acİl tip klİnİĞİ dr. bora kaya...explorasyon, yara temizliği, orogastrik veya nazogastrik...

65
ACİL TIP KLİNİĞİ Dr. Bora KAYA

Upload: others

Post on 09-Feb-2020

4 views

Category:

Documents


0 download

TRANSCRIPT

Page 1: ACİL TIP KLİNİĞİ Dr. Bora KAYA...explorasyon, yara temizliği, orogastrik veya nazogastrik tüp, entübasyon, kan veya vücut sıvısı taşınması

ACİL TIP KLİNİĞİ

Dr. Bora KAYA

Page 2: ACİL TIP KLİNİĞİ Dr. Bora KAYA...explorasyon, yara temizliği, orogastrik veya nazogastrik tüp, entübasyon, kan veya vücut sıvısı taşınması

CDC hastaları için bakım sağlayan 8 milyon sağlık çalışanının enfeksiyonlar açısından risk altında olduğunu tahmin ediyor

Ek olarak 1,2 milyon sağlık dışı çalışanın da maruziyet riski var (yangın, kurtarma ve ıslahevleri, araştırma laboratuarları ve cenaze endüstrisi)

KEAH ACİL TIP - Dr. Bora Kaya

Page 3: ACİL TIP KLİNİĞİ Dr. Bora KAYA...explorasyon, yara temizliği, orogastrik veya nazogastrik tüp, entübasyon, kan veya vücut sıvısı taşınması

Makul bir şekilde öngörülebilen cilt, göz, müköz membranın kan veya diğer enfeksiyöz materyallerle parenteral teması

Bu durum çalışanın görevlerinin bir sonucu olarak oluşabilir

Kan, kan ürünleri

Tükrük, semen, vaginal sekresyonlar serebrospinal, synovial, plevral, perikardial, peritoneal, ve amniotik sıvılar, görülebilir şekilde kanla kontamine vücut sıvıları

KEAH ACİL TIP - Dr. Bora Kaya

Page 4: ACİL TIP KLİNİĞİ Dr. Bora KAYA...explorasyon, yara temizliği, orogastrik veya nazogastrik tüp, entübasyon, kan veya vücut sıvısı taşınması

Çıkarılmış insan doku ve organları; HIV veya HBV içeren hücre veya doku kültürleri, kültür ortamları veya diğer solusyonların, vücut sıvılarından ayrılması zor veya imkansızdır

Sağlık çalışanlarının vücutla ilgili tüm sıvı temaslarında, durum potansiyel tehdit olarak kabul edilip tedavi edilmelidir

KEAH ACİL TIP - Dr. Bora Kaya

Page 5: ACİL TIP KLİNİĞİ Dr. Bora KAYA...explorasyon, yara temizliği, orogastrik veya nazogastrik tüp, entübasyon, kan veya vücut sıvısı taşınması

Hastalıkların coğrafi dağılımları ?

İnsan nüfusunun mobilitesi ?

Hastalıkların latent periyotları ?

Standardizasyon ? ( kişisel korunma )

KEAH ACİL TIP - Dr. Bora Kaya

Page 6: ACİL TIP KLİNİĞİ Dr. Bora KAYA...explorasyon, yara temizliği, orogastrik veya nazogastrik tüp, entübasyon, kan veya vücut sıvısı taşınması

Perkutan maruziyet; en yüksek riski oluşturur. İğne keskin cisim kullanımı. Özellikle hemşirelik faaliyetlerinde….

Müköz membran maruziyeti; sıçrama veya püskürmelerle. Kanama kontrolü, explorasyon, yara temizliği, orogastrik veya nazogastrik tüp, entübasyon, kan veya vücut sıvısı taşınması

KEAH ACİL TIP - Dr. Bora Kaya

Page 7: ACİL TIP KLİNİĞİ Dr. Bora KAYA...explorasyon, yara temizliği, orogastrik veya nazogastrik tüp, entübasyon, kan veya vücut sıvısı taşınması

Solunumsal maruziyet; havada asılı materyallerin solunması. Havasız odada çalışmak.

Deri yoluyla temas; doğrudan hasta ile veya dolaylı olarak enfekte materyallerle temas. Büyük yüzeylerle veya temas edenin cildinde hasar varsa risk artar. MDR bakterilerden uyuz ve bit’e kadar geçiş olabilir. (hipersensitivite, latex )

KEAH ACİL TIP - Dr. Bora Kaya

Page 8: ACİL TIP KLİNİĞİ Dr. Bora KAYA...explorasyon, yara temizliği, orogastrik veya nazogastrik tüp, entübasyon, kan veya vücut sıvısı taşınması

Maruziyet yolu

Patojen konsantrasyonu (organizmaların sayısı),

Bulaşıcının patojen özellikleri

Bulaşıcının hacmi (doz)

Maruz kalan bireyin duyarlılığı

KEAH ACİL TIP - Dr. Bora Kaya

Page 9: ACİL TIP KLİNİĞİ Dr. Bora KAYA...explorasyon, yara temizliği, orogastrik veya nazogastrik tüp, entübasyon, kan veya vücut sıvısı taşınması

1991 VE 2000 yıllarında iki düzenleme yapılmış ◦ Yazılı maruziyet planı kontrolü

◦ Tehlikeyi kaldırmak veya çalışanı izole etmek için mühendislik kullanmak

◦ Güvenliği standardize ve maksimize etmek için çalışma pratiklerinin kullanılması

◦ 1991 deki yasada belirlenen başlıklara uygun sınıflandırmalar tanımlamak

◦ İletişim sağlamak

Biz ?

KEAH ACİL TIP - Dr. Bora Kaya

Page 10: ACİL TIP KLİNİĞİ Dr. Bora KAYA...explorasyon, yara temizliği, orogastrik veya nazogastrik tüp, entübasyon, kan veya vücut sıvısı taşınması

El yıkama Kişisel korunma malzemeleri Temizlik Dezenfeksiyon Hasta temaslı malzemelerin ve yüzeylerin

temizliği Kirli üniforma ve hasta tekstili temizliği Keskin maddelerin ve iğnelerin güvenliği İnfeksiyöz atıkların kontrolü Hasta alanlarının kontrolü

KEAH ACİL TIP - Dr. Bora Kaya

Page 11: ACİL TIP KLİNİĞİ Dr. Bora KAYA...explorasyon, yara temizliği, orogastrik veya nazogastrik tüp, entübasyon, kan veya vücut sıvısı taşınması

Basit, çevreyle uyumlu ve rutin çalışma ortamının bir parçası olmalıdır

İdari kontroller(tüm yazılı prosedürler devamlı eğitim programları), ekipman mühendisliği(kendinden kapanan iğneler, iğnesiz ilaç uygulama cihazları, kaplar, tekkullanımlık hava yolu ekipmanları, KKE), iş uygulama kontrolleri, işgücünün eğitim ve sağlık yönetimi olmalıdır

KEAH ACİL TIP - Dr. Bora Kaya

Page 12: ACİL TIP KLİNİĞİ Dr. Bora KAYA...explorasyon, yara temizliği, orogastrik veya nazogastrik tüp, entübasyon, kan veya vücut sıvısı taşınması

KEAH ACİL TIP - Dr. Bora Kaya

Page 13: ACİL TIP KLİNİĞİ Dr. Bora KAYA...explorasyon, yara temizliği, orogastrik veya nazogastrik tüp, entübasyon, kan veya vücut sıvısı taşınması

KEAH ACİL TIP - Dr. Bora Kaya

Page 14: ACİL TIP KLİNİĞİ Dr. Bora KAYA...explorasyon, yara temizliği, orogastrik veya nazogastrik tüp, entübasyon, kan veya vücut sıvısı taşınması

Hastalık etkenleri

Epidemiyolojisi

Bulaş yolları

Hastalık belirti ve bulguları

Risk içeren aktiviteler

Risk önleyici stratejiler

Temas sonrası yönetim

RİSK TAMAMEN ÖNLENMİŞ SAYILMAZ !!!!!!

KEAH ACİL TIP - Dr. Bora Kaya

Page 15: ACİL TIP KLİNİĞİ Dr. Bora KAYA...explorasyon, yara temizliği, orogastrik veya nazogastrik tüp, entübasyon, kan veya vücut sıvısı taşınması

Temas öncesi aşılama

Akut temas sonrası tıbbi değerlendirme

Enfeksiyon hastalıkları konsültasyonu

Hastalık proflaksisi

Medikal testler

Yönlendirme

KEAH ACİL TIP - Dr. Bora Kaya

Page 16: ACİL TIP KLİNİĞİ Dr. Bora KAYA...explorasyon, yara temizliği, orogastrik veya nazogastrik tüp, entübasyon, kan veya vücut sıvısı taşınması

KEAH ACİL TIP - Dr. Bora Kaya

Page 17: ACİL TIP KLİNİĞİ Dr. Bora KAYA...explorasyon, yara temizliği, orogastrik veya nazogastrik tüp, entübasyon, kan veya vücut sıvısı taşınması

Kan ve Vücut Sıvıları ile Etkilenmelerin Yönetimi

Triyajı hızlandırın

Maruz kalan bölgeleri su ile yıkayınız, yaraları sabun ve su ile yıkayın

Maruziyet durumlarında, hasta ve maruz kalan kişinin aşılama geçmişi ile ilgili öykü alın

Maruz kalan kişinin laboratuar çalışmaları için kan örnekleri elde edilmesi(gerektiğinde muvafakat kullanarak) ; idrarda gebelik testi (gebe kalma potansiyeli olan kadınlar için)

Eğer biliniyorsa hastanın laboratuvar çalışmaları, (gerektiğinde muvafakat kullanarak)

Tetanoz aşısı için ihtiyacı belirleyin

Maruziyet sonrası Hepatit B profilaksisini tanımla

HIV için profilaksi ve bulaş mekanizmasının tanımlanması(dozaj için önemli)

Konsültan ile yarar/zarar belirlenmesinin yapılması ,dozaj belirleme

Önerilen tedavi ve yan etkilerin gözden geçirilmesi

Taburculuk sonrası takiplerin düzenlenmesi KEAH ACİL TIP - Dr. Bora Kaya

Page 18: ACİL TIP KLİNİĞİ Dr. Bora KAYA...explorasyon, yara temizliği, orogastrik veya nazogastrik tüp, entübasyon, kan veya vücut sıvısı taşınması

Mesleki Maruziyet Raporu İçeriği İçin Öneriler

Tarih ve maruz kalma zamanı

Prosedürün detayları, nerede ve nasıl maruziyet oluştuğunu içermeli; cihazın tipi markası nasıl ne zaman?

Sıvı veya malzemenin türü, miktarı, maruziyetin derecesi( derin dokulara, yüzeyel dokuya kas içine müköz membranlara…), cilt söz konusu ise bütünlüğü

Maruziyet kaynağı hakkında ayrıntılı bilgi (örneğin, hepatit B virüsü, hepatit C virüsü, ya da, HIV ile enfekte, hastalık ve prognoz aşamasında, antiretroviral tedavinin tarihçesi, viral yük ve antiretroviral direnci …)

Maruz kalan kişi hakkında bilgiler (örneğin, Hepatit B aşılama ve aşı yanıt durumu)

Konsültasyon detayları, maruziyet sonrası yönetim ve taburculuk bilgileri

KEAH ACİL TIP - Dr. Bora Kaya

Page 19: ACİL TIP KLİNİĞİ Dr. Bora KAYA...explorasyon, yara temizliği, orogastrik veya nazogastrik tüp, entübasyon, kan veya vücut sıvısı taşınması

Maruziyet alanı su ve sabun ile iyice yıkanır, müköz membranlar su ile irrige edilir. Kostikler (çamaşır suyu), antiseptikler, dezenfektanlar doğrudan uygulanmaz.

Riskli dermal yaralanmalarda takip cilt sağlam değilse endikedir (aşınmış, çatlamış, tahriş olmuş, açık yara)

KEAH ACİL TIP - Dr. Bora Kaya

Page 20: ACİL TIP KLİNİĞİ Dr. Bora KAYA...explorasyon, yara temizliği, orogastrik veya nazogastrik tüp, entübasyon, kan veya vücut sıvısı taşınması

Etkilenmelerin Takibinde İhtiyac Duyulan Faktörler

Maruz kalma Türü

Perkütan yaralanma

Mukoza zarı maruziyet

Nonintact cilt maruziyet

Isırıklarda her iki kişinin olaya dahil edilmesi

Tipi ve sıvı / doku miktarı

Kan

Kan içeren sıvılar

Potansiyel olarak bulaşıcı sıvı veya doku (meni, vajinal salgılar ve BOS, sinoviyal, plevra, periton, perikart ve amniyotik sıvılar)

Konsantre virüs ile doğrudan temas

Kaynak Enfeksiyon durumu

Hepatit B yüzey antijeni varlığı

HCV antikor varlığı

HIV antikor varlığı

Maruz kalan kişinin duyarlılığı; Hepatit B aşısı ve aşı yanıtı, HBV, HCV ve HIV bağışıklık durumu KEAH ACİL TIP - Dr. Bora Kaya

Page 21: ACİL TIP KLİNİĞİ Dr. Bora KAYA...explorasyon, yara temizliği, orogastrik veya nazogastrik tüp, entübasyon, kan veya vücut sıvısı taşınması

Mümkün olan en kısa sürede

Gerektiği gibi izin alınmalı

Kaynaktan yapılan HIV testi onaylanmış ve hızlı test olmalı

Kaynak bilinmiyorsa epidemiyolojik verileri kullan

Bulaş malzemelerinin testi önerilmiyor

HIV + ise klinik bilgilerin tamamı gerekli (proflaksi için), ulaşamıyorsan başla, 72 saatte düzelt

KEAH ACİL TIP - Dr. Bora Kaya

Page 22: ACİL TIP KLİNİĞİ Dr. Bora KAYA...explorasyon, yara temizliği, orogastrik veya nazogastrik tüp, entübasyon, kan veya vücut sıvısı taşınması

Bilinen kaynaklar; Hepatit B yüzey antijeni, anti-HCV, ve HIV antikor

bakılmalı Doğrudan virüs testleri rutin tarama için tavsiye

edilmez Hızlı bir şekilde HIV antikor testi kullanmayı

düşünün Kaynak kişi enfekte değilse maruz kalanın takibi

gerekli değildir Enfeksiyon durumu (örneğin, kaynak kişi testi

reddediyor) bilinmiyorsa kaynakları, tıbbi teşhis, klinik semptomlar ve risk durumunu düşünün

Kanla taşınan patojenler için atılan iğnelerin testi önerilmiyor

KEAH ACİL TIP - Dr. Bora Kaya

Page 23: ACİL TIP KLİNİĞİ Dr. Bora KAYA...explorasyon, yara temizliği, orogastrik veya nazogastrik tüp, entübasyon, kan veya vücut sıvısı taşınması

Bilinmeyen kaynaklar

Bilinmeyen kaynaklar için, enfeksiyon açısından yüksek risk kaynağı olasılığı değerlendirilmeli

Maruziyet alanındaki hastalar arasında kanla taşınan patojen enfeksiyon olasılığı düşünülmeli

KEAH ACİL TIP - Dr. Bora Kaya

Page 24: ACİL TIP KLİNİĞİ Dr. Bora KAYA...explorasyon, yara temizliği, orogastrik veya nazogastrik tüp, entübasyon, kan veya vücut sıvısı taşınması

Önemli nokta kaynak ve çalışanın aşı ve aşıya yanıt durumu

Maruziyet varsa aşı mutlaka yapılmalı (biran önce)

Değerlendirme sonrası Ig verilmeli ise ideal ilk 24 saatte verilmeli, 7. günden sonra etkinliği bilinmiyor

KEAH ACİL TIP - Dr. Bora Kaya

Page 25: ACİL TIP KLİNİĞİ Dr. Bora KAYA...explorasyon, yara temizliği, orogastrik veya nazogastrik tüp, entübasyon, kan veya vücut sıvısı taşınması

Perkütan veya müköz membran maruziyetinde HBV profilaksisi

TEDAVİ

Çalışanın aşı ve antikor durumu

HbsAg (+) hasta HbsAg (-) hasta

Bilinmiyor veya test yapılamıyor

Aşısız/nonimmün Aşı+Ig×1 Aşı Aşı

Önceden aşılı

antikor yanıtı(+) ---- --- ---

antikor yanıtı(-) Aşı+Ig veya Ig×2 --- Kaynak yüksek riskli ise HBs (+) gibi davran

Yanıt bilinmiyor Anti HBs bak --- Anti HBs bak

Yeterli ise tedavi--- Yeterli ise tedavi---

Değilse Aşı+Ig×1 Değilse aşıla 1-2 ay sonra titre bak

Page 26: ACİL TIP KLİNİĞİ Dr. Bora KAYA...explorasyon, yara temizliği, orogastrik veya nazogastrik tüp, entübasyon, kan veya vücut sıvısı taşınması

KEAH ACİL TIP - Dr. Bora Kaya

Page 27: ACİL TIP KLİNİĞİ Dr. Bora KAYA...explorasyon, yara temizliği, orogastrik veya nazogastrik tüp, entübasyon, kan veya vücut sıvısı taşınması

Daha önce hepatit B virüsü ile enfekte olmuş kişiler bulaşmalara karşı bağışıktır ve temas sonrası profilaksi gerekmez

Ig Dozu 0.06 mL/kg IM

anti-HBs >10 mIU/mL yeterli düzey

Daha önce ikinci bir aşı serisi tamamlanmış, ancak yanıt vermeyen kişiler için, iki doz HBIG tercih edilir

Aşılı+yanıtsız ise çift doz Ig tercih edilebilir

KEAH ACİL TIP - Dr. Bora Kaya

Page 28: ACİL TIP KLİNİĞİ Dr. Bora KAYA...explorasyon, yara temizliği, orogastrik veya nazogastrik tüp, entübasyon, kan veya vücut sıvısı taşınması

Kaynakta HCV testi yapılır

Maruz kalanda AntiHCV ve ALT bak, baz değerleri 4-6 ay takip et

HCV erken tanı isteniyorsa 4-6 haftada HCV RNA için test yapılabilir

Tüm (+) AntiHCV testleri immünblot testi ile doğrulanmalıdır

IG ve antiviral, HCV pozitif kana maruz kaldıktan sonra proflakside tavsiye edilmez

Personelin bulaştırıcılığı için takibine gerek yoktur(önerilerde bulun)

KEAH ACİL TIP - Dr. Bora Kaya

Page 29: ACİL TIP KLİNİĞİ Dr. Bora KAYA...explorasyon, yara temizliği, orogastrik veya nazogastrik tüp, entübasyon, kan veya vücut sıvısı taşınması

1 saat içinde değerlendir ve test yap (çalışan ve hastaya)

Proflaksi mümkün olduğunca çabuk başlanmalıdır

Proflaksi etkinliği 24-36 saat sonra oldukça azalmıştır

4 hafta tedavi önerilir

KEAH ACİL TIP - Dr. Bora Kaya

Page 30: ACİL TIP KLİNİĞİ Dr. Bora KAYA...explorasyon, yara temizliği, orogastrik veya nazogastrik tüp, entübasyon, kan veya vücut sıvısı taşınması

Perkütan yaralanmalarda HIV maruziyeti profilaksisi

Kaynağın enfeksiyon durumu

Maruziyet tipi

HIV(+) class 1

HIV(+) class 2

Kaynak belli test ?

(kaynak ölü olabilir)

Kaynak Bilinmiyor

HIV(-)

Az miktarda (birkaç damla)

Temel 2 ilaç*

Genişletilmiş 3 ilaç

Genelde faydasız, kaynağın risk durumuna göre 2 ilaç*

Genelde faydasız, ortamın risk durumuna göre 2 ilaç*

Gerekmez

Çok miktarda (fazlaca sıçrama)

Genişletilmiş 3 ilaç

Genişletilmiş 3 ilaç

Genelde faydasız, kaynağın risk durumuna göre 2 ilaç*

Genelde faydasız, ortamın risk durumuna göre 2 ilaç*

Gerekmez

* Klinisyen ve maruz kalanın arasındaki iletişime göre verilmeli

KEAH ACİL TIP - Dr. Bora Kaya

Page 31: ACİL TIP KLİNİĞİ Dr. Bora KAYA...explorasyon, yara temizliği, orogastrik veya nazogastrik tüp, entübasyon, kan veya vücut sıvısı taşınması

aHIV-positive, class 1—asymptomatic HIV infection or known low viral load (e.g., <1500 RNA copies/mL). HIV-positive, class 2—symptomatic HIV infection, acquired immunodeficiency syndrome, acute seroconversion, or known high viral load. If drug resistance is a concern, obtain expert consultation. Initiation of PEP should not be delayed pending expert consultation, and, because expert consultation alone cannot substitute for face-to-face counseling, resources should be available to provide immediate evaluation and follow-up care for all exposures.

bKnown source, but HIV status cannot be determined (e.g., deceased source person with no samples available for HIV testing).

cUnknown source (e.g., a needle from a sharps disposal container).

dLess severe (e.g., solid needle and superficial injury).

eThe designation "consider PEP" indicates that PEP is optional and should be based on an individualized decision between the exposed person and the treating clinician.

fIf PEP is offered and taken and the source is later determined to be HIV-negative, PEP should be discontinued.

gMore severe (e.g., large-bore hollow needle, deep puncture, visible blood on device, or needle used in patient's artery or vein).

KEAH ACİL TIP - Dr. Bora Kaya

Page 32: ACİL TIP KLİNİĞİ Dr. Bora KAYA...explorasyon, yara temizliği, orogastrik veya nazogastrik tüp, entübasyon, kan veya vücut sıvısı taşınması

aFor skin exposures, follow-up is indicated only if there is evidence of compromised skin integrity (e.g., dermatitis, abrasion, or open wound).

bHIV-positive, class 1—asymptomatic HIV infection or known low viral load (e.g., <1500 RNA copies/mL). HIV-positive, class 2—symptomatic HIV infection, acquired immunodeficiency syndrome, acute seroconversion, or known high viral load. If drug resistance is a concern, obtain expert consultation. Initiation of PEP should not be delayed pending expert consultation, and, because expert consultation alone cannot substitute for face-to-face counseling, resources should be available to provide immediate evaluation and follow-up care for all exposures.

cKnown source, but HIV status cannot be determined (e.g., deceased source person with no samples available for HIV testing).

dUnknown source (e.g., splash from inappropriately disposed blood).

eSmall volume (i.e., a few drops).

fThe designation "consider PEP" indicates that PEP is optional and should be based on an individualized decision between the exposed person and the treating clinician.

gIf PEP is offered and taken and the source is later determined to be HIV-negative, PEP should be discontinued.

hLarge volume (i.e., major blood splash).

KEAH ACİL TIP - Dr. Bora Kaya

Page 33: ACİL TIP KLİNİĞİ Dr. Bora KAYA...explorasyon, yara temizliği, orogastrik veya nazogastrik tüp, entübasyon, kan veya vücut sıvısı taşınması

Proflaksi deri zedelenmesi varsa endike

Sınıf 1: Asemptomatik veya düşük viral yük örneğin, <1500 RNA kopya /ml)

Sınıf 2: Semptomatik enfeksiyon, akut serokonversiyon pozitif AIDS, yüksek viral yük

İlaç direnci endişesi varsa uzman konsültasyonu iste

Takip ve bakım için uzman konsültasyonu önerilir

KEAH ACİL TIP - Dr. Bora Kaya

Page 34: ACİL TIP KLİNİĞİ Dr. Bora KAYA...explorasyon, yara temizliği, orogastrik veya nazogastrik tüp, entübasyon, kan veya vücut sıvısı taşınması

Proflaksi >%50 yan etkilerden dolayı bırakılmakta, bu yüzden iki ilaç rejimi geliştirilmiş

Kan sayımı, böbrek ve karaciğer testleri ile en az 2 hafta izlemek lazım

En geç 6 ay sonra anti HIV bak

6-12 ay takip et, her tür akut hastalığı akut retroviral sendrom başlangıcı olarak kabul et

Kondom, cinsel perhiz, kan bağışı, emzirme….

KEAH ACİL TIP - Dr. Bora Kaya

Page 35: ACİL TIP KLİNİĞİ Dr. Bora KAYA...explorasyon, yara temizliği, orogastrik veya nazogastrik tüp, entübasyon, kan veya vücut sıvısı taşınması

TEMEL HIV PROFİLAKSİ REJİMLERİ

İKİ İLAÇLI REJİM

Zidovudine (300 milligram günde 2 kez veya 200 milligram günde 3 kez) + lamivudine (150 milligram günde 2 kez)

Zidovudine (300 milligram günde 2 kez veya 200 milligram günde 3 kez) + emtricitabine (200 milligram günde 1 kez)

Lamivudine (150 milligram günde 2 kez) + tenofovir (300 milligram günde 1 kez)

Tenofovir (300 milligram günde 1 kez) + emtricitabine (200 milligram günde 1 kez

ALTERNATİF İKİ İLAÇLI REJİM

Lamivudine (150 milligram günde 2 kez) + stavudine (40 milligram günde 2 kez veya vücut ağırlığı<60 kg, doz 30 milligram günde 2 kez)

Emtricitabine (200 milligrams günde) + stavudine (40 milligram günde 2 kez veya vücut ağırlığı<60 kg, doz 30 milligram günde 2 kez)

KEAH ACİL TIP - Dr. Bora Kaya

Page 36: ACİL TIP KLİNİĞİ Dr. Bora KAYA...explorasyon, yara temizliği, orogastrik veya nazogastrik tüp, entübasyon, kan veya vücut sıvısı taşınması

KEAH ACİL TIP - Dr. Bora Kaya

Page 37: ACİL TIP KLİNİĞİ Dr. Bora KAYA...explorasyon, yara temizliği, orogastrik veya nazogastrik tüp, entübasyon, kan veya vücut sıvısı taşınması

HIV temas sonrası genişletilmiş profilaksi rejimleri

Temel iki ilaç tedavisi artı aşağıdakilerden biri

Tercih: lopinavir/ritonavir combination 400/100 milligram günde 2 kez yemeklerle

atazanavir, 400 milligram günde 1 kez ± ritonavir, 100 milligram günde 1 kez

fosamprenavir, 1400 milligram günde 1 kez ± ritonavir, 200 milligram günde 1 kez

indinavir, 800 milligram günde 2 kez aç karnına + ritonavir ,100 milligram günde 2 kez

KEAH ACİL TIP - Dr. Bora Kaya

Page 38: ACİL TIP KLİNİĞİ Dr. Bora KAYA...explorasyon, yara temizliği, orogastrik veya nazogastrik tüp, entübasyon, kan veya vücut sıvısı taşınması

KEAH ACİL TIP - Dr. Bora Kaya

Page 39: ACİL TIP KLİNİĞİ Dr. Bora KAYA...explorasyon, yara temizliği, orogastrik veya nazogastrik tüp, entübasyon, kan veya vücut sıvısı taşınması

HIV MARUZİYETİ PROFİLAKSİSİNDE KULLANILAN İLAÇLAR

İLAÇ DOZ TOKSİK ETKİLER

Zidovudine (Retrovir®; ZDV, AZT)

300 milligram 2*1 veya 200 milligram 3*1

Nötropeni, anemi, mide bulantısı, yorgunluk, kırıklık, baş ağrısı, uykusuzluk, miyozit

Lamivudine (Epivir®; 3TC)

150 milligram 2*1 Baş ağrısı, karın ağrısı, ishal, nadiren pankreatit

Zidovudine +lamivudine (Combivir®)

2*1 (300 milligram ZDV ve 150 milligram 3TC)

Nötropeni, anemi, mide bulantısı, yorgunluk, kırıklık, baş ağrısı, uykusuzluk, miyozit

Indinavir (Crixivan®; IDV)

800 milligram 3*1 aç karnına

Nefrolitiazis (büyük miktarda su içerek azalır), kristalüri, hematüri, bulantı, baş ağrısı, karaciğer fonksiyon testi sonuçları, hiperglisemi (terfenadin, astemizol, sisaprid, triazolam, midazolam, rifampin, rifabutin, ketokonazol dahil olmak üzere pek çok ilaç etkileşimleri)

KEAH ACİL TIP - Dr. Bora Kaya

Page 40: ACİL TIP KLİNİĞİ Dr. Bora KAYA...explorasyon, yara temizliği, orogastrik veya nazogastrik tüp, entübasyon, kan veya vücut sıvısı taşınması

HIV MARUZİYETİ PROFİLAKSİSİNDE KULLANILAN İLAÇLAR

İLAÇ DOZ TOKSİK ETKİLER

Tenofovir (Viread®, TDF)

300 milligrams daily Asteni, baş ağrısı, ishal, bulantı, kusma, şişkinlik

Emtricitabine (Sustiva®, EFV)

200 milligrams daily Minimal toksisite, hepatik steatoz ,ender laktik asidoz

Stavudine (Zerit®, D4T)

40 milligrams twice daily or if body weight <60 kg, dose 30 milligrams twice daily

Periferik nöropati, pankreatit, lipodistrofi, hızla ilerleyen artan nöromüsküler zayıflık (nadir)

Lopinavir/ritonavir (Kaletra®)

400/100 milligrams twice daily with food

GI intolerans, bulantı, kusma, ishal, halsizlik, yüksek serum transaminaz, hiperglisemi, lipid anormallikleri, olası kanama

KEAH ACİL TIP - Dr. Bora Kaya

Page 41: ACİL TIP KLİNİĞİ Dr. Bora KAYA...explorasyon, yara temizliği, orogastrik veya nazogastrik tüp, entübasyon, kan veya vücut sıvısı taşınması

Standart ve bulaşıcılık temelinde düzenlenmeli

Standart önlemler çok geniş iken bulaşıcılık tabanındakiler temelde 3 tiptir; ◦ Hava kaynaklı

◦ Damlacık

◦ Temas

KEAH ACİL TIP - Dr. Bora Kaya

Page 42: ACİL TIP KLİNİĞİ Dr. Bora KAYA...explorasyon, yara temizliği, orogastrik veya nazogastrik tüp, entübasyon, kan veya vücut sıvısı taşınması

El Yıkama (sabun ve su, susuz antiseptiklerle *C.difficile bazı alkol bazlı antiseptiklere dirençli)

Eldiven (çıkarıldığında çevreye dokunulacaksa el yıkanır)

Maskeler ve koruyucular

Önlükler (kısa sürelerde değişim)

Atılabilir materyal kullanımı (derhal atılmalı)

KEAH ACİL TIP - Dr. Bora Kaya

Page 43: ACİL TIP KLİNİĞİ Dr. Bora KAYA...explorasyon, yara temizliği, orogastrik veya nazogastrik tüp, entübasyon, kan veya vücut sıvısı taşınması

KEAH ACİL TIP - Dr. Bora Kaya

Page 44: ACİL TIP KLİNİĞİ Dr. Bora KAYA...explorasyon, yara temizliği, orogastrik veya nazogastrik tüp, entübasyon, kan veya vücut sıvısı taşınması

KEAH ACİL TIP - Dr. Bora Kaya

Page 45: ACİL TIP KLİNİĞİ Dr. Bora KAYA...explorasyon, yara temizliği, orogastrik veya nazogastrik tüp, entübasyon, kan veya vücut sıvısı taşınması

Çevreye yönelik kontroller, hasta bakım alanları, nesneleri arıtmak için hastane prosedürleri ile ilgilidir

Çevre yüzeyleri, yatak, yatak rayları, komodin ekipmanları, ve sık dokunulan yüzeyler temizlenmeli ve dezenfekte edilmelidir.

İşyeri denetimleri, bıçaklara ve diğer keskin aletleri uygun şekilde bertaraf edilmesi sayılabilir. Delinmeye karşı dayanıklı kaplar kullanılmalı ve onlar taşmamalı.

Çevresini kontamine eden ve temizliğini kendi başına yapamayan hastalar özel bir odada yer almalıdır.

KEAH ACİL TIP - Dr. Bora Kaya

Page 46: ACİL TIP KLİNİĞİ Dr. Bora KAYA...explorasyon, yara temizliği, orogastrik veya nazogastrik tüp, entübasyon, kan veya vücut sıvısı taşınması

Bulaş 5 mikrometre ve daha küçük damlalar için geçerlidir

Rubeola (kızamık) Varisella (suçiçeği, dissemine zoster dahil) Tüberküloz

Oda özellikleri ◦ Negatif basınçlı hava ortamı olan

◦ 6-12 saat arayla havası değişen

◦ Dışarı atılan havanın filtrasyonunu sağlanan

KEAH ACİL TIP - Dr. Bora Kaya

Page 47: ACİL TIP KLİNİĞİ Dr. Bora KAYA...explorasyon, yara temizliği, orogastrik veya nazogastrik tüp, entübasyon, kan veya vücut sıvısı taşınması

Oda kapısı kapalı olmalı

Hastanın mobilizasyonu sınırlanmalı, sınırlanamıyorsa diğer bölümlere geçerken solunum koruması kullanılmalı

Personel girip çıkarken onaylı maskeler kullanmalı

KEAH ACİL TIP - Dr. Bora Kaya

Page 48: ACİL TIP KLİNİĞİ Dr. Bora KAYA...explorasyon, yara temizliği, orogastrik veya nazogastrik tüp, entübasyon, kan veya vücut sıvısı taşınması

Konuşma, hapşırma, öksürme sırasında >5 mikrometre tanecikler yayılabilir

Invaziv H.İnfluenzae tip B ( meningitis, pneumonia, epiglottitis, sepsis)

İnvaziv N.meningitidis (meningitis, pneumonia, sepsis)

Ciddi bakterial solunumsal enfeksiyonlar Diphtheria (pharyngeal) M. pneumonia Boğmaca Solunumsal veba Streptococcal farenjit, pnömoni, kızıl Ciddi viral enfeksiyonlar Adenovirus Influenza

(H1N1) Mumps Parvovirus B19 Rubella

KEAH ACİL TIP - Dr. Bora Kaya

Page 49: ACİL TIP KLİNİĞİ Dr. Bora KAYA...explorasyon, yara temizliği, orogastrik veya nazogastrik tüp, entübasyon, kan veya vücut sıvısı taşınması

TEMASLA BULAŞAN ENFEKSİYON HASTALIKLARI

İlaca dirençli enfek. veya kolonizasyon (GI, SS, cilt, yara alanlrı)

Son derece bulaşıcı veya kuru cilt üzerinde oluşabilen deri enfeks.

Enterik enf.lar düşük enfektif doz veya uzun süreli çevresel sağkalım

Difteri (kutanöz)

Clostridium difficile HSV(neonatal veya mukokutanöz)

EHEC O157 H7 Empetigo

Shigella Major, noncontained abse, selülit, decubit

Hepatit A Bitlenme

Rotavirüs Uyuz

Respiratuvar sinsisyal virüs Stafilokokal fronküloz

Parainfluenza virüsü HZV (diss. veya immün supr.)

Enteroviral enfeksiyonlar Viral hemorajik konjonktivitte

Viral hemorajik enfeksiyonlar (Ebola, Lassa, Marburg, KKKA) KEAH ACİL TIP - Dr. Bora Kaya

Page 50: ACİL TIP KLİNİĞİ Dr. Bora KAYA...explorasyon, yara temizliği, orogastrik veya nazogastrik tüp, entübasyon, kan veya vücut sıvısı taşınması

Kontamine hastalarla temas sonrası eldiven değişimi, el yıkama, antiseptik

İnkontinans, kolostomi, diare vb koruyucu giysi ve çıkarken odada bırak

Hastanın dolaşımını sınırla, pansuman malzemelelerini en kısa sürede uzaklaştır

Dayanıklı malzemeyi tek hasta için kullan

Kişisel malzemeyi temizle

KEAH ACİL TIP - Dr. Bora Kaya

Page 51: ACİL TIP KLİNİĞİ Dr. Bora KAYA...explorasyon, yara temizliği, orogastrik veya nazogastrik tüp, entübasyon, kan veya vücut sıvısı taşınması

Tbc

Kızamık

Kabakulak

Kızamıkçık

Varisella ve herpes zoster

İnfluenza

Meningokokal hastalıklar

Uyuz

Bitlenme

Latex allerjisi

SARS (severe acute respiratory sendrom)

KEAH ACİL TIP - Dr. Bora Kaya

Page 52: ACİL TIP KLİNİĞİ Dr. Bora KAYA...explorasyon, yara temizliği, orogastrik veya nazogastrik tüp, entübasyon, kan veya vücut sıvısı taşınması

1-10 basil, %20 enfeksiyon yaratır

(-) basınçlı oda, UV, hasta yönetimi, idari önlemler, maske kullanımı

Solunumsal semptomları olan hastaları dikkate al Tbc sorgula, önlem al(göçmenler, HIV, evsizler, alkolikler, uyuşturucu, huzurevi , hapishaneler ya da sığınma evlerinin personeli)

Basil Calmette-Guerin aşısı uygulanan en yaygın aşı olmasına rağmen, saflaştırılmış protein türevi olduğundan dermal hipersensitivite reaksiyonu ile ilgili sorunlar nedeniyle ABD'de kullanımı yasaklamıştır

6-12 ayda 1 PPD veya PA Akciğer grafi

KEAH ACİL TIP - Dr. Bora Kaya

Page 53: ACİL TIP KLİNİĞİ Dr. Bora KAYA...explorasyon, yara temizliği, orogastrik veya nazogastrik tüp, entübasyon, kan veya vücut sıvısı taşınması

Çocuklarda aşı ile önlenebilir ölüme yol açan hastalıklar arasında en yaygın olanı, hava yoluyla bulaş (+)

Birincil önleme bağışıklama, ikincisi hasta izolasyonu

Maruziyet varsa 72 saat içinde aşılama koruyucu (aşı durumu belirsizse yap)

Ig 6 gün içinde önleme veya seyri değiştirme

KEAH ACİL TIP - Dr. Bora Kaya

Page 54: ACİL TIP KLİNİĞİ Dr. Bora KAYA...explorasyon, yara temizliği, orogastrik veya nazogastrik tüp, entübasyon, kan veya vücut sıvısı taşınması

Hava yolu, tükürükle direkt temas ile bulaş olur

İmmünizasyon esas, izolasyon faydalı değil

Tek veya MMR olarak var MMR öneriliyor

0-1 olarak iki doz sc

Ig efektif değil önerilmez

Maruziyet sonrası aşı zararsız ve daha sonraki maruziyetleri engeller

KEAH ACİL TIP - Dr. Bora Kaya

Page 55: ACİL TIP KLİNİĞİ Dr. Bora KAYA...explorasyon, yara temizliği, orogastrik veya nazogastrik tüp, entübasyon, kan veya vücut sıvısı taşınması

Hava yolu, dökülen damlacıklarla

İzolasyon yetersiz, bağışıklama ilk tercih

MMR tercih edilir

Standart önlemler ve aşı durumu bilinmiyorsa veya yoksa aşılama önerilir

KEAH ACİL TIP - Dr. Bora Kaya

Page 56: ACİL TIP KLİNİĞİ Dr. Bora KAYA...explorasyon, yara temizliği, orogastrik veya nazogastrik tüp, entübasyon, kan veya vücut sıvısı taşınması

Bulaşıcı ve önemli bir hastalık

Direkt temas(vezikül sıvısı), inhalasyon

Suçiçeği aşısının temas sonrası kullanımı enfeksiyonu önleyebilir

VZV IG 96 saat içinde uygulandığında, klinik ve komplikasyonları değiştirebilir ya da önleyebilir.

Duyarlı ve uzun süre doğrudan temaslı çalışana önerilir, 10-21 gün izin (Ig olsa bile)

Herpes zoster aşısıda 60 yaş üstü veya kronik hastalığı olanlar ve sağlık çalışanlarına öneriliyor

KEAH ACİL TIP - Dr. Bora Kaya

Page 57: ACİL TIP KLİNİĞİ Dr. Bora KAYA...explorasyon, yara temizliği, orogastrik veya nazogastrik tüp, entübasyon, kan veya vücut sıvısı taşınması

Aralık ve mart ayı başında pik yapar

Solunum yolu ve az da olsa direkt temas

Özellikle H1N1 şüpheli vakalarda personel koruyucu maske kullanmalı

Aşı maruziyetten 2-4 ay önce yapılmalı

İdeal ay ekim

Acil servis ve ambulans çalışanlarına ayrıca H1N1 monovalan aşısı tavsiye ediliyor

KEAH ACİL TIP - Dr. Bora Kaya

Page 58: ACİL TIP KLİNİĞİ Dr. Bora KAYA...explorasyon, yara temizliği, orogastrik veya nazogastrik tüp, entübasyon, kan veya vücut sıvısı taşınması

Oseltamivir, influenza A ve B 1 yaş üzeri, 2 günden az semptomatik hastaların tedavisinde (H1N1) için öneriliyor)

Zanavimir, inhale tozu var, 7 yaş üzeri, 2 günden az semptomatik hastaların tedavisinde

Amantadin, rimantadin 1 yaş üzeri influenza tip A tedavi ve proflaksi için onaylanmış

Korumasız yakın temasta; konfirme, olası veya şüpheli H1N1 teması sonrası proflaksi verilmeli

KEAH ACİL TIP - Dr. Bora Kaya

Page 59: ACİL TIP KLİNİĞİ Dr. Bora KAYA...explorasyon, yara temizliği, orogastrik veya nazogastrik tüp, entübasyon, kan veya vücut sıvısı taşınması

Çoğu zaman gereksiz proflaksi uygulanıyor

Ağızdan ağıza resusitasyon, entübe etmek, yüz maskesiz aspire etmek

Sadece konfirme vakalarda (kültür, PCR, Gr (-) diplokok raporlanması)

Önerilen proflaksisi rifampin, 2 gün boyunca 10 mg / kg her 12 saatte bir (doz başına maksimum 600 miligram), ya da seftriakson, 250 miligram tek doz ya da siprofloksasin 500 mg tek doz

KEAH ACİL TIP - Dr. Bora Kaya

Page 60: ACİL TIP KLİNİĞİ Dr. Bora KAYA...explorasyon, yara temizliği, orogastrik veya nazogastrik tüp, entübasyon, kan veya vücut sıvısı taşınması

Enfekte bireyler ile doğrudan kişisel temas ile bulaşır.

İletim kontamine yatak ve giysi ile temas ile oluşabilir.

Cansız nesneler üzerinde 2 ya da 3 gün boyunca yaşayabilir.

Oda sıcaklığında hareketsiz , kişiden kişiye atlamaz, uçmaz

Norveç uyuzu, immun baskılanmışlarda

KEAH ACİL TIP - Dr. Bora Kaya

Page 61: ACİL TIP KLİNİĞİ Dr. Bora KAYA...explorasyon, yara temizliği, orogastrik veya nazogastrik tüp, entübasyon, kan veya vücut sıvısı taşınması

Vücudun çeşitli bölgelerinde (örneğin, kafa, göğüs, ve kasık)

Birey üzerinde 30 gün boyunca yaşayabilir

Yetişkin formları da kan ile beslenirler ve cansız nesneler üzerinde 2 gün kadar yaşayabilir.

Direkt temas veya enfekte yatak, giyim, tarak, fırça, ya da şapka ortak kullanımı ile bulaşır

KEAH ACİL TIP - Dr. Bora Kaya

Page 62: ACİL TIP KLİNİĞİ Dr. Bora KAYA...explorasyon, yara temizliği, orogastrik veya nazogastrik tüp, entübasyon, kan veya vücut sıvısı taşınması

Eldiven (ameliyat, muayene ve temizlik), intravasküler cihazlar (balon kateterler, IV boru ve bağlantı noktaları), hava yolu cihazları (nazofarenks havayolu, endotrakeal tüpler, oksijen maskeleri), turnikeler, kan basıncı manşeti, …..)

irritant, kontakt dermatit (tip IV), ve immunoglobulin E (IgE; tip I).

Latekssiz malzemelerde de allerji olabilir

KEAH ACİL TIP - Dr. Bora Kaya

Page 63: ACİL TIP KLİNİĞİ Dr. Bora KAYA...explorasyon, yara temizliği, orogastrik veya nazogastrik tüp, entübasyon, kan veya vücut sıvısı taşınması

SARS, coronavirüs

Orta hastalığın klinik kriterleri sıcaklığı> 38 ° C, bir veya daha fazla solunum yolu hastalığı bulguları;

Şiddetli hastalık için, radyolojik kanıt, pnömoni, solunum distres sendromu, pnömoni ile uyumlu otopsi bulguları veya bir neden olmadan solunum sıkıntısı sendromu.

Buna ek olarak, hastalık için semptomların başlangıcından itibaren 10 gün içinde yakın temas 10 gün içinde epidemik bölgeye seyahat.

KEAH ACİL TIP - Dr. Bora Kaya

Page 64: ACİL TIP KLİNİĞİ Dr. Bora KAYA...explorasyon, yara temizliği, orogastrik veya nazogastrik tüp, entübasyon, kan veya vücut sıvısı taşınması

Su ve sabun ya da alkol bazlı el losyonları

Tüm yüzeyler ve ekipmanlar temizlenmeli

Olası maruziyet varsa cerrahi maske ve hasta bekleme odasının diğerlerinden ayrılması

Tam kişisel koruyucu kıyafetler ve tek kullanımlık maske sağlık çalışanları tarafından kullanılması

Hastalar enfeksiyon kontrolünden çok tıbbi bakıma ihtiyaç duyarlar (kalabalık yaşam yerlerindekiler hariç)

KEAH ACİL TIP - Dr. Bora Kaya

Page 65: ACİL TIP KLİNİĞİ Dr. Bora KAYA...explorasyon, yara temizliği, orogastrik veya nazogastrik tüp, entübasyon, kan veya vücut sıvısı taşınması

KEAH ACİL TIP - Dr. Bora Kaya