access to justice and human rights … ·...

6
หนังสือข่าวด้านการเข้าถึงความยุติธรรมและสิทธิมนุษยชนจังหวัดชายแดนใต้ ACCESS TO JUSTICE and HUMAN RIGHTS NEWSLETTERS, southern Thailand ภายหลังที่ได้มีการประกาศใช้กฎหมายพิเศษทั้งกฎอัยการศึก พ.ศ. 2457 และพระราชกำหนดการบริหารราชการในสถานการณ์ฉุกเฉิน พ.ศ. 2548 ใช้บังคับเพื่อการแก้ไขปัญหาที่เกี่ยวกับความไม่สงบในสาม จังหวัดชายแดนภาคใต้มาแล้ว ผลของการใช้กฎหมายทั้งสองฉบับ นอกจากเป็นการลิดรอนสิทธิเสรีภาพของประชาชนแล้ว ยังไม่สามารถ ที่จะแก้ไขปัญหาของการก่อความไม่สงบในสามจังหวัดบรรลุตามวัตถุ ประสงค์ได้มิหนำซ้ำจากผลพวงของการใช้กฎหมายทั้งสองฉบับ ดังกล่าว ทำให้มีการนำคนเข้าสู่กระบวนการยุติธรรม และถูกดำเนินคดี ในข้อหาเกี่ยวกับก่อการร้ายจากผลการซักถามของบุคคลที่ถูก ควบคุมตัว จนนำมาเป็นพยานหลักฐานในการดำเนินคดีซึ่งปัจจุบัน นี้ จากข้อมูลของศูนย์พิทักษ์สันติ ผู้บัญชาการตำรวจชายแดนภาคใต้ มีบุคคลที่ถูกดำเนินคดีและอยู่ระหว่างการพิจารณาของศาลรวม สามจังหวัดและสี่อำเภอของจังหวัดสงขลา ประมาณ 466 คน รัฐบาลคงเห็นว่าการนำบุคคลที่มีแนวความคิดอุดมการณ์ ของการต่อสู้เพื่อแบ่งแยกดินแดนโดยปราศจากพยานหลักฐานทีหนักแน่นมั่นคงเพียงพอนั้นไม่เป็นผลดีแก่ทั้งตัวผู้ถูกดำเนินคดีและ ความชอบธรรมของการบังคับใช้กฎหมาย โดยเฉพาะมีคดีที่เกี่ยวกับ ก่อการร้ายหลายคดีที่ศาลมีคำพิพากษายกฟ้อง แต่จำเลยต้องถูกคุมขัง ระหว่างพิจารณา จนเป็นเหตุให้เกิดผลกระทบต่อครอบครัว สังคม โดยส่วนรวมด้วยเหตุดังกล่าวในวันที่ 1 มีนาคม 2554 รัฐบาลจะประกาศ ใช้กฎหมายฉบับใหม่เพื่อเป็นเครื่องมือในการแก้ปัญหา คือ พระราชบัญญัติการรักษาความมั่นคงภายในราชอาณาจักร พ.ศ. 2551 (พรบ.ความมั่นคงฯ) แทนการใช้กฎอัยการศึก และพระราชกำหนด การบริหารราชการในสถานการณ์ฉุกเฉิน เมื่อมีการประกาศใช้ กฎหมายฉบับนี้อย่างเป็นทางการแล้ว ทั้งกฎอัยการศึกและ พระราชกำหนดการบริหารราชการในสถานการณ์ฉุกเฉิน (พรก.ฉุกเฉินฯ) ก็คงต้องยกเลิกไป โดยมาตรา 15 ของพระราชบัญญัติการรักษาความ มั่นคงภายในราชอาณาจักร พ.ศ. 2551 ดังกล่าว พรบ. ความมั่นคงฯ พ.ศ. 2551 เป็นกฎหมายใหม่ที่มีหลักการทีจะให้บุคคลที่อยู่ในโครงสร้างของผู้ก่อเหตุรุนแรง หรือบุคคลที่มีหมายจับ ตามประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความอาญาหรือมีหมายจับตาม พระราชกำหนดการบริหารราชการในสถานการณ์ฉุกเฉิน (พรก.ฉุกเฉินฯ) ที่ยังหลบหนีอยู่ หรือบุคคลที่หลงผิดหรือรู้เท่าไม่ถึงการณ์ และบุคคลอื่น ๆ ที่ไม่มีหลักฐานเกี่ยวข้องด้านความมั่นคงแต่ประสงค์จะเข้ารายงานตัว ทั้งนี้บุคคลเหล่านี้ต้องตกเป็นผู้ต้องหาตามหมายจับป.วิอาญาว่าเป็น ผู้กระทำความผิดอันเป็นฐานความผิดที่มีการประกาศว่าเกี่ยวกับ ความมั่นคงหากผู้ต้องหากลับใจเข้ามอบตัว หรือพนักงานสอบสวน เห็นว่ากระทำไปเพราะหลงผิดหรือรู้เท่าไม่ถึงการณ์ และผู้ต้องหา ยินยอมเข้ารับการอบรมตามเงื่อนไข เมื่อการพิจารณาโดยคณะกรรมการ กลั่นกรองแล้ว อาจเข้าสู่กระบวนการของการส่งตัวผู้ต้องหาไปเข้ารับ การอบรมแทนการดำเนินคดีตามกระบวนการยุติธรรม ความจริงแล้วในเรื่องของการนำบุคคลที่เจ้าหน้าที่เห็นว่ามีส่วน เกี่ยวข้องกับการก่อความไม่สงบไปเข้าร่วมอบรมนั้นไม่ใช่เป็นเรื่องใหมถ้ายังจำกันได้ภายหลังที่มีการปฎิวัติ พ.ศ. 2549 แม่ทัพภาค 4 ได้เคยมี นโยบายนำบุคคลที่มีรายชื่อในสามจังหวัดชายแดนภาคใต้ ซึ่งมีข้อมูลว่า มีส่วนเกี่ยวข้องกับการก่อความไม่สงบจำนวนนับร้อยคนให้เข้าร่วม อบรมตามค่ายทหาร เรียกว่า “ค่ายฝึกอบรมอาชีพ“ ในจังหวัด ชุมพร ระนองและสุราษฎร์ธานี โดยนัยว่าเพื่อไม่ให้บุคคลเหล่านีอยู่ในพื้นที่ เนื่องจากเห็นว่ามีส่วนเกี่ยวข้องและเคลื่อนไหวสนับสนุนกลุ่ม ก่อความไม่สงบ จึงมีนโยบายให้เข้าร่วมอบรมในค่ายวิวัฒน์พลเมือง เป็นเวลาสี่เดือน แต่เนื่องจากในช่วงเวลาดังกล่าวเป็นช่วงของ การถือศีลอด ผู้เข้าร่วมอบรมประสงค์ที่จะกลับภูมิลำเนา แต่ไม่สามารถกลับได้ จึงร้องเรียนยังศูนย์ทนายความมุสลิม คณะทำงานยุติธรรมเพื่อสันติภาพ มูลนิธิผสานวัฒนธรรมและโดย ทนายความตัวแทนฯ ได้ยื ่นคำร้องต่อศาลจังหวัดระนอง ชุมพร และสุราษฎร์ธานีเพื่อขอให้ปล่อยบุคคลดังกล่าว โดยอ้างว่าเป็น การควบคุมที่ไม่ชอบด้วยกฎหมายแม้ทางแม่ทัพภาค 4 ในขณะนั้น จะมีเอกสารยืนยันว่าบุคคลเหล่านั้นยินยอมเข้าร่วมการอบรมอาชีพ โดยมีเอกสารเป็นหลักฐานแต่สุดท้ายศาลเห็นว่าเมื่อผู้อบรมยื่นคำร้อง ขอให้ศาลปล่อยเท่ากับว่าไม่ยินยอมอีกต่อไป จึงมีคำสั่งให้ปล่อยบุคคล เหล่านั้นกลับภูมิลำเนาไป บทความนำ โดย อนุกูล อาแวปูเตะ ประธานมูลนิธิศูนย์ทนายความมุสลิม จังหวัดปัตตานี 1

Upload: vuongkhuong

Post on 17-Sep-2018

217 views

Category:

Documents


0 download

TRANSCRIPT

หนงสอขาวดานการเขาถงความยตธรรมและสทธมนษยชนจงหวดชายแดนใต

ACCESS TO JUSTICE and HUMAN RIGHTS NEWSLETTERS, southern Thailand

ภายหลงทไดมการประกาศใชกฎหมายพเศษทงกฎอยการศกพ.ศ.2457และพระราชกำหนดการบรหารราชการในสถานการณฉกเฉน พ.ศ.2548ใชบงคบเพอการแกไขปญหาทเกยวกบความไมสงบในสาม จงหวดชายแดนภาคใตมาแลว ผลของการใชกฎหมายทงสองฉบบ นอกจากเปนการลดรอนสทธเสรภาพของประชาชนแลวยงไมสามารถ ทจะแกไขปญหาของการกอความไมสงบในสามจงหวดบรรลตามวตถ ประสงคไดมหนำซำจากผลพวงของการใชกฎหมายทงสองฉบบ ดงกลาวทำใหมการนำคนเขาสกระบวนการยตธรรมและถกดำเนนคด ในขอหาเกยวกบกอการรายจากผลการซกถามของบคคลทถก ควบคมตว จนนำมาเปนพยานหลกฐานในการดำเนนคดซงปจจบนน จากขอมลของศนยพทกษสนต ผบญชาการตำรวจชายแดนภาคใตมบคคลทถกดำเนนคดและอยระหวางการพจารณาของศาลรวม สามจงหวดและสอำเภอของจงหวดสงขลา ประมาณ 466 คน

รฐบาลคงเหนวาการนำบคคลทมแนวความคดอดมการณ ของการตอสเพอแบงแยกดนแดนโดยปราศจากพยานหลกฐานท หนกแนนมนคงเพยงพอนนไมเปนผลดแกทงตวผถกดำเนนคดและ ความชอบธรรมของการบงคบใชกฎหมาย โดยเฉพาะมคดทเกยวกบ กอการรายหลายคดทศาลมคำพพากษายกฟองแตจำเลยตองถกคมขง ระหวางพจารณา จนเปนเหตใหเกดผลกระทบตอครอบครว สงคม โดยสวนรวมดวยเหตดงกลาวในวนท1มนาคม2554รฐบาลจะประกาศ ใชกฎหมายฉบบใหม เพ อ เปนเคร องมอในการแกปญหา คอ พระราชบญญตการรกษาความมนคงภายในราชอาณาจกรพ.ศ.2551(พรบ.ความมนคงฯ) แทนการใชกฎอยการศก และพระราชกำหนด การบรหารราชการในสถานการณฉกเฉน เมอมการประกาศใช กฎหมายฉบบน อยางเปนทางการแลว ท งกฎอยการศกและ พระราชกำหนดการบรหารราชการในสถานการณฉกเฉน(พรก.ฉกเฉนฯ)กคงตองยกเลกไปโดยมาตรา15ของพระราชบญญตการรกษาความมนคงภายในราชอาณาจกรพ.ศ.2551ดงกลาว

พรบ.ความมนคงฯพ.ศ.2551เปนกฎหมายใหมทมหลกการทจะใหบคคลทอยในโครงสรางของผกอเหตรนแรงหรอบคคลทมหมายจบ

ตามประมวลกฎหมายวธพจารณาความอาญาหรอมหมายจบตาม พระราชกำหนดการบรหารราชการในสถานการณฉกเฉน(พรก.ฉกเฉนฯ)ทยงหลบหนอยหรอบคคลทหลงผดหรอรเทาไมถงการณและบคคลอนๆ ทไมมหลกฐานเกยวของดานความมนคงแตประสงคจะเขารายงานตว ทงนบคคลเหลานตองตกเปนผตองหาตามหมายจบป.วอาญาวาเปน ผกระทำความผดอนเปนฐานความผดทมการประกาศวาเกยวกบ ความมนคงหากผตองหากลบใจเขามอบตว หรอพนกงานสอบสวน เหนวากระทำไปเพราะหลงผดหรอรเทาไมถงการณ และผตองหา ยนยอมเขารบการอบรมตามเงอนไขเมอการพจารณาโดยคณะกรรมการ กลนกรองแลว อาจเขาสกระบวนการของการสงตวผตองหาไปเขารบ การอบรมแทนการดำเนนคดตามกระบวนการยตธรรม ความจรงแลวในเรองของการนำบคคลทเจาหนาทเหนวามสวน เกยวของกบการกอความไมสงบไปเขารวมอบรมนนไมใชเปนเรองใหม ถายงจำกนไดภายหลงทมการปฎวตพ.ศ.2549แมทพภาค4ไดเคยม นโยบายนำบคคลทมรายชอในสามจงหวดชายแดนภาคใตซงมขอมลวา มสวนเกยวของกบการกอความไมสงบจำนวนนบรอยคนใหเขารวม อบรมตามคายทหาร เรยกวา “คายฝกอบรมอาชพ“ ในจงหวด ชมพร ระนองและสราษฎรธาน โดยนยวาเพอไมใหบคคลเหลาน อยในพนทเนองจากเหนวามสวนเกยวของและเคลอนไหวสนบสนนกลม กอความไมสงบ จงมนโยบายใหเขารวมอบรมในคายววฒนพลเมอง เปนเวลาส เดอน แตเนองจากในชวงเวลาดงกลาวเปนชวงของ การถอศลอด ผ เ ข า ร วมอบรมประสงคท จะกลบภม ลำ เนา แตไมสามารถกลบได จงรองเรยนยงศนยทนายความมสลมคณะทำงานยตธรรมเพอสนตภาพ มลนธผสานวฒนธรรมและโดย ทนายความตวแทนฯ ไดยนคำรองตอศาลจงหวดระนอง ชมพร และสราษฎรธานเพอขอใหปลอยบคคลดงกลาว โดยอางวาเปน การควบคมทไมชอบดวยกฎหมายแมทางแมทพภาค4 ในขณะนน จะมเอกสารยนยนวาบคคลเหลานนยนยอมเขารวมการอบรมอาชพ โดยมเอกสารเปนหลกฐานแตสดทายศาลเหนวาเมอผอบรมยนคำรอง ขอใหศาลปลอยเทากบวาไมยนยอมอกตอไปจงมคำสงใหปลอยบคคลเหลานนกลบภมลำเนาไป

บทความนำ โดย อนกล อาแวปเตะ ประธานมลนธศนยทนายความมสลม จงหวดปตตาน

1

จากการททางศนยทนายความมสลมไดมโอกาสใหความชวยเหลอ ในกรณดงกลาว พบวากอนทบคคลเหลานนจะยนยอมเขารวมการอบรม บคคลเหลานนมรายชอทอยในกลมของผกอความไมสงบมากอนบางคนจำ ตองเขารวมเพราะเจาหนาทแจงวาหากไมรวมโครงการจะออกหมายพรก. ฉกเฉน บางคนหากไมเขารวมกจะตกเปนเปาตองสงสยของเจาหนาท ไมสามารถใชชวตอยอยางปกตสขได เพราะเจาหนาทจะใชวธการกดดน โดยการเขาทำการปดลอมตรวจคนหรอทำนองไปเยยมเยยนบอยๆ จนจำตอง ยนยอมเขารวมโครงการโดยไมไดสมครใจ และภายหลงททางศนย ทนายความมสลมไดยนคำรองตอศาล และศาลมคำสงใหปลอยกลบ ภมลำเนาแลวบางคนกถกออกหมายพรก.ฉกเฉนฯและหรอหมายจบตาม ประมวลกฎหมายวธพจารณาความอาญา แมกระทงกำลงถกดำเนนคดอยในศาลขณะนกยงม คำถามกคอวาหากมการใชพระราชบญญตความมนคงใน สามจงหวดชายแดนภาคใต ยงมบคคลหลายคนทยงมหมายจบตาม พระราชกำหนดการบรหารราชการในสถานการณฉกเฉน(พรก.ฉกเฉนฯ)หรอหมายจบตามประมวลกฎหมายวธพจารณาความอาญาทยงหลบหนอย

และอกหลายคนทยงไมมหมาย แตมรายชออยในกลมเสยง หรอตกเปน เปาตองสงสยตามขอมลทอยในบญชรายชอของเจาหนาทซงบคคลเหลานน สวนใหญถกซดทอดหรอพาดพงจากกระบวนการซกถามตามกฎหมาย พเศษซงมปญหามากอนแลว บคคลเหลานในอนาคตยอมตองอยใน กลมทจะตองเขาสกระบวนการอบรมอยางหลกเลยงไมได และหากไมเขา อบรมมความเปนไปไดทจะถกกดดนไมวาทางตรงหรอทางออมเพอให เขารวมสดทายคนจำนวนเหลานกตองเลอกออกจากบานไปอบรมเปนเวลา หกเดอนแทนการถกดำเนนคด ทงลกเมยอยทบานใหเปนผรบภาระและ รบผดชอบครอบครวบางคนอาจมตำแหนงเปนอหมามอสตาสสอนศาสนาเมอเขารวมอบรมกตองทงหนาทการงาน ทงชมชนของตนเองเปนเวลา หกเดอนแมวากฎหมายความมนคงฯโดยเฉพาะกระบวนการตามมาตรา21ตอผตองสงสยทมหมายจบตามป.วอาญาซงมลกษณะคลายคลงกบการจด ใหมการอบรมอาชพกบผตองสงสยทไมมหมายจบและถาเปนดงนนจรงถาม วาสำหรบผบรสทธหากตองเขาสกระบวนการตามกฎหมายฉบบนทบญญตขนเพอความมนคงของใคร..........

องคกรสทธฯ จดสงรายงานสถานการณสทธมนษยชนตอยเอน

เมอวนท14มนาคมพ.ศ.2553มลนธศนยทนายความมสลม และมลนธผสานวฒนธรรมรวมกนเขยนรายงานประกอบการพจารณา การจดทำรายงานสถานการณสทธมนษยชนของประเทศไทยภายใต กลไก Universal Periodic Review (UPR) ของคณะมนตร สทธมนษยชนแห งองคการสหประชาชาตด วยความหว งว า ขอเทจจรงจากการใหความชวยเหลอประชาชนทางกฎหมายในพนท ทสะทอนสถานการณละเมดสทธมนษยชนจากการปฎบตของ เจาหนาทฝายความมนคงและการบงคบใชกฎหมายของรฐบาลใน การปราบปรามการกอความไมสงบ ทงนตลอดระยะเวลา 7 ป จนกระทงปจจบนยงคงปรากฎขอรองเรยนเกยวกบการปฏบตหนาทของ เจาหนาทบางสวนทยงสงผลกระทบดานสทธมนษยชนและการละเมด สทธในชวตและรางกายเชน กรณการซอมทำรายรางกายเพอให รบสารภาพการฆานอกระบบกฎหมาย การบงคบใหบคคลสญหายหรอการบงคบใชกฎหมายและกระบวนการยตธรรมทไมเปนธรรม การปลอยใหคนผดลอยนวล(Impunity)เปนตนทงนบางกรณเปนสาเหต จากกฎหมาย กฎระเบยบหรอขอบงคบตางๆ ทอาจเปดชองใหม การปฏบตทอาจเปนการละเมดหรอบางกรณเปนแนวทางหรอ วธการทำงานของเจาหนาทในระดบปฏบตทขาดการกำกบดแล และตรวจสอบจนอาจเปนการละเมดทเปนระบบและไมไดรบการ ปรบปรงแกไขเปนตนโดยมลนธศนยทนายความมสลม

และมลนธผสานวฒนธรรมไดเขยนรายงานสรปสถานการณ และขอเสนอแนะเปนภาษาไทยจำนวน 13 หนา และไดสรปยอ เพอสงใหสภาสทธมนษยชนแหงองคกรสหประชาชาตเปนรายงาน จำนวน 5 หนาตามหลกเกณฑเปนภาษาองกฤษ รายละเอยด รายงานและขอเสนอแนะจำนวน13 หนาฉบบภาษาไทย สามารถDownloadจากเวปไซดwww.macmuslim.comรายละเอยดรายงาน สงสภาสทธมนษยชนแหงองคกรสหประชาชาตสามารถDownloadจากเวปไซด http://www.ohchr.org/en/hrbodies/upr/pages/uprmain.aspx และhttp://www.upr-info.org/ การจดทำรายงาน สถานการณสทธมนษยชนของประเทศไทยภายใตกลไกUniversal PeriodicReview(UPR) โดยประเทศไทยจะตองเขาสกระบวนการ ตรวจสอบสถานการณสทธมนษยชนตอคณะมนตรสทธมนษยชนแหง สหประชาชาต(HRC)รฐบาลคณะกรรมการสทธมนษยชนแหงชาตและ องคกรภาคประชาสงคมตางๆ ทงในและตางประเทศจะสามารถสง รายงานสถานการณสทธฯ ตอคณะมนตรสทธมนษยชนแหง สหประชาชาตไดโดยในวนท5ตลาคมพ.ศ.2554ทกรงเจนวาโดยจะม ประเทศสมาชกของคณะมนตรสทธมนษยชนแหงชาตเขารวมรบฟง สอบถามรฐบาลไทยในแนวทางการแกไขปรบปรงสถานการณ สทธฯวนท 7 ตลาคม พ.ศ.2554 จะมสรปขอเสนอแนะตอประเทศไทย ปจจบนประเทศไทยเปนประธานคณะมนตรสทธมนษยชนแหงชาตจนถง เดอนมถนายนพ.ศ.2554

2

กฎหมายและนโยบายทสำคญ1 .1 ส รปคำแนะนำจากประธานศาลฎกาเ กยว กบ พรก. ฉกเฉน เม อวนท 29 เมษายน พ.ศ . 2554 มประกาศ ราชกจจานเบกษาเรองคำแนะนำของประธานศาลฎกา เกยวกบ การพจารณาคำร องขอจบกมและควบคมต วบคคลตาม พระราชกำหนดการบรหารราชการในสถานการณฉกเฉน พ.ศ.2548 โดยกำหนดหลกการสำคญบางประการเพอคมครอง สทธและเสรภาพของประชาชน ตามเจตนารมณของกฎหมายเชน การขอศาลออกหมายจบตามพรก.ฉกเฉนใหนำขอบงคบ ของประธานศาลฎกาวาดวยหลกเกณฑและวธการเกยวกบ การออกคำส ง ห ร อหมายอาญามาใช บ งค บ โดยอน โ ลม ศาลจงหวดทเกยวของตองไตสวนใหไดความกอนออกหมาย ศาลควรสอบถามผรองวาเคยมการออกหมายจบและควบคมตว บคคลมากอนทศาลใดหรอไม เพอมใหมการควบคมตว เกนระยะเวลาทกำหนด รวมทงระบวาใหผรบผดชอบรายงาน ความคบหนาการจบกมตามหมายตอศาลทกสามเดอนจนกวาจะจบกมได เมอจบกมตามหมายจบไดแลวใหจดทำ รายงานแจงตอศาล หากเปลยนสถานทควบคมตวใหรายงาน ใหศาลทราบทนท เมอมการปลอยตวไมวาเมอใดกตามตองแจงใหญาตหรอผทผถกควบคมตวไวใจทราบและนำตวผถกควบคมตวมาศาลทออกหมายจบเพอการปลอยตว ถาไมปฏบตตามคำแนะนำดงกลาวศาลจะเพกถอนหมายจบ หรอสงเปนอยางอนไดหมายจบตามพรก.ฉกเฉนนกำหนดวาเมอครบกำหนดหนงป หากไมสามารถจบกมบคคลได ศาลอาจเรยกผขอออกหมายมา สอบถามหรอเพกถอนหมายจบไดอกทงประธานศาลฎกากำหนด ดวยวาถาการจบกมและควบคมตวไมเปนไปตามกฎหมายใหศาล ทำการไตสวน มคำสงใหนำผถกควบคมตวมาศาลเพอไตสวนไดเปนตน

1.2 สรปแนวคำแนะนำศาลฎกาเกยวกบการใชมาตรา 21 พรบ.ความมนคง ในวนท 29 เมษายน2554 มประกาศราชกจจานเบกษา เรองคำแนะนำของประธานศาลฎกา เรองคำแนะนำของประธานศาลฎกาเกยวกบการพจารณาสงผตองหาไปเขารบการอบรมแทน การดำเนนคดอาญาตามพรบ.ความมนคงภายในซงกำหดวาศาล มอำนาจในการพจารณาคำรองของพนกงานอยการทขอใหสงตวผตองหาวาไดกระทำผดอนมผลกระทบตอความมนคงและกลบใจ เขามอบตวหรอกระทำไปเพราะหลงผดหรอรเทาไมถงการณไปเขา รบการอบรมแทนการดำเนนคดอาญาเพอใหการดำเนนการเปนไป

โดยถกตองเรยบรอย ทงนในวนท12 มกราคม พ.ศ.2554 ม ประกาศราชกจจานเบกษาเรองคำแนะนำของประธานศาลฎกา เรองกำหนดลกษณะความผดอนมผลกระทบตอความมนคงใน ราชอาณาจกรตามมาตรา21โดยไดกำหนดฐานความผด

1.3 แนวปฏบตกอ.รมน. ตอ กฎอยการศก แมวาจะมการนำกฎอยการศกมาบงคบใชในพนทจงหวด ชายแดนใตอยางจรงจงตงแตปพ.ศ. 2547 เปนเวลาเกอบ 8 ป ทางฝายกฎหมาย กอ.รมน. ไดกำหนดแนวทางปฏบต ของเจาหนาทมอำนาจตามกฎอยการศกกไดพฒนามาโดยตลอด โดยเฉพาะแนวทางปฏบตเกยวกบการควบคมตวบคคลทกำหนดไวดงนเชนการทำบนทกการเชญตวเพอมาใหขาวสารโดยมบคคลท เปนกลางในชมชนลงนามเปนพยานและเนนยำวาจะเปนการควบคม ตวเทาทจำเปนแมวาจะใหอำนาจในการควบคมตวไวถง7วนโดย ไมตองขออนญาตออกหมายจบจากศาลการเยยมและการตดตอ สอสารกบภายนอกกมไดหามแตทงนตองอยในการกำกบดแลของ ผบงคบหนวยทควบคมตวบคคลอกทงมการหามมการซอมทรมานหรอทำรายรางกาย ตลอดจนการดหมนหรอหมนประมาทกลาวคำอาฆาต ลบหลเกยรตของผถกควบคมตว กรณทหมดความจำเปนในการควบคมตว ใหหนวยฯ ปลอยตวโดยรวดเรวและใหจดทำหนงสอรบรองสถานภาพใหกบผถกควบคมตวหนงชด และเกบรกษาไวทหนวยฯอกหนงชดรวมทงรายงานเรองการควบคม ตวดงกลาวใหผบงคบบญชาเกบรวบรวมไวเปนขอมลเปนตน

3

สถานการณคดสทธทสำคญ

นดไกลเกลยคดแพง ศาลแพงกรงเทพ กรณนายยะผา กาเซงลมเหลว จำเลยไมมาศาล เมอวนท5เมษายนพ.ศ.2554ศาลแพงกรงเทพนดไกลเกลยคดแพงกรณนายยะผากาเซงเสยชวตในการควบคมตวของเจาพนกงานของรฐ

ฝายจำเลยมผแทนสำนกงานตำรวจแหงชาตมาศาลแตผแทนกองทพบกและกระทรวงกลาโหมอางตดราชการและนำทวมภาคใตจงไมสามารถมาศาล ตามนดไดฝายโจทกและทนายความโจทกมาศาลโดยศาลเหนวามโอกาสทจะตกลงกนไดศาลจงใหนดเจรจากนอกครงในวนท14มถนายนพ.ศ.2554 และศาลไดกำชบใหฝายจำเลยแตงตงผแทนทมอำนาจตดสนใจไดมาใหครบทกองคกรดวย

ในวนท7เมษายนพ.ศ.2554นดทราบผลไกลเกลยและนดพรอมเสมยนทนายความจำเลยทนายความโจทกและโจทกมาศาลทนายความ โจทกแถลงศาลวาตองการใหนดสบพยานควบคกบการไกลเกลยซงไมทราบวาจะตกลงกนไดหรอไมจะทำใหคดลาชาไปมากแตศาลเหนวาหากนดสบ พยานเลยกเทากบการเผชญหนาเพอสคดกนเตมทแลวจะทำใหการไกลเกลยประสบผลสำเรจไดยากมากศาลจงขอใหคความรอฟงผลการไกลเกลยใน วนท14มถนายนพ.ศ.2554กอนหากไมสำเรจคอยนดวนสบพยานกนตอไปและระหวางนขอใหทงสองฝายพยายามตดตอพดคยกนเพอใหการไกลเกลย บรรลผลไดมากทสดดงนนจงนดพรอมอกครงในวนท20มถนายนพ.ศ.2554

สำหรบคดอาญาตามทโจทกไดยนอทธรณคดอาญากรณนายยะผากาเซงซงศาลจงหวดนราธวาสมคำพพากษายกฟองสำหรบจำเลยท1ซงเปน เจาหนาทตำรวจและมคำสงไมรบฟองสำหรบจำเลยท2-6เพราะเปนเจาหนาททหารโดยทมทนายความไดยนคำอทธรณคำสงไตสวนมลฟองไปแลวนน ศาลจงหวดนราธวาสไดนดฟงคำพพากษาศาลอทธรณภาค9ในวนท14มถนายนพ.ศ.2554

ศาลยะลารบฟองคดคมครองผบรโภคกรณภารโรงหาย

เมอวนท11 มนาคม พ.ศ.2554 ศาลยะลารบฟองนางซมะอเดาะ มะรานอ และบตรชายทงสอง ในฐานะผไดรบผลประโยชนตามท นายมะยะเตงมะรานอสมาชกสหกรณครจงหวดยะลาภารโรงโรงเรยนแหงหนงในจงหวดยะลาทถกบงคบใหหายตวไปตงแตปพ.ศ.2550โดยศาลยะลา รบไวเปนคดผบรโภคบนทกเปนคดหมายเลขดำท ผบ.39/54 และศาลไดกำหนดวนนดไกลเกลยและนดพรอมในวนท29 เมษายน พ.ศ.2554 แตยงไมสามารถไกลเกลยไดศาลยะลาจงกำหนดใหฝายโจทกและจำเลยไกลเกลยทำความเขาใจเรองขอพพาทในเรองผลประโยชนทพงมพงไดของ นายมะยะเตงมะรานอบคคลสาบสญกอนนำขอตกลงทไดมานำเสนอตอศาลในวนจนทรท4กรกฎาคมพ.ศ.2554นางซมะอเดาะภรรยาของผสาบสญ กลาววา“จำเปนตองฟองสหกรณเพราะคดวาสหกรณทำไมถกตองเนองจากในระเบยบของกองทนสงเคราะหผเสยชวตของสหกรณครอบคลมถงการจายเงน สงเคราะหแกผสาบสญตามกฎหมายแตทำไมไมใหประโยชนกลบบอกวาไมมสทธเพราะใหออกจากการเปนสมาชกสหกรณตนคดวาไมถกและตน ยงตองใชหนใหกบผคำประกนอกเกอบสองแสนบาท”

คดนนบวาเปนคดแรกทผเสยหายซงเปนครอบครวของผสาบสญในจงหวดชายแดนใตตองพงอำนาจศาลเพอเรยกรองความเปนธรรมตาม กระบวนการยตธรรมเนองจากกฎระเบยบและดลพนจของหนวยงานทอาจเกยวของกบกรณคนหายหรอบคคลสาบสญแสดงใหเหนวายงขาดความรความ เขาใจเกยวกบการบงคบใหบคคลสญหายซงเปนการละเมดสทธมนษยชนอยางรายแรงทสดไมเพยงแตประเทศไทยยงไมกฎหมายทรบรองวาการบงคบให บคคลหายไปเปนอาชญากรรมทผดกฎหมาย สงคมไทยยงไมไดตระหนกถงผลกระทบตอครอบครวไมวาจะเปนในดานจตใจดานการดำเนน ธรกรรมทางการเงนการจดสรรมรดกหนสนกสรางความยงยากและซบซอนใหกบครอบครวบคคลสญหายเปนอยางมาก

คดศาลปตตานปลอยตว ผถกจบกมตวหมายพรก.ฉกเฉน ทนายความอนกลอาแวปเตะประธานประจำจงหวดปตตานมลนธศนยทนายความมสลมไดรายงานวาเมอวนศกรท29เมษายน

พ.ศ.2554 ศาลจงหวดปตตาน ไดมคำสงใหไตสวนคำรองของทนายความจากมลนธผสานวฒนธรรมรวมกบมลนธศนยทนายความมสลม ทไดยนคำรองคดคานการขอขยายเวลาการควบคมตวของผถกควบคมตามหมายจบพระราชกำหนดการบรหารราชการในสถานการณฉกเฉน (พรก.) โดยศาลมคำสงวาเจาหนาทไมมเหตในการขยายเวลาการควบคม เนองจากทงหมดใหการปฏเสธ วาไมเกยวของกบเหตการณ กอความไมสงบ รวมทงผควบคมตวไมมพยานหลกฐานอนนอกจากขอมลจากแหลงขาวทไดพาดพงบคคลดงกลาว อกทงขอมลจากแหลงขาว มความไมนาเชอถอ ผลการซกถามเปนเพยงปฏบตการทางจตวทยาเทานน จงมคำสงใหยกคำรอง(ไมอนญาต) ขอขยายเวลาการควบคมตว และสงใหปลอยตวบคคลทง5รวมทงบคคลอก3คนทมหมายจบพรก.ฉกเฉนฯในเหตการณเดยวกนรวม8คนศาลมคำสงไมอนญาตใหขยาย การควบคมตวตอตามหมายจบ ฉฉ.หมายเลข12-19/2554 การยนคำรองคดคานการขอขยายเวลาควบคมตวตามกฎหมายพเศษ โดยเฉพาะหมาย พรก. โดยอางการควบคมทไมชอบดวยกฎหมายตามประมวลกฎหมายวธพจารณาความ อาญา มาตรา ๙๐ ของ ทนายความจากมลนธผสานวฒนธรรมรวมกบมลนธศนยทนายความมสลมไมใชเรองใหม หากแตกอนหนานกเคยมการยนคำรองมากอนแลวทงในศาลจงหวดปตตาน ศาลจงหวดยะลา แตบางครงยงไมทนทศาลจะทำการไตสวนเจาหนาทกทำการปลอยตวเสยกอน เปนเหตใหคำรอง ทไดยนสนผลไปบางรายยนคำรองขอปลอยเนองจากมการซอมทรมานในระหวางการถกควบคมแตเมอศาลมคำสงใหไตสวนพนกงานสอบสวนก แจงขอกลาวหาตามประมวลกฎหมายวธพจารณาความอาญาเปนเหตใหกระบวนการไตสวนของศาลตองยกเลกไปเพราะถอวาไมมเหตใหปลอยตวตาม กฎหมายพเศษซงเปนเหตทางขอกฎหมายคำสงของศาลปตตานในครงนจงมความสำคญในการสรางมาตรฐานของศาลในการคมครองสทธของ ผถกควบคมตวตามกฎหมายพเศษในพนทจงหวดชายแดนใตตอมาบคคล3ใน8คนทศาลมคำสงปลอยตวถกออกหมายจบและถกควบคมตว ดำเนนคดตามประมวลกฎหมายอาญาแลว 4

กจกรรมดานการเขาถงความยตธรรม

SPAN เตรยมเผยแพร สอสรางความเขาใจเรองกฎหมายพเศษ อานงาย เขาใจเรว

อาสาสมครผชวยทนายความ(SPAN) นำโดยคณสลยมาน มะหะแซ ประธานอาสาสมครผชวยทนายความ รายงานวานอกจากงาน การจดอบรมใหความรกบชาวบานในเรองกฎหมายพเศษ ขนตอนของกระบวนการยตธรรม เพอสรางองคความรใหกบชาวบานในการปกปอง สทธของตนเอง การจดอบรมใหความรกบผตองขงในเรอนจำ การจดเวทเสวนารบฟงปญหาและความเหนของชาวบาน และการอบรมเยาวชน ใหความรเรองพลเมองศกษา ขณะนทางSPAN ไดพฒนาชองทางการสอสารเพอประชาสมพนธการทำงานของมลนธศนยทนายความมสลมเชนการพฒนาเวบไซตWWW.MACMUSLIM.COMจดทำแผนวดทศน(VCD)ทเกยวของกบกบกฎหมายพเศษรวมถงแผนพบตางๆทใชประกอบ การอบรมอยางตอเนองในพนททไดรบผลกระทบจากการบงคบใชกฎหมายพเศษในสามจงหวดและสอำเภอจงหวดสงขลา

MAC เปดศนยทนายความมสลมสาขา อ. จะนะ จ. สงขลา

เมอวนท9-10 เมษายน พ.ศ.2554 มลนธศนยทนายความมสลมไดจดสมมนาเชงปฏบตการ ยทธศาสตรและแผนการปฎบตงาน ศนยชวยเหลอกฎหมายจงหวดสงขลาณคลบแปซฟกอ.สะกอมจ.สงขลาทงนเพอเปนการเตรยมการเปดมลนธศนยทนายความมสลมประจำจงหวด สงขลาตงอยทอำเภอจะนะจงหวดสงขลาการสมมนาดงกลาเปนไปตามแผนของโครงการเขาถงความยตธรรมของประชาชนในสามจงหวดชายแดนภาคใต(ImprovementofAccesstoJusticeforCiviliansintheDeep-SouthProvincesofThailand)ทไดรบการสนบสนนจากกองทน สหภาพยโรป(อย)ทประชมมการวางแผนยทธศาสตรวางระบบการทำงานโดยทนายอาดลนอาลอสเฮาะอดตประธานประจำจงหวดยะลามารบหนาท ประธานทรบผดชอบสาขาแหงใหมนโดยไดมอบหมายภารกจของสาขาจงหวดยะลาใหกบทนายความอาวโสอยางทนายสาโรจนมะมงทนายความยะลา เปนผรบผดชอบบรหารงานทศนยประจำจงหวดยะลาตอไป การเปดตวของสาขาแหงใหมมลนธศนยทนายความมสลมมความหวงวาคงจะเปน ความสะดวกในการใชบรการสำหรบผไดรบผลกระทบกบคดความมนคงในพนทสอำเภอคอจะนะเทพานาทวและสะบายอยรวมทงการชวยเหลอ คดความมนคงทเกยวของกบการบงคบใชกฎหมายความมนคงฉบบใหมทยงมความสบสนทงในแงตวบทกฎหมายและระเบยบปฏบตสรางความกงวล แกบคคลากรทเกยวของในกระบวนการยตธรรม มลนธศนยทนายความมสลมมความมงหวงทจะรวมงานกบองคกรภาคประชาชนสวนอนใน การทำงานเพอการสงเสรมการเขาถงความยตธรรมตอไป

ภาพท 1 : มลนธผสานวฒนธรรมและมลนธศนยทนายความมสลมพบปะพดคยแลกเปลยน กบศนยเสรมสรางสมานฉนน คายองคยทธบรหาร จงหวดปตตาน เมอวนท 4 เมษายน พ.ศ. 2554

ภาพท 2 : มลนธศนยทนายความมสลม เยยมทหารทบาดเจบทโรงพยาบาลนราธวาสราชนครนท เมอวนท 30 มนาคม พ.ศ. 2554 ภาพท 3 : งานประชมรบฟงความเหนเรองการสงเสรมสทธของผถกควบคมตวจากทนายความและผไดรบผลกระทบวนท 3 เมษายน พ.ศ. 2554 ภาพท 4: มลนธผสานวฒนธรรมและศนยทนายความมสลมพบปะพดคยกบฝายกฎหมายและฝายงาน ดานภาคประชาสงคม คายสรนธร วนท 4 เมษายน พ.ศ. 2554 เรองกลไกคมครองสทธผถกควบคมตว ตามกฎหมายพเศษ5

Access to Justice and Human Rights Newsletters, Southern Thailandประจำเดอนมนาคม-เมษายน พ.ศ. 2554กองบรรณาธการ นายอนกลอาแวปเตะและนางสาวพรเพญคงขจรเกยรตทอยมลนธผสานวฒนธรรม111ซอยสทธชนถนนสทธสารวนจฉยสามเสนนอกหวยขวางกรงเทพ10310

กรณาสง

โครงการสงเสรมการเขาถงความยตธรรมแกประชาชนในพนทจงหวดชายแดนภาคใตของประเทศไทย

มลนธผสานวฒนธรรม และมลนธศนยทนายความมสลม ดำเนนโครงการสงเสรมการเขาถงความยตธรรมซงระยะเวลาดำเนนโครงการ เปนเวลา 2 ป ตงแตเดอนมกราคม พ.ศ.2554 - เดอนธนวาคม พ.ศ. 2555 ทมงจะใหความเหลอดานกฎหมายโดยไมคดคาบรการ แกประชาชนทไดรบผลกระทบจากการละเมดสทธมนษยชนในพนทจงหวดชายแดนภาคใตของไทย โครงการมเปาประสงคเพอยกระดบและปรบปรง กระบวนการยตธรรมรวมทงการเสรมสรางความสมานฉนทใหเกดขนในพนทจงหวดชายแดนภาคใตโครงการนไดรบการสนบสนนจากมลนธคอนราด อาเดนาวร และกองทนสหภาพยโรปภายใตโครงการพฒนาภาคประชาสงคม ในพนทจงหวดชายแดนภาคใต ไดแก จงหวดยะลา จงหวดปตตานจงหวดนราธวาสและจงหวดสงขลา กจกรรม ในโครงการฯประกอบไปดวย: การใหบรการดานกฎหมายโดยไมคดคาบรการแกประชาชนทไดรบผลกระทบจากการ ละเมดสทธมนษยชนและการทำคดในเชงยทธศาสตร (StrategicLitigation) การประชมคดระหวางทนายความและผชำนาญการดานกฎหมาย สทธมนษยชนการอบรมเพมทกษะใหแกทนายความ ผชวยทนายความ และนกศกษาคณะนตศาสตร การจดสมมนาโดยมกลมเปาหมายท เปนหนวยงานในพนท หนวยงานดานความมนคง ผมอำนาจตดสนใจและเจาหนาทในกระบวนการยตธรรม งานวจยและการทำกรณศกษา เกยวกบความตองการการใชบรการใหความชวยเหลอดานคดโดยไมคดคาบรการสงเสรมใหพนกงานอยการและศาลมบทบาทสำคญในการแกไข ปญหาความขดแยงและการจดทำขอเสนอใหกบหนวยงานของรฐการดำเนนการโครงการในครงน มความคาดหวงวา 1.หนวยงานในพนทมศกยภาพเพมขนในการใชกฎหมายในการใหความชวยเหลอดานกฎหมายโดยไมคดคาบรการแกกลมผเสยเปรยบในสงคม2. เพมศกยภาพชมชนเพอชวยใหหนวยงานในพนทและหนวยงานดานความมนคงสามารถยดถอและปฏบตตามกฎหมายในระดบประเทศและ มาตรฐานสทธมนษยชนสากล3. หนวยงานในพนทและเจาหนาทผมอำนาจตดสนใจมความรและความสามารถในการกำหนดนโยบายมากขน ชวยใหเกดการปฏรประบบยตธรรม อยางยงยน

ทอยตดตอ : มลนธผสานวฒนธรรม 111ซอยสทธชนถนนสทธสารวนจฉยสามเสนนอกหวยขวางกรงเทพ10310 โทร.02-6934939โทรสาร02-2753954Email:[email protected]มลนธศนยทนายความมสลม กรงเทพมหานคร บานเลขท87/2หอง001รามคำแหงซอย2เขตสวนหลวงกรงเทพ10250 โทรศพท027282207,โทรสาร027282207Email:[email protected]มลนธศนยทนายความมสลม ประจำจงหวดปตตาน8/9ถนนยะรงซอยยะรง8ต.จะบงตออ.เมองจ.ปตตาน94000โทรศพท/โทรสาร073332439, โทรศพทมอถอ086-4981549Email:[email protected]มลนธศนยทนายความมสลม ประจำจงหวดยะลา 119/83 ม.9 ต.สะเตงนอก อ.เมอง จ.ยะลา 95000 โทรศพท/โทรสาร 073 242 210 โทรศพทมอถอ0819592046,0864892210Email:[email protected]มลนธศนยทนายความมสลม ประจำจงหวดนราธวาส230/15ม.13ถ.โคกเคยนต.โคกเคยนอ.เมองนราธวาสจ.นราธวาส96000 โทรศพท/โทรสาร073513877,โทรศพทมอถอ0813141785Email:[email protected]มลนธศนยทนายความมสลม ประจำจงหวดสงขลา 7หม2ต.บานนาอ.จะนะจ.สงขลา90130 โทรศพท074-206683โทรศพทมอถอ08-6289-4499

6