โครงการวจย

1. ชอโครงการวจย เรอง ประเมนผลการขบเคลอนนโยบายการดแลผสงอาย

ทมภาวะพงพงระยะยาวสการปฏบตภายใตวฒนธรรมอสาน

2. คณะวจยดร.ศราณ ศรหาภาค วทยาลยพยาบาลบรมราชชนน

ขอนแกนดร.กตตภม ภญโย วทยาลยพยาบาลบรมราชชนน

ขอนแกนนางนระมล สมตว วทยาลยพยาบาลบรมราชชนน

ขอนแกนนางนวลละออง ทองโคตร วทยาลยพยาบาลบรมราชชนน

ขอนแกนนางอรณรดา ลาดลา วทยาลยพยาบาลบรมราชชนน

ขอนแกน

หนวยงานผรบผดชอบโครงการวทยาลยพยาบาลบรมราชชนน ขอนแกน 354 หม 2 ตำาบลบานเปด อำาเภอเมอง จงหวดขอนแกน 40000 โทรศพท 0 4342 3210 ตอ 2220 โทรศพทเคลอนท 081-

0551215โทรสาร 0 4342 3212 Email: / websites E-mail :

daosiam@gmial.com 3. ความเปนมาและความสำาคญของปญหา

ภาวะพงพาระยะยาวเปนปญหาทสำาคญในผสงอาย ไดกอใหเกดการสญเสยปสขภาวะ(DALYs)ในผสงอาย ดงพบวาในป 2548 ผสงอายชาย

2

ไทยมการสญเสยปสขภาวะประมาณ 267,567 ปหรอรอยละ 5.0 และผสงอายหญงมการสญเสยปสขภาวะประมาณ 280,673 ป คดเปนรอยละ 7.0 (The national commission on the elderly, 2006) และยงทำาใหผสงอายประสบกบความยากลำาบากในการดแลตนเอง ทำาใหอายคาดหวงทดแลตนเองได (ALE) หลง 60 ปขนไปลดลง ยงอายขยเพมขนทงผชายและผหญงจะมอายคาดหวงทดแลตนเองไดลดลง ดงการศกษาผสงอายทมอาย 60 ป, 70 ป และ 80 ป พบวาเพศชายมอายคาดหวงทจะดแลตนเอง 18.52, 11.70 และ 7.64 ตามลำาดบ สวนเพศหญงอายคาดหวงทดแลตนเอง เทากบ 20.29, 13.15 และ 7.40 ตามลำาดบ (The national commission on the elderly, 2006) อกทงยงพบวาเพศหญงมอายคาดหวงทปราศจากภาวะพงพา (DFLE)หลงจากอาย 60 ปขน 3.60 ป สวนเพศชายพบอายคาดหวงทปราศจากภาวะพงพาเพยง 1.82 ปตามลำาดบ (Rakchanyaban, et al, 2005) ภาวะพงพาระยะยาวจงเปนอบตการณทมโอกาสเกดในผสงอายทมแนวโนมเพมสงขนตามอายขยทเพมขนของประชากร และเปนภาวะทสงผลกระทบตอสขภาพและการดำาเนนชวตของผสงอายโดยตรงทำาใหอตราการรอดของชวตลดลง เกดการพงพาผอนสงขน(Marengoni, et al, 2008)

ความตองการการพงพาระยะยาวสงผลตอภาระการดแลของครอบครว ซงพบวาผสงอายไทยรอยละ 10.1 ตองมผดแลการทำากจวตรประจำาวน รอยละ 1.1 มความตองการผดแลแตไมมคนดแล (สำานกงานสถตแหงชาต, 2550; Knodel and Chayovan,2008) และยงมผลตออตราการเจรญเตบโตทางเศรษฐกจของประเทศ ทำาใหเกดการสญเสยคาใชจายในการรกษาพยาบาลจำานวนมาก ดงจากการศกษาคาใชจายในการดแลระยะยาวสำาหรบผสงอายทมภาวะทพพลภาพ ในประเทศออสเตรเลย แคนาดา ฝรงเศส เยอรมน ญปน เนเธอรแลนด สวเดน องกฤษ และสหรฐอเมรกา พบวาเมอเทยบกบผลตภณฑมวลรวมภายในประเทศ(GDP) มจำานวนรอยละทเพมสงขนทกประเทศ โดยเฉพาะประเทศสวเดนปค.ศ.2000 พบรอยละ 2.84 และคาดวาปค.ศ. 2020 จะเพมสงเปนรอยละ

3

3.61(Jacobzone, Cambois, and Robine, 2000) ภาวะพงพาระยะยาวในผสงอายจงมแนวโนมเปนปญหาทางเศรษฐกจและสงคมตอไปในอนาคตหากไมไดรบการแกไข

การดแลผสงอายระยะยาว จงเปนเปาหมายทสำาคญในการดแลผสงอาย ซงการศกษาทผานมาพบวาพบวาม 2 รปแบบ คอ การใหบรการโดยใชสถานบรการเปนฐาน และ การใหบรการโดยใชชมชนเปนฐาน อยางไรกตามพบวาในประเทศไทยรปแบบการดแลผสงอายทชวยเหลอตนเองไมไดมจำากดมากทงดานสขภาพและสงคม ทงจากสภาพปญหาจำานวนบคลากรสาธารณสขตอประชากรและการกระจายบคลากรในพนทชนบท รวมทงระบบรการสขภาพเพอรองรบการรกษาพยาบาลการเจบปวยแบบเรอรงคอนขางจำากด การจดบรการดแลระยะยาวสำาหรบผสงอายในสถานบรบาลในปจจบนมเพยงในสถานบรบาลภาคเอกชนเปนหลก ภาครฐมเพยงการจดบานพกอาศย (Residential home) เชน บานบางแค และรบเฉพาะผสงอายทชวยเหลอตนเองไดเทานน (สำานกงานหลกประกนสขภาพถวนหนา, 2556) การดแลผสงอายระยะยาวสวนใหญจงมฐานอยในชมชน ทำาใหบทบาทหลกในการดแลผสงอายระยะยาวเปนเรองของครอบครว (สมฤทธ ศรธำารงสวสด และคณะ, 2552)

อยางไรกตามจากการศกษาทผานมาพบวาผดแลสวนใหญมปญหาสภาพความไมพรอมทางดานรางกาย โดยเกอบ 2 ใน 3 อยในวยสงอาย และ มภาวะเจบปวยดวยโรคเรอรง สวนใหญตองรบภาระดแลเพยงลำาพง (ศราณ ศรหาภาค, โกมาตร จงเสถยรทรพย และ คณศร เตงรง,2556) สวนอาสาสมครทมอยในชมชน ไดแก อสม. อผส. พบวามความรไมเพยงพอตอการใหบรการกบผสงอายทเจบปวยเรอรงหรอเปนผสงอายทอยในภาวะพงพา (ศศพฒน ยอดเพชร และคณะ, 2552) ทำาใหสงผลกระทบตอผดแลและครอบครวทงดานเศรษฐกจ สงคม อารมณ และสขภาพ มากกวารอยละ 70.0 ทำาใหผดแลเสยโอกาสในดานการประกอบอาชพ มากกวา 1 ใน 4 โดยรอยละ 8 ตองลาออกจากงานหรอหยดการประกอบอาชพเดม ในขณะทการสนบสนนจากหนวยงานในชมชนพบวาผสงอายมากกวา 1 ใน

4

4 มปญหาการดแลดานการแพทยทเกนศกยภาพผดแลในครอบครว และการดแลผสงอายระยะยาวทบานมความลกลนขนอยกบเจาหนาทผปฏบตงาน ทำาใหผสงอายเกอบครงหนงไมไดรบการฟ นฟสภาพ (ศราณ ศรหาภาค, โกมาตร จงเสถยรทรพย และ คณศร เตงรง,2556)

ภาวะพงพาระยะยาวในผสงอายเปนสงสำาคญทกอใหเกดความทกขและสงผลกระทบโดยตรงตอความคณภาพชวตของผสงอายและครอบครวของประเทศไทย ซงแนวโนมในอนาคตขนาดของปญหาจะมากสงขนตามจำานวนประชากรผสงอาย ในขณะทแมจะเรมมนโยบายทชดเจนเกยวกบการดแลผสงอายระยะยาวในสงคมไทยทมงเนนใหเกดระบบการดแลระยะยาวในชมชน แตอยางไรกตามพบวารปธรรมของการดแลผสงอายระยะยาวในสงคมไทยยงขาดความชดเจน และโดยเฉพาะในมตของความหลากหลายทางวฒนธรรมของสงคมไทย ทำาใหมความจำาเปนอยางยงในการแสวงหาคำาตอบของการนำานโยบายการดแลผสงอายระยะยาวสการปฏบตเพอพฒนาระบบการดแลผสงอายระยะยาวทสอดคลองกบแตละบรบทของชมชนในสงคมไทย ซงการขบเคลอนทางนโยบายทเกยวของกบการดแลผสงอายไทย ไดแก สมชชาสขภาพแหงชาต ไดมมตขอเสนอการดแลผสงอายระยะยาว 5 ประการ ไดแก การสงเสรมใหผสงอายมการชวยเหลอตนเองใหมากทสดและยาวนานทสด การสงเสรมการดแลผสงอายทบาน การสงเสรมการดแลผสงอายในชมชน การดแลผสงอายในสถานบรการตองมหลกประกนดานสขภาพของผสงอาย และการพฒนาผดแลผสงอาย เพอใหระบบการดแลมความทวถง มคณภาพและมประสทธภาพ ใหสงคมไทยเปนสงคมทเอออาทรตอผสงวยอยางแทจรง (สมชชาสขภาพแหงชาต, 2552)

สวนสำานกงานหลกประกนสขภาพแหงชาต ไดกำาหนด 6 ยทธศาสตรการดำาเนนงานระบบการดแลระยะยาวสำาหรบผสงอายทอยในภาวะพงพง ไดแก การคดกรองผสงอาย และพฒนาฐานขอมลผสงอายในชมชน การพฒนาการจดบรการในชมชนเพอการปองกน การดแล และฟ นฟ ผสงอาย โดยเชอมโยงกบระบบบรการในสถานบรบาล การพฒนาระบบการเงนการคลง และชดสทธประโยชน การพฒนากำาลงคน การสราง การจดการความ

5

ร และการตดตามประเมนผล และ การพฒนากฎหมาย/ระเบยบ และการบรหารจดการ(สำานกงานหลกประกนสขภาพถวนหนา, 2556) ซงในปงบประมาณ 2559 รฐบาลมการประกาศนโยบายตำาบลดแลสขภาพผสงอายระยะยาว จำานวน 1,000 ตำาบล ครอบคลมพนทและผสงอายตดบาน ตดเตยง รอยละ 10 ประมาณ 100,000 ราย โดยการทำาบนทกความรวมมอเพอสนบสนนการจดระบบการดแลระยะยาวดานสาธารณสขสำาหรบผสงอาย ระหวาง กระทรวงสาธารณสข สำานกงานหลกประกนสขภาพแหงชาต สมาคมสนนบาตเทศบาลแหงประเทศไทย และ สมาคมองคการบรหารสวนตำาบลแหงประเทศไทย (สำานกงานหลกประกนสขภาพแหงชาต, 2559)

กระบวนการขบเคลอนนโยบายการดแลผสงอายระยะยาวสการปฏบตในบรบททางวฒนธรรมชมชนอสาน ซงเปนภมภาคทมจำานวนผสงอายมากทสดของประเทศไทย โดยมสดสวน 1 ใน 3 ของผสงอายทงประเทศ โดยมจงหวดทมจำานวนผสงอายมากเปนอนดบ 1, 2 และ 4 ของประเทศ และเปนภมภาคทมฐานะทางเศรษฐกจตำาของประเทศ ทมผลตอการเปลยนแปลงในระบบสขภาพ ในชมชน และผลกระทบตอผสงอายและครอบครวทมภาวะพงพงระยะยาวอยางไร จงเปนมความจำาเปนตอการแสวงหาคำาตอบเพอการพฒนาระบบสนบสนนการดแลผสงอายระยะยาวในชมชนอสาน ใหมความสอดคลองกบบรบทของชมชน ซงทำาใหผสงอายไดรบการดแลทเหมาะสมตามบรบททางสงคม เพอนำาไปสการรองรบปญหาการดแลผสงอายระยะยาวในอนาคต และเปนบทเรยนรสำาหรบพนทอนๆ ตอไป

4. วตถประสงคการวจยวตถประสงคหลกเพอประเมนผลลพธการขบเคลอนนโยบายการดแลผสงอายทมภาวะ

พงพงระยะยาวสการปฏบตภายใตสงคมและวฒนธรรมอสาน วตถประสงครอง1) เพอวเคราะหสถานการณการขบเคลอนนโยบายการดแลผสงอาย

ทมภาวะพงพงระยะยาวสการปฏบตภายใตสงคมและวฒนธรรมอสาน

6

2) เพอศกษากระบวนการขบเคลอนการดแลผสงอายทมภาวะพงพงระยะยาวสการปฏบตภายใตสงคมและวฒนธรรมอสาน

3) เพอศกษาเงอนไขความสำาเรจ ปญหาอปสรรค การขบเคลอนการดแลผสงอายทมภาวะพงพงระยะยาวสการปฏบตภายใตสงคมและวฒนธรรมอสาน

5. คำาถามการวจยคำาถามหลกผลลพธการขบเคลอนนโยบายการดแลผสงอายทมภาวะพงพงระยะ

ยาวสการปฏบตภายใตสงคมและวฒนธรรมอสาน เปนอยางไร วตถประสงครอง1) สถานการณการขบเคลอนนโยบายการดแลผสงอายทมภาวะพง

พงระยะยาวสการปฏบตภายใตสงคมและวฒนธรรมอสาน เปนอยางไร2) กระบวนการขบเคลอนการดแลผสงอายทมภาวะพงพงระยะยาวส

การปฏบตภายใตสงคมและวฒนธรรมอสาน เปนอยางไร3) เงอนไขความสำาเรจ ปญหาอปสรรค การขบเคลอนการดแลผสง

อายทมภาวะพงพงระยะยาวสการปฏบตภายใตสงคมและวฒนธรรมอสาน เปนอยางไร

6. การทบทวนวรรณกรรมการดแลระยะยาวเปนการดแลทครอบคลมทกมตทงสงคมสขภาพ

เศรษฐกจและสภาพแวดลอมสำาหรบผสงอายทประสบภาวะยากลำาบาก อนเนองมาจากการเจบปวยเรอรง หรอมความพการทพพลภาพ ชวยเหลอตนเองไดบางสวนหรอไมสามารถชวยตนเองไดในชวตประจำาวน โดยผดแลทเปนทางการ (บคลากรดานสขภาพและสงคม) และไมเปนทางการ (ครอบครวเพอน เพอนบาน) รวมถงการบรการในครอบครว ชมชนหรอสถานบรการ (สมชชาสขภาพแหงชาต, 2552) การดแลระยะยาว จงเปนการดแลทสำาคญสวนหนงของระบบสขภาพและบรการทางสงคม โดยมผดแล

7

จงเปนหวใจสำาคญของการดแลระยะยาว โดยเฉพาะผดแลในครอบครวในสงคมไทยทมฐานการดแลระยะยาวอยทครอบครวในชมชน

อยางไรกตามจากการศกษาทผานมาพบวาการดแลผสงอายระยะยาวในปจจบนไดสงผลกระทบตอผดแลและครอบครวทสวนใหญมปญหาสภาพความไมพรอมทงอยในชวงวยทตองการการพงพา รวมทงประสบปญหาภาวะโรคเรอรงทตองการการดแลเชนกน นอกจากนพบวาการดแลในครอบครวเปนการดแลเองเพยงลำาพง ไมมระบบสนบสนนผดแลในชมชน ทงจากอาสาสมครทมอยในชมชนทพบวามความรไมเพยงพอตอการใหบรการกบผสงอายทเจบปวยเรอรงหรอเปนผสงอายทอยในภาวะพงพา ในขณะทพบปญหาเกยวกบระบบการดแลตอเนองในชมชนและการดแลผสงอายระยะยาวทบานมความลกลนขนอยกบเจาหนาทผปฏบตงาน ทำาใหผสงอายไมไดรบการเยยม ขาดการสงตอขอมล และขาดการเตรยมครอบครวและผดแล รวมทงภาวะแทรกซอนจากการนอนโรงพยาบาลทจากการดแลดานการแพทยทเกนศกยภาพผดแลในครอบครว ทำาใหผสงอายไมไดรบการฟ นฟสภาพ ผดแลและครอบครวตองแสวงหาทางออกดวยตนเอง ซงสงผลกระทบตอผดแลและครอบครว ทำาใหผดแลเสยโอกาสในดานการประกอบอาชพ หรอตองลาออกจากงานหรอหยดการประกอบอาชพเดม ทำาใหเกดผลกระทบตอดานอารมณ ดานสงคม และ ภาวะสขภาพของผดแล (ศราณ ศรหาภาค, โกมาตร จงเสถยรทรพย และ คณศร เตงรง, 2556)

ปงบประมาณ 2559 รฐบาลมงเนนในการดแลผสงอายทมภาวะพงพง ทงกลมตดบานและกลมตดเตยง โดยสนบสนนงบประมาณเพมเตมจากงบเหมาจายรายหวปกตในระบบหลกประกนสขภาพถวนหนา จำานวน 600 ลานบาท ใหแกสำานกงานหลกประกนสขภาพแหงชาต(สปสช.) เพอบรหารจดการใหผสงอายกลมทมภาวะพงพงจำานวนประมาณ 100,000 รายครอบคลมรอยละ 10 ของกลมเปาหมายและพนท และจะขยายงบประมาณใหครอบคลมกลมเปาหมายใหเตมพนทภายใน 3 ป เพอใหผสงอายทอยในภาวะพงพงจะไดรบดแลจากทมสหสาขาวชาชพของหนวยบรการปฐมภมและเครอขายโรงพยาบาลสงเสรมสขภาพระดบตำาบลให

8

บรการดแลดานสาธารณสขถงทบานอยางตอเนองและสมำาเสมอ ตามปญหาสขภาพและชดสทธประโยชน โดยการมสวนรวมของครอบครว ชมชนและทองถนใหผสงอายมคณภาพชวตทด อยในสงคมอยางมศกดศรเขาถงบรการอยางถวนหนาและเทาเทยม เปนการสรางสงคมแหงความเอออาทร และสมานฉนทสามารถลดภาระงบประมาณคาใชจายดานสขภาพภาครฐ ตลอดจนสนบสนน และพฒนาอาชพผชวยเหลอดแลผสงอายควบคไปกบการพฒนาทมหมอครอบครวและอาสาสมครในชมชน (สำานกงานหลกประกนสขภาพแหงชาต, 2559)

ซงภายใตระยะเวลาเกอบ 1 ป ของการขบเคลอนนโยบายการดแลผสงอายระยะยาวในพนท ดวยกระบวนการสรางความรวมมอหนวยงานทเกยวของ การพฒนาศกยภาพบคลากร การพฒนาศกยภาพผดแลในชมชน การประเมนจดประเภทผสงอาย และแผนการดแลผสงอายระยะยาวไดกอใหเกดผลตามเปาหมายเพอให 1) ผสงอายทกคนไดรบการคดกรอง 2) ผสงอายไดรบการสงเสรม สนบสนน เพอปองกนการเขาสภาวะพงพง 3) มระบบการเงนการคลงทยงยน ในการดแลผสงอายทมภาวะพงพงอยางครบวงจร และ 4) ทกชมชน มระบบสนบสนนการดแลผสงอายทมภาวะพงพงใหอย หรอไมอยางไร เปนเปาหมายของการศกษาวจยครงนเพอประเมนนโยบายเกยวกบการดแลผสงอายทมภาวะพงพงระยะยาวในชมชนอสาน ซงกรอบแนวคดในการวจยครงนมดงแผนภาพตอไปน

2.วเคราะหสถานการณผสงอาย1) สภาพปญหาผสงอาย2) ความตองการของชมชน

3. กระบวนการขบเคลอน1) การสรางความรวมมอหนวยงานทเกยวของ2) การพฒนาศกยภาพบคลากร3) การพฒนาศกยภาพผ

4. เปาหมายนโยบาย1)ผสงอายทกคนไดรบการคดกรอง 2) ผสงอายไดรบการสงเสรม สนบสนน เพอปองกนการเขาสภาวะพงพง3) มระบบการเงนการคลงทยงยน ในการ

1.วเคราะหนโยบาย1)นโยบายการดแลผสงอายระยะยาว

9

แผนภาพท 1 กรอบแนวคดการประเมนผลการขบเคลอนนโยบายการดแลผสงอายทมภาวะพงพงระยะยาว

สการปฏบตภายใตวฒนธรรมอสาน

7. รปแบบการวจย การศกษาวจยเรอง ประเมนผลการขบเคลอนนโยบายการดแลผสง

อายทมภาวะพงพงระยะยาวสการปฏบตภายใตวฒนธรรมอสาน เปนการวจยเพอประเมนผลนโยบายดแลผ

สงอายระยะยาวในชมชนอสาน

7.1 พนทวจยพนทดำาเนนโครงการวจยประกอบดวย 3 จงหวดใหญ ทมจำานวนผ

สงอายมากทสดของเขตอสานเหนอ อสานกลาง และอสานใต ซงไดแก จงหวดอดรธาน จงหวดขอนแกน และจงหวดอบลราชธาน ตามลำาดบ ซงการศกษาวจยครงนมเปาหมายเพอประเมนนโยบายเกยวกบการดแลผสงอายทมภาวะพงพงระยะยาวในชมชน ดงนนเพอสะทอนภาพการขบเคลอนนโยบายการดแลผสงอายทมภาวะพงพงระยะยาวสการปฏบต จงตองอาศยกระบวนการมสวนรวมของภาคเครอขายในชมชนทมบทบาทเกยวของกบการดแลผสงอายระยะยาว ไดแก คณะกรรมการกองทนสขภาพตำาบล องคกรปกครองสวนทองถน โรงพยาบาลสงเสรมสขภาพตำาบล อาสาสมครดแลผสงอาย ชมรมผสงอาย ผสงอายและครอบครว เปนตน หนวยของการวจยทเหมาะสมสำาหรบการวจยครงน จงมขอบเขตของการดแลในระดบตำาบลทสามารถเชอมโยงกบกองทนดแลสขภาพตำาบลขององคกรปกครองสวนทองถนได ซงพนทดงตารางตอไปน

ตาราง 1 แสดงขอมลลกษณะพนทวจย จงหวด อำาเภอ ตำาบล ผสงอาย

ทงหมดผสงอายเพศชาย

ผสงอายเพศหญง

10

ขอนแกน 26 198 292,217 133,524 158,693

อดรธาน 20 155 189,902 87,153 102,749

นครราชสมา

32 289 423,934 192,976 230,958

รวมทงหมด

ทมา: สำานกงานสถตแหงชาต, 2557; สำานกงานสถตจงหวด, 2557

ดงนนความหลากหลายของบรบทในชมชนอสานจงเปนสงทนกวจย

คำานงถง ในการศกษาครงนจงมเกณฑในการคดเลอกพนทวจยตามระยะของการวจยดงน

1) พนทวจยครอบคลมและกระจายทงในเขตเทศบาลเมองและเขตเทศบาลตำาบล และ องคกรบรหารสวนตำาบล ของทง 3 จงหวด

2) ผนำาสงสดขององคกรหลกในพนทดานองคกรปกครองสวนทองถน และ ดานสขภาพ มความสมครใจเขารวมโครงการวจย

7.2 ประชากรกลมเปาหมายการวจย กลมเปาหมายในขนตอนนประกอบดวย7.2.1 หนวยงาน องคกร และแกนนำาในชมชน ทมบทบาทเกยวของ

กบการดแลผสงอาย กลมเปาหมายในการศกษาครงน เปนการศกษาจากผทม

ประสบการณหรอเกยวของโดยตรงกบประเดนการดแลผสงอายของหนวยงาน องคกร และชมชน ซงเลอกโดยวธ Snowball Sampling จากบคคลทถกกลาวถง ซงมเกณฑการคดเลอก ( Inclusion criteria ) กลมเปาหมายมดงตอไปน

1) เปนผมประสบการณเกยวของกบการดแลผสงอายในชมชน 2)มความหลากหลายทางดานลกษณะประชากรของผมสวน

เกยวของ ไดแก

11

2.1) กลมผนำาชมชน ไดแก ผใหญบาน กำานน ผชวย สอบต. คณะกรรมการกองทนสขภาพตำาบล 2.3) กลมแกนนำาผสงอาย ไดแก ผนำาทางศาสนา ผนำาชมรม ประธาน/กรรมการผสงอายของชมชน2.4) กลมเจาหนาทของหนวยงานรฐ และองคกรในชมชน ททำาหนาบทบาททางนโยบาย ทางวชาการ

การดแลดานสขภาพ ดานสวสดการ และดานอนๆ ของผสงอายในชมชน ไดแก องคกรปกครองสวนทองถน ศนยอนามย สำานกงานสาธารณสขจงหวด เขตบรการสขภาพ พฒนาสงคมและความมนคงของมนษย และ ผบรหารและเจาหนาทหนวยอนๆในพนท

3) จำานวนกลมเปาหมายในแตละกลมขนอยกบการอมตว

7.2.2 ผดแลผสงอายในครอบครวและชมชน กลมเปาหมายในการศกษาครงน เปนการศกษาจากผทม

ประสบการณโดยตรงกบการดแลผสงอายของครอบครวหรอในชมชน ซงเลอกโดยวธ Snowball Sampling จากบคคลทถกกลาวถง ซงมเกณฑการคดเลอก ( Inclusion criteria ) กลมเปาหมายมดงตอไปน

1) เปนผกำาลงทำาหนาทดแลหลกในดานการทำากจกรรมขนพนฐานการดแลตนเองของผสงอายในปจจบน หรอ เคยมประสบการณดแลในดานการทำากจกรรมขนพนฐานการดแลตนเองของผสงอาย ไมเกน 6 เดอนซงแบงเปน 2 กลม คอ

1.1) ผดแลในครอบครว หมายถง ผทมความสมพนธเกยวของกบผสงอายทใหการดแล ไดแก บตร เขย/สะใภ คสมรส หลาน ญาตพนอง ทอาศยอยใครอบครว หรอไมไดอาศยอยในครอบครวเดยวกน

1.2) ผดแลในชมชน หมายถง ผทไมมความสมพนธเกยวของกบผสงอายทใหการดแล

2) มความหลากหลายทางดานลกษณะประชากรของผดแล ไดแก เพศ อาย สถานภาพสมรส ระดบการศกษา ความสมพนธกบผสงอาย อาชพ ฐานะทางเศรษฐกจ สามารถสอสารกบผอนได

12

3)จำานวนกลมเปาหมายในแตละกลมขนอยกบการอมตว

7.2.3 กลมผสงอาย กลมเปาหมายในการศกษาครงน เปนการศกษาประเมนภาวะพงพง

ระยะยาวของผสงอายทอาศยอยในชมชนทงหมด ซงมเกณฑการคดเลอกกลมเปาหมายมดงตอไปน

1) ผสงอาย ทงเพศหญงและชาย ทมอาย 60 ป ขนไป ตามทะเบยนขอมลรายงานขององคกรปกครองสวนทองถน

2) อาศยอยจรงในพนทเปาหมายของการวจย ณ วนทสำารวจ 3) สมครใจเขารวมการวจย

7.2.4 ผจดการรายกรณทผานการอบรมหลกสตรจากกรมอนามย (70 ชวโมง)

กลมเปาหมายในการศกษาครงน เปนการศกษาจากผทมประสบการณโดยตรงกบการดแลผสงอายของสถานบรการสขภาพ ซงเลอกโดยวธ Snowball Sampling จากบคคลทถกกลาวถง ซงมเกณฑการคดเลอก ( Inclusion criteria ) กลมเปาหมายมดงตอไปน

1) เปนผกำาลงทำาหนาทเปนผจดการรายกรณ ในการดแลผสงอายทมภาวะพงพงระยะยาวของสถานบรการสขภาพทงในระดบโรงพยาบาล และ โรงพยาบาลสงเสรมสขภาพตำาบล

2) มความหลากหลายทางดานลกษณะประชากรของผดแล ไดแก เพศ อาย สถานภาพสมรส ระดบการศกษา ความสมพนธกบผสงอาย อาชพ ฐานะทางเศรษฐกจ สามารถสอสารกบผอนได

3) ผานการอบรมหลกสตร 10 วนจากกรมอนามย4)จำานวนกลมเปาหมายในแตละกลมขนอยกบการอมตว

7.2.5 ผดแลทผานการอบรมหลกสตรจากกรมอนามย (70 ชวโมง) กลมเปาหมายในการศกษาครงน เปนการศกษาจากผทม

ประสบการณโดยตรงกบการดแลผสงอายของครอบครวหรอในชมชน ซง

13

เลอกโดยวธ Snowball Sampling จากบคคลทถกกลาวถง ซงมเกณฑการคดเลอก ( Inclusion criteria ) กลมเปาหมายมดงตอไปน

1) เปนผกำาลงทำาหนาทดแลหลกในดานการทำากจกรรมขนพนฐานการดแลตนเองของผสงอายในปจจบน

2) มความหลากหลายทางดานลกษณะประชากรของผดแล ไดแก เพศ อาย สถานภาพสมรส ระดบการศกษา ความสมพนธกบผสงอาย อาชพ ฐานะทางเศรษฐกจ สามารถสอสารกบผอนได

3) ผานการอบรม 70 ชวโมงจากกรมอนามย5)จำานวนกลมเปาหมายในแตละกลมขนอยกบการอมตว

8. เครองมอการวจยในการเกบรวบรวมขอมลครงน ใชวธการเกบรวบรวมขอมลเชง

คณภาพและเชงปรมาณ ในแตละขนตอนของการวจย ดงรายละเอยดตอไปน

เครองมอการวจยประกอบดวยเครองมอเชงคณภาพ และ เครองมอเชงปรมาณ ไดแก แนวทางการสมภาษณเชงลก (In-depth Interview) แนวทางการสงเกตแบบมสวนรวม (Participation Observation) และการสนทนากลม (Focus Group Discussion) และเครองมอประเมนภาวะพงพาระยะยาวของผสงอายในชมชน เครองมอประเมนคณภาพชวตของผดแล โดยเครองมอการเกบรวบรวมขอมล

8.1 เครองมอเชงคณภาพ 1)แนวทางการสมภาษณ และสนทนากลม หนวยงาน องคกร และ

แกนนำาในชมชน เปาหมายในการศกษาครงนเปนการศกษาประสบการณการทำา

บทบาทหนาทดแลผสงอายของหนวยงาน องคกร แกนนำาชมชน ทผานมา เครองมอในการศกษาครงนอาศยเครองมอเชงคณภาพ ไดแก การสมภาษณเจาะลก การสนทนากลม และการสงเกตแบบมสวนรวม โดยไดดดแปลงจากเครองมอ การศกษาวจยเรอง ภาระและผลกระทบในการดแล

14

ผสงอายระยะยาวภายใตวฒนธรรมไทย ซงประเดนกรอบคำาถามของเครองมอการวจยมดงตอไปน

(1) สภาพสถานการณผสงอายในชมชน ? นโยบาย แผนงาน และงบประมาณ ของหนวยงานเกยวกบการดแลผสงอายในชมชน? กจกรรมทเกยวของกบผสงอายในรอบปทผานมา? บรการดแลผสงอายของหนวยงานในชมชน ? ประเภทการจดบรการดแลผสงอายในชมชน ? เสยงสะทอนจากชมชน ? ผลลพธของการดแลผสงอายทผานมา ? นโยบาย ทศทาง แผนงานการดแลผสงอายในอนาคต ?

(2) กองทนทเกยวของกบการดแลผสงอาย ทงทเปนทางการ และ ไมเปนทางการ มอะไรบาง ? กจกรรม และ สวสดการของกองทนทเกยวของกบการดแลผสงอายระยะยาว ? แผนงานโครงการดแลผสงอายทอยภายใตกองทนสขภาพตำาบล เปนอยางไร ? งบประมาณในการสนบสนนการดแลผสงอาย เปนอยางไร ? ทศทาง นโยบาย และแนวโนมการดแลผสงอายของกองทนดแลผสงอายในชมชน ? ปญหา อปสรรคและความตองการการดแลผสงอายในชมชนเปนอยางไร ?

(3) (กรณปทผานมาไดถกคดเลอกใหเปนตำาบลนำารองดแลระยะยาว) กระบวนการดแลผสงอายระยะยาวเปนอยางไร? มหนวยงาน องคกร แกนนำา อะไรบางทเกยวของ และมบทบาทหนาทอยางไร ? การจดสรรงบประมาณการดแลผสงอายระยะยาวทำาอยางไร ? ผลลพธของการดแลเปนอยางไร ? เสยงสะทอนจากชมชน ? ปญหา อปสรรคและความตองการการดแลผสงอายในชมชนเปนอยางไร ?

2)แนวทางการสมภาษณเจาะลกผดแลผสงอายในครอบครวและชมชน

เปาหมายในการศกษาครงนเปนการศกษาประสบการณการทำาบทบาทหนาทดแลผสงอายระยะยาวในครอบครว เครองมอในการศกษาครงนอาศยเครองมอเชงปรมาณ ไดแก แบบประเมนคณภาพชวต และเครองมอเชงคณภาพ ไดแก การสมภาษณเจาะลก การสนทนากลม และการสงเกตแบบมสวนรวม โดยไดดดแปลงจากเครองมอ การศกษาวจย

15

เรอง ภาระและผลกระทบในการดแลผสงอายระยะยาวภายใตวฒนธรรมไทย ซงประเดนกรอบคำาถามของเครองมอการวจยมดงตอไปน

เหตผลของการเปนผดแลคออะไร ? ประสบการณการดแลระยาวเปนอยางไร ? ระยะเวลาการดแลระยะยาว และ เปนอยางไร ? กจกรรมการดแลในรอบ 24 ชวโมง เปนอยางไร ? ตนทนคาใชจายการดแลผสงอายระยะยาวในรอบ 1 เดอนทผานมา ? ความตองการความชวยเหลอในกจกรรมการดแลประจำาวนเปนอยางไร ? กจกรรมการดแลทตองการความชวยเหลอ เปนอยางไร? ผชวยผดแลกจกรรมการดแลประจำาวนทตองการ มลกษณะเปนอยางไร ? กจกรรมการดแลทไมสามารถทำาไดเอง เปนอยางไร ? บคลากรดานสขภาพและดานสงคมทการใชบรการดแลระยะยาว เปนอยางไร ? กจกรรมการดแลระยะยาวเปนอยางไร ? ปญหาหรออปสรรคในการดแลเปนอยางไร ? ผลลพธทไดอะไรบางจากการเปนผดแล ?

3)แนวทางการสมภาษณเจาะลกผดแลผสงอายในชมชน เปาหมายในการศกษาครงน เปนการศกษาประสบการณในการทำา

บทบาทหนาทดแลผสงอายระยะยาวทไมใชคนในครอบครวแตอาศยอยในชมชนเดยวกน เครองมอในการศกษาเปนเครองมอเชงคณภาพ ไดแก การสมภาษณเจาะลก การสนทนากลม และการสงเกตแบบมสวนรวม โดยไดดดแปลงจากเครองมอ การศกษาวจยเรอง ภาระและผลกระทบในการดแลผสงอายระยะยาวภายใตวฒนธรรมไทย ซงประเดนกรอบคำาถามของเครองมอการวจยมดงตอไปน

เหตผลของการเขามาทำาหนาทเปนผดแลผสงอายระยะยาว ? อาสาสมครดแลผสงอายในชมชนเกดขนไดอยางไร? บทบาทและการดำาเนนกจกรรมการดแลผสงอายระยะยาว ในรอบ 1 เดอนทผานมา (จำานวนผปวย กจกรรมการดแล ระยะเวลาทใชในการดแล ความถของการทำากจกรรมการดแล) เปนอยางไร ? ผลลพธการดแลผสงอายในชมชนทผานมาเปนอยางไร ? ความตองการสนบสนนเพอจะใหการดแลผสงอายในชมชนดขน ? บทบาทขององคกรภาครฐ องคกรทองถน และ องคกรเอกชน ทใหการสนบสนนในการดแลผสงอายในชมชน ทผานมาเปนอยางไร

16

? ปญหา อปสรรคและความตองการการดแลผสงอายในชมชนเปนอยางไร ?

8.2 เครองมอเชงปรมาณเครองมอประเมนภาวะพงพาระยะยาวในผสงอาย เปาหมายในการศกษาครงนเพอประเมนภาวะพงพงระยะยาวของผสง

อายทอาศยอยในชมชน ซงเครองมอในการประเมนเปนเครองมอประเมน ภาวะพงพาระยะยาวของ กระทรวงสาธารณสข ทประกอบดวยการประเมนความสามารถในการปฏบตกจกรรมประจำาวนขนพนฐาน การปฏบตกจกรรมประจำาวนขนสง ภาวะสมองเสอม และ ภาวะซมเศราของผสงอาย

1) เครองมอประเมนความสามารถในการปฏบตกจกรรมขนพนฐาน ใชเครองมอ the Barthel index (Collin et al., 1988)

เนองจากเปนเครองมอทไดรบการยอมรบอยางกวางขวางและงายในการสอสารกบผตอบ ประกอบดวยการประเมน 10 กจกรรม ไดแก การรบประทานอาหาร การลกนงจากเตยง การใชหองนำา การเขาและออกจากหองนำา การลางหนาหวผม อาบนำา การเดนในทางราบ เดนขนลงบนได แตงตว การกลนอจจารระ กลนปสสาวะ และเครองมอนไดรบการแปลเปนภาษาไทย (Jitapunkul, 1994) โดยใชเกณฑการตดสนภาวะทพพลภาพรนแรง คอ เทากบหรอนอยกวา 12 คะแนนจากคะแนนเตม 20 คะแนน (Challis et al., 2000; Jitapunkul et al., 2003)

2)เครองมอประเมนการปฏบตกจกรรมเพอการดำารงชวตอยในชมชน

ใชเครองมอ Physical Self Maintenance Scale หรอ Lowton Instrumental Activities of Daily Living Scale เนองจากเครองมอนถกพฒนาขนมาเพอใชในการวางแผนและประเมนการรกษาหรอการปฏบตทใชสำาหรบผสงอาย 60 ปขนไป และอาศยอยในชมชน เครองมอนมจดดคอ ประเมนงาย ผดแลสามารถประเมนได เสรจสนไว ใชระยะเวลา 5-10 นาท แสดงใหเหนระดบการทำานายเกยวกบการดแลทจำาเปน มเหตการณเกยวกบดานจตใจทเปนคณสมบตทด และมคา Test-

17

retest เทากบ 0.93-0.96 และ Inter-rater เทากบ 0.87-0.91 เครองมอนไดรบการแปลเปนภาษาไทย (สทธชย จนตะพนธกล, 2545; Jitapunkul, 1994) 5) เครองมอประเมนคณภาพชวต

มเปาหมายเพอประเมนคณภาพชวตของผดแลผสงอายระยะยาวในชมชน ซงเครองมอประเมนคณภาพชวตทเลอกใชเปนเครองมอทพฒนามาจากเครองชวดคณภาพชวตขององคการอนามยโลก ประกอบดวยการประเมนดานรางกาย ดานจตใจ ดานสงคม และดานสงแวดลอม จำานวนทงหมด 26 ขอ และแบงคณภาพชวตออกเปน 3 กลม ไดแก มคณภาพชวตด คณภาพชวตกลาง และคณภาพชวตไมด ซงจากการศกษาคาความเชอมนของเครองมอพบมคาความเชอมน เทากบ 0.8406 คาความเทยงตรง เทากบ 0.6515 โดยเทยบกบแบบวด WHOQOL – 100 ฉบบภาษาไทยท WHO ยอมรบอยางเปนทางการ (สวฒน มหตนรนดรกล วระวรรณ ตนตพวฒนสกล และวนดา พมไพศาลชย, 2540)

8.3 การควบคมคณภาพเครองมอวจยเชงคณภาพเครองมอวจยเชงคณภาพ มรายละเอยดของการควบคมคณภาพ

ของเครองมอวจยจำาแนกตามประเภทของเครองมอดงรายละเอยดตอไปน1) การสรางเครองมอการวจย เครองมอเชงคณภาพ ไดแก แบบสมภาษณเจาะลก การสนทนากลม

แบบสงเกตแบบมสวนรวม มแนวทางในการสรางเครองมอโดย การกำาหนดกรอบประเดนใหครอบคลมเนอหาการวจย

2) คณภาพของผใชเครองมอการวจย (data collector)นอกจากการควบคมคณภาพของเครองมอการวจยแลว ในการวจย

ครงนมการควบคมคณภาพของผใชเครองมอการวจย โดยทมนกวจยมคณสมบตดงน (1) มวฒการศกษาระดบปรญญาโท (2) ผานการฝก (Training) การวจยเชงคณภาพ และ เทคนคการเกบขอมล และการวเคราะหขอมลเชงคณภาพ

18

(3) มประสบการณในการวจยเชงคณภาพ3)การตรวจสอบคณภาพของขอมลการวจย3.1) การตรวจสอบความนาเชอถอของขอมล ดวยวธการตรวจสอบ

สามเสา (Triangulation) ซงในกระบวนการวจยใชวธการตรวจสอบขอมลดานวธการ (Methods triangulation) โดยการรวบรวมขอมลทใชหลากหลายวธประกอบกน ไดแก การสมภาษณเจาะลก การสนทนากลม การสงเกต ศกษาเอกสาร การถายภาพ การใชขอมลจากทกแหลงขอมล (Data Triangulation) แหลงขอมลในการวจยครงนจงม 3 กลม คอ กลมผดแลผสงอายซงเปนประชากรหลก ผสงอาย และผทมสวนเกยวของทงหมด

3.2) การสรปทบทวนการวจยรวมกบกลมเปาหมาย (Participant debriefing) เปดโอกาสใหสมาชกในชมชนมการตรวจสอบ (Member check) ทบทวนขอมลดบ การวเคราะห รายงานผลทเปนผลลพธของการวจย เปนสงทจำาเปน และทำาใหการศกษาความนาเชอถอ โดยการสนทนากลมกบผรในชมชน

3.3) ใชการวเคราะหกรณศกษาภาวะทพพลภาพของผสงอายทมความหลากหลาย (Diverse case analysis) ของทกมตทเกยวของกบผสงอายทมภาวะทพพลภาพ

3.4) การวจยครงนใชขอมลในภาคสนามทมความเพยงพอ (Referential adequacy) มการอมตว มาวเคราะห สงเคราะห สรปผลการวจย และสรางกรอบแนวคดในการวจย

3.5) ความสามารถในการยนยนไดของขอมล (Confirm ability) ไดออกแบบการจดเกบขอมลดบใน

การวจยทงหมดโดยการบนทกทงสมดและการลงในโปรแกรมคอมพวเตอร ทสามารถตรวจสอบขอมลแหลงทมาของขอมลไดโดยการจดทำารหสขอมลกำากบรายการขอมลทกอยางในกระบวนการวจย ซงสามารถยอนกลบหาแหลงของขอมลไดอยางชดเจนและสะดวก

9. การวเคราะหขอมล

19

9.1 ขอมลเชงคณภาพขอมลทไดจากการศกษาเชงคณภาพ ไดแก การสมภาษณเจาะลก

การสงเกตแบบมสวนรวม การสนทนากลม และศกษาเอกสาร จะถกนำามาวเคราะหโดย

1) กำาหนดตารางการบนทกขอมลการสมภาษณเจาะลก การสงเกตแบบมสวนรวม การสนทนากลม ใหเปนแนวทางเดยวกนและใหครอบคลมประเดน

2) ตรวจสอบความครบถวนสมบรณของขอมลหลงการเกบขอมลทกครง และขอมลทไดจะถกนำามาจดพมพลงในแบบฟอรมบนทกการลงขอมลโดยใชตารางโปรแกรม excel ใหแลวเสรจเรวทสด

3) ขอมลทบนทกเสรจจะถกนำามาวธวเคราะหเนอหา (Content Analysis) และการตความ (Interpretation) แลวกำาหนดรหสของขอมล โดย นกวจยและผชวยนกวจยเปนคนกำาหนดรหสขอมลทตนเองรวบรวมมาไดในแตละฉบบโดยอสระ

4) ตรวจสอบการกำาหนดรหสของขอมลแตละฉบบดวยการใหนกวจยและผชวยนกวจยลงรหสขอมลซำาในบนทกขอมลทไมใชของตนเองโดยอสระ

5) นกวจยและผชวยนกวจยรวมแลกเปลยนการลงรหสขอมล โดยการตความ (Interpretation) ขอมล ตรวจสอบการลงรหสขอมลและลงรหสขอมลใหม

6) วเคราะหเนอหา (Content Analysis) และ วเคราะหประเดน (Thematic analysis) ตามลำาดบชนของขอมล

7) จดกลมของขอมลจากรหสขอมล และนำาไปสการสรางบทสรปยอย แลวจงสรางเปนบทสรปของการศกษาแตละประเดน (Thematic analysis) ตามวตถประสงคการวจย

8) สราง Framework จากขอมลทไดในภาคสนาม

20

9) ตรวจสอบความนาเชอถอของขอมลจากการวเคราะห ดวยวธสะทอนขอมลกบชมชน เพอตรวจสอบยนยนวาขอมลทไดนาเชอถอสมบรณครอบคลมประเดนทศกษา

9.2 ขอมลเชงปรมาณวเคราะหโดย1) การวเคราะหและนำาเสนอผลสถตเชงพรรณา ขอมลทวไป ปจจยท

เกยวของ และขอมลภาวะพงพาระยะยาว ตามระดบการวดตวแปร ดวยจำานวน รอยละ คาเฉลยหรอคามธยฐาน สวนเบยงเบนมาตรฐานหรอพสยคอวไทล

2) การวเคราะหและนำาเสนอผลปจจยทเกยวของกบเกดภาวะพงพาระยะยาว คณภาพชวต โดยการวเคราะห Chi-square, Multiple logistic regressions, Adjusted OR, 95%CI

3) การวเคราะหและนำาเสนอผลของภาวะพงพาระยะยาวและระดบความรนแรงของภาวะพงพาระยะยาว ดวย Prevalence rate และ 95%CI 10. ประโยชนทคาดวาจะไดรบ

ผลของการศกษาวจยคาดวาจะสามารถนำาไปใชไดทงในระดบนโยบายและระดบปฏบตของหนวยงานทเกยวของ ไดแก กระทรวงสาธารณสขและหนวยงานภายใตสงกด กระทรวงพฒนาสงคมและความมนคงของมนษยและหนวยงานภายใตสงกด องคการปกครองสวนทองถน รวมถงหนวยงานอน ๆ ทเกยวของ และ ประชาชนในพนท ซงสามารถนำาผลการศกษาวจยไปใชประโยชน ไดแก

1) เพอใชเปนขอมลในการเตรยมระบบการดแลระยะยาวทสอดคลองกบสงคมอสานสำาหรบผบรหารและผทเกยวของเชงนโยบายระดบประเทศในการวางแผนดแลผสงอายและจดระบบการดแลผสงอายระยะยาวของประเทศไทยในอนาคต

21

2) เพอใชเปนขอมลสำาหรบชมชนและทองถนในการวางแผนดแลผสงอายระยะยาวในชมชน

3) เพอนำาเสนอองคความรใหมเกยวกบรปแบบและแนวทางในการดแลผสงอายระยะยาวในชมชนภายใตวฒนธรรมไทย

4) พฒนาองคความรใหมเกยวกบวฒนธรรมการดแลผสงอาย และ การดแลผสงอายระยะยาวในชมชน ทสามารถเปนบทเรยนรในการดแลผสงอายของประเทศไทยและสากลได

11. ระยะเวลาดำาเนนโครงการ วนเรมตน สนสดโครงการ –ตลาคม 2559 – กนยายน 2560

12. งบประมาณคาใชจายรายละเอยดคาใชจาย จำานวน

เงน(บาท)1. หมวดเงนเดอนและคาจาง1.1 ทมงานวจย-3 คน X 4 เดอน X 5,000 บาท 60,0002. หมวดคาดำาเนนการ1) เวทโสเหร ครงท 1 เพอชแจงโครงการ และแลกเปลยนขอมลการดำาเนนงานดแลผสงอายในชมชน และสรางความรวมมอในการศกษาวจย เพอพฒนานโยบายสาธารณะกองทนดแลผสงอายระยะยาวในชมชนอสาน-คาอาหารกลางวน 50 คน X 200 บาท X 1 มอ X 3 จงหวด

30,000

-คาอาหารวางและเครองดม 50 คน X 30 บาท X 2 มอ X 3 จงหวด

9,000

-คาพาหนะเดนทางเหมาจาย ไป-กลบ 200 บาท X 50 คน X 3 จงหวด

30,000

22

-คาจางเหมารถโดยสารไมประจำาทาง 12 ทนงพรอมนำามน 1 คน X 4,000 บาท X 4 วน

16,000

-คาตอบแทนผชวยเกบรวบรวมขอมล 20 ชด X 9 ตำาบล X 100 บาท

18,000

-คาของสมนาคณผใหขอมล 20 คน X 9 ตำาบล X 100 บาท 18,000-คาจางเหมารถโดยสารไมประจำาทาง 12 ทนงพรอมนำามน 1 คน X 3,000 บาท X 4 วน

12,000

-คาพาหนะเดนทางเหมาจาย ไป-กลบ 2,000 บาท X 2 ครง X 3 จงหวด

6,000

2) ประเมนผลลพธการดำาเนนงานของกองทนดแลผสงอายระยะยาวในชมชนฯ (1) เครองมอเชงคณภาพฯ ไดแก การมสวนรวมของชมชน ภาระและผลกระทบของผดแล-คาตอบแทนผชวยเกบรวบรวมขอมล 30 ชด X 9 แหง X 100 บาท

27,000

-คาของสมนาคณผใหขอมล 30 คน X 9 ตำาบล X 50 บาท 13,500-คาจางเหมารถโดยสารไมประจำาทาง 12 ทนงพรอมนำามน 1 คน X 4,000 บาท X 4 วน

16,000

-คาพาหนะเดนทางเหมาจาย ไป-กลบ 1,000 บาท X 2 ครง X 4 จงหวด

8,000

(2) เครองมอเชงปรมาณ ภาวะพงพาระยะยาวของผสงอาย คณภาพชวต-คาถายเอกสารแบบสอบถาม 2,000 ชด X 4 บาท (ผสงอาย)

8,000

-คาถายเอกสารแบบสอบถาม 2,000 ชด X 3 บาท (ผดแล) 6,000-คาถายเอกสารแบบสอบถาม 2,000 ชด X 2 บาท (ชมชน) 4,000-คาตอบแทนผชวยเกบรวบรวมขอมล 2,000 ชด X 20 บาท 40,000-คาตอบแทนผลงรหสขอมล 2,000 ชด X 10 บาท 20,000

23

5) วพากษรางขอเสนอเชงนโยบายการดแลผสงอายระยะยาวในชมชนโดยผเชยวชาญ-คาสมนาคณวทยากร 600 บาท X 6 ชวโมง X 3 คน 10,800-คาพาหนะเดนทาง ไปกลบ 8,000 บาท X 2 คน 16,000-คาทพกทมวจย 1,500 บาท X 2 หอง X 1 คน 3,000-คาอาหารกลางวน 20 คน X 300 บาท X 1 มอ X 1 วน 6,000-คาอาหารวางและเครองดม 20 คน X 100 บาท X 2 มอ X 1 วน

4,000

-คาจางเหมาพมพเอกสาร 300 หนา X 15 บาท 4,5006) ปรบปรงขอเสนอแนะเชงนโยบายการพฒนานโยบายดแลผสงอายระยะยาวในชมชนเพอเผยแพรและขยายองคความรและขบเคลอนในเวทสาธารณะ-คาสมนาคณวทยากร 600 บาท X 6 ชวโมง X 3 คน 10,800-คาอาหารกลางวน 20 คน X 300 บาท X 1 มอ X 1 วน 6,000-คาอาหารวางและเครองดม 20 คน X 100 บาท X 2 มอ X 1 วน

4,000

-คาจางเหมาพมพเอกสาร 300 หนา X 15 บาท 4,500-คาจางเหมาจดทำารปเลมรายงาน 100 บาท X 200 เลม 20,0003. หมวดคาบรหารจดการ-คาตดตอประสานงาน 500 บาท X 12 เดอน 6,0004. หมวดคาครภณฑ-เครองอดเสยง 4,000 บาท X 2 เครอง 8,000-External hard disk 3,000 บาท X 2 เครอง 6,000-เครอง print laser 8,000 บาท X 1 เครอง 8,0005.วสด อปกรณ-กระดาษ 20 รม 5,000-Flash drive (32 GB) 10 อน (พนท) X 500 บาท 5,000

24

-หมกพมพ 2,000 บาท X 3 ตลบ 6,000-ปากกา 4 กลอง X 200 บาท 800-สมดปกออน 12 โหล X 120 บาท 1,440รวมจำานวนเงนทงหมดสแสนสามพนสามรอยสสบบาทถวน 433,040

13. ผรบผดชอบโครงการ ดร.ศราณ ศรหาภาค หวหนางานบรการวชาการ และ ศนยศกษา นวตกรรม และวจยสถาบน วทยาลยพยาบาลบรมราชชนน ขอนแกน ทอย 354 หม 2 ตำาบลบานเปด อำาเภอเมอง จงหวดขอนแกน 40000

(นางศราณ ศรหาภาค)

หวหนางานบรการวชาการ และ ศนยศกษา นวตกรรม และวจยสถาบน วทยาลยพยาบาลบรมราชชนน ขอนแกน

25

ประวตและผลงานหวหนาโครงการวจย1. ประวตสวนตว

1) นางศราณ ศรหาภาค อาย 46 ป วน/เดอน/ปเกด 16 สงหาคม 2513 ตำาแหนง พยาบาลวชาชพ (ดานการสอน) วทยาลยพยาบาลบรมราชชนน

ขอนแกน สถานทปฏบตงานวทยาลยพยาบาลบรมราชชนน ขอนแกน

2. ประวตการศกษาป 2556 ปรชญาดษฎบณฑต (สาขาการพฒนาสขภาพชมชน)

คณะแพทยศาสตร มหาวทยาลยขอนแกนป 2542 พยาบาลศาสตรมหาบณฑต (สาขาการพยาบาลชมชน)

มหาวทยาลยขอนแกนป 2540 สาธารณสขศาสตรบณฑต (อาชวอนามยและความ

ปลอดภยในการทำางาน) มหาวทยาสโขทยธรรมาธราช

ป 2536 ประกาศนยบตรพยาบาลศาสตรและผดงครรภชน 1 วทยาลยพยาบาลบรมราชชนนลำาปาง จงหวดลำาปาง

3. ความเชยวชาญ1) การดแลผสงอายในชมชน (Ageing Care)2) การสรางเสรมสขภาพ (Health Promotion and Prevention)3) การพฒนาระบบสขภาพชมชน (Community Health System)4) การดแลสขภาพทบาน (Home Health Care)5) การวจยเชงคณภาพ (Qualitative Research)

4. ผลงานดานการวจยและวชาการทเผยแพรทงภายในและภายนอกประเทศ

26

Siranee Sihapark, Piyathida Kuhirunyaratn and Hongtu Chen. 2014. Severe Disability Among Elderly

Community Dwellers in Rural Thailand: Prevalence and Associated Factors. Ageing

International. 39(3)210-220: DOI 10.1007/s12126-013-9190-7.Hongtu Chen, Somsak Chunharus, Ladda Damrikarnlerd, Komatra Chuengsatiansup Siranee Sihapark,

Sue E. Levkoff, and Dolores Gallagher-Thompson.2013. Dementia Care in Thailand:

Infrastructure and Research Development. Brigham and Women’s Hospital Harvard Medical

School. Ratana Somrongthong, Sunanta Wongchalee,Korrawan Yodmai, Piyathida Kuhirunyaratn, Siranee

Sihapark and Sheh Mareed. 2013. Quality of life and health status among Thai elderly after

economic crisis, Khon Kean province, Thailand. European Journal Scientific Research. 112(3).

www.europeanjournalofscientificresearch.com/issues/EJSR_112_3.html Siranee Sihapark and Piyathida Kuhirunyaratn. 2012. Risk Factors for Onset Disability in

Community – Dwelling Elderly: A systematic review. In: University of Porto and Burapha

University. Editors. Proceedings of The Burapha university International Conference 2012

Global Change Opportunity &Risk. 2012 July 9 – 11; Jomtien Palm beach Hotel &

Resort. (P.53 – 76). Pattaya: Thailand.ศราณ ศรหาภาค. 2558. ผลของการบรการสรางเสรมสขภาพผสงอายภายใต

กระบวนการพฒนาผเรยนทใชชมชนเปนฐาน. วารสารคณะพยาบาลศาสตร มหาวทยาลยสยาม. 16 (31).

เดอน กรกฎาคม –ธนวาคม.

โกมาตร จงเสถยรทรพย, ศราณ ศรหาภาค,ฉนททตย องประภาพรชย และ คณศร เตงรง. 2558. การดแล

สขภาพทบานในระบบบรการปฐมภมของไทย. สถาบนวจยระบบสาธารณสข.

27

ศราณ ศรหาภาค, โกมาตร จงเสถยรทรพย, และ คณศร เตงรง. 2557. ภาระและผลกระทบการดแลผสงอาย

ระยะยาวภายใตวฒนธรรมไทย. สถาบนวจยระบบสาธารณสข และ สำานกวจยสงคมและสขภาพ ก

กระทรวงสาธารณสข.ศราณ ศรหาภาค และ คณะ. รปแบบบรการการสรางเสรมสขภาพผสงอายดวยหวใจความเปนมนษย โดยนกศกษาพยาบาล: กรณศกษาจงหวดขอนแกน. ประชมวชาการและนำาเสนอผลงานวชาการ ระดบชาตเรอง สหวทยาการ: ความหลากหลายทางวฒนธรรมสประชาคมอาเซยน 17-18 กรกฎาคม 2557 ณ โรงแรมธรรมรนทรธนา อำาเภอเมอง จงหวดตรง.

ศราณ ศรหาภาค. 2556. รปแบบการปองกนภาวะทพพลภาพของผสงอายทอาศยอยในชมชนโดยการมสวนรวม

ของชมชน อำาเภอซำาสง จงหวดขอนแกน. วทยานพนธปรญญาปรชญาดษฎบณฑต

มหาวทยาลยขอนแกน.ศราณ ศรหาภาค และ คณะ. 2556. รปแบบบรการการสรางเสรมสขภาพผสงอายดวยหวใจความเปนมนษยโดยตว แบบสรางเสรมสขภาพ. วทยาลยพยาบาลบรมราชชนน ขอนแกน. ศราณ ศรหาภาคและคณะ.2555. ผลลพธของกระบวนการพฒนาหลกสตรฝกอบรมเพอพฒนา

ศกยภาพ อสม. สการใหบรการดวยหวใจความเปนมนษย กรณศกษา เขตชนบท อำาเภอนำาพอง จงหวด

ขอนแกน. สำานกงานหลกประกนสขภาพแหงชาต เขต 7.

ศราณ ศรหาภาค และคณะ. 2555. การประยกตใชกระบวนการคดอยางเปนระบบ ภายใตโครงการ

ศนยนวตกรรม การจดการเรยนการสอนการพฒนากระบวนการคดอยางเปนระบบสำาหรบคร ตนแบบ. วทยาลยพยาบาลบรมราชชนน ขอนแกน.

28

ศราณ ศรหาภาค. 2553. ทนในชมชน: การเคลอนไหวแกไขปญหาสรา กรณศกษาบานโคกใหญ อำาเภอนำาพอง

จงหวดขอนแกน. วารสารวจยระบบสาธารณสข. 4(เมษายน มถนายน– ): 266 – 280. ศรพร เหลองอดม และ ศราณ ศรหาภาค. 2553. ระบบสขภาพชมชนตำาบลบานเปด อ.เมอง จ.ขอนแกน.

สถาบนวจยและพฒนาระบบสขภาพชมชน มหาวทยาลยขอนแกน. ศราณ ศรหาภาค และคณะ. 2550. แนวทางพฒนาศกยภาพเครอขายสงเสรมสขภาพผสงอายในชมชน :

กรณศกษาบานหวบง อ.นำาพอง จ.ขอนแกน. วารสารสมาคมศษยเกาพยาบาลกระทรวงสาธารณสข. 18.

มกราคม ธนวาคม– : 38 – 47. ศราณ ศรหาภาค และคณะ. 2543. ความสมพนธระหวาง ความเครยด พฤตกรรมสขภาพ กบระดบความรนแรง

ของโรคความดนโลหตสง. กรมสขภาพจต กระทรวงสาธารณสข.ศราณ ศรหาภาค. 2542. คณภาพชวตของผสงอายทอาศยอยในเขตชนบท จงหวดเชยงราย. (วทยานพนธปรญญา

พยาบาลศาสตรมหาบณฑต มหาวทยาลยขอนแกน).

5. ผลงานตำาราวชาการศราณ ศรหาภาค และคณะ. 2559. การดแลระยะยาว: แนวคดสปฏบตการดแลผสงอายระยะยาวในชมชน. ขอนแกน:

เพญพรนตง.ศราณ ศรหาภาค. 2559. การดแลสขภาพทบาน: เครองมอดแลสขภาพชมชน.ขอนแกน: เพญพรนตง. ศราณ ศรหาภาค.2558. พฒนาเสรมสมรรถนะการบรหารจดการระบบสขภาพอำาเภอ: เรยนรส

การพฒนาระบบสขภาพอำาเภอ. ขอนแกน: เพญพรนตง.