yd ilaç rehberi
Post on 18-Jun-2015
562 Views
Preview:
TRANSCRIPT
YYEENN‹‹DDOO⁄⁄AANN‹‹LLAAÇÇ
RREEHHBBEERR‹‹
PPrrooff.. DDrr.. FFaahhrrii OOVVAALLIIZZeeyynneepp KKaammiill KKaadd››nn vvee ÇÇooccuukk HHaassttaall››kkllaarr››
EE¤¤iittiimm vvee AArraaflfltt››rrmmaa HHaassttaanneessiiYYeenniiddoo¤¤aann YYoo¤¤uunn BBaakk››mm ÜÜnniitteessii
NNOOBBEELL TTIIPP KK‹‹TTAABBEEVVLLEERR‹‹
33.. BBAASSKKII
33.. BBAASSKKIIYYAA ÖÖNNSSÖÖZZ
iiiiii
Yenido¤an ‹laç Rehberinin ilk 2 bask›s›na gösterilen ola¤anüstü il-gi, 3. bask›n›n yap›lmas›n› adeta zorunlu hale getirmifltir. Bu bas-k›da da, ilk bask›lardaki bütün bilgiler gözden geçirilmifl, son kay-naklar ›fl›¤› alt›nda gerekli ekleme ve düzeltmeler yap›lm›fl ve ye-ni görünümü ile daha kolay okunabilir ve ulafl›labilir hale getiril-mifltir. Bu ba¤lamda, neonatal farmakoloji bölümü eklenmifl, özel-likle emzirme s›ras›nda ilaç kullan›m› ile ilgili bölüm tamamen ye-nilenmifl ve geniflletilmifltir. Ayr›ca, ‹laçlar›n haz›rlanmas› ve uygu-lanmas› bölümleri eklenerek, pratik yaflamda karfl›lafl›labilen hata-lar›n en aza indirgenmesi amaçlanm›flt›r. Bu bölümlerdeki katk›la-r›ndan dolay›, klini¤imiz hemflirelerine çok teflekkür ediyorum.
‹lk 2 bask› ile ilgili görüfl, elefltiri ve düflüncelerini belirterek ki-tab›n daha da geliflmesine katk›da bulunan bütün doktor ve hem-flire arkadafllara tekrar teflekkür eder, bu kitab›n bask›s›n› büyük birtitizlikle gerçeklefltiren Nobel T›p Kitabevleri’’ne flükranlar›m› su-nar›m.
PPrrooff.. DDrr.. FFaahhrrii OOVVAALLII
vv
KK‹‹TTAAPP HHAAKKKKIINNDDAA
�� Kullan›m kolayl›¤› sa¤lamas› aç›s›ndan ilaçlar alfabetik olarakdüzenlenmifltir.
�� ‹laçlar›n tan›t›m›nda, k›saca, endikasyonlar, farmakolojik özel-likler, doz, yan etkiler, takip kriterleri, kullan›mda ve saklamas›ras›nda dikkat edilmesi gereken özellikler, kar›flt›r›labilen se-rumlar, geçimsiz ilaçlar ve Türkiye’de bulunabilen preparatisimlerine yer verilmifltir.
�� Doz bilgileri için, kar›fl›kl›¤a neden vermemek amac›yla“Neofax 2007” kaynak olarak al›nm›flt›r.
�� Türkiye’de bulunan piyasa flekilleri için,Güncel FarmaList 2007 esas al›nm›flt›r.
�� Kar›flt›r›labilen serumlar ve geçimsiz ilaçlar için,“Trissel’s Handbook on Injectable Drugs, 2007” kaynak olarakal›nm›flt›r.
�� Emzirme s›ras›nda ilaç kullan›m› ile ilgili olarak, Briggs’in“Drugs in Pregnancy and Lactation” adl› eseri kaynak olarakal›nm›flt›r.
�� Kar›flt›r›labilen Serumlar bafll›¤› alt›nda, yaln›zca hakk›nda ye-teri kadar bilgi bulunan serumlar s›ralanm›flt›r. * iflareti ile gös-terilenler, “ayn› enjeksiyon yerinden baflka bir setle (Y setle)verilebilir” olanlard›r.
�� Böbrek fonksiyonlar› ve ilaç at›l›mlar› esas olarak postmenstrü-el yaflla orant›l› oldu¤undan, doz tablolar›nda postmenstrüelyafl kullan›lm›flt›r. Postmenstrüel yafl, gestasyon yafl› ile postna-tal yafl›n toplam› olarak hesap edilir.
�� Piyasa flekillerinden, yaln›zca yenido¤anlarda kullan›ma uy-gun olanlar yaz›lm›flt›r.
vvii K‹TAP HAKKINDA
�� Piyasa flekilleri, alfabetik s›rayla yaz›lm›fl olup, yaln›zca bilgiamaçl› olarak derlenmifltir. Herhangi bir preparat›n veya ma-man›n kitapta yer almas›/ almamas›, editörün tavsiye etti¤i/et-medi¤i anlam›na gelmemektedir.
�� Türkiye’de piyasada bulunmayan ancak neonatolojide s›kl›klakullan›lan baz› ilaçlar›n yurtd›fl› piyasa isimleri ve firmalar› daeklenmifltir.
�� Bu kitap bir el kitab› oldu¤undan, daha detayl› bilgiler içinkapsaml› bir farmakoloji kitab›na bak›lmas› uygun olur.
�� Zaman içinde, yap›lan araflt›rmalar sonucunda ilaçlar›n ve ma-malar›n içerikleri ve kullan›mlar› ile ilgili bilgiler de¤iflebilece-¤inden, gerekti¤i durumlarda son kaynaklara veya prospektüs-lere bafl vurulmal›d›r.
�� Bu kitaptaki bilgilerin do¤rulu¤u konusunda bütün özen göste-rilmifl olmas›na ra¤men, yaz›m ve dizilifl hatalar› mümkün ola-bilece¤inden, gerekti¤i durumlarda baflka kaynaklara da bak›l-mas› tavsiye edilir.
vviiii
GGEENNEELL KKUURRAALLLLAARR
I. Yenido¤anlarda Farmakolojik ‹lkeler ......................................3II. Yenido¤anlarda ‹laç Kullan›m Özellikleri..............................7III. ‹ntravasküler Yollar›n Kullan›m› ve Bak›m›.........................14IV. ‹laçlar›n Saklanmas› ...........................................................17V. Uygulama Hatalar› .............................................................19VI. ‹stenmeyen Etkiler..............................................................24VII. Böbrek Yetmezli¤inde ‹laç Kullan›m›................................26
‹‹LLAAÇÇLLAARR
Adenozin ................................................................................30Albumin ..................................................................................32Albuterol .................................................................................34Alteplaz...................................................................................36Amfoterisin B ..........................................................................38Amfoterisin B Lipid kompleks..................................................40Amfoterisin B lipozomal..........................................................42Amikasin .................................................................................44Aminofilin ...............................................................................46Amiodaron ..............................................................................48Ampisilin.................................................................................50Anne sütü................................................................................52Anne sütü güçlendiricileri .......................................................53Asetaminofen ..........................................................................54Asetazolamid ..........................................................................57Asiklovir ..................................................................................58Atropin....................................................................................60Azitromisin..............................................................................62Aztreonam ..............................................................................64BCG afl›s› ................................................................................66Bumetanid...............................................................................67Deksametazon ........................................................................68Demir......................................................................................70Diazepam ...............................................................................72Diazoksit .................................................................................75Difteri-tetanoz afl›s› .................................................................76
‹‹ÇÇ‹‹NNDDEEKK‹‹LLEERR
Difteri-tetanoz-bo¤maca afl›s› ..................................................78Difteri-tetanoz-bo¤maca-H‹B afl›s›...........................................81Digoksin..................................................................................82Dobutamin..............................................................................84Dopamin.................................................................................86EMLA ......................................................................................89Enalapril ..................................................................................90Enoksaparin.............................................................................92Epinefrin..................................................................................94Eritromisin...............................................................................96Eritropoetin .............................................................................98Eritrosit Süspansiyonu..............................................................99Esmolol .................................................................................100Famotidin..............................................................................102Fenilefrin...............................................................................103Fenitoin.................................................................................104Fenobarbital ..........................................................................106Fentanil .................................................................................108Fentolamin ............................................................................110Filgrastim ..............................................................................111Flekainid ...............................................................................113Flukonazol ............................................................................114Flusitozin ..............................................................................116Folik asit................................................................................117Fosfenitoin ............................................................................118Furosemid .............................................................................120Gansiklovir............................................................................122Gentamisin............................................................................124Glukagon ..............................................................................126Hemofilus influenza B afl›s› ...................................................127Heparin.................................................................................128Hepatit B afl›s› .......................................................................130Hepatit B immunglobulin......................................................131Hidralazin .............................................................................132Hidroklorotiazid....................................................................135Hidrokortizon........................................................................136Hyaluronidaz ........................................................................139‹buprofen ..............................................................................140‹mipenem/silastatin ...............................................................142‹ndometazin ..........................................................................144‹nsulin ...................................................................................146‹ntravenöz çözeltiler..............................................................149‹ntravenöz immunglobulin (standart) .....................................150
vviiiiii ‹Ç‹NDEK‹LER
‹ntravenöz immunglobulin (IgM’den zengin).........................153‹pratropiyum bromür .............................................................154‹soproterenol .........................................................................156‹zoniazid ...............................................................................159Kafein....................................................................................160Kalsiyum, fosfor ve D vitamini deste¤i ..................................163Kalsiyum ...............................................................................164Kaptopril ...............................................................................168Kaspofungin ..........................................................................170Klindamisin ...........................................................................172Klonazepam ..........................................................................174Kloral hidrat ..........................................................................177Kloramfenikol........................................................................178Klorotiazid ............................................................................180Lamivudin .............................................................................181Lansoprazol...........................................................................182Levotiroksin...........................................................................184Lidokain ................................................................................186Linezolid ...............................................................................188Lorazepam ............................................................................190Magnezyum sülfat .................................................................192Mamalar................................................................................194Meropenem...........................................................................198Metadon................................................................................200Metilen mavisi.......................................................................202Metoklopramid......................................................................204Metronidazol.........................................................................206Midazolam............................................................................208Milrinon ................................................................................210Morfin ...................................................................................212Multivitaminler......................................................................214Mupirosin..............................................................................217Nafsilin .................................................................................218Nalokson...............................................................................220Neostigmin............................................................................221Netilmisin .............................................................................222Nevirapin ..............................................................................224Nikardipin.............................................................................225Nistatin .................................................................................227Nitrik Oksit ...........................................................................228Oksasilin ...............................................................................230Oksijen .................................................................................232Oktreotid...............................................................................234
iixxYEN‹DO⁄AN ‹LAÇ REHBER‹
Omeprazol ............................................................................236Palivizumab ..........................................................................238Pankuronium.........................................................................240Penisilin G ............................................................................242Pentobarbital .........................................................................245Periton diyaliz s›v›lar›............................................................246Piperasilin .............................................................................248Piperasilin-Tazobaktam .........................................................250Piridoksin ..............................................................................252Pnömokok afl›s› .....................................................................255Poliomyelit afl›s› ....................................................................256Potasyum klorür ....................................................................258Prednisolon ...........................................................................260Primetamin............................................................................263Prokainamid..........................................................................264Propranolol ...........................................................................266Prostaglandin E1....................................................................268Protamin ...............................................................................271Ranitidin ...............................................................................272Rifampin ...............................................................................274Sefazolin ...............................................................................276Sefepim .................................................................................278Sefoksitin...............................................................................280Sefoperazon ..........................................................................282Sefotaksim.............................................................................284Seftazidim .............................................................................286Seftriakson.............................................................................288Siklopentolat .........................................................................290Sildenafil ...............................................................................291Simetidin...............................................................................292Siprofloksasin ........................................................................294Sitomegalovirus immunglobulin ............................................297Sodyum bikarbonat ...............................................................298Sodyum nitroprussid..............................................................300Sotalol ...................................................................................302Spironolakton........................................................................304Sulfadizain ...........................................................................305Surfaktan ...............................................................................307Sükroz...................................................................................308Taze Donmufl Plazma ...........................................................310Teikoplanin ...........................................................................312THAM ...................................................................................314Tikarsilin/klavulonat ..............................................................316
xx ‹Ç‹NDEK‹LER
Tobramisin ............................................................................318Tolazolin...............................................................................320Topiramat..............................................................................322Trombosit Süspansiyonu........................................................324Tropikamid............................................................................325Ursodeoksikolik asit ..............................................................327Vankomisin ...........................................................................328Varisella-zoster immunglobulin.............................................331Vekuronium ..........................................................................332Vitamin A..............................................................................334Vitamin D .............................................................................335Vitamin E ..............................................................................337Vitamin K1 ............................................................................338Ya¤ emülsiyonlar›..................................................................340Zidovudin .............................................................................342
TTAABBLLOOLLAARR
1. Emzirme S›ras›nda ‹laç Kullan›m›......................................3472. Metrik sistem dönüflümleri ................................................3873. Standart ekler ....................................................................3874. Yenido¤anlarda vücut yüzey alan› ....................................3885. Afl› takvimi ........................................................................3896. Tiomersal içeren afl›lar ......................................................3897. Umbilikal arterden ilaç verilmesi ......................................3908. Türkiye’de bulunmayan ilaçlar..........................................3919. Dan›flma merkezleri ..........................................................392
Kaynaklar ..............................................................................393
Piyasa indeksi........................................................................395
xxiiYEN‹DO⁄AN ‹LAÇ REHBER‹
AANNTT‹‹MM‹‹KKRROOBB‹‹YYAALLLLEERR
Amfoterisin B ..........................................................................38Amfoterisin B Lipid kompleks..................................................42Amfoterisin B lipozomal..........................................................40Amikasin .................................................................................44Ampisilin.................................................................................50Asiklovir ..................................................................................58Azitromisin..............................................................................62Aztreonam ..............................................................................64Eritromisin...............................................................................96Flukonazol ............................................................................114Flusitozin ..............................................................................116Gansiklovir............................................................................122Gentamisin............................................................................124‹mipenem/silastatin ...............................................................142‹zoniazid ...............................................................................159Kaspofungin ..........................................................................170Klindamisin ...........................................................................172Kloramfenikol........................................................................178Lamivudin .............................................................................181Meropenem...........................................................................198Metronidazol.........................................................................206Mupirosin..............................................................................217Nafsilin .................................................................................218Netilmisin .............................................................................222Nevirapin ..............................................................................224Nistatin .................................................................................227Oksasilin ...............................................................................230Penisilin G ............................................................................242Piperasilin-Tazobaktam .........................................................248Piperasilin .............................................................................250Primetamin............................................................................263Rifampin ...............................................................................274Sefazolin ...............................................................................276Sefepim .................................................................................278Sefoksitin...............................................................................280
xxiiiiii
EETTKK‹‹LLEERR‹‹NNEE GGÖÖRREE ‹‹LLAAÇÇLLAARR
Sefoperazon ..........................................................................282Sefotaksim.............................................................................284Seftazidim .............................................................................286Seftriakson.............................................................................288Siprofloksasin ........................................................................294Sulfadiazin ............................................................................307Teikoplanin ...........................................................................312Tikarsilin/klavulonat ..............................................................316Tobramisin ............................................................................318Vankomisin ...........................................................................328Zidovudin .............................................................................342
AAfifiIILLAARR,, ‹‹MMMMUUNNGGLLOOBBUULL‹‹NNLLEERR VVEE KKAANN ÜÜRRÜÜNNLLEERR‹‹
Albumin ..................................................................................32BCG afl›s› ................................................................................66Difteri-tetanoz-bo¤maca-H‹B afl›s›...........................................76Difteri-tetanoz-bo¤maca afl›s› ..................................................78Difteri-tetanoz afl›s› .................................................................81Eritropoetin .............................................................................98Eritrosit Süspansiyonu..............................................................99Filgrastim ..............................................................................111Haemophilus influenza tip B afl›s› .........................................127Hepatit B afl›s› .......................................................................130Hepatit B immunglobulin......................................................131‹ntravenöz immunglobulin (standart) .....................................150‹ntravenöz immunglobulin (IgM’den zengin).........................153Palivizumab ..........................................................................238Pnömokok afl›s› .....................................................................255Poliomyelit afl›s› ....................................................................256Sitomegalovirüs immunglobulin ............................................297Taze Donmufl Plazma ...........................................................310Trombosit Süspansiyonu........................................................324Varisella zoster immunglobulin.............................................331
BBEESSLLEENNMMEE ÜÜRRÜÜNNLLEERR‹‹
Anne sütü................................................................................52Anne sütü güçlendiricileri .......................................................53‹ntravenöz çözeltiler..............................................................149Mamalar................................................................................194Ya¤ emülsiyonlar›..................................................................340
xxiivv ETK‹LER‹NE GÖRE ‹LAÇLAR
DD‹‹ÜÜRREETT‹‹KKLLEERR
Bumetanid...............................................................................67Furosemid .............................................................................120Hidroklorotiazid....................................................................135Klorotiazid ............................................................................180Spironolakton........................................................................304
EENNDDOOKKRR‹‹NN ‹‹LLAAÇÇLLAARR
Diazoksit .................................................................................75Glukagon ..............................................................................126Hidrokortizon........................................................................136‹nsülin ...................................................................................146Levotiroksin...........................................................................184Oktreotid...............................................................................234Prednisolon ...........................................................................260
GGAASSTTRROO‹‹NNTTEESSTT‹‹NNAALL ‹‹LLAAÇÇLLAARR
Famotidin..............................................................................102Lansoprazol...........................................................................182Metoklopramid......................................................................204Omeprazol ............................................................................236Ranitidin ...............................................................................272Simetidin...............................................................................292Ursodeoksikolik asit ..............................................................327
GGÖÖZZ ‹‹LLAAÇÇLLAARRII
Fenilefrin...............................................................................103Siklopentolat .........................................................................290Tropikamid............................................................................325
KKAARRDD‹‹YYOOVVAASSKKÜÜLLEERR ‹‹LLAAÇÇLLAARR
Adenozin ................................................................................30Amiodaron ..............................................................................48Atropin....................................................................................60Digoksin..................................................................................82Dobutamin..............................................................................84Dopamin.................................................................................86Enalapril ..................................................................................90Epinefrin..................................................................................94Esmolol .................................................................................100Flekainid ...............................................................................113Hidralazin .............................................................................132
xxvvYEN‹DO⁄AN ‹LAÇ REHBER‹
‹buprofen ..............................................................................140‹ndometasin ..........................................................................144‹soproterenol .........................................................................156Kaptopril ...............................................................................168Lidokain ................................................................................186Milrinon ................................................................................210Nikardipin.............................................................................225Prokainamid..........................................................................264Propranolol ...........................................................................266Prostaglandin E1....................................................................268Sodyum nitroprussid..............................................................300Sotalol ...................................................................................302Tolazolin...............................................................................320
MMEERRKKEEZZ‹‹ SS‹‹NN‹‹RR SS‹‹SSTTEEMM‹‹ ‹‹LLAAÇÇLLAARRII
Asetaminofen ..........................................................................54Diazepam ...............................................................................72Fenitoin.................................................................................104Fenobarbital ..........................................................................106Fentanil .................................................................................108Fosfenitoin ............................................................................118Klonazepam ..........................................................................174Kloral hidrat ..........................................................................177Lorazepam ............................................................................190Metadon................................................................................200Midazolam............................................................................208Morfin ...................................................................................212Nalokson...............................................................................220Neostigmin............................................................................221Pankuronium.........................................................................240Pentobarbital .........................................................................245Topiramat..............................................................................322Vekuronium ..........................................................................332
SSOOLLUUNNUUMM ‹‹LLAAÇÇLLAARRII
Albuterol (Salbutamol).............................................................34Aminofilin ...............................................................................46Deksametazon ........................................................................68‹pratropiyum bromür .............................................................154Kafein Sitrat...........................................................................160Nitrik Oksit ...........................................................................228Oksijen .................................................................................232Surfaktan ...............................................................................308
xxvvii ETK‹LER‹NE GÖRE ‹LAÇLAR
VV‹‹TTAAMM‹‹NN VVEE MM‹‹NNEERRAALLLLEERR
Demir......................................................................................70Folik asit................................................................................117Kalsiyum, fosfor ve D vitamini ..............................................163Kalsiyum ...............................................................................164Magnezyum sülfat .................................................................192Multivitaminler......................................................................214Piridoksin ..............................................................................252Potasyum ..............................................................................258Vitamin A..............................................................................334Vitamin D .............................................................................335Vitamin E ..............................................................................337Vitamin K1 ............................................................................338
DD‹‹⁄⁄EERR ‹‹LLAAÇÇLLAARR
Alteplaz...................................................................................36EMLA ......................................................................................89Enoksaparin.............................................................................92Fentolamin ............................................................................110Heparin.................................................................................128Hyaluronidaz ........................................................................139Metilen mavisi.......................................................................202Periton diyalizi s›v›lar›...........................................................247Sodyum bikarbonat ...............................................................298Sükroz...................................................................................305THAM ...................................................................................314
xxvviiiiYEN‹DO⁄AN ‹LAÇ REHBER‹
ACTH : Adrenokortikotrop hormon
ALT : Alanin aminotransferaz
Amp : Ampul
AST : Aspartat aminotransferaz
BOS : Beyin omurilik s›v›s›
BPD : Bronkopulmoner displazi
BUN : Kan üre azotu
CVP : Santral venöz bas›nç
D/AA : Dekstroz ve aminoasit kar›fl›m›
D : Dekstroz
Dak : Dakika
DNA : Dezoksiribonükleik asit
DSF : Dekstrozlu serum fizyolojik
DT : Difteri, tetanoz
DTP : Difteri, tetanoz, bo¤maca
EKG : Elektrokardiogram
ET : Endotrakeal
Fl : Flakon
FRC : Fonksiyonel rezidüel kapasite
G6PD : Glukoz 6 fosfat dehidrogenaz
GI : Gastrointestinal
GIS : Gastrointestinal sistem
Hib : Hemofilus influenzae tip B
IM : ‹ntramüsküler
IPV : ‹naktif polio afl›s›
IV : ‹ntravenöz
mcg : mikrogram
mg : miligram
MSS : Merkezi Sinir Sistemi
xxiixx
KKIISSAALLTTMMAALLAARR
NEK : Nekrotizan enterokolit
NG : Nazogastrik
OPV : Oral polio afl›s›
PD : Periton dializi
PDA : Patent duktus arteriosus
PO : Oral yol ile
PR : Rektal yol ile
PVC : Polivinilklorür
RDS : Respiratuar distres sendromu
SC : Subkutan
SF : Serum fizyolojik
Supp : Suppozituar
SVT : Supraventriküler taflikardi
Tab : Tablet
TPN : Total parenteral besleme
T3 : Triiodotironin
T4 : Tetraiodotironin (tiroksin)
TSH : Tiroid stimulan hormon
xxxx KISALTMALAR
GGEENNEELL KKUURRAALLLLAARR
II.. YYEENN‹‹DDOO⁄⁄AANNLLAARRDDAA FFAARRMMAAKKOOLLOOJJ‹‹KK‹‹LLKKEELLEERR
Yenido¤anlar›n fizyolojik ekstrauterin adaptasyonu s›ras›nda geli-flen olaylar ve meydana gelen de¤ifliklikler, yenido¤anlarda kulla-n›lacak ilaçlar›n farmakokinetik özelliklerini önemli ölçüde etki-ler. Ayr›ca, böbrek ve karaci¤erde meydana gelen de¤ifliklikler deilaçlar›n at›l›m› ve dolay›s›yla dozlar› üzerinde etkili olurlar.
AABBSSOORRBBSS‹‹YYOONN:: Damar harici yollar ile (sublingual, bukkal, oral,intramüsküler, subkutan, rektal, topikal) verilen ilaçlar, birçokmembrandan geçerek sistemik dolafl›ma kat›l›r ve etkisini göstere-ce¤i alana gider. Bu ilaçlar, ilac›n kimyasal özellikleri ve hastada-ki baz› kiflisel özelliklere ba¤l› olarak emilir.
Mide ve duodenumdaki asit düzeyleri, ilaçlar›n çözünürlü¤ü-nü, iyonizasyonunu ve gastrointestinal motiliteyi etkiler. AsitpH’da, asidik ilaçlar›n emilimi artarken, bazik pH’da ise bazikilaçlar›n emilimi artar ve asidik ilaçlar›n emilimi azal›r. Yenido-¤anlar›n midesindeki asit düzeyi (pH) do¤umda 1.5-3.0 iken, bir-kaç saat içinde h›zla düfler. Bu düflüfl, gestasyonel yafl ve do¤umtart›s›ndan ba¤›ms›z olarak gerçekleflir. Bazal asit üretimi ise, post-natal yafl ile iliflkilidir ve en yüksek konsantrasyona do¤umdansonraki 10. günde ulafl›rken, 13. günde ise en düflük düzeye iner.Mide boflalmas›n›n h›zl› oldu¤u durumlarda, ba¤›rsaklardan ilaçemilimi azalabilir. Mide boflalmas› ise, gestasyon yafl› ve postnatalyafl ile birlikte beslenme flekli ile yak›ndan iliflkilidir. Anne sütü vehipokalorik beslenme mide boflalmas›n› art›r›rken, prematürite,respiratuar distres sendromu, gastroözofageal reflü, konjenital kalphastal›¤› ve uzun zincirli ya¤ asitleri, mide boflalmas›n› yavafllat›r.Osmolarite ve postürün ise mide boflalmas› üzerinde anlaml› biretkisi yoktur. Anne sütü ile beslenmede, önce h›zl› bir boflalma pe-riyodunun arkas›ndan boflalma biraz yavafllar. Mama ile beslen-mede ise, boflalma h›z› do¤rusald›r. Kalori yo¤unlu¤unun artt›¤›durumlarda, mide boflalmas› yavafllar.
Yenido¤anlarda safra asitlerinin yap›m›, miktar› ve ba¤›rsaklar-daki transportu, eriflkinlere k›yasla oldukça düflüktür. Prematürebebeklerde pankreas enzimleri oldukça düflüktür. Ancak, beklene-nin tersine, prematüre bebeklerde 1. haftadaki pankreas enzimle-ri, term bebeklere k›yasla daha yüksek bulunur. Amilaz, 23. gebe-lik haftas›ndan itibaren ortaya ç›kar ancak do¤umdan sonra uzun
33
‹‹LLAAÇÇLLAARR
AADDEENNOOZZ‹‹NN
EEnnddiikkaassyyoonnllaarr�� Paroksismal supraventriküler taflikardi (SVT)�� Pulmoner hipertansiyon (deneysel)
FFaarrmmaakkoolloojjii�� ATP’nin aktif metabolitidir. Sinüs dü¤ümünün otomatizmas›n›
azalt›r ve atrioventriküler dü¤ümde iletinin uzamas›n› sa¤lar.Negatif inotrop etkisi yoktur. Serum yar› ömrü 10 saniyedir. Et-kisinin 2 dakika içinde ortaya ç›kmas› beklenir. Sa¤ atriumdansürekli infüzyon fleklinde verildi¤inde pulmoner vazodilatas-yon yapt›¤›ndan persistan pulmoner hipertansiyonu olan baz›yenido¤anlarda yararl› olabilir.
DDoozz�� 50 mcg/kg, h›zl› IV verilir. Yan›t al›namazsa her 2 dakikada bir
50 mcg/kg’l›k art›fllarla en fazla 250 mcg/kg’a kadar ç›k›l›r. �� Pulmoner hipertansiyon için: 30 mcg/kg/dak sürekli infüzyon
fleklinde bafllan›r, yar›m saat içinde yan›t al›nmazsa doz 2 ka-t›na ç›k›l›r. Tedavi 1-5 gün devam edebilir.
YYaann EEttkkiilleerr�� Flushing, dispne, irritabilite birçok hastada geliflir ancak çabuk
düzelir. SVT’den normal ritme dönerken k›sa süreli aritmilergörülebilir. Hastalar›n üçte birinde SVT tekrarlayabilir. Teofilinve kafein ile kompetisyona girer.
TTaakkiipp�� Sürekli EKG ve kan bas›nc› takip edilmelidir.
KKaarr››flfltt››rr››llaabbiilleenn SSeerruummllaarr�� %5 D, SF
HHaazz››rrllaammaa vvee UUyygguullaammaa
�� 3 mg/ml ampulden 1 ml al›narak üzerine 9 ml SF ekle-nir ve 0.3 mg/ml konsantrasyon elde edilir.
�� Önerilen uygulama konsantrasyonu: 3 mg/ml; 0.2ml’den daha az hacimler için 0.3 mg/ml
�� Verilme h›z›: H›zl› IV pufle.
3300
KKuullllaann››mm vvee SSaakkllaammaa ÖÖzzeelllliikklleerrii�� Oda ›s›s›nda saklanmal›, buzdolab›na konmamal›d›r. Kullan›-
lan eriyik saydam olmal› ve kristal içermemelidir. �� Oda ›s›s›nda 24 saat saklanabilir. �� Mümkün oldu¤u kadar IV girifl yerine yak›ndan infüzyon yap›l-
mal› ve arkas›ndan hemen SF verilmelidir. �� Intraosseos de kullan›labilir. �� Pulmoner hipertansiyon için kullan›lacaksa, kateter ucu sa¤ at-
riumda, tercihan pulmoner arter ucunda olmal›d›r.
PPiiyyaassaa fifieekkiilllleerrii�� Adenocard amp (Fujisawa, Sanofi) (Türkiye’de bulunmamakta-
d›r.)
3311ADENOZ‹N
AALLBBUUMM‹‹NN
EEnnddiikkaassyyoonnllaarr�� Hipoproteinemi�� Plazma hacminin geniflletilmesi�� Hipotansiyon
FFaarrmmaakkoolloojjii�� ‹nsan plazmas›ndan elde edilir. Yenido¤anlardaki kullan›m
alanlar› giderek azalmaktad›r. Çözünür proteinleri içermesinera¤men bakterisit veya p›ht›laflma faktörlerini içermez. ‹zoto-nik, izoosmotik çözeltiler %4.5 albumin içerir iken hiperonko-tik izotonik çözeltiler %20 albumin içerir. Baz› ürünler alü-minyum içerir.
DDoozz�� %4.5 albuminden 20 ml/kg veya %20’lik albuminden 5 ml/kg,
IV, dekstroz çözeltisi ile birlikte yavafl olarak verilir.
YYaann EEttkkiilleerr�� ‹çerdi¤i alüminyum veya jelatine ba¤l› olarak görülür (anaflak-
si, septik flok, peritonit).�� Pretermlerde hemoliz ve ‹VK riskinden dolay› %20’lik çözelti
kullan›lmamal›d›r.
KKuullllaann››mm vvee SSaakkllaammaa ÖÖzzeelllliikklleerrii�� Kan grubu tayini yap›lmas› gerekmez. �� 120-150 mmol/l sodyum içerir. �� Oda ›s›s›nda 3 y›l saklanabilir. �� 5 μm filtreden geçirilerek verilmelidir.�� Bulan›k çözeltiler kullan›lmamal›d›r.
3322
PPiiyyaassaa fifieekkiilllleerrii�� Alba Human Albumin %20, 100 ml�� Albumin %20, 100 ml; %20 50 ml, �� Albuminar %20, 50 ml; %20, 100 ml�� Cealb %20, 50 ml; %20, 100 ml�� Human Albumin %20, 50 ml; %20, 100 ml; %25, 50 ml�� Human Albumin Behring %20, 50 ml; %25, 100 ml�� Human Albumin Grifols %20, 50 ml; %25, 100 ml�� Plasbumin %20, 50 ml; %20, 100 ml; %25, 50 ml; %25, 100 ml�� Uman Albumin Biagini %20, 50 ml; %20, 100 ml, %5, 250 ml�� Vialebex %20, 50 ml,%20, 100 ml�� Zenalb %4.5, %20 50 ml, %20 100 ml.
3333ALBUM‹N
AALLBBUUTTEERROOLL ((SSaallbbuuttaammooll))
EEnnddiikkaassyyoonnllaarr�� Bronkodilatasyon gereken durumlar�� RDS’li bebeklerde ekspiratuar ak›m›n art›r›lmas› �� BPD’li bebeklerde akci¤er mekaniklerinin iyilefltirilmesi�� Hiperpotasemi
FFaarrmmaakkoolloojjii�� Spesifik β2 adrenerjik agonisttir. Hücre içinde siklik -AMP ya-
p›m›n› uyararak hücre içi kalsiyumunun hücre membran›na veendoplazmik retikuluma ba¤lanmas›n› sa¤lar ve böylece bron-kodilatasyona yol açar. Oral verildikten 30 dakika sonra etkisibafllar ve 4-8 saat sürer.
DDoozz�� NNeebbuulliizzee:: 0.1-0.5 mg/kg/doz, 2-6 saat ara ile�� OOrraall:: 0.1-0.3 mg/kg/doz, 6-8 saat ara ile�� HHiippeerrkkaalleemmii tteeddaavviissii:: 0.4 mg/kg/doz, 2 saat ara ile, nebulize
olarak veya ayn› dozda IV, 5-10 dakikada infüzyon fleklinde.
YYaann EEttkkiilleerr�� Taflikardi, aritmi, tremor, irritabilite, hipopotasemi.
TTaakkiipp�� Sürekli EKG takibi. Kalp h›z› 180/dk üzerine ç›karsa verilme-
melidir. �� Serum potasyumunun takibi �� Bronkospazm›n çözülme derecesinin takibi.
HHaazz››rrllaammaa vvee UUyygguullaammaa
�� 1/4 nebül için, 0.6 ml ilaç al›narak 2 ml distile su içineeklenir ve ventilatör nemlendirici haznesi veya nebuli-zatör cihaz› haznesine boflalt›l›r.
�� Süre, 15-20 dakika olarak ayarlan›r, cihaz çal›flt›r›l›r. �� Baz› nebulizatörlerde cihaz içine su eklenmesine gerek
yoktur.
3344
KKuullllaann››mm vvee SSaakkllaammaa ÖÖzzeelllliikklleerrii�� MDI bir dozunda ortalama 0.1 mg ilaç bulunur ve 2-6 saat ara
ile tekrarlanabilir.�� Nebulizasyon için kullan›laca¤› mutlaka üzerine yaz›lmal›d›r.�� Buzdolab›nda 7 gün saklanabilir.
PPiiyyaassaa fifieekkiilllleerrii�� Combivent fl, 2.5 mg/doz (0.5 mg ipratropium ile birlikte)�� Salbutol flurup 2 mg/5 ml�� Ventolin amp 0.5 mg/ml�� Ventolin flurup 2 mg/5 ml �� Ventolin nebül 2.5 mg/2.5 ml (1 mg/ml)
3355ALBUTEROL (Salbutamol)
top related