Ahmed Rasim Bey 1864 ylnda stanbul'un Fatih semtinde, Sargzel'de

dodu. Babas Kbrsl Menteeoullar'ndan Bahaeddin Efendi, annesi erkes

asll Nevber Hanmdr. Bahaeddin Efendi kk yanda ailesi ile birlikte

Konya'nn Ermenek ilesine gelmi., burada bym, daha sonra Kbrs'a

dnerek posta-telgraf memurluu yapmtr. Buradan stanbul'a nakledince

ilk einden ayrlarak Nevber hanmla evlendi.Ahmed Rasim domadan

Nevber hanm boayarak stanbul'dan ayrld; bir daha da ailesini aramad.

Zaten Bahaeddin Efendi'nin her gittii yerde evlenmek ve boanmak gibi

garip bir huyu vard. Ahmed Rasim Bey'i annesi alarak, diki dikerek binbir

ile ile bytt. "Falaka" adndaki eserinde btn bunlar ayrntlar ile

anlatarak annesi iin "benim hem babam, hem de veliyyetn nimetimdir"

der. Birok eserinde bu duygularn sk sk dile getirdii halde hibir eserinde

babasndan sz etmez. ok afacan bir ocuk olduunu, zavall annesini g

durumlarda braktn byk bir pimanlkla dile getirir. Bu artlar altnda

mahallesindeki ilkokulu bitirdikten sonra on bir yanda 1875 ylnda

Darafaka Lisesi'ne girdi ve 1883 ylnda birincilikle mezun oldu. Krk sekiz

yllk yazarlk hayatna karlk pek ksa memuriyet hayat vardr. Bir yl kadar

"Telgrafhane Fen Kalemi"nde altktan sonra ayrld. Bundan sonra iki kez

"Maarif Nezareti Encmen-i Tefti ve Muayene" yeliine getirildi ise de

devam etmedi.

Geride yz otuz edebi eser ve saysz makale brakan Ahmed Rasim Bey,

on dokuzuncu yzyl Trk edebiyatnn en dikkate deer yazarlarndandr.

Eski stanbul'un toplumsal hayatnn her kesimini, kalemini usta bir ressamn

fras gibi kullanarak lmez tablolarda sonsuzlatrd. Yaad dnemin nl

kiilerinin portrelerini ve kendi hayatnn en ilgin ynlerini yine kendisinden

reniriz. Bu gibi eserlerinin hemen hemen hepsinde biyografi ve

otobiyografi yazarl yapmtr. Yazarlk hayatna Ceride-i Havadis

gazetesinde tercmeler yaparak balad ve o zamanlar stanbulda

yaynlanan btn yayn organlarnda yazd. ok ynl bir kiilii olan, tarih

ve lgat almalar da yapan Ahmed Rasim Bey'in ilk eseri "Fonograf'tir.

Kendi ifadesine gre "Tarih-i Osmani"sini Alman Trkolou Hartmann ok

beenerek bir Alman mecmuasnda vc yazlar yazm. Ayn eser

Belika'nn Beyrut konsolosu ile rsumat nazr Nazm Kamil Efendi

tarafndan franszcaya evrilmitir. ok iyi franszca bilen stad her trl

"dnya nimetini" tadarak "rindane" bir hayat srm, gittike olgunlaan bir

kimlik kazanm, her kesimde aranan bir kimse olmutu. 21 Eyll 1932

tarihinde Heybeliada'da ld ve adann mezarlnda topraa verildi. ld

zaman milletvekili idi. 22 Eyll 1932 tarihli Vakid gazetesinde u yaz

kmtr: "... Merhumun hayat boyunca dilei varm: Birincisi lrken

"Allah" demesi, ikincisi sarho olarak kendini bilmez bir halde can vermek,

ncs cenazesinin cuma gn defnedilmesi... dileinin de

tahakkuk etmitir. Merhumu Heybeliada'da Trkler kadar Rumlar da severdi.

Kilise cenazeye itirak edip son hrmet vazifesini yapmak zere iri yar bir

zangou memur etmiti. Resmi elbisesi, kaskan, srmal kemeri, elinde

kocaman sopasyla gelen zango bandan sonuna kadar merasimde hazr

bulundu". Onun iin Tahir Nedim Bey u beyti sylemi:

Pirimi, stadm ruen-dil Ahmed Rasim'in

ive-i tarz- beyan- cavidanndan sakn

Gl bir yazar oluu, ikiye dknl ve bu gibi hayat seven bir

kimse olmasiyle ann nl sanatkarlaryla iliki kurmu, evki Bey, Tatyos

Efendi, Hristo, Vasilaki, Tanburi Cemil Bey gibi ustalarla dp kalkm, bu

insanlarla ilgili pekok any bize aktarmtr.

Ahmed Rasim Bey'in hayatnn byk bir blm Kadky'nde geti. O

zamanlar Kadky'nde nllerin devam ettii "Papazn Ba" denen bir yer

vard. stad burasn pek sever, dostlar ile burada buluurdu. Genliinde

uar apkn olmasna ramen bu tiplerin urak yeri olan Beyolu'nu sevmez,

gizli ve gzden uzak elence yerlerinde dolard. "Fuh-i Atik" adndaki eseri

bu gnlerin anlarn anlatr. Zamannn byk bir blmnde urada

burada geirdiinden bnlemin Mahmud Kemal nal, hayat hikayesini

Florinal Nazm Bey'i gndererek bir gazinonun bahesinde aldrtmtr. En

sevdii semt Kalam olduu iin Vasilaki ve Tatyos ile burada vakit geirirdi.

(ok sevdii bir kadnla Bykada'da byk bir ak yaadn, bunun iin sk

sk ortadan kaybolarak adaya gittiini yakndan tanyanlar bilirdi. Yine bunun

gibi genliinde tanyarak sevdii bir kadnn hatrasna "Gzmde i ve

nmadr hayal-i bi-bedelin" gfteli arksn ayn kimseyi yllarca sonra

yalanm ve ypranm bir halde grdkten sonra da "Sen syle ne oldun,

yine avare mi kaldn?" gfteli eserini bestelemitir. O. zamanlarn

Kadky'n ve Ahmed Rasim'in musiki evresini Hseyin ehsuvar u

satrlarla anlatyor:

"... Ahmed Rasim Bey, ifa'da Yervant'n gazinosunda oturmutur. Yar

yarya su konmu olan raksn yudumlamakta, tanburi Fahri'nin (Fahri

Dngelen) mzrabndan, imendiferli Edip'in sesi ile kendi bestelerini

dinlemektedir. Bazen tatl, munis, kvrak bir ses de tanbura refakat edebilir.

Bu Ahmed Rasim Bey'in torunu imdi bestekar Osman, yani Osman Nihat

Akndr."

"... Evine davet ettii ve evlerine gittii kimseler, sevdikleri arasnda

Mnir Sleyman apanolu'nun babas ura-y Devlet azasndan Sleyman

Bey, topu brahim Bey, Beyolu'nda bir tbbiye talebesini kurtarmak iin

kendisi tramvayn altna girip ezilerek vefat eden bektai babas Nuri Baba,

Kahyaolu Galip Bey, Neyzen Tevfik, tanburac Osman Pehlivan, zurnac Arap

Mehmed, neyzen Sar Cemil, Cumhuriyet gazetesi mes'ul Agah ve saire

vard. Aya dtke Kadky 'nn hemen her meyhanesine urard. Daha

evvelleri kendi evinde de toplantlar yaplr, baz arkadalarnn evlerindeki

toplantlara da giderdi. Bu toplantlarda saz alnr, arklar, gazeller okunur,

sz-sohbet edilir, geceyarlarna ve sabahlara kadar iilip elenildii halde en

kk bir terbiyesizlik, kavga, grlt eden olmazd."

Torunu Osman Nihat Akn, tarihci Ahmed Refik Altnay, Ahmed Rasim'in

aklarn, bunlarm yanklarn pek gzel dile getirmilerdir. Dedesi iin Osman

Nihat Akn, "Benim bildiim bir ey varsa onun sebebsiz bir iir, bir ark

gftesi, bir roman, hatta bir makale yazmaddr" diyor.

Ayn zamanda bir mizah ustasdr. ok gzel taklit yaptn tanyanlar

sylyor. Sultan II. Abdlhamid dneminin baskl yllarnda am limannda

elenirken Arab taklidi yapm. amlar arasnda bir harem aasnn

kendilerini dikkatle dinlediini fark edince hi istifini bozmadan: " Ey

cemaat! Karanlk bastndan vaazmzn st tarafn baka bir gn

tamamlarz" diyerek topunun birden srgn edilme ihtimalini nlemitir.

ki ile bann ho olmasna ramen belirli miktarn dna kmaz, ikiyi

bir sohbet arac olarak kullanrd. Bu durumdan sk sk sz edenlere de

sinirlenirdi. Bir gn koltuunun altnda kada sarl bir binlik ie ile

Kadky iskelesine kt srada sevmedii bir kii ile karlam ve

aralarnda yle bir konuma gemiti:

" Maallah stad! Byle nereye?

- Eve!

Koltuunun altndaki binlii iaret ederek,

- akntya m?

- Evet!

- stad! Siz ok kamil, alim, fazil muhterem bir zatsnz. Fakat, u

sarholuunuz olmasa... Herkes sarholuunuzdan mteki. Gece demeyip,

gndz demeyip iiyorsunuz.

Deyince Ahmed Rasim Bey laf azna tkayvermisti:

- Bana bak bana! Ben gece ierim, gndz ierim ama ne kadar

ieimi, ne yapacam, ne edeceimi, nasl adm atacam, ne

syleyeceimi bilirim. Benim gibilere sarho deil ayya derler. Sarho, diye

senin gibilere derler ki, iki tane itikten sonra ne yapacan, ne ettiini, ne

sylediini bilmez; hatta imeden bile!..."

O zamanki devlet ynetimine ters dt iin gnlk yazlarndan her

zaman tedirgin olurdu. u olay bu tedirginligin gzel bir rneidir:

"... Bir gn arkadalarla bir lokantada yemek yerken zabta baucuma

dikildi, diyor Ahmed Rasim Bey.

Zatalilerini Merkez Komutanl'na gtrmee memurum.

yle bir ayldm. O gn, o gnden evvelki makalelerim birer birer

gzmn nnden geti. yle pheli bir ey yazmamtm. O halde merkez

komutan Sadeddin Paa, Sultan Hamid'in ba mutemedi acaba beni ne diye

aryordu? Souk bir terin ensemden belkemiim boyunca indiini hissettim.

Darda bir kanunu evvel (Aralk) gecesinin yars, rzgarl, uultulu,

tenha ve titrek kararp gidiyordu. Zabit (subay) bir fayton ard. emsiyemi

kapadm, bir keye sulu sulu bzldm.

ok bekletmediler. Fesimi, gzlm dzelttim, redingotumun

dmelerini yokladm, acele ilerleyip etekledim. Paann gzleri kpkrmz idi.

Dedi ki:

- Sizi rahatsz ettik Rasim Beyefendi...

im biraz ferahlad.

- Bamza geleni sormayn; Bestenigar Kalfa sizlere mr.

Cenab- Hak mr-i devletlerini mzdad buyursun... duasn

mrldandm.

Paa'nn kona zamannn musiki akademisi idi. Hatta Sultan Hamid'e

raks iin, saz ve sz iin erkes kzlar talim ve terbiye edilirdi. Bestenigar

Kalfa Paa'nn saznn bahanendesi idi. O ne ses! Kemene gibi bir ses ki, bir

kemenenin perdelere ram emniyeti bile onda vard. On be gn evvel

"Enfloenza" gibi balayan drtnala bir verem, o kahrolas hastalk o gzeller

gzeli tazeyi alp gtrmt. Paa devam etti:

- imdi zatialilerinden rica ediyorum. Hale mnasip bir gfte kerem

buyurun...

Ferman efendimizindir, dedim; dar ktm. Beni yan odaya aldlar.

Bir de ne greyim Hafz Hsn de orada deil mi? Onu da alyaka edip

getirmiler ki, gfteyle beste olsun diye... Oturdum... Korku ile kaderin,

mesti ile huyarln memzu ve mmtezici u msralar syledim:

ok srmedi geti tarab- evk-i baharm

Soldu emelim, goncelerim, reng-i izarim

Bir blbl-i raksan-i tarab-nak idim amma

Bilmem ki neden terk-i heva etdi hezarm

Bir name-i dilsuz u gam ile dt Irak'a

Ben byle gnller yakc Bestenigar'm

Hafz Hsn bestesini Bestenigar eyledi. Getik Paa'nn yanna... Ben

gfteyi okudum Paa merhum hkrd. O besteyi terennm etti

hngrdedi... Etekleyip dar ktktan sonra bize altn yirmier lire ihsan

geldi. Eh! Bestenigar Kalfa'nm bestesi, hafzn sesi bir araya gelince dndk

yine meyhaneye. Meyhanelerdeki kp krndan fazla tvbe kr vardr..."

yi bir bestekar olan Ahmed Rasim Bey'in eserlerinin says altm bei

bulur. Ancak bunlarn yirmi kadarnn notas bulunuyor. arklarnn hemen

hemen hepsinin szleri kendisine aittir, Ayrca sylemi olduu ark

formundaki iirlerinin pek ounu ann bestekarlar bestelemitir.

Zamanmzda da bestelenen iirleri vardr.

Musikiyi Daruafaka'da okuduu yllarda, burada musiki hocas olan

Zekai Dede'den rendi. Bu sanata kar ilgisinin ok kkken baladn,

okul sralannda heves ettiini, baz ilahiler bestelemeye altn, halk

airleri ile iliki kurarak onlardan mani, destan, divan ve Anadolu trklerini

renmek istediini "Milli Mecmua"da yaynlam olduu yazlarda anlatr.

lk eserinin zavil makamnda besteledii,

Bilmem ne iin cazibe-i didara dtn

Hi olmayacak derd bela pervere dtn

gfteli eseri olduu sylenir. Besteleyerek gtrd esere hocas bir

gz gezdirerek "geelim" demi ve mek etmiler. Aynca kendisine de iltifat

etmi. Halk musikisine bu kadar dknln ileri yalarnda da srdrm,

Kayseri'de retmen olan olu stanbul'a izinli gelirken beraberinde getirdii

hademeye her gn saz aldrtarak trkler dinlediini biliyoruz.

Okul sralarndaki musiki renimini yeterli bulmam, hayata atldktan

sonra da hocasnn peini brakmam ve bu sanat ann dier ustalarndan

da renmeye gayret etmitir. Bu durumu Veled elebi u satrlarla

anlatyor: "... Ahmed Rasim ayn zamanda ihvanmzd. Darafaka'da

musiki hocas Hoca Zekai Dede merhumdu. Zekai Dede Eyub'un

mntehasnda Bahariye Mevlevihanesi'nde kudmzenba idi. Ahmed Rasim

Hoca Zekai'den eski krlar, naklar, semaileri gemi ve kendisi de

musikide stad olmutu. Kendi iirlerini, vesaireyi bestelemek suretiyle bir

hayli arklar da vardr. Ayin-i erif leri hep gemiti; sikke giyer mutribe

kard..."

Bir zamanlar ud ald sylenir; ancak bu konuda kesin bir kant yoktur.

"Ahmed Rasim Bey, zamamnn geleneksel musiki renim ve retim

sistemi iinde yetimi, diz derek usulleri renmi, makamlarmzn

melodik karakterlerini, zelliklerini, inceliklerini ustalkla kavramtr;

arklar bunu gsterir... Bunlarn melodik kurulularnda ve edalarnda Hac

Arif Bey gibi, evki Bey gibi zat ve zamanlarn idrak ettii byk

bestekarlarmzn izlerini, etkilerini iitmek pek mmkndr..."

O da her gerek sanatkar gibi amaz bir aln yazs ile, son yllarnda

byk bir yoksullukla yz yze geldi. Krk sekiz yllk yazarlk geimini

glkle salam, alamayaca gnler iin bir eyler biriktirememiti.

Gerek I. Dnya Sava, gerekse Kurtulu Sava yllarnda genlere umut

verici, onlar gayrete getirici yazlar ve Sultan II. Abdlhamid dneminin

bask rejimine kar gsterdii cesaret Atatrk'n gznden kamamt.

1927 ylnda bir i iin Ankara'ya gelen stad, maddi durumu bozuk olduu

iin ucuz otellerden birine indi. Bir ka gn sonra Atatrk'n evresine yakn

bir kii olay Gazi'ye anlatnca O da zld. Gece saat yirmi drtte ankaya

Kk'ne davet edildi. ok telalanan Ahmed Rasim Bey'in stne giyecek

doru drst bir kyafeti bile yoktu. Atatrk, byk bir tedirginlik ve

tereddtle gelen misafirini sayg ile karlam ve yanna oturmutu. Uzun

uzadya sohbet edildikten sonra Atatrk:

- stad! Ankara'ya gelir de bizi aramazsnz, oldu mu ya bu? Ben bir

ey dndm; bir ricada bulunacam. Mnhal bulunan

milletvekilliklerinden birine aday gsterirsek ltfen kabul eder misiniz? dedi.

Skntsn anlayp, fakat bunu belli etmeden kendisine yardmc elini

uzatan bu byk insan karsnda gzleri dolarak:

- Paa Hazretleri! Lokma aslann aznda diye bir sz vardr. Bu sz

gerekten doru imi. te ben bu lokmaya u anda kavumu bulunuyorum

dedi.

Dr.M.Nazmi zalp-Trk Musikisi Tarihi kitabndan alnmtr

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

012bayatiaraban_gozumda_isvenumadir_hayal_bi_bedelibayatiaraban_gozumda_isvenumadir_hayal_bi_bedelibayatiaraban_gozumda_isvenumadir_hayal_bi_bedeli2

hicaz_bir_kerre_ne_olur_suhi_hem_tenim_olsanhicaz_bir_kerre_ne_olur_suhi_hem_tenim_olsanhicaz_bir_kerre_ne_olur_suhi_hem_tenim_olsan2

hicaz_can_hasta_gozum_yasli_gonul_zaru_perisanhicaz_caren_olmadi_bu_yareyeisfahan_feryadima_efganima_imdad_edecek_varisfahan_feryadima_efganima_imdad_edecek_varisfahan_feryadima_efganima_imdad_edecek_var2

muhayyer_bir_gonul_iki_sevda_sonu_bilmem_ne_olurrast_lebi_renginine_bir_gul_konsunsegah_benim_sensin_ey_dilbersuzinak_gel_seninle_yeni_bir_aska_griftar_olalimsuzinak_gel_seninle_yeni_bir_aska_griftar_olalimsuzinak_gel_seninle_yeni_bir_aska_griftar_olalim2

suzinak_pek_revadir_sevdigim_ettiklerinsuzinak_yare_tesir_eylemis_halimki_olmus_giryenaksuzinak_yare_tesir_eylemis_halimki_olmus_giryenaksuzinak_yare_tesir_eylemis_halimki_olmus_giryenak2

ussak_aman_saki_canim_sakiussak_aman_saki_canim_sakiussak_aman_saki_canim_saki2

ussak_bir_bahar_ister_gonul_gulsuz_semensiz_lalesizussak_sen_soyle_ne_oldunZ