การผลิาวของเกษตรกรในจตต๋...

การผลตตาวของเกษตรกรในจงหวดนาน วลาศลกษณ วองไว1/ นพฒน สขวบลย1/

ตาวหรอลกชดมชอวทยาศาสตร Arenga westerhoutti Griff. อยในวงศ Palmae เชนเดยวกบมะพราว ตาล และปาลม (อนชา, 2545) มถนกาเนดในประเทศแถบเอเชยตะวนออกเฉยงใต เชน อนเดยและไทย ในภาคเหนอตอนบนของไทยมกพบตามเชงเขาในปาธรรมชาตทสมบรณและชมชน เชน ปาจงหวดอตรดตถและนาน ตาวคลายคลงกบพชชนดหนงทเรยกวา ชดหรอชก ซงมชอวทยาศาสตรวา Arenga pinnata Werr. ความแตกตางของพชทง 2 ชนด ไดแก ใบตาวมใบยอยเรยงกนเปนระเบยบในระนาบเดยวกน แตใบชดมใบยอยเรยงตวหลายระดบ (สานกวชาการ-วจย องคการสวนพฤกษศาสตร, 2547) เกษตรกรในจงหวดนานใชประโยชนจากเมลดออน นามาแปรรปโดยการเชอมและใชรบประทานเปนของหวานทเรยกวา ลกตาวหรอลกชด ตลอดจนใชลาตนออนในสวนยอดมาประกอบอาหารคาวได ลกษณะพฤกษศาสตร ตาวเปนพชใบเลยงเดยว มลาตนเดยว ตนสง 6-15 เมตร ไมมกงแขนง ไมแตกหนอ ใบเปนแฉกคลายมะพราว มใบรปขนนก โคนของเสนใบมกาบใบหอหมเรยกวา รก ออกดอกเปนชอ ชอดอกมทงชอดอกเพศผและชอดอกเพศเมยอยบนตนเดยวกน เรมออกดอกและตดผลทะลายแรกจากกาบใบบนสดกอนและทยอยตดผลลงมาทกาบใบลาง (ภาพท 1ก) ผลเปนพวงทะลาย มหลายแขนง ไมมกานผล ระยะเวลาตงแตเรมปลกจนถงออกดอกประมาณ 8-15 ป ขนกบสภาพความอดมสมบรณของตน ระยะเวลาตงแตออกดอกจนผลแกจดเกบเกยวไดประมาณ 30-36 เดอน จานวนทะลายผลในตนมประมาณ 7-10 ทะลายตอตน จานวนผลในทะลายมประมาณ 3,000 ผลตอทะลาย (ภาพท 1ข) ผลกวาง 3.0-4.5 เซนตเมตร ผลสวนใหญม 3 เมลด เมอผลแกเปลอกของเมลดจะกลายเปนกะลาแขงสดา นายางทอยภายในเปลอกมพษ ถาเกบเกยวผลอยางไมถกตอง จะทาใหระคายเคองผวหนงหรอคนเนองจากมสารแคลเซยมออกซาเลท (อนชา, 2541)

ก ข

ภาพท 1 ลกษณะตนในปาธรรมชาต (ก) และทะลายผล (ข) ในอดตชาวลวะมกเขาไปเกบผลตาวจากในปาธรรมชาตมาจาหนายใหพอคาทมารบซอในหมบาน ตอมาในป 2541 มเกษตรกรเพาะเมลดและนาตนกลามาปลกในพนททากนบรเวณโครงการภฟาพฒนาตามพระราชดารสมเดจพระเทพฯ ต. ภฟา อ. บอเกลอ จ. นาน และทแปลงเกษตรกร อ. ทาวงผา จ.นาน รวมประมาณ 100,000 ตน ปจจบนกาลงทยอยใหผลผลตและจะมผลผลตมากขนในอนาคต มการประเมนวาเกษตรกรผลตลกตาวได 300-350 ตนตอป ราคาจาหนายกโลกรมละ 15 บาท คดเปนรายได _______________________ สานกวจยและพฒนาการเกษตรเขตท 1 ต. แมเหยะ อ. เมอง จ. เชยงใหม

2

ประมาณ 5 ลานบาทตอป สาหรบป 2555/56 ราคาจาหนายเพมขนเปนกโลกรมละ 45-55 บาท ซงคดเปนรายไดประมาณ 15 ลานบาทตอป การเพาะเมลด

เรมจากตดทะลายทมผลแกจด ทงใหเปลอกกะลาแหง ใชใบและเปลอกแหงคลมทงไวประมาณ 1 เดอน ใหเปลอกกะลายอยสลายจนเหลอแตเมลด นาเมลดทไดมาลาง แชนา คดเมลดทลอยนาออกและเฉอนเปลอกหมเมลดชวยใหการงอกดขน นอกจากนการนาเมลดไปบมในทรายจนงอกหรอนงขยมะพราวแลวนามาคลกปนกบเมลด เกบเมลดในถงพลาสตก เปาลม แลวมดปากเกบไวในกระสอบปยนานประมาณ 2 เดอน เมลดกจะงอก นาเมลดทงอกมาเพาะในถงดาขนาด 2x6 นว พอตนอาย 1 ปจงตดแตงรากและเปลยนใสถงทใหญขน จากนนดแลตนกลาจนอาย 2 ป จงนาไปปลก สถานพฒนาการเกษตรทสงตามพระราชดาร ต. ขนควร อ. ปง จ. พะเยา ไดเพาะเมลดโดยกะเทาะเปลอก แชในนาอน 1 คน แชสารเคมปองกนกาจดเชอรา 3–5 นาท เพาะดวยขยมะพราวบรรจในถงพลาสตกดาขนาดใหญ ปดปากถงพลาสตกทงไว 2–3 เดอน ตรวจสอบความชนของขยมะพราวทก 2 สปดาห เมอเมลดงอกเปนตนจงนาไปปลกตอไป การเกบเกยวผล

เมอตนตาวเจรญเตบโตเตมทจะเรมใหผลผลตทะลายแรกจากกาบใบสวนบนสดกอน แลวจงทยอยตดผลหรอทะลายทกาบใบลางถดลงมา จนถงทะลายลางสดตนกจะตายในทสด ตลอดอายตนหรอ 7- 8 ปใหผลผลต 7–10 ทะลาย ฤดเกบเกยวผลอยในชวงเดอนตลาคมถงเดอนมนาคม ซงเกษตรกรวางจากงานในไรนาและเปนชวงฤดแลงทไมมฝนตก ไมเปนอปสรรคตอการตมตาวหลงเกบเกยวผลแลว กอนเลอกตดทะลายตาวตองทดสอบความสกแก โดยปลดผลจากแขนงแลวผาประมาณครงผล ดสของเนอในเมลดทเรยงชดกน 3 เมลดตอผล หากเมลดในยงเปนวนใสแสดงวายงออนอย และเกบเกยวยงไมไดหรอทดสอบโดยใชไมจมเนอในเมลด หากหนดพอดจงนาไปตมได แตหากขางในผลมสขาวขน เรมมกะลาสดาลอมรอบแสดงวาแกเกนไปควรเกบไวเปนเมลดพนธ

ในการการเกบเกยวเกษตรกรมกปนตนและใชมดตดทะลายลงมาจากตน (ภาพท 2ก) จากนนจงตดแขนงทะลาย ปลดขวผลหรอนาทงแขนงผลลงตมในหมอหรอปบนาเดอดนานประมาณ 45-60 นาท (ภาพท 2ข) เพอไมใหรสกคนเมอสมผสหรอหนบเนอตาว จากนนจงตกผลทตมแลวและทงไวใหเยน ระหวางการตมเตรยมอปกรณไมหนบ ใชไม 2 ชน มไมรองและคนหนบ ใชหวายมดปลายของคนหนบ นาลกตาวทผานการตมตดขวผลหรอทายผลใหเปนทางออกเมลดใน (ภาพท 3ก) แลวนาผลทตดขวผลแลวมาหนบเอาเนอในตาวออกมา เนอในตาวจะมเยอหมสเหลองบรเวณโดยรอบเนอผล ผลตาว 6 ปบเมอตมและบบเปนเนอตาวไดประมาณ 1 ถงหรอหนก 18-21 กโลกรม เนอตาวทหนบไดจะถกแชนากอนจาหนาย

ข ก

ภาพท 2 การเกบเกยวทลายผลตาว (ก) และการตมผลตาวหลงเกบเกยว (ข)

3

เมอเกษตรกรเขาไปหาผลตาวในปาจะบบเนอตาวโดยนาไมในปามาผกตดกนสองทอน คอ ทอนไมทมเสนผาศนยกลาง 2-5 นวเปนฐานและทอนไมเลกทมเสนผาศนยกลางประมาณ 1 นว โดยทปลายทอนไมเลกใชเถาวลยมดตดกบทอนไมใหญเพอใชเปนจดหมน ปลายไมอกดานทาเปนดามจบสาหรบยกขนและลงขณะทบบเอาเนอในผลตาวออกมา (ภาพท 3ข) ซงตองใชแรงงานและเวลามาก ดงนนการพฒนาเครองมอบบตาวใหมประสทธภาพมากขน จะชวยสนบสนนใหมการปลกตาวเปนพชเศรษฐกจในทองถนได

ก ข

ภาพท 3 เครองตดขวผล (ก) และเครองบบเนอตาวของเกษตรกร (ข) การพฒนาเครองมอบบเนอในผลตาว 1. เครองมอบบเนอในผลแบบใชแรงคน

1.1 เครองมอบบแบบคานกด ใชหลกการเชนเดยวกบแบบทเกษตรกรใชบบตาวในปา สวนประกอบของเครองมอ คอ แผนรองรบการกดเปนโครงสรางสวนฐาน ทาจากเหลกแบนกวาง 25 มลลเมตร ยาว 400 มลลเมตร หนา 5 มลลเมตร คานตวกดทาจากเหลกแบนกวาง 38 มลลเมตร ยาว 400 มลลเมตร และหนา 12 มลลเมตร มใบกดทาจากเหลกแบนกวาง 38 มลลเมตร ยาว 100 มลลเมตรและหนา 12 มลลเมตร ตดอยกบคานกดทตาแหนงหางจากปลายประมาณ 100 มลลเมตร และปลายสดของคานมจดหมน สวนปลายทายมดามจบทาจากทอเหลกเสนผานศนยกลาง 25 มลลเมตร หนา 1.6 มลลเมตรและยาว 150 มลลเมตรใชบบขน และลง (ภาพท 4ก)

1.2 เครองมอแบบกลไกคานคใชบบขนและลง ใชแนวคดแบบเครองมอกะเทาะกะลามะคาเดเมยทใชแรงคนกด แตปรบใบกดทแขนกดใหระยะระหวางใบกดลางและบนมากขน เนองจากผลตาวมขนาดใหญกวาผลมะคาเดเมย สวนประกอบของเครองมอ คอ แผนรองกดทาจากเหลกแบนกวาง 38 มลลเมตร ยาว 400 มลลเมตร และหนา 12 มลลเมตร คานกดทาจากเหลกแบนกวาง 25 มลลเมตร ยาว 150 มลลเมตรและหนา 5 มลลเมตร มจดหมนทปลายหวและทายอยางละจด ใบกดทาจากเหลกแบนกวาง 38 มลลเมตร ยาว 100 มลลเมตรและหนา 12 มลลเมตร ตดอยกบคานกดหางจากปลายหว 150 มลลเมตร คานกดมแขนคในแนวดงเปนจดหมนทตอกบจดหมนบนคาน หางจากปลายคานกด 150 มลลเมตร คานแขนกดทาดวยเหลกแบนกวาง 25 มลลเมตร ยาว 400 มลลเมตร และหนา 5 มลลเมตร ทปลายคานกดมจดหมน มดามจบททาจากทอเหลกเสนผาศนยกลาง 25 มลลเมตร หนา 1.6 มลลเมตรและยาว 150 มลลเมตร 2. เครองมอบบเนอในผลแบบลกกลงใชตนกาลงจากมอเตอร

ออกแบบใหมลกกลงบบจานวน 4 ลก เสนผาศนยกลางนอก 115 มลลเมตรและยาว 370 มลลเมตร ซงแยกเปน 2 ชด คอ ชดบนมลกกลงสองลกสาหรบบบนาและชดลางมลกกลงสองลกสาหรบบบใหเนอในหลดออกจากเปลอกผล ตนกาลงใชมอเตอรไฟฟากาลง 1 แรงมา ระบบสงกาลงใชสายพานและโซ

การพพฒนาการผลลตตาว ประธรรมปจจจงหวเกยว

ปจจบนกเทศเพอนบานมชาต แตบนกรมวชากวดนานไดดาเวและการแปร

การผลตตาวจน เกษตรตกยงมจานวนารเกษตรโดยเนนการศกษารรป เพอแนะน

ากปาธรรมชารกรบางรายจงนอยรายและ

ยสานกงานวจยวจยดานการปนาใหเกษตรก

าตในจงหวดนงไดทดลองปลยงขาดขอมลดยและพฒนากปลก การจดรใชพฒนากา

นานมจานวนลลกและผลตตาดานการผลตแการเกษตรเขตดการผลต การผลตตาวตอไ

ลดลงอยางมากาวเองแทนทจและการจดกาตท 1 แารเกบเกยว กไป

กจนมการนาเจะไปเกบเกยวารหลงการเกบและศนยวจยแการจดการหล

เขาจากวจากในปาบเกยวตาว และพฒนาลงการเกบ

4

เอกสสารอางอง สาน

อA

กวชาการ-วจอนรกษและใชArenga.pdf.

ย องคการสวชประโยชนอยเปด 12 มถน

นพฤกษศาสตางยงยน. แหลายน 2549.

ตร. 2547. กาลงทมา http/

ารศกษาทางพ//www.qsbg

พฤกษศาสตรขg.org/ABSTRA

ของตาว-ชดเพACT /Areng

พอการa/

อนชชา จนทรบรณณ. 2541. การสสารวจและศกกษาลกษณะของชด (Arengga pinnata)) ในจงหวดนาาน. น

พน. 288-296. ใพช, สถาบนเท

ใน การประชมทคโนโลยราชม

มสมมนาทางวมงคล เชยงให

วชาการสถาบหม.

บนเทคโนโลยรราชมงคล ครงงท 15. เลม 11 สาขา

อนชยม

ชา จนทรบรณยงยนของชมชมหาวทยาลยน

ณ. 2545. การพชนตาบลผาทอนเรศวร.

พฒนาอาชพกอง อาเภอทาว

การเกบลกชดวงผา จงหวดน

[Arenga pinนาน. การศกษ

nnata (Wurษาคนควาดวย

mb) Merrill]ยตนเอง ปรญญ

] อยางญาโท

ภาพท 4 เคครองตนแบบบบเนอในแบบคานกด (ก) และแบบลกกกลงใชตนกาลลงจากมอเตอรร (ข)

ก ข