1. ANATOMIJAELIJA I TKIVA

2. Matine elije (eng. stem cell) su zapravo temelj izgradnjecelokupnog ljudskog organizma. Imaju fascinantan potencijalda se dele i stvaraju nove tipove elija u organizmu. Od njihmoe nastati bilo koji tip elija koje ima organizam oveka. 3. Naunici koji se bave ovom naukom veruju da e podmlaivanje tkiva matinimelijama, molekularnim popravkama kao i zamenom starih organa novim,eventualno omoguiti ljudima da imaju neogranieni ivotni vek. 4. . . . , . 5. 6. 7. . : - 8. , . 9. 10. 11. , 12. 13. 14. . , 15. 16. , 17. , , - ( ) 18. . 19. ( ) ( ) = + = 20. . 21. 22. 1 23. 2 24. 3 25. 4 26. 1 2 3 4 5 6 7 8 11 2 3 4 21 2 3 4 31 2 3 4 5 4 27. TKIVA 28. TKIVA Tkivo je skup elija iste grae, funkcije i embrionalnogporekla Nauka koja prouava tkiva: HISTOLOGIJA U telu ivotinja postoje 4 vrste tkiva: epitelno vezivno miino nervno 29. lezdaniulnitrepljastispecijalnicilindriankockastjednoslojni vieslojnimasnorastresitogustoEPITELNO VEZIVNOTKIVAMIINO NERVNOploasthrskaviavokotanovlaknasto krv i limfaglatkopoprenoprugastosranoneuroni neuroglijesenzitivnimotorniinterneuroni 30. EPITELNO TKIVO Izgraeno od gusto zbijenih elija koje formirajuslojeve Osnovna uloga: zatitna Nalazi se na povrini tela, oblae unutranje upljinepojedinih organa i odvodne kanale 31. EPITELNO TKIVO - podelaJednoslojniepitelPrema broju Vieslojni epitelslojevaPrema oblikuelijaploast kockast cilindrian 32. SPECIJALNI EPITELITREPLJASTULNILEZDANIelije satrepljama; uduniku ibronhijamaelije luerazliitematerije; usastavulezdaelijespecijalizovane zaprimanje razlitihdrai; u ulnimorganimaGustatorna kvrica najezikuMehanoreceptori ula sluhai ravnotee 33. VEZIVNO TKIVO Izgraeno od vezivnih elija, meuelijske supstance(matriksa) koju lue elije i vezivnih vlakana u matriksu Uloga: potporna; povezivanje drugih tkiva Vrste: krv i limfa, vlaknasto vezivno tkivo, hrskaviavo tkivo,kotano tkivo 34. KRV Teno vezivno tkivo Graa: teni matriks(krvna plazma) i krvneelije Uloge: transport O2 ihranljivih materija doelija, odvoenje CO2 itetnih produkatametabolizma od elija;imunitet 35. ERITROCITISadre hemoglobin koji vezujeO2LEUKOCITIImaju ulogu u imunitetu sposobnosti organizma da sebrani od stranih telaTROMBOCITIImaju ulogu u koagulaciji(zgruavanju) krviTrombociti u razmazu krvi 36. LIMFA Bezbojna tenost posastavu slina krvnojplazmi Od elija sadri samolimfocite Uloga: vraanjemeuelijske tenosti ukrvotok 37. VLAKNASTO VEZIVNO TKIVO U matriksu sadri vezivna vlakna (kolagena ielastina vlakna) Kolagena vlakna su debela, vrsta isavitljiva, ali neelastina Elastina vlakna su tanka, razgranata ielastina Podela: Gusto vezivno tkivo Rastresito vezivno tkivo Masno tkivo 38. RASTRESITO VEZIVNO TKIVOVezivna vlakna su razbacana u matriksuNalazi se oko krvnih sudova, nerava i pojedinih organaGUSTO VEZIVNO TKIVOVezivna vlakna su zbijena u paralelne snopoveGradi tetive i ligamenteMASNO TKIVOIzgraeno od elija ispunjenih masnimkapljicamaKod odraslih osoba broj elija je konstantan, dok jenjihova veliina promenljiva 39. HRSKAVIAVO TKIVO Graeno od hrskaviavih elija (hondrocita) koje senalaze u malim upljinama (lakunama)meuelijskog matriksa sa vezivnim vlaknima 40. HIJALINSKA HRSKAVICASadri kolagena vlaknaNalazi se u zglobovima, nosu iduniku, rebrimaELASTINA HRSKAVICASadri elastina vlaknaNalazi se u unoj koljci, grkljanu 41. KOTANO TKIVOOsnovna gradivna i funkcionalnajedinica je osteon graen od: elija osteocita u lakunama Matriksa sastavljenog odorganskog oseina, kolagenihvlakana i neorganskih soli Ca iMg Haverzovog kanala kroz kojiprolaze krvni sudovi i nervi 42. KOSTNA SR 43. MIINO TKIVO Graeno od izduenih miinih elija koje ucitoplazmi imaju proteinska vlakna (miofibrile) Aktivnou miofibrila elija se skrauje (gri -kontrahuje) i oprua. Podela: Poprenoprugasto miino tkivo Glatko miino tkivo Srano miino tkivo 44. Poprenoprugasto miino tkivoGradi skeletne miie. Uloga: pokretanjedelova tela. Pod voljnom kontrolomDugake cilindrine elije sa vie jedara ivelikim brojem mitohondrijaGlatko miino tkivoUlazi u sastav zidova unutranjihorgana: creva, mokrane beike, polnihkanala, krvnih sudova. Uloga: unutranjitransport. Nije pod voljnom kontrolomVretenste elije sa jednim jedromSrano miino tkivoGradi srce kimenjaka. Nije pod voljnomkontrolom. Automatski se kontrahujePoprenoprugaste elije sa jednimjedrom, i nastavcima kojima se povezujuu mreu 45. NERVNO TKIVO Izgraeno od nervnih elija koje sprovode nervneimpulse neurona i potpornih elija neuroglija 46. Graa neurona Telo neurona Nastavci: dendriti i akson Mijelinski omota (oko aksona)dendritiMotorni neurontelo neurionajedrozavrnidugmiiaksonmijelinski omota 47. Vrste neurona Senzitivni neuroni prenose impuls odreceptora do CNS-a Motorni neuroni sprovode impuls od CNS-ado efektora (miia ili lezda) Interneuroni povezuju senzitivne i motorneneurone 48. Refleksni luk Put nervnog impulsa od receptora preko senzitivnogneurona do centra u CNS-u, pa preko motornogneurona do efektorasenzitivni neuronmotorni neuronreceptorefektor(mii)Kimenamodina 49. lezdaniulnitrpljastispecijalnicilindriankockastjednoslojni vieslojnimasnorastresitogustoEPITELNO VEZIVNOTKIVAMIINO NERVNOploasthrskaviavokotanovlaknasto krv i limfaglatkopoprenoprugastosranoneuroni neuroglijesenzitivnimotorniinterneuroni 50. KONI SISTEM Nalazi se na povrini tela Uloge:Zatita od mehanikih povreda, hemijskihmaterija, mikroorganizama, zraenja,isparavanjaulna prima drai iz spoljanje sredine Izluivanje, disanje, ishranaTermoregulacija 51. Graa koeKimenjaciVieslojni epidermis (pokoica) epitelno tkivoDermis vezivno tkivoKone lezde: jednoelijske ivieelijskeulni organi Koa sisara 52. SKELETNI SISTEM Uloge:Potporna daje oblik i vrstinu teluZatitna titi unutranje organeKretanje zajedno sa miiima 53. MIINI SISTEMUloge: Kretanje tela,pokretanje delova tela Uestvuje u ishrani,varenju, disanju,izluivanju, cirkulacijitelesnih tenosti 54. ULNI SISTEM Obavetava telo o promenama u spoljanjoj i unutranjojsredini Receptori u sastavu ula primaju drai i prevode ih unadraaje koji se nervnim elijama sprovode do centralnognervnog sistema 55. Vrste receptoraMehanoreceptoriPrimaju mehanikedrai. Nalaze se u uludodira, ulu sluha iravnoteeTermoreceptoriPrimaju termikedrai, reaguju napromene temperatureFotoreceptoriPrimaju svetlosnedrai. Nalaze se u uluvidaHemoreceptoriPrimaju hemijskedrai. Nalaze se u uluukusa i ulu mirisa 56. , 57. ENDOKRINI SISTEM Endokrini sistem ine ENDOKRINE LEZDE (lezde saunutranjim luenjem) koje svoje produkte hormone izluuju direktno u krv. Krvlju se hormoni prenose do ciljnihtkiva na koja deluju Uloga: regulatorna reguliu razliite procese u organizmu 58. hipotalamushipofizatitna lezdanadbubrene lezdepankreasjajnicitestisi 59. SISTEM ORGANA ZA VARENJE Uloga: unoenje hrane, mehanika i hemijska obrada hrane,apsorpcija hranljivih materija, izbacivanje nesvarenih ostataka 60. SISTEM ORGANA ZA DISANJE Uloga: razmena gasova sa spoljanjom sredinom ELIJSKO DISANJEC6H12O6 + O2 CO2 + H2O + E [ATP] 61. TRANSPORTNI(CIRKULATORNI) SISTEM Transport kiseonika i hranljivih materija doelija, odvoenje ugljen-dioksida i tetnihprodukata metabolizma od elija Tipovi sistema: otvoren i zatvoren 62. POLNI SISTEM Uloga: razmnoavanje ostavljanje potomstvaPolno razmnoavanjeGametogeneza: stvaranje polnihelija (gameta) u polnim lezdamaOploenje: spajanje polnih elijaRezultat oploenja: zigot 63. Spermatozoid (n) Jajna elija (n)oploenjeZigot (2n)Embrion (2n)razvie