14

สวนท 2 ผลการดำาเนนงานทสำาคญ

2.1 การผลกดนนโยบายเรงดวนของรฐบาล2.2 การดำาเนนงานตามมตคณะรฐมนตร2.3 การดำาเนนงานตามมตคณะกรรมการผสง

อายแหงชาต2.4 การดำาเนนงานสำาคญดานผสงอาย

15

สวนท 2 ผลการดำาเนนงานทสำาคญ

2.1 การผลกดนนโยบายเรงดวนของรฐบาล การสงเสรมการจดตง“ศนยพฒนาคณภาพชวตและสงเสรมอาชพสำาหรบผสงอาย”

สบเนองจากการเปลยนแปลงโครงสรางประชากรไทยทมอตราการเพมขนอยางรวดเรวของประชากรสงอาย ซงสงผลกระทบตอสภาวะเศรษฐกจ และสงคมของประเทศ นายกรฐมนตรไดมบญชา ใหสำานกงานคณะกรรมการพฒนาการเศรษฐกจและสงคมแหงชาต (สศช.) จดเตรยมประเดนดานผสงอาย และจดประชมเชงปฏบตการเพอระดมความคดเหนจากผทรงคณวฒและหนวยงานทเกยวของ เรองการเตรยมความพรอมสสงคมผสงอายอยางมคณภาพ เมอวนท 1 เมษายน 2556 ณ หองสเขยว ตกไทยคฟา สำานกนายกรฐมนตร โดยนายกรฐมนตรไดมขอสงการเรอง การพฒนารปแบบการดแลผสงอายแบบครบวงจรในการดแลและสงเสรมอาชพใหแกผสงอาย โดยมอบหมายใหกระทรวงการพฒนาสงคมและความมนคงของมนษย กระทรวงมหาดไทย และสมาคมสภาผสงอายแหงประเทศไทยฯ รวมกนกำาหนดรปแบบการดำาเนนงานศนยฯ ดงกลาว

กระทรวงการพฒนาสงคมและความมนคงของมนษย จงไดดำาเนนการจดประชมรวมกบกระทรวงมหาดไทยและสมาคมสภาผสงอายแหงประเทศไทยฯ เมอวนท 10 เมษายน 2556 ไดกำาหนดแนวทางการดำาเนนงานจดตงศนยพฒนาคณภาพชวตและสงเสรมอาชพ

16

สำาหรบผสงอาย โดยมวตถประสงค เพอสงเสรมใหมสถานทในชมชนสำาหรบการจดกจกรรมและบรการตาง ๆ สำาหรบผสงอายและชมรมผสงอาย รวมทงสงเสรมใหมการพฒนาอาชพและการถายทอดภมปญญา เพอเสรมสรางสขภาพ กาย จต สงคม ใหแกผสงอาย

สำาหรบรปแบบของกจกรรมทจะดำาเนนการโดยศนยพฒนาคณภาพชวตและสงเสรมอาชพสำาหรบผสงอาย จะใหความสำาคญกบการจดกจกรรมสำาหรบผสงอายทงภายในศนยฯ ทประกอบไปดวย การสงเสรมสขภาพอนามย การสนบสนนการศกษาและการเรยนร การสงเสรมอาชพสำาหรบผสงอาย การสงเสรมการผลต การจำาหนายผลตภณฑและการรบงานไปทำาทบาน การถายทอดภมปญญา กจกรรมนนทนาการ ศาสนา ประเพณ มระบบฐานขอมลผสงอายในพนท บรการใหคำาปรกษา และเปนศนยฯ ประสานงานอาสาสมครดแลผสงอาย สำาหรบกจกรรมภายนอกศนยฯ ประกอบดวย การเยยมบานผสงอาย การเยยมผสงอายทเจบปวย ใหความชวยเหลอผสงอายทถกทอดทง เดอดรอน การถายทอดภมปญญา จตอาสา และการสรางความสมพนธระหวางวย

กระทรวงการพฒนาสงคมและความมนคงของมนษยไดกำาหนดแนวปฏบตสำาหรบการดำาเนนการจดตงศนยฯ ประกอบดวย

1) ดานอาคารสถานท: ใหมการจดสภาพแวดลอมทเหมาะสมและปลอดภยสำาหรบผสงอายทมาใชบรการ

2) การบรหารจดการภายในศนยฯ:2.1) การบรหารจดการ

- ใหมกลไกคณะกรรมการบรหารศนยฯ โดยมองคประกอบ ดงน ผแทนชมรมผสงอาย เปนประธานศนยฯ ผแทนจากองคกรปกครองสวนทองถนเปนทปรกษาคณะกรรมการฯ ชมรมผสงอายรวมเปนกรรมการและสมาชก

- มระเบยบกฎเกณฑการดำาเนนงานศนย

17

- องคกรปกครองสวนทองถนจดหาบคลากรประจำาศนยฯ อยางนอย 1 คน

- มฐานขอมลผสงอายในทองท- มแผนงานในการจดกจกรรม

2.2) การบรหารการเงน- จดหารายได โดยการประสานขอรบการสนบสนนงบประมาณ

จากแหลงทน และรายไดจากการจำาหนายผลตภณฑของศนย- จดการรายจายทเกดขนจากการดำาเนนงานของศนยฯ

2.3) กจกรรมของศนย- จดประชมคณะกรรมการบรหารศนยฯ- จดประชมชมรมผสงอาย- จดกจกรรมดานสงคมและอาชพ- จดกจกรรมสงเสรมสขภาพ- จดกจกรรมดานตาง ๆ ตามความตองการของผสงอาย

โดยมขนตอนในการดำาเนนงานจดตงศนยฯ ไดกำาหนดตามลำาดบ ดงนคอ

1) จดตงสถานทศนย (จดหาอาคารใหมหรอปรบปรงอาคารเดมทมอยแลว)

2) จดประชมชแจงในระดบชมชน เพอรวมกนจดตงศนย โดยเปนไปตามความตองการของผสงอาย

3) จดหาสมาชกจากชมรมผสงอายในพนท4) จดตงกรรมการบรหาร โดยประธานตองเปนผแทนชมรมผสงอาย

และจดทำาระบบกฎเกณฑของศนยฯ5) จดตงศนยฯ และดำาเนนกจกรรม6) ตดตามความกาวหนา

ทงนกระทรวงการพฒนาสงคมและความมนคงของมนษยไดกำาหนดเปาหมายของการดำาเนนงานศนยฯ ดงน ป พ.ศ. 2556 จะดำาเนนการพฒนาและยกระดบการดำาเนนงานศนยสำาหรบผสงอายในชมชนทมการ

18

ดำาเนนการอยแลวในระดบพนท จำานวน 99 ศนยในพนท 73 จงหวด สำาหรบการดำาเนนงานในระหวาง ป พ.ศ. 2557 – 2559 ไดกำาหนดเปาหมายและงบประมาณการดำาเนนงานตามตารางท 2 ดงน

ตารางท 2 แสดงแผนการดำาเนนงานสงเสรมการจดตงศนยพฒนาคณภาพชวตและสงเสรมอาชพสำาหรบผสงอาย

ป พ.ศ. จำานวน (ศนยฯ) งบประมาณ (บาท)

2557 877 1,315,500,0002558 3,050 4,570,000,0002559 3,926 5,889,000,000รวม 7,853 11,779,500,0

00(กระทรวงการพฒนาสงคมและความมนคงของมนษยสนบสนนงบประมาณการจดตงศนยฯ เปนจำานวนเงนศนยละ 1,500,000 บาท โดยกำาหนดเปนคาใชจายสำาหรบอาคารสถานท การสนบสนนกจกรรมเพอผสงอายและการจางบคคลากรประจำาศนยฯ)

เมอมการจดตงศนยฯ ครบในทกพนทองคกรปกครองสวนทองถน ในป พ.ศ. 2559 กระทรวงการพฒนาสงคมและความมนคงของมนษยจะดำาเนนการสงมอบศนยใหองคกรปกครองสวนทองถนรบไปดำาเนนการเพอใหเกดความตอเนองและยงยน โดยศนยดงกลาวจะเปนแหลงในการเสรมสรางคณภาพชวตผสงอายในดานตางๆ อาท การเรยนร การพฒนาทกษะ การถายทอดภมปญญา เพอการเสรมสรางอาชพและรายได เพอใหผสงอายสามารถพงพาตนเองได ขณะเดยวกนจะเปนการสงเสรมการมสวนรวมของผสงอายในการทำากจกรรมตาง ๆ รวมกนภายในชมชนทงกจกรรมนนทนาการ กจกรรมเพอสงคม เปนตน โดยจะสงผลใหผสงอายมสขภาพกายและสขภาพจตทด และใชชวตอยในชมชนไดอยางมความสข

2.2 การดำาเนนงานตามมตคณะรฐมนตร

19

2.2.1 การจดงานวนผสงอายแหงชาตคณะรฐมนตรไดมมตเมอวนท 14 ธนวาคม 2525 ได

ประกาศใหวนท 13 เมษายนของทกปเปนวนผสงอายแหงชาต เพอใหสงคมทกภาคสวนทงหนวยงานภาครฐ องคกรภาคเอกชน ภาคเครอขายภาคประชาชนตระหนกถงคณคาความสำาคญของผสงอาย และรวมจดกจกรรมพเศษใน วนผสงอายแหงชาตมาตงแตป พ.ศ. 2526 อกทงยงกำาหนดให ดอกลำาดวน เปนสญลกษณของผสงอาย “ ”เนองจาก ลำาดวน หรอ หอมหวน เปนไมยนตน ใบเขยวชอมตลอดป “ ” “ ”และมดอกสเหลองนวล หอมเยน กลบมความแขงแรง ไมรวงงาย จงเปรยบเสมอนผสงอายทคงคณธรรมคณงามความดเปนแบบอยางใหแกอนชนสบไป และไดมการแตงตงคณะอนกรรมการจดงานวนผสงอายแหงชาต มปลดกระทรวงการพฒนาสงคมและความมนคงของมนษยเปนประธานอนกรรมการ เพอพจารณากำาหนดแนวคด วตถประสงค และแนวทางการในการจดกจกรรมเนองในวนผสงอายแหงชาตเปนประจำาทกป พรอมกบแตงตงคณะอนกรรมการสรรหาผสงอายทเปนแบบอยางทดในสงคม โดยมนายบรรล ศรพานช เปนประธานอนกรรมการ เพอพจารณาสรรหาผสงอายแหงชาตทเปนแบบอยางทดในสงคมนำาเสนอคณะอนกรรมการจดงานผสงอายแหงชาตให ความเหนชอบตอไป

ในปงบประมาณ พ.ศ. 2556 สำานกสงเสรมและพทกษผสงอาย สท. ไดขอความรวมมอหนวยงานทกภาคสวนทเกยวของทงหนวยงานภาครฐ หนวยงานภาคเอกชน องคกรปกครองสวนทองถน องคกรธรกจททำาคณประโยชนเพอสงคม เครอขายผสงอาย และชมชนไดรวมกนจดกจกรรมเนองในวนผสงอายแหงชาตทวประเทศตลอดเดอนเมษายน 2556 ภายใตแนวคด (Theme) “ผสงวย ใสใจสขภาพ โดยมวตถประสงคเพอแสดง”ความกตญญกตเวท การยกยองเชดชเกยรต คณคาของผสงอายและองคกรททำาคณประโยชนดานผสงอาย การจดใหมเวทหรอพนทใหผสงอาย

20

หรอหนวยงานทกภาคสวนทดำาเนนกจกรรมทเปนประโยชนตอผสงอายไดมการแสดงออก ตลอดจนการใหบรการและมอบสทธพเศษแกผสงอาย โดยในสวนกลาง สำานกสงเสรมและพทกษผสงอาย สท. รวมกบภาคเครอขายทเกยวของรวมกนจดงานวนผสงอายแหงชาตขนในวนท 5 เมษายน 2556 ณ หองแกรนดไดมอนดบอลรม อาคารอมแพคฟอรม เมองทองธาน จ.นนทบร โดยมรฐมนตรวาการกระทรวงการพฒนาสงคมและความมนคงของมนษยเปนประธานเปดงาน กจกรรมในงาน ประกอบดวย การประกาศสดดเกยรตคณผสงอายแหงชาต พทธศกราช 2556 แกศาสตราจารยประเสรฐ ณ นคร การมอบรางวลและโลประกาศเกยรตคณผชนะการประกวดภาพถายผสงอาย การมอบโลประกาศเกยรตคณใหหนวยงานและองคกรททำาคณประโยชนดานผสงอายดเดน ประจำาป 2556 โครงงานและกจกรรมทสรางความตระหนกถงคณคาและความสำาคญของผสงอายดเดน ประจำาป 2556 ผชนะเลศการแขงขนกรฑาและเปตองผสงอายไทย และผชนะเลศการประกวดสนทรพจน การกลาวสนทรพจนของผชนะเลศการประกวด การแสดง ผสงวย หวใจเรงรา โดยโรงเรยนบญเลศ“ ”ลลาศ การสาธตการออกกำาลงกาย “3 วย 3 สไตล ใสใจสขภาพ การขบ”รองเพลงแดดอกลำาดวน และการแสดง เตรยมสงวย ฟตกายสไตล“อนเตอร โดยชมรมคลงปญญาผสงอายกรงเทพมหานคร การโตวาท”กลอนสดในญตต ผสงวยชายใสใจสขภาพมากกวาหญง การแสดง“ ”ดนตรของชมรมรกษสนทราภรณสงหบร กจกรรมโดยรอบบรเวณงาน ประกอบดวย การแสดงนทรรศการดานผสงอาย การจดนทรรศการและการใหคำาแนะนำาการดแลสขภาพสำาหรบผสงอาย และการจดกจกรรมนนทนาการตาง ๆ นอกจากน ยงไดจดกจกรรมประชาสมพนธสญลกษณดอกลำาดวน ณ ทำาเนยบรฐบาล ตลอดจน การจดกจกรรมสงเสรมสขภาพโดยเชญผสงอายและครอบครวจดทมแขงขนปนจกรยาน ณ สวนลมพน กรงเทพมหานคร ชองาน “ปนปนรกเพอผสงวย ใสใจสขภาพ สรปผลการจดงานวนผสงอาย”

21

แหงชาตโดยทกภาคสวนทเกยวของทวประเทศป 2556 ปรากฏวา มผรวมงาน รวมจำานวนทงสน 215,870 คน

2.2.2 การขยายผลอาสาสมครดแลผสงอายทบานสำานกสงเสรมและพทกษผสงอาย สท. ไดรเรมดำาเนนโครงการ

อาสาสมครดแลผสงอายทบาน โดยประสานความรวมมอกบกรมพฒนาสงคมและสวสดการ สภาผสงอายแหงประเทศไทยฯ องคกรภาคเอกชนตาง ๆ และองคกรปกครองสวนทองถนในการดำาเนนงานสงเสรมใหมการจดระบบงานอาสาสมครดแลผสงอายทบาน (อผส.) ในพนทองคกรปกครองสวนทองถนทวประเทศ เพอเปนกลไกเชงรกในระดบฐานรากของชมชนในการดแลชวยเหลอ คมครอง และพทกษสทธผสงอายในชมชน (Community - based Care) ทประสบปญหาความเดอดรอนตาง ๆ ไดแก ขาดผดแล ถกทอดทง ถกทงใหอยตามลำาพง ถกละเลยเพกเฉย ชวยเหลอตวเองไมได ไดรบการดแลไมถกตอง ยากจน ฯลฯ และดแลสอดสอง เฝาระวงปญหา และสงเสรมคณภาพชวตผสงอายทกคนในชมชน เพอใหชมชนมการคมครองและพทกษสทธผสงอายในชมชนอยางถวนหนาและตอเนอง โดยสงเสรมใหมอาสาสมครซงเปนคนภายในชมชนทมจตอาสาใหไดรบการฝกอบรม ฝกทกษะ เสรมสรางทศนคตใหมความสามารถปฏบตหนาทใหความคมครองสวสดภาพและพทกษสทธผสงอายทประสบปญหาความทกขยากเดอดรอนมาตงแตปงบประมาณ พ.ศ. 2546

ตอมา คณะรฐมนตรไดมมตเมอวนท 10 เมษายน 2550 กำาหนด ใหมการขยายผล การดำาเนนงานโครงการอาสาสมครดแลผสง“อายทบานใหครอบคลมทวประเทศในป พ.ศ. 2556 และใหองคกรปกครองสวนทองถนเปนองคกรหลกดำาเนนงานรวมกบหนวยงานภาครฐ ภาคเอกชน ภาคประชาชนในทองถน และกระทรวงการพฒนาสงคมและความมนคงของมนษยเปนหนวยงานสนบสนนดานวชาการ สรปผล ”การดำาเนนงาน ปรากฏวา สามารถดำาเนนการสรางระบบงาน อผส. ในพนทองคกรปกครองสวนทองถนครบทกแหงทวประเทศตามมตคณะรฐมนตรทไดประกาศไว รายละเอยดปรากฏตามตารางท 3

22

ตารางท 3 แสดงผลการดำาเนนงานสรางระบบงาน อผส. ในพนท อปท. ปงบประมาณ พ.ศ. 2546 - 2556

ลำาดบท

หนวยงาน

พนทดำาเนนการ

จำานวนคน

เขต อปท.

คดเปนรอยละ

อผส.

คดเปนรอยละ

ผสงอายไดรบ

การดแล

คดเปนรอยละ

1สำานกสงเสรมและพทกษผสงอาย สท.

7,602

97.76

51,854

63.33

787,957

91.13

2กรมพฒนาสงคมและสวสดการ

447 5.75

5,000

6.11

34,651

4.01

3สภาผสงอายแหงประเทศไทยฯ

380 4.89

21,035

25.69

13,790

1.59

4อปท. /องคกรภาคเอกชนตาง ๆ

136 1.75

3,994

4.88

28,262

3.27

รวมทงสน7,776

100.00

81,883

100.00

864,660

100.00

หมายเหต: กรมพฒนาสงคมและสวสดการ และสภาผสงอายแหงประเทศไทยฯ มการดำาเนนงานในพนทเดยวกบ สท. ในบางเขต อปท.

2.3 การดำาเนนงานตามมตคณะกรรมการผสงอายแหงชาต

2.3.1 การพฒนานโยบายการดำาเนนงานดานผสงอาย โดยมคณะกรรมการผสงอายแหงชาต (กผส.) ซงมนายกรฐมนตรเปนประธานกรรมการ และคณะอนกรรมการชดตาง ๆ ภายใต กผส. จำานวน 11 คณะ ไดแก

1) คณะอนกรรมการตดตามการดำาเนนการตามนโยบายและแผนผสงอายแหงชาต

2) คณะอนกรรมการดานการประชาสมพนธ

23

3) คณะอนกรรมการผลกดนระบบการออมเพอวยสงอายแหงชาต

4) คณะอนกรรมการบรณาการโครงการนำารองการจดตงศนยเอนกประสงคสำาหรบผสงอายในชมชน

5) คณะอนกรรมการตดตามสทธผสงอายตามพระราชบญญตผสงอาย พ.ศ. 2546

6) คณะอนกรรมการบรณาการการขยายผลการดำาเนนงานอาสาสมครดแลผสงอายทบาน

7) คณะอนกรรมการเพอผลกดนและขบเคลอนประเดนการดแลผสงอายระยะยาว

8) คณะอนกรรมการจดกจกรรมเนองในวนผสงอายแหงชาต 9) คณะกรรมการบรหารกองทนผสงอาย 10) คณะอนกรรมการจดสมชชาผสงอายระดบชาต11) คณะอนกรรมการสงเสรมการขยายโอกาสดานอาชพและ

การทำางานสำาหรบผสงอาย กลไกคณะกรรมการผสงอายแหงชาต และคณะอนกรรมการฯ

ดงกลาวเปนกลไกระดบชาตในการผลกดนเชงนโยบายดานผสงอายในการดำาเนนงานสงเสรม คมครอง และพฒนาผสงอายใหสอดคลองกบบรบทสถานการณทางสงคมของผสงอาย และขบเคลอนนโยบายไปสการปฏบตโดยเรงรดใหหนวยงานทเกยวของทมภารกจรบผดชอบตามยทธศาสตรและมาตรการในแผนผสงอายแหงชาต เชน กระทรวงสาธารณสข กระทรวงมหาดไทย กระทรวงคมนาคม ฯลฯ จดทำาแผนปฏบตการดานผสงอายและดำาเนนการตามแผนฯ พรอมทงตดตามผลการดำาเนนงานของหนวยงานทเกยวของ ซงนโยบายการดำาเนนงานดานผสงอายในปงบประมาณ พ.ศ. 2556 ทไดรบการผลกดนใหบงเกดผลเปนรปธรรม มจำานวน 2 เรอง ไดแก

1) การกำาหนดหนวยงานเพมเตมรองรบสทธผสงอายตามพระราชบญญตผสงอาย พ.ศ. 2546 มาตรา 11 (5) (9) (10) และ (12)

24

จำานวน 3 แหง ไดแก องคกรปกครองสวนทองถน กรงเทพมหานคร และเมองพทยา

2) การจดทำาแผนปฏบตการรองรบสทธผสงอายตามพระราชบญญตผสงอาย พ.ศ. 2546 และ พ.ศ. 2553 ระยะเวลา 3 ป (พ.ศ. 2555 – 2557) เพอเปนกรอบแนวทางในการตดตามผลการดำาเนนงานของหนวยงานทระบในแผนปฏบตการฯ การดำาเนนการตามแผนฯ และรายงานผลการดำาเนนงานตามตวชวดและดชนเปาหมายของแผนฯ ตามกรอบระยะเวลาทกำาหนดนำาเสนอตอคณะอนกรรมการฯ ตอไป

2.3.2 การจดสมชชาผสงอายระดบชาตการจดสมชชาผสงอายระดบชาต เปนกระบวนการรบฟงขอคดเหน

ขอรองเรยนและความตองการของนกวชาการ ผปฏบตงานจากหนวยงานสวนกลาง สวนภมภาค และสวนทองถน องคกรเครอขายผสงอายไดเขามารวมแลกเปลยนเรยนรอยางสมานฉนท ระดมความคดเหนเสนอแนะแนวทางทเปนประโยชนตอ การพฒนางานดานผสงอายใหมความเหมาะสมสอดคลองกบบรบทสถานการณสงคมไทยในปจจบนทม ความเปลยนแปลงตลอดเวลา เพอความมคณภาพชวตทดของผสงอาย ซงขอเสนอเชงนโยบายดานผสงอายทผานการรบรองจากทประชมสมชชาผสงอายระดบชาต จะมกระบวนการผลกดนใหนำาไปสการปฏบต โดยนำาเสนอมตสมชชาผสงอายตอคณะกรรมการผสงอายแหงชาต เพอพจารณาใหความเหนชอบและมอบหมายหนวยงานทเกยวของไปดำาเนนการใหปรากฏผลเปนรปธรรม และนำาเสนอตอนายกรฐมนตรในงานวนผสงอายแหงชาต เพอเผยแพรใหทกภาคสวนทเกยวของรบทราบและรวมเปนพลงผลกดนขบเคลอนมตสมชชาผสงอายระดบชาตไปสการปฏบต

พฒนาการของการผลกดนมตสมชชาผสงอายระดบชาตสขอเสนอเชงนโยบายในอดตทผานมาจวบจนปจจบนตามตารางท 4

25

ตารางท 4 แสดงความกาวหนาการดำาเนนงานตามมตสมชชาผสงอายระดบชาต

ป พ.ศ.

มตสมชชาผสงอายระดบ

ชาต

ผลการดำาเนนงานตามมต

พ.ศ. 2551

การเพมรายได การสงเสรมการออม และระบบบำานาญผสงอายไทย

- มการแตงตงคณะอนกรรมการผลกดนระบบการออมเพอวยสงอายแหงชาต โดยมปลดกระทรวงการคลง เปนประธานอนกรรมการ เพอทำาหนาทเปนกลไกขบเคลอนนโยบายเรองการออมใหเกดผลเปนรปธรรม

- ผลการดำาเนนงานของคณะอนกรรมการฯ ปรากฏวา ไดมการบญญตพระราชบญญตกองทนการออมแหงชาต (กอช.) พ.ศ. 2554 มผลบงคบใชตงแตวนท 12 พฤษภาคม 2554 โดยมวตถประสงคเพอจดใหมระบบการออมเพอการดำารงชพในยามชราภาพทครอบคลม ภาคประชาชนทกกลมอาชพทยงไมไดรบความคมครองดานการชราภาพใด ๆ จากรฐ นบเปนทางเลอกการออมขนพนฐานสำาหรบ วยแรงงาน เพอใหไดรบผลประโยชนในรปเงนบำานาญรายเดอนหลงวย 60 ปจนสนอายขย

พ.ศ. 2552

การดแลผสงอายระยะยาว

- มการแตงตงคณะกรรมการเพอผลกดนและขบเคลอนประเดน การดแลผสงอายระยะยาว โดยมปลดกระทรวงสาธารณสข เปนประธานอนกรรมการ เพอทำาหนาทเปนกลไกในการผลกดนและขบเคลอนประเดนการดแลผสงอายระยะยาว

26

ป พ.ศ.

มตสมชชาผสงอายระดบ

ชาต

ผลการดำาเนนงานตามมต

- มการจดทำา แผนปฏบตการผลกดนและขบ“เคลอนประเดนการดแลผสงอายระยะยาว ”ระยะเวลา 3 ป (พ.ศ. 2554 – 2556) ประกอบดวย มาตรการ ดชน และเปาหมายทครอบคลมมตดานสขภาพ สงคม เศรษฐกจ และสภาพแวดลอมสำาหรบผสงอาย เพอเปนการเตรยมการระดบนโยบายและเสนอแนะรปธรรมของ การบรการเพอรองรบความตองการการดแลผสงอายระยะยาว

พ.ศ. 2553

การบรหารจดการงานผสงอายระดบทองถน

- สำานกสงเสรมและพทกษผสงอาย สท. ไดประสานหนวยงานในสวนกลาง สวนภมภาค และองคกรปกครองสวนทองถน พรอมทงใหการสนบสนนองคสความรแกองคกรปกครองสวนทองถนใน การขบเคลอนการบรหารจดการงานผสงอายระดบทองถน

พ.ศ. 2556

การสรางเสรมสงคมผสงอายไทยใหมคณภาพใน 4 มต ไดแก1. มต

ดานสขภาพ (การสงเสรมสข

- หนวยงานทเกยวของไดมการดำาเนนการตามมต ดงน1. ดานสขภาพ: ไดมการรเรมแนวคดและรป

แบบการดแลผสงอายทบานทเนนการดแลแบบองครวมทงในมตสขภาพและสงคม ทำาใหผสงอายสามารถเขาถงบรการดานสขภาพและสงคมโดยเครอขายดานสาธารณสข

27

ป พ.ศ.

มตสมชชาผสงอายระดบ

ชาต

ผลการดำาเนนงานตามมต

ภาพปองกนโรค) 2. มตดาน

สงคม (การจดสภาพแวดลอมทเหมาะสมสำาหรบผสงอาย)3. มตดาน

การศกษา (การจดการศกษาตลอดชวต) 4. มต

ดานเศรษฐกจ (การสรางหลกประกนดานเศรษฐกจดวยระบบบำานาญอยางบรณาการ)

2. ดานสงคม: มการสงเสรมและพฒนาศกยภาพ และบทบาทของผสงอาย โดยเปดโอกาสใหผสงอายเขามามสวนรวมในกจกรรมทางสงคม ทำาใหผสงอายไดมการรวมกลมและใหความชวยเหลอเกอกลซงกนและกน โดยกระทรวงแรงงาน กระทรวงวฒนธรรม สำานกงานคณะกรรมการพฒนาการเศรษฐกจและสงคมแหงชาต สมาคมสภาผสงอายแหงประเทศไทย ฯลฯ

3. ดานการศกษา เชน มการดำาเนนโครงการอบรมใหความรเกยวกบการดำาเนนชวต การฝกอาชพเสรมรายไดใหแกผสงอาย โดยกระทรวงแรงงาน กระทรวงศกษาธการ กระทรวงเกษตรและสหกรณ

2.3.3 การเผยแพรประชาสมพนธงานดานผสงอายสำานกสงเสรมและพทกษผสงอาย ในฐานะเปนศนยกลางในการ

ประสานงานเผยแพร และประชาสมพนธงานหรอกจกรรมเกยวกบผสงอายไดผลตสอรณรงคประชาสมพนธความรทเกยวของกบผสงอายผานชอง

28

ทางตาง ๆ ไดแก เวบไซด สท. (www.opp.go.th) เวบไซด สทส. (www.oppo.opp.go.th) และ Facebook สทส. Fanpages: Facebook.com/oppo.go.th รวมถงการขอความรวมมอเครอขายดานผสงอายทเกยวของในทกจงหวด องคกรปกครองสวนทองถน และสอมวลชนเผยแพรประชาสมพนธ โดยมวตถประสงคเพอกระตนใหผสงอาย ประชาชนทวไป องคกรเครอขายทเกยวของ รวมถงสอมวลชนตาง ๆ ไดรบรและเขาใจในสทธผสงอายตามพระราชบญญตผสงอาย พ.ศ. 2546 และนำาขอมลไปใชประโยชนในการดำาเนนโครงการดานผสงอายตอไป ดงน

1) สตกเกอร ตราสญลกษณผสงอาย เพอแสดงถง“ ” การอำานวยความสะดวกอยางรวดเรวในการใหบรการแกผสงอาย และขอความรวมมอจากหนวยงานตาง ๆ ทเกยวของตดตราสญลกษณในสถานท หรอหนวยงานทมการจดบรการเพอผสงอาย

2) ชดขอมลขาวสารดานผสงอายพรอมซดเสยง จำานวน 2 เรอง ไดแก

2.1) “60 เรองหอมหวน...เจาดอกลำาดวนกลบแกรง” ประกอบดวย เรองตาง ๆ ทนาสนใจเกยวของกบผสงอาย เชน การเตรยมความพรอมกอนเขาสวยสงอายทงในดานเศรษฐกจ สงคม การมสวนรวมดานการพฒนาศกยภาพผสงอาย สทธผสงอายตามพระราชบญญตผสงอาย พ.ศ. 2546 กองทนผสงอาย เปนตน

2.2) การจดสภาพแวดลอมทเหมาะสมสำาหรบผสงอาย 3) สปอตวทยและสารคดสนทางวทยประชาสมพนธงานดานผสง

อายในชวงเวลาทเหมาะสมกบกลมเปาหมายและชวงเวลาการจดกจกรรม เชน งานวนผสงอายแหงชาตของทกป เปนตน

4) การจดกจกรรมพเศษ (EVENT) รวมกบหนวยงานภาครฐและเอกชน ทงน เพอเปนชองทางหนงในการเผยแพรความรเร องสทธประโยชนตาง ๆ ทผสงอายพงไดรบตามพระราชบญญตผสงอาย พ.ศ. 2546 รวมถงเรองอน ๆ ทเกยวของและเปนประโยชนกบผสงอาย

29

5) วารสาร สารรกผสงวย โดยมวตถประสงคเพอใหความ“ ”รในดานตาง ๆ ทเปนประโยชนตอผสงอาย เชน สทธประโยชนผสงอาย กองทนผสงอาย ฯลฯ รวมถงแจงขาวคราวความเคลอนไหวทเกยวของใหผสงอาย ประชาชน และหนวยงานตาง ๆ ไดรบทราบ

6) สออน ๆ เชน หนงสอ คมอ แผนพบ โปสเตอร ฯลฯ เผยแพรความรเร องสทธประโยชนของผสงอายตามพระราชบญญตผสงอาย พ.ศ. 2546 โดยไดขอความรวมมอในการเผยแพรประชาสมพนธไปยงจงหวดทกจงหวด องคกรปกครองสวนทองถน เครอขายหนวยงานดานผสงอาย สอมวลชน รวมถงใหการสนบสนนสอประชาสมพนธหากหนวยงานอนมความตองการทจะขอรบการสนบสนนเพอใชประกอบการบรรยายใหความรในงานตางๆ ซงปจจบนยงคงดำาเนนการผลตและเผยแพรอยางตอเนอง

7) การจดทำาโปสเตอรขาวประชาสมพนธขาวความเคลอนไหวงาน/กจกรรมงานดานผสงอายอยางตอเนอง และเรองอนทเปนประโยชน เชน สถานการณผสงอายไทย ขอมลดานผสงอาย ผลการดำาเนนงานของคณะกรรมการผสงอายแหงชาต การนำาเสนอขาวและผลการประชมตาง ๆ ของสำานกสงเสรมและพทกษผสงอาย เปนตน

ทงน ผลการดำาเนนงานในปงบประมาณ พ.ศ. 2556 สำานกสงเสรมและพทกษผสงอาย สท. ไดเผยแพรประชาสมพนธและใหการสนบสนนขอมลขาวสารตาง ๆ ทเปนประโยชนแกผสงอาย ประชาชนทวไปแกหนวยงานตาง ๆ รวมจำานวนทงสน 8,104 แหง และผานทางเวบไซด และ Facebook ของสำานกสงเสรมและพทกษผสงอาย โดยมผสนใจเขาชมเวบไซดในปงบประมาณ พ.ศ. 2556 จำานวน 42,760 คน

2.3.4 การขบเคลอนแผนการดแลระยะยาวสำาหรบผสงอาย โดยการสรางระบบการดแลระยะยาว ตามมตสมชชาผสงอาย

ระดบชาตในป พ.ศ. 2552 ทกำาหนดใหมการเตรยมความพรอมของระบบและกลไกทางสงคมตาง ๆ ทมอยใหสามารถรองรบผสงอายในชมชนตาง ๆ ซงมแนวโนมอยคนเดยว มภาวะพงพง มปญหาสขภาพ ระบบครอบครวไม

30

สามารถเกอกลและตอบสนองความตองการของผสงอายได รวมถงปญหาทางเศรษฐกจ เพอใหผสงอายสามารถดำาเนนชวตอยในชมชนตอไปไดอยางมความสขตามอตภาพ และเพอใหนโยบายการดแลระยะยาวสำาหรบผสงอายไดบงเกดผลเปนรปธรรมอยางแทจรง คณะกรรมการผสงอายแหงชาตจงไดมมตแตงตงคณะอนกรรมการเพอผลกดนและขบเคลอนประเดนการดแลผสงอายระยะยาว โดยไดมการจดทำาแผนปฏบตการผลกดนและขบเคลอนประเดนการดแลผสงอายระยะยาว พ.ศ. 2554 – 2556 ประกอบดวย มาตรการ ดชน และเปาหมาย โดยความรวมมอจากหนวยงานตามทระบไวในแผนผสงอายแหงชาต ไดแก กระทรวงสาธารณสข กระทรวงมหาดไทย กระทรวงการคลง องคกรปกครองสวนทองถน มลนธสถาบนวจยและพฒนาผสงอายไทย และกระทรวง การพฒนาสงคมและความมนคงของมนษยรวมกนดำาเนนการขบเคลอนระบบการดแลผสงอายระยะยาวในมตดานสงคม ดานสขภาพ ดานเศรษฐกจ และดานสภาพแวดลอมใหบงเกดผลเปนรปธรรม

ตามแผนปฏบตการผลกดนและขบเคลอนประเดนการดแลผสงอายระยะยาว ขอ 2.2 กำาหนดใหมการจดทำามาตรฐานสถานบรการดานการดำาเนนงานและบคลากรในรปแบบ บานพกผสงอาย สำานกสงเสรมและ“ ”พทกษผสงอายจงไดจดทำาคมอ มาตรฐานบานพกผสงอาย “(Residential Home)” เพอเปนกรอบแนวทางสำาหรบสถานประกอบการในการดำาเนนงานบานพกสำาหรบผสงอายใหมคณลกษณะของการพกอาศยและสภาพแวดลอมทเหมาะสมและไดมาตรฐาน จำานวน 6 ดาน ไดแก อาคารสถานท หองพกอาศย อนามยสงแวดลอม ผใหบรการ การจดบรการ และการบรการ โดยมวตถประสงคเพอใหผสงอายดำารงชวตทมคณภาพในอาคารทพกอาศยและสภาพแวดลอมทไดมาตรฐาน ซงมาตรฐานบานพกผสงอายทจดทำาขนนไดผานการรบฟงความคดเหนจากทกภาคสวนทเกยวของดวยแลวเมอป พ.ศ. 2556 และไดนำาไปเผยแพรใหกบหนวยงานทเกยวของ จำานวน 451 แหง และประสานความรวมมอกบหนวยงานหลก

31

สำาคญ จำานวน 2 แหงในการนำามาตรฐานบานพกผสงอายไปสการปฏบต ไดแก

1) กรมพฒนาธรกจการคา เพอประชาสมพนธมาตรฐานบานพกผสงอายใหประชาชน หนวยงานภาคเอกชนทเกยวของรบทราบผานสอตางๆ โดยเฉพาะอยางยงการเผยแพรแบบมงเนนทกลมธรกจอสงหารมทรพย ผประกอบการอาคารชด ผประกอบการบานจดสรร ฯลฯ ทมาขอจดทะเบยนหรอขออนญาตดำาเนนกจการ และพจารณาพฒนากระบวนงานสงเสรมมาตรฐานบานพกผสงอาย เพอใชเปนเกณฑคณภาพธรกจ อนเปนมาตรการจงใจใหภาคเอกชนมการพฒนาเพมคณภาพบรการเพอใหผบรโภคหนมาเลอกใชบรการของตน ซงจะสงผลเปนการควบคมและพฒนาคณภาพบรการอกทางหนง

2) กรมสงเสรมการปกครองทองถน เพอรวมกนพจารณาหาแนวทางในการผลกดนมาตรฐานบานพกผสงอายใหใชเปนหลกเกณฑและแนวทางในการกำากบดแลการดำาเนนงานบานพกผสงอายใหเปนไปตามมาตรฐานบานพกผสงอาย

นอกจากน สำานกสงเสรมและพทกษผสงอาย สท. ยงไดดำาเนนการจดทำารปทศนยภาพ ๓ มต และหนจำาลองบานพกผสงอายประกอบคำาอธบายคมอมาตรฐานบานพกผสงอายเผยแพรทางเวบไซตของสำานกสงเสรมและพทกษผสงอาย (www.oppo.opp.go.th) และเวปไซดของหนวยงานทเกยวของ เชน กรมพฒนาธรกจการคา กรมสงเสรมการปกครองทองถน สำานกงานคณะกรรมการคมครองผบรโภค ผประกอบการธรกจอสงหารมทรพย สมาคมธรกจบานจดสรร สมาคมธรกจรบสรางบาน สมาคมอาคารชดไทย ชมรมผสงอาย และประชาชนทวไป เพอใหหนวยงานภาคเอกชนทเกยวของกบบานพกผสงอาย ภาคธรกจเอกชนดานทอยอาศย มความร ความเขาใจในมาตรฐานบานพกผสงอาย นำาไปใชเปนแนวทางในการจดสรางบานพกผสงอายทเหมาะสม ปลอดภย และใชเปนแนวทางในการสงเสรมความรเกยวกบมาตรฐานบานพกผสงอายแกประชาชนทวไป

32

ซงจะเปนการคมครองพทกษสทธผสงอายทจะใชบรการบานพกผสงอายของสถานประกอบการตอไป

2.3.5 รายงานสถานการณผสงอาย ตามพระราชบญญตผสงอาย พ.ศ. 2546 มาตรา 9 (10)

บญญตใหเสนอรายงานสถานการณเกยวกบผสงอายของประเทศตอคณะรฐมนตรอยางนอยปละ 1 ครง สำานกสงเสรมและพทกษผสงอาย จงไดรวมกบมลนธสถาบนวจยและพฒนาผสงอายไทย (มส.ผส.) ดำาเนนการจดทำา “รายงานสถานการณผสงอายไทย ประจำาป ” นำาเสนอคณะกรรมการผสงอายแหงชาตพจารณานำาเสนอตอคณะรฐมนตรใหรบทราบและพจารณานำาไปใชเปนขอมลประกอบการวเคราะหและตดสนใจเชงนโยบาย และเผยแพรใหหนวยงานทเกยวของไดนำาไปใชประกอบการวางแผนการดำาเนนโครงการใหสอดคลองกบบรบทสถานการณผสงอายในปจจบน โดยรายงานสถานการณผสงอายไทยในป พ.ศ. 2555 มเนอหา ประกอบดวย การเปลยนแปลงทางประชากรและขอมลสถตทสำาคญเกยวกบผสงอาย ความสำาเรจและความทาทายในการดำาเนนงานดานผสงอาย สถานการณเดน งานวจยและการพฒนาทนาสนใจในรอบป

2.4 การดำาเนนงานสำาคญดานผสงอาย

2.4.1 การเสรมสรางและพฒนาการมสวนรวมของเครอขาย(1) การสงเสรมความรวมมอดานผสงอายระหวางหนวย

งานและภาคเครอขายภาคธรกจเอกชน เพอเปดพนทใหแกองคกรภาคธรกจเอกชนททำาคณประโยชนเพอสงคม (Corporate Social Responsibility: CSR) ทมความสนใจใหเขามามสวนรวมในการดำาเนนงานสงเสรม คมครอง และพฒนาผสงอายรวมกบสำานกสงเสรมและพทกษผสงอาย โดยในปงบประมาณ พ.ศ. 2556 มองคกรธรกจ จำานวน 5 แหง ไดแก บรษทเครอเจรญโภคภณฑจำากด บรษทไทยประกนชวตจำากด

33

สำานกงานสลากกนแบงรฐบาล บรษทเบอรแทรมเคมคอล (1982) จำากด และมหาวทยาลยราชภฎสวนสนนทา รวมดำาเนนการจดกจกรรม “ป นป นรกเพอผสงอายวยใสใจสขภาพ เมอวนท ” 29 มนาคม 2556 ณ ลานตะวนยม สวนลมพน กรงเทพมหานคร ผเขารวมงาน ประกอบดวย นายกสมาคมจกรยานเพอสขภาพไทย สมาชกนกปนจกรยานสงอาย ชมรมผสงอาย ศนยบรการสาธารณสข 16 คณะอาจารยและนสตนกศกษาจากมหาวทยาลยราชภฎสวนสนนทา รวมถงผเกยวของ รวมจำานวนทงสน 200 คน

(2) การสงเสรมคลงปญญาผสงอาย จากกระแสพระราชดำารสสมเดจพระนางเจาสรกต พระบรมราชนนาถ เมอวนท 11 สงหาคม 2543 เหนวา ผสงอายเปนบคคลทมากดวยความร ความสามารถ และเปนผมประสบการณ เปรยบประดจคลงสมอง เปนกำาลงสำาคญทสามารถทำาประโยชนใหแกบานเมองได ประกอบกบสำานกสงเสรมและพทกษผสงอายมพนธกจในการคมครอง สงเสรมและสนบสนนสถานภาพ บทบาท และกจกรรมของผสงอาย ซงไดรบสนองพระราชดำารจดทำาโครงการคลงปญญาผสงอายโดยขบเคลอนใหเกดการดำาเนนงานในรปแบบของชมรมคลงปญญาผสงอายจงหวดทกจงหวด คณสมบตผรวมโครงการในเบองตนตองเปนผสงอายทมความรอาจมากกวาหนงสาขากได แตตองมจตอาสา พรอมทจะถายทอดความรหรอสรางประโยชนใหเกดแกสาธารณะดวยภมปญญา โดยรวมกบองคกรทองถนและสำานกงานพฒนาสงคมและความมนคงของมนษยจงหวดทำาการสำารวจ สบคน และขนทะเบยนผเปนภมปญญาจำาแนกออกเปน 23 สาขา ปจจบนมผขนทะเบยนภมปญญาผสงอาย 77 จงหวดรวม 21,517 ราย ภารกจทชมรมคลงปญญาผสงอายดำาเนนการ มดงน

(2.1) การถายทอดภมปญญา 76 จงหวด ในปงบประมาณ 2556 มผเปนภมปญญาทำาประโยชน 3,800 ราย มผรบบรการ 37,374 ราย

34

ในพนกรงเทพมหานคร มภมปญญาผสงอายขนทะเบยน 754 ราย ทำากจกรรม 66 ครง เปนการสญจรสอนภมปญญาพนทกรงเทพมหานครและปรมณฑล และการจดงานตลาดนดภมปญญาสรางอาชพ มผสงอายทำาประโยชน 1,030 ราย รวมมผรบบรการ 23,061 ราย

(2.2) การจดทำาหนงสอภมปญญาผสงอาย สวนครวลอยฟา สวนถาด สมนไพร หนงสอภมปญญาฯ ขนมหวาน อาหารคาว หนงสอรอง เลา แหล ผาทอลาวครง บายศรสขวญนาค ฉลกระดาษ คลงปญญาดงขวาง จงหวดอทยธาน และหนงสอจดการความรภมปญญาจงหวดสงหบร ซงไดถอดความรและประสบการณของผสงอาย เผยแพรไปยงทกภาคสวนเพอสงเสรมดานงานอาชพและเปนการอนรกษสบสานองคความรไวเปนมรดกแกสงคมอกทางหนง

(2.3) การสงเสรมงานคลงปญญา โดยจดพธมอบโลเชดชเกยรตสงเสรมขวญและสรางกำาลงใจใหแกภมปญญาผสงอายทมอายตงแต 70 ป ขนไปและมผลงานดเดน กจกรรมการจดประกวด การประกอบอาหารไทย อาท นำาพรก ผดไทย การประกวดการจดสวนถาด เปนตน

(2.4) การสงเสรมความเขมแขงของชมรมคลงปญญาผสงอาย โดยสนบสนนใหชมรม คลงปญญาผสงอายทกจงหวดมการวเคราะหองคกรดวยเครองมอ SWOT Analysis และจดทำาแผนปฏบตการรายป เพอดำาเนนกจกรรมใหสอดคลองกบการพจารณาทนทางสงคมทไดวเคราะห (SWOT) รวมกน ทงนมเปาหมายใหชมรมคลงปญญาจดทะเบยนเปนองคกรสาธารณะประโยชนครบ 77 จงหวดภายในป 2557 เพอเปดโอกาสใหสามารถขอรบการสนบสนนทนดำาเนนกจกรรมคลงปญญาจากกองทนการจดสวสดการสงคมทมอยทกจงหวดไดอกทางหนง การจดทำาโครงการคลงปญญาผสงอายจงสอดรบกบพระราชบญญตผสงอาย พ.ศ. 2546 มาตรา 11 (4) ทบญญตวา ผสงอายมสทธทจะไดรบการ“

35

พฒนาตนเอง การมสวนรวมทางสงคม การรวมกลมในลกษณะเครอขายหรอชมชน”

2.4.2 การเสรมสรางสงคมคณภาพเพอผสงอาย(1) การขบเคลอนมาตรฐานการสงเสรมสวสดภาพและ

คมครองพทกษสทธผสงอาย: ในปงบประมาณ พ.ศ. 2556 สำานกสงเสรมและพทกษผสงอาย ไดดำาเนนการสงเสรมใหองคกรปกครองสวนทองถนทมความพรอมในการนำามาตรฐานฯ ผสงอายไปขบเคลอนและปฏบตอยางเปนรปธรรม กระบวนการดำาเนนงาน โดยการจดประชมเชงปฏบตการขบเคลอนมาตรฐานการสงเสรมสวสดภาพและคมครองพทกษสทธผสงอายไปสการปฏบต เพอสงเสรมใหองคกรปกครองสวนทองถน ไดมความร ความเขาใจ และมความตระหนก รวมทงสามารถนำามาตรฐานฯ ผสงอาย ไปใชเปนเครองมอในการสนบสนนใหเกดแผนงาน โครงการ และกจกรรมตาง ๆ ทสอดคลองกบขอเทจจรงของผสงอาย และนำาไปสการยกระดบคณภาพชวตทดใหแกผสงอาย โดยพจารณาคดเลอกจากองคกรปกครองสวนทองถนทผานการประชมเชงปฏบตการขบเคลอนมาตรฐานฯ จำานวน 25 องคกร ซงผลจากการดำาเนนงาน องคกรปกครองสวนทองถน จำานวน 25 องคกร มการสำารวจขอมลดานผสงอายตามขอกำาหนดมาตรฐานฯ ผสงอาย 4 ดาน 12 ตวชวด และจากการประชมเชงปฏบตการสรปผลการขบเคลอนมาตรฐานการสงเสรมสวสดภาพและคมครองพทกษสทธผสงอายไปสการปฏบต เพอใหองคกรปกครองสวนทองถนทง 25 องคกรทไดนำามาตรฐานฯ ผสงอายไปสการปฏบต เสนอผลการดำาเนนงานการสำารวจขอมลผสงอายภายใตขอกำาหนด ตวชวดตามเกณฑมาตรฐานฯ ผสงอาย และการรวมแลกเปลยนประสบการณ และขอคดเหนจากการดำาเนนงาน โดยใหความสำาคญและเหนประโยชนจากการสำารวจขอมลผสงอาย ซงขอมลดงกลาวจะแสดงใหเหนถงระดบคณภาพชวตของผสงอาย และสามารถใชเปนฐานขอมลในการเสนอแผนงาน งบประมาณ เพอนำาไปสการจดทำาโครงการพฒนาผสงอายตอสภาบรหารของทองถน หนวยงานราชการและ ภาคสวนตาง ๆ ทเกยวของ ซงจะสงผลใหผสงอายไดรบการพฒนาความสามารถ การแกไข

36

ปญหาใหสามารถดำาเนนชวตและมสวนรวมในครอบครวและสงคมไดอยางเหมาะสม ซงมองคกรปกครองสวนทองถนและเครอขายดานผสงอาย ไดนำามาตรฐานฯ ผสงอายไปสการปฏบตตงแตป 2551 - 2556 รวมจำานวน 64 แหง

สำานกสงเสรมและพทกษผสงอายไดจดประชมเชงปฏบตการวทยากรหลกสตรมาตรฐาน การสงเสรมสวสดภาพและคมครองพทกษสทธผสงอาย เพอเปนการเสรมสรางขดความสามารถใหแกเจาหนาทบคลากร สงกดองคกรปกครองสวนทองถนทมการนำามาตรฐานฯ ผสงอายไปสการปฏบตในระดบพนทแลว ตงแตป 2554 – 2555 จำานวน 60 คน ใหมความร ความเขาใจ และฝกปฏบตการเปนวทยากรในการนำา องคความรเรองมาตรฐานฯ ผสงอายไปขยายผลในพนใกลเคยงและพนทอน ๆ เพอใหเกดเครอขาย การดำาเนนงานในระดบพนทและทองถน

จากการดำาเนนงานทผานมา สำานกสงเสรมและพทกษผสงอายจงไดถอดบทเรยนของการนำามาตรฐานฯ ผสงอายไปสการปฏบต และนำาไปสการทบทวนคมอการขยายผลการใชมาตรฐานการสงเสรมสวสดภาพและคมครองพทกษสทธผสงอาย โดยพจารณาทบทวนขอกำาหนด องคประกอบ ตวชวดและเกณฑมาตรฐานฯ ใหมความถกตอง ชดเจน และมความสมบรณมากยงขน ซงผลจากการทบทวนขอกำาหนด องคประกอบ ตวชวดและเกณฑมาตรฐานฯ โดยพจารณาถงความเหมาะสม ไดมการเพมตวชวด จำานวน 2 ตวชวดเพอใหสอดคลองกบสถานการณปจจบน ในเรองของขอกำาหนดดานความมนคงในชวต องคประกอบสขภาพ ตวชวดคอ รอยละของผสงอายทออกกำาลงกายอยางนอยสปดาหละ 3 วน และองคประกอบ ความปลอดภยในชวตและทรพยสน ตวชวดคอ รอยละของผสงอายทมสงอำานวยความสะดวกเหมาะสมและปลอดภยสำาหรบผสงอายภายในบานและบรเวณบาน และมการเพมขอคำาถามในเรองการออกกำาลงกาย การม สงอำานวยความสะดวกทเหมาะสมและปลอดภยภายในบาน และการรบรขอมลขาวสารทวไปและขอมลดานสทธประโยชนตามกฎหมายของผสงอาย รายละเอยดปรากฏตามตารางท 5 ดานลางน

37

ตารางท 5 แสดงดชน ขอกำาหนด องคประกอบ ตวชวดและเกณฑมาตรฐานฯ ผสงอาย

ดชน/ขอกำาหนด

องคประกอบ ตวชวดเกณฑ (รอยละ)

หมายเหต

1. ดานความ มนคงในชวต

1. สขภาพ 1.รอยละของผสงอายทไดรบการตรวจสขภาพ ทวไปประจำาป

80 เดม 60

2. รอยละของผสงอายทไดรบการดแล

และรกษาโรคเมอเจบปวย

90

3. รอยละของผสงอายทออกกำาลงกาย อยางนอยสปดาหละ 3 วน

60 *เพม

2. ครอบครวและ การอยอาศย

4. รอยละของผสงอายทอาศยอยกบ ครอบครวหรอในบรเวณใกลเคยงกน

80

3. ความปลอดภย ในชวตและ ทรพยสน

5. รอยละของผสงอายทไมถกเอารดเอา เปรยบหรอถกทำารายรางกายและจตใจ

100

6. รอยละของผสงอายทมสงอำานวย ความสะดวก เหมาะสมและ

60 *เพม

38

ดชน/ขอกำาหนด

องคประกอบ ตวชวดเกณฑ (รอยละ)

หมายเหต

ปลอดภย สำาหรบผสงอายภายในบาน

และบรเวณบาน 2.ดานการศกษา

4. การศกษาและ การเรยนร

7. รอยละของผสงอายทไดเขารวมอบรม ศกษา เรยนร

70

5. การเขาถงขอมล ขาวสาร

8. รอยละของผสงอายทรบทราบขอมล ขาวสารทวไปและขอมลสทธประโยชน ของผสงอาย

80

3.ดานเศรษฐกจ

6. การมงานทำา และรายได

9. รอยละของผสงอายทมรายไดเพยงพอกบ คาใชจายของตนเอง

70

10. รอยละของผสงอายมงานทำาและมรายได

60

7. การมหลกประกน ดานการออม

11. รอยละของผสงอายทมเงนออม

60

4. ดานสงคม

8. การปฏบต

12. รอยละของผสงอายทไดปฏบต

70

39

ดชน/ขอกำาหนด

องคประกอบ ตวชวดเกณฑ (รอยละ)

หมายเหต

ศาสนกจ ศาสนกจตามศาสนาทนบถอ

9. การมสวนรวม ในกจกรรมทาง สงคม

13. รอยละของผสงอายทมสวนรวมใน กจกรรมทางสงคมอยางนอยเดอน ละ 1 ครง

80

10. การเปนทพง ทางจตใจใหกบ คนวยอน

14. รอยละของผสงอายทเปนทพงทางใจ ใหแกบตรหลานหรอบคคลอน

90

(2) การจดสภาพแวดลอมทเหมาะสมและปลอดภยสำาหรบ

ผสงอาย เมอบคคลยางกาวเขาสวยสงอาย จะมการเปลยนแปลงสภาพรางกาย เชน หตง สายตาพรามว กระดกขอเสอม ฯลฯ หากยงอยในสภาพแวดลอมเดมทไมเหมาะสม จะนำามาซงการเกดอบตเหตและทำาใหทพพลภาพไดโดยงาย ดงนน จงตองมการปรบปรงสภาพแวดลอมและสงอำานวยความสะดวกทงในทอยอาศยและชมชนใหเหมาะสมและปลอดภยสำาหรบผสงอาย เพอเออใหผสงอายสามารถดำาเนนชวตอยางมความสขไดโดยลำาพงอสระ ลดการพงพาผอนใหนานทสดเทาทจะทำาได เพอความมคณภาพชวตทดในบนปลายสดทายของชวตตามพระราชบญญตผสงอาย พ.ศ. 2546 มาตรา 11 (5) กำาหนดใหมการอำานวยความสะดวกและความปลอดภยโดยตรงแกผสงอายในอาคาร สถานท

40

ยานพาหนะ หรอการบรการสาธารณะอน ๆ โดยในปงบประมาณ พ.ศ. 2552 สำานกสงเสรมและพทกษผสงอายไดรวมกบคณะสถาปตยกรรมศาสตร จฬาลงกรณมหาวทยาลย และคณะสถาปตยกรรมศาสตร มหาวทยาลยเชยงใหม ดำาเนนการศกษาวจยการจดสภาพแวดลอมทเหมาะสมสำาหรบผสงอายในทพกอาศยและในชมชนตามมาตรฐานขนตำาสำาหรบทพกอาศยและสภาพแวดลอมของผสงอายจดทำาเปนชดความรเผยแพรแกองคกรปกครองสวนทองถนทวประเทศ สถาบนการศกษา และประชาชนทวไป รวมทงจดอบรมใหความรแกองคกรปกครองสวนทองถนตงแตป พ.ศ. 2553 ถงปจจบน จำานวน 360 แหง ซงในจำานวนดงกลาวม 55 แหง ไดนำาแนวคดดงกลาวไปใชในการปรบปรงสภาพแวดลอมในทพกอาศยของผสงอายและทสาธารณะในชมชน เชน การตดตงราวจบชวยพยงตวภายในอาคาร การทำาทางลาด การทำา โถสวมแบบนงหอยขา การเพมแสงสวางภายในอาคารและหองนำาใหเพยงพอ ฯลฯ โดยมการดดแปลงวสดทหาไดงายในทองถนมาประยกตใชในการตดตง เพอลดคาใชจาย อาท การใชไมไผแทนราวจบททำาจากโลหะ โดยมวตถประสงคเพอรณรงคใหสาธารณชนตระหนกถงความสำาคญของการจดสภาพแวดลอมและสงอำานวยความสะดวกภายในบานพกอาศยของผสงอาย รวมถงสถานทสาธารณะทมผสงอายไปใชประโยชนรวมกนเปนจำานวนมาก เชน สถานอนามย ศนยเอนกประสงค วด ตลาด ฯลฯ

(3) โรงเรยนผสงอาย เปนรปแบบหนงของการจดกจกรรมทสงเสรมการศกษาเรยนรตลอดชวตในเรองทผสงอายสนใจและมความสำาคญตอการดำาเนนชวต พฒนาทกษะของผสงอายใหสามารถปรบตวเทาทนตอสถานการณการเปลยนแปลงทางสงคมและสรางการมสวนรวมในกจกรรมทางสงคมของผสงอาย เชน การแลกเปลยนประสบการณ การถายทอดภมปญญา ฯลฯ ขณะเดยวกนยงเปนพนททผสงอายสามารถแสดงศกยภาพโดยการถายทอดภมความร ประสบการณทสงสมแกบคคลอน สงผลใหมสขภาพกาย จต สงคม อารมณ และสตปญญาทด ชมชนใหการยอมรบ สงผลใหเกดความภาคภมใจในตนเอง มวถการดำาเนนชวตท

41

มคณคา มศกดศร และมความสข ซงเปนสทธของผสงอายทจะไดรบการคมครอง สงเสรม และสนบสนนใน ดานการศกษา และการเขาถงขอมลขาวสารทเปนประโยชนตอการดำาเนนชวตตามทกำาหนดไวในพระราชบญญตผสงอาย พ.ศ. 2546 มาตรา 11 (2) โรงเรยนผสงอายบางแหงอาจเรมมาจากการทผสงอายไดเขามารวมกลมพบปะพดคยกนแลวจงคอย ๆ เพมกจกรรมหรออาจขยายกจกรรมจากทดำาเนนการอยแลว เชน ศนยบรการทางสงคมแบบมสวนรวม (ศาลาสรางสข) ศนยสามวยสานสายใยรก ธนาคารความด ฯลฯ โรงเรยนผสงอายไมมรปแบบทตายตว ขนอยกบบรบทของพนทและความตองการของผสงอาย ระยะเวลา การจดกจกรรมอาจเปนตลอดปหรอเปดเปนชวงเวลาตามหลกสตรทจดอบรม สถานทตงโรงเรยนอาจใชอาคารเรยนของโรงเรยนราง ชมรมผสงอาย หรอภายในวด กจกรรมทจดขนในโรงเรยนผสงอายมความยดหยน หลากหลายตามความตองการของผสงอายในพนทนน ๆ สามารถสรปออกเปน 4 ดาน ไดแก การสงเสรมสขภาพ การสงเสรมการเรยนรกฎหมาย เทคโนโลย และศลปวฒนธรรม การสงเสรมการมรายไดและการมงานทำาของผสงอาย และการสงเสรมสวสดการในการดแลตนเองและการทำาประโยชนเพอชมชน

สำานกสงเสรมและพทกษผสงอาย ไดดำาเนนการถอดบทเรยนรปแบบโรงเรยนผสงอายทดจากโรงเรยนผสงอายใน 4 พนท ไดแก เชยงราย พะเยา พจตร และเลยจดพมพเปนคมอ แนวทางการดำาเนนงานโรงเรยนผสงอายนำาไปใชขยายผลไปยงพนทอน ๆ ทงน ในปงบประมาณ พ.ศ. 2556 สำานกสงเสรมและพทกษผสงอายไดมการจดประชมเชงปฏบตการเสรมพลงเครอขายขบเคลอนการดำาเนนงานโรงเรยนผสงอายใน 30 จงหวดทวประเทศ ผเขารวมประชม ประกอบดวย หนวยงานภาครฐ หนวยงานภาคเอกชน องคกรปกครองสวนทองถน ผนำาชมชน สถาบนการศกษา ฯลฯ รวมจำานวนทงสน 164 องคกร

2.4.3 การสรางนวตกรรมการพฒนาระบบการดแลระยะยาวสำาหรบผสงอายในชมชน

42

(1) ระบบการดแลผสงอายในภาวะพงพงในชมชน จากสภาพปญหาและขอจำากดในการจด ระบบการดแลผสงอายทอยในภาวะพงพงในรปแบบของสถานสงเคราะหของหนวยงานภาครฐ และทองถน สำานกสงเสรมและพทกษผสงอาย จงไดรเรมความรวมมอดำาเนนงานจดตงศนยดแลผสงอายในชมชน (บานกลางของผสงอาย) โดยรวมกบองคกรปกครองสวนทองถน คณะกรรมการชมชน/หมบาน คณะทำางานการดำาเนนงานศนยฯ ทจดตงขน อาสาสมคร ผมจตอาสา และฝายตาง ๆ ในทองถน รวมทงสำานกงานพฒนาสงคมและความมนคงของมนษยจงหวด โดยมงหวงใหศนยดแลผสงอายในชมชน (บานกลางของผสงอาย) เปนหนวยบรการดแลผสงอายทกคนในชมชน โดยเฉพาะกลมผสงอายทพงพาตนเองไมไดและขาดคนดแล และทอยตามลำาพงโดย นำารองในปงบประมาณ พ.ศ. 2555 ในพนท 2 แหง ไดแก (1) เทศบาลตำาบลสงเนน อำาเภอสงเนน จงหวดนครราชสมา และ (2) องคการบรหารสวนตำาบลขวงเปา อำาเภอจอมทอง จงหวดเชยงใหม รปแบบการดำาเนนงานศนยฯ (Model) มดงน

(1.1) ภารกจบรการในศนย: จำาแนกได 5 ภารกจ ดงน (1) ใหการดแลผสงอายทชวยเหลอตนเองไมไดและไมมคนดแล (2) ใหบรการรบฝากดแลกลางวนสำาหรบผสงอายทบตรหลานออกไปทำางานนอกบาน (3) ใหบรการรบฝากดแลชวคราวสำาหรบผสงอายทบตรหลานตองไปทำาธระตางถนหลาย ๆ วน (4) จดกจกรรมทเปนประโยชนใหแกผสงอาย และ (5) ใหการดแลคมครองชวยเหลอตามทผสงอายตดตอมา

(1.2) โครงสรางของศนยดแลผสงอายในชมชน ประกอบดวย

(1.2.1) ศนยอำานวยการ 1 แหงตงอย ณ สำานกงานองคกรปกครองสวนทองถน ทำาหนาทเปนศนยประสานงาน สงเสรม สนบสนนการดำาเนนงานของศนยยอยในชมชน โดยมผบรหารองคกรปกครองสวนทองถนเปนผอำานวยการกลาง และเจาหนาทองคกรปกครองสวนทองถนเปนเจาหนาทประจำาศนยฯ

ศนยอำานวยการตงอย ณ สำานกงาน

อปท.ศนยยอยชมชน ก

ศนยยอยชมชน ข

ศนยยอยชมชน ค

ศนยยอยชมชน ง

ศนยยอยชมชน จ

ศนยยอยชมชน ฉ

ศนยยอยชมชน ช

43

(1.2.2) ศนยยอยในชมชน ตงกระจายตวอยในทกชมชนหรอหมบานในลกษณะ ใกลตว ใกลใจ ตามความสะดวกของผสง“ ”อายทจะมารวมกจกรรมและใชบรการ เชน บานของผสงอาย ศาลาเอนกประสงค ศาลาวด ฯลฯ

(1.3) บทบาทของศนยยอยในชมชน คอ การใหบรการแกผสงอายทง 5 ภารกจ เพอใหผสงอายในชมชนไดรวมกจกรรมทเปนประโยชนตามความตองการและความสนใจ ผอนคลายความเหงาจากการทตองอยตามลำาพง รวมถงการชวยเหลอดแลในเรองกจวตรประจำาวนตาง ๆ สำาหรบผสงอายทพงตนเองไมไดและขาดผดแล เชน การรบประทานอาหารและยา การทำาความสะอาดรางกาย การออกกำาลงกาย การเยยมเยยนพดคยและดแลทกขสข ฯลฯ

แผนภมท 3 แสดงโครงสรางของศนยดแลผสงอายในชมชน (บานกลางของผสงอาย)

2) บทบาทของศนยอำานวยการ: ไดแก 2.1) การอำานวยการการดำาเนนงานของศนยยอยใน

(1.4) บคลากรในศนยยอยในชมชน ไดแก อาสาสมครและผมจตอาสาในชมชน ซงมารวมทำาหนาทใหการดแล คมครอง ชวยเหลอใหผสงอายทกคนในชมชนไดรบการดแลตลอดเวลา ประกอบดวย (1) อาสาสมครดแลผสงอาย (อผส.) (2) อาสาสมครสาธารณสขประจำาหมบาน (อสม.) (3) ผมจตอาสาทวไป รวมถงบตรหลานในครอบครวของผสงอาย โดยแตละศนยยอยฯ ควรมอาสาสมครหรอผมจตอาสารวมทำาหนาทใหการ

44

ดแลผสงอายไมตำากวา 7 คน จดเวรผลดเปลยนหมนเวยนกน เพอใหผสงอายไดรบการดแลอยางตอเนองตลอดเวลา ทงน องคกรปกครองสวนทองถนอาจพจารณาการจางบคลากรเพอทำาหนาท ผประสานงานศนยฯ หรอผดแลผสงอายดวยกได

(1.5) งบประมาณดำาเนนงาน: ศนยดแลผสงอายในชมชนยดถอแนวคดการใชทนเดมทมอยในทองถนนำามาจดระบบงานใหมอยางมความเหมาะสมสอดคลองกบสภาพของทองถนนน เชน บคลากรใชวธเปดรบอาสาสมครตาง ๆ และผมจตอาสา อาคารสถานทใชสถานทสาธารณะในชมชนหรอบานประชาชน และกจกรรมใชวธการจดกจกรรมทเรยบงายแตดำาเนนการบอย ๆ หรอเปนประจำา เพอใหผสงอายไดผอนคลายความเหงาและไดรบการดแลอยางตอเนองเปนประเดนหลก ดงนน การดำาเนนงานศนยดแลผสงอายในชมชนจงไมตองใชงบประมาณในการดำาเนนงาน หรอจะไมตดขดกบงบประมาณทไมไดเตรยมไวลวงหนาแตอยางใด

.

ตอมา ในปงบประมาณ พ.ศ. 2556 ไดมการขยายผลไปยงองคกรปกครองสวนทองถนแหงอนใหมการจดตงศนยดแลผสงอายในชมชน (บานกลางของผสงอาย) เพมขนอก จำานวน 45 แหงกระจายอยในพนทภาคเหนอและภาคตะวนออกเฉยงเหนอของประเทศ และจะไดมการขยายผลในพนทภาคกลางและภาคใต ในปงบประมาณถดไป

(2) การเสรมสรางโครงขายการคมครองทางสงคมของผสงอาย จากสถตสถานการณ สาธารณภยของประเทศไทยในรอบ 10 ปทผานมาไดสงผลกระทบตอชวตและทรพยสนเปนวงกวาง เชน ปญหาอทกภยซงประสบเปนประจำาทกป และเรมทวความรนแรงมากขน ภยจากดนโคลนถลมมกเกดขนหลงจากนำาปาไหลหลาก และเพอเปนการปองกน เฝาระวง เตอนภยพบต การชวยเหลอ ฟ นฟ เยยวยาผประสบภยพบตและผไดรบผลกระทบ ในปงบประมาณ พ.ศ.2555 สำานกสงเสรมและพทกษผสงอาย ไดรวมกบคณะสงคมศาสตร มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ ดำาเนนการศกษาวจยโครงขายการคมครองทางสงคมของผสงอาย โดยม

45

วตถประสงคเพอศกษาถงสภาพการณภยพบตทมผลกระทบกบผสงอาย และเพอศกษาแนวทาง การปองกนชวยเหลอเยยวยาผไดรบผลกระทบจากภยพบต รวมทงเพอสรางแนวทางการบรหารจดการ เฝาระวงและเตอนภยสำาหรบผสงอายในสถานการณทมภยพบต และในปงบประมาณ พ.ศ. 2556 ไดนำาไป ทดรองนำารองในพนท 2 แหง ไดแก เทศบาลตำาบลนำาปาด และองคการบรหารสวนตำาบลนำาไผ อำาเภอนำาปาด จงหวดอตรดตถ เพอใหเปนพนทตนแบบในการสรางหลกประกนการคมครองชวตผสงอายลวงหนาในสถานการณทมภยพบต เปนการมงเนนใหความสำาคญในชวงการเตรยมการลวงหนากอนเกดภยพบต โดยปองกนและหลกเลยงความเสยงภยและความสญเสยทจะเกดขน ลดความสญเสยตอชวต ทรพยสน เครองมอประกอบอาชพและวถชวต โดยมแนวทางการดำาเนนงานหลก ดงน

(2.1) องคกรปกครองสวนทองถนและฝายตาง ๆ ทเกยวของกำาหนดสถานทปลอดภยภายในหรอภายนอกชมชนลวงหนา เชน โรงเรยน วด หรอทดนสาธารณะ ฯลฯ เพอตงเปนศนยพกพงคน ศนยพกพงสตว และศนยเกบทรพยสน

(2.2) องคกรปกครองสวนทองถนรบสมครอาสาสมคร เพอกำาหนดใหทำาหนาท

(2.2.1) รกษาความปลอดภย- ศนยพกพงคน- ศนยพกพงสตว- ศนยเกบทรพยสน- ชมชนเดมทประสบภยพบต

(2.2.2) อำานวยความสะดวกและดแลผสงอายทชวยเหลอตนเองไมได ผปวยหนก สตรตงครรภใกลคลอด และผพการไปพกอาศยชวคราวลวงหนาทโรงพยาบาล หรอสถานทปลอดภย

46

(2.3) ประสานงานโรงพยาบาลหรอสถานทปลอดภยภายในหรอภายนอกชมชนลวงหนาใหอาสาสมครนำาสงและดแลผสงอายทชวยเหลอตนเองไมได ผปวยหนก สตรตงครรภใกลคลอด และผพการไปพกอาศยชวคราวลวงหนา

(2.4) กำาหนดการเคลอนยายลวงหนาโดยยายทรพยสน สตวเลยงสำาคญ และเครองมอประกอบอาชพเมอมการประเมนสถานการณไดวาจะเกดภยพบตรนแรงจนถงระยะการแจงเตอนภยครงแรก

(2.5) องคกรปกครองสวนทองถนออกคำาสงเพอดำาเนนการ ดงน

- คำาสงแตงตงคณะอำานวยการควบคมการดำาเนนงาน มนายกเทศมนตร/นายกองคการบรหารสวนตำาบลเปนประธาน

- คำาสงกำาหนดใชสถานท เปนทตงศนยพกพงคน ศนยพกพงสตว และศนยเกบทรพยสน

- คำาสงแตงตงอาสาสมคร ทำาหนาทในศนยพกพงคน ศนยพกพงสตว และศนยเกบทรพยสน และรกษาความปลอดภยชมชนเดม

(2.6) องคกรปกครองสวนทองถนเผยแพรประชาสมพนธขอมลขาวสารเกยวกบการสรางหลกประกนการคมครองชวตผสงอายลวงหนาในสถานการณทมภยพบต เพอใหประชาชนในชมชน/หมบานทราบเปนประจำาทกป

ทงน แนวทางการดำาเนนโครงขายการคมครองทางสงคมผสงอายในสถานการณทม ภยพบตดงกลาวจะไดนำาไปขยายผลในพนท 45 จงหวดทมความเสยงภยพบต (อทกภย ดนโคลนถลม และสนาม) อยางรนแรงในปงบประมาณถดไป

2.4.4 การเตรยมความพรอมประชากรสวยสงอายอยางมคณภาพ เมอยางกาวเขาสวยสงอายสภาพรางกายจะถดถอย ความ

47

สามารถในการปฏบตกจวตรประจำาวนตาง ๆ นอยลง การเขามสวนรวมในกจกรรมทางสงคมตาง ๆ ลดลง ฯลฯ ซงการทจะกาวเขาสการเปนผสงอายทมคณภาพและมความสข จำาเปนตองมการเตรยมความพรอมกอนเขาสวยสงอายตงแตเนน ๆ ใน 4 เรองหลก ไดแก สขภาพ การเงน การเตรยมทอยอาศยทปลอดภย การใชชวตหลงเกษยณ โดยในปงบประมาณ พ.ศ. 2556 สำานกสงเสรมและพทกษผสงอายไดดำาเนนการสงเสรมภาคสวนทเกยวของในการเตรยมความพรอมของประชากรเพอวยสงอายทมคณภาพ ดงน

1) จดอบรมหลกสตรเตรยมความพรอมบคลากรเขาสวยสงอายแกผแทนหนวยงานภาครฐและภาคเอกชนทสนใจ เพอสรางกระแสการรบรเกยวกบสถานการณการเขาสสงคมผสงอายและสราง ความตระหนกแกภาคสวนตาง ๆ ในการเตรยมความพรอมบคลากรเขาสสงคมผสงอาย และนำาหลกสตรไปขยายผลใหบคลากรในองคกรหรอนำาเนอหาหลกสตรบางสวนไปสอดแทรกในการอบรมพฒนาบคลากร เพอใหสามารถเตรยมการวางแผนการดำาเนนชวตในวยสงอายอยางมคณภาพ มหนวยงานเขารบการอบรมฯ จำานวน 40 แหง

2) จดสมมนาเตรยมตวกอนเกษยณอายบคลากรภาครฐทมอายระหวาง 50 - 60 ปใหมความรความเขาใจในการเตรยมความพรอมสวยสงอายในดานตาง ๆ ไดแก การเตรยมการดานการเงน สขภาพ จตใจ อารมณ สงคม สทธและกฎหมายทเกยวของกบผสงอาย การปรบปรงทพกอาศยและสภาพแวดลอมทปลอดภยสำาหรบผสงอาย เพอนำาความรทไดรบไปปรบใชเปนแนวปฏบตในการดำาเนนชวตเพอวยสงอายทมคณภาพ โดยในปงบประมาณ พ.ศ. 2556 ไดดำาเนนการจดสมมนาเตรยมตวกอนเกษยณอายบคลากรภาครฐ จำานวน 3 รน ๆ ละ 5 วน ณ ศนยสงเสรมสขภาพมชชน จ.สระบร มผเขารบการอบรมฯ จำานวน 98 คน

3) พฒนาคมอหลกสตรเตรยมความพรอมบคลากรเขาสวยสงอาย และจดทำาชดความรเพอการเตรยมความพรอมสวยสงอายทมคณภาพ โดยปรบหลกสตรเตรยมความพรอมฯ ใหครอบคลม เหมาะสม และเปนปจจบน

48

พรอมทงจดทำาชดความรการเตรยมความพรอมดานตาง ๆ ทจำาเปนกอนเขาสวยสงอาย ไดแก การดแลสขภาพแบบองครวม การวางแผนการเงน กฎหมายทผสงอายควรร สภาพแวดลอมทปลอดภยสำาหรบผสงอาย การใชชวตหลงเกษยณ การเตรยมตวรบความตาย โดยสำานกสงเสรมและพทกษผสงอายไดดำาเนนการจดพมพและเผยแพรแกหนวยงานภาครฐและภาคเอกชนนำาไปใชขยายผลจดอบรมใหแกบคลากรตอไป

4) ผลตสอประชาสมพนธรณรงคสรางกระแสการเตรยมความพรอมประชากรเขาสวยสงอาย ดงน

4.1) แผนพบและโปสเตอร มเนอหาการเตรยมความพรอมประชากรเขาสวยสงอาย 4 ดาน ไดแก การออม สขภาพ บานปลอดภยสำาหรบผสงอาย และการใชชวตในวยสงอาย

4.2) สปอตโฆษณาสงเสรมพฤตกรรมการออม 4.3) วดทศนสรางความตระหนกในการเตรยมความพรอม

เขาสวยสงอาย

2.4.5 การสงเสรมการเขาถงสทธผสงอายตามกฎหมาย(1) การสนบสนนการจดการศพผสงอายตามประเพณ ตามพ

ระราชบญญตผสงอาย พ.ศ. 2546 มาตรา 11 (12) บญญตใหการสงเคราะหในการจดการศพผสงอายตามประเพณ โดยกระทรวงการพฒนาสงคมและความมนคงของมนษยเปนหนวยงานรบผดชอบดำาเนนการจงไดออกประกาศกระทรวงเรองกำาหนดหลกเกณฑ วธการ และเงอนไขการคมครอง การสงเสรม และการสนบสนนการสงเคราะหในการจดการศพตามประเพณใหแกผสงอายทเสยชวตซงครอบครวมฐานะยากจน หรอผสงอายทไมมญาต หรอมญาตแตไมสามารถจดการศพได

ตอมาในป พ.ศ. 2552 รฐบาลไดเปลยนแปลงนโยบายการจายคาจดการศพมาเปนการใหการสงเคราะหคาจดการศพแกผสงอายทมอาย 60 ปขนไปและมสญชาตไทยทเสยชวตทกคน เพอเปนสวสดการถวนหนาตงแตวนท 7 สงหาคม 2552 เปนตนไป โดยสามารถยนคำารองขอรบเงนสงเคราะห คาจดการศพไดทสำานกงานพฒนาสงคมและ

49

ความมนคงของมนษยจงหวดทกจงหวด และกรมพฒนาสงคมและสวสดการ

ตอมา ในป พ.ศ. 2553 คณะกรรมการผสงอายแหงชาต ไดมมตในการประชมครงท 1/2553 เมอวนท 21 มกราคม 2553 มอบหมายใหกระทรวงการพฒนาสงคมและความมนคงของมนษยปรบปรงแนวทางการจายเงนคาจดการศพผสงอาย เพออำานวยความสะดวกรวดเรวใหแกผรบบรการ โดยการเพมสำานกงานเขตสงกดกรงเทพมหานคร และทวาการอำาเภอเปนหนวยรบคำารองการจายเงนคาจดการศพผสงอาย ทำาใหประชาชนมชองทางในการเขาถงบรการไดมากขนและรวดเรวขน ผลการดำาเนนงานสงเคราะหคาจดการศพตามตารางท 6

ตารางท 6 แสดงผลการดำาเนนงานสนบสนนคาจดการศพผสงอายตามประเพณ

ปงบประมาณ พ.ศ. 2552 - 2556

ปงบประมาณ

งบประมาณ (บาท) ผสงอายไดรบการชวยเหลอ (คน)งบปกต งบกลาง

รวมเปนเงนทงสน

255281,608,

000 -81,608,0

00 40,804

255344,126,

000138,53

4,000182,660,

000 91,330

2554182,64

0,000149,57

2,000332,212,

000 166,106

2555182,64

0,000 -182,640,

000 91,320

2556182,64

0,000 -182,640,

000 91,320

รวมทงสน961,760,

000 480,880การดำาเนนงานในปงบประมาณ พ.ศ. 2556 สท. ไดเสนอ

ขอรบการสนบสนนงบประมาณคาจดการศพผสงอายประเพณจากงบ

50

ประมาณรายจายประจำาป งบกลาง รายการเงนสำารองจายเพอกรณฉกเฉนหรอจำาเปนเพอใหเพยงพอตอจำานวนผยนคำารองขอรบเงนคาจดการศพผสงอายตามประเพณ แตไมไดรบการสนบสนนงบประมาณเพมเตม มยอดคางจาย จำานวน 171,087 คน เปนเงนจำานวน 342,174,000 บาท และขณะน สำานกสงเสรมและพทกษผสงอายอยระหวางการจดทำาขอมลเพอขอรบการสนบสนนงบกลาง ประจำาป 2557 ตอไป

(2) กองทนผสงอาย ตามพระราชบญญตผสงอาย พ.ศ. 2546 มาตรา 13 กำาหนดใหมการจดตงกองทนผสงอายขนในสำานกงานสงเสรมสวสดภาพและพทกษเดก เยาวชน ผดอยโอกาส และผสงอาย เพอเปนทนใชจายเกยวกบการคมครอง การสงเสรม และการสนบสนนผสงอายใหมศกยภาพ มความมนคงและมคณภาพชวตทด รวมทงใหการสนบสนนกจกรรมขององคกรทดำาเนนงานเกยวของกบการสงเสรมสนบสนนผสงอายใหมความเขมแขงอยางตอเนอง โดยมคณะกรรมการบรหารกองทนผสงอายทำาหนาทเปนกลไกบรหารกองทน รวมทงดำาเนนการเกยวกบการจดหาผลประโยชนและการจดการกองทน พจารณาอนมตการจายเงนกองทนผสงอายใน 2 กจกรรม ไดแก

(2.1) การใหบรการกยมเงนทนประกอบอาชพแกผสงอายเปนรายบคคลคนละไมเกน 30,000 บาท หรอรายกลม ๆ ละ 5 คนขนไปกลมละไมเกน 100,000 บาทกำาหนดชำาระคนภายในระยะเวลา 3 ปโดยไมเสยดอกเบย ผสงอายทมาตดตอขอกเงนเพอนำาไปลงทนประกอบอาชพคาขายมากทสด รองลงมาคอ ปศสตว เกษตรกรรม รบจางและบรการ และงานหตถกรรมเรยงตามลำาดบ

(2.2) การสนบสนนงบประมาณดำาเนนโครงการแกชมรม/องคกร/และเครอขายผสงอายทดำาเนนงานเกยวของกบการสงเสรมสนบสนนดานผสงอาย โดยประเภทโครงการทขอรบการสนบสนนมากทสดคอ โครงการสงเสรมความรและฝกอบรมอาชพแกผสงอาย รองลงมาคอ โครงการดแลสขภาพ การออกกำาลงกาย และนนทนาการ โครงการอนรกษวฒนธรรมและถายทอดภมปญญา โครงการฝกอาชพ พฒนาทกษะอาชพ

51

และรายได และโครงการอน ๆ ทเกยวของเรยงตามลำาดบ ผลการดำาเนนงานของกองทนผสงอาย ปรากฏตามตารางท 7

ตารางท 7 แสดงผลการดำาเนนงานของกองทนผสงอาย ปงบประมาณ พ.ศ. 2553 - 2556

ปงบประมาณ

ผลการดำาเนนงาน

การกยมเงนทนประกอบอาชพการสนบสนน

โครงการรายบคคล รายกลม จำานวน

(โครงก

าร)

จำานวนเงน

(บาท)

จำานวนคน

(ราย)

จำานวนเงน

(บาท)

จำานวนกลม

(กลม)

จำานวนเงน

(บาท)

2553 4,072106,55

4,727 302,754,8

00 20811,143,522

2554 9,522253,20

6,395 151,480,0

00 1174,504,

905

2555 6,357179,25

3,360 1 100,000 1236,964,

302

2556 5,843165,19

1,900 0 0 9420,286,713

รวมทงสน

25,794

704,206,38

2 464,334,

800 54242,899,442

52

สวนท 3ทศทางการดำาเนนงานดานผสง

อายในอนาคต

53

สวนท 3 ทศทางการดำาเนนงานดานผสงอายในอนาคต

ทศทางการดำาเนนงานดานผสงอายในอนาคต ควรตองเรงเสรมสรางและพฒนาศกยภาพกลไกเครอขายการดำาเนนงานดานผสงอายในทกระดบ การพฒนาระบบบรหารจดการงานผสงอายใหมประสทธภาพ ควบคไปกบการคมครองสทธและเสรมสรางโอกาสใหผสงอายไดเขามามสวนรวมในการพฒนาสงคมโดยมแนวทาง การดำาเนนงาน ดงน

1. การสงเสรมการขยายโอกาสดานอาชพและการทำางานของผสงอายทงในรปแบบการทำางานแบบเตมเวลา การทำางานบางชวงเวลา และการประกอบอาชพอสระ โดยการผลกดนใหคณะอนกรรมการสงเสรมการขยายโอกาสดานอาชพและการทำางานสำาหรบผสงอายกำาหนดมาตรการ กลไกรองรบการดำาเนนงานให บงเกดผลเปนรปธรรมตามทคณะกรรมการผสงอายแหงชาตไดมอบหมาย

2. การสงเสรมการจดตงศนยพฒนาคณภาพชวตและสงเสรมอาชพสำาหรบผสงอายใหครบทกพนท องคกรปกครองสวนทองถนทวประเทศ เพอเปนศนยรวมการจดกจกรรมใหแกผสงอายในชมชน

3. การผลกดนแผนปฏบตการรองรบสทธผสงอายตามพระราชบญญตผสงอาย พ.ศ. 2546 และทแกไขเพมเตม พ.ศ. 2553 ระยะเวลา 3 ป (พ.ศ. 2555 – 2557) ใหบงเกดผลเปนรปธรรม โดยเรงรดตดตามความกาวหนาการดำาเนนงานของหนวยงานทระบในแผนปฏบตการใหบรรลผลสำาเรจตามตวชวดและดชนเปาหมายของแผนปฏบตการฯ

4. การเสรมสรางระบบการดแลผสงอายระยะยาวในชมชนใหครอบคลมทกพนททวประเทศ ไดแก การสงเสรมการจดตงศนยดแลผสงอายในชมชน (บานกลางของผสงอาย) การพฒนาศกยภาพอาสาสมคร

54

ดแลผสงอายในชมชน (อผส.) การสงเสรมใหสถานประกอบการนำามาตรฐานบานพกผสงอายไปใชปฏบต

5. การเสรมสรางความเขมแขงและพฒนาศกยภาพเครอขายองคกรปกครองสวนทองถน และอาสาสมครดแลผสงอายทบานในการดำาเนนงานเฝาระวง ดแล และใหความชวยเหลอผสงอายทประสบความทกขยากเดอดรอนในชมชน และพฒนาคณภาพชวตของผสงอายใหไดตามมาตรฐานการสงเสรมสวสดภาพและคมครองพทกษสทธผสงอาย และการขยายเครอขายใหม โดยเสรมความรใหผสงอายทมจตอาสาใหเขามามสวนรวมชวยเหลอสงคม

6. การสำารวจและขนทะเบยนผเปนภมปญญาผสงอายใหทนสมย และสงเสรมสนบสนนใหมพนททางสงคมใหแกผสงอายทเปนปราชญของสงคมไดมการถายทอดภมปญญาแกสาธารณชนอยางตอเนอง

7. การพฒนาระบบฐานขอมลผสงอายทวประเทศในระบบอเลกทรอนกส จำาแนกเปน 3 กลม ไดแก กลมผสงอายทมศกยภาพ (กลมตดสงคม) กลมผสงอายทพอชวยเหลอตวเองได (กลมตดบาน) และ กลมผสงอายทชวยเหลอตวเองไมได (กลมตดเตยง) เพอเปนขอมลประกอบการกำาหนดนโยบายและ วางแผนการดำาเนนงานดานผสงอายทสอดคลองกบสภาพปญหาและความตองการของแตละกลมผสงอาย

8. การรณรงคเตรยมความพรอมประชากรใหเขาสวยสงอายอยางมคณภาพอยางมความสขในดานตาง ๆ ไดแก การเตรยมความพรอมดานสขภาพรางกาย จตใจ อารมณ สงคม การเตรยมความพรอมดานการเงน การปรบปรงทอยอาศยและสภาพแวดลอมใหเหมาะสม สทธและกฎหมายทเกยวของกบผสงอาย ฯลฯ

9. การสรางภาคเครอขายองคกรธรกจททำาคณประโยชนเพอสงคม (CSR) ในฐานะหนสวนในงานพฒนาใหเขามามสวนรวมขบเคลอนการดำาเนนงานดานผสงอาย โดยการสรางความตระหนกถงคณคาและความสำาคญของการดำาเนนงานดานผสงอายและดำาเนนงานโครงการดานผสงอายรวมกน

55

10. การรณรงคสรางความพรอมประชากรสงอายในการเขาสประชาคมอาเซยนในป 2558 ทจะถงน และการเสรมสรางเครอขายความรวมมอแลกเปลยนเรยนรประสบการณและรปแบบการดำาเนนงานดานผสงอายทดระหวางหนวยงานทเกยวของในกลมประเทศอาเซยนตามบทบญญตในแผนงานการจดตงประชาคมสงคมและวฒนธรรมอาเซยน (ASEAN Socio – Cultural Community Blueprint: ASCC Blueprint) พ.ศ. 2552 – 2558 ดานความยตธรรมและสทธกำาหนดไว เพอยกระดบมาตรฐานการดำารงชวตสำาหรบผสงอายไทยใหทดเทยมกบประเทศในกลมอาเซยน

11. การแปลงแผนผสงอายแหงชาตสแผนผสงอายระดบจงหวด เพอเปนแนวทางบรณาการดำาเนนงานดานผสงอายของทกภาคสวนในจงหวด

12. การศกษาวจยเพอการพฒนางานดานผสงอาย (Research and Development) ในมตตาง ๆ เชน ระบบบำานาญแหงชาต ระบบการดแลผสงอายระยะยาวในชมชน การขยายอายเกษยณ แนวทางการจางงาน ทเหมาะสมสำาหรบผสงอาย ฯลฯ ใหเหมาะสมและสอดคลองกบบรบทสถานการณผสงอายในปจจบน เพอนำามาใชประกอบการกำาหนดนโยบายและวางแผนการดำาเนนงานตอไป

*********************************