

Suyu)’nda 22 adet olarak. Aksu Çayi ve Karasu’da 24 adet, Karaçay’da 21, Imali Deresi’nde

ise 23 adet olarak tespit edilmistir. Ventral yüzgeç isin sayisi Tekir Çayi, Sabun Deresi ve

Savrun Çayi hariç diger sistemlerde I-8 olarak bulunmustur. Pektoral yüzgeç isin sayilarinin

ise tüm sistemlerde I 11-14 arasinda degistigi bulunmustur. Line lateral pul sayisi 35-36

arasinda olup line lateral- dorsal pul sayisi 3-5 ve line lateral- ventral pul sayisi ise 3-4

arasinda bulunmustur. Söz konusu mofoloijk degerler Geldiay ve Balik (1988)’in belirtmis

oldugu degerler ile benzerlik göstermektedir.

Tablo 3.1.3.6.5. Orta ve Yukari Ceyhan Havzasi’nda belirtilen akarsu sistemlerinde

yakalanan Garra rufa örneklerinde sayilabilir morfolojik özellikler

Tekir Çayi Firniz Çayi N X Min Mak SD N X Min Mak SD Dorsal 3 III 7 6 II 8

Anal 3 II 5 6 II 5

Kaudal 3 20.333 20 21 0.577 6 20

Ventral 3 I 7-8 I-7 I-8 6 I 8

Pektoral 3 I 11-12 I 11 I 12 6 I 11-12

L. lat. pul say. 3 36.66 36 37 0.577 6 35.66 35 36 0.516

L.lat.dorsal pul sayisi 3 4 6 4.833 4 5 0.408

L.lat. ventral pul sayisi 3 3 6 4

Zeytin Çayi Körsulu Çayi N X Min Mak SD N X Min Mak SD Dorsal 11 II 8 41 II 7-9

Anal 11 II 5 41 II 5

Kaudal 11 21.636 20 22 0.809 41 21.292 18 23 1.078

Ventral 11 I 8 41 I 7-8 I 7 I 8

Pektoral 11 I 12 -13 I 12 I 13 41 I 11-13 I 11 I 13

L. lat. pul say. 11 35.636 35 36 0.504 41 36 33 36 0.223

L.lat.dorsal pul sayisi 11 5 41 5


Aksu Çayi Karasu N X Min Mak SD N X Min Mak SD Dorsal 8 II 8-9 II 9 II 10 5 II 9

Anal 8 II 4-5 II 4 II 5 5 II 6

Kaudal 8 24 5 24

Ventral 8 I 7-8 I-7 I-8 5 I 8

Pektoral 8 I 12-14 I 12 I 14 5 I 12

L. lat. pul say. 8 36 5 36



Sabun Deresi Savrun Çayi N X Min Mak SD N X Min Mak SD Dorsal 5 II 8-9 II-8 II-9 8 II 8-9 II-8 II-9

Anal 5 II 5 8 II-5

Kaudal 5 21.6 20 22 0.894 8 22

Ventral 5 I 7-8 I-7 I-8 8 I 7-8 I-7 I-8

Pektoral 5 I 11-12 I-11 I-12 8 I 11-12 I-11 I-12

L. lat. pul say. 5 33.4 33 35 0.894 8 33.25 33 35 0.707

L.lat.dorsal pul sayisi 5 3.2 3 4 0.447 8 3.125 3 4


Tablo 3.1.3.6.5.(devami)

Yarpuz Çayi Ceyhan (Afsin) N X Min Mak SD N X Min Mak SD Dorsal 4 II 8-9 II-8 II-9 13 II –9

Anal 4 II 5 13 II-5

Kaudal 4 21.5 20 22 1 13 22

Ventral 4 I 7-8 I-7 I-8 13 I-8

Pektoral 4 I 11-12 I-11 I-12 13 I-12

L. lat. pul say. 4 34.846 34 35 0.554 13 34.846 34 36 0.554



Hamus Çayi Ceyhan(Hemite Suyu)


Dorsal 10 II 8 6 II 8-9

Anal 10 II –5 6 II-5

Kaudal 10 21.8 20 22 0.632 6 22

Ventral 10 I-8 6 I-8

Pektoral 10 I 12 6 I-12

L. lat. pul say. 10 35.1 35 36 0.567 6 36

L.lat.dorsal pul sayisi 10 4 6 4.5 4 5 0.547

L.lat. ventral pul sayisi 10 3 6 3.5 3 4 0.547

Karaçay Imali Deresi


Dorsal 5 II 5-7 5 II 5-8

Anal 5 II-5 5 II 4-5

Kaudal 5 20.8 20 22 1.095 5 23.2 22 24 1.095

Ventral 5 I-8 5 I-8

Pektoral 5 I 12-13 5 I-12

L. lat. pul say. 5 36 5 35.8 35 36 0.447



3.1.3.7.Bilimsel adi : Chondrostoma regium HECKEL 1843

Türkçe adi : Kababurun

Yerel adi : Kizil kanat

Sekil 3.1.3.7. Sir Baraj Gölü’nde Chondrostoma regium örnegi

Bu türün Kuzeybati ve Trakya hariç bütün Anadolu’da, Dicle, Firat, Ceyhan, Seyhan,

Göksu, Kizilirmak ve Beysehir Gölü’nde yasadigi bildirmektedir (Geldiay ve Balik, 1988).

Ceyhan Nehir sisteminde Sir Baraj Gölü’nde ve Cevdediye Kasabasi Köprü civarindan

yakalanmistir.

Ince uzun bir vücut sekli olup rengi sirt tarafinda yesilimsi kahve rengi ve isikta mavimsi

yansimalar gösterir. Yan taraflar, karin tarafi ve kuyruk yüzgeçleri portakal sarisi rengindedir

(Sekil 3.1.3.7.1). Vücut yüksekligi. standart boyda 4-4.8 defa vardir. Vücut yüksekligi

(35.25 mm), bas boyundan (31.87 mm) daha fazladir. Dorsal yüzgeç uzuznlugu(DYU)

standart boyda yaklasik olarak 7.37 defa bulunur. Biyiklari yoktur. Bas yüksekligi standart

boyun 1/ 9.65’i kadar ve predorsal ise standart boyun 1/1.94’ü kadardir. Bas boyu/ bas

yüksekligi orani 2.02, bas boyu/ burun uzunlugu orani 5.46, kuyruk sapi uzunlugu / kuyruk

sapi yüksekligi orani ise 2.24 olarak bulunmustur. Kuyruk yüzgeci derin çatalli ve loplarinin

ucu sivridir. Sir Baraj Gölü ve Ceyhan (Hemite Suyu) Nehri’nde yakalanan Chondrostoma

regium bireylerinin ortalama boylari 181.08 mm. ortalama agirliklari ise 51.20 g olarak

bulunmustur (Tablo 3.1.3.7.1).

Tablo 3.1.3.7.1.Incelenen Chondrostoma regium örneklerinde ölçülebilir morfolojik

özellikler


W (g) 9 51.202 24 118 30.314

TL (mm) 9 181.081 151.72 253.83 30.430

LF (mm) 9 164.54 138.29 228.85 27.012

SL (mm) 9 152.46 126.9 214.28 26.152


Bas boyu (mm) 9 31.87 27.06 42.61 4.834


Göz çapi (mm) 9 7.218 6.76 8.4 0.579




Predorsal (mm) 9 78.227 66.55 109.71 13.391




SL / Bas boyu 9 4.775 4.513 5.028 0.134




SL / Predorsal 9 1.948 1.906 1.973 0.025


SL / Kuyruk sapi yüksekligi 9 10.972 10.663 11.284 0.237



Kuyruk sapi uzunlugu / kuyruk sapi yüksekligi 9 2.246 1.803 2.506 0.282

Standart boy (SL) total boyun (TL) yaklasik %84’üne esittir. Morfolojik karakterler

TL’nin yüzdesi olarak Tablo 3.1.3.7.2’de verilmis olup TL orijinal total boy degerlerini

gösterirken diger morfometrik karakterlser TL nin yüzdesi olarak ifade edilmistir. Sir Baraj

Gölü ve Hamidiye suyundan yakalanan örneklerin morfolojik karakterleri arasinda herhangi

bir farklilik tespit edilememistir.

Tablo 3.1.3.7.2.Chondrostoma regium örneklerinde sistemlere göre morfometrik

karakterler ve istatistiksel karsilastirilmalar.

Hemite Suyu Sir Baraji P

TL (mm) 178.117 182.563 0.853

ÇB (%TL) 91.131a 90.842a 0.625

SL ( % TL ) 84.193a 84.146a 0.607

PD ( % TL ) 43.061a 43.250a 0.524

DYU ( % TL ) 9.179a 9.351a 0.774

BU ( % TL ) 3.381a 3.192ab 0.722

GÇ ( % TL ) 3.962a 4.081a 0.879

BB ( % TL ) 17.58a 17.664a 0.689

BY ( % TL ) 9.253a 8.541a 0.542

VY ( % TL ) 18.929b 19.748b 0.574

KSY ( % TL ) 7.600a 8.863a 0.574

KSU (%TL) 16.772a 17.542a 0.511

DYY ( % TL ) 14.225a 13.909a 0.684


korelasyon katsayilari ise Tablo 3.1.3.7.3’te verilmistir. Total boy ile morfolojik karakterler

arsinda pozitif bir korelasyon mevcuttur.

Tablo 3.1.3.7.3.Chondrostoma regium örneklerinde sistemlere göre bazi morfolojik

karakterlerin TL ile olan logaritmik iliskilerine ait matematiksel esitlikler ve korelasyon

katsayilari.

Ceyhan Nehiri (Hemite Suyu) Sir Baraji

Y=a+b*TL R2 Y=a+b*TL R2

BY=0.1606-12.034*TL 0.6904 BY=0.00006+14.73*TL 5E-05

VY=0.062+22.506*TL 0.3257 VY=0.0838+19.664*TL 0.0845

BB=0.2012-4.4992*TL 0.9595 BB=0.1826-1.1047*TL 0.8914

ÇB=0.8995+2.0572*TL 0.9007 ÇB=0.6539+44.402*TL 0.7182

SB=0.9177-13.401*TL 0.9686 SB=0.8345+1.6337*TL 0.9324

PD=0.5091-13.88*TL 0.9721 PD=0.4389-1.6883*TL 0.969

KSU=0.1086+10.42*TL 0.1193 KSU=-0.2449+69.927 0.2807

KSY=0.072+0.6969*TL 0.885 KSY=-0.056+3.5221 0.6259

Chondrostoma regium bireylerinde dorsal yüzgeç isin sayisinin II 8-10, anal yüzgeç isin

sayisi ise Ceyhan Nehiri (Hemite Suyu)’inde I-II 8-10 iken Sir Baraj Gölü’nde II-10 olarak

tespit edilmistir. Diger yüzgeç isin sayilari her iki sistemde de ayni bulunmustur (Tablo

3.1.9.3). Linea lateraldeki pul sayisi 63 adet olup, line lateral-dorsal pul sayisi ise 9 adet

olarak bulunmustur. Farinks disleri tek sira halinde olup Ceyhan Nehiri’nde (Hemite Suyu) 7

adet, Sir Baraj Gölü’nde ise 6 adet olarak bulunmustur (Tablo 3.1.3.7.4). Söz konusu

sayilabilir morfolojik özellikler Gelidiay ve Balik (1988)’in belirtmis oldugu özellikler ile

benzerlik göstermektedir.

Tablo 3.1.3.7.4. Chondrostoma regium örneklerinde sayilabilir morfolojik özellikler

Ceyhan Nehri (Hemite Suyu) Sir Baraji


Dorsal 3 II 8-10 II-8 II-10 6 II 8-10 II-8 II-10

Anal 3 I-II 8-10 6 II-10

Kaudal 3 26 6 26

Ventral 3 I-8 6 I-8

Pektoral 3 I 12-13 I-12 I-12 6 I 12-13 I-12 I-12

L. lat. pul say. 3 63.333 62 65 1.527 6 63.166 60 65 1.940


L.lat. ventral pul sayisi 3 6 6 6.166 6 7 0.408

Farinks disi 3 7 6 7

3.1.3.8.Bilimsel adi: Barbus rajonarum HECKEL 1843

Türkçe adi : Biykli balik

Yerel adi : Sivri sazan

Sekil 3.1.3.8. Zeytin Çayi’ndan yakalanmis bir Barbus rajonarum örnegi

Dicle, Firat ve Ceyhan Nehirleri ile Antakya içsularinda varligi bildirilmektedir (Geldiay

ve Balik. 1988). Bu çalismada Barbus rajonarum’un Orta Ceyhan Havzasi’nda mevcut iken

Yukari Ceyhan Havzasi’nda bulunmadigi görülmüstür. Arastirma kapsaminda Zeytin Çayi,

Aksu Çaynin asagi kesimleri, Menzelet Baraj Gölü ve Sir Baraj Gölü’nde tespit edilmistir.

Barbus rajonarum bireylerinin vücutlari yanlardan basik ve iri pullarla örtülüdür. Agiz

ventral konumlu olup etli dudaklarla çevrilmistir. Iki çift biyiktan bir çifti uzundur. Üst biyik

uzunlugu standart boyun yaklasik 1/14’ü kadardir. Standart boy vücut yüksekliginin yaklasik

olarak 4 katidir. Bas yüksek ve burun sivridir. Bas yüksekligi ortalama olarak 25.81 mm olup

standart boyda 7.46 defa bulunur. Bas boyu bas yüksekliginin yaklasik olarak 2 kati, göz

çapinin ise 7 kati kadardir (Tablo 3.13.8.1). Gözler iri olup bas boyunda 5.5-7 defa vardir.

Prerdorsal standart boyun yaklasik yarisi kadardir. Dorsal yüzgecin serbest kenari içeri dogru

kavisli olup posterior kenarinda kuvvetli discikler bulunur. Anal ve Pektoral yüzgeçlerin

serbest uçlari sivridir. Ekonomik önemi olan bir baliktir.

Tablo 3.1.3.8.1.Orta ve Yukari Ceyhan Havzasindan yakalanan Barbus rajonarum



W (g) 11 109.89 86.42 142.46 21.31 TL (mm) 11 221.46 129.43 261.76 36.82 LF (mm) 11 203.04 177.07 230.56 17.99 SL (mm) 11 185.82 164.14 205.1 13.66 Vüvut yüksekligi (mm) 11 43.07 37.42 48.28 4.01 Bas boyu (mm) 11 51.35 46.39 60.42 4.30 Bas yüksekligi (mm) 11 25.81 19.37 34.01 4.96 Göz çapi (mm) 11 7.71 7.18 8.81 0.55 Burun uzunlugu (mm) 11 17.29 10.73 25.63 4.79 Dorsal yüzgeç u zunlugu (mm) 11 23.75 21.27 27.56 1.81 Dorsal yüzgeç yüksekligi (mm) 11 33.91 29.2 37.77 2.65 Üst biyik uzunlugu (mm) 11 13.46 10.43 18.87 2.48 Alt biyik uzunlugu (mm) 11 13.61 11.3 15.3 1.66 Predorsal (mm) 11 94.53 81.45 108.87 7.75 Kuyruk sapi uzunlugu (mm) 11 37.44 33.64 40.97 2.57 Kuyruk sapi yüksekligi (mm) 11 19.99 18.22 22.97 1.59 SL / Vücut yüksekligi 11 4.32 3.94 4.65 0.25 SL / Bas boyu 11 3.62 3.25 3.92 0.24 SL / Bas yüksekligi 11 7.46 5.85 9.55 1.64 SL / Burun uzunlugu 11 11.56 7.76 17.13 3.48 SL / Dorsal yüzgeç uzunlugu 11 7.83 7.22 8.74 0.43 SL / Predorsal 11 1.96 1.88 2.02 0.03 SL / Kuyruk sapi uzunlugu 11 4.96 4.60 5.20 0.15 Bas boyu / Bas yüksekligi 11 2.04 1.72 2.46 0.32 Bas boyu / Burun uzunlugu 11 3.14 2.3 4.36 0.74 Bas boyu / Göz çapi 11 6.67 5.31 7.23 0.56 SL/ Üst Biyik uzunlugu 11 14.18 10.86 19.06 2.63 SL/Alt Biyik uzunlugu 11 13.84 10.87 17.29 2.07

Barbus rajonarum bireylerinde standart boy (SL) total boyun (TL) yaklasik %85’i

civarindadir. Diger morfolojik karakterlerin TL’nin yüzdesi olarak ortalama degerleri

Tablo 3.1.3.8.2’te verilmis ve bir çok morfolojik kaarkterler tüm sistemlerde istatistiksel

açidan benzer bulunmustur.

Tablo 3.1.3.8.2. Barbus rajonarum örneklerinde sistemlere göre morfometrik karakterler

ve istatistiksel karsilastirilmalar. (TL orijinal ortalama deger olup digerleri TL’nin yüzdesi

olarak verilmistir. Rakamlar üzerinde bulunan ‘’a.b’’ isaretleri Tukey HSD test sonuçlari olup



Zeytin Çayi Aksu Çayi Menzelet Baraji P

TL (mm) 227.623a 207.775a 222.016a 0.853

ÇB(%TL) 87.873a 88.74a 101.50a 0.143

SL ( % TL ) 80.511a 82.606a 92.504a 0.121

PD ( % TL ) 40.834a 41.458a 47.337a 0.095

DYU ( % TL ) 10.647a 11.116a 11.294a 0.774

BU ( % TL ) 9.723a 8.731ab 6.098b 0.000

GÇ ( % TL ) 3.413a 3.637a 3.812a 0.879

BB ( % TL ) 23.913a 23.174a 23.915a 0.184

BY ( % TL ) 13.414a 13.385a 10.079b 0.05

VY ( % TL ) 17.711b 19.368b 22.283a 0.008

KSY ( % TL ) 8.658a 8.863a 9.994a 0.137

KSU (%TL) 16.093a 17.139a 18.579a 0.794

DYY ( % TL ) 15.603a 15.960a 15.911a 0.423

Üst Biyik Uz.(%TL) 5.815a 6.083a 6.845a 0.794

Alt Biyik Uz. (%TL) 6.254a 6.355a 6.496a 0.533



arsinda pozitif bir korelasyon olup özellikle Zeytin Çay’nda yakalanan bireylerin korelasyon

katsayilari oldukça yüksek bulunmustur. Aksu Çayi’nda 2 adet birey yakalandigindan söz

konusu bireylerin TL ile olan logaritmik iliskilerine ait matematiksel esitlikler ve korelasyon

katsayilari hesaplanmamistir.

Tablo 3.1.3.8.3. Barbus rajonarum’un bazi morfolojik karakterlerin TL ile olan logaritmik

iliskilerine ait matematiksel esitlikler ve korelasyon katsayilari. A) ÇB, VY ve BB’nun TL ile

olan logaritmik iliskisi, B) SB ve PD’nin TL ile logaritmik iliskisi.

Zeytin Çayi Menzelet Baraji


BY=0.129+1.098*TL 0.870 BY=0.028+15.382*TL 0.528

VY=0.123+12.194*TL 0.887 VY=0.020+41.820*TL 0.322

BB=0.205+7.713*TL 0.804 BB=0.045+40.285*TL 0.605

ÇB=0.885-1.308*TL 0.987 ÇB=0.170+175.060*TL 0.460

SB=0.636+38.294*TL 0.875 SB=0.124+165.770*TL 0.570

PD=0.298+24.892*TL 0.977 PD=0.080+81.737*TL 0.445

KSU=0.140+4.695*TL 0.991 KSU=0.020+34.031*TL 0.454

KSY=0.076+2.391*TL 0.887 KSY=0.013+18.066*TL 0.342

Line lateraldeki pul sayisi her üç sistemde de ortalama 52, linea lateral- dorsal pul sayisi

9-10 ve linea lateral -ventral pul sayisinin ise 6-7 adet olarak bulunmustur. Farinks disleri üç

sirali ve 4.3.2 seklindedir. Solungaç diken sayisi ise 14 adet olarak bulunmustur(Tablo

3.1.3.8.4).

Tablo 3.1.3.8.4. Barbus rajonarum örneklerinde sistemlere göre sayilabilir morfolojik

özellikler

Zeytin Çayi Aksu Çayi N X Min Mak SD N X Min Mak SD Dorsal 4 II-8 2 II 7-8 II-7 II-8 Anal 4 II-5 2 II-5 Kaudal 4 25 24 26 1.1547 2 25 24 26 1.414 Ventral 4 I-8 2 I-8 Pektoral 4 II-16 2 II-14 L. lat. pul say. 4 51.75 50 54 1.707 2 51.5 51 52 0.707 L.lat.dorsal pul sayisi 4 9.5 9 10 0.577 2 9.5 9 10 0.707 L.lat. ventral pul sayisi 4 6.25 6 7 0.5 2 7 Farinks disi 4 4.3.2 2 4.3.2 Solungaç diken sayisi 4 14.25 13 16 1.258 2 14 Menzelet Baraji N X Min Mak SD Dorsal 5 II-9 Anal 5 II-6 Kaudal 5 24 Ventral 5 I-8 Pektoral 5 I-17-18 I-17 I-18 L. lat. pul say. 5 52.6 52 54 0.894 L.lat.dorsal pul sayisi 5 9 L.lat. ventral pul sayisi 5 6 Farinks disi 5 4.3.2 Solungaç diken sayisi 5 14.4 14 16 0.894

Barbus rajonarum bireylerinin line lateral pul sayisi 49-60, linea lateral - dorsal pul sayisi

10-13, linea lateral- ventral pul sayisi ise 6-8 adet olarak, farink dislerinin 4.3.2 ve solungaç

diken sayisi ise 13-14 olarak bildirilmistir (Geldiay ve Balik 1988). Bu proje çalismasinda

tespit edilen degerler söz konusu çalisma ile uyum göstermektedir.

3.1.3.9.Bilimsel adi : Capoeta capoeta angorae HANKO 1924

Türkçe adi : Siraz

Yerel adi : Sari balik

Sekil 3.1.3.9. Firniz Çayi’nda yakalanmis Capoeta capoeta angorae örnegi

Vücut yuvarlagimsi ve ig seklinde olup pullarla örtülüdür. Pullarin büyüklügü fazla

degildir. Vücut rengi sirtta gri kahverengi, karin bölgesi ve yan taraflarda ise sarimsi beyazdir

(Sekil 3.1.3.9). Bundan dolayi bölgede “Sari Balik” olarak bilinir ve ekonomik degeri olan bir

türdür.

Çalismanin yürütüldügü istasyondan 16’sinda Capoeta capoeta angorae örnekleri tespit

edilmistir. Tablo 3.1.3.9.1’te Capoeta capoeta angorae bireylerinin Orta veYukari Ceyhan

Havzasi’ndaki cografik konumlari ve yakalanan örnek sayilari ile örnekleme sayilari

verilmistir. Buna göre çok genis bir dagilim gösteren Capoeta capoeta angorae bireyleri

derelerin yukari bölgelerindeki alabalik zonlarina kadar dagilim gösterdikleri gibi çok daha

asagi kesimlerde ve ilik sularda da yasarlar.

Tablo 3.1.3.9.1.Capoeta capoeta angorae’nin bulundugu akarsularin cografik konumlari

ve örnek sayilari.






Zeytin Çayi 8 1 698 37o 48’ 36o 47’


Sabun Deresi 7 1 223 37o 16’ 36o 27’

Hamus Çayi 4 1 264 37o 10’ 36o 24’

Yarpuz Çayi 5 1 126 37o 07’ 36o 18’

Karasu Çayi 10 2 127 37o 02’ 36o 17’

Savrun Çayi 10 1 295 37o 35’ 36o 53’

Andirin Suyu 4

Imali Deresi 8 630 37 o 20’ 36 o 46’

Ceyhan 4 1233 38 o 08’ 37 o 00’

Sariz Suyu 4 1778 38 o 38’ 36 o 26’

Menzelet Baraji 8 612

Capoeta capoeta angorae’nin standart boyu vücut yüksekliginin yaklasik 4 katidir. Bas

boyu hemen hemen vücut yüksekligi ile aynidir. Bas genis burun küt ve agiz ventral

konumludur. Bas boyu burun uzunlugunun 2 kati kadar olup standart boyun 1/4’ünü

olsturmaktadir. Bir çift biyik olup biyik uzunlugu standart boyun yaklasik 1/26’si, bas

boyunun ise 1/6’si kadardir. Gözler küçük olup çapi bas uzunlugundan 5.5 defa

bulunmaktadir. Kuyruk yüzgeci derin çatalli ve loplarinin ucu sivridir. Kuyruk sapi

uzunlugu/ Kuyruk sapi yüksekligi 1.93 olarak bulunmustur (Tablo 3.1.3.9.2).

Tablo 3.1.3.9.2’te C.c. angorae örneklerinin sistemlere göre morfometrik karakterleri

verilmis ve populasyonlar arasindaki fark istatistiki olarak karsilastirilmistir.

Tablo 3.1.3.9.2’de standart boy (SL) total boyun (TL) yaklasik %85’ine esit olup sistemler

arasindaki fark önemsiz bulunmustur (p>0.001). Diger morfolojik karakterlerin TL’nin

yüzdesi olarak ortalama degerleri ayni tabloda verilmistir.

Tablo. 3.1.3.9.2. Orta ve Yukari Ceyhan Havzasindan yakalanan Capoeta capoeta angorae



W (g) 167 48.214 2.916 207.9 39.780

TL (mm) 140 158.307 66.78 270.8 38.159

LF (mm) 140 143.418 64.06 250.1 34.873

SL (mm) 140 130.983 22.2 230.4 32.846


Bas boyu (mm) 140 31.567 12.26 52.07 7.414


Göz çapi (mm) 140 5.885 3.31 12.87 1.08




Biyik uzunlugu (mm) 124 5.367 2.59 9.94 1.286

Predorsal (mm) 140 62.773 27.73 106.63 14.433




SL / Bas boyu 140 4.305 1.810 11.117 1.342




SL / Predorsal 140 2.196 0.380 5.741 0.800




Bas boyu / Göz çapi 140 5.522 1.983 10.882 1.656


SL/ Biyik uzunlugu 124 26.137 4.683 59.708 8.450

Bas boyu / biyik uzunlugu 124 6.114 2.496 13.955 1.842

Predorsal (PD) Körsulu, Aksu, Andirin, Zeytin ve Savrun Çaylari’nda benzerlik

gösterirken, Tekir Çayi, Karasu, Sabun Deresi, Yarpuz Çayi, Ceyhan (Poskof), Hamus, Firniz,

Sögütlü, Menzelet Baraji, Sariz Suyu ve Imali Dere’lerinde farkli bulunmustur. Dorsal yüzgeç

yüksekligi (DYY) tüm sistemlerdeki C.c. angorae bireylerinde aynidir(Tablo 3.1.3.9.3).

Dorsal yüzgeç uzunlugu (DYU), Körsulu , Aksu, ve Andirin Suyu’nda benzer, ayni sekilde

Karasu Sabun Deresi, Yarpuz Çayi, Firniz Çayi ve Sögütlü Çayinda kendi arasinda dorsal

yüzgeç uzuznlugu bakimindan benzer iken diger sistemlerde farklidir (Körsulu Çayiab, Aksu

Çayiab ve Andirin Suyuab, Karasubcd, Sabun Dresibcd, Yarpuz Çayibcd, Firniz Çayibcd, Sögütlü

Çayibcd, Zeytin Çayia, Savrun Çayiabc, Hamus Çayid, Menzelet Barajicd, Imali Deresia).

Tablo 3.1.3.9.3 C.c. angorae örneklerinde sistemlere göre morfometrik karakterler ve


verilmistir. Rakamlar üzerinde bulunan ‘’a.b.c.d.e.f.g’’ isaretleri Tukey HSD test sonuçlari olup



Körsulu Tekir Aksu Andirin Zeytin P TL (mm) 196.733abc 165.105abcde 182.323abcd 187.333efg 191.434ab 0.000 ÇB(%TL) 90.659abc 90.102abcde 90.158abcd 90.452defg 89.436ab 0.000 SL ( % TL ) 83.712ab 83.285ab 83.534ab 84.148a 82.194ab 0.132 PD ( % TL ) 39.005ab 38.886abc 39.675ab 38.600ab 37.700ab 0.000 DYU ( % TL ) 11.622ab 11.435abc 11.203ab 10.891ab 12.000a 0.000 BU ( % TL ) 6.755bc 7.448abc 7.467abc 7.724a 7.450ab 0.000 GÇ ( % TL ) 3.510ab 3.702abc 4.217a 3.546ab 3.352abc 0.000 BB ( % TL ) 19.446abc 19.977abcd 20.077abc 19.499abc 19.657ab 0.000 BY ( % TL ) 12.714a 12.545ab 12.710a 12.113

a 12.816a 0.000

VY ( % TL ) 20.013ab 20.133abcd 19.475abc 19.108abc 18.109abc 0.000 KSY ( % TL ) 9.471abc 9.480abcd 9.046abcd 9.323abc 9.269ab 0.000 DYY (%TL) 16.069a 16.691a 16.145a 16.647a 16.403a 0.630

Karasu Sabun Savrun Yarpuz Ceyhan P TL (mm) 143.239bcdef 140.904bcdef 161.243abcde 140.512bcdef 150.98abcdef 0.000 ÇB(%TL) 90.498abcdef 90.759bcdefg 91.927abcdef 90.289bcdefg 90.9709abcdef 0.000 SL ( % TL ) 83.541b 82.849b 85.324ab 82.879b 83.867b 0.132 PD ( % TL ) 40.693bc 39.535bcd 40.356ab 38.758bcd 39.419bc 0.000 DYU( % TL ) 11.419bcd 11.433bcd 11.224abc 11.047bcd 11.806abc 0.000 BU ( % TL ) 7.819bcd 7.636cd 6.922cd 6.295de 7.248cd 0.000 GÇ ( % TL ) 4.233abc 4.426abc 3.578bcde 4.058bcde 3.841bcde 0.000 BB ( % TL ) 20.359bcde 20.694bcde 20.030abcd 18.408cde 16.977de 0.000 BY ( % TL ) 11.293abcd 12.889bcd 12.042a 13.149abc 12.590abc 0.000 VY ( % TL ) 19.549bcde 18.248cde 21.519abc 22.836abcde 20.421abcde 0.000 KSY ( % TL ) 9.144bcdef 8.588def 9.301abcd 8.820def 9.629bcde 0.000 DYY( % TL ) 16.317a 15.194a 15.057a 16.071a 16.577a 0.630 Hamus Firniz Sögütlü Menzelet Sariz Imali P TL (mm) 84.945g 138.416cdef 130.77efg 107.458fg 113.449fg 199.205a 0.000 ÇB(%TL) 93.049g 91.346bcdefg 91.956cdefg 91.841fg 88.827efg 89.151a 0.000 SL ( % TL ) 83.340b 83.649b 84.176b 83.807b 83.560b 84.793ab 0.132 PD ( % TL ) 42.144d 40.278bcd 42.766bcd 41.242cd 39.201c d 41.022a 0.000 DYU ( % TL ) 11.671d 11.369bcd 12.507bcd 12.063cd 11.751cd 11.514a 0.000 BU ( % TL ) 5.806f 4.707ef 4.553ef 5.301f 4.729f 5.509cd 0.000 GÇ ( % TL ) 4.895f 3.192ef 4.274bcdef 4.550cdef 3.981def 3.008bcd 0.000 BB ( % TL ) 22.442e 20.224bcde 21.124bcde 22.141de 20.594de 20.240a 0.000 BY ( % TL ) 14.021d 10.005cd 11.621bcd 9.764cd 10.977cd 10.776ab 0.000 VY ( % TL ) 17.986f 20.568bcde 22.858abcde 21.822def 19.316ef 19.465a 0.000 KSY ( % TL ) 8.209g 9.758cdef 10.253bcdef 8.917fg 8.710efg 9.858a 0.000 DYY ( % TL ) 16.023a 16.058a 16.792a 16.681a 16.946a 15.113a 0.630


korelasyon katsayilari ise Tablo 3.1.3.9.4’te verilmistir. Buna göre total boy ile morfolojik

karakterler arsinda pozitif bir korelasyon olup korelasyon katsayilari oldukça yüksek

bulunmustur.


matematiksel esitlikler ve korelasyon katsayilari. A) ÇB, VY ve BB’nun TL ile olan

logaritmik iliskisi, B) SB ve PD’nin TL ile logaritmik iliskisi.

A) BY=a+b*TL R2 VY=a+b*TL R2 BB=a+b*TL R2 Körsulu BY=0.086+1.644*TL 0.894 VY=0.180+3.579*TL 0.933 BB=0.201-1.170*TL 0.773 Tekir BY=0.109+2.678*TL 0.743 VY=0.191+1.713*TL 0.764 BB=0.182+2.936*TL 0.920 Aksu BY=0.133-1.031*TL 0.982 VY=0.210-2.745*TL 0.974 BB=0.203-0.476*TL 0.985 Andirin BY=0.097+4.282*TL 0.963 VY=0.119+12.927*TL 0.975 BB=0.139+10.03*TL 0.996 Zeytin BY=0.141-2.427*TL 0.862 VY=0.149+6.183*TL 0.615 BB=0.1560+6.9429*TL 0.877 Karaçay BY=0.106+2.734*TL 0.839 VY=0.266-9.941*TL 0.844 BB=0.188+2.202*TL 0.977 Sabun BY=0.072+7.925*TL 0.667 VY=0.103+11.128*TL 0.416 BB=0.161+6.437*TL 0.987 Savrun BY=0.117+3.133*TL 0.963 VY=0.199+2.380*TL 0.975 BB=0.182+2.763*TL 0.987 Yarpuz BY=0.145-1.885*TL 0.947 VY=0.035+26.897TL 0.118 BB=0.391-28.777*TL 0.905 Ceyhan BY=0.054+10.609*TL 0.705 VY=0.211-0.989*TL 0.883 BB=0.080+15.659*TL 0.117 Hamus BY=0.201+1.907*TL 0.996 VY=0.224-3.561*TL 0.973 BB=0.201+1.907*TL 0.996 Firniz BY=0.108-1.144*TL 0.835 VY=0.187+2.515*TL 0.818 BB=0.157+6.1804*TL 0.855 Sögütlü BY=0.018+12.852*TL 0.077 VY=0.124+13.683 0.331 BB=0.19+2.762*TL 0.733 Menzelet BY=0.106+1.7198*TL 0.891 VY=0.349-13.977*TL 0.795 BB=0.197+2.591*TL 0.854 Sariz BY=0.122-1.367*TL 0.657 VY=0.250-6.375*TL 0.901 BB=0.192+1.564*TL 0.980 Imali BY=0.097+2.127*TL 0.891 VY=0.174+4.073*TL 0.943 BB=0.152+9.925*TL 0.892 B) ÇY=a+b*TL R2 SB=a+b*TL R2 PD=a+b*TL R2 Körsulu ÇB=0.957-9.049*TL 0.989 SB=0.865-5.037*TL 0.987 PD=0.394- 0.733*TL 0.982 Tekir ÇB=0.863+6.248*TL 0.982 SB=0.802+5.135*TL 0.973 PD=0.375+2.227*TL 0.932 Aksu ÇB=0.886+2.776*TL 0.999 SB=0.803+5.715*TL 0.996 PD=0.398-0.165*TL 0.991 Andirin ÇB=0.956-9.9108*TL 0.996 SB=0.852-1.830*TL 0.997 PD=0.391-0.950*TL 0.999 Zeytin ÇB=0.878+3.163*TL 0.926 SB=0.829-1.358*TL 0.927 PD=0.336+7.795*TL 0.944 Karaçay ÇB=0.893+1.779*TL 0.972 SB=0.848+1.693*TL 0.978 PD=0.341+9.316*TL 0.940 Sabun ÇB=0.980-10.710*TL 0.983 SB=0.955-17.679*TL 0.969 PD=0.386+1.291*TL 0.969 Savrun ÇB=0.877+6.577*TL 0.992 SB=0.842+1.792*TL 0.990 PD=0.392+1.754*TL 0.981 Yarpuz ÇB=0.931-3.881*TL 0.986 SB=0.826+0.457*TL 0.992 PD=0.494-14.727*TL 0.992 Ceyhan ÇB=0.842+10.127*TL 0.998 SB=0.760+11.663*TL 0.992 PD=0.339+8.226*TL 0.999 Hamus ÇB=0.880+4.147*TL 0.996 SB=0.883-4.085*TL 0.999 PD=0.474-4.317*TL 0.967 Firniz ÇB=0.951-5.125*TL 0.995 SB=0.890-7.3140*TL 0.985 PD=0.415-1.714*TL 0.987 Tablo 3.1.11.4’in devami. Sögütlü ÇB=0.991-9.419*TL 0.936 SB=0.914-9.390*TL 0.959 PD=0.324+13.434*TL 0.751 Menzelet ÇB=0.884+3.712*TL 0.975 SB=0.809+3.159*TL 0.982 PD=0.460-5.024*TL 0.979 Sariz ÇB=0.911-2.5162*TL 0.910 SB=0.833+0.294*TL 0.882 PD=0.442-5.593*TL 0.965 Imali ÇB=1.027-26.680*TL 0.786 SB=0.865-3.256*TL 0.997 PD=0.366+8.561*TL 0.989

C.c. angorae örneklerinde sistemlere göre sayilabilir morfolojik karakterleri ise

Tablo 3.1.3.9.5’te verilmistir. Dorsal yüzgeç isin sayisi Sabun Deresi, Yarpuz Çayi ve Hamus

Çaylarinda II-9, Savrun Çayi’nda II 8-10 ve diger sistemlerde ise II 9-10 arasinda

bulunmustur. Anal yüzgeç isin (A) sayisi Körsulu Çayi ve Aksu Çayi’nda II 4-6, Tekir Çayi,

Andirin Suyu ve Karasu’da II 5-6 ve Zeytin Çayi’nda II-5 iken diger tünm sistemlerde II 4-6

olarak bulunmustur. Kaudal yüzgeç isin (C) sayisi Karasu, Tekir Çayi, Aksu Çayi, Andirin

Suyu ve Zeytin Çaylari’nda 24 adety olup diger sistemlerde 22 adettir. Ventral yüzgeç (V)

isin sayisi Karasu ve Aksu Çayi’nda II 8-10, Tekir Çayi ve Andirin Suyu’nda I 9-10, Sabun

Deresi, Hamus Çayi, Yarpuz çayi, Sögütül Deresi ve Sariz Suyu’nda ise II 9, Ceyhan, Firniz

Çayi, Menzelet Baraji ve Imali Deresi’nde ise II 8-9 olarak bulunmustur.

Capoeta capoeta angorae örneklerinde, dorsal yüzgeç isin sayisi Sabun Deresi, Yarpuz Çayi,

Hamus Çaylarinda II-9, Savrun Çayi’nda II 8-10 iken diger sistemlerde II 9-10 arasinda

bulunmustur. Anal yüzgeç isin (A) sayisi, Körsulu Çayi ve Aksu Çayi’nda II 4-6, Tekir Çayi,

Andirin Suyu, Karasu’da II 5-6, Zeytin Çayi’nda II-5 olup diger sistemlerde II 4-6 olarak

bulunmustur. Kaudal yüzgeç isin (C) sayisi, Karasu, Tekir Çayi, Aksu Çayi, Andirin Suyu ve

Zeytin Çaylari’nda 24 adet olup diger sistemlerde 22 olarak bulunmustur. Ventral yüzgeç (V) isin

sayisi, Karasu ve Aksu Çayi’nda II 8-10, Tekir Çayi ve Andirin Suyu’nda I 9-10, Sabun Deresi,

Hamus Çayi, Yarpuz çayi, Sögütül Deresi ve Sariz Suyu’nda II 9, Ceyhan, Firniz Çayi, Menzelet

Baraji ve Imali Deresi’nde ise II 8-9 olarak bulunmustur.

Pektoral yüzgeç isin (P) sayisi, Körsulu Çayi’nda I 16-20, Tekir Çayi’nda I 17-20, Aksu

Çayi’nda I 16-18, Andirin Suyu’nda I 17-19, Zeytin Çayi’nda I 17-18, Karasu ve Savrun Çayi’nda

I 16-19 olarak bulunurken, Sabun deresi, Yarpuz Çayi, Ceyhan (Poskof), Hamus Çayi’nda I-19,

Firniz Çayi, Sögütlü Deresi, Menzelet Baraji, Sariz Suyu ve Imali Deresi’nde ise I 18-19 olarak

bulunmustur.

Capoeta capoeta angorae örneklerinde line lateral pul sayisi, Körsulu ve Tekir Çaylari’nda 70

adet, Aksu Çayi, Firniz Çayi, Sögütlü Deresi, Sariz Suyu, Imali Deresi ve Menzelet Baraji’nda 69

adet, Andirin Suyu, Ceyhan ve Hamus Çayi’nda 67 adet, Karasu, Sabun Deresi ve Yarpuz

Çayi’nda 66 ve Savrun Çayi’nda ise 65 olarak bulunmustur.

Capoeta capoeta angorae örneklerinde linea lateral - dorsal pul sayilari, Savrun, Tekir, Aksu

Ceyhan, Hamus, Firniz, Sögütlü, Sariz, Imali çaylari ve Menzelet Barajinda 12 adet, Andirin Suyu,

Sabun Deresi ve Yarpuz Çayi’nda 11, Körsulu Çayi’nda 13 ve Karasu’da ise 14 olarak

bulunmustur.

Capoeta capoeta angorae örneklerinde linea lateral - ventral pul sayilari, Körsulu Çayi’nda 11,

Karasu’da 8 olarak bulunurken diger sistemlerde 9 olarak bulunmustur. Omur sayilari 46 adet;

farinks dis saysi ve sirasi ise 4.3.2 olarak bulunmustur. Solungaç diken sayisi, Tekir Çayi’nda 20,

Zeytin Çayi’nda 21, Yarpuz Çayi ve Menzelet Baraji’nda 22 olarak bulunurken, Körsulu Çayi,

Aksu Çayi, Andirin Suyu, Karasu, Savrun Çayi, Ceyhan, Hamus Çayi, Firniz Çayi, Sögütlü Deresi,

Sariz Suyu ve Imali Deresi’sinde ise 23 adet olarak belirlenmistir.

Tablo 3.1.3.9.5. Capoeta capoeta angorae örneklerinde sayilabilir morfolojik özellikler

Körsulu Çayi Tekir Çayi N X Min Mak SD N X Min Mak SD Dorsal 26 II 9-10 II 9 II 10 20 II 9-10 Anal 26 II 4-6 II-4 II–6 20 II 5-6 Kaudal 26 24 20 26 0.532 20 24.2 24 26 0.630 Ventral 26 II 8-10 II-8 II-10 20 I 9-10 Pektoral 26 I 16-20 I 16 I 20 20 I 17-20 L. lat. pul say. 26 69.9 64 75 3.319 20 69.68 64 75 3.621 L.lat.dorsal pul sayisi 26 12.99 12 15 0.999 20 11.974 10 13 0.911 L.lat. ventral pul sayisi 26 11.42 8 13 1.390 20 9.315 9 10 0.475 Omur sayisi 26 46 20 46 Farinks disi 26 4.3.2 20 4.3.2 Solungaç diken sayisi 26 22.7 18 24 1.896 20 20.15 16 20 1.067 Aksu Çayi Andirin Suyu N X Min Mak SD N X Min Mak SD Dorsal 7 II 9-10 II 9 II 10 4 II 9-10 Anal 7 II 4-6 II-4 II–6 4 II 5-6 Kaudal 7 24 20 26 0.741 4 24 Ventral 7 II 8-10 II-8 II-10 4 I 9-10 Pektoral 7 I 16-18 I 16 I 20 4 I 17-19 L. lat. pul say. 7 68.571 67 71 1.511 4 67.25 66 69 1.5 L.lat.dorsal pul sayisi 7 11.571 10 13 0.975 4 10.75 10 12 0.957 L.lat. ventral pul sayisi 7 9 7 10 1 4 8.75 8 9 0.5 Omur sayisi 7 46 4 46 Farinks disi 7 4.3.2 4 4.3.2 Solungaç diken sayisi 7 23 20 24 1.214 4 23 Zeytin Çayi Karasu N X Min Mak SD N X Min Mak SD D 8 II 9-10 II 9 II 10 10 II 9-10 A 8 II 5 II-5 II–5 10 II 5-6 C 8 23.75 22 26 1.281 10 22 V 8 II 9-10 II-8 II-10 10 II 9-10 P 8 I 17-18 I 17 I 19 10 I 16-19 L. lat. pul say. 8 69 64 73 3.854 10 65.3 64 67 0.948 L.lat.dorsal pul sayisi 8 13 11 13 0.755 10 14 L.lat. ventral pul sayisi 8 8.875 8 10 0.640 10 8.2 8 10 0.632 Omur sayisi 8 46 10 46 Farinks disi 8 4.3.2 10 4.3.2 Solungaç diken sayisi 8 21.25 17 25 2.815 10 23

Sabun Deresi Savrun Çayi

N X Min Mak SD N X Min Mak SD Dorsal 7 II 9 10 II 8-10 Anal 7 II 6 10 II-6 Kaudal 7 22 10 22 Ventral 7 II 9 10 II 9-10 Pektoral 7 I 19 10 I 16-19 L. lat. pul say. 7 66.42 65 68 0.975 10 64.25 57 67 4.200 L.lat.dorsal pul sayisi 7 11.142 11 12 0.377 10 12 L.lat. ventral pul sayisi 7 9 10 9 Omur sayisi 7 46 10 46 Farinks disi 7 4.3.2 10 4.3.2 Solungaç diken sayisi 7 22.42 17 28 3.552 10 23

Tablo 3.1.3.9.5. (devami)

Yarpuz Çayi Ceyhan N X Min Mak SD N X Min Mak SD Dorsal 5 II 9 4 II 9-10 Anal 5 II 6 4 II-6 Kaudal 5 22 4 22 Ventral 5 II 9 4 II 8-9 Pektoral 5 I 19 4 I 19 L. lat. pul say. 5 66.42 65 68 0.975 4 66.6 66 67 0.547 L.lat.dorsal pul sayisi 5 11.142 11 12 0.377 4 12 L.lat. ventral pul sayisi 5 9 4 9 Omur sayisi 5 46 4 46 Farinks disi 5 4.3.2 4 4.3.2 Solungaç diken sayisi 5 22.42 17 28 3.552 4 23.2 23 24 0.447 Hamus Çayi Firniz Çayi N X Min Mak SD N X Min Mak SD Dorsal 4 II 9 8 II 9-10 Anal 4 II 6 8 II-6 Kaudal 4 22 8 22 Ventral 4 II 9 8 II 8-9 Pektoral 4 I 19 8 I 18-19 L. lat. pul say. 4 66.75 66 67 0.5 8 69.375 68 71 1.187 L.lat.dorsal pul sayisi 4 12 8 12 L.lat. ventral pul sayisi 4 9 8 9 Omur sayisi 4 46 8 46 Farinks disi 4 4.3.2 8 4.3.2 Solungaç diken sayisi 4 23.25 23 24 0.5 8 22.5 17 28 3.295 Sögütlü Çayi Menzelet Baraji N X Min Mak SD N X Min Mak SD Dorsal 4 II 9-10 II-9 II-10 8 II 9-10 Anal 4 II 6 8 II-6 Kaudal 4 22 8 22 Ventral 4 II 9 8 II 8-9 Pektoral 4 I18- 19 8 I 18-19 L. lat. pul say. 4 68.636 65 71 1.747 8 69.4 68 71 1.341 L.lat.dorsal pul sayisi 4 12 8 12 L.lat. ventral pul sayisi 4 9 8 11 Omur sayisi 4 46 8 46 Farinks disi 4 4.3.2 8 4.3.2 Solungaç diken sayisi 4 22.636 17 28 3.009 8 22 22 24 0.707 Sariz Suyu Imali deresi N X Min Mak SD N X Min Mak SD Dorsal 4 II 9-10 II-9 II-10 8 II 9-10 Anal 4 II 6 8 II-6 Kaudal 4 22 8 22 Ventral 4 II 9 8 II 8-9 Pektoral 4 I 18- 19 8 I 18-19 L. lat. pul say. 4 68.636 65 71 1.747 8 69.2 68 71 1.253 L.lat.dorsal pul sayisi 4 12 8 12 L.lat. ventral pul sayisi 4 9 8 11 Omur sayisi 4 46 8 46 Farinks disi 4 4.3.2 8 4.3.2 Solungaç diken sayisi 4 22.636 17 28 3.009 8 22.857 22 24 0.690

3.1.3.10.Bilimsel adi : Capoeta barroisi LORTET 1894

Türkçe adi : Siraz

Yerel adi : Mil baligi

Sekil 3.1.3.10. Zeytin Çayi’nda yakalanmis bir Capoeta barroisi örnegi

Capoeta barroisi bireyleri Tekir, Zeytin ve Savrun çaylari ile Menzelet ve Sir Baraj

göllerinde tespit edilmistir. Ceyhan nehir havzasinda Capoeta capoeta angorae bireylerine

göre daha dar bir bölgede dagilim gösterirler. Vücut yanlardan hafifçe basilmis ve yüksek

yapili olup çok sayida pullarla örtülüdür. Dorsal yüzgeçr ile bas ve vücudun yan taraflari

üzerinde çok sayida siyah lekeler bulunur (Sekil 3.1.3.10). Agiz büyük ve ventral konumlu

olup, köselerinde bir çift kisa biyik vardir. Biyik uzunlugu standart boyun yaklasik olarak

1/33.76’si kadardir. Bas boyu ise biyik uzunlugunun 7.88 kati kadardir. Bas boyu/Burun

uzunlugu orani 3.81 olarak bulunmustur (Tablo 3.1.3.10.4). Alt dudak iyi gelismistir. Dorsal

yüzgecin sonuncu basit isini kuvvetli gelismis olup posterior kenarinin kaideden itibaren 3/4’e

yakin kisminda testere seklinde titiklar bulunur. Kuyruk yüzgeci derin çatalli ve loplarinin ucu

sivridir.

Capoeta barroisi bireylerinde standart boy (SL), total boyun (TL) yaklasik %82’sine esit

olup Menzelet ve Sir Baraji’ndan yakalanan bireylerde total boy Tekir, Zeytin ve Savrun

çaylarindan yakalananlardan daha büyüktür. Diger morfolojik karakterlerin TL’nin yüzdesi

olarak ortalama degerleri Tablo 3.1.3.10.1.’de verilmis ve DYY, BY ve BU karakterleri hariç,

sistemler arasindaki fark istatistiksel açidan önemli bulunmustur (p<0.05 ve p<0.001).

Tablo 3.1.3.10.1. Capoeta barroisi örneklerinde sistemlere göre morfometrik karakterler

ve istatistiksel karsilastirilmalar. (TL orijinal ortalama deger olup digerleri TL’nin yüzdesi

olarak verilmistir. Rakamlar üzerinde bulunan ‘’a.b.c’’ isaretleri Tukey HSD test sonuçlari olup



Tekir Çayi Zeytin Çayi Savrun Çayi Menzelet

Baraji

Sir Baraji P

TL (mm) 142.128b 135.615b 113.908b 224.78a 228.983a 0.000

SL ( % TL ) 82.459b 82.821b 83.759b 81.016a 81.341a 0.000

PD ( % TL ) 38.681b 40.377b 41.139b 39.929a 38.975a 0.000

DYU ( % TL ) 12.142ab 13.073ab 12.381b 15.383a 11.820ab 0.006

BU ( % TL ) 7.432a 6.934ab 6.957b 3.629ab 4.129ab 0.015

GÇ ( % TL ) 3.731c 4.212bc 4.429c 3.389a 3.072ab 0.000

BB ( % TL ) 20.687b 20.081b 20.337b 18.351a 18.397a 0.000

BY ( % TL ) 12.972a 13.755a 14.062a 9.268a 8.878a 0.292

VY ( % TL ) 20.395ab 21.826ab 22.630b 20.917abc 21.349abc 0.000

KSY ( % TL ) 9.319b 9.372b 9.416b 8.769a 8.409a 0.000

DYY ( % TL ) 16.880bc 16.593bc 17.261bc 14.026bc 14.803bc 0.630

Biyik Uz.(%TL) 3.577a 3.234ab 2.605b 2.166a 1.876ab 0.002

Bas yüksekligi (BY) ile DYY degerleri tüm sistemlerde benzer olup (p>0.05), diger

karakterler ise sistemlere göre farklilik göstermektedir (p<0.05 ve p<0.001).


korelasyon katsayilari ise Tablo 3.1.3.10.2’de verilmistir. Total boy ile morfolojik karakterler


Burada Zeytin Çayi’ndaki birey sayisinin az (N=2) olmasi dolayisiyla degerlenmdirme

yapilamamistir.

Tablo 3.1.3.10.2.Capoeta barroisi örneklerinde sistemlere göre bazi morfolojik

karakterlerin TL ile olan logaritmik iliskilerine ait matematiksel esitlikler ve korelasyon

katsayilari. A) BY, BB ve ÇB’nin TL ile olan logaritmik iliskisi, B) SB ve PD’nin TL ile

logaritmik iliskisi.

A) BY=a+b*TL R2 BB=a+b*TL R2 ÇB=a+b*TL R2

Tekir BY=0.153-3.285*TL 0.999 BB=0.266-2.699*TL 0.943 ÇB=0.850+7.607*TL 0.957

Savrun BY=0.137+0.340*TL 0.990 BB=0.183+2.151*TL 0.985 ÇB=0.946-2.997*TL 0.999

Menzelet BY=0.074+4.159*TL 0.723 BB=0.173+2.424*TL 0.976 ÇB=0.859+6.865*TL 0.924

Sir BY=0.030+13.305*TL 0.487 BB=0.135+11.175*TL 0.885 ÇB=0.615+62.118*TL 0.965


Tekir SB=0.819+0.7679*TL 0.9913 PD=0.4176-4.348*TL 0.954

Savrun SB=0.8807-4.6061*TL 0.9999 PD=0.4233-1.2755*TL 0.9984

Menzelet SB=0.7899+4.5299*TL 0.9642 SB=0.5504+59.748*TL 0.9913

Sir PD=0.4213-4.9304*TL 0.9982 PD=0.2802+24.895*TL 0.9766

Sayilabilir morfolojik özelliklere göre; Capoeta barroisi bireylerinin dorsal yüzgeç isin

sayisi Savrun Çayi’nda II-8 olarak bulunurken, diger sistemlerde II-9 olarak bulunmustur.

Anal yüzgeç isin sayisi Tekir ve Savun Çayi’nda II-5 olarak, Zeytin Çayi, Menzelet Baraji ve

Sir Baraji’da ise II-6 oldugu bulunmustur (Tablo 3.1.3.10.3). Linea lateral pul sayisi ortalama

olarak Tekir Çayi’nda 71, Zeytin Çayi’nda 66, Savrun Çayi’nda 65, Menzelet Baraji’nda 74

ve Sir Baraj Gölü’nde ise 72 adet olarak bulunmustur. Linea lateral-dorsal pul sayisi Tekir ve

Zeytin Çaylari’nda 13, Savrun Çayi’nda 12, Menzelet Baraji’nda 11 ve Sir Baraj Gölü’nde

ise 16 adet olarak bulunmustur. Linea lateral-ventral pul sayisi Tekir ve Zeytin Çaylari’nda 11

adet olarak, Savrun Çayi ve Sir Baraj Gölü’nde ise 9 adet olarak, Menzelet Baraj Gölü’nde ise

10 adet olarak bulunmustur. Solungaç diken sayisi Tekir Çayi’nda 22, Zeytin Çayi’nda 20,

Savrun Çayi’nda 27, Menzelet Baraji’nda 25, Sir Baraj Gölü’nde ise 24 adet olarak

bulunmustur. Farinks disleri ise 3 sirali olup 4.3.2 seklinde siralanmislardir.

Tablo 3.1.3.10.3. Orta ve Yukari Ceyhan Havzasi’na ait Capoeta barroisi örneklerinde

sayilabilir morfolojik özellikler

Tekir Çayi Zeytin Çayi N X Min Mak SD N X Min Mak SD Dorsal 4 II-9 2 II-9 Anal 4 II-5 2 II-6 Kaudal 4 26 2 26 Ventral 4 I 8-9 I-8 I-9 2 I 6-7 I-6 I-7 Pektoral 4 I15-18 I-15 I-18 2 I 15-18 I-15 I-18 L. lat. pul say. 4 71 70 72 1.154 2 68.5 67 70 2.121 L.lat.dorsal pul sayisi 4 13 12 14 0.816 2 12.5 13 13 0.707 L.lat. ventral pul sayisi 4 11 10 13 1.414 2 10.5 9 12 2.121 Farinks disi 4 4.3.2 2 4.3.2 Solungaç diken sayisi 4 21.75 20 24 1.707 20 16 24 5.656 Savrun Çayi Menzelet Baraji N X Min Mak SD N X Min Mak SD Dorsal 4 II-8 5 II-9 Anal 4 II-5 5 II-6 Kaudal 4 22 5 26 Ventral 4 I-7 5 I-7 Pektoral 4 I-14 5 I-15 L. lat. pul say. 4 65 64 66 0.816 5 73.8 73 75 0.836 L.lat.dorsal pul sayisi 4 11.5 11 12 0.577 5 11 L.lat. ventral pul sayisi 4 9 5 10 Farinks disi 4 4.3.2 5 4.3.2 Solungaç diken sayisi 4 27 5 24.6 23 26 1.341 Sir Baraji N X Min Mak SD Dorsal 3 II-9 Anal 3 II-6 Kaudal 3 26 Ventral 3 I 7 Pektoral 3 I-15 L. lat. pul say. 3 72 70 73 1.732 L.lat.dorsal pul sayisi 3 16 L.lat. ventral pul sayisi 3 9 Farinks disi 3 4.3.2 Solungaç diken sayisi 3 24.33 23 26 1.527

Kaudal yüzgeç isin sayisi Savrun Çayi’nda 22, diger sistemlerde ise 26 olarak

bulunmustur. Ventral yüzgeç isin sayisi Tekir Çayi’nda I 8-9, Zeytin Çayi’nda I 6-7 olarak

bulunurken deger sistemlerde I-7 olarak bulunmustur. Pektoral yüzgeç isin sayisi Tekir ve

Zeytin Çaylarinda I 15-18 olarak, Savrun Çayi’nda I-14, Menzelet Baraji ve Sir Baraj

Gölü’ndeki Capoeta barroisi bireylerinde ise I-15 olarak bulunmustur. Tablo 3.1.3.10.4’e

göre standart boy vücut yüksekliginin yaklasik 4 katidir. Bas boyu standart boy’da 4.25 defa

bulunur. Standart boy predorsal’in yaklasik olarak 2 kati kadardir. Göz çapi bas boyunda 5.5-

6 defa bulunur.

Tablo 3.1.3.10.4.Orta ve Yukari Ceyhan Havzasindan yakalanan Capoeta barroisi



W (g) 18 65.15 10.855 150 45.736 TL (mm) 18 172.56 94.34 253.4 55.045 LF (mm) 18 154.33 85.95 221.7 47.283 SL (mm) 18 141.23 78.13 205.1 43.294 Vüvut yüksekligi (mm) 18 35.43 20.51 56.4 11.522 Bas boyu (mm) 18 33.00 18.85 46.09 8.838 Bas yüksekligi (mm) 18 18.75 12.57 23.71 3.156 Göz çapi (mm) 18 6.14 4.35 8.1 1.234 Burun uzunlugu (mm) 18 8.89 6.78 11.48 1.457 Dorsal yüzgeç uzunlugu (mm) 18 22.56 11.55 52.28 9.742 Dorsal yüzgeç yüksekligi (mm) 18 26.04 16.83 37.14 6.296 Biyik uzunlugu (mm) 18 4.31 2.53 5.84 1.020 Predorsal (mm) 18 68.66 38.53 100.96 21.577 Kuyruk sapi uzunlugu (mm) 18 28.50 14.42 42.02 9.279 Kuyruk sapi yüksekligi (mm) 18 15.31 8.53 22.07 4.321 SL / Vücut yüksekligi 18 4.048 3.517 7.357 0.844 SL / Bas boyu 18 4.25 3.883 4.608 0.234 SL / Bas yüksekligi 18 7.49 5.706 9.691 1.502 SL / Burun uzunlugu 18 16.41 10.349 26.015 5.310 SL / Dorsal yüzgeç uzunlugu 18 6.46 3.448 7.169 0.810 SL / Predorsal 18 2.05 1.948 2.163 0.055 SL / Kuyruk sapi uzunlugu 18 4.96 4.708 5.418 0.200 Bas boyu / Bas yüksekligi 18 1.75 1.387 2.251 0.281 Bas boyu / Burun uzunlugu 18 3.81 2.539 5.984 1.097 Bas boyu / Göz çapi 18 5.30 4.004 6.464 0.644 Kuyruk sapi uzunlugu / K. Sapi yüksek. 18 1.85 1.582 2.138 0.138 SL/ Biyik uzunlugu 18 33.76 21 48.805 8.873 Bas boyu / biyik uzunlugu 18 7.88 5.339 11.194 1.826

3.1.4. Cobitidae

3.1.4.1.Bilimsel adi : Cobitis sp.

Türkçe adi :

Yerel adi : Kaya baligi

Sekil 3.1.4.1.Ceyhan Nehri (Yukari Ceyhan)’de bulunan bir Cobitis sp. örnegi

Avrupa, Asya, Afrika ve Anadolu’da genis bir yayilis gösterir (Geldiay ve Balik, 1988).

Vücut uzun ve yan taraflardan yassilasmis olup ince yapili küçük pullarla örtülüdür. Alt

dudak orta kisminda hilal seklinde bir girinti meydana getirmistir. Agiz etrafinda üç çift biyik

vardir. Burun üzerinden çikan biyiklardan anteriörde bulunanlarin boyu göz çapindan biraz

daha küçük, posreriördekilerin boyu ise hemen hemen göz çapi kadardir. Ventral yüzgeçler

dorsal yüzgecin alt ortasindan baslarlar. Standart boy vücut yüksekliginin yaklasik olarak 7

kati, bas boyunun ise 5.43 kati kadardir. Kuyruk yüzgeci tek loplu ve serbest kenari hafif

yuvarlaktir. Vücut rengi sarimsi-gri, yan taraflar ve karin kismi ise bazen beyaz, bazen de kirli

saridir. Vücudun yan taraflarinda sayilari 13-18 arasinda degisen ve boyuna iki sira halinde

uzanan siyah renkli benekler vardir. Dorsal ve kaudal yüzgeçler üzerinde düzenli ve enine

siralar halinde dizilmis siyah renkli küçük benekler bulunur (Sekil 3.1.4.1).

Vücut yuvarlak ve uzundur. Vucudun yan tarafinda özellikle enine siyah çizgiler görülür.

Dorsal yüzgeç uzunlugu standart boyda yaklasik olarak 11.74 defa bulunur. Kuyruk sapi

uzunlugu standart boyun yaklasik 1/6.43’ü kadardir. Gözler küçük olup göz çapi bas boyunda

6-7 defa bulunur. Kuyruk sapi uzunlugu/Kuyruk sapi yüksekligi 1.90 civarindadir

(Tablo 3.1.4.1)

Tablo 3.1.4.1.Orta ve Yukari Ceyhan Havzasindan yakalanan Cobitis sp. örneklerinde



W (g) 16 8.06 1.15 16.324 5.251 TL (mm) 16 103.47 52.78 179.84 37.065 SL (mm) 16 90.47 46.12 167.7 33.407 Vüvut yüksekligi (mm) 16 13.15 7.48 18.4 3.541 Bas boyu (mm) 16 16.45 8.79 21.94 4.413 Bas yüksekligi (mm) 16 8.99 4.96 12.99 2.918 Göz çapi (mm) 16 2.60 1.48 3.51 0.722 Dorsal yüzgeç uzunlugu (mm) 16 7.84 3.65 12.12 2.896 Dorsal yüzgeç yüksekligi (mm) 16 12.72 7.5 17.36 3.323 Predorsal (mm) 16 46.45 23.76 83.78 16.404 Kuyruk sapi uzunlugu (mm) 16 15.27 6.19 41.94 8.460 Kuyruk sapi yüksekligi (mm) 16 8.02 4.77 17.38 3.138 SL / Vücut yüksekligi 16 6.81 3.287 10.932 1.763 SL / Bas boyu 16 5.43 3.625 8.887 1.138 SL / Bas yüksekligi 14 9.69 7.726 15.495 2.390 SL / Dorsal yüzgeç uzunlugu 16 11.74 9.113 17.288 2.225 SL / Predorsal 16 1.96 1.285 3.2336 0.378 SL / Kuyruk sapi uzunlugu 16 6.43 2.567 9.807 1.481 Bas boyu / Bas yüksekligi 16 1.81 1.197 2.806 0.391 Bas boyu / Göz çapi 16 6.37 5.295 7.920 0.762 Kuyruk sapi uzunlugu / K. Sapi yüksek. 16 1.90 1.060 4.438 0.798

Yapilan çalismalarda Orta ve Yukari Ceyhan Hazasi’ndaki akarsu sistemlerinden, Savrun

Çayi, Ceyhan Nehri, Hemite Çayi ve Terbüzek Çayi’nda Cobitis sp. bireyleri tespit edilmistir.

Bu arastirmada tespit edilen Cobitis sp.bireyleri Ceyhan Nehir sistemi için ilk kayittir. Cobitis

sp.’in sistemlere göre morfometrik karakterleri ve istatistiksel karsilastirilmalari ise

Tablo 3.1.4.2’de verilmistir.

Tablo 3.1.4.2.Cobitis sp. örneklerinde sistemlere göre morfometrik karakterler ve

istatistiksel karsilastirilmalar (TL orijinal ortalama deger olup digerleri TL’nin yüzdesi olarak

verilmistir.)

Savrun Çayi Ceyhan (Yazidere) Ceyhan(Hemite Suyu) Törbüzek Çayi P

TL (mm) 83.67 123.794 54.802 115.18 0.131

SL ( % TL ) 87.725 87.509 87.209 86.681 0.171

PD ( % TL ) 46.444 45.291 45.92 47.317 0.193

DYU ( % TL ) 5.485 8.027 7.387 6.936 0.051

BU ( % TL ) 5.306 4.971 5.217 0.068

GÇ ( % TL ) 2.677 2.495 2.820 3.047 0.010

BB ( % TL ) 16.720 16.017 18.056 16.495 0.398

BY ( % TL ) 11.354 7.091 9.732 9.763 0.090

VY ( % TL ) 15.644 12.083 10.549 12.519 0.014

KSY ( % TL ) 10.170 7.497 9.151 7.371 0.212

KSU ( % TL ) 13.672 15.588 12.278 15.341 0.237

DYY ( % TL ) 13.840 12.133 14.607 11.877 0.018

Tablo 3.1.4.2’te görüldügü gibi standart boy (SL), total boyun (TL) yaklasik %87’sine

esit tir. Diger morfolojik karakterler TL’nin yüzdesi olarak verilmis olup tüm karakterler için

sistemler arasindaki fark istatistiksel açidan önemsiz bulunmustur (p>0.05 ve p>0.001).

Cobitis sp. örneklerinin sayilabilir morfolojik özellikleri ise Tablo 3.1.4.3’te verilmistir.

Burada dorsal yüzgeç isin sayisinin Savrun Çayi ve Hemite Suyu’nda I-6, Ceyhan Nehri’nde I

6-7 ve Törbüzek Çayi’nda ise I-7 olarak bulunmustur. Anal yüzgeç isin sayisi Savrun Çayi ve

Hemite Suyu’nda I-6, Ceyhan Nehri ve Törbüzek Çayi’nda ise I-5 dir. Pektoral yüzgeç isinlari

Savrun ve Ceyhan Nehri’nde I 6-7, Hemite Suyu’nda I-7 ve Törbüzek Çayi’nda ise I-6 olarak

bulunmustur (Tablo 3.1.4.3).

Tablo 3.1.4.3. Orta ve Yukari Ceyhan Havzasindan yakalanan Cobitis sp. örneklerinde

sayilabilir morfolojik özellikler.

Savrun Çayi Ceyhan Nehri (Yazidere) N X Min Mak SD N X Min Mak SD Dorsal 1 I-6 10 I 6-7 I-6 I-7 Anal 1 I-6 10 I-5 Ventral 1 I-4 10 I 4-5 I-4 I-5 Pektoral 1 I 6-7 I-6 I-7 10 I 6-7 I-6 I-7 Ceyhan Nehiri(Hemite Suyu) Törbüzek Çayi N X Min Mak SD N X Min Mak SD Dorsal 4 I-6 1 I -7 Anal 4 I-6 1 I-5 Ventral 4 I-4 1 I 4-5 I-4 I-5 Pektoral 4 I -7 1 I 6


korelasyon katsayilari Tablo 3.1.4.4’te verilmistir.

Tablo 3.1.4.4. Ceyhan -Yazidere mevkii ile Ceyhan- Hemite Suyu’nda tespit edilen

Cobitis sp. örneklerinde bazi morfolojik karakterlerin TL ile olan logaritmik iliskilerine ait

matematiksel esitlikler ve korelasyon katsayilari:

Ceyhan (Yzazidere) Ceyhan (Hemite Suyu)


SB=0.910-4.3969*TL 0.9149 SB=0.7513+6.611*TL 0.8939

VY=0.048+8.625*TL 0.2342 KSU=0.1394-0.9121*TL 0.5183

BB=0.0163+17.053*TL 0.046 BB=0.289-5.9843*TL 0.5683

DYU=0.0311+5.868*TL 0.286 DYY=0.177-1.7083*TL 0.7403

PD=0.158+35.267*TL 0.1187 PD=0.3922+3.6656*TL 0.7849

Total boy ile morfolojik karakterler arasinda pozitif bir korelasyon olup korelasyon

katsayilari oldukça yüksek bulunmustur. Savrun Çayi ve Törbüzek Çay’larinda ancak birer

örnek oldugundan morfolojik karakterlere ait matematiksel esitlikler ve korelasyon

katsayilari hesaplanmamistir.

3.1.4.2.Bilimsel adi : Nemacheilus angorae STEINDACHNER 1897

Türkçe adi : Çöpçü baligi

Yerel adi : Çöpçü

Sekil 3.1.4.2. Savrun Çayi’nda yasayan Nemacheilus angorae örnegi.

Dogu ve Güneydogu Anadolu’nun küçük bir bölümü hariç bütün Anadolu’ya yayilmis

olup (Geldiay ve Balik,1998) Orta ve Yukari Ceyhan Havzasi’nda Terbüzek Çayi, Firniz

Çayi, Körsulu ve Savrun çaylarinda tespit edilmistir. Nemacheilus angorae Ceyhan Nehir

Havzasi’nda 120 m rakimdan 750 m rakima kadarki akarsularda mevcuttur.

Vücut silindirik sekilde olup, çok küçük pullarla örtülüdür. Renkleri çok degisken olup

genellikle gri-sari görünüstedir. Vücudun sirt ve yan taraflarinda çesitli büyüklükte ve

gelisigüzel dagilmis olan kahverengi-esmer benekler bulunur. Dorsal ve kaudal yüzgeçler

çogu zaman düzenli seriler halinde düzenli ve küçük kahverengi noktalardan meydana gelmis

enine bantlarla süslenmistir (Sekil. 3.1.4.2). Standart boy vücut yüksekliginin yaklasik 5 kati,

bas boyunun ise 3.82 kati kadardir. Kuyruk sapi uzunlugu standart boyun yaklasik 1/5’i kadar

olup, bas yüksekligi bas boyunda 1.5-2 dafa, burun uzunlugunda ise 3.5-4 defa bulunur.

Standart boy/ predorsal orani ise 2.14 olarak bulunmustur (Tablo 3.1.4.2.1).

Tablo 3.1.4.2.1. Nemacheilus angorae örneklerinin ölçülebilir morfolojik özellikleri.


W (g) 14 3.226 1.38 4 1.17 TL (mm) 14 60.23 50.92 66.5 5.82 ÇB(mm) 14 57.89 48.01 63.24 6.21 SL (mm) 14 50.54 43.01 54.16 4.89 Vüvut yüksekligi (mm) 14 10.84 7.59 12.24 1.93 Bas boyu (mm) 14 13.16 11.02 14.19 1.14 Bas yüksekligi (mm) 14 7.15 5.32 8.96 0.98 Göz çapi (mm) 14 2.52 1.62 2.99 0.51 Burun uzunlugu (mm) 14 3.37 3.01 4.34 0.45 Dorsal yüzgeç uzunlugu (mm) 14 6.45 6.12 7.74 0.43 Dorsal yüzgeç yüksekligi (mm) 14 15.71 7.89 11.2 3.98 Predorsal (mm) 14 24.83 10.02 28.95 5.10 Kuyruk sapi uzunlugu (mm) 14 10.42 8.83 11.86 1.01 Kuyruk sapi yüksekligi (mm) 14 5.97 4.71 7.02 0.73 SL / Vücut yüksekligi 14 4.78 4.24 5.66 0.50 SL / Bas boyu 14 3.82 3.38 3.97 0.14 SL / Bas yüksekligi 14 7.24 6.27 8.27 0.51 SL / Burun uzunlugu 14 15.48 12.98 17.86 2.20 SL / Dorsal yüzgeç uzunlugu 14 7.97 6.38 8.65 0.97 SL / Predorsal 14 2.14 1.57 4.39 0.69 SL / Kuyruk sapi uzunlugu 14 4.93 4.20 5.99 0.64 Bas boyu / Bas yüksekligi 14 1.85 1.40 2.21 0.17 Bas boyu / Burun uzunlugu 14 3.96 2.91 4.63 0.64

N. angorae bireylerinin dorsal, anal, ventral ve pektoral yüzgeç isin sayilari tüm

sistemlerde benzer olup sirasiytla dorsal II-8, anal II-5, ventral I-6 ve pektoral ise I-9 isina

sahiptir (Tablo 3.1.4.2.2).

Tablo 3.1.4.2.2. Savrun, Törbüzek, Firniz ve Körsulu Çaylari’ndan yakalanan Nemacheilus

angorae örneklerinde sayilabilir morfolojik özellikler.

Savrun Çayi Törbüzek Çayi N X Min Mak SD N X Min Mak SD Dorsal 4 II-8 4 II-8 Anal 4 II-5 4 II-5 Ventral 4 I-6 4 I-6 Pektoral 4 I-9 4 I-9 Firniz Çayi Körsulu Çayi N X Min Mak SD N X Min Mak SD Dorsal 3 II-8 3 II-8 Anal 3 II-5 3 II-5 Ventral 3 I-6 3 I-6 Pektoral 3 I-9 3 I-9

Nemacheilus angorae bireylerinin standart boyu (SL), total boyun (TL) yaklasik %80’nine

esittir. Diger morfolojik karakterler TL’nin yüzdesi olarak Tablo 3.1.4.2.3’te verilmis olup,

tüm karakterler için sistemler arasindaki fark istatistiksel açidan önemsiz bulunmustur.

Tablo 3.1.4.2.3.Nemacheilus angorae örneklerinde sistemlere göre morfometrik

karakterler ve istatistiksel karsilastirilmala r (TL orijinal ortalama deger olup digerleri TL’nin

yüzdesi olarak verilmistir).

Savrun Çayi Törbüzek Çayi Firniz Çayi Körsulu Çayi P TL (mm) 61.29 60.23 52.08 59.45 0.981 SL ( % TL ) 63.43 84.63 84.47 84.61 0.998 PD ( % TL ) 39.97 42.63 34.20 47.69 0.415 DYU ( % TL ) 15.79 15.00 15.55 15.23 0.402 DYY( % TL ) 11.10 11.39 10.92 10.04 0.605 BU ( % TL ) 6.01 5.47 5.81 5.15 0.314 GÇ ( % TL ) 3.90 4.16 4.19 4.41 0.959 BB ( % TL ) 21.02 21.80 22.16 22.93 0.914 BY ( % TL ) 12.20 11.58 11.44 12.12 0.861 VY ( % TL ) 17.83 18.10 17.78 17.63 0.993 KSU( % TL) 17.29 17.19 16.96 18.35 0.825 KSY( % TL) 9.92 9.71 9.71 1.33 0.945


korelasyon katsayilari ise Tablo 3.1.4.2.4’te verilmistir. Total boy ile morfolojik karakterler

arsinda pozitif bir korelasyon olup Savrun Çayi ve Körsulu Çayi’ndaki PD degerlerinin

korelasyon katsayilari oldukça düsük bulunmustur.

Tablo 3.1.4.2.4.Savrun, Törbüzek, Firniz ve Körsulu Çaylari’ndan yakalanan Nemacheilus

angorae örneklerinde bazi morfolojik karakterlerin TL ile olan logaritmik iliskilerine ait

matematiksel esitlikler ve korelasyon katsayilari. A) BY, VY ve BB’nin TL ile olan

logaritmik iliskisi, B) SB ve PD’nin TL ile logaritmik iliskisi.


Savrun BY=0.189-4.10*TL 0.891 VY=0.305-7.730*TL 0.958 BB=0.116+2.890*TL 0.595

Terbüzek BY=0.151-2.110*TL 0.894 VY=0.320-8.310*TL 0.999 BB=0.220-0.690*TL 0.992

Firniz BY=0.200-5.070*TL 0.946 VY=0.352-10.280*TL 0.990 BB=0.190+1.850*TL 0.984

Körsulu BY=0.037+4.94*TL 0.760 VY=0.350-10.630*TL 0.990 BB=0.104+2.370*TL 0.950


Savrun SB=0.830+0.850*TL 0.990 PD=0.229-10.320*TL 0.221

Terbüzek SB=0.848-0.132TL 0.999 PD=0.442-0.970*TL 0.664

Firniz SB=0.844-0.001*TL 0.999 PD=1.470-67.130*TL 0.970

Körsulu SB=0.865-1.124*TL 0.999 PD=0.096+22.360*TL 0.587

3.1.5. Siluridae

3.1.5.1.Bilimsel adi : Silurus glanis LINNAEUS, 1766

Türkçe adi : Yayin baligi

Yerel adi : Et baligi, Yayin baligi

Sekil.3.1.5.1. Menzelet Baraj Gölü’nden yakalanmis Silurus glanis örnegi.

Bütün Avrupa’da yaygin olan bu türün Trakya üzerinden yurdumuza girdigi ve Dogu ve

Güneydogu Anadolu Bölgesi hariç bütün yurdumuzda bulundugu bildirilmektedir (Gelidiay

ve Balik, 1988). Yapilan arazi çalismalarinda akarsu sistemlerinde örneklerine

rastlanilmamistir. Ceyhan Nehir sisteminde özellikle baraj göllerinde bulunmaktadirlar.

Vücut uzun, bas kuvvetli ve genistir. Agiz açikligi oldukça büyük ve etrafinda üç çift uzun

biyik bulunur. Biyiklardan iki çifti alt çenede, bir çifti ise üst çenede bulunur. Üst çenedeki

biyiklar gayet saglam ve uzun yapili olup geriye dogru yatirildiginda asagi dogru pektorallerin

sonuna kadar uzanabilir. Üst çene kenarlari intermaxiller kemiklerden meydana gelmistir.

Pektoral yüzgeçlerde kuvvetli bir diken radius bulunur. Anal yüzgeç çok uzamistir ve 90

civarinda yumusak isin tasir. Dorsal yüzgeç ise çok küçük olup basa yakin konumda yer alir.

Vücut iri yapili olup özellikle Menzelet Baraj gölünde 180 cm boyunda 50 kg agirliginda

bireyler tespit edilmistir. Vücudu çiplak olup, yumusak ve viskos karakterli bir deri ile

örtülüdür. Bas dorso-ventral olarak hafifce yassilasmistir. Çenede gayet iyi gelismis disler

bulunur. Kuyruk yüzgeci tek loplu ve serbest kenari yuvarlaktir. Vücut rengi çok degisken

olup, genellikle sirti siyahimsi gri veya kül rengi, karin tarafi ise kirli beyaz veya sarimtraktir

(Sekil 3.1.5.1).

Menzelet Baraj Gölü’ndeki Silurus glanis örneklerinde total boylarin 33.4 cm ile 187 cm.

ortalama agirligin ise 220 g ile 42500 g arasinda degistigi. Sir Baraj Gölü’ndeki Silurus

glanis bireylerinde ise total boylarin 35 cm ile 100 cm agirlik degerlerinin ise 220 g ile 6900

g arasinda degistigi tespit edilmistir (Tablo 3.1.5.1).

Tablo 3.1.5.1.Menzelet ve Sir Baraj Göl ü’nde yakalanan Silurus glanis örneklerinde



TL (cm) SL (cm) W (g) TL (cm) SL (cm) W (g)

Ort. 99.25 92.77 8076.40 57.2 54.34 1561

Min 33.4 23.69 220 35 32.5 220

Mak. 187 30.5 42500 100 91.5 6900

SD 24.97 179 6556.38 20.024 18.95 1988.50

N 231 231 231 14 14 14

Morfometrik karakterlerin W (agirlik) ile olan logaritmik iliskilerine ait matematiksel

esitlikler ve korelasyon katsayilari Tablo 3.1.5.2’de verilmistir.

Tablo 3.1.5.2.Sir Baraj Gölü’nde yakalanan örneklerinde Total boy(mm) ile Total Agirlik

(g) iliskilerine ait matematiksel esitlikler ve korelasyon katsayilari.


Y=a+b*W R2 Y=a+b*W R2

SL=255.36-15615*W 0.8519 SL=100.68-3820.1*W 0.8754

TL=242.65-16006*W 0.8543 TL=93.66-3796.6*W 0.8896

Total agirlik ile morfolojik karakterler arsinda pozitif bir korelasyon olup korelasyon

katsayilari oldukça yüksek bulunmustur.

Etleri çok lezzetli ve fazla kilçigi bulunmayan kaliteli tatlisu baliklarindandir. Ancak

balikçilarla yapilan görüsmelere göre son yillarda Sir Baraj Gölü’nde yakalanan yayin baligi

miktarinda oldukça azalma oldugu belirtilmektedir. Bu durum K.Maras sanayinin ve evsel

atiklarinin Sir Baraj Gölü’ne akitilmasindan ve asiri avciliktan kaynaklanimis olabilir.

3.1.6. Claridae

3.1.6.1.Bilimsel adi : Clarias lazera VALENCIENNES 1840

Türkçe adi : Kara balik

Yerel adi : Kara balik, Sekiz biyik

Çalisma bölgesinde Clarias lazera örnekleri Gavur Gölü ve Kumasir Gölü’nden

yakalanabilmistir. Özellikle Suriye, Filistin ve Misir civarinda yaygin olan bu tür, Hatay

bölgesinde, Asi Nehri yoluyla yurdumuza girmis olup buradan Gavur Gölü kurutulmadan

önce Asi Nehri ile Gavur Gölü ve Kumasir Gölü’ne ulasmis olabilir.

Bas dorso-ventral olarak yassilasmis olup agiz ventral konumludur. Vucutlarinda pul

yoktur ve saglam yapili bir deri ile kaplidir. Agiz etrafindaki biyiklarin bir çifti üst çeneden,

üç çifti ise alt çeneden çikar. Dorsal yüzgeç, pektorallerin biraz gerisinden basalar ve kuyruk

yüzgecine kadar uzanir. Pektoral yüzgecin I. sert isini oldukça kuvvetli ve testere disi gibi

tirtiklidir. Basin üst kisminda belirgin sekilde görülen çok sayida granüller bulunur. Gözler

küçüktür. Anal yüzgeç kuyruk yüzgecinin çok yakinina kadar uzanir. Kuyruk yüzgeci tek

loplu ve serbest kenari yuvarlaktir. Vücut rengi sirt tarafinda genellikle kahve rengi veya

esmer yesil, karin bölgesi ise kirli beyazdir. Bazen vücudun posterior kisminda ve kuyruk

yüzgeci üzerinde daginik sekilde siyah renk li benekler bulunur.

Standart boy, vücut yüksekliginin yaklasik olarak 6 kati, bas boyunun ise 4.35 kati

kadardir. Dorsal yüzgeç uzunlugu, standart boyun yaklasik olarak 1/2’si; predorsal’in ise

2.88’i kadardir. Bas boyu ile bas yüksekligi, burun uzunlugu ve göz çapi oranlari ise sirasiyla

3.60. 11.94 ve 10.84 olarak bulunmustur. Gözler genelde küçük olup, ortalama olarak göz

çapi bas boyunun 1/10.84’ü kadardir (Tablo 3.1.6.1).

Tablo 3.1.6.1. Gavur Gölü ve Kumasir Gölü’nde yakalanan Clarias lazera örneklerinde



W (g) 7 155.42 42 314 92.81 TL (mm) 7 241.23 128.8 344.32 72.54 SL (mm) 7 228.42 149.86 322.12 55.06 Vüvut yüksekligi (mm) 7 37.052 26.03 47.54 7.54 Bas boyu (mm) 7 52.29 34.85 69.93 11.29 Bas yüksekligi (mm) 7 14.56 11.05 21.61 3.43 Göz çapi (mm) 7 4.78 4.13 5.65 0.52 Burun uzunlugu (mm) 7 5.00 3.11 12.21 3.214 Dorsal yüzgeç uzunlugu (mm) 7 125.70 41.25 180.03 43.94 Dorsal yüzgeç yüksekligi (mm) 7 11.59 7.79 16.58 3.83 Predorsal (mm) 7 79.06 51.82 106.24 18.72 Kuyruk sapi uzunlugu (mm) 7 8.47 4.81 12.75 3.1 Kuyruk sapi yüksekligi (mm) 7 18.36 11.49 23.54 3.80 SL / Vücut yüksekligi 7 6.14 5.45 7.08 0.57 SL / Bas boyu 7 4.35 3.93 4.6 0.20 SL / Burun uzunlugu 7 51.78 26.40 68.68 13.39 SL / Dorsal yüzgeç uzunlugu 7 2.28 1.49 6.60 1.90 SL / Predorsal 7 2.88 2.71 3.03 0.09 SL / Kuyruk sapi uzunlugu 7 28.75 16.75 41.58 7.32 Bas boyu / Bas yüksekligi 7 3.60 3.15 3.88 0.30 Bas boyu / Göz çapi 7 10.84 8.43 12.37 1.35

Dorsal’de 72 adet, analde 48 adet yumusak yüzgeç isini bulunurken, pektoral’de iki adet

sert isin bulunmakta olup ventral yüzgeç isin sayisi ise I 7-8 olarak tespit

edilmistir (Tablo 3.1.6.2).

Tablo 3.1.6.2. Clarias lazera örneklerinde sistemlere göre sayilabilir morfolojik özellikler.

Gavur Gölü Kumasir Gölü


Dorsal 3 74 4 74

Anal 3 52 4 53

Ventral 3 I-8 4 I-8

Pektoral 3 I-II 4 I-II

Clarias lazera örneklerinde sistemlere göre morfometrik karakterler istatistiksel olarak

karsilastirilmistir. Total boy (TL) orijinal ortalama deger olup digerleri TL’nin yüzdesi olarak

verilmistir. Gavur Gölü ve Kumasir Gölü’ndeki C. lazera bireyleri arasinda Tablo 3.1.6.3’te

belirtilen morfometrik karakterler bakimindan önemli bir farkin olmadigi görrülmüstür

(p>0.05). Standart boy (SL) ise, TL’nin yaklasik %90’nina esit olup sistemler arasindaki

fark önemsiz bulunmustur (p>0.05).

Tablo 3.1.6.3.Clarias lazera örneklerinde sistemlere göre morfometrik karakterler ve

istatistiksel karsilastirilmalar.

Gavur Gölü Kumasir Gölü T- Test

TL (mm) 213.61 149.86 0.467

SL ( % TL ) 89.97 110.32 0.02

PD ( % TL ) 31.27 37.96 0.62

DYU ( % TL ) 45.08 52.79 0.523

DYY ( % TL ) 5.09 4.66 0.421

BU ( % TL ) 2.01 2.13 0.675

GÇ ( % TL ) 1.79 2.55 0.631

BB ( % TL ) 20.79 25.14 0.458

BY ( % TL ) 5.71 7.15 0.478

VY ( % TL ) 14.88 17.80 0.371

KSY(%TL) 7.16 9.06 0.714


korelasyon katsayilari Tablo 3.1.6.4’te verilmistir. Özellikle Gavur Gölü’ndeki C. lazera

bireylerinin total boyu ile morfolojik karakterler arsinda pozitif bir korelasyon olup

korelasyon katsayilari oldukça yüksek bulunmustur. Etlerinin lezzetli ve az kilçikli olmasi

nedeniyle ekonomik önemleri fazladir.

Tablo 3.1.6.4.Bazi morfolojik karakterlerin TL ile olan logaritmik iliskilerine ait

matematiksel esitlikler ve korelasyon katsayilari.

Gavur Gölü Kumasir Gölü


BY=0.077-5.600*TL 0.9552 BY=0.008+10.88*TL 0.2075

BB=0.187+5.572*TL 0.9455 BB=0.069+30.88*TL 0.311

VY=0.096+14.38*TL 0.6362 VY=0.027+25.69*TL 0.188

SB=0.1.107-57.29*TL 0.997 SB=0.323+132.52*TL 0.289

PD=0.345-8.996*TL 0.915 PD=0.120+43.98*TL 0.343

DYU=0.186+72.4*TL 0.022 DYU=0.0068+6.83*TL 0.8738

3.1.7. Cyprinodontidae

3.1.7.1.Bilimsel adi : Aphanius cypris HECKEL, 1843

Türkçe adi : Disli sazancik

Yerel adi :

Sekil 3.1.7.1.1.a)Kumasir Gölü’nde yasayan erkek Aphanius cypris örnegi

Sekil 3.1.7.1.2.b) Kumasir Gölü’nde yasayan disi Aphanius cypris örnegi

Vücudun üzeri tamamen pullarla kaplidir. Agiz terminal konumlu olup yukariya dogru

yöneliktir. Maksimal vücut yüksekligi standart boyda 3.8-4 defadir. Bas boyu yaklasik olarak

vücut yüksekligine esittir. Bas boyu ile bas yüksekligi orani ise 1.79’dir. Gözler nispeten iri

olup, göz çapi bas boyunda 4.0-4.5 defa bulunur. Linea lateral belirgin degildir. Kuyruk sapi

uzunlugu, yaklasik olarak vücut yüksekligine esittir. Toplam 18 bireyin ortalama agirliklari

1.03 g, ortalama boylari ise 38.39 mm olarak bulunmustur (Tablo 3.1.7.1.1).

Tablo 3.1.7.1.1.Gavur ve Kumasir Gölleri ile Ceyhan( Hemite Suyu)’dan yakalanan

Aphanius cypris örneklerinde ölçülebilir morfolojik özellikler.


W (g) 18 1.039 0.474 1.776 0.341 TL (mm) 18 38.39 30.22 45.05 4.015 SL (mm) 18 32.95 25.77 38.25 3.312 Vüvut yüksekligi (mm) 18 8.84 6.35 13.56 2.092 Bas boyu (mm) 18 9.54 7.64 11.84 1.205 Bas yüksekligi (mm) 18 5.38 3.65 8.39 1.096 Göz çapi (mm) 18 2.39 1.42 3.23 0.533 Dorsal yüzgeç uzunlugu (mm) 18 5.58 3.83 7.4 1.019 Dorsal yüzgeç yüksekligi (mm) 18 7.88 5.3 13.36 2.502 Predorsal (mm) 18 17.74 13.61 21.64 2.202 Kuyruk sapi uzunlugu (mm) 18 7.66 4.82 10.2 1.649 Kuyruk sapi yüksekligi (mm) 18 4.74 3.16 7.18 0.957 SL / Vücut yüksekligi 18 3.85 2.571 5 0.638 SL / Bas boyu 18 3.47 2.933 3.762 0.278 SL / Bas yüksekligi 18 6.25 4.139 7.857 0.826 SL / Dorsal yüzgeç uzunlugu 18 6.03 4.466 7.539 0.909 SL / Predorsal 18 1.86 1.738 2.054 0.083 SL / Kuyruk sapi uzunlugu 18 4.52 3.610 7.234 1.270 Bas boyu / Bas yüksekligi 18 1.79 1.411 2.093 0.150 Bas boyu / Göz çapi 18 4.11 2.915 5.746 0.752

Dorsal yüzgeçin serbest kenari yuvarlaktir. Kuyruk yüzgeci tek loplu olup serbest kenari

hafif yuvarlaktir. Erkek ve disiler arasinda eseysel dimorfizm görülür.

Erkek bireyler: Vücudun genel rengi çogunlukla koyu kahverengi ise de esmer veya gri-

sari renklenmeler de görülür. Vücudun yan taraflarinda beyaz noktalardan olusmus ve 4-6

arasinda degisen enine bantlar bulunur. Kuyruk. dorsal ve anal yüzgeçlerde gümüs-beyazi

noktalardan olusan 2-3 adet bant bulunur (Sekil 3.1.7.11..a ).

Disi bireyler: Vücudun genel rengi genel olarak açik kahverengi olup yan taraflarinda

düzensiz dagilmis kahverengi ve gümüs beyazi beneklenmeler bulunur. Karin bölgesi gümüs

beyazidir (Sekil. Sekil 3.1.7.1.2.b).

Özellikle Suriye ve Ürdün taraflarinda yaygin olan bu tür yurdumuza bu bölgelerden

girmis olup Güney ve Güneydogu bölgelerinde yayilis göstermektedir (Geldiay ve Balik.

1988). Aksiray(1948) Aphanius cypris orontis Aksiray, 1948 bireylerinin Amik Gölü’ünün

kiyi kesimlerinde. Aphanius cypris boulengeri Aksiray 1948 bireylerine ise Gölbasi Gölü ile

bu bölgeye yakin üç ayri küçük gölden varligini bildirmektedir. Orta ve Yukari Ceyhan

Havzasi’nda Gavur Gölü, Kumasir Gölü ve Ceyhan (Hemite suyu)’nda tespit edilmistir.

Aphanius cypris bireyleri daha çok göllerde bulunmaktadir. Ceyhan (Hemite Suyu)’da

bulunan bireyler ise genelde suyun akinti hizinin yavas oldugu ve etrafinda sucul bitrkilerin

fazla oldugu kesimlerden belirlenmistir.

Aphanius cypris bireylerinin standart boyu (SL), total boyun (TL) yaklasik %85’ine esittir.

Morfolojik karakterler TL’nin yüzdesi olarak Tablo 3.1.7.1.2’te verilmistir.

Tablo 3.1.7.1.2. Aphanius cypris örneklerinde sistemlere göre morfometrik karakterler ve


verilmistir. Rakamlar üzerinde bulunan isaretleri Tukey HSD test sonuçlari olup ayni satirdaki

benzer olan isaretler aradaki farkin önemsiz oldugunu. farkli isaretler ise farkliligin önemli

oldugunu göstermektedir.).

Gavur Gölü Ceyhan (Hemite Suyu) Kumasir Gölü P

TL (mm) 27.899a 37.812a 38.15a 0.629

SL ( % TL ) 85.933a 86.492a 85.153a 0.594

PD ( % TL ) 46.001a 47.146a 45.078a 0.664

DYU ( % TL ) 13.573a 14.363a 15.189a 0.676

DYY( % TL ) 21.921a 17.184a 23.205a 0.545

BU ( % TL ) 0.444 - -

GÇ ( % TL ) 5.519b 5.373b 7.670a 0.001

BB ( % TL ) 25.068a 23.478a 26.394a 0.108

BY ( % TL ) 16.035a 12.604b 14.665ab 0.044

VY ( % TL ) 27.899a 19.855b 24.298ab 0.011

KSU( % TL) 15.933a 19.150a 22.843a 0.071

KSY( % TL) 13.264a 11.152a 13.295a 0.085

Göz çapi ve vücut yüksekligi hariç diger morfolojik karakterler tüm sistemlerde benzer

bulunmustur. Göz çapi (GÇ), Gavur Gölü ve Ceyhan (Hemite Suyu)’daki bireylerde ayni iken

(Gavur Gölüa. Hemite Suyua), Kumasir Gölü A. cypris bireylerinde farkli (Kumasir Gölüb)

bulunmustur. Ayrica vücut yüksekligi (VY) ve bas yüksekligi (BY) her üç sistemde de farkli

(Gavur Gölüa ve Hemite Suyub. Kumasir Gölüab) iken diger morfometrik karakterler sistemler

arasinda farksiz oldugu bulunmustur.

Gavur Gölü ve Ceyhan (Hemite Suyu)’nda dorsal yüzgeç isin sayisi II-7 olarak, Kumasir

Gölü’nde ise II-10 olarak bulunurken anal yüzgeç isin sayisi Gavur Gölü ve Ceyhan (Hemite

Suyu)’da I-10, Kumasir Gölü’nde ise I 10-11olarak bulunmustur. Kaudal, ventral ve pektoral

yüzgeç isinlari her üç sistem de de ayni bulunurken, line larteral pul sayisi Gavur Gölü ve

Ceyhan (Hemite Suyu)’da 26 adet, Kumasir Gölü A. cypris bireylerinde ise 28 adet olarak

bulunmustur(Tablo 3.1.7.1.3).

Tablo 3.1.7.1.3.Gavur ve Kumasir Gölleri ile Ceyhan (Hemite Suyu)’ndan yakalanan

Aphanius cypris örneklerinde saylabilir morfolojik özellikler.

Gavur Gölü Ceyhan (Hemite Suyu)) N X Min Mak SD N X Min Mak SD Dorsal 3 II-7 8 II-7 Anal 3 I-10 8 I-10 Kaudal 3 26 8 26 Ventral 3 I-3 8 I-3 Pektoral 3 I-12 8 I-12 L. lat. pul say. 3 26 8 26 Kumasir Gölü N X Min Mak SD Dorsal 7 II-10 Anal 7 I-10-11 I-10 I-11 Kaudal 7 26 Ventral 7 I-3 Pektoral 7 I-12 L. lat. pul say. 7 27.428 26 28 0.7868


korelasyon katsayilari Tablo 3.1.7.1.4’te verilmistir.

Tablo 3.1.7.1.4.Gavur ve Kumasir Gölleri ile Ceyhan (Hemite Suyu)’dan yakalanan

Aphanius cypris örneklerinde bazi morfolojik karakterlerin TL ile olan logaritmik iliskilerine

ait matematiksel esitlikler ve korelasyon katsayilari.

Gavur Gölü Hemite Suyu Kumasir Gölü

Y=a+b*TL R2 Y=a+b*TL R2 Y=a+b*TL R2

TW=0.2822-10.245*TL 0.24 TW=0.0795-2.001*TL 0.9271 TW=0.0805-2.0549*TL 0.9345

BY=-1.1909+54.72*TL 0.104 BY=0.1597-1.2621*TL 0.8309 BY=0.1571-0.3932*TL 0.7991

BB=-1.598+74.88*TL 0.241 BB=0.237-0.0814*TL 0.9674 BB=0.2234+1.5163*TL 0.9371

VY=-5.516+234.71*TL 0.9155 VY=0.1877+0.4083*TL 0.6079 VY=0.3465-3.8747*TL 0.9606

SB=-0.0064+35.079*TL 0.002 SB=0.8466+0.6891*TL 0.967 SB=0.8018+1.8619*TL 0.9904

PD=0.2844+7.1098*TL 0.9084 PD=0.6245-5.7508*TL 0.8891 PD=0.4902-1.4791*TL 0.9735

DYU=-0.064+8.087*TL 0.158 DYU= -0.094+8.95*TL 0.1254 DYU=0.2039-2.3648*TL 0.5587

KSU=-2.745+117.62*TL 0.2023 KSU=0.0416+5.628*TL 0.0153 KSU=0.2149+0.5065*TL 0.9595

Total boy ile morfolojik karakterler arsinda Gavur Gölü’nde VY (vücut yüksekligi) ve PD

(predorsal) hariç diger belirtilen karekterler bakimindan zayif bir korelasyon oldugu

bulunmustur. Hemite Irmagi’nda ise DYU (dorsal yüzgeç uzunlugu) ve KSU (kuyruk sapi

uzunlugu) ile ilgili korelasyonlar zayif. diger özellikler bakimindan pozitif bir koelasyon

oldugu bulunmustur. Kumasir Gölü’neki A. cypris bireylerinde ise DYU (dorsal yüzgeç

uzunlugu) hariç diger morfolojik karakterler bakimindan pozitif bir korelasyon oldugu tespit

edilmistir.

3.1.7.2.Bilimsel adi : Aphanius mento HECKEL, 1843

Türkçe adi : Disli sazancik

Yerel adi :

Sekil 3.1.7.2.1.a.)Ceyhan Nehiri (Yukari Ceyhan) Ceyhan-Afsin Yazidere Köyü civarinda

yakalanan erkek Aphanius mento örnegi

Sekil 3.1.7.2.2.b)Ceyhan Havzasi Ceyhan-Afsin Yazidere Köyü civarinda yakalanan disi

Aphanius mento örnegi

Bitkisel vejetasyonun bol oldugu küçük göller ve irmaklarda koloniler olusturarak yasarlar

(Wildekamp ve ark, 1999).Vücutlari tamamen pullarla kaplidir. Asi, Ceyhan, Seyhan, Göksu

Nehir sistemleri ile Aksu Çayi (Antalya)’nda yayilis gösterir (Wildekamp ve ark, 1999). Orta

ve Yukari Ceyhan Havzasi’nda gerçeklestirilen bu arastirmada ise Ceyhan Nehri Afsin

Yazidere Köyü.-köprü civari sucul bitkilerin yogun oldugu bölgelerde N 380 08’87’’ ve E 370

00’ 03” koordinatlarinda tespit edilmistir.

Aphanius mento’nun erkek ve disiler arasinda eseysel dimorfizm görülmektedir. Buna

göre;

Erkek bireyler: Tüm vücut gri-kahverengi ve karin tarafi önemli derecede siyahimsi-açik

kahverengidir. Vücuttaki pullar gümüsi beneklidir. Vüvuttaki bütün isinlar renklidir (Sekil.

3.1.7.2.1).

Disi bireyler: Vücut rengi koyu mavi-siyah. karin kismi soluk kahve rengidir. Vücudun

yan taraflarinda çok sayida parlak mavi ve gümüsi benekler mevcuttur. Dorsal ve anal

isinlarda bir egri olusturacak sekilde mavi-siyah bantlar bulunur. Kuyruk isinlari da ayni

sekilde renklidir ve gümüsi–mavi renkler düzensiz bir egri olusturur. Bogaz bölgesindeki

solungaçlarin kenari portakal kirmizisidir. Yavrular koyu gri-kahverengi renktedirler

(Sekil 3.1.7.2.2).

Tablo 3.1.7.2.1.Yukari Ceyhan Havzasi. Ceyhan-Afsin Yazidere Köyü civarinda yakalanan

Aphanius mento örneklerinde ölçülebilir morfolojik özellikler.


W (g) 12 1.722 0.339 5.799 1.588 TL (mm) 12 41.942 27.95 66.95 12.406 SL (mm) 12 36.660 24.83 59.77 11.114 Vüvut yüksekligi (mm) 12 10.353 6.49 16.39 3.152 Bas boyu (mm) 12 11.132 7.72 17.08 2.972 Bas yüksekligi (mm) 12 7.822 4.14 12.89 2.752 Göz çapi (mm) 12 3.163 2.15 4.25 0.667 Dorsal yüzgeç uzunlugu (mm) 12 6.716 3.61 10.7 1.746 Dorsal yüzgeç yüksekligi (mm) 12 8.917 3.78 14.74 2.978 Predorsal (mm) 12 19.712 12.78 32 6.062 Kuyruk sapi uzunlugu (mm) 12 9.25 5.35 14.41 3.021 Kuyruk sapi yüksekligi (mm) 12 5.765 3.5 9.71 1.837 SL / Vücut yüksekligi 12 3.562 3.088 3.825 0.276 SL / Bas boyu 12 3.270 2.880 3.690 0.221 SL / Bas yüksekligi 12 4.841 3.710 7.306 0.865 SL / Dorsal yüzgeç uzunlugu 12 5.489 4.207 7.102 0.964 SL / Dorsal yüzgeç yüksekligi 12 4.486 3.229 11.312 2.227 SL / Predorsal 12 1.864 1.760 1.942 0.056 SL / Kuyruk sapi uzunlugu 12 4.023 3.456 4.775 0.451 SL / Kuyruk sapi yüksekligi 12 6.416 5.548 7.325 0.546 Bas boyu / Bas yüksekligi 12 1.483 1.111 2.106 0.257 Bas boyu / Göz çapi 12 3.505 2.946 4.139 0.418

Vücudun üzeri tamamen pullarla kaplidir. Agiz terminal konumlu olup yukariya dogru

yöneliktir. Maksimal vücut yüksekligi standart boyda 3.5-4 defa bulunur. Bas boyu vücut

yüksekliginden fazla degildir. Bas boyu / bas yüksekligi orani 1/1.48 olarak bulunmustur.

Linea lateral belirgin degildir. Gözler nispeten iri olup, göz çapi bas boyunda 3.5-4 defa

bulunur. Yakalanan A. mento örneklerininTablo 3.1.7.2.1’de görüldügü gibi ortalama

agirliklari 1.72 g. total boylarinin ise ortalama olarak 41.94 mm’dir.

A. mento örneklerinde dorsalde ortalama I-8-12, anal’da I 7-12, pektoral’de ise I-10-14

yügeç isini bulunmaktadir.Linea lateral’de 26 adet pul vardir. Ayrica linea lateralis- dorsal’de

3, line lateralis -ventral pul sayisi ise 5 adettir (Tablo 3.1.7.2.2).

Tablo 3.1.7.2.2. Yukari Ceyhan Havzasi, Ceyhan-Afsin Yazidere Köyü civarinda

yakalanan Aphanius mento örneklerinde saylabilir morfolojik özellikler.

N X Min Mak SD Dorsal 12 I 8-12 I-8 I-12 Aanal 12 I 7-12 I-7 I-12 Kaudal 12 24 22 26 2.088 Ventral 12 I-5 Pektoral 12 I 10-14 I-10 I-14 L. lat. pul say. 12 25.5 23 28 1.507 L. lat. dorsal pul say. 12 3 L. lat. vent. pul say. 12 5.33 5 6 0.492

3.1.8. Poecilidae

3.1.8.1.Bilimsel adi : Gambusia affinis BAIRD ve GIRARD, 1853

Türkçe adi : Sivri sinek baligi

Yerel adi : Sivri sinek baligi

Sekil 3.1.8.1. Gavur Gölü’nden bir Gambusia affinis örnegi.

Erkek ve disi bireyler arasinda morfolojik olarak çok büyük farkliliklar görülür. Erkek

bireyler disi bireylere göre daha küçük olup anal yüzgeçleri farklilasarak gonopodium denilen

kopulasyon organi seklini almistir (Geldiay ve Balik. 1988). Vücutlari genellikle ig seklinde

ve iri pullarla örtülüdür. Agiz terminalde olup yukariya dogru yöneliktir. Alt çene üst çeneden

daha uzundur. Vücudun gögüs bölgesi genis ve yuvarlak, kuyruk kismi ise daha incedir.

Dorsal yüzgeç vücudun gerisinde olup, anal’in baslangicinin biraz arkasinda yer alir ve

serbest kenari yuvarlaktir. Anal yüzgeç erkeklerde biraz daha degiserek ince uzun sekil

almistir. Kuyruk yüzgeci tek loplu ve serbest kenari yuvarlaktir. Vücut rengi gri kahverengidir

ve sirt tarafinda çogu kez mavi-yesil yansimalar görülür. Dorsal ve kavdal yüzgeçler üzerinde

küçük siyah benekler bulunur (Sekil 3.1.8.1). Vücut yüksekligi. bas boyu ile ayni olup

standart boyda yaklasik olarak 3-3.5 defa bulunur. Burun uzunlugu standart boyun yaklasik

olarak 1/11’i. dorsal yüzgeç uzunlugu ise standart boyun yaklasik 1/10’u kadardir. Bas boyu

burun uzunlugun 3 kati kadardir. Bas boyu/göz çapi orani yaklasik olarak 3.5-4 olarak

bulunmustur (Tablo 3.1.8.1.1).

Tablo 3.1.8.1.1. Gavur ve Kumasir Gölleri ile Karaçay’da yakalanan Gambusia affinis



W (g) 9 0.940 0.178 2.256 0.707 TL (mm) 9 40.231 26.62 55.2 10.807 SL (mm) 9 27.97 23.22 45.98 7.449 Vüvut yüksekligi (mm) 9 9.457 4.18 14.97 3.261 Bas boyu (mm) 9 8.583 5.66 11.35 2.265 Bas yüksekligi (mm) 9 4.79 3.02 6.24 1.298 Göz çapi (mm) 9 2.40 1.74 3.17 0.434 Burun uzunlugu (mm) 9 2.668 1.95 3.76 0.736 Dorsal yüzgeç uzunlugu (mm) 9 2.924 2.05 3.97 0.671 Dorsal yüzgeç yüksekligi (mm) 9 6.4181 3.94 8.69 1.901 Predorsal (mm) 9 21.216 14.09 30.64 6.455 Kuyruk sapi uzunlugu (mm) 9 13.088 7.4 19.1 4.364 Kuyruk sapi yüksekligi (mm) 9 4.575 2.74 6.19 1.433 SL / Vücut yüksekligi 9 3.225 2.071 5.555 1.145 SL / Bas boyu 9 3.401 2.275 4.569 0.911 SL / Bas yüksekligi 9 6.220 4.031 10.977 2.260 SL / Burun uzunlugu 9 11.068 6.433 15.458 3.393 SL / Dorsal yüzgeç uzunlugu 9 9.785 7.308 12.463 2.195 SL / Predorsal 9 1.389 0.913 1.731 0.362 SL / Kuyruk sapi uzunlugu 9 2.300 1.432 3.295 0.698 Bas boyu / Bas yüksekligi 9 1.912 0.96 3.519 0.755 Bas boyu / Burun uzunlugu 9 3.237 2.769 3.793 0.410 Bas boyu / Göz çapi 9 3.559 2.482 4.303 0.657

Tablo 3.1.8.1.2’te görüldügü gibi her üç sistemdeki Gambusia affinis örneklerinin benzer

sayilabilir morfolojik karakterde oldugu ve dorsalde II 6-7, anal’de III-7, pektoral’de III-9,

ventral’de II-5 ve kuyrukta ise 20 adet yüzgeç isini bulunmaktadir. Solungaç diken sayisinin

12-13, linea lateral pul sayisinin ise 29-32 arasinda oldugu bulunmustur.

Tablo3.1.8.1.2.Gavur ve Kumasir Gölleri ile Karaçay’da yakalanan Gambusia affinis

örneklerinde saylabilir morfolojik özellikler.

Gavur Gölü Kumasir Gölü N X Min Mak SD N X Min Mak SD Dorsal 4 II-6-7 II-6 II-7 2 II-6 Anal 4 III-7 2 III-7 Kaudal 4 20 2 20 Ventral 4 II-5 2 II-5 Pektoral 4 III –9 2 III-9 L. lat. pul say. 4 32 2 30 Solungaç diken sayisi 4 12 2 12 Karaçay N X Min Mak SD Dorsal 4 II-6 Anal 4 III-7 Kaudal 4 20 Ventral 4 II-5 Pektoral 4 III-9 L. lat. pul say. 4 29

Solungaç diken sayisi 4 13

Gambusia affinis’in standart boy (SL)’u, total boyun (TL) yaklasik %70’ine esittir. Diger

morfolojik karakter TL’nin yüzdesi olarak Tablo 3.1.8.1.3 te verilmistir.

Tablo 3.1.8.1.3. Gambusia affinis örneklerinde sistemlere göre morfometrik karakterler ve

istatistiksel karsilastirilmalar.

Gavur Gölü Kumasir Gölü Karaçay P

TL (mm) 40.252 44.805 37.153 0.791

SL ( % TL ) 77.343 66.307 69.476 0.681

PD ( % TL ) 53.221 53.198 50.476 0.754

DYU ( % TL ) 7.190 7.411 7.631 0.728

DYY( % TL ) 16.738 15.214 16.001 0.906

BU ( % TL ) 7.032 5.797 6.853 0.961

GÇ ( % TL ) 6.439 6.001 6.000 0.536

BB ( % TL ) 23.268 21.037 19.480 0.569

BY ( % TL ) 13.610 11.121 10.612 0.518

VY ( % TL ) 26.271 21.731 20.390 0.623

KSU( % TL) 32.106 31.815 32.038 0.877

KSY( % TL) 11.303 11.827 10.769 0.708



arsinda pozitif bir korelasyon olup Karaçay bireylerinde DYU hariç diger morfolojik

karakterlerde korelasyon katsayilari oldukça yüksek bulunmustur. Kumasir Gölü’ndeki birey

sayisini az olmasi dolayisiyla matematiksel esitlikler ve korelasyon katsayilari

hesaplanmamistir.

Tablo 3.1.8.1.4. Gavur ve Kumasir Gölleri ile Karaçay’da yakalanan Gambusia affinis

örneklerinde bazi morfolojik karakterlerin TL ile olan logaritmik iliskilerine ait matematiksel

esitlikler ve korelasyon katsayilari.

Gavur Gölü Karaçay


BY=0.0717+2.355*TL 0.9796 BY=0.0.157-1.809*TL 0.967

BB=0.1558+2.805*TL 0.9595 BB=0.261-2.377*TL 0.9687

VY=0.245+0.6298*TL 0.9515 VY=0.3373-4.694*TL 0.921

PD=0.5825-1.8537*TL 0.997 PD=0.616-3.937*TL 0.9979

DYU=0.0653+0.237*TL 0.9691 DYU=0.0386+1.327*TL 0.550

KSU=0.4-2.8775*TL 0.9967 KSU=0.404-2.9548*TL 0.9963

Asil vatani Amerika olmakla beraber dünyanin degisik ülkelerine çesitli amaçlar için

tasinmislardir. Özellikle su filminde asili duran sivrisinek larvalari ve küçük Crustacea’lar ile

beslenirler. Bu nedenle sivrisineklerin yogun oldugu aci ve tatlisu batakliklarina asilanarak

biyolojik mücadelede kullanilmistir. Bu amaçla yurdumuza ilk defa 1912 yilinda Fransizlar

tarafindan getirilerek Amik Gölü ve Gavur Gölü batakliklarina asilanarak Sitma ile

mücadelede kullanilmistir (Geldiay ve Balik. 1988). Bu arastirmada ise Gambusia affinis

bireylerinin Gavur Gölü, Kumasir Gölkü ve Karaçay’da mevcut oldugu tespit edilmistir.

Ancak son yillarda yapilan arastirmalarda ekzoitik olan bu türün sivrisinek larvalarini besin

olarak pek de tercih etmediklerini akarsu ve göllerde bulunusunun faydasindan çok zararinin

oldugu belirtilmektedir (Aldemir ve ark.. 2003).

3.1.9. Blennidae

3.1.9.1.Bilimsel adi : Salaria fluviatilis ASSO, 1801

Türkçe adi : Horozbina

Yerel adi :

Sekil 3.1.9.1.Tekir Çayi’nda yasayan bir Salaria fluviatilis örnegi

Denizlerde bulunan Blenniidae familyasina ait olan Salaria fluviatilis Akdenize dökülen

dereler ve göllerde bulunur (Changeux & Pont. 1995; Cote et al. 1999; Neat et. al.. 2003).

Zemini siltli olmayan. daha çok çakilli ve taslik olan. genisligi 2-5 m. derinligi fazla olmayan.

nehirlerin az akiskanli düz bölgelerinde lokal ve yogun populasyonlar olusturur (Bianco.

1995; Elvira.1995; Freeman et al.. 1990; Cote et al.. 1999). Özellikle küçük taslarin altlarina

yuva yapar ve erkekler yuvada bekçilik görevi yaparlar (Cote et al.. 1999; Neta et al.. 2003).

Bu türün ekonomik önemi olmamasina karsin akvaryum balikçiligi ve biyolojik çesitlilik

açisindan önemlidir. Habitatlarin yok olmasi yada bozulmasindan dolayi nesli giderek

azalmaktadir (Cote et al. 1999).

Kuzey Akdeniz ülkelerinden Ispanya (Freeman et al.. 1990; Elvira. 1995; Cote et al..

1999; Hernandez et al.. 2000). Fransa (Changeux & Pont. 1995). Italya (Bianco. 1995) ve

Yunanistan’daki (Neat et al.. 2003) S. fluviatilis populasyonlari ile ilgili çalismalar olmasina

karsin Türkiye’deki S. fluviatilis populayonlari ve biyolojik özellikleri konusunda yeterli

bilgi mevcut degildir.

Bu çalisma ile; Akdeniz kökenli bir tür olan S. fluviatilis’in Ceyhan Nehir Sistemi’ndeki

dagilimi, morfolojik özellikleri gibi özellikleri ortaya konulmustur.

Vücudu pulsuz olup yapiskan bir deri ile kaplidir. Vücudun yan taraflarinda koyu ve

düzensiz benekler bulunur. Vücut anteriorda yuvarlagimsi ve posteriora dogru yanlardan hafif

yassilasmaktadir (Sekil 3.1.9.1). Yapilan çalismalarda Orta ve Yukari Ceyhan Hazasi’nda

Blennius fluviatilis’in bulundugu akarsu sistemleri yaklanan birey sayisi (N). yakalanan yerin

koordinati ve tarihleri asagidaki gibidir; Blennidae familyasinin tatli sulara adapte olmus bir

üyesi olup genellikle deniz sahiline yakin göllerde ve az derin akarsularda yasar(Gelidiay ve

Balik 1988). Orta ve Yukari Ceyhan Havzasinda 750 m rakimin altindaki derelerde

bulunmaktadir.

Dorsal yüzgeç oldukça uzun olup total boyda yaklasik 1.7 defa bulunur. Dorsal yüzgeç

yüksekligi uzunlugunun yaklasik 1/10 kadar olup anteriordan posteriora dogru yüksekligi

giderek artar. Gözler büyük olup göz çapi bas boyunun yaklasik 1/4 ü. bas yüksekliginin ise

1/3.5 i kadardir. Linea lateralis anterior bölgede belirgin bir kavis yapar. Anal yüzgeç dorsal

yüzgecin yaklasik yarisi kadardir. Erkek bireylerin anal yüzgecinin önünde beyaz bir çikinti

yer alir. Ventral yüzgeç çok dar olup 3 adet isina sahiptir. Üst çenenin iki tarafinda iki adet iyi

gelismis köpek disi ve bunlarin arasinda ise daha küçük 16-20 adet kesici disler yer almistir.

Alt çenede ise iki yanda ik i adet iyi gelismis köpek disleri ve aralarinda ise 14-16 adet kesici

disler bulunur. Incelenen Blennius fluviatilis örneklerine ait ölçülebilir ve sayilabilir

morfolojik özellikleri Tablo 3.1.9.1.1. ve Tablo 3.1.9.1.2.’te verilmistir.

Tablo 3.1.9.1.1. Incelenen Blennius fluviatilis örneklerinde saylabilir morfolojik özellikler

DISI ERKEK

N X SD N X SD

P0.05

Dorsal 74 27.13 1.785 57 27.18 1.478 P>

Anal 74 16.84 1.111 58 17.98 0.908 P<

Kaudal 74 10.24 0.679 57 10.23 0.682 p>

Ventral 74 2.82 0.428 58 2.86 0.437 P>

Pektoral 74 12.91 0.338 57 12.91 0.434 P>

Omur sayisi 17 31.47 0.800 25 31.64 0.638 P>

Dis sayisi 17 (16-20/2) / (14-16 / 2) 25 (16-20/2) / (14-16 / 2) P>

Tablo 3.1.9.1.2 Incelenen Blennius fluviatilis örneklerinde ölçülebilir morfolojik özellikler

DISI ERKEK


P0.0

5

Total agirlik (g) 86 4.26 0.41 9.98 1.936 58 9.54 5.16 16.61 2.833 P<

Total boy (mm) 86 68.1 34.4 92.5 11.17 58 87.60 74.83 105.0 6.840 P<

Standart boy (mm) 86 58.1 29.49 78.60 9.918 58 74.96 62.67 89.88 5.839 P<

Vücut yüksekligi (mm) 86 13.2 6.26 20.23 3.145 58 18.59 14.11 25.46 2.707 P<

Bas boyu (mm) 86 15.1 6.61 23.4 2.872 57 20.55 15.84 81.87 2.319 P<

Bas yüksekligi (mm) 5 13.6 1.279 6 18.59 2.005 P<

Göz çapi (mm) 86 3.82 2.22 5.73 0.599 58 4.14 3.07 5.55 0.564 P<

Burun uzunlugu (mm) 81 4.32 2.49 6.69 1.010 53 6.01 4.34 8.87 0.850 P<

Dorsal yüz. uzun.(mm) 86 40.0 18.93 98.90 7.288 58 51.45 40.63 64.05 4.889 P<

Dorsal yüz. yük. (mm) 83 3.92 1.24 14.11 1.226 57 6.16 3.51 16.23 1.271 P<

Predorsal (mm) 86 15.7 8.25 21.76 2.786 58 21.89 17.30 26.47 1.969 P<

Kuyruk sapi uzu. (mm) 79 2.26 0.73 12.08 1.059 46 3.37 1.02 15.68 1.365 P<

Kuyruk sapi yük. (mm) 86 5.23 2.78 11.89 1.198 58 7.39 5.96 12.13 1.017 P<

Total boy / Dor. Yüz. u. 86 1.71 1.44 1.90 0.079 58 1.71 1.54 1.92 0.071 P>

Total boy / Predorsal 85 4.34 3.33 5.37 0.357 57 4.00 3.47 4.41 0.206 P<

Bas boyu / Bas yük. 5 1.31 0.048 6 1.22 0.055 P>

Ceyhan Nehir Havzasi’nda 15 akarsuya ait 20 istasyondan toplanan 275 adet B. fluviatilis

örneginin 32’i immature. 144’ü disi ve 99’u erkek bireylerden olusmaktadir. Erkek: Disi orani

0.688:1.000 olup. bu dogada oldugu varsayilan 1.000:1.000 oranindan istatistiksel açidan

farkli bulunmustur (X2=4.167>X

2(1.0.05)=3.84; p<0.05).

Tablo 3.1.9.1.3. Erkek ve disi bireylerde tespit edilen meristik özellikler

Esey N Ortalama Min. Mak. SE Erkek 37 28 23 44 0.773 Dorsal yüzgeç isin sayisi Disi 52 28 23 40 0.411 Erkek 41 18 15 26 0.294 Anal yüzgeç isin sayisi Disi 58 17 14 19 0.149 Erkek 41 11 9 12 0.144 Kuyruk yüzgeci isin sayisi Disi 58 11 9 12 0.124 Erkek 41 3 3 3 0.000 Ventral yüzgec isin sayisi Disi 58 3 3 3 0.000 Erkek 41 13 12 14 0.059 Pectoral yüzgec isin sayisi Disi 58 13 11 14 0.080 Erkek 25 32 0.638 Omur sayisi Disi 17 32 0.800 Erkek 25 (15 - 20) : 2 / ( 14 – 16 ) : 2 Dis sayisi (Üst çene / Alt çene)

(kesici dis): köpek disi / (kesici dis): köpek disi Disi 17 (15 - 20) : 2 / ( 14 – 16 ) : 2

Disi ve erkek bireylere ait meristik özellikler Tablo 3.1.9.1.3’te verilmis olup erkek ve disi

arasinda sadece anal yüzgeç isin sayilari farkli bulunmustur. Bu ise erkeklerde anal yüzgecin

önünde bulunan beyaz bir genital çikintinin da yüzgeç isini gibi sayilmasindan

kaynaklanmistir. Söz konusu bu çikinti disi bireylerde bulunmamaktadir.

B. fluviatilis’in üst çenesinde 15-20 adet kesici dis ve 2 adet köpek disi. alt çenesinde ise

14-16 adet kesici ve 2 adet köpek disleri bulunmaktadir. Her iki esey grubunda da ortalama 32

adet omur tespit edilmistir.

Total boyun ölçülen orijinal degerleri verilirken digerleri TL’nin yüzdesi olarak ifade

edilmistir. Esey gruplari arasinda total boy farkliliklari önemli bulunmus (F(2. 272)= 231.64.

p<0.05) ve Tukey testi sonucunda farklilik her üç gruptan kaynaklanmistir (Tablo 3.1.9.1.4).

Tablo 3.1.9.1.4. B. fluviatilis örneklerinde esey gruplarina göre morfometrik karakterler ve


verilmistir. Rakamlar üzerinde bulunan ‘’a.b ve c’’ isaretleri Tukey HSD test sonuçlari olup



Immature Disi Erkek d.f. F P

TL (mm) 39.20a 67.79b 84.67c 2. 272 231.64 0.000

SL ( % TL ) 85.38 85.23 85.68 2. 272 1.124 0.326

PD ( % TL ) 22.60a 23.46b 25.13c 2. 272 40.03 0.000

DYU ( % TL ) 54.17a 58.71b 58.09b 2. 272 27.71 0.000

BU ( % TL ) 4.32a 6.55b 7.10c 2. 272 118.56 0.000

GÇ ( % TL ) 5.75a 5.66a 4.85b 2. 272 52.40 0.000

BB ( % TL ) 22.96a 22.62a 23.95b 2. 272 15.54 0.000

BY ( % TL ) 14.92a 16.70b 20.71c 2. 77 48.22 0.000

VY ( % TL ) 17.13a 19.29b 21.04c 2. 272 41.69 0.000

KSY ( % TL ) 7.17a 7.58b 6.42c 2. 188 38.35 0.000

DYY ( % TL ) 6.12a 5.82a 7.16b 2. 270 33.42 0.000

Standart boy (SL). TL’nin yaklasik %85’ine esit olup esey gruplari arasindaki fark

önemsiz bulunmustur (F(2.272)=1.124. p>0.05). Diger morfolojik karakterlerin TL’nin yüzdesi

olarak ortalama degerleri Tablo 3 de verilmis ve tüm karakterler için esey gruplari arasindaki

fark istatistiksel açidan önemli bulunmustur (p<0.05 ve p<0.001). PD. BU. BY. VY ve KSY

degerleri esey gruplarinin üçünde farkli iken (immaturea. disib ve erkekc). DYU erkek ve

disilerde farksiz olup immature bireylerde farklidir (immaturea. disib ve erkekb). GÇ. BB ve

DYY oranlari ise disi ve immaturelerde benzer olup. farklilik erkeklerden kaynaklanmaktadir

(immaturea. disia ve erkekb). SL ve DYU haricindeki tüm karakterler erkek ve disilerde

birbirinden farkli olup B. fluviaitlis’te eseysel dimorfizm söz konusudur.


korelasyon katsayilari Tablo 3.1.9.1.5.’te verilmistir. Total boy ile morfolojik karakterler



matematiksel esitlikler ve korelasyon katsayilari.

Immature Disi Erkek

Y=a+b*TL R Y=a+b*TL r Y=a+b*TL r

BY=0.984+1.245*TL 0.987 BY=0.984+1.245*TL 0.987 BY=0.984+1.245*TL 0.987

VY=0.984+1.245*TL VY=0.984+1.245*TL VY=0.984+1.245*TL

BB=0.984+1.245*TL BB=0.984+1.245*TL BB=0.984+1.245*TL

DYY=0.984+1.245*TL DYY=0.984+1.245*TL DYY=0.984+1.245*TL

DYU=0.984+1.245*TL DYU=0.984+1.245*TL DYU=0.984+1.245*TL

KSY=0.984+1.245*TL KSY=0.984+1.245*TL KSY=0.984+1.245*TL

Sonuç olarak S. fluviatilis’in esey gruplari arasinda morfolojik farkliliklar olup erkeklerin

daha iri oldugu ve Ceyhan Nehir sisteminde 750 m rakimin altindaki derelerde yasadigi tespit

edilmistir.

Biyolojik çesitlilik ve akvaryum balikçiligi açisindan potansiyel önemi olan bu türün

Habitatlarin bozulmasindan dolayi neslinin giderek azaldigi rapor edilmistir (Cote et al..

1999). Ceyhan Nehri’nde kurulan barajlar. ve habitatlarin bozulmasi gibi nedenlerden dolayi

bu türün olumsuz yönde etkilendigi düsünülmektedir. Bu nedenle ülke genelinde

populasyonlarin incelenmesi ve özellikle üreme ve beslenme biyolojilerinin arastirilmasi

koruma statülerinin gelistirilmesi bakimindan önemlidir.

KAYNAKLAR

Abbott. K.E..(1835).Latter accompanying a Collection from Trebizond and Erzeroun.Proc.

Zool. Soc. London, 3, 89-92 (vgl. Bennet 1835).

Alp ve ark..(2002).Tekir ve Firniz Çaylari’nda (Kahramanmaras) Yasayan Balik

populasyonlari ve Biyolojik Özellikleri, Proje Sonuç Raporu, Proje No: 1999/7-1-1,

Kahramanmaras.

Alp. A.. Kara. C.. (2003).Büyükçapar, H. “Reproductive biology of brown trout, Salmo trutta

macrostigma Dumeril 1858, in a tributary of the Ceyhan River which flows into the

eastern Mediterranean Sea”, J. Appl. Ichtiology,19,346-351.

Aksun. F.Y..(1981). Aphanius chantrei (Gaillard. 1895) Alttürleri Üzerinde Kemotaksonomik

Arastirmalar. – M. S. Thesis Hacettepe Üniv. Ankara.

Aksun. F.Y..(1984). Aphanius chantrei parvus ve Aphanius chantrei fontinalis (Pisces:

Cyprinodontidae) alttürlerinin bazi morfolojik ve biyokimyasal özellikleri üzerine

karsilastirmali bir arastirma.– Doga Bilim Derg.. Ser. A. 8:155 – 161.

Aksiray. F.. (1948). Türkische Cyprinodontiden. I. II.- Istanbul Üniv. Fen Fak. Mecm.. Ser. B.

13: 97 – 142. 280 – 310.

Aksiray. F.. (1961 a). Bazi Türkiye Göllerine Asilanan Sudak. Lucioperca lucioperca L.

Baliklari hakkinda. - Istanbul Üniv. Fen Fak. Hidrobiol. Aras. Enst. Mecm.. Ser. A. 5.

H. 1 – 2.

Aksiray. F.. (1961 b). About sudak (Lucioperca sandra Cuv. And Val.) introduced into some

of the lakes of Turkey. – Proc. Tech. Pap. Gen. Fish. Counc. Mediterr. 6: 335 – 343.

Aksiray. F.. (1979). The experimental stocking of Lake Iznik (Turkey) with Coregonidae

(Salmonidae). – Bamidgeh 31 (1): 9 – 13.

Aksiray. F..(1982). Die Umweltfaktoren. die die Verbreitung und Entwicklung von

Chalcalburnus tarichi (Pall. 1881) (Pisces: Cyprinidae) in Burdur-See begrenzen. –

Water Research 16(7): 1107 – 1112.

Aras. S.. (1974). Çoruh ve Aras havzasi Alabaliklari üzerinde Biyo-Ekolojik Arastirmalar. 81

pp.. Diss. Atatürk Üniv. Erzurum.

Aras. S.. Karaca. O.. Yanar. M.. (1986). Aras Nehri’nin kaynak kollarindan Madrek

Deresi’nde yasayan alabaliklarin (Salmo trutta L.) biyoekolojileri üzerine arastirmalar.

A. Üniversitesi Zir. Fak. Der. Cilt:17 Sayi: 1-4. 69-77.

Aras. S.. Çetinkaya. O.. Karatas. M.. (1997). Anadolu alabaligi (Salmo trutta macrostigma

Dum.. 1858)’ nin Türkiye’deki bugünkü durumu. Akdeniz Balikçilik Kongresi. 9-11

Nisan. Izmir. 605-613.

Aldemir. A.. Ege. M.. Savci. A.. (2003).Gambusia affinis. BAIRD VE GIRARD.

1853(Sivrisinek Baligi)’in sivrisinek mücadelesindeki rolü ve sucul fauna üzerine

etkisi. Türk Sucul Yasam Dergisi. 1(1). 7-15.

Aydin. R.. Sen. B.. (1995). Keban Baraj Gölü Ova Bölgesi Baliklarindan Acanthobrama

marmid Heckel. 1843 in Biyolojik Özelliklerinin Incelenmesi. Firat Ünv. Fen ve Müh.

Bilimleri Dergisi. 7(1). 11-13. Elazig.

Balik. S.. (1974). Bati Anadolu Tatlisu Baliklarinin Taksonomisi ve Ekolojik Özellikleri

üzerine Arastirmalar.– Ege Üniv. Fen Fak. Ilmi Raporlar Ser. 236: 1 – 61.

Balik. S.. (1977). Bati Anadolu Baliklarinin Taksonomik Durumu ve bu Formlarin Bölgedeki

Cografik Dagilimi.– V. Bilim Kongr. Ankara 1975. Mat.. Fiz. Biyol. Aras. Grubu

Tebligleri (Biyol. Seks.). TÜBITAK Yay. 339: 299 – 313.

Balik. S.. (1979). Güney Anadolu Tatlisu Baliklarinin Taksonomik Revizyonu.. TÜBITAK.

TBAG – 276. 87 pp.].

Balik. S.. (1984 a). Trakya Bölgesi Tatlisu Baliklarinin Bugünkü Durumu ve Taksonomik

Revizyonu. TÜBITAK Temel Bilimler Arastirma Grubu. Proje No: TBAG-526 (73

pp.).

Balik. S.. (1984 b). Recherches sur les populations de truites de la région Thracienne. – 3.

Internat. Congr. Zoogeography and Ecology of Greece and Adjacent Regions.

Balik. S.. (1984 c). Recherces sur les populations de Truites de La Region Thracienne. Ege

University Faculty of Sciences Journal Series B. VII –1. 129-138.

Balik. S.. (1988). Systematic and zoogeographic investigations on inland water fishes of the

Mediterranean Region of Turkey. Turkish Journal of Zoology D 12:2. 156-179. (in

Turkish)

Banarescu. P.. (1960). Einige Fragen zur Herkunft und Verbreitung der Süßwasserfichfauna

der europaisch-mediterranen Umterregion. – Arch. Hydrobiol. 57: 16 – 134.

Banarescu. P.. (1961). Wetere Studien über die Gattung Gobio (Pisces. Cyprinidae)

insbesondere im Donaubecken. – Vest. csl. Spol. Zool. 25:318 – 346.

Banarescu. P.. (1964 a). Fauna Republicii Populare Romine. Pisces-Osteichthyes (Pesti

Ganoizi si Ososi). Vol. XIII. – 959 pp.. Acad. Rep. Pop. Romine. Bucuresti.

Banarescu. P.. (1964 b). Sübwasserfiche der Türkei. 2. Teil. Cobitidae. – Mitt. hamb. zool.

Mus. Inst. 61:159 – 201.

Banarescu. P.. (1968). Süßwasserfiche der Türkei. Erganzende Angaben zu Teil 2: Cobitidae.

– Mitt. hamb. zool. Mus. Inst. 65: 353 – 356.

Banarescu. P.. (1973). Some reconsiderations on the zoogeography of the Euro-Mediterranean

freshwater fish fauna. – Rev. Roum. Biol. (Zool.) 18: 257 – 264.

Banarescu. P.. Nalbant. T.T.. Balik. S.. (1978). Süßwasserfiche der Türkei. II. Teil. Die

Gattung Orthrias in der Türkei und in Südbulgarien (Pisces. Cobitidae.

Noemachilinae). – Mitt. hamb. zool. Mus. Inst. 75: 225 – 266.

Banister. K. E.. (1980). The fishes of the Tigris and Euphrates rivers. p. 95 – 108. In: J.

Rzoska. Euphrates and Tigris. Mesopotamian ecology and destiny. – Monographiae

biol. 38: 122 pp.

Bardakçi. F.. Tanyolaç. J.. Akpinar. M.A.. (1994). Morphological Comparison of trout

(Salmio trutta L.. 1766) Populations Caught from Stream in Sivas. Turkish Journal of

Zoology. 18. 1-6. (in Turkish).

Battalgazi. F.. (1944). Türkiye’de yeni ve az taninmis baliklar. – Istanbul Üniv. Fen Fak.

Mecm.. Ser. B. 9: 299 – 303.

Battalgil. F.. (1940). Yeni Cyprinid nev’i.– Istanbul Üniv. Fen Fak. Mecm.. Ser. B. 5: 76 – 77.

Battalgil. F.. (1941). Türkiye’nin tatli su baliklari hakkinda.– Istanbul Üniv. Fen Fak. Mecm..

Ser. B. 6: 170 – 186.

Battalgil. F.. (1942). Contribution à la connaissance des poissons des euux douces de la

Turquie. – Istanbul Üniv. Fen Fak. Mecm.. Ser. B. 7: 287 – 306.

Berker. A.. Çolak. A.. (1979). Keban Baraj Gölü’nde Bulunan Sazangiller Cyprinidae

Familyasina Ait Bazi Türlerin Besinsel Analizleri Üzerine Arastirmalar. –– Türk Vet.

Hek. Derg. 49 : 45 – 48.

Bianco. P.G.. 1995: Mediterranean endemic freshwater fishes of Italy. Biological

Conservation 72. 159-170.

Crisp. D.T.. (1994). Reproductive investment of female brown trout. Salmo trutta L.. in a

stream and reservoir system in northern England. Journal of Fish Biology. 44. 343-

349.

Crisp. D.T.. Mann. R.H.K.. Cubby. P.R.. Robson. S.. (1990). Effects of impoundment upon

trout (Salmo trutta) in the basin of Cow Green resevoir. Journal of Applied Ecology

27. 1020-1041.

Crisp. D.T.. Mann. R.H.K.. McCormack. Jean. C.. (1974). The populations of fish at Crow

Green. upper Teesdale. before impoundment. Journal of Applied Ecology 11. 969-996.

Çetinkaya. O.. (1999). Investigations of some biological proporties of brown trout (Salmo

trutta macrostigma Dum.. 1858) living the Çatak Stream (Tigris River. Turkey).

Istanbul University Journal of Aquatic Products. 9:13. 111-122. (in Turkish)

Changeux. T.. Pont. D.. (1995). Current status of the riverine fishes in the French

Mediterranean basin. Biological Conservation 72. 137-158.

Cote. I.M.. Vinyoles. D.. Reynolds. J.D.. Doadrio. I.. Perdices. A.. (1999): Potential impacts

of gravel extraction on Spanish populations of river blennies Salaria fluviatilis (Pisces.

Blenniidae). Biological Conservation 87. 359-367.

Çelikkale. M.S.. (1994). Içsu Baliklari ve Yetistiriciligi. Cilt I. II. Baski.K.T.Ü Sürmene

Deniz Bilimleri Fakültesi Yayinlari No.2. K.T.Ü. Basimevi. 419 s. Trabzon.

Çolak. A.. (1976). Yilan Baliklarinin Türkiye’deki Dagilimi. – Türk. Vet. Hek. Derg. 46:5 - 7.

Çolak. A.. (1981). Keban BarajGölü’nde Bulunan Balik Türleri. – Ankara Üniv. Vet. Fak.

Derg. 28: 167 – 181.

Çömlekçioglu. U..(2003).Sir Baraj Gölü Kirliliginin Fizikokimyasal Parametrelerle

Incelenmesi, KSÜ, Fen Bilimleri Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, Kahramanmaras.

Davis. P.H.. (1988). Flora of Turkey and the East Aegean Islands, vol. 1-10, Edinburg Unv.

Press. Edinburgh.

Delling. B.. Crivelli. A.J.. Rubin. J.F.. Berrebi. P.. (2000). Morphological variation in hybrids

between Salmo marmoratus and alien Salmo species in the Volarja stream. Soca River

basin. Slovenia. Journal of Fish Biology. 57. 1199-1212.

Deyrolle. M.. (1872). Notice sur une espece remarquable de poisson qui vit dans les eaux du

lac de Van. Rev. Mag. Zool. 2,23, 401-405.

Ekingen. G.. (1976). Morpho logical characters of some Turkish trouts. – Firat Üniv. Vet. Fak.

Derg. 3: 98 – 104.

Erdemli. A. Ü.. (1978). Beysehir Gölü Baliklari.– M. S. Thesis. Selçuk Üniv. Konya.

Erdemli. A.Ü.. (1982). The fish species of Beysehir Lake. – Selçuk Üniv. Fen Fak. Derg.. Ser.

B. 2 : 131 – 142.

Erençin. Z.. Baran. I.. Ergüven. H.. (1971). Dogu Anadolu’da Bodur Yayin (Ameiurus

nebolosus (sic) Le Sueur. 1890).– Ankara Üniv. Vet. Fak. Derg. 18 : 214 – 218.

Elvira. B.. (1995). Conservation status of endemic freshwater fish in Spain. Biological

Conservation 72. 129-136.

Erk’akan. F.. (1981). Sakarya Havzasi Baliklarinin (Pisces) Sistematigi ve Biyo-Ekolojik

Iliskileri Üzerine Arastirmalar. Diss. Hacettepe Üniv. Ankara.

Erk’akan. F.. Kuru. M.. (1982). Systematical researchs on the Sakarya basin fishes (Pisces). –


Erk’akan. F.. (1983 a). The fish species of the Sakarya Basin and their abundance. –


Erk’akan. F.. (1983 b). The fishes of the Thrace region. – Hacettepe Bull. nat. Sci. Eng. 12 :

39 – 48.

Erk’akan. F.. (1983 c). Skaraya Havzasi Baliklarinin Sistematigi ve Biyo-Ekolojisi Üzerine

Arastirmalar. – Doga Bilim Derg.. Ser. A. 7 : 141 – 154.

Erk’akan. F.. (1984).Trakya Bölgesinden Türkiye için yeni kayit olan bir balik türü.

Pseudorasbora parva (Pisces-Cyprinidae).– Doga Bilim Der.. Ser. A2. 8 : 350 – 351.

Fausch. K.D.. Nakano. S.. Kitano. S.. (1997). Experimentally induced foraging mode shift by

sympatric charrs in a Japanese mountain stream. Behavioural Ecology 8. 414-420.

Forrester. G.E.. Chace. J.G.. McCarthy. W.. (1994). Diel and density-related changes in food

consumption and prey selection by brook charr in a New Hampshire stream.

Environmental Biology of Fish 39. 301-311.

Freeman. M.C.. Vinyoles. D.. Grossman. G.D.. Desostoa. A..(1990). Microhabitat use by

Salaria fluviatilis in the Rio Matarrana. Spain. Freshwater Biology 24. 335-345.

Gaillard, C., (1895).Notes sur quelques especes de Cyrinodon de 1’Asie- Mineure et da la

Syrie. Arch. Mus. Hist. Lyon,6, 1-5.

Geldiay. R.. Balik. S.. (1974). Nif çayi ve kollarinda yasayan tatli su baliklarinin sistematik ve

ekolojik özellikleri üzerine arastirmalar.– IV. Bilim Kongr. Ankara 1973. Zooloji

Seks. Tebligleri. TÜBITAK Yay. 213.

Geldiay. R..(1968). Kazdagi silsilesi Derelerinde Yasayan Alabalik (Salmo trutta L.)

Populasyonlari Hakkinda . VI. Milli Türk Biyoloji Kongresi Tebligleri. 65-77.

Geldiay. R.. Balik. S.. (1988). Türkiye Tatlisu Baliklari. Ege Ünv. Fen Fak. Kitaplar Serisi

No: 97. Ege Ünv. Basimevi 519 s.. Izmir.

Gürbüz ve ark.. (2003).Gavur Gölü Batakligi Cografik Özellikleri ve Rehabilitasyon Plani, Il

Çevre Müd. Yayinlari, No:1, Kahramanmaras.

Hanko. B.. (1924). Fische aus Klein-Asien., Mus.Nat. Hung., 21, 137-158.

Hernandez. R.. Lacomba. R.T.. Uvinas. Y.N.. Oltra. R.. (2000). Distribution pattern of river

blennies in the Jucar River basin (eastern Spain). Journal of Fish Biolgy. 57. 250-254

Kalkan. E. & Erdemli. A.Ü.. (1994). A taxonomic study on the fishes of Sultansuyu Stream.

XII. Turkish National Biology Congree Hydrobiology section. 256-262.

Karaman. M.. (1966). Beitrag zur Kenntnis der Salmoniden Südeuropas. – Hydrobiologia 28 :

1 – 48.

Karaman. M.. (1969). Süßwasserfische der Türkei. 7. Teil. – Revision der kleinasiatischen

und vorderasiatischen Arten des Genus Capoeta (Varicorhinus. partim). – Mitt. Hamb.

Zool. Mus. Inst. 66 : 17 – 54.

Karaman. M.. (1971). Süßwasserfische der Türkei. 9. Revision der Barben Europas.

Vorderasiens und Nordafrikas. – Mitt. Hamb. Zool. Mus. Inst. 67 : 175 – 254.

Karaman. M.. (1972). Süßwasserfische der Türkei. 9. Revision einiger kleinwüchsiger

Cyprinidengattungen Phoxinellus. Leucaspius. Acanthobrama usw. Aus Südeuropa.

Kleinasien. Vorder-Asien und Nordafrika. – Mitt. Hamb. Zool. Mus.Inst. 69:115- 155.

Kara. C..(1999). Sir Baraj Gölü’nde Yasayan Chondrostoma regium (Heckel, 1843) ve

Leuciscus cephalus (Linn. 1758)’un Bazi Biyolojik Özellikleri, Gazi Ünv. Fen Bil.

Enst., Doktora Tezi, Ankara.

Kosswig. C.. (1939). Faunengeschichte der Bosphorus region. Cr. Ann. Et. Arch. Soc. Turque

Sci. Phys. Et. Nat., VII.

Kosswing. C.. (1954 ) : Türkiye Tatlisu Baliklarinin Zoocografyasi.– Istanbul Univ. Fen Fak.

Hidrobiol. Aras. Enst. Mecm.. Ser. A. 2 : 1 – 19.

Kuru. M.. (1987). Omurgali Hayvanlar, sf. 193-194, Atatürk Ünv. Kazim Karabekir egitim

Fak. Yayinlari, Yayin No:3, Erzurum..

Kuru. M.. (1975). Dicle-Firat. Kura-Aras Van Gölü ve Karadeniz Havzasi tatli sularinda

yasayan (Pisces) balilarin sistematik ve zoocografik yönden incelenmesi. (Doçentlik

tezi) Atatürk Üniversitesi Fen Fakültesi Zooloji Bölümü.

Kelle. A.. (1978). Dicle Nehri ve Kollarinda Yasayan Baliklar Üzerinde Taksonomik ve

Ekolojik Arastirmalar.– Diss. Dicle Üniv. Diyarbakir.

Konuralp. N.. (1955). A study of the gonad morpohology of Anatolian Cyprinodontidae,

Istanbul Üniv. Fen Fak. Mecm.. Ser. B. 20 : 175 – 198.

Ladiges. W.. (1960). Süsswasserfische der Türkei. 1. Teil. Cyprinidae. Mitt. Hamburg Zool.

Mus. Inst. Band 58. 105-150.

Ladiges. W.. (1964). Süsswasserfische der Türkei. 3. Teil. Restliche Gruppen. Mitt. Hamburg

Zool. Mus. Inst. Band 61. 203-220.

Ladiges. W.. (1971). Süsswasserfische der Türkei. 8. Teil. Mitt. Hamburg Zool. Mus. Inst.

Band 67. 175-254.

Ladiges. W.. Vogt. D.. (1979).Die Süsswasserfische Euro. Paul Parey. 299p.. Hamburg.

Berlin.

Lagarrigue. T.. Cereghino. R.. Lim. P.. Reyes-Marchant. P.. Chappaz. R.. Lavandier. P..

Belaud. A.. (2002). Diel and seasonal variations in brown trout (Salmo trutta) feeding

patterns and relationship with invertebrate drift under natural and hydropeaking

conditions in a mountain stream. Aquatic Living Resources 15. 129-137.

Lehane. B.M.. Walsh. B.. Giller. P.S.. O’Halloran. J.. (2001). The influence of small-scale

variation in habitat on winter trout distribution and diet in an afforested catchment.

Aquatic Ecology 61: 61-71.

Neat. F.C.. Lengkeek. W.. Westerbeek. E.P.. Laarhoven. B.. Videler. J.J.. 2003: Behavioural

and morphological differences between lake and river populations of Salaria

fluviatilis. Journal of Fish Biology 63. 374-387.

Tortonese. E.. (1954). The Trouts of Asiatic Turkey. Istanbul Üniversitesi Fen Fakültesi

Hidrobiolji Enstitüsü Dergisi Seri B 2(1). 1-26.

Ünlü. E.. Balci. K.. Akbayin. H.. (1994) Some Biological characteristics of the

Acanthobrama marmid Heckel. 1843 in the Tigris River (Turkey). Tr. Journal of

Zoology. 18. 131-139. Tübitak.

Wildekamp. R.. Küçük. F.. Ünlüsayin. M.. Neer. W.. (1999). Species and Subspecies of the

Genus Aphanius Nardo 1897 (Pisces: Cyprinodontidae) in Turkey. Tr. Journal of

Zoology 23. 23-24. Tübitak.

Yarar. M.. Magnin. G..(1997).Türkiye’nin Önemli Kus Alanlari, sf. 216-217, Dogal Hayati

Koruma Dernegi, Istanbul.

Arazi çalismalarindan görünümler.

Balik göçlerini engelleyen sette (Ceyhan- Hemite Suyu).

Menzelet Baraji’na bakan tepelerde orman tahribati.

Firniz Çayi’ndan bir görünüm

Zeytin Çayi’ndan bir görünüm

Tekir Çayi’ndan bir görünüm.

Sögütlü Çayi’ndan bir görünüm

Hamus Çayi’ndan bir görünüm

Ceyhan (Yukari Ceyhan-Yazidere) civarindan bir görünüm

Menzelet Baraj Gölü’nden bir görünüm

Körsulu Çayi’ndan bir görünüm

arastirma projeleri yÖnetim birimi baskanligikutuphane.ksu.edu.tr/projeler/p00026.pdf · it is...

Documents