การศกษาผลสมฤทธทางการเรยนวทยาศาสตรและความคดสรางสรรคทางวทยาศาสตรของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 3 ทไดรบการจดการเรยนรดวยชดกจกรรมพฒนากระบวนการคดอยาง

สรางสรรคทางวทยาศาสตร

สารนพนธ ของ

มสยา แสนสม

เสนอตอบณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ เพอเปนสวนหนงของการศกษา ตามหลกสตรปรญญาการศกษามหาบณฑต สาขาวชาการมธยมศกษา

ตลาคม 2552

การศกษาผลสมฤทธทางการเรยนวทยาศาสตรและความคดสรางสรรคทางวทยาศาสตรของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 3 ทไดรบการจดการเรยนรดวยชดกจกรรมพฒนากระบวนการคดอยาง

สรางสรรคทางวทยาศาสตร

สารนพนธ ของ

มสยา แสนสม

เสนอตอบณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ เพอเปนสวนหนงของการศกษา ตามหลกสตรปรญญาการศกษามหาบณฑต สาขาวชาการมธยมศกษา

ตลาคม 2552 ลขสทธเปนของมหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ

การศกษาผลสมฤทธทางการเรยนวทยาศาสตรและความคดสรางสรรคทางวทยาศาสตรของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 3 ทไดรบการจดการเรยนรดวยชดกจกรรมพฒนากระบวนการคดอยาง

สรางสรรคทางวทยาศาสตร

บทคดยอ ของ

มสยา แสนสม

เสนอตอบณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ เพอเปนสวนหนงของการศกษา ตามหลกสตรปรญญาการศกษามหาบณฑต สาขาวชาการมธยมศกษา

ตลาคม 2552

มสยา แสนสม. 2552. การศกษาผลสมฤทธทางการเรยนวทยาศาสตรและความคดสรางสรรคทาง วทยาศาสตรของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 3 ทไดรบการจดการเรยนรดวยชดกจกรรม

พฒนากระบวนการคดอยางสรางสรรคทางวทยาศาสตร . สารนพนธ กศ.ม (การมธยมศกษา). กรงเทพฯ : บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ. อาจารยทปรกษาสารนพนธ : รองศาสตราจารย ดร.ชตมา วฒนะคร การวจยครงน มความมงหมายเพอศกษาผลสมฤทธทางการเรยนและความคดสรางสรรคทางวทยาศาสตร ของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 3 ทเรยนดวยชดกจกรรมพฒนากระบวนการคดอยางสรางสรรคทางวทยาศาสตร กลมตวอยางทใชในการวจยครงน เปนนกเรยนระดบชนมธยมศกษาปท 3 ภาคเรยนท 1 ปการศกษา 2552 โรงเรยนอสสมชญธนบร กรงเทพมหานคร จ านวน 50 คน ไดมาจากการสมอยางงาย) Simple Random Sampling) (โดยวธการจบฉลาก ซงเรยนดวยชดกจกรรมพฒนากระบวนการคดอยางสรางสรรค โดยใชแบบแผนการทดลองแบบ One Group Pretest – Posttest Design เครองมอทใชเปนแบบทดสอบวดผลสมฤทธทางการเรยนวทยาศาสตร และแบบทดสอบวดความคดสรางสรรคทางวทยาศาสตร การวเคราะหขอมล ใชวธการทางสถต t-test Dependent Samples or Correlated Samples ผลการวจยสรปไดดงน 1. ผลสมฤทธทางการเรยนวทยาศาสตรของนกเรยนระดบชนมธยมศกษาปท 3 ทเรยนดวยชดกจกรรมพฒนากระบวนการคดอยางสรางสรรคทางวทยาศาสตร หลงเรยนสงขนอยางมนยส าคญทางสถตทระดบ .01 2. ความคดสรางสรรคทางวทยาศาสตรของนกเรยนระดบชนมธยมศกษาปท 3 ทเรยนดวยชดกจกรรมพฒนากระบวนการคดอยางสรางสรรค หลงเรยนสงขนอยางมนยส าคญทางสถต ทระดบ .01

A STUDY ON THE ACHIEVMENT AND SCIENTIFIC CREATION OF MATHAYOMSUKSA III STUDENTS LEARNING

BY USING CREATIVE PROCESS DEVELOPMENT PACKAGE

AN ABSTRACT BY

MUSSAYA SANSOM

Presented In Partial Fulfillment of the Requirements for the Master of Education degree in Secondary Education

at Srinakharinwirot University October 2009

Mussaya Sansom. (2009). A Study on the achievement in Science and Ability of Scientific Creation of Mathayomsuksa III Students Learning by using Creative

Process Development Package. Master’s Project, M.Ed. (Secondary Education). Bangkok :Graduate School. Srinakharinwirot University. Project Advisor: Assoc. Prof. Dr.Chutima Vatanakhiri. The purpose of this research was to study the achievement in Science and scientific creation of Mathayomsuksa III Assumption College Thonburi Dramatic Arts by using Creative Process Development Package. The sample of this research were 50 Mathayomsuksa III students in the First Semester of Academic Year 2009 at Assumption College Thonburi . They were selected by random sampling technique. Teaching by using Creative Process Development Package. and using One Group Pretest-Posttest Design. Instruments used in this research were the science achievement tests and creative intelligence test. The obtain data were analyzed by t-test Dependent Samples or Correlated Samples. The findings were as follows : 1. The achievement in science of students after the study was higher than the previous at the .01 level of significance. 2. The creativity in science of students after the study was higher than the previous at the .01 level of significance.

ประกาศคณปการ สารนพนธฉบบนส าเรจลลวงไดตามวตถประสงคดวยความกรณาเปนอยางยงจากการใหค าแนะน าปรกษา ตลอดจนการแกไขปรบปรงขอบกพรองตางๆจาก รองศาสตราจารย ดร. ชตมา วฒนะคร อาจารยทปรกษาสารนพนธ ผชวยศาสตราจารยสนธยา ศรบางพล และดร.ราชนย บญธมา ท าใหสารนพนธฉบบนสมบรณยงขน ผวจยขอกราบขอบพระคณ คณาจารยทกทานทไดใหการอบรมสงสอนในดานตางๆ อนไดมาซงความรทเปนประโยชนตอการท าสารนพนธและขอขอบพระคณผเชยวชาญทกทานทไดกรณาตรวจแนะน าและใหค าปรกษาพรอมแนวทางในการแกไขปรบปรงเครองมอในการท าการวจย อนสงผลใหส าเรจลลวงไปดวยด ขอกราบขอบพระคณ อาจารยอดมลกษณ นกพงพม อาจารยอาภาพร สงหราช และอาจารยวไลพร ศลางาม ซงเปนผเชยวชาญในดานตางๆ ทกรณาใหความอนเคราะหตรวจแกไขเครองมอตลอดจนใหค าปรกษาและขอเสนอแนะอนเปนประโยชนตอการวจยครงนเปนอยางยง ขอกราบขอบพระคณผอ านวยช านาญ เหลารกษผล และคณาจารยทกทาน โรงเรยนอสสมชญธนบร ทใหความอนเคราะหในการด าเนนการวจยทงในดานสถานทและบคลากร ผวจยขอขอบใจส าหรบนกเรยนชนมธยมศกษาปท 3 หอง 4 ภาคเรยนท 1 ปการศกษา 2552 ของโรงเรยนอสสมชญธนบร ทใหความรวมมอเปนอยางดในการท ากจกรรมตางๆ ในการทดลองเพอเกบขอมลในการวจยในครงน สดทายน ผวจยใครขอกราบขอบพระคณ บดา มารดา และทกคนในครอบครวและเพอนๆ เปนก าลงใจทด คอยชวยเหลอแนะน าหวงใยตลอดจนผวจยส าเรจการศกษา คณประโยชนอนเกดจากสารนพนธฉบบน ขอมอบแดผมพระคณและบคคลทผวจยเคารพทกทาน ตลอดจนรนพ เพอน และรนนอง เอกการสอนมธยมศกษา (การสอนวทยาศาสตร) ทเปนก าลงใจและชวยเหลอเปนอยางดในการท าสารนพนธฉบบนจนส าเรจ

คณคาและประโยชนใดๆทพงมจากสารนพนธฉบบน ผวจยขอมอบเปนเครองบชาพระคณ บดา-มารดา ครอาจารย ตลอดจนผมพระคณทกทาน

มสยา แสนสม

สารบญ บทท หนา

1 บทน า …………………………………………………………………………….. 1 ภมหลง ………………………………………………………………………….. 1 ความมงหมายของการวจย …………………………………………………….. 2 ความส าคญของการวจย ……………………………………………………….. 2 ขอบเขตของการวจย …………………………………………………………… 3 นยามศพทเฉพาะ ………………………………………………………………. 3 กรอบแนวความคดในการวจย …………………………………………………. 6 สมมตฐานในการวจย …………………………………………………………… 6

2 เอกสารและงานวจยทเกยวของ ………………………………………………. 7 เอกสารเกยวกบชดกจกรรม …………………………………………………… 7 ความหมายของชดกจกรรม ……………………………………………….. 7 หลกจตวทยาทน ามาใชในชดกจกรรม ……………………………………. 8 องคประกอบของชดกจกรรม ……………………………………………… 9 ขนตอนในการสรางชดกจกรรม …………………………………………… 11 ประโยชนของชดกจกรรม ………………………………………………… 12 งานวจยทเกยวของกบชดกจกรรม …………………………………………….. 13 เอกสารเกยวกบผลสมฤทธทางการเรยน ……………………………………… 14 กระบวนการแสวงหาความรทางวทยาศาสตร ……………………………. 15 ทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตร ……………………………………… 16 เอกสารและงานวจยเกยวกบความคดสรางสรรคทางวทยาศาสตร ………….. 22 ความหมายของความคดสรางสรรคทางวทยาศาสตร ……………………. 22 ล าดบขนตอนของความคดสรางสรรค …………………………………….. 26 การสอนวทยาศาสตรกบความคดสรางสรรค …………………………….. 28 บทบาทของครวทยาศาสตรในการพฒนาความคดสรางสรรคทาง

วทยาศาสตร …………………………………………………………. 34 งานวจยทเกยวกบวธการสอนและความคดสรางสรรค …………………… 35

3 การด าเนนการวจย …………………………………………………………….. 38 การก าหนดประชากรและการสมกลมตวอยาง ……………………………….. 38

สารบญ (ตอ) บทท หนา

3 (ตอ) เนอหาในการวจย ………………………………………………………………. 38 แบบแผนการวจย ………………………………………………………………. 38 การสรางเครองมอทใชในการวจย …………………………………………….. 39 การจดกระท าและการวเคราะหขอมล …………………………………………. 45 สถตทใชในการวเคราะหขอมล ………………………………………………… 45

4 ผลการวเคราะหขอมล …………………………………………………………. 49 สญลกษณทใชในการวเคราะหขอมล …………………………………………. 49 ผลการวเคราะหขอมล …………………………………………………………. 49

5 สรปผล อภปรายผล และขอเสนอแนะ ……………………………………….. 51 สรปผลการศกษาคนควา ………………………………………………………. 53 อภปรายผลการทดลอง …………………………………………………………. 54 ขอเสนอแนะ ……………………………………………………………………. 56

บรรณานกรม ………………………………………………………………………………. 58 ภาคผนวก …………………………………………………………………………………. 65

ภาคผนวก ก …………………………………………………………………………. 66 ภาคผนวก ข …………………………………………………………………………. 71 ภาคผนวก ค …………………………………………………………………………. 80 ภาคผนวก ง …………………………………………………………………………. 85 ภาคผนวก จ …………………………………………………………………………. 92

ประวตยอผท าสารนพนธ ………………………………………………………………… 147

บญชตาราง ตาราง หนา

1 แบบแผนการวจย 39 2 เปรยบเทยบผลสมฤทธทางการเรยนวทยาศาสตรของนกเรยนชนมธยมศกษา

ปท 3โดยใชชดกจกรรมพฒนาความคดสรางสรรคทางวทยาศาสตร กอนเรยนและหลงเรยน ……………………………………………………………………. 50

3 เปรยบเทยบความคดสรางสรรคทางวทยาศาสตรทไดรบการจดการเรยนรดวยชดกจกรรมพฒนาความคดสรางสรรคทางวทยาศาสตร กอนเรยนและหลงเรยน ……………………………………………………………………………… 50

4 คาดชนความสอดคลอง (IOC) ของชดกจกรรมพฒนากระบวนการคดอยาง สรางสรรคทางวทยาศาสตร โดยผเชยวชาญ …………………………………... 81

5 คาดชนความยาก (p) อ านาจจ าแนก (r) ของแบบทดสอบวดผลสมฤทธทางก เรยนวทยาศาสตร ……………………………………………………………….. 82

6 แสดงคาดชนความสอดคลองของค าถามกบจดประสงค ความชดเจนของค าถาม ของแบบทดสอบวดความคดสรางสรรคทางวทยาศาสตร ……………………… 83

7 คาดชนความยาก (PE) อ านาจจ าแนก (D) ของแบบทดสอบวดผลสมฤทธ ความคดสรางสรรคทางวทยาศาสตรทางการเรยนวทยาศาสตร ………………. 83

8 แสดงการทดสอบประสทธภาพของชดกจกรรมพฒนากระบวนการคดอยาง สรางสรรคทางวทยาศาสตร เรองแรงและการเคลอนท ………………………… 84

9 แสดงคะแนนผลสมฤทธทางการเรยนวชาวทยาศาสตร ทดสอบกอนเรยน (Pretest) และทดสอบหลงเรยน (Posttest) …………………………………….. 86

10 คะแนนความคดสรางสรรคทางวทยาศาสตรของนกเรยน กอนเรยนและหลงเรยน โดยใชชดกจกรรมพฒนากระบวนการคดอยางสรางสรรคทางวทยาศาสตร … 89

บญชภาพประกอบ ภาพประกอบ หนา

1 กรอบแนวความคดในการวจย …………………………………………………….. 6 2 แสดงความสมพนธของความรทางวทยาศาสตร …………………………………. 15 3 ความสมพนธระหวางความรทางวทยาศาสตรและกระบวนการทางวทยาศาสตร .. 21

บทท 1 บทนา

ภมหลง ในยคปจจบนน วทยาศาสตรและเทคโนโลยเจรญกาวหนา มความจาเปนและสาคญตอการดารงชวตของมนษย และสาคญตอการพฒนาประเทศ ไมวาจะเปนดานเศรษฐกจ สงคม เกษตรกรรมและอตสาหกรรม วทยาศาสตรและเทคโนโลยชวยใหมนษยมความสะดวกสบาย ปจจบนเปนยคขอมลขาวสาร เปนยคโลกไรพรมแดน แมอาศยอยทบานกสามารถเรยนรไดทวโลก ขอมลขาวสารตางๆ แพรขยายไปอยางรวดเรว การรบรขาวสารตองวเคราะหใหด การไดมาซงความร จงตองเนนทการแสวงหาความร ตองมทกษะกระบวนการตางๆ ไดอยางเหมาะสม การจดการเรยนการสอนใหผเรยนไดบรรลจดมงหมายทตงไว นบเปนความทาทายสาหรบผสอนเปนอยางมาก เนองจากปจจบนประเทศไทยนบวา เปนประเทศหนงทมปญหาเกยวกบการจดการศกษาในเรองของคณภาพของการศกษา นกเรยนมผลสมฤทธทางการเรยนวชาวทยาศาสตรทมแนวโนมตาลง อกทงยงไมไดรบการพฒนาใหมความรความสามารถและทกษะสาหรบโลกยคใหมอยางเพยงพอ เนองจากกระบวนการจดการเรยนการสอนมงเนนการทองจา เพอสอบมากกวามงคดวเคราะหและแสวงหาความรดวยตนเอง ทาใหเดกไทยจานวนมากคดไมเปน ไมชอบอานหนงสอ ไมรวธเรยน (ไสว ฟกขาว. 2544: 1) ดงนนการจดการเรยนการสอนใหนกเรยนนกศกษาหาความรเฉพาะในตาราเรยนเพยงอยางเดยวไมเพยงพอตอการนาไปใช (กระทรวง ศกษาธการ. 2528: 149) การนาเอาศกยภาพทม อยในตวบคคล และ พฒนาศกยภาพใหเตมขดความสามารถ จงเปนสงจาเปน การจดการเรยนการสอนทสงเสรมศกยภาพทางวยาศาสตรและเทคโนโลยนนสงทสาคญคอ การสอนใหผเรยนไดรจกวเคราะหเกยวกบปญหาทพบ และสามารถคดสงเคราะหถงสรางสรรคสงตางๆ ทจะนามาใชประโยชนในชวตจรงไดความคดสรางสรรคนบเปนความสามารถทสาคญอยางหนงของมนษย ซงมคณภาพมากกวาความสามารถดานอนๆ และเปนปจจยทจาเปนอยางยงในการสงเสรมความกาวหนาของประเทศชาต ประเทศใดกตามทสามารถแสวงหาการพฒนาและดงเอาศกยภาพเชงสรางสรรคของประชากรออกมาใชใหเกดประโยชนมากเทาใด ยงมโอกาสพฒนาและเจรญกาวหนาไดมากเทานน (อาร พนธมณ. 2537: 5 ) สรางความเขาใจและเรยนรซงกนและกนไดมากขนความคดสรางสรรคยงมความสาคญตอบคคลในดานสภาพจต เพราะความคดสรางสรรคตอบสนองความตองการของบคคลในการคดและการ กระทาอยางอสระ กลาวคอ เมอไดคดและทาใหสงทตองการบคคลจะเกดความพอใจ เพลดเพลน ผอนคลายความตงเครยด เกดความรสกภาคภมใจและเชอมนในตนเอง สามารถสรางสรรคตนเองและสงแวดลอมใหเจรญกาวหนา (อาร รงสนนท. 2532: 500) ความคดสรางสรรคทางวทยาศาสตรเปนสงสาคญอยางยงในอนดบทจะกอใหเกดประดษฐกรรมใหมๆ โดยเฉพาะผลงานทางวทยาศาสตรและเทคโนโลยนนมความสาคญและเกยวของกบ

2

ความเปนอยของมนษยมากขน ทงในการดารงชวตประจาวนและในงานอาชพตางๆ เครองมอเครองใชตลอดจนผลผลตตางๆ อนเปนผลใหมวลมนษยในโลกไดรบความสะดวกสบายในชวตการทางาน ลวนเปนผลของความรวทยาศาสตรผสมผสานกบความคดสรางสรรคทางวทยาศาสตรและศาสตรอนๆ ผทมความคดเสรางสรรคมกชอบประดษฐหรอดดแปลงสงตางๆ ทมอยแลวใหเปนของใหมทเปนประโยชนตอสงมชวตหรอสงคม นกวชาการหลายทานไดศกษาและคนพบวาความคดสรางสรรคทางวทยาศาสตรไมใชพรสวรรคทไดรบจากการถายทอดทางพนธกรรม แตเปนศกยภาพหรอคณลกษณะทมพรอมอยในตวมนษยทกคน มากบางนอยบางตางกนทสภาพแวดลอมแตละคนจะไดรบ (อารย พนธมณ. 2537; อางองจาก Gule. 1961) และความคดสรางสรรคดงกลาวเปนสงทเราสามารถปลกฝงและสงเสรมไดดวยวธตางๆ ทเหมาะสม (อาร รงสนนท. 2526: 1) จากสภาพปญหาและแนวความคดดงกลาว ผวจย สนใจศกษาผลสมฤทธทางการเรยนวทยาศาสตรและความสามารถดานความคดสรางสรรคทางวทยาศาสตรของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 3 ทไดรบการจดการเรยนรดวยชดกจกรรมวทยาศาสตร โดยนกเรยนไดใชกระบวนการเรยนรดวยตนเอง เพอเปนแนวทางในการศกษาหาความรของนกเรยนและเปนแนวทางในการจดการเรยนการสอนวชาวทยาศาสตรใหมประสทธภาพของผสอนตอไป

ความมงหมายของการวจย ในการวจยครงนผวจยไดตงความมงหมายไว ดงน 1. เพอศกษาผลสมฤทธทางการเรยนวทยาศาสตรของนกเรยนมธยมศกษาปท 3 ทไดรบการจดการเรยนรดวยชดกจกรรมพฒนากระบวนการคดอยางสรางสรรคทางวทยาศาสตร 2. เพอศกษาความสามารถดานความคดสรางสรรคทางวทยาศาสตรของนกเรยนทไดรบการจดการเรยนรดวยชดกจกรรมพฒนากระบวนการคดอยางสรางสรรคทางวทยาศาสตร

ความสาคญของการวจย 1. ผลจากการวจยครงนจะไดชดกจกรรมวทยาศาสตรสาหรบผสอนกลมสาระการเรยนรวทยาศาสตรในการนาไปใชจดการเรยนรใหเกดประสทธภาพมากยงขน และจะเปนแนวทางในการจดทาชดกจกรรมการเรยนการสอนสาหรบผสอนวทยาศาสตรระดบชนอนๆ ตอไป 2. ผลจากการวจยครงนทาใหทราบถงผลสมฤทธทางการเรยนวทยาศาสตรและกระบวนการคดอยางสรางสรรคทางวทยาศาสตรทไดรบการจดการเรยนรดวยชดกจกรรมวทยาศาสตร เพอพฒนาศกยภาพของผเรยนสามารถเรยนรดวยตนเอง เกดทกษะกระบวนการคดสรางสรรคทางวทยาศาสตร

3

ขอบเขตของการวจย ประชากรทใชในการวจย ประชากรทใชในการศกษาคนควาเปนนกเรยนชนมธยมศกษาปท 3 โรงเรยนอสสมชญธนบร เขตบางแค จงหวดกรงเทพมหานคร ภาคเรยนท 1 ปการศกษา 2552 ทงหมด 5 หอง จานวน 250 คน

กลมตวอยางทใชในการวจย กลมตวอยางทใชในการวจยครงนเปนผเรยนชนมธยมศกษาปท 3 โรงเรยนอสสมชญธนบร เขตบางแค จงหวดกรงเทพมหานคร ภาคเรยนท 1 ปการศกษา 2552 ทงหมด 1 หอง จานวน 50 คน ซงไดจากการสมอยางงาย (Simple Random Sampling)

ระยะเวลาทใชในการวจย ระยะเวลาทใชในการวจย ผวจยทาการทดลองในภาคเรยนท 1 ปการศกษา 2552 โดยใชเวลา 12 ชวโมง ระยะเวลา 4 สปดาห สปดาหละ 3 ชวโมง

เนอหาทใชในการวจย เนอหาทใชในการวจยครงนเปนเนอหาชวงชนท 3 ระดบชนมธยมศกษาปท 3 ในสาระท 4 แรงและการเคลอนท มาตรฐาน ว 4. 2 เขาใจการเคลอนทแบบตางๆ ของวตถในธรรมชาต มกระบวนการสบเสาะหาความรและจตวทยาศาสตร สอสารสงทเรยนรและนาความรไปใชประโยชน เรอง แรงและการเคลอนท

ตวแปรทศกษา 1. ตวแปรอสระ คอ การจดการเรยนรดวยชดกจกรรมพฒนากระบวนการคดอยางสรางสรรคทางวทยาศาสตร 2. ตวแปรตาม ไดแก 2.1 ผลสมฤทธทางการเรยนวทยาศาสตร 2.2 ความสามารถดานความคดสรางสรรคทางวทยาศาสตร

นยามศพทเฉพาะ 1. ชดกจกรรมพฒนากระบวนการคดอยางสรางสรรคทางวทยาศาสตร หมายถง สอหรอนวตกรรมการเรยนการสอนทผวจยสรางขนประกอบดวยสอวสดอปกรณหลายชนดประกอบเขากนเปนชด เพอเกดความสะดวกตอการใชในการเรยน การสอน และทาใหการเรยนการสอนบรรลผลตามเปาหมายของการเรยนร ทงดานความร ดานทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตร และความคดสรางสรรค โดยสรางในสาระท 4 เรอง แรงและการเคลอนท ซงโครงสรางของชดกจกรรมวทยาศาสตร ประกอบดวย

4

1.1 ชอชดกจกรรม หมายถง ชดกจกรรมพฒนากระบวนการคดอยางสรางสรรคทางวทยาศาสตร 1.2 คาแนะนาในการใชชดกจกรรม หมายถง สวนทอธบายความมงหมายทสาคญของกจกรรมในการเรยนดวยตนเองจากชดกจกรรมพฒนากระบวนการคดอยางสรางสรรคทางวทยาศาสตร 1.3 ชอกจกรรม หมายถง หวขอยอยทประกอบขน เปนชดกจกรรมพฒนากระบวนการคด ทสงเสรมความคดอยางสรางสรรค 1.4 คาชแจง หมายถง การระบกจกรรมทนกเรยนตองปฏบตภายในกจกรรมยอย 1.5 จดประสงคการเรยนร หมายถง การระบพฤตกรรมการเรยนรของเนอหาในหนวยยอยของชดกจกรรมตามทหลกสตรกาหนด 1.6 เวลาทใช หมายถง ระยะเวลาทใชในการปฏบตกจกรรมในแตละกจกรรมการเรยนในชดกจกรรม 1.7 สาระการเรยนร หมายถง เนอหารายละเอยดทสาคญของหนวยการเรยนในชดกจกรรม 1.8 กจกรรมการเรยนร หมายถง การจดกระบวนการเรยนรใหผเรยนไดศกษา คนควาขอมล การปฏบตกจกรรมจากสถานการณทกาหนด การทดลอง การตอบคาถาม ซงประกอบไปดวย 3 ขน ดงน 1.8.1 ขนการสงเสรมความร หมายถง การจดกระบวนการเรยนรใหผเรยนไดศกษาคนควาขอมลจากสถานการณทกาหนดให อนไดแกการศกษาจากขอความ เอกสารจากภาพ จากแหลงการเรยนร จากการทดลอง จากกดารปฏบตจากการสารวจตรวจสอบ เพอนาขอมลมาจดกระทาอยางมความหมาย สการพฒนาทกษะการคด การจดการ การสรปความร และการพฒนาคณลกษณะทางวทยาศาสตร ซงตรงกบขน รไหม ฉลาดร และเพมเตมความร มงสความเจรญ ในชดกจกรรมพฒนากระบวนการคดอยางสรางสรรค 1.8.2 ขนการปฏบตด มประโยชนตอสงคม หมายถง การจดกระบวนการเรยนรใหผเรยนไดพฒนาตนแบบองครวมไดแก 1) การนาความรไปใชใหเหมาะสมกบชมชน/สงคม 2) การเพมพนทกษะการคด การจดการทมความหมาย และสอดคลองกบคณภาพชวตเชนการทาโครงการ/โครงงาน 3) การพฒนากระบวนการทางานรวมกบผอนการรวมมอรวมใจ 4) เสรมสรางทกษะปฏบตการทมคณคาตอสงคม เชน การประดษฐทางวทยาศาสตรการเขยนเชงสรางสรรควทยาศาสตร 5) เสรมสรางคณลกษณะทางวทยาศาสตร ไดแก การเปนผมจตวทยาศาสตร มคณธรรม จรยธรรม มความรบผดชอบตอสงคม มจตสานกตอการอนรกษสงแวดลอม ซง

5

ตรงกบขน ลองทาด…เพอรจรง และสนกกบการคด รวมกนระดมความคดอยางสรางสรรคในชดกจกรรมพฒนากระบวนการคดอยางสรางสรรค 1.8.3 ขนพฒนาและเผยแพรผลงาน หมายถง การจดกระบวนการเรยนรใหผเรยนไดตรวจสอบ ปรบปรงผลงานอยางเปนระบบใชกระบวนการคด วเคราะหจดเดน จดดอย ปรบปรงจดดอยพฒนาจดเดน และกาหนดแผนการพฒนาผลงานพรอมทงฝกทกษะกระบวนการเผยแพรผลงานดวยการประชาสมพนธโดยการพด การเขยน ไดแก การรายงานผลงาน การเขยนคาขวญ การทาแผนพบ การจดแสดงผลงาน เนนการใชส-ศลป ซงตรงกบขน ประเมนตนเอง… สารวจตนเอง ในชดกจกรรมพฒนากระบวนการคด 1.8.4 ขนประเมนผล หมายถง การทดสอบความสามารถของผเรยนหลงการเรยนรดวยชดกจกรรมพฒนากระบวนการคดอยางสรางสรรคโดยใชแบบฝกหดทายกจกรรมและขอสอบวดผลสมฤทธทางการเรยนวทยาศาสตร ชนดปรนย 5 ตวเลอก 2. ผลสมฤทธทางการเรยนวทยาศาสตร หมายถง ความสามารถในการเรยนรวทยาศาสตรในเนอหาเรอง แรงและการเคลอนท ซงประกอบดวยหนวยการเรยนรยอย ไดแก ความหมายของแรง ประเภทของแรง แรงกรยาและปฏกรยา แรงเสยดทาน การเคลอนทของวตถ และโมเมนตของแรง ซงพจารณาจากคะแนนการตอบแบบทดสอบวดผลสมฤทธทางการเรยนทผวจยสรางขนโดยวดจากความสามารถดานตางๆ 4 ดาน คอ (ประทม อตช. 2547: 3) 2.1 ความร - ความจา หมายถง ความสามารถในการระลกสงทเคยเรยนมาแลวเกยวกบขอเทจจรง ขอตกลง คาศพท หลกการและทฤษฎทางวทยาศาสตร 2.2 ดานความเขาใจ หมายถง ความสามารถในการอธบายความหมายขยายความ และแปลความรโดยอาศยขอเทจจรง ขอตกลง คาศพท หลกการและทฤษฏทางวทยาศาสตร 2.3 ดานการนาไปใช หมายถง ความสามารถในการนาความรทางวทยาศาสตรไปใชในสถานการณใหมทแตกตางกนออกไป หรอสถานการณทคลายคลง โดยเฉพาะอยางยงการนาไปใชในชวตประจาวน 2.4 ดานทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตร หมายถง ความสามารถของ บคคลในการสบเสาะหาความรโดยผานการปฏบตและฝกฝนความคดอยางมระบบจนเกดความคลองแคลวชานาญเลอกกจกรรมตางๆ ไดอยางเหมาะสม สาหรบทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตรทสอดคลองกบเนอหาในการวจยครงนดวยประกอบดวย ทกษะการสงเกต ทกษะการจาแนกประเภท ทกษะการจดกระทาและสอความหมายขอมล ทกษะการลงความเหนจากขอมลและทกษะการตความหมายขอมลและลงขอสรปผล สมฤทธทางการเรยนของนกเรยนหลงเรยนโดยใชชดกจกรรม คดเปนรอยละ 80 3. ความคดสรางสรรคทางวทยาศาสตร หมายถง ความสามารถของนกเรยนใน การใชหลกการทางวทยาศาสตรมาคดไดกวางไกลหลายทศทาง ดดแปลง ปรงแตง ผสมผสานเปนความคดแปลกใหมและมคณคา ซงความคดสรางสรรคทางวทยาศาสตรทใชในการศกษาครงนประกอบดวยความคด 3 ลกษณะ (Guilford. 1967: 538) คอ

6

3.1 ความคดคลองทางวทยาศาสตร หมายถง ความสามารถของนกเรยนในการใชหลกวทยาศาสตรในการตอบสนองตอปญหาหรอเหตการณไดจานวนมากทสดในเวลาจากด 3.2 ความยดหยนทางวทยาศาสตร หมายถง ความสามารถของนกเรยนในการใชหลกวทยาศาสตรมาปรบสภาพความคดโดยการนาความคดคลองแคลวทางวทยาศาสตรมาจดเปนหมวดหมโดยใชหลกเกณฑไดหลากหลายมากทสด 3.3 ความคดรเรมทางวทยาศาสตร หมายถง ความสามารถของนกเรยนในการใชหลกการทางวทยาศาสตรคดตอบสนองตอเหตการณ หรอปญหาโดยเปนความคดแปลกใหมแตกตางไปจากความคดของคนอน ไมซากบคนสวนใหญเปนความคดทคนอนคาดไมถง

กรอบแนวความคดในการวจย

ตวแปรอสระ ตวแปรตาม

ภาพประกอบ 1 กรอบแนวความคดในการวจย

สมมตฐานในการวจย 1. นกเรยนทเรยนดวยชดกจกรรมพฒนากระบวนการคดสรางสรรคทางวทยาศาสตร ชนมธยมศกษาปท 3 มผลสมฤทธทางการเรยนวทยาศาสตรหลงเรยนสงกวากอนเรยน 2. นกเรยนทเรยนดวยชดกจกรรมพฒนากระบวนการคดสรางสรรคทางวทยาศาสตร วทยาศาสตรชนมธยมศกษาปท 3 มความสามารถดานความคดสรางสรรคทางวทยาศาสตรหลงเรยนสงกวากอนเรยน

การจดการเรยนรดวยชดกจกรรมพฒนากระบวนการคดสรางสรรคทางวทยาศาสตร

- ผลสมฤทธทางการเรยนวทยาศาสตร - ความสามารถดานความคดสรางสรรค ทางวทายาศาสตร

บทท 2 เอกสารและงานวจยทเกยวของ

ในการวจยครงน ผวจยไดศกษาเอกสารและงานวจยทเกยวของ และไดนาเสนอตามหวขอตอไปน 1. เอกสารเกยวกบชดกจกรรม 2. งานวจยทเกยวของกบชดกจกรรม 3. เอกสารเกยวกบวทยาศาสตร เทคโนโลย และสงคม 4. เอกสารและงานวจยเกยวกบความคดสรางสรรคทางวทยาศาสตร 5. งานวจยทเกยวของกบวทยาศาสตร เทคโนโลย และสงคม 6. เอกสารเกยวกบผลสมฤทธทางการเรยนวทยาศาสตร 7. งานวจยทเกยวของกบผลสมฤทธทางการเรยนวทยาศาสตร

1.เอกสารเกยวกบชดกจกรรม 1.1 ความหมายของชดกจกรรม ชดกจกรรม (Learning Package) เปนนวตกรรมทางการศกษาอยางหนง ทมชอเรยกตางๆ กน เชน ชดการสอน ชดการสอนรายบคคล ชดการเรยนการสอน ชดการเรยนสาเรจรป ชดกจกรรม ซงในการวจยครงน ผวจยใชคาวาชดกจกรรม และไดมนกการศกษาหลายทานไดใหความหมายไวดงน หนงนช กาฬภกด (2543: 14) กลาววา ชดการเรยนหรอชดกจกรรมเปนสอการเรยนรสาเรจรป ประกอบดวยอปกรณหลายชนดทผเรยนสามารถศกษาไดดวยดวยตนเองตามขนตอนทระบไวในชด เพอใหบรรลจดมงหมายอยางมประสทธภาพโดยพงครนอยทสด ผเรยนสามารถเรยนไดอยางอยางอสระดวยความสะดวกสบายตามความสามารถของแตละบคคล ซงเปนการฝกใหผเรยนรจกการพงตนเองในการศกษาหาความร ชลสต จนทาส (2543: 10) ไดใหความหมายของชดการเรยนหรอชดกจกรรมวาเปน การรวบรวมสอการเรยนสาเรจรปซงสวนมากประกอบดวย คาชแจง ชอเรอง กจกรรม จดมงหมาย และการประเมนผล สามารถศกษาไดดวยตนเองตามความสามารถและความสนใจทเปนขนตอนทกาหนดไวในชดการเรยนนนๆ เพอพฒนาการเรยนรของตนเองใหบรรลเปาหมายทตงไว อารย ทวลาภ (2546: 32) ไดกลาวถงชดการเรยนหรอชดกจกรรมวา เปนสอการเรยนสาเรจรปทประกอบดวยสอหลายอยาง จดเขาไวดวยกนเปนชดทผเรยนสามารถศกษาไดดวยผเรยนสามารถเรยนไดอยางอสระตามความสามารถของแตละบคคล ชดการเรยนนอกจากจะใชสาหรบใหผเรยนศกษาเปนรายบคคลแลวยงใชประกอบการสอนแบบอน เชน ใชประกอบการบรรยายหรอใชสาหรบเรยนเปนกลมยอย

8

ธงไชย ตนทพไทย (2548: 12) กลาววา ชดกจกรรมเปนสอหรอนวตกรรมทสรางขนมาเพอใชประกอบกบการจดการเรยนรหรอกจกรรมการเรยนรใหแกผเรยนไดพฒนาสมรรถนะทางดานการเรยนรของผเรยนโดยใหบรรลการเรยนรทคาดหวงของชดกจกรรมทไดกาหนดไวเปนการฝกใหผเรยนไดเกดทกษะการเรยนรสรปเปนความรของตนเอง พรศร ดาวรงสวรรค (2548: 13) ใหความหมายไววาชดกจกรรมคอ การจดประสบการณเรยนรใหกบผเรยนเกดการเรยนรแกปญหาดวยตนเอง มอสระในการเรยนร โดยใชแหลงการเรยนรทหลากหลาย โดยครตองเปนผวางแผน กาหนดเปาหมาย วตถประสงคของการเรยนร สงทตองการใหผเรยนเกดการเรยนรและในการจดกจกรรมการเรยนรครมหนาทเปนผใหคาปรกษาเทานน แคปเฟอร; และแคปเฟอร (Kapfer; & Kapfer. 1972: 3-10) ไดใหความหมายของ การเรยนหรอชดกจกรรมวา เปนรปแบบการสอสารระหวางครและนกเรยน ซงประกอบดวยคาแนะนาทใหนกเรยนไดทากจกรรมการเรยนจนบรรลพฤตกรรมทเปนผลของการเรยนร และเนอหาทจะนามาสรางเปนชดกจกรรมนนไดขอบขายของความรทหลกสตรตองการใหนกเรยนเรยนรเนอหาจะตองตรงและชดเจนทจะสอความหมายใหผเรยนไดเกดพฤตกรรมตามเปาหมายของการเรยน ฮสตน; และคณะ (Houston; et al. 1972: 10-15) ไดใหความหมายวา ชดการเรยนหรอชดกจกรรมเปนชดประสบการณจดเตรยมไวใหผเรยนเพอบรรลจดมงหมายทกาหนดไว กด (Good. 1973: 306) ไดอธบายถงชดกจกรรมวาชดกจกรรมคอ โปรแกรมทางการสอนทกอยางทจดไวโดยเฉพาะ มวสดอปกรณทใชในการสอน อปกรณทใชในการเรยนคมอคร เนอหา แบบทดสอบ ขอมลทเชอถอได มการกาหนดจดมงหมายของการเรยนไวอยางชดเจน ชดกจกรรมนครเปนผจดใหผเรยนแตละคนไดศกษาและฝกฝนตนเอง โดยครเปนผแนะนาเทานน จากความหมายขางตนสรปไดวา ชดกจกรรม หมายถง สอหรอนวตกรรมทสรางขนมาใชประกอบกจกรรมการเรยนร ซงผเรยนสามารถศกษาไดดวยตนเองตามขนตอนทระบไวในชดตามศกยภาพของผเรยนแตละคน เพอใหบรรลผลการเรยนรทคาดหวงของชดกจกรรมทไดกาหนดไว

1.2 หลกจตวทยาทนามาใชในชดกจกรรม วชย ดสระ (2533: 249-250) ไดกลาวถงการสอนทมคณภาพตามแนวคดของบลมวาประกอบดวยลกษณะ 4 ประการ คอ 1. การใหแนวทาง คอ การอธบายของครททาใหนกเรยนเขาใจวาเมอเรยนเรองนนๆ แลวจะตองมความสามารถอยางไร ตองทาอะไรบาง 2. การมสวนรวมในกจกรรมการเรยน เปดโอกาสใหผเรยนมสวนรวมในกจกรรมการเรยน 3. การเสรมแรง ทงการเสรมแรงภายนอก เชน สงของ การกลาวตชม หรอ การเสรมแรงภายใน เชน ความอยากรอยากเหน

9

4. การใหขอมลยอนกลบและการแกไขขอบกพรอง จะตองมการแจงผลการการเรยนและขอบกพรองใหนกเรยนทราบ ชยยงค พรหมวงศ (2523: 119) กลาววาแรงความคดซงมาจากจตวทยาการเรยนทนามาสการผลตชดการเรยน ดงน 1. เพอสนองความแตกตางระหวางบคคล 2.เพอยดผเรยนเปนศนยกลางการเรยนดวยการศกษาคนควาดวยตนเอง 3.มสอการเรยนใหมๆ ทชวยในการเรยนของนกเรยนและชวยในการสอนของคร 4.ปฏสมพนธระหวางครกบนกเรยนทเปลยนไป โดยเปลยนจากครเปนผนากจกรรมตางๆ เปนผเรยนดาเนนกจกรรมตาง มากขน จะเหนไดวาชดกจกรรมทใชในการเรยนการสอนนน ตองยดหลกและดาเนนงานตามหลกจตวทยาทมงใหผเรยนไดเรยนรตามความสามารถ จากงายไปซบซอนมากขนตามลาดบประกอบกบผเรยนสามารถรถงผลการกระทาของตนเองอยตลอดเวลา เนนผเรยนมสวนรวมในการปฏบตกจกรรม ชดกจกรรมจงนาทจะนามาใชประกอบการเรยนการสอนเพอใหคณภาพมากขน

1.3 องคประกอบของชดกจกรรม สมจต สวธนไพบลย (2537: 43) ไดกลาวถงองคประกอบของชดกจกรรมวทยาศาสตรและเทคโนโลย ประกอบดวยดงน 1. ชอชด หมายถง ลาดบทของชดและหวเรอง 2. เวลา หมายถง กาหนดเวลาเรยนเปน 50 หรอ 100 นาท ตามหลกสตรกระทรวง ศกษาธการ 3. จดประสงคการเรยนร หมายถง การระบพฤตกรรมการเรยนรตามหลกสตร 4. ขอชวนคด หมายถง การกาหนดคตพจนใหคดนาไปสการสรางจตสานกการพงพาตนเอง 5. กจกรรม หมายถง การกาหนดงานปฏบต การอานคนควาจากเอกสารหนงสอเรยน การทดลองโดยมวสดอปกรณให 6. การตรวจสอบบทสรป หมายถง การตรวจสอบขอความทสรปไวใหวาถกตองกบความเขาใจมากนอยเพยงไร 7. การทากจกรรมสะสมคะแนน หมายถง การใหนกเรยนเลอกทากจกรรมตามลาดบความสนใจ 8. การตอบคาถามทายกจกรรม หมายถง การกาหนดคาถามตามจดประสงคใหนกเรยนตอบ 9. การตรวจคาตอบ หมายถง การใหนกเรยนตรวจคาตอบดวยตนเอง โดยดจากแบบเฉลยคาตอบทใหไว

10

10. แบบประเมนผลตนเอง หมายถง แบบฟอรมใหนกเรยนกรอกคะแนนทไดจากการรวบรวมประเมนผลดวยตนเอง กรรณกา ไผทฉนท (2541: 83-84) ไดจดชดกจกรรมสงแวดลอมตามวธการวจยมสวน ประกอบดงน 1. ชอกจกรรม เปนสวนทระบชอเนอหาทเรยน 2. คาชแจง เปนสวนทอธบายการใชชดกจกรรมเพอใหบรรลจดมงหมายทวางไว 3. จดประสงคของกจกรรม เปนสวนทระบเปาหมายทนกเรยนตองทาใหบรรลผลเมอจบกจกรรม 4. เวลาทใช เปนสวนทระบในการเรยนดวยชดกจกรรม 5. สอ เปนสวนทระบถงวสดอปกรณทใชในการดาเนนการกบชดกจกรรมนนๆ 6. เนอหา เปนรายละเอยดทตองการใหนกเรยนทราบ 7. กจกรรม เปนสวนทนกเรยนปฏบตตามขนตอนทกาหนดใหไวในชดกจกรรม ฮสตน; และคนอนๆ (วาสนา ชาวหา. 2535: 140; อางองจาก Houston; et al. 1972) ไดกลาวถงสวนประกอบของชดกจกรรมไวดงน 1. คาชแจง ในสวนนจะอธบายถงความสาคญของจดมงหมายขอบขายของชดกจกรรม สงทผเรยนตองการตองมความรกอนเรยน และขอบขายของกระบวนการทงหมดในชดกจกรรม 2. จดมงหมาย คอขอความทแจมชดไมกากวม ทกาหนดวาผเรยนจะประสบความสาเรจอะไรหลงจากเรยนแลว 3. การประเมนผลเบองตน มจดประสงค 2 ประการ คอ เพอใหทราบวาผเรยนอยในระดบใดของการเรยนการสอนนน และเพอดวาเขาไดสมฤทธผลตามความมงหมายเพยงใด การประเมนผลเบองตนนอาจอยในรปแบบของการทดสอบแบบขอเขยน ปากเปลา การทางาน ปฏกรยาตอบสนองตอคาถามงายๆ เพอใหรถงความตองการและความสนใจ 4. การกาหนดกจกรรม คอ การกาหนดแนวทางและวธเพอไปสจดมงหมายทวางไว โดยใหผเรยนไดมสวนรวมในกจกรรมนนดวย 5. การประเมนผลขนสดทาย เปนขอทดสอบเพอวดผลการเรยนหลงจากทเรยนแลว เนลสน; และเลอเปยร (Nelson; & Lobeer. 1975: 247) ไดสรางชดการเรยนกจกรรมวทยาศาสตรสาหรบแนะนาคร ซงประกอบดวยกจกรรมทางดานวทยาศาสตรซงครสามารถนากจกรรมนไปใชในหองเรยนหรอใชเปนหนงสออางองเพมเตม ใชฝกฝนทกษะการทาโครงงานในการสรางชดการเรยนแตละกจกรรมประกอบไปดวยปญหาเพอนาเขาสกจกรรมคาถาม การทมปญหาและคาถามจะชวยใหครเลอกกจกรรมตางๆ ทเหมาะสมมาใชในการสอบถามความคดเหนของเดกได คาถามทางดานความคดสรางสรรคจะรวบรวมไวทายกจกรรมแตละกจกรรม คาถามเหลานจะ ชกจงเดก แนะนาเดกและครเพอใหคดเชงวพากษวจารณ ใหมการทดลองกวางขวางออกไป ถานกเรยนสนใจจะศกษาตอไปอก ทกกจกรรมทสรางขนอยกบระดบชน กลม และความสนใจของเดก

11

ลกษณะของชดการเรยนประกอบดวย 1. ปญหาซงเปนชอเรองของกจกรรม 2. วสด อปกรณ 3. วธดาเนนการทดลอง 4. รายละเอยดเพมเตม ประกอบไปดวยการอางองกฎเกณฑทางวทยาศาสตรและคาแนะนาตางตาง ในการศกษาตอไป 5. คาถามทายกจกรรมเพอใหเกดความคด คาถามเราใจเดกทาใหเกดการซกถามและคดหาวธการเพอหาคาตอบเหลานน จากการทมนกศกษาหลายทานไดศกษาเกยวกบองคประกอบของชดกจกรรมผวจยสรปไดดงน องคประกอบของชดกจกรรมทสาคญ ไดแก ชอชดกจกรรม คาชแจง จดประสงคการเรยนร กจกรรม การประเมนผล

1. 4 ขนตอนในการสรางชดกจกรรม บทท (Butt. 1974: 85) เสนอหลกการสรางไวดงน 1. กอนทสรางกาหนดโครงรางคราวๆ กอนวาจะเขยนเกยวกบเรองอะไรมวตถประสงคอะไร 2. ศกษางานดานวทยาศาสตรและเอกสารทเกยวของกบเรองทจะทา 3. เขยนวตถประสงคเชงพฤตกรรมและเนอหาทสอดคลองกน 4. แจงวตถประสงคเชงพฤตกรรมออกเปนกจกรรมยอยๆ โดยคานงถงความเหมาะสมของผเรยน 5. กาหนดอปกรณทจะใชในกจกรรมแตละตอนใหเหมาะสมกบแบบฝก 6. กาหนดเวลาทใชในแบบฝกแตละตอนใหเหมาะสม 7. กาหนดการประเมนผลวาจะประเมนผลกอนหรอหลงเรยน ดวโด; และครอกโคเวอร (Devito; Krockover. 1976: 388) ไดจดทาชดการเรยนกจกรรมวทยาศาสตรเพอพฒนาความคดสรางสรรคมชอวา “Creative Science Ideas and Activities for Teacher and Chrildren” กจกรรมทสรางขนไดนากระบวนการทางวทยาศาสตรมาสมพนธกบความรทางวทยาศาสตร กจกรรมแตละกจกรรมสรางขนเพอกระตนใหผอานเกดความคดเพอใหเกดกจกรรมอนๆ ตามมาอก ชดการเรยนนจะชวยประหยดคาใชจาย ชวยใหครมทกษะและเทคนคทางวทยาศาสตรเพอใหกจกรรมวทยาศาสตรประสบความสาเรจ รปแบบในการสรางชดการเรยนกจกรรมวทยาศาสตร มดงน 1. ปญหาเพอนาไปสกจกรรม 2. กาหนดสถานการณซงเปนบรรยากาศหรอกาหนดกจกรรมการทดลอง 3. คาถามจากการใชสถานการณหรอทากจกรรมการทดลอง คาถามนไมมคาตอบ เดกจะตอบอยางไรกได คาตอบของเดกอยในรปสมมตฐาน

12

4. ขอเสนอแนะหรอขอคดเพอแนะนาเดกใหทากจกรรมตอเนองไปอก 5. คาถามเพอใหเดกเกดความคดและความสนใจทจะดาเนนการหาขอเทจจรงตามวธการทางวทยาศาสตร ในการวจยครงน ผวจยยดขนตอนและหลกการสรางชดกจกรรมของบทท (Butt. 1974: 85) ; เนลสน; และเลอเบยร (Nelson; & Lobeer. 1975: 247) ดวโต; และครอกโคเวอร (Devito; & Krockover. 1976: 388) เพอเปนแนวทางในการสรางชดกจกรรมทใชประกอบการจดกจกรรม

1.5 ประโยชนของชดกจกรรม สมจต สวธนไพบลย (2535: 33) ไดกลาวพงขอดของชดกจกรรมการเรยนรไวดงน 1. ชวยใหนกเรยนไดเรยนดวยตนเองตามอตภาพ ความสามารถของแตละคน 2. ชวยแกปญหาการขาดแคลนคร 3. ใชสอนซอมเสรมใหแกนกเรยนทยงเรยนไมทน 4. ชวยเพมประสทธภาพในการอาน 5. ชวยไมใหเกดความเบอหนายจากการเรยนทครตองทบทวนซาซาก 6. สนองความแตกตางระหวางบคคล ไมจาเปนตองเรยนใหพรอมกน 7. นกเรยนตอบผดไมมผเยาะเยย 8. นกเรยนไมตองคอยฟงการสอนของคร 9. ชวยลดภาระของครในการสอน 10. ชวยประหยดรายจายอปกรณทมนกรเยนจานวนมาก 11. ผเรยนจะเรยนเมอไรกได ไมตองคอยฟงผสอน 12. การเรยนไมจากดเวลาและสถานท 13. สงเสรมความรบผดชอบของผเรยน อภญญา เคนบปผา (2546: 26) กลาววา ชดกจกรรมจะชวยเพมประสทธภาพในการสอนของคร และสงเสรมการเรยนของนกเรยนใหเกดการเปลยนพฤตกรรมการเรยนร โดยเปดโอกาสใหผเรยนศกษาและปฏบตกจกรรมจากชดกจกรรมดวยตนเอง ซงเปนการเรยนโดยยดผเรยนเปนสาคญ ผเรยนจะมสวนรวมในการปฏบตกจกรรมตางๆ ตามความสามารถของแตละบคคลทาใหนกเรยนไมเบอหนายทจะเรยน แตมความกระตอรอรนทจะคนควาหาคาตอบดวยตนเอง ทาใหนกเรยนมโอกาสในการฝกทกษะปฏบตในดานตางๆ ไดดวย ธงชย ตนทพไทย (2548: 15) ไดกลาวถงประโยชนของชดกจกรรมวา เปนสอการสอนทมคณภาพเพอชวยเพมประสทธภาพของการจดกจกรรมการเรยนรของผสอนและสงเสรมพฒนาใหผเรยนไดเกดการเรยนรดวยตนเอง มโอกาสฝกปฏบต และแสดงความคดอยางสรางสรรค ทกษะการเสอสารทางวทยาศาสตรตามศกยภาพของแตละบคคลไดอยางเตมความสามารถ โดยเนน

13

ผเรยนเปนสาคญ เพอใหผเรยนมคณลกษณะสมบรณทงดานความร เปนคนด และมความสข เสรมสรางมนษยสมพนธแบบกลยณมตรกบผอน จากประโยชนของชดกจกรรมดงกลาว ผวจยสรปประโยชนของชดกจกรรมดงน ชดกจกรรมชวยใหผเรยนเกดการเรยนรดวยตนเอง ซงเปนการเรยนโดยยดผเรยนเปนสาคญ ตามศกยภาพของแตละคน ตอบสนองความแตกตางระหวางบคคล ผเรยนไดปฏบตกจกรรมอยางหลากหลาย

2.งานวจยทเกยวของกบชดกจกรรม งานวจยในประเทศ ชลสต จนทาส (2543: บทคดยอ) ไดทาการเปรยบเทยบผลสมฤทธทางการเรยนวทยาศาสตรและความสามารถในการตดสนใจอยางสรางสรรคขอองนกเรยนชนมธยมศกษาปท 1 ทไดรบการสอนโดยใชชดกจกรรมการตดสนใจทางวทยาศาสตรกบการสอนตามคมอคร ผลการวจยพบวานกเรยนทไดรบการสอนโดยใชชดกจกรรมการตดสนใจทางวทยาศาสตรกบการสอนตามคมอครมผลสมฤทธทางการเรยนวชาวทยาศาสตรแบะความสามารถในการตดสนใจทางวทยาศาสตรแตกตางกนอยางมนยสาคญทางสถตทระดบ 0.05 เนอทอง นาย (2544: บทคดยอ) ไดศกษาผลการใชชดกจกรรมทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตรกบการสอนโดยครเปนผสอนทมตอทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตรและความสนใจทางวทยาศาสตรของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 1 ผลการศกษาพบวาความสามารถดานทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตรและความสนใจทางวทยาศาสตรของนกเรยนทไดรบการสอนโดยใชชดกจกรรมทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตรกบการสอนโดยครเปนผสอนแตกตางกนอยางมนยสาคญทางสถตทระดบ 0.05 ศรลกษณ หนองเส (2545: บทคดยอ) ไดศกษาความสามารถทางการพงพาตนเองดานวทยาศาสตรและเทคโนโลยของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 3 ทไดรบการสอนโดยใชชดกจกรรมสงเสรมศกยภาพการเรยนรทางวทยาศาสตรกบการสอนตามคมอครมความสามารถทางการพงพาตนเองดานวทยาศาสตรและเทคโนโลยดานผลสมฤทธทางการเรยนวชาวทยาศาสตรแตกตางกนอยางมนยสาคญทางสถตทระดบ 0.05 และนกเรยนทไดรบการสอนโดยใชชดกจกรรมศกยภาพการเรยนรทางวทยาศาสตรกบการสอนตามค มอครมความสามารถทางการพงพาตนเองดานวทยาศาสตรและเทคโนโลยดานความสามารถในการสรางสประดษฐทางวทยาศาสตรแตกตางกนอยางมนยสาคญทางสถตทระดบ 0.01 งานวจยตางประเทศ มค (Meek. 1972: 4296-4296-A) ไดศกษาเปรยบเทยบวธการสอนแบบใชชดกจกรรมกบวธการสอนดวยวธสอนแบบธรรมดา ผลการวจยพบวา วธการสอนโดยใชชดกจกรรมม

14

ประสทธภาพมากกวาการสอนดวยวธธรรมดาอยางมนยสาคญทางสถตทระดบ 0.01 และผวจยไดสารวจความคดเหนของผทอยในกลมทดลองทกคนโดยทาการสารวจทงกอนและหลงการทดลอง ผลการวเคราะหชใหเหนวา ทกคนมพฒนาการทางเจตคตทดตอการสอนโดยใชชดกจกรรมเพมขนอยางมนยสาคญทางสถต เอดเวรดส (Edwards. 1975: 43) ไดศกษาเปรยบเทยบผลการเรยนในเรองประสบการณในการสอนแบบจลภาคโดยใชชดกจกรรมเรยนดวยตนเองและไดรบคาแนะนาจากครกบการใชชดกจกรรมการเรยนการสอนดวยตนเองไมตองมผแนะนา กลมตวอยางเปนนกศกษาจากมหาวทยาลยอลลนอยส จานวน 50 คน แบงเปนกลมละ 25 คน ผลการวจยพบวา 2 กลมมผลการเรยนไมแตกตางกนอยางมนยสาคญทางสถต ววาส (Vivas. 1985: 603) ไดทาการวจยเกยวกบการออกแบบพฒนาและประเมนคาของการรบรทางความคดของนกเรยนเกรด 1 ในประเทศเวเนซเอลา โดยใชชดการสอนจากการศกษาเกยวกบความเขาใจในการพฒนาทกษะทง 5 คอ ดานความคด ดานความพรอมในการเรยน ดานความคดสรางสรรค ดานเชาวนปญญา และดานการปรบตวทางสงคม ผลการวจยพบวานกเรยนทไดรบการสอนโดยใชชดกจกรรมมความสามารถเพมขนในดานความคด ดานความพรอมในการเรยน ดานความคดสรางสรรค ดานเชาวนปญญาและดานการปรบตวทางสงคมหลงจากไดรบการสอนดวยชดกจกรรมสงวานกเรยนทไดรบการสอนแบบปกต วลสน (Wilson. 1996: 416) ไดทาการวจยเกยวกบการวเคราะหผลการใชชดการสอนของครเพอแกปญหาในการเรยนของเดกเรยนชาดานคณตศาสตรเกยวกบการบวก การลบ ผลการวจยพบวาครผสอนยอมรบวาการใชชดการสอนมผลดมากกวาการสอนแบบปกต อนเปนวธการหนงทชวยใหครสามารถแกปญหาการสอนทอยในหลกสตรคณตศาสตรสาหรบเดกเรยนชา จากงานวจยดงกลาวขางตน สรปไดวาการจดการเรยนรโดยใชชดกจกรรมชวยสงเสรมความสามารถของผเรยนไดอยางหลากหลาย สามารถพฒนาผลสมฤทธทางการเรยนและทกษะตางๆ ของผเรยนไดพรอมๆ กน ดวยเหตนผวจยจงสนใจทจะสรางชดกจกรรมตามแนววทยาศาสตร เทคโนโลย และสงคม ซงเปนนวตกรรมและกระบวนการจดการเรยนร เพอเปนแนวทางในการพฒนาการเรยนรของผเรยนใหมประสทธภาพเพมขน

3.เอกสารเกยวผลสมฤทธทางการเรยน สถาบนสงเสรมการสอนวทยาศาสตรและเทคโนโลย กระทรวงศกษาธการไดปรบปรงหลกสตรวชาวทยาศาสตร ระดบมธยมศกษาตอนตน พทธศกราช 2521 (ฉบบปรบปรง 2533) ใหมลกษณะทเอตอการพฒนาความสามารถของนกเรยน โดยยดจดประสงคดงน (กระทรวงศกษาธการ.2536) 1. เพอใหเกดความเขาใจในหลกการและทฤษฎขนพนฐานของวชาวทยาศาสตร 2. เพอใหเกดความเขาใจในลกษณะขอบเขต และวงจากดของวชาวทยาศาสตร

15

อปมาน

อนมาน – ขน ตรวจทาน หรอความ คดสรางสรรค

อนมาน

3. เพอใหเกดทกษะทสาคญในการศกษาคนควาและคดคนทางวทยาศาสตรและเทคโนโลย 4. เพอใหเกดเจตคตทางวทยาศาสตร 5. เพอใหเกดความเขาใจในความสมพนธระหวางวทยาศาสตรและเทคโนโลย และอทธพลของวทยาศาสตร และเทคโนโลยทมตอมวลมนษยและสภาพแวดลอม 6. เพอใหสามารถนาความร ความเขาใจในเรองวทยาศาสตรและเทคโนโลยไปใชประโยชนตอสงคมและการพฒนาคณภาพชวต ความหมายทแทจรงของวทยาศาสตร หมายถง สวนทเปนตวความร (Body of Knowledge) ทางวทยาศาสตร ไดแก ขอเทจจรง (Fact) มโนมต (Concept) หลกการ (Principle) กฏ (Theoess of Scientific Inquiry) (สมจต สาธนไพบลย.2535: 97)

ภาพประกอบ 2 แสดงความสมพนธของความรทางวทยาศาสตร 3.1 กระบวนการแสวงหาความรทางวทยาศาสตร กระบวนการแสวงหาความรทางวทยาศาสตรเปนกระบวนการคดและกระทาอยางมระบบ ทนามาใชในการแสวงหาความรนนอาจแตกตางกนบาง แตมลกษณะรวมกนทาใหสามารถจดเปนขนตอนได ดวยวธการทางวทยาศาสตร ซงมลาดบขนตอนดงน (ภพ เลาหไพบลย.2542: 10) 1. ขนตงปญหา 2. ขนตงสมมตฐาน 3. ขนการรวบรวมขอมล โดยการสงเกตและ/หรอการทดลอง 4. ขนสรปผล การสงเกต/หรอการทดลอง ในการแสวงหาความรทางวทยาศาสตรนน นอกจากจะใชวธการทางวทยาศาสตรหรอวธการแกปญหาทางอนๆเพอใหการศกษาคนควาใหไดผลดนนขนอยกบการคด การกระทาทเปน

ความรทางวทยาศาสตร กฎ หลกการ

ขอเทจจรง

ทฤษฎ

สมมตฐาน มโนมต

16

อปนสยของผนนทกอใหเกดประโยชนตอการแสวงหาความรเรวกวาเจตคตทางวทยาศาสตร (Scientific attitude) ประกอบดวยคณลกษณะ ดงน 1. ความอยากรอยากเหน 2. ความเพยรพยายาม 3. ความมเหตผล 4. ความซอสตย 5. ความมระเบยบ/รอบคอบ 6. ความมใจกวาง

3.2 ทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตร สามคมอเมรกนเพอความกาวหนาทางวทยาศาสตร (American Association for the Advancement of Science–AAAS) ไดพฒนาโปรแกรมวทยาศาสตร และตงชอโครงการนวาวทยาศาสตรกบการใชกระบวนการ (Science: A Process Approach) หรอเรยกชอยอวา โครงการซาปา (SAPA) โครงการนแลวเสรจในป ค.ศ.1970 ไดกาหนดทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตรไว 13 ทกษะ ประกอบดวย ทกษะพนฐาน (Basic Science Process Skills) 8 ทกษะ และทกษะขนพนฐานผสมผสาน (Integrated Science Process Skills) 5 ทกษะ ดงน (ภพ เลาหไพบลย. 2540: 14–19) ทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตร 1. ทกษะการสงเกต 2. ทกษะการวด 3. ทกษะการคานวณหรอการใชตวเลข 4. ทกษะการจาแนกประเภท 5. ทกษะการหาความสมพนธระหวางสเปสกบสเปส และสเปสกบเวลา 6. ทกษะการจดกระทาและสอความหมายขอมล 7. ทกษะการลงความคดเหนจากขอมล 8. ทกษะการพยากรณ ทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตรขนบรณาการ 1. ทกษะการตงสมมตฐาน 2. ทกษะการกาหนดนยามเชงปฏบตการ 3. ทกษะการกาหนดและควบคมตวแปร 4. ทกษะการทดลอง 5. ทกษะการตความหมายขอมลและลงขอสรปขอมล

17

1.ทกษะการสงเกต (Observation) การสงเกต หมายถง การใชประสาทสมผสอยางใดอยางหนงหรอหลายอยางรวมกน ไดแก ตา ห จมก ลน และผวกาย เขาไปสมผสวตถหรอการณโดยไมใสความคดเหนของผสงเกตลงไป ขอมลทไดจากการสงเกต อาจแบงแกเปนประเภท คอ ขอมลเชงคณภาพ ขอมลเชงปรมาณ (โดยการกะประมาณ) และขอมลเกยวกบการเปลยนแปลง ความสามารถทแสดงวาเกดทกษะแลว คอ 1.1 ชบงและบรรยายคณสมบตของสงทสงเกตเกยวกบรปราง กลน รส เสยง และบอกหนวยมากๆเขาไว 1.2 บอกรายละเอยดเกยวกบปรมาณ โดยการกะประมาณ 1.3 บรรยายการเปลยนแปลงของสงทสงเกตได 2. ทกษะการวด (Measurement) การวด หมายถง การเลอกและการใชเครองมอทาการวดหาปรมาณของสงของตางๆออกมาเปนตวเลขทแนนอนไดอยางเหมาะสมและถกตองโดยมหนวยกากบเสมอ ความสามารถทแสดงวาเกดทกษะแลว คอ 2.1 เลอกเครองมอไดเหมาะสมกบสงทจะวด 2.2 บอกเหตผลในการเลอกเครองมอวดได 2.3 บอกวธวดและวธใชเครองมอไดถกตอง 2.4 ทาการวดความกวาง ความยาว ความสง อณหภม ปรมาณ นาหนก และอนๆไดถกตอง 2.5 ระบหนวยของตวเลขทไดจากการวดได 3. ทกษะการคานวณ (Using Number) การคานวณ หมายถง การนบจานวนของวตถและการนบตวเลขแสดงจานวนทนบไดมาคดคานวณโดยการบวก ลบ คณ หาร หรอหาคาเฉลย ความสามารถทแสดงวาเกดทกษะนแลว คอ 3.1 การนบ ไดแก 3.1.1 นบจานวนสงของไดถกตอง 3.1.2 ใชตวเลขแสดงจานวนทนบได 3.1.3 ตดสนวาสงของในแตละกลมมจานวนเทากนหรอตางกน 3.1.4 ตดสนวาของในกลมใดมจานวนเทากนหรอตางกน 3.2 การหาคาเฉลย 3.2.1 บอกวธหาคาเฉลย 3.2.2 หาคาเฉลย 3.2.3 แสดงวธการหาคาเฉลย

18

4. ทกษะการจาแนกประเภท (Classification) การจาแนกประเภท หมายถง การแบงพบวกหรอเรยงลาดบวตถหรอสงของ ทอยในปรากฏการณโดยทเกณฑดงกลาว อาจจะใชความเหมอน ความแตกตาง หรอความสมพนธอยางใดอยางหนงกได ความสามารถทแสดงวาเกดทกษะแลว คอ 4.1 เรยงลาดบหรอแบงพวกของสงตางๆจากเกณฑทผอนกาหนดใหได 4.2 เรยงลาดบหรอแบงพวกของสงตางๆโดยใชเกณฑของตนเองได 4.3 บอกเกณฑทผอนใชเรยงลาดบหรอแบงพวกได 5. ทกษะการหาความสมพนธระหวางสเปสกบสเปสและสเปสกบเวลา (Space/ Space Relationship and space – time Relationship) สเปสของวตถ หมายถง ทวางทวตถนนครอบครองอยจะมรปรางลกษณะเชนเดยวกบวตถนน โดยทวไปแลวสเปสของวตถม 3 มต คอ ความกวาง ความยาว ความสง ความสมพนธระหวางสเปสกบสเปสของวตถ ไดแก ความสมพนธระวาง 3 มต กบ 2 มต ความสมพนธระหวางตาแหนงทอยของวตถหนงกบอกวตถหนง ความสามารถทแสดงวาเกดทกษะแลว คอ 5.1 ชบงรป 2 มต และวตถ 3 มต ทกาหนดใหได 5.2 วาดรป 2 มตจากวตถหรอรป 3 มต ทกาหนดได 5.3 บอกชอของรปและรปทรงเลขาคณตได 5.4 บอกความสมพนธของรป 2 มตได เชน ระบรป 3 มต ทเหนเนองจากการหมนรป 2 มต เมอเหนเงา (2 มต) ของวตถสามารถบอกรปทรงของวตถ (2 มต)เปนตนกาเนดเงา 5.5 บอกรปกรวยรอยตด (2 มต) ทเกดจากการตดวตถ (3 มต) ออกเปน 2 สวน 5.6 บอกตาแหนงหรอทศของวตถได 5.7 บอกไดวาวตถหนงอยในตาแหนงหรอทศทางใดของวตถหนง 5.8 บอกความสมพนธของสงทอยหนากระจกและภาพทปรากฏในกระจกวาเปนซายหรอขวาของกนและกนได ความสมพนธระหวางสเปสของวตถกบเวลา ไดแก ความสมพนธระหวางการเปลยนแปลงตาแหนงทอยของวตถกบเวลา หรอความสมพนธระหวางสเปสของวตถทเปลยนไปกบเวลา 1. บอกความสมพนธระหวางการเปลยนแปลงตาแหนงทอยของวตถกบเวลาได 2. บอกความสมพนธระหวางการเปลยนแปลงขนาดหรอปรมาณของสงของตางๆ กบเวลาได

19

6. ทกษะการจดกระทาและสอความหมายขอมล (Organizing Data and Communication) การจดกระทาและสอความหมายขอมล หมายถง การนาขอมลทไดจากการสงเกต การวด การทดลอง และจากแหลงอนๆมาจดกระทาเสยใหม เพอใหผอนเขาใจความหมายของขอมลชดนดขน โดยอาจเสนอในรปของตาราง แผนภม แผนภาพ ไอดะแกรม วงจร กราฟ สมการ เขยน บรรยาย เปนตน ความสามารถทแสดงวาเกดทกษะแลว 6.1 เลอกรปแบบทใชในการนาเสนอขอมลใหเหมาะสม 6.2 บอกเหตผลในการเลอกรปแบบทจะใชในการนาเสนอขอมลได 6.3 ออกแบบการนาเสนอขอมลตามรปแบบทเลอกไว 6.4 เปลยนแปลงขอมลใหอยในรปใหมทเขาใจดขนได 6.5 บรรยายลกษณะของสงใดสงหนงดวยขอความทเหมาะสม กะทดรดจนสอความหมายใหผอนเขาใจได 6.6 บรรยายหรอวาดแผนผงแสดงตาแหนงของสภาพทตนสอความหมายใหผอนเขาใจได 7. ทกษะการลงความคดเหนจากขอมล (Inferring) การลงความคดเหนจากขอมล หมายถง การเพมความคดเหนใหกบขอมลทไดจากการสงเกตอยางมเหตผล โดยอาศยความรหรอประสบการณเดมมาชวย ความสามารถทแสดงวาเกดทกษะแลว คอ สามารถอธบายหรอสรปโดยเพมความคดเหนใหกบขอมลทไดจากการสงเกตโดยใชความรหรอประสบการณมาชวย 8. ทกษะการพยาการณ (Prediction) การพยากรณ หมายถง การสรปคาตอบลวงหนากอนจะทดลอง โดยอาศยปรากฏการณทเกดซาๆ หลกการ กฎ ทฤษฎมอยแลวในเรองนนๆ มาชวยในการสรป การพยากรณขอมลเกยวกบตวเลข ไดแก ขอมลทเปนตาราง หรอกราฟ ทาได 2 แบบ คอ การพยากรณภายในขอบเขตของขอมลทมอยกบการพยากรณภายนอกขอบเขตของขอมลทมอย ความสามารถทแสดงวาเกดทกษะแลว คอ 8.1 การทานายทวไป เชน ทานายผลทเกดขนจากขอมลทเปนหลกการ กฎ หรอทฤษฎทมอยได 8.2 การพยากรณจากขอมลเชงปรมาณ เชน 8.2.1 ทานายผลทจะเกดขนภายในขอบเขตของขอมลเชงปรมาณทมอยได 8.2.2 ทานายผลทจะเกดภายนอกขอบเขตของขอมลเชงปรมาณทมอยได

20

9. ทกษะการตงสมมตฐาน (Formulation Hypothesis) การตงสมมตฐาน หมายถง คาตอบทคดไวลวงหนา มกกลาวเปนขอความทบอกความสมพนธระหวางตวแปรตน (ตวแปรอสระ) กบตวแปรตาม สมมตฐานทตงไวอาจถกหรอผดกได ซงทราบไดภายหลงการทดลองหาคาตอบเพอสนบสนนหรอคดคานสมมตฐานทตงไว ความสามารถทแสดงวาเกดทกษะนแลว คอ สามารถหาคาตอบลวงหนากอนการทดลอง โดยอาศยการสงเกต ความร และประสบการณ 10. ทกษะการกาหนดนยามเชงปฏบต (Defining Operationally) การกาหนดนยามเชงปฏบต หมายถง การกาหนดความหมายหรอขอบเขตของคาตางๆ (ทอยในสมมตฐานทตองการทดลอง) ใหเขาใจตรงกนและสามารถสงเกตหรอวดได 11. ทกษะการกาหนดและควบคมตวแปร (Identifying and Controlling Variables) การกาหนดตวแปร หมายถง การชบงตวแปร ตวแปรตาม และตวแปรทตองควบคมในสมมตฐานหนงๆ ตวแปรตน คอ สงทเปนสาเหตททาใหเกดผลตางๆ หรอสงทเราตองการทดลองดวาเปนสาเหตทกอใหเกดผลเชนนนจรงหรอไม ตวแปรตาม คอ สงทเปนผลเรองมาจากตวแปรตน เมอตวแปรตนหรอสงทเปนสาเหตเปลยนไป ตวแปรหรอสงทเปนผลกจะเปลยนตามไปดวย ตวแปรควบคม หมายถง การควบคมสงอนๆนอกเหนอจากตวแปรตนททาใหเกดผลทดลองคลาดเคลอน ถาหากวาไมสามารถควบคมใหเหมอนกน ความสามารถทแสดงวาเกดทกษะแลว คอ ชบงและกาหนดตวแปรตนตวแปรตามและตวแปรทตองควบคมได 12. ทกษะการทดลอง (Experimenting) การทดลอง หมายถง กระบวนการปฏบตการเพอหาคาตอบหรอทดสอบสมมตฐานทตงไว การทดลองประกอบดวยกจกรรม 3 ขนตอนคอ 12.1 การออกแบบการทดลอง หมายถง การวางแผนการทดลองกอนลงมอทดลองจรง เพอกาหนด 12.1.1 วธการทดลอง ซงเกยวกบการกาหนดควบคมตวแปร 12.1.2 อปกรณ หรอสารเคมทจะตองใชในการทดลอง 12.2 การปฏบตการทดลอง หมายถง การลงมอปฏบตการทดลองจรง 12.3 การบนทกการทดลอง หมายถง การจดบนทกขอมลทไดจากการทดลอง ซงอาจเปนผลจากการสงเกต และการวดอนๆ ความสามารถทแสดงวาเกดทกษะแลว คอ 12.4 การออกแบบการทดลองโดย กาหนดวธการทดลองไดถกตองเหมาะสม โดยคานงถงตวแปรตน ตวแปรตาม และตวแปรทตองควบคมดวย

21

12.5 ปฏบตการทดลองและใชอปกรณไดถกตองเหมาะสม 12.6 บนทกผลการทดลองไดคลองแคลวและถกตอง 13.ทกษะการตความหมายขอมลและลงขอสรป (Interpreting data and conclusion) การตความหมายขอมล หมายถง การแปลความหมายหรอบรรยายคณลกษณะและสมบตของขอมลทมอย การตความหมายในบางครง อาจตองใชทกษะกระบวรการทางวทยาศาสตรอนๆดวย เชน ทกษะการสงเกต ทกษะการคานวณ เปนตน การลงขอสรป หมายถง การสรปความสมพนธของขอมลทงหมด ความสามารถทแสดงวาเกดทกษะแลว คอ 13.1 แปลความหมายหรอบรรยายลกษณะ และสมบตของขอมลทมอยได (การตความหมายขอมลทตองอาศยทกษะการคานวณ) 13.2 บอกความสมพนธของขอมลทมอยได ทกษะดงกลาวเปนทกษะทใชในการแสวงหาความรทางวทยาศาสตร ในการศกษาวทยาศาสตรจะตองใหนกเรยนไดทงความรและมทกษะในการแสวงหาความร ซงสมจต สวธนไพบลย (2535: 103) ไดสรปความสมพนธระหวางความรทางวทยาศาสตรและกระบวนการทางวทยาศาสตรไวดงน ภาพประกอบ 5 ความสมพนธระหวางความรทางวทยาศาสตรและกระบวนการทางวทยาศาสตร

ดงนนการวดผลสมฤทธทางการเรยนวชาวทยาศาสตร เพอใหนกเรยนไดรบเนอหาความรทางวทยาศาสตรและกระบวนการแสวงหาความรทางวทยาศาสตร จะตองวดผลทงสองลกษณะและ

ปญหาเกยวกบ - วตถ - เหตการณ - ปรากฏการณทาง ธรรมชาต

กระบวนการแสวงหา ความรทางวทยาศาสตร - วธการทางวทยาศาสตร - เจตคตทางวทยาศาสตร

ความรทางวทยาศาสตร - ขอเทจจรง - มโนมต - สมมตฐาน - หลกการ - กฎ - ทฤษฎ

22

เพอความสะดวกในการประเมนผล ผวจยไดนาการจาแนกพฤตกรรมในการวดผลวชาวทยาศาสตรในการสรางแบบทดสอบวดผลสมฤทธทางการเรยนวชาวทยาศาสตรสาหรบเปนเกณฑวดผลวานกเรยนไดเรยนรไปมากนอยหรอลกซงเพยงใด 4 พฤตกรรม ดงน (ประวตร ชศลป.2524: 21 – 31) 1. ความร – ความจา หมายถง ความสามารถในการระลกถงสงทเคยเรยนรมาเกยวกบขอเทจจรง ความคดรวบยอด หลกการ กฎ และทฤษฎ 2. ความเขาใจ หมายถง ความสามารถในการจาแนกความรไดเมอปรากฏอยในรปใหมและความสามารถในการแปลความรจากสญลกษณหนงไปอกสญลกษณหนง 3. การนาความรไปใช หมายถง ความสามารถในการนาความรและวธการตางๆทางวทยาศาสตรไปใชในสถานการณใหมๆหรอจากทแตกตางไปจากทเคยเรยนรมาแลว โดเฉพาะอยางยง คอ การนาไปใชในชวตประจาวน 4. ทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตร หมายถง ความสามารถในการสบเสาะหาความรทางวทยาศาสตร โดยใชทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตรดานการสงเกต การวด การคานวณ การจดกระทาและสอความหมายขอมลการตงสมมตฐาน การกาหนดและควบคมตวแปร การทดลอง การตความหมายขอมลและการลงขอสรป การลงความคดเหนจากขอมล จากเอกสารขางตน ผวจยไดนาการจาแนกพฤตกรรมในการวดผลวชาวทยาศาสตรทง 4 ดาน คอ ความร – ความจา ความเขาใจ การนาไปใช และทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตร ในการสรางแบบทดสอบวดผลสมฤทธทางการเรยน โดยพจารณาใหครอบคลมจดประสงคการเรยนรสาระการเรยนรวทยาศาสตร รายวชา ว 31101 เรอง การแยกสาร เอกสารความคดสรางสรรค

4. เอกสารและงานวจยเกยวกบความคดสรางสรรคทางวทยาศาสตร 4.1 ความหมายของความคดสรางสรรคทางวทยาศาสตร ความคดสรางสรรค มผใหความหมายของความคดสรางสรรคแยกออกไปหลายแนวทาง ซงสามารถสรปความคดสรางสรรคได 3 ลกษณะ คอ 1. ลกษณะทางกระบวนการ หมายถง ความรสกไวตอปญหา และสามารถแกไขปญหาไดอยางมขนตอนและเปนระบบและนาไปใชใหเกดประโยชนในสงใหม 2. ลกษณะของบคคล หมายถง บคคลทมความอยากรอยากเหน กระตอรอรน กลาคด กลาแสดงออก มความคดรเรมสรางสรรค มอารมณขน มจนตนาการ และมความคดยดหยนทงความคดและการกระทา และเปนบคคลทมความสขกบการทางานหรอสงทตนพอใจ และยงไมหวงผลจากการประเมนภายนอก

23

3. ลกษณะทางผลตผล หมายถง คณภาพของผลงานทเกดขน มตงแตขนตาซงแสดงผลทเกดจากความพอใจของตนทแสดงออกซงความคดและการกระทาจนกระทงพฒนาขนเปนการฝกทกษะและคอยคดไดเองจนถงระดบการคนพบทฤษฎ หลกการและการประดษฐคดคนตางๆ ความคดสรางสรรค ในลกษณะของกระบวนการ Torrance (1967: 47) ไดใหความหมายไววา

“...ความคดสรางสรรค หมายถง กระบวนการคดทบคคลสามารถมองเหนความสมพนธของสงตางๆ และสามารถตงแนวคดหรอสมมตฐานทสามารถพสจนไดและเมอทดสอบสมมตฐานนนแลว กสามารถถายทอดการคนพบนนใหผอนทราบได ...”

กระบวนการคดสรางสรรค (Creative Process) หมายถง วธการคดหรอกระบวนการทางานของสมองอยางเปนขนตอน และสามารถคดแกปญหาหรอสงทบกพรองขาดหายไปแลวจงรวบรวมความคดตงเปนสมมตฐานขน ขนตอไปจงเปนการรายงานผลทไดรบจากการทอสอบสมมตฐาน เพอเปนแนวทางใหมตอไป ...” ความคดสรางสรรคจงเปนกระบวนการแกปญหาทางวทยาศาสตร (อาร พนธมณ. 2527: 6; อางองจาก Torrance. n.d.) เรยกกระบวนการนวา กระบวนการแกปญหาอยางสรางสรรค Creative Problem Solving” สามารถแบงเปนขนๆ ดงน 1. การพบความจรง (Fact Finding) ในขนนเรมตงแตเกดความรสกกงวล มความสบสนวนวายเกดขน และหาขอมลของความยงยาก สบสน 2. การคนพบปญหา (Problem Finding) เกดตอจากขนท 1 เมอพจารณาแลวสรปวา ความกงวลใจ ความสบสนกคอ การเกดปญหาขน 3. การตงสมมตฐาน (Idea Finding) เมอมปญหากพยายามคดและตงสมมตฐานขน รวบรวมขอมลเพอนาไปใชในการทดสอบสมมตฐาน 4. การคนพบคาตอบ (Solution Finding) จะพบคาตอบจากการทดสอบสมมตฐาน 5. ยอมรบผลจากการคนพบ (Acceptance Finding) ยอมรบคาตอบทไดจากการพสจนเรยบรอยแลววาจะแกปญหาไดสาเรจไดอยางไร การคนพบนาไปสแนวคดหรอสงใหมเรยกวา New Challenge ความคดสรางสรรคพสจนตามบคลกภาพหรอลกษณะบคคล ความหมายตามแนวคดนยดถอลกษณะพฤตกรรมของบคคลทแสดงออกมา ดงท ครอปล (Cropley. 1976) ไดสรปลกษณะพฤตกรรมของบคคลทมความคดสรางสรรคไว 4 ประการ คอ เปนผมประสบการณกวางขวาง มความเตมใจทจะเสยง มความสามารทจะเปลยนแปลงความคดไดอยางคลองแคลวในระดบสง นอกจากน อาร รงสนนท (2527: 63) กลาววา เดกทมความคดสรางสรรคจะมพฤตกรรมดงน 1. อยากร อยากเหน มความกระหายใครรอยเปนนจ 2. ชอบ และแสวงหา สารวจ ศกษา คนควา ทดลอง

24

3. ชางสงสย เปนเดกทมความรสกแปลกประหลาดใจในสงทพบเหนเสมอ 4. ชอบซกถาม และตงคาถามแปลกๆ 5. ชางสงเกต 6. ชอบแสดงออกมากกวาเกบกด 7. มอารมณขน มองสงตางๆ ในแงมมทแปลก 8. มสมาธในสงทตนสนใจ 9. สนกสนานกบการใชความคด 10. สนใจสงตางๆ อยางกวางขวาง 11. มความเปนตวของตวเอง ความคดสรางสรรคในแงของผลตผล เปนโครงสรางหรอรปแบบของความคดทไดแสดงกลมความหมายใหมออกมาเปนอสระตอความหมายของความคดใดความคดหนงทเกดขน อาจเปนความคดหรอสงของทผลตขน ซงจะเปนไดทงรปธรรมและนามธรรม เปนผลงานทเกดขนจากความพอใจของตนเอง ความคดสรางสรรคในแงผลตผล (อาร พนธมณ. 2527: 6; อางองจาก Torrance. n.d.) กลาววา

“...ความคดสรางสรรคเปนความสามารถของบคคลในการสรางผลตผลหรอสงแปลกๆ ใหมๆ ซง ไมเคยรจกมากอน สงเหลานอาจจะเกดจากการรวบรวมความรทไดจากประสบการณตางๆ แลวเชอมโยงเขากบสถานการณใหมและสงทเกดขนใหมนนไมจาเปนตองสมบรณอยางแทจรง ผลงานนนอาจจะอย ในรปของผลตผลทางศลปะ วรรณคด วทยาศาสตรหรออาจจะเปนเพยงกระบวนการหรอวธการเทานนกได ...”

เรองคณภาพของผลผลตสรางสรรคนน (Taler. 1964) ไดใหขอคดเกยวกบความคดสรางสรรคของคน ไมจาเปนตองเปนขนสดยอดหรอการคนควาประดษฐของใหมขนมาเสมอไป แตผลของความคดสรางสรรคอาจจะอยในขนตอนใดขนตอนหนงตอไป ซงเขาไดแบงผลผลตสรางสรรคไวดงน 1. การแสดงออกอยางอสระในขนนไมจาเปนตองอาศยความคดรเรม และทกษะขนสงแตอยางใด เปนเพยงกลาแสดงออกอยางอสระ เชน เดกวาดภาพตามใจชอบโดยทครไมไดเปนผกาหนด 2. ผลตงานออกมาโดยทงานนนอาศยทกษะบางประการแตไมจาเปนตองเปนสงใหม 3. ขนสรางสรรคเปนขนทแสดงถงความคดใหม ของบคคลไมใหลอกเลยนจากใครแมวางานนนอาจจะมคนอนคดไวแลวกตาม 4. ขนคดประดษฐอยางสรางสรรค เปนขนทคดประดษฐสงใหมขนโดยไมซาแบบใคร 5. เปนขนการพฒนาผลงานในขนท 4 ใหมประสทธภาพมากขน

25

6. เปนขนความคดสรางสรรคสดยอด สามารถคดสงทเปนนามธรรมขนสงได เชน ชารล ดาวน คดคนทฤษฎ ววฒนาการ นกจตวทยาและนกการศกษาไดใหความหมายของความคดสรางสรรคไวตางๆ กน เชน อรรถเจษฐ สขสาสน (2530: 15-17) กลาววา ความคดสรางสรรคคอความสามารถในการคดสงตางๆ แปลกๆ ใหมๆ ไมซาแบบอยางทมอยแลว เปนกระบวนการคดทเกดขนในหลายทศทาง หลายลกษณะ โรเมย (Romay. 1970: 4) กลาววา ความคดสรางสรรค หมายถง ความสามารถทจะรวบรวมความคด สงของ เทคนค หรอวธการตางๆ ในแนวทางใหม และเทลเลอร (Taylor.1964: 108–109) ใหความหมายความสามารถทางสรางสรรควาเปนความสามารถทจะคดยอนกลบเพอ การแกปญหาแนวทางใหม ซงเสนอวาความคดสรางสรรคประกอบดวยความคลองแคลวในการคดเปนการกระตนความคดจากภายในและรวมกนใชความคดเหลาน เพอใหเกดความคลองตว และความมนใจมากขน ความคดยดหยนเปนการพจารณาปญหาไดปลายแงและความคดรเรมเปน การพจารณาสงตางๆ ในทางทแปลก สอดคลองกบแนวคดของกาเย (DeCecco. 1968: 458; อางองจาก Gange. n.d.) วาความคดสรางสรรคเปนการแกปญหาแบบหนงซงเกยวกบความคดทเกดขนเองในใจอยางรวดเรว (Intuitive leaps) หรอเกยวของกบการรวบรวมความคดจากความรในสาขาตางๆ อยางกวางขวาง ทอแรนซ (Torrance. 1974: 16) กลาวถง ความคดสรางสรรควา เปนกระบวนการของความรสกไวตอชองวาง หรอความไมสมบรณของขอมล การสรางความคดและการตงสมมตฐานทเกยวของกบความคดเหลานน การทดสอบสมมตฐาน การปรบปรง แกไขและการทดสอบสมมตฐานเหลานนซาอก ตลอดจนการสอความหมายผลทไดใหผอนเขาใจได สอดคลองกบแมคแคนเลส (McCandless. 1973: 216-217) ทวาความคดสรางสรรคหมายถง พฤตกรรมทเปนทงขบวนการและผลผลต ในแงของกระบวนการ การสรางสรรคสามารถพจารณาในรปของการคดอยางซบซอน ความคดทจะเหนความสมพนธใหมๆ ระหวางวตถหรอเหตการณ การตงสมมตฐานและทดสอบสมมตฐานและทกษะในการสอความหมายความคดของตนตอผอนแทนของคาจากดความในแงของกระบวนการประกอบดวยความคลองในการโยงสมพนธ และความเปนเอกลกษณ (ซงเปนตวประกอบของการคดแบบอเนกนย) หรออาจจะพจารณาการสรางสรรคในรปของผลผลตทแปลกใหมหรอมความคดรเรมซงเปนทยอมรบ มประโยชน มความหมาย และมคณคาตอผสรางและตอวฒนธรรม ความหมายของความคดสรางสรรคทกลาวมาแลวน จะมแนวคดโดยสวนรวมเปนแนวเดยวกนคอ เปนความสามารถโดยทวๆ ไปททกคนมได ดง กลฟอรด (Guilford .1967: 100) เสนอวา ความคดสรางสรรค หมายถง ความสามารถทวๆ ไปททกคนมไมวาเปนบคคลอาชพใดโดยเฉพาะ และลกษณะเดนของความคดสรางสรรค คอ การคดแบบอเนกนย ซงมลกษณะพเศษคอ ความยดหยน ความรเรม และความคลองแคลวในการคด แต ออซเบล (DeCecco. 1968: 458; อางองจาก Ausubel. 1965) มความเชอวา ความคดสรางสรรคเปนความสามารถพเศษเฉพาะดาน

26

ใดดานหนง ซงหาไดยากและไมเหมอนใคร ตามความคดของออซเบล คนทสรางสรรคจะตองมความสามารถพเศษทจะพฒนาความเขาใจอยางลกซง ความรสกไว และการรคณคาในสาขาวชาบางประเภทหรอในดานศลปะ จะเหนวา ความหมายของความคดสรางสรรค ทผวจยคนความาพอจะสรปไดวากลาวเปน 2 นย ดงน 1. เปนความสามารถทมอยในตวมนษยทกคน ซงขนอยกบศกยภาพสรางสรรคและสามารถพฒนาไดทกระดบอาย ทกสาขาวชา ถาจดประสบการณใหเหมาะสม 2. เปนความสามารถพเศษทมอยเฉพาะคนยากทจะพฒนาใหมในตวมนษยไดทกคน ฉะนนในการจดการศกษาเพอพฒนาความคดสรางสรรคของผเรยนจงควรยดหลกตามความหมายนยแรก ความคดสรางสรรคทางวทยาศาสตร พซ; และชด (Pitz; & Sund. 1974: 4) ไดกลาวถงความคดสรางสรรคทางวทยาศาสตรวาเปนกระบวนการคดการกระทาเพอแกปญหา โดยใชทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตรสวนผลผลตของความคดสรางสรรคทางวทยาศาสตร เนนถงความรเรมโดยมงเนนทการพฒนาความคด เพอใหไดผลผลตของความคดสรางสรรคทมความแปลกใหม มศลปะ นอกจากนบคคลทมความคดสรางสรรคทางวทยาศาสตรควรจะมความสามารถคอ 1. ความสามารถในการจดจาปญหา 2. ความสามารถในการผลตความคดใหม 3. ความสามารถในการจดระเบยบความคด 4. ความสามารถในการประเมนผล ทศนย พฤกษชลธาร (2517: 59) และนฤมล ยตาคม (2522: 24) ไดใหความเหนวาความคดสรางสรรคทางวทยาศาสตรนน เปนการแสดงความคดรเรม ความคดยดหยน ความคดคลอง แกปญหาตางๆ

4.2 ลาดบขนตอนของความคดสรางสรรค ในการคดสรางสรรคมลาดบขนตอนการคด ตามทศนะของนกจตวทยาและนกการศกษาดงน ฮทชนสน (Hutchinson. 1949: 42–44) กลาววา การคดสรางสรรคเกดจากการหยงร ซงมขนตอนตางๆ ของการคด ดงน 1. ขนเตรยม (The stage of Preparation) เปนขนการรวบรวมประสบการณเกาๆ 2. ขนขดแยงยงยาก (the stage of Frustration) เปนระบบของการครนคดปญหาอยางหนก แตยงคดไมออก

27

3. ขนของการมองเหน (The stage of Moment of Insight) ความคดเกดแวบขนในสมอง คดคาตอบออกทนท 4. ขนพสจน (The stage of Verification) เปนการตรวจสอบประเมนผลโดยใชเกณฑตางๆ เพอดวาคาตอบทคดออกนนเปนจรงหรอไม ทอแรนซ (Torrance. 1964: 47) กลาววา ความคดสรางสรรคนประกอบดวย 1. กระบวนการของความรสกวามปญหา มความยงยากเกดขน (Sensing problem) 2. กระบวนการคาดคะเน หรอตงสมมตฐานทเกยวกบปญหาน (Formulating hypothesis) 3. กระบวนการการทดสอบสมมตฐานนน (Testing question) 4. การสอผลลพธทไดจากการทดสอบสมมตฐาน (Communicating the result) นอกจากนทอแรนซยงไดรวบรวมความคดเหนของไทเลอร ไววา ผลของการคดสรางสรรคนน ไมจาเปนตองเปนขนสงเสมอไป ไมจาเปนตองคนพบหรอประดษฐของใหมทยงไมเคยมผใดคดมากอน แตอาจเปนขนใดขนหนง ดงน ขนท 1 แสดงออกมาอยางอสระในดานความคดรเรมโดยไมตองคานงถงคณภาพของงาน ขนท 2 งานทเปนผลผลต ทตองอาศยทกษะบางอยาง ขนท 3 งานขนประดษฐคดคนสงใหมๆ โดยไมซาแบบใคร ขนท 4 ปรบปรงงานขนท 3 ขนท 5 ความสามารถในการคดสงทเปนนามธรรมขนสงสดคดหลกการใหมๆ ในทานองเดยวกน ไวแกนต (Weigand. 1971: 208) เสนอความคดวาขบวนการคดสรางสรรคไมจาเปนตองไปทละขนตอน แตโดยทวไปแลวจะเปนไปตามลาดบขน และขบวนการคดสรางสรรคประกอบดวยขนตางๆ 5 ขน ดงน 1. ขนวเคราะหปญหา 2. ขนการปฏบต 3. ขนความคดตดขด 4. ขนเกดความกระจาง 5. ขนพสจน สวนกลฟอรด (นฤมล ยพาคม. 2522: 9-13; อางองจาก Guilford. 1967) ไดจดพฤตกรรมความคดสรางสรรคอยในมตหนงของโครงสรางสตปญญาในดานวธการคด ซงเปนการคดแบบอเนกนย (Divergent Thinking) และความคดแบบเอกนย (Convergent Thinking) หมายถงความสามารถทจะคดคาตอบไดหลายแนวทางจากขอมลทกาหนดให พบวา องคประกอบของความสามารถในการคดแบบอเนกนยมความสมพนธโดยตรงกบความคดสรางสรรคในแตละดาน คอ 1. ความคลองในความคด (Fluecy) หมายถง ความสามารถในการคดไดจานวนมาก ซงเกยวของกบผลของการคดในเรองหนวย ความสมพนธระบบ 2. ความคดยดหยน (Flexibility) หมายถง ความพรอมทจะเปลยนแนวหรอดดแปลงขอมล ซงเกยวของกบผลของการคดเรองจาพวก และการแปลงรป

28

3. ความคดรเรม (Originality) หมายถง ความสามารถทจะคดสงทไมเหมอนใครหรอคดสงทดเหมอนไมสมพนธกนใหเขากนได ซงเกยวของกบผลของการคดในเรองการแปลงรป 4. ความคดละเอยดรอบคอบ (Elaboration) หมายถง ความสามารถทจะตอเตมความคดใหสมบรณ ซงเกยวกบผลของการคดเรองของการแสดงความหมาย หลกความคดสรางสรรคของ กลฟอรด (พเยาว ทกษณ. 2523: 13; อางองจาก Guilford. 1908) มงไปทความสามารถของบคคลทจะคดไดรวดเรวกวางขวาง และมความคดรเรมถามสงเรามากระตนใหเกดความคดนนๆ สงเราทจะมากระตนใหเกดความคดนนมอยดวยกน 4 ชนด คอ 1. รปภาพ 2. สญลกษณ 3. ภาษา 4. พฤตกรรม ผวจยพอจะสรปขนตอนของการคดสรางสรรคตามทศกษาคนความาไดวามขนตอนครงแรกเกดจากการปะทะปญหา แลวหาทางวเคราะหปญหาเพอไปสการพสจน ซงความคดสรางสรรคมความสมพนธอยางมากกบความคดแบบอเนกนย และจดกระตนใหเกดความคดสรางสรรคได ถามสงเรามากระตน จากหลกการนจะเปนประโยชนตอการจดการเรยนการสอน เพอพฒนาความคดสรางสรรค กลาวคอ ควรจดสงเราตางๆ มากระตน ใหผเรยนไดเกดปญหา วเคราะหพสจนปญหาดวยตนเอง จะชวยใหผเรยนมพฒนาการความคดสรางสรรคไดรวดเรวขน

4.3 การสอนวทยาศาสตรกบความคดสรางสรรค วอสตน; และโรเมย (นฤมล ยตาคม. 2522: 26; อางองจาก Washton. 1968 Romay. 1968) มความเหนตรงกน การเรยนการสอนวทยาศาสตรเพอพฒนาความคดสรางสรรคควรใชวธสนแบบสบเสาะหรอการทดลองทเปดกวาง ซงสอดคลองกบความคดของ ซนต; และโทรบรดจ (Sund; & Trowbridge. 1974: 345-355) กลาวเสรมวา สงแวดลอมมบทบาทสาคญมากในการกระตนใหเกดความคดสรางสรรค นอกจากนคารเตอร (Carter. 1968: 686-688) ไดศกษาเปรยบเทยบวธสอนในลกษณะทครเปนใหญ กบการสอนแบบสบเสาะหาความร จากการศกษาไดพบขอสงเกตวาวธสอนทครเปนใหญ กจกรรมการสอนมโครงสรางตามตารา มคาตอบตายตวงายตอการควบคม แตถาครทยดวธการสอนแบบสบเสาะหาความร จะไมมการควบคมกจกรรมตายตว มกจะละทงการบรรยายตามแบบแผน แตครจะทาหนาทเสมอนผดาเนนรายการ หรอผจดบนทกขอมลบนกระดาน เพอใหนกเรยนไดวเคราะห วจารณ ครผสรางบรรยากาศสบเสาะหาความรจะสงเกตเหนความเจรญงอกงามของความยดหยนในการคดสรางสรรคและความอยากรอยากเหนปรากฏขนในตวนกเรยน สวน ทอแรนซ (Torrance. 1964: 7-9) ไดเสนอกจกรรมการเรยนการสอนทจะพฒนาความคดสรางสรรค ควรมแนวทาง ดงน

29

1. ยอมรบฟงคาถามทแปลกใหม (Unusual) ของนกเรยน 2. ยอมรบความคดและวธการแกปญหาแปลกใหมทนกเรยนคด 3. แสดงใหนกเรยนเหนวาความคดของเขามคณคา 4. จดโอกาสใหนกเรยนไดคดและคนพบโดยไมตองมการประเมนผล 5. ในการประเมนผลจะตองใหนกเรยนไดทราบเหตผลและผลของการประเมนผลนน ซง ซนต; และโทรบรดจ (Sund; & Trowbridge. 1974: 209-210) ไดพจารณาหลกเกณฑในการเรยนการสอนเพอพฒนา (Sund; & Trowbridge. 1974: 345-355) ในโรงเรยนมธยมศกษา คอ 1. ทกคน ทกวย และทกเชอชาต มความคดสรางสรรคทงนน 2. แตละบคคลมความคดสรางสรรคแตกตางกนมาก รวมทงการแสดงออกกตางกน 3. อสรภาพทจะสรางสรรคมผลตอสขภาพจต 4. นกเรยนสามารถเรยนรไดดขน เมออยในสงแวดลอมทสรางสรรค 5. มโรงเรยนเพยงบางโรงเรยนเทานน ทไดรบความสาเรจในการพฒนาความคดสรางสรรค 6. ผทมความคดสรางสรรคสงมกจะไมไดคะแนนทางการเรยนสง 7. โรงเรยนเปนแหลงทจะพฒนาความคดสรางสรรคของเดกได จงควรจดสงแวดลอมภายในโรงเรยนเพอใหนกเรยนมโอกาสแสดงความคดสรางสรรค 8. การใช Positive reinforcement มากเกนไปในชนเรยนอาจไปขดขวางการตอบสนองซงสรางสรรคได 9. การใหเวลานานพอจะสงเสรมความคดสรางสรรคได พบวา ชนดของคาถามทใชถามนกเรยนสมพนธกบการตอบสนองอยางสรางสรรคของเดก นอกจากนยงขนกบการใหเวลาในการตอบคาถามและการใหรางวลดวย เดอเซคโก (DeCecco. 1968: 459) กลาววา ครสามารถทจะจดสถานการณทจะสงเสรมความคดยดหยน ความคลองแคลวในการคด และความคดรเรมในการแกปญหาตางๆ ของนกเรยนได เขามองวาความคดสรางสรรคเปนการแกปญหาระดบสงซงสามารถจดการเรยนการสอนใหพฒนาความสามารถในการคดสรางสรรคไดเขาไดเสนอแนวทางในการจดการเรยนการสอนไว 3 วธ คอ 1. การจาแนกชนดของปญหาทจะใหนกเรยนแก เขาอางถงขอเสนอของเกสเซลส (Getzel) วา ความคดสรางสรรคจะเกดขนไดในสถานการณซงครไดเตรยมปญหาไว แตไมไดบอกวธการแกปญหาแกนกเรยน และจากสถานการณดงกลาวจะนาไปสสถานการณทไมบอกทงปญหาแกนกเรยน และจากสถานการณดงกลาวจะนาไปสสถานการณทไมบอกทงปญหาและวธการแกปญหาแกนกเรยนถานกเรยนรสถานการณของปญหานอยเทาไร นกเรยนกจะสามารถคดสรางสรรคไดมากเทานน อยางกตามสถานการณทนกเรยนไมรทงปญหา ครจะตองชวยเหลอแนะนามากพอสมควร

30

2. ใหนกเรยนแกปญหาโดยใชวธระดมพลงสมองการตงสมมตฐานและทดสอบสมมตฐาน การอาน 3. การใหรางวลเมอนกเรยนสามารถทากจกรรมทสรางสรรค ฟลซ; และซนต (ประทม ทองพน. 2522: 15; อางองจาก Pitz; & Sund. 1968) ไดเสนอการสรางหลกสตรวทยาศาสตร เพอการเรยนการสอนวทยาศาสตรใหพฒนาแนวความคดสรางสรรคทางวทยาศาสตร ไวดงน 1. ความสามารถในการสรางสรรคทมอยแลวในตวเดกทกคน แตจะมความแตกตางกน เดกควรมโอกาสไดแสดงถงความแตกตางของแตละคนออกมา รปของกจกรรมทางวทยาศาสตรในหลายรปแบบ เพอจะเกดผลตอบสนองของแตละคนออกมาในรปของกจกรรมวทยาศาสตรในหลายรปแบบเพอจะเกดผลตอบสนองในทางสรางสรรค 2. การจดกจกรรมการสบเสาะ ซงประกอบดวยจนตนาการ การรเรมการตงและทดสอบสมมตฐาน การคนพบปญหา การตดสนใจ และการเลอกความหมายไวในหลกสตร 3. อปกรณการสอนในหลกสตร ยงมลกษณะในการสรางสรรคมากกจะยงกระตนใหครและนกเรยนเกดการสรางสรรคมากขน 4. ครควรไดรบการสนบสนนใหมการดดแปลง และออกแบบอปกรณการสอนแบบใหมๆ 5. เราสามารถนาวธการทางานเปนคณะมาใชกบการประเมนผล และการออกแบบอปกรณการสอนทสรางสรรคได 6. การเกดความคดสรางสรรคเกยวของกบปรมาณ และความแตกตางของประสบการณในอดต ฉะนนจงควรจดประสบการณทแตกตางกนมากๆ เทาทจะเปนไปได และกควรจดทาโอกาสทจะสงเคราะหประสบการณเหลาน เพอใหเกดความคดใหมๆ ขนดวย วอสตน (Washton. 1967: 220) กลาววาการสอนวทยาศาสตรเพอสงเสรมการสรางสรรคนน นกเรยนควรมโอกาสกระทาในสงตอไปน 1. ไดซกถาม ทงในระหวางกอนและหลงการบรรยาย การอภปรายและการปฏบต 2. ไดอานตาราทนอกเหนอไปจากบทเรยน และไมจาเปนตองไดรบคาตอบทสมบรณเสมอไป 3. ไดเสนอความคดหรอกระบวนการ ถงแมวาจะเปนเรองททกคนตอบรบแลว ทงนเพอเปดโอกาสใหไดพบสงใหมๆ 4. ครสรางบรรยากาศในชนเรยนใหนกเรยนไดยอมรบวา วธการลองผด-ลองถกเปนวธวทยาศาสตรทยอมรบไดอยางหนง 5. ไดมอสระในการสรางสรรคงาน นอกเหนอจากทครมอบหมายให 6. ใหการยอมรบวาความคดสรางสรรคมความสาคญเทาเทยมกบความสามารถในการจาเนอหาวชาวทยาศาสตร จากผลงานทศกษาคนความา พอสรปไดวา การสอนวทยาศาสตรดวยวธสอนแบบสบเสาะนน จะชวยสงเสรมพฒนาการทางความคดสรางสรรค เพราะเปนวธสอนทมการกระตนให

31

ผเรยนรจกคด ตดสนใจ คนพบปญหา แกปญหาดวยตนเอง เปดโอกาสใหซกถามอยางอสระ มอสระในการสรางสรรคงาน การสอนเพอใหเกดความคดสรางสรรค เดวด (David. 1974) ไดเสนอแนวการสอนเพอใหเกดความคดสรางสรรคพอสรปไดดงน 1. สอนใหเกดจนตนาการ หรอใชเทคนคการสอนแบบสรางสรรค หมายถง กระตนและสงเสรมความคดทเปนการสรางจนตนาการของเดก สงเสรมใหเดกคดสงทแปลกใหม 2. สอนใหเรยนรการสรางสรรคโดยการกระทา เนนการเรยนรโดยการปฏบตทไดใชความคดจรงๆ 3. สอนใหเดกเรยนรโดยวธระดมสมอง (brainstorming) คอสงเสรมใหคดหลายทศทางจากหลายๆ คน และคดไดมากในเวลาทจากด 4. การระดมความคดและการปรงแตงความคด หมายถง หลงจากระดมความคดออกมาแลวนาความคดทงหมดมาประมวลกน และพจารณาตดสนรวมกนวาความคดใดมคาควรจะคงไวหรอนาไปปฏบตได การพฒนาความคดสรางสรรคตามแนวความคดของ Frank E.William 1. การสอนความคดเหนทขดแยงในตวมนเอง (Paradox) หมายถง การสอนเกยวกบความคดเหนในลกษณะความคดเหนทคานกบสามญสานก ความจรงทยากจะเชอถอ หรออธบายไดยาก ความเหนหรอความเชอทฝงใจมานาน 2. การพจารณาลกษณะ (Attribute) หมายถง การสอนทใหนกเรยนคดพจารณาถงลกษณะตางๆ ทปรากฏอย ทงมนษย สตว สงของ ในลกษณะทแปลกแตกตางไปกวาทเคยคดรวมทงลกษณะทคาดไมถงดวยกได 3. การเปรยบเทยบอปมาอปมย (Analogies) หมายถง การเปรยบเทยบสงของหรอสถานการณทเหมอนกนคลายคลงกน แตกตางกนหรอตรงขามกน อาจอยในรปของคาเปรยบเทยบ คาพงเพย สภาษต 4. การบอกสงคลาดเคลอนไปจากความจรง (Discrepancies) หมายถง การแสดงความคดเหนระบชถงสงทคลาดเคลอนจากความจรง ขาดตกบกพรองผดปกตหรอสงทยงไมสมบรณ 5. การใชคาถามยวยและกระตนใหตอบ (Provocative question) หมายถงการตงคาถามแบบปลายเปด และเปนคาถามทยวยและเราความรสกนกคดใหชวนคดคนควาใหได ความหมายทลกซงสมบรณทสดเทาทจะเปนไปได 6. การเปลยนแปลง (Example of change) หมายถง การฝกใหคดถงการเปลยนแปลง ดดแปลง การปรบปรงสงตางๆ ทคงสภาพมาเปนเวลานานใหเปนไปในรปอนและเปดโอกาสใหใชวธการตางๆ อยางอสระ

32

7. การเปลยนแปลงนสยความเชอ (Example of habit) หมายถง การฝกใหนกเรยนเปนคนมความยดหยน ยอมรบการเปลยนแปลง คลายความยดมนตางๆ เพอปรบตนเขากบสถานการณใหมๆ 8. การสรางสงใหมๆ จากโครงสรางเดม (An organized Random Search) หมายถง การฝกใหนกเรยนรจกสงใหม กฎเกณฑใหม ความคดใหม โดยอาศยโครงสรางเมหรอกฎเกณฑเดมทเคยม แตพยายามพลกแพลงใหแตกตางจากเดม 9. ทกษะการคนควาหาขอมล (Skill of Search) หมายถง การฝกใหนกเรยนสารวจคนควาเพอหาขอมล 10. การคนหาคาตอบจากคาถามทกากวมไมชดเจน (Tolerance for Ambiguity) เปนการฝกใหนกเรยนมความอดทนและพยายามทจะคนหาคาตอบตอปญหาทคาถามไมชดเจนหรอเปนสองนย ลกลบหรอทาทายความนกคดตางๆ 11. การแสดงออกจากการหยงร (Intuitive Expression) เปนการฝกใหรจกการอธบายความคดและความรสกทเกดขนเองจากสงมาเราอวยวะสมผสทงหา 12. การปรบตวเพอพฒนาตน (Adjustment for Development) หมายถง การฝกใหนกเรยนรจดพจารณาศกษาดความพลาดลมเหลวทเกดขนโดยตงใจหรอไมตงใจกตามแลวหาประโยชนจากความผดพลาดหรอผอน ใชความผดพลาดเปนบทเรยนนาไปสความสาเรจ 13. ลกษณะของบคคลและกระบวนการคดสรางสรรค (Creative Person and Creative Process) หมายถง การใหศกษาประวตบคคลสาคญ ทงในแงลกษณะพฤตกรรมและกระบวนการคด ตลอดจนวธการและประสบการณของเขาดวย 14. การประเมนสถานการณ (Evaluate Situation) หมายถง การฝกใหหาคาตอบโดยคานงถงผลทเกดขน และความหมายเกยวเนองกน เชน การตงคาถามวา ถาสงนเกดขนแลวจะเกดผลอยางไร 15. พฒนาทกษะการอานอยางสรางสรรค (Creative Reading Skill) หมายถง การฝกใหรจกคด แสดงความคดเหน แสดงความรสกนกคดตอเรองทอาน ในการอานหนงสอประกอบทกวชาควรสงเสรมและใหโอกาสเดกไดแสดงความคดเหน และความรสกตอเรองทอานมากกวามงทบทวนขอมลตางๆ ทไดหรอเขาใจ 16. พฒนาการฟงอยางสรางสรรค (Creative Listening Skill) หมายถง การฝกใหเกดความรสกนกคดในขณะทฟง หลงจากฟงบทความ เรองราว ดนตร เพอเปนการศกษาขอมลความรซงโยงไปหาสงอนๆ ตอไป 17. พฒนาการเขยนอยางสรางสรรค (Creative Writing Skill) หมายถง การฝกใหแสดงความคดความรสก และจนตนาการดานการเขยนบรรยาย หรอพรรณนาใหเหนภาพชดเจน 18. ทกษะการใชสายตามองภาพในมตตางๆ (Visualization Skill) หมายถง การฝกใหแสดงความรสกนกคดจากการมมองเหนในแงมมแปลกๆ ใหมๆ

33

การพฒนาสงเสรมความคดสรางสรรค ความคดสรางสรรคไมสามารถบงคบใหเกดขนได แตสามารถสงเสรมใหเกดขนไดในตวบคคล จากแนวคดนการสอนใหเกดความคดสรางสรรคนนจะตองสอนอยางตอเนองกนไปเปนลาดบในทางตรง สวนในทางออมไดแก การจดกจกรรมตางๆ และการปรบปรงสภาพแวดลอม บรรยากาศทชวยเพมพนความคดสรางสรรคนน ควรเปนบรรยากาศทเตมไปดวยการยอมรบ และเปดโอกาสใหเกดความคดอสระ ไมวาจะเปนการอภปรายหรอกจกรรมทางวทยาศาสตรอนๆ ผเรยนตองมอสระทางความคด คออยในภาวะทปลอดภยทางจต และเปนอสระทางจต ตลอดจนมการสงเสรมใหแตละคนไดรจกสารวจศกษาคนควาดวยตนเอง นกจตวทยาเชอวา การทถกจากดเปนการสกดกนความคดสรางสรรคได เชน 1. การเอาอยางกนหรอตามเพอนไมวาจะเปนการกระทาหรอการแตงกาย 2. การไมชอบใหเดกซกถาม 3. การเนนบทบาทและความแตกตางทางเพศ เชน สงคมกาหนดกจกรรมบางอยางใหเปนเฉพาะเพศหญงหรอเพศชายเทานน 4. สงคมเนนความสาเรจและประณามความลมเหลว ทาใหเดกไมกลาออกนอกลนอกทาง ไมกลาลองทาสงใหมๆ กลวความลมเหลว 5. บรรยากาศทเครงเครยดเกนไป เชน เลนกตองเลน เรยนกตองเรยน แทนทจะใหคดวาการเลนคอการเรยน อปสรรคทสกดกนความคดสรางสรรค 1. การตองการคาตอบทถกตองเพยงคาตอบเดยว (One right answer) บคคลทวๆ ไป หรอแมแตผทชอบวเคราะหจะพยายามหาคาตอบทถกตองเพยงคาตอบเดยว และจะมความพอใจเมอไดพบคาตอบแลว แตผทมความคดสรางสรรคเมอพบคาตอบแลว 2. การจากดความคดของตนเอง (Self – imposed barrier) บคคลทวๆ ไปจะคดในขอบเขตทจากด ซงในบางปญหากจะไมสามารถหาคาตอบได แตผทมความคดสรางสรรคจะคดเกนขอบเขตไมอยในวงจากด และเขาจะพบวธแกปญหาในทสด 3. ความเคยชน (Conformity) บคคลทวๆ ไปจะคดเทาทเหนปรากฏตามความเคยชนหรอประสบการณทตนม แตผทมความคดสรางสรรคจะคดในแงมมตางๆ นอกเหนอจากทเปนอย เชน อาจจะมองสงๆ หนงในหลายมตในขณะทคนทวๆ ไปมองเหนเพยงมตเดยว 4. การไมสนใจในสงททาทายความคด (Falling to Challenge the Obvious) มการกระทาบางอยางททาทายความสนใจและความคด ซงถาพจารณาแลวกไมนาเปนไปได แตกอาจเปนไปได คนทวไปจะไมสนใจทาสงเหลาน แตผทมความคดสรางสรรคจะพยายามทาสงนนใหเปนจรงขนมาใหได

34

5. การประเมนผลการคดเรวเกนไป (Evaluating ideas too quickly) นกวทยาศาสตรหรอคนทวไปมกจะประเมนผลความคดของเขาเกอบจะทนทเมอเรมใชความคดเกยวกบสงนนๆ เชน อาจจะประเมนคาความคดของตนเปนความคดโงๆ หรอไมอาจเปนไปไดซงจะทาใหความคดนนๆ ไมถกนามาใชเลย การประเมนผลยงไมควรมบทบาทในขณะทคนเราใชความคดสรางสรรค 6. ความกลวจะถกมองวาโง (Fear of looking a fool) บคคลทวไปจะไมพยายามแสดงความคดเหนของตนเองออกมาดวยกลวจะถกมองวาโง แตผมความคดสรางสรรคจะไมคดเชนนน เขาจะกลาแสดงความคดออกมาใหมากทสดเทาทมากได โดยไมคานงถงคณภาพของความคดเหลานน เพราะอาจจะมความคดใดความคดหนงทเปนความคดสรางสรรคทดมากกได

4.4 บทบาทของครวทยาศาสตรในการพฒนาความคดสรางสรรคทางวทยาศาสตร ในการจดการเรยนการสอนวชาวทยาศาสตร เพอใหนกเรยนพฒนาความคดสรางสรรคทางวทยาศาสตร ตวจกรสาคญกคอ ครนนเอง ครตองทาการศกษาใหเขาใจเกยวกบวธสนและการจดกจกรรมททาใหนกเรยนเกดความคดสรางสรรค บทบาทของครในการทจะสงเสรมความคดสรางสรรคทางวทยาศาสตรใหกบนกเรยน ไดแก (สมจต สวธนไพบลย.2527: 36 - 37) 1. ตองขวนขวายหาความร เทคนคการสอนใหมๆ อยเสมอ เพอนามาประกอบและปรบปรงการสอนใหสอดคลองกบความกาวหนาทางวทยาศาสตร 2. ครตองตระหนกถงความแตกตางระหวางบคคล ดงนนในการจดกจกรรมจงควรจดใหเหมาะสมกบนกเรยน 3. สงเสรมการพฒนาความคด การแสดงความคด ตลอดจนการยอมรบฟงความคดเหนของผอน 4. สนใจตอคาถามของนกเรยน กระตนใหนกเรยนคดตอไปเพอหาคาตอบใหไดมากทสดเทาทจะมากได 5. สงเสรมใหนกเรยนไดใชความคดอยางอสระ มเหตผล มวนยในตนเองเหนคณคาของเวลา และสนกตอการคนควาหาความรตามแนวความคดของนกเรยน 6. สนบสนนและยวยใหนกเรยนเกดความเชอมนในตนเอง ไดทางานตามแนวความคดใหมๆ ใหนกเรยนเปนตวของตวเองบางในการทางานสรางสรรค 7. ยกยองชมเชยใหกาลงใจแกนกเรยนทมความคดสรางสรรคหรอมผลงานทสรางสรรค 8. เนนความสนใจและใหเปนคณคาตอกระบวนการแกปญหา การเปรยบเทยบการวเคราะห การตงสมมตฐานมากกวาการจดจาเนอหา 9. จดสงแวดลอมและอปกรณอยางเหมาะสม เพอใหนกเรยนไดสบเสาะหาความร 10. ใหโอกาสนกเรยนไดอธบาย ลงความคดเหนจากขอมล ตงสมมตฐานออกแบบการแกปญหาและพยากรณตามความเหมาะสม

35

11. ไมเรงรดคาตอบจากนกเรยน เปดโอกาสใหนกเรยนไดมเวลาคดแกปญหาเพราะการสรางสรรคจาเปนตองใหเวลาแกนกเรยน 12. ใหโอกาสนกเรยนไดมสวนรวมในการเรยนการสอน และใหนกเรยนไดตระหนกถงความสาคญของคาถามของเพอนนกเรยน 13. เปดโอกาสใหนกเรยนไดแสดงความคดของตนอยางอสระและการระดมพลงทางสมอง 14. แสดงผลงานทางสรางสรรคของนกเรยน เพอเปนตวอยาง 15. พฒนาทกษะการใชคาถามของคร เพอเปนแนวทางในการคดสรางสรรคของนกเรยน 4.5 งานวจยทเกยวกบวธการสอนและความคดสรางสรรค บล (Bill. 1971: 417-421) ทาการทดลองสอนวทยาศาสตรนกเรยนเกรด 8 โดยวธ สบสอบของ ซคแมน โดยคดพฤตกรรมของครใหนกเรยนมสวนรวมในกจกรรมทสงเสรมใหมความคดแบบอเนกนย เชน การตงสมมตฐานทเหมาะสมกบการทดลองทครสาธตใหด ผลการวจยปรากฏวาความคดสรางสรรคโดยทวไปไมสงขน เมคคอแมค (McCormack. 1971: 301-305) ทาการสอนวชาการศกษาวทยาศาสตรในชนประถมศกษาของนสตมหาวทยาลยปท 3-4 ผลปรากฏวา กลมทสอนโดยทภาคปฏบตการมการฝกกจกรรมสรางสรรคโดยเฉพาะ ไดแก brainstorming, inquiry development sessione morphologioal analysis of problem invitation to creative thinking มความคดสรางสรรคสงกวากลมทสอนโดยมภาคปฏบตการปกตอยางมนยสาคญ แตผลลพธทางการเรยนไมแตกตางกน ฮล (Hill. 1976: 71-77) ทาการวจยพบวา การสอนเคมในระดบมหาวทยาลยโดยใชเทคนคการทาลองซงจดขน เพอพฒนาความคดสรางสรรคโดยเฉพาะ เชน การสอนปญหาระหวางทาการทดลอง เพอใหผเรยนปรบปรงอปกรณทใชทาการทดลอง คดคนวธการอนๆ เพอทาการทดลองในเรองเดยวกน เปนตน และการบอกคะแนนความคดสรางสรรคแกนกเรยนทาใหความคดสรางสรรคสงขนอยางมนยสาคญทระดบ .05 และพบวา การสอนอยางสรางสรรคเปนองคประกอบสาคญทมอทธพลในการปรบปรงเทคนคการทดลอง ฟนค (Penick. 1976: 307-314) ทาการวจยเรองผลการสอน 2 แบบตอความคดสรางสรรค ของนกเรยนเกรด 5 การสอน 2 แบบ คอ การสอนโดยใหนกเรยนเปนผทากจกรรมตางๆ ดวยตนเอง และการสอนโดยใหครเปนผกาหนดกจกรรมแกนกเรยน ผลปรากฏวา กลมทสอนโดยนกเรยนเปนผทากจกรรมตางๆ ดวยตนเอง และการสอนโดยใหครเปนผทากจกรรมแกนกเรยนอยางมนยสาคญทระดบ .01 สาหรบงานวจยภายในประเทศ นฤมล ยตาคม (2522: 57) ทาการศกษาอทธพลของการสอนวทยาศาสตร โดยใชการทดลองแบบกาหนดแนวทาง และการทดลองแบบไมกาหนดแนวทางตอความคดสรางสรรค ทางวทยาศาสตร และผลสมฤทธทางการเรยนวชาวทยาศาสตรของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 1 พบวา ความคดสรางสรรคทางวทยาศาสตรของนกเรยนกลมทสอนโดยใชการ

36

ทดลองแบบกาหนดแนวทางกบนกเรยนกลมทสอนโดยใชการทดลองแบบไมกาหนดแนวทาง ไมแตกตางกนอยางมนยสาคญทางสถตทระดบ .05 กอศกด ศรนอย (2526: 76–78) ทาการศกษาการใชคาถามเนนทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตรขนพนฐานและขนบรณาการในการสอนแบบสบเสาระหาความรทมผลตอความคดสรางสรรคทางวทยาศาสตรและผลสมฤทธทางการเรยนวชาวทยาศาสตรของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 3 พบวาความแตกตางของคะแนนเฉลยความคดสรางสรรคทางวทยาศาสตรของกลมทดลองกอนเรยนและหลงเรยน มความแตกตางกนอยางมนยสาคญทางสถตทระดบ .01 นนคอนกเรยนทสอนโดยการใชคาถามเนนทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตรขนพนฐานและขน บรณาการมความสามารถในการคดสรางสรรคทางวทยาศาสตรสงขน สวนความแตกตางของคะแนนเฉลยผลสมฤทธทางการเรยนของกลมทดลองและกลมควบคมมความแตกตางกนอยางมนยสาคญทางสถตทระดบ .01 นนคอ นกเรยนทสอนโดยการใชคาถามเนนทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตรขนพนฐานและขนบรณาการมความสามารถในการพฒนาผลสมฤทธทางการเรยนสงขน ความคดสรางสรรคทางวทยาศาสตรของนกเรยนทสอนโดยใชคาถามเนนทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตรขนพนฐานและขนบรณาการแตกตาง และสงกวาสอนโดยการใชคาถามเนนทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตรขนพนฐาน และการใชคาถามตามแผนการสอน สสวท.อยางมวนยสาคญทางสถตทระดบ .01 แตความคดสรางสรรคทางวทยาศาสตรของนกเรยนทสอนโดยการใชคาถามเนนทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตรขนพนฐาน และการใชคาถามตามแผนการสอน สสวท.แตกตางกนอยางมนยสาคญทางสถตทระดบ .01 ผลสมฤทธทางการเรยนวชาวทยาศาสตรของนกเรยนทสอนโดยการใชคาถามเนนทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตรขนพนฐานและขนบรณาการ แตกตางและสงกวาโดยการใชคาถามเนนทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตรขนพนฐาน และการสอนโดยใชคาถามตามแผนการสอน สสวท.อยางมนยสาคญทางสถตทระดบ .01 วรรณรกษ ชยชาญกล (2526: 71–72) เปรยบเทยบความคดสรางสรรคของนกเรยนทใชแบบฝกหดทใหเสรภาพในการหาคาตอบทมการประเมนผลและไมมการประเมนผล แลเปรยบเทยบความคดสรางสรรคของกลมทไดรบการฝกโดยมการประเมนผลทกครงและไมมการประเมนผลไมแตกตางกนและความคดสรางสรรคทางวทยาศาสตรของนกเรยนชาย และหญงไมแตกตาง ยงยทธ สายดง (2527: 68) ทาการศกษาเปรยบเทยบผลสมฤทธทางการเรยนวทยาศาสตร และความคดสรางสรรคของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 3 โดยใชการจดกจกรรมแบบกาหนดแนวทางและไมกาหนดแนวทาง พบวา นกเรยนทเรยนโดยวธการจดกจกรรมแบบไมกาหนดแนวทางและวธการจดกจกรรมแบบกาหนดแนวทางมผลสมฤทธทางการเรยนแตกตางกนอยางไมมนยสาคญทางสถต นกเรยนทเรยนโดยวธการจดกจกรรมแบบไมกาหนดแนวทางมความคดสรางสรรคสงกวานกเรยนทเรยนโดยวธการจดกจกรรมแบบกาหนดแนวทางอยางมนยสาคญทางสถตทระดบ .01 ศรอร ใชภพรตน (2527: 50) ไดศกษารปแบบการพฒนาคดสรางสรรคทางวทยาศาสตรของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 2 ดานการสอนแบบสบเสาะหาความรโดยมการฝกแบบระดมพลง

37

สมองและแบบฝกแบบรายบคคล พบวา นกเรยนทเรยนวทยาศาสตร ดวยการสอนแบบสบเสาะหาความร โดยมการฝกแบบระดมพลงสมองและแบบฝกรายบคคล มความสรางสรรคทางวทยาศาสตรรวมทงองคประกอบทง 3 ดาน แตกตางจากกลมทมการสอนแบบสบเสาะหาความรตามปกต แตกลมทมการสอนแบบสบเสาะหาความรตามปกต แตกลมทมการสอนแบบสบเสาะหาความร โดยมการฝกแบบระดมพลงสมองและการฝกแบบรายบคคลมความคดสรางสรรคทางวทยาศาสตรรวมทง 3 ดานไมแตกตางกน จากเอกสารและงานวจย จะเหนวาความคดสรางสรรคเปนสงทสามารถพฒนาใหเกดในตวผเรยนได แตตองมการจดสภาพแวดลอมในการเรยนการสอนใหเหมาะสมและสภาพการเรยนการสอนจะเอออานวยตอการพฒนาความคดสรางสรรคเพราะมการเปดโอกาสใหผเรยนไดเผชญปญหาดวยตนเอง ในดานทเกยวกบความสามารถในการแกปญหา และความคดสรางสรรคทางวทยาศาสตรเพอทา การวจยในครงน

บทท 3 การดาเนนการวจย

ในการวจยครงน ผวจยไดดาเนนการตามขนตอน ดงน 1. การกาหนดประชากรและการสมกลมตวอยาง 2. การสรางเครองมอทใชในการวจย 3. การเกบรวบรวมขอมล 4. การจดกระทาและการวเคราะหขอมล

การกาหนดประชากรและการสมกลมตวอยาง ประชากรทใชในการวจย ประชากรทใชในการวจยครงน เปนผเรยนระดบชนมธยมศกษาปท 3 ทเรยนในภาคเรยนท 1 ปการศกษา 2552 โรงเรยนอสสมชญธนบร เขตบางแค กรงเทพมหานคร จานวน 5 หองเรยน รวมผเรยนทงหมด 250 คน

กลมตวอยางทใชในการวจย กลมตวอยางทใชในการวจยครงน เปนผเรยนระดบชนมธยมศกษาปท 3 ทเรยนในภาคเรยนท 1 ปการศกษา 2552 โรงเรยนอสสมชญธนบร เขตบางแค กรงเทพมหานคร จานวน 1หองเรยน รวมผเรยนทงหมด 50 คน ซงไดรบการสมอยางงาย (Simple Random Sampling)

เนอหาในการวจย เนอหาทใชในการวจยเปนเนอหาสาระการเรยนรกลมสาระวทยาศาสตร ชวงชนท 3 ชนมธยมศกษาปท 3 เรอง แรงและการเคลอนท โดยมหวขอตอไปน 1. การเคลอนท 2. ตาแหนงของวตถ

แบบแผนการวจย การวจยในครงนเปนการวจยเชงทดลอง โดยใชกลมตวอยางกลมเดยว (One Group Pretest -Posttest Design) ( พวงรตน ทวรตน. 2538: 60-61) ดงน

39

ตาราง 1 แบบแผนการวจย

กลมตวอยาง สอบกอน ทดลอง สอบหลง

RE T1 X T2

สญลกษณทใชในแบบแผนการทดลอง RE แทน กลมตวอยางทเรยนโดยชดกจกรรมวทยาศาสตร T1 แทน การสอบกอนการทดลอง (Pretest) X แทน การสอนโดยชดกจกรรมวทยาศาสตร T2 แทน การสอบหลงการทดลอง (Posttest)

การสรางเครองมอทใชในการวจย ผวจยดาเนนการสรางเครองมอในการวจย 1. ชดกจกรรมวทยาศาสตร 2. แบบทดสอบวดผลสมฤทธทางการเรยนวทยาศาสตร 3. แบบประเมนวดความคดสรางสรรค ขนตอนการสรางชดกจกรรมวทยาศาสตร ในการสรางชดกจกรรมวทยาศาสตร ผวจยดาเนนการสรางตามขนตอนดงน 1. ศกษาหลกสตรการศกษาขนพนฐาน พทธศกราช 2544 สาระการเรยนรวทยาศาสตร ชวงชนท 3 ชนมธยมศกษาปท 1–3 คมอการใชหลกสตร คมอคร และหนงสอแบบเรยนวทยาศาสตร ของกระทรวงศกษาธการ ชนมธยมศกษาปท 3 1.1 สรางชดกจกรรมวทยาศาสตร เรอง แรงและการเคลอนท สาหรบผเรยนชนมธยมศกษาปท 3 2. คมอการใชชดกจกรรมวทยาศาสตร มขนตอนในการสราง ดงน 2.1 ศกษาหลกสตร คมอคร ในดานมาตรฐานการเรยนร ผลการเรยนรทคาดหวง สาระการเรยนร กระบวนการเรยนร เพอนาไปสรางคมอครประกอบการสอนชดกจกรรม 2.2 กาหนดจดประสงคการเรยนรแตละชดกจกรรม 2.3 จดทาคมอครประกอบการสอนชดกจกรรม โดยแตละหนวยของชดกจกรรมประกอบดวยรายละเอยดดงน - ชอหนวยการเรยนร - คาชแจง

40

- กจกรรม - จดประสงคของกจกรรม - คาชแจงของกจกรรม - เวลาทใช - สอการเรยนการสอน - วธทากจกรรม - แบบบนทกผลกจกรรม - แบบฝกหดทายกจกรรม - แบบทดสอบกอน-หลงหนวยการเรยนร - เฉลยแบบทดสอบกอน-หลงหนวยการเรยนร 3. นาคมอการใชชดกจกรรมวทยาศาสตรไปใหผเชยวชาญจานวน 3 ทาน ตรวจสอบความถกตองและเหมาะสม แลวนามาปรบปรงตามขอเสนอแนะ 4. นาค มอการใชชดกจกรรมวทยาศาสตรทปรบปรงแลวไปทดลองกบผ เรยนชนมธยมศกษาปท 3 โรงเรยนอสสมชญธนบร ทไมใชกลมตวอยาง เพอพจารณาถงความเหมาะสมของกจกรรมการเรยนร ภาษาทใช เวลาทใช และสอการเรยนการสอน แลวนาขอมลทไดมาปรบปรงแกไขกอนนาไปทดลองใชจรง 5. วธการหาคณภาพของชดกจกรรมวทยาศาสตร 5.1 ตรวจสอบชดกจกรรมวทยาศาสตร โดยผเชยวชาญในวชาวทยาศาสตรจานวน 3 ทาน พจารณาความชดเจนและความเหมาะสมถกตองของภาษาทใชภายในชดกจกรรม โดยพจารณาคาดชนความสอดคลอง IC (Index of Congruency) ระหวางจดประสงคการเรยนรกบลกษณะพฤตกรรมทตองการจะวดและความถกตองของภาษาทใชภายในชดกจกรรม แลวเลอกใชสวนทมคาดชนความสอดคลองระหวาง 0.50 - 1.00 แตถาสวนใดมคาดชนความสอดคลองตากวา 0.50 กนามาแกไขตามขอเสนอแนะของผเชยวชาญ (พวงรตน ทวรตน. 2538: 117) 5.2 นาชดกจกรรมท ได รบการปรบปรงแกไขแลวไปทดลองใชกบผ เรยนชนมธยมศกษาปท 3 โรงเรยนอสสมชญธนบร เขตบางแค กรงเทพมหานคร ทไมใชกลมตวอยาง เพอหาประสทธภาพชดกจกรรมใชเกณฑมาตรฐาน 80/80 โดยใชสตร E1/E2 (เสาวนย สกขาบณฑต. 2528: 294–296) ผวจยไดดาเนนการตามขนตอนดงน 5.2.1 ทดลองกบผเรยนจานวน 3 -5 คน ซงมระดบความสามารถ เกง ปานกลาง ออน เพอนาขอบกพรองตางๆ มาปรบปรง แกไข 5.2.2 ทดลองใชกบผเรยนชนมธยมศกษาปท 3 โรงเรยนอสสมชญธนบร ทไมใชกลมตวอยาง จานวน 3 กลม กลมละ 10 คน ซงมระดบความสามารถ เกง ปานกลาง ออน เพอนาขอบกพรองตางๆ มาปรบปรง แกไข 5.3 นาชดกจกรรมทไดปรบปรงแลวตามขอ 5.2.1 และ 5.2.2 นาไปทดลองใชกบนกเรยนชนมธยมศกษาปท 3 จานวน 50 คน เพอหาประสทธภาพของชดกจกรรม

41

การยอมรบประสทธภาพของชดกจกรรม พจารณาจากคะแนนทไดจากการทาแบบฝกหดระหวางเรยนและแบบทดสอบหลงเรยนของนกเรยนจากขอ 5.3 โดยใชเกณฑมาตรฐาน 80/80 80 ตวแรก หมายถง คาประสทธภาพของชดกจกรรมยอยแตละชด คดเปนรอยละ ของคะแนนเฉลย จากการทาแบบฝกหดทายกจกรรมแตละชด ไดคะแนนไมตากวา 80 % 80 ตวหลง หมายถง คาประสทธภาพของชดกจกรรม คดเปนรอยละของคะแนนเฉลย จากการทาแบบทดสอบหลงใชชดกจกรรม ไดคะแนนไมตากวา 80 % 5.4 นาชดกจกรรมทไดประสทธภาพไปทดลองใชกบผเรยนกลมตวอยาง ขนตอนการสรางแบบทดสอบวดผลสมฤทธทางการเรยนวทยาศาสตร ผวจยสรางแบบทดสอบวดผลผลสมฤทธทางการเรยนวทยาศาสตร มขนตอนการดาเนนการดงน 1. ศกษาเอกสารและงานวจยทเกยวกบแนวการวดผลและประเมนผลการเรยนรกลมสาระการเรยนรวทยาศาสตรของสถาบนสงเสรมการสอนวทยาศาสตรและเทคโนโลย 2. วเคราะหเนอหาและผลการเรยนรทคาดหวงของชดกจกรรมมาสรางแบบทดสอบวดผลผลสมฤทธทางการเรยนวทยาศาสตร เรอง แรงและการเคลอนท ความรชนดเลอกตอบ 4 ตวเลอก โดยแบงพฤตกรรมทตองการวดเปน 4 ดาน คอ 1) ดานความร – ความจา 2) ดานความเขาใจ 3) ดานการนาไปใช และ 4) ดานทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตร กาหนดเกณฑการใหคะแนน ดงน ตรวจใหคะแนนจากกระดาษคาตอบ โดยขอทถกใหคะแนนเปน 1 คะแนน ขอทตอบผด ไมไดตอบ หรอตอบเกน 1 ขอ ให 0 คะแนน 3. สรางแบบทดสอบวดผลสมฤทธทางการเรยนวทยาศาสตรชนดเลอกตอบ 5 ตวเลอก โดยใชตารางวเคราะหขอสอบ จานวน 30 ขอ

ตวอยางแบบทดสอบวดผลสมฤทธทางการเรยนวทยาศาสตร 1. ขอใดกลาวถงแรงไมถกตอง (ความร-ความจา) ก. F สญลกษณของแรง ข. แรงเปนปรมาณทมทงขนาดและทศทาง ค. แรงทาใหวตถเปลยนรปทรง แตไมมผลตอการเคลอนท ง. แรงทาใหวตถทเคลอนทสามารหยดนงและเปลยนทศทาง จ. สามารถใชเสนตรงแทนขนาดของแรง และหวลกศรแสดงทศทางของแรง

42

2. ขอใดเปนการเปลยนแปลงภาวะการเคลอนทของวตถ เนองจากแรง (ความเขาใจ) ก. วตถมความเรวเพมขน ข. วตถมความเรงลดลง ค. วตถเคลอนทแลวหยดนง ง. วตถเปลยนทศทาง จ. ทง ก. ข. ค. และ ง. 3. แรงยอย 2 แรงมากระทารวมกนทอนภาคหนง ตองใหแรงยอยท 3 มากระทาทอนภาคเดยวกนนนในแนวทศใด จงจะทาใหแรงลพธของแรงยอยทงสามมขนาดมากทสด (ทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตร) ก. ในแนวทศทางเดยวกบแรงลพธของแรงยอยคแรก ข. ในแนวทศทางตรงกนขามกบแรงลพธของแรงยอยคแรก ค. ในแนวทศทางเดยวกบแรงยอยคแรก แรงใดแรงหนง ง. ขอ ก และ ค ถก จ. ตอบไมได ขอมลไมชดเจน 4. วธการหาคณภาพของแบบทดสอบวดผลสมฤทธทางการเรยนวทยาศาสตร 4.1 นาแบบทดสอบวดผลสมฤทธทางการเรยนวทยาศาสตร ทสรางขนเสนอตอผเชยวชาญจานวน 3 ทานทเปนผเชยวชาญชดเดยวกบผเชยวชาญทตรวจประเมนคณภาพของชดกจกรรม เพอตรวจสอบลกษณะการใชคา ความถกตองทางดานภาษาของแบบสงเกตทกษะการปฏบตการทดลอง โดยพจารณาจากดชนความสอดคลองระหวางขอสอบกบลกษณะพฤตกรรม (IC) ทมคาตงแต 0.50 ขนไป (พวงรตน ทวรตน. 2543: 117) แลวนาขอเสนอแนะมาปรบปรงแกไข 4.2 นาแบบทดสอบวดผลสมฤทธทางการเรยนวทยาศาสตรทปรบปรงแกไขตามคาแนะนาของผเชยวชาญมคา IC 0.67-1.00 แลวไปทดลองใชกบนกเรยนชนมธยมศกษาปท 4 ทเคยเรยนเรองนมาแลว จานวน 100 คน เพอหาคาคณภาพของแบบทดสอบ 4.3 นากระดาษคาตอบทผเรยนตอบแลวมาตรวจใหคะแนน โดยขอทตอบถกให 1 คะแนน ขอทตอบผดหรอตอบเกน 1 คาตอบหรอไมตอบให 0 คะแนน เมอรวมคะแนนเรยบรอยแลวนาผลการทดสอบมาวเคราะหหาคาความยากงาย (p) และคาอานาจจาแนก (r)โดยใชเทคนค 27%เปนรายขอ คดเลอกขอสอบทมคาอานาจจาแนกตงแต 0.20 ขนไป และคาความยากงาย มคาอยระหวาง 0.20–0.80 คดเลอกไวจานวน 30 ขอ ซงไดคาความยากงายอยระหวาง 0.21-0.79 4.4 นาแบบทดสอบวดผลสมฤทธทางการเรยนวทยาศาสตรทคดเลอกไว 30 ขอ ไปทดสอบกบผเรยนชนมธยมศกษาปท 4 จานวน 100 คน เพอหาคาความเชอมนแบบคเดอร–รชารดสน โดยใชสตร K – R 20 (พวงรตน ทวรตน. 2543: 123)

43

4.5 นาแบบทดสอบวดผลสมฤทธทางการเรยนวทยาศาสตรทมประสทธภาพไปทดลองใชกบนกเรยนชนมธยมศกษาปท 3 โรงเรยนอสสมชญธนบร เขตบางแค กรงเทพมหานคร ทเปนกลมตวอยาง ขนตอนการสรางแบบทดสอบวดความคดสรางสรรคทางวทยาศาสตร ผวจยไดสรางแบบทดสอบวดความคดสรางสรรคทางวทยาศาสตร ตามขนตอน ดงน 1. ศกษาทฤษฎ เอกสาร และงานวจยทเกยวของกบความคดสรางสรรค และเนอหาวชาทางวทยาศาสตรชนมธยมศกษาปท 3 เพอเปนแนวทางในการสรางแบบทดสอบ 2. สรางแบบทดสอบความคดสรางสรรคทางวทยาศาสตรใหสอดคลองกบนยามศพทเฉพาะและเนอหาวชาวทยาศาสตร ซงเปนแบบอตนย มทงหมด 3.ขอ แตละขอแบงเปน 2 ตอน คอ ตอนท 1 ใหบอกสาเหตของปญหาจากสถานการณหรอภาพทกาหนดใหและตอนท 2 ใหนกเรยนเสนอวธแกปญหาจากสถานการณหรอภาพทกาหนด 3. นาแบบทดสอบวดความสามารถดานความคดสรางสรรคทางวทยาศาสตรทสรางขนไปใหผเชยวชาญทางการเรยนรวทยาศาสตร จานวน 3 ทาน ตรวจสอบความเทยงตรงเชงประจกษ นาผลการตรวจสอบมาปรบปรงแกไขแบบทดสอบแลวนาไปทดลองใชกบกลมตวอยาง ลกษณะของแบบทดสอบ แบบทดสอบความคดสรางสรรคทางวทยาศาสตรเปนแบบสถานการณปลายเปด ประเภทเขยนตอบ 3 ขอ ใชเวลาทาแบบทดสอบขอละ 10 นาท รวมทงสน 30 นาท โดยมรายละเอยด ดงน ขอท 1 การคาดคะเนเหตการณ ขอท 2 การแกปญหาจากเหตการณ ขอท 3 การคาดคะเนเหตการณ การตรวจใหคะแนน การตรวจใหคะแนนทดสอบความคดสรางสรรคทางวทยาศาสตรทง 3 ขอ พจารณาคาตอบของนกเรยนในขอแตละขอ โดยในแบบทดสอบแตละขอจะตรวจใหคะแนน 3 ดาน คอ ความคดคลองแคลวทางวทยาศาสตร ความคดยดหยนทางวทยาศาสตร และความคดรเรมทางวทยาศาสตร ซงแตละขอไมมคะแนนเตม แตจากดเวลา การตรวจใหคะแนนมหลก ดงน 1. คะแนนความคดคลองแคลวทางวทยาศาสตร ใหคะแนนคาตอบละ 1 คะแนนโดยนบจากคาตอบทนกเรยนตอบได ไมวาคาตอบนนจะซากบคนอนหรอไม 2. คะแนนความคดยดหยนทางวทยาศาสตร ใหคะแนนโดยนบจานวนกลมหรอจานวนประเภทของคาตอบโดยนาคาตอบจากการใหคะแนนความคดคลองแคลวทางวทยาศาสตรไปจด

44

กลมหรอประเภทใหม คาตอบใดเปนคาตอบทศทางเดยวกนหรอความหมายเดยวกนจดเปนกลมเดยวกน แลวนบจานวนกลมและใหคะแนนตามจานวนกลมหรอประเภทของ คาตอบทจดไวนน โดยใหกลมละ 1 คะแนน 3. คะแนนความคดรเรมทางวทยาศาสตร ใหคะแนนเฉพาะคาตอบทแปลกใหมไมซากบนกเรยนคนอนทเขาสอบโดยมเกณฑการใหคะแนนรเรม ดงน คาตอบทซากนเกน 5 คนขนไป ให 0 คะแนน คาตอบทซากน 5 คน ให 1 คะแนน คาตอบทซากน 4 คน ให 2 คะแนน คาตอบทซากน 3 คน ให 3 คะแนน คาตอบทซากน 2 คน ให 4 คะแนน คาตอบทซากน 1 คน หรอไมซากบคนอน ให 5 คะแนน

คะแนนความคดสรางสรรคทางวทยาศาสตรของนกเรยนแตละคน ไดจากผลบวกของคะแนนความคดสรางสรรคในแตละดาน ไดแก ความคดคลองแคลวทางวทยาศาสตร ความยดหยนทางวทยาศาสตร และความคดรเรมทางวทยาศาสตร จากทง 3 ขอมารวมกน วธการดาเนนการทดลอง การวจยครงนเปนการวจยเชงทดลองมวธการดาเนนการ ดงน 1. สมนกเรยนชนมธยมศกษาปท 3 โดยการจบฉลากจากจานวนนกเรยน 5 หองมา 1 หองเรยน ไดขนาดกลมตวอยาง ทงหมด 50 คน 2. กอนการจดการเรยนรทดสอบกลมตวอยางดวยแบบทดสอบวดผลสมฤทธ ทางการเรยนรวทยาศาสตร และแบบทดสอบวดความคดสรางสรรคทางวทยาศาสตรแลวนาผลของการสอบมาตรวจใหคะแนน 3. ชแจงการจดกระบวนการเรยนรแบบรวมมอ เพอทนกเรยนจะไดปฏบตตนไดอยางถกตอง 4. ดาเนนการจดการเรยนรดวยชดกจกรรมการเรยนรวทยาศาสตรการจดการเรยนรสงเสรมดานความคดสรางสรรคทางวทยาศาสตร โดยผวจยเปนผสอนเอง ใชเวลาสอน จานวน 12 ชวโมง 5. เมอสนสดการสอนตามขนตอนดวยชดกจกรรมการเรยนรวทยาศาสตรทสงเสรมดานความคดสรางสรรคทางวทยาศาสตร แลวทาการทดสอบหลกการเรยนกบนกเรยนกลมตวอยาง โดยใชแบบทดสอบวดผลสมฤทธทางการเรยนรวทยาศาสตรและแบบทดสอบวดความคดสรางสรรคทางวทยาศาสตร 6. ตรวจผลการสอบแลวนาคะแนนทไดวเคราะห โดยใชวธทางสถต เพอทดสอบสมมต

45

การจดกระทาและการวเคราะหขอมล ผวจยดาเนนการจดกระทาและการวเคราะหขอมลดงน 1. เปรยบเทยบผลสมฤทธทางการเรยนวทยาศาสตรและความคดสรางสรรคทางวทยาศาสตรของผเรยนชนมธยมศกษาปท 3 โดยใช t – test Dependent Sample or Correlated Sample (พวงรตน ทวรตน. 2543: 165-167)

สถตทใชในการวเคราะหขอมล 1. สถตพนฐาน 1.1 คาเฉลยเลขคณต(mean) โดยคานวณจากสตร ( ลวน สายยศ; และองคณา สายยศ. 2538: 73 )

xX = n∑

เมอ X แทน คาเฉลยของคะแนน x∑ แทน ผลรวมของคะแนนทงหมด n แทน จานวนนกเรยนทงหมด 1.2 การหาคาเบยงเบนมาตรฐาน โดยคานวณจากสตร (ลวน สายยศ; และองคณา สายยศ.2538: 79)

2 2N X - ( X)S.D. =

N (N -1)∑ ∑

เมอ S.D. แทน คาเบยงเบนมาตรฐาน

ΣX แทน ผลรวมของคะแนนทงหมด

ΣX2 แทน ผลรวมของคะแนนแตละตวยกกาลงสอง N แทน จานวนนกเรยนกลมตวอยาง 2. สถตทใชในการหาคณภาพของเครองมอ 2.1 การหาคาดชนความเทยงตรงของแบบทดสอบผลสมฤทธทางการเรยน และแบบประเมนความคดสรางสรรคทางวทยาศาสตร เรอง แรงและการเคลอนท โดยใชคาดชนความสอดคลองระหวางคาถามกบพฤตกรรมทตองการจะวด (พวงรตน ทวรตน .2538: 117)

46

RIC = N∑

เมอ IC แทน ดชนความสอดคลองระหวางคาถามกบลกษณะพฤตกรรม

ΣR แทน ผลรวมของคะแนนความคดเหน N แทน จานวนผเชยวชาญทงหมด 2.2 การหาประสทธภาพของชดกจกรรม โดยใชสตร E1/E2 (เสาวนย สกขาบณฑต. 2528: 294–296) ดงน เมอ แทน ประสทธภาพของการเรยนการสอน โดยใชชดกจกรรม เรอง นาเพอชวต คดเปนรอยละของคะแนนเฉลยทไดจาก การทาแบบฝกหดระหวางเรยน ΣΧ แทน คะแนนรวมจากการทาแบบฝกหดระหวางเรยน Ν แทน จานวนนกเรยนทงหมด Α แทน คะแนนเตมของแบบฝกหดระหวางเรยน เมอ แทน ประสทธภาพของผลลพธจากการเรยนการสอนโดใช ชดกจกรรม คดเปนรอยละของคะแนนเฉลยทไดจากการทา แบบทดสอบหลงเรยน FΣ แทน คะแนนรวมจากการทาแบบทดสอบหลงเรยน N แทน จานวนนกเรยนทงหมด B แทน คะแนนเตมของแบบทดสอบหลงเรยน 2.3 การคานวณหาคาความยากงาย ( p ) และคาอานาจจาแนก ( r ) ของแบบทดสอบผลสมฤทธทางการเรยน โดยการวเคราะหเปนรายขอเทคนค 27 % ของ จง เตห ฟาน (Fan. 1952: 6–32)

100AN

X

1 ×=Ε

∑

1002 ×ΒΝ=Ε

∑ F

1Ε

2Ε

47

2.4 การหาคาอานาจจาแนก (t) ของแบบประเมนความคดสรางสรรคทางวทยาศาสตร โดยใชเทคนค 25% ของกลมสงตาแลวใชวธการหาคา t – distribution (ลวน สายยศ; และองคณา สายยศ. 2536: 185–186 )

H

2 2H L

H L

X Xt = S Sn n

L+

+

เมอ t แทน คาทใชพจารณาของการแจกแจงแบบท XH แทน คะแนนเฉลยของกลมสง XL แทน คะแนนเฉลยของกลมตา S2

H แทน คะแนนความแปรปรวนของกลมสง S2

L แทน คะแนนความแปรปรวนของกลมตา nH แทน จานวนนกเรยนกลมสง(เทากบกลมตา) nL แทน จานวนนกเรยนกลมตา(เทากบกลมสง) 2.5 การหาคาความเชอมนของแบบทดสอบผลสมฤทธทางการเรยน โดยคานวณจากสตร K-R20 ของคเดอร รชารดสน (Kuder Richardson) (พวงรตน ทวรตน. 2538: 123)

tt 2t

n pqr = 1 - n - 1 S

⎧ ⎫∑⎨ ⎬⎩ ⎭

เมอ rtt แทน คาความเชอมนของแบบทดสอบ n แทน จานวนขอของแบบทดสอบทงฉบบ p แทน สดสวนของผทตอบถกในแตละขอ = q แทน สดสวนของผทตอบผดในแตละขอ (1 - p) St

2 แทน คะแนนความแปรปรวนของแบบทดสอบทงฉบบ 2.6 การคานวณหาคาความเชอมนของแบบประเมนความคดสรางสรรคทาง

วทยาศาสตรตอวทยาศาสตร คานวณจากสตร การหาคาสมประสทธแอลฟา (α - coefficient) ของครอนบค (Cronbach) (พวงรตน ทวรตน. 2538: 125–126)

(จานวนคนทตอบถก) จานวนคนทงหมด

48

2i

2t

Sn = 1 - n - 1 S

α⎧ ⎫∑⎨ ⎬⎩ ⎭

เมอ α แทน คาสมประสทธความเชอมน n แทน จานวนขอคาถามทงฉบบ S2

i แทน คะแนนความแปรปรวนแตละขอ S2

t แทน คะแนนความแปรปรวนทงฉบบ 3. สถตทใชทดสอบสมมตฐาน 3.1 การทดสอบสมมตฐานขอท 1 และ 2 “ผเรยนทเรยนดวยชดกจกรรมวทยาศาสตรของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 3 มผลสมฤทธทางการเรยนวทยาศาสตรหลงเรยนสงกวากอนเรยน และมความคดสรางสรคคทางวทยาศาสตรหลงเรยนสงกวากอนเรยน โดยใชคาทางสถต t-test for Dependent Sample ( ณฏฐพงษ เจรญพทย. 2527: 177)

D

Dt = S

เมอ t แทน คาทใชพจารณา t- test for Dependent Sample D แทน คาเฉลยของคะแนนผลตางทเขาคกน DS แทน สวนเบยงเบนมาตรฐานของคะแนนผลตางทเขาคกน

บทท 4 ผลการวเคราะหขอมล

สญลกษณทใชในการวเคราะหขอมล ในการวเคราะหขอมลผวจยไดใชสญลกษณทใชในการวเคราะหขอมล ดงน N แทน จานวนนกเรยนในกลมตวอยาง X แทน คะแนนเฉลย S แทน ความเบยงเบนมาตรฐานของคะแนน D∑ แทน ผลรวมของคะแนนผลตางแตละตว 2D∑ แทน ผลรวมของคะแนนผลตางแตละตวยกกาลงสอง t แทน คาวกฤตทใชในการพจารณาการแจกแจงคา t

ผลการวเคราะหขอมล การเสนอผลการวเคราะหขอมลและการแปรผลการวเคราะหขอมล ผวจยนาเสนอตามลาดบขน ดงน 1. ผลการเปรยบเทยบผลสมฤทธทางการเรยนวทยาศาสตรของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 3 ทเรยนโดยใชชดกจกรรพฒนากระบวนการคดอยางสรางสรรคทางวทยาศาสตร กอนเรยนและหลงเรยนโดยใช 2. ผลการเปรยบเทยบผลความคดสรางสรรคทางวทยาศาสตรของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 3 ทเรยนโดยใชชดกจกรรมพฒนากระบวนการคดอยางสรางสรรคทางวทยาศาสตรกอนเรยนและหลงเรยน

50

ตาราง 2 เปรยบเทยบผลสมฤทธทางการเรยนวทยาศาสตรของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 3 โดยใชชดกจกรรมพฒนาความคดสรางสรรคทางวทยาศาสตร กอนเรยนและหลงเรยน

การทดสอบ n X S D∑ 2D∑ t กอนเรยน หลงเรยน

50 50

15.94 18.38

3.04 3.77

122 672 6.24**

** มนยสาคญทางสถตทระดบ .01

จากตาราง 2 พบวาผลสมฤทธทางการเรยนวทยาศาสตรโดยใชชดกจกรรมพฒนากระบวนการคดอยางสรางสรรคทางวทยาศาสตรกอนเรยน และหลงเรยนแตกตางกนอยางมนยสาคญทางสถต .01 นนคอผลสมฤทธทางการเรยนวทยาศาสตรหลงเรยนทเรยนโดยใชชดกจกรรมพฒนากระบวนการคดอยางสรางสรรคทางวทยาศาสตรสงกวากอนเรยนซงเปนไปตามสมมตฐานขอท 1 ตาราง 3 เปรยบเทยบความคดสรางสรรคทางวทยาศาสตรทไดรบการจดการเรยนรดวยชดกจกรรม พฒนาความคดสรางสรรคทางวทยาศาสตร กอนเรยนและหลงเรยน

การทดสอบ n X S D∑ 2D∑ t กอนเรยน หลงเรยน

50 50

11.18 14.16

3.41 3.17

149 852 7.3**

** มนยสาคญทางสถตทระดบ .01

จากตาราง 3 พบวาคะแนนของผลการประเมนความคดสรางสรรคทางวทยาศาสตรของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 3 โดยใชชดกจกรรมพฒนากระบวนการคดอยางสรางสรรคทางวทยาศาสตรกอนเรยนและหลงเรยนโดยใชชดกจกรรมพฒนากระบวนการคดอยางสรางสรรคทางวทยาศาสตร แตกตางกนอยางมนยทางสถต .01 นน คอ ผลการประเมนความคดสรางสรรคทางวทยาศาสตรหลงเรยนโดยใชชดกจกรรมพฒนากระบวนการคดอยางสรางสรรคสงกวากอนเรยน ซงเปนไปตามสมมตฐานขอท 2

บทท 5 สรปผล อภปรายผล และขอเสนอแนะ

ในการศกษาครงน เปนการศกษาผลการจดการเรยนรชดกจกรรมพฒนากระบวนการคดอยางสรางสรรคทางวทยาศาสตรทมผลสมฤทธทางการเรยนและความสามารถในดานความคดสรางสรรคทางวทยาศาสตรของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 3 สรปสาระความสาคญและผลการศกษาคนควาไดดงน

ความมงหมายของการวจย 1. เพอศกษาผลสมฤทธทางการเรยนวชาวทยาศาสตรของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 3 ทไดรบการเรยนรดวยชดกจกรรพฒนากระบวนการคดอยางสรางสรรคทางวทยาศาสตร 2. เพอศกษาความสามารดานความคดสรางสรรคทางวทยาศาสตรของนกเรยนทไดรบการเรยนรดวยชดกจกรรมพฒนากระบวนการคดอยางสรางสรรคทางวทยาศาสตร

สมมตฐานของการศกษาคนควา 1. ผลสมฤทธทางการเรยนวทยาศาสตรของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 3 ทไดรบการจดการเรยนรดวยชดกจกรรมพฒนากระบวนการคดอยางสรางสรรคทางวทยาศาสตร หลงเรยนสงกวากอนเรยน 2. ความสามารถในดานความคดสรางสรรคทางวทยาศาสตรของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 3 ทไดรบการจดการเรยนรดวยชดกจกรรมพฒนากระบวนการคดอยางสรางสรรคทางวทยาศาสตร หลงเรยนสงกวากอนเรยน

วธดาเนนงานวจย ประชากรทใชในการวจย ประชากรทใชในการศกษาครงนเปนนกเรยนชนมธยมศกษาปท 3 โรงเรยนอสสมชญธนบร เขตบางแค จงหวดกรงเทพมหานคร ภาคเรยนท 1 ประจาการศกษา 2552 จานวนทงหมด 5 หองเรยน นกเรยนทงหมด 250 คน

การเลอกกลมตวอยางทใชในการวจย กลมตวอยาง คอ นกเรยนชนมธยมศกษาปท 3 โรงเรยนอสสมชญธนบร เขตบางแค จงหวดกรงเทพมหานคร ภาคเรยนท 1 ประจาการศกษา 2552 จานวนทงหมด 1 หองเรยน จานวน 50 คน

52

เนอหาทใชในการวจย เนอหาทใชในการวจยครงนเปนเนอหาชวงชนท 3 ระดบชนมธยมศกษาปท 3 ในสาระท 4 แรงและการเคลอนท มาตรฐาน ว 4.2 เขาใจการเคลอนทแบบตางๆ ของวตถในธรรมชาต กระบวนการสบเสาะหาความรและจตวทยาศาสตร สอสารสงทเรยนรและนาความรไปใชประโยชนเรอง แรงและการเคลอนท

ระยะเวลาทใชในการวจย

ระยะเวลาทใชในการวจยครงน กระทาในภาคเรยนท 1 ปการศกษา 2552 ใชเวลาในการจดกจกรรมการเรยนร จานวน 12 ชวโมง เครองมอทใชในการวจย ในการวจยครงน เครองมอทใชในการวจย ประกอบดวย 1. ชดกจกรรมพฒนากระบวนการคดอยางสรางสรรคทางวทยาศาสตร การจดการเรยนรทมงเนนใหผเรยนสารวจ ตรวจสอบจากแหลงการเรยนรตาง ๆ เพอใหไดมาซงขอมล และนามาสรปเปนองคความรดวยตนเอง 2. แบบทดสอบวดผลสมฤทธทางการเรยนวชาวทยาศาสตร เปนแบบทดสอบแบบปรนยเลอก 5 ตวเลอก จานวน 30 ขอ 3. แบบทดสอบความสามารถในการคดอยางสรางสรรคทางวทยาศาสตร เปนแบบทดสอบโดยวดและประเมนผลจากสภาพจรงใชการประเมนแบบร บรรยายคณภาพของงานทแสดงความสามารถของผเรยนออกมาเปนมาตรวด ชดกกจกรรมพฒนากระบวนการคดอยางสรางสรรคทางวทยาศาสตร คาประสทธภาพของชดกจกรรมพฒนากระบวนการคดอยางสรางสรรคทางวทยาศาสตร 81.07/80.67 แบบทดสอบวดผลสมฤทธทางการเรยนวทยาศาสตร เรอง แรงและการเคลอนทเปนแบบเลอกตอบ จานวน 30 ขอ วดพฤตกรรม 4 ดาน คอ ความร-ความจา ความเขาใจ การนาไปใชและทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตร ประกอบดวย ทกษะการสงเกต การคานวณ การกาหนดและควบคมตวแปร การทดลอง การจดกระทาขอมล การพยากรณและการตงสมมตฐาน มความยากงายระหวาง 0.24-0.75 คาอานาจจาแนก ระหวาง 0.26-0.67 และคาความเชอมน 0.66 แบบประเมนความสามารถดานความคดสรางสรรคทางวทยาศาสตร ผวจยสรางขนเปนการวดและการประเมนตามสภาพจรง มเกณฑการใหคะแนนแบบรบรค

วธการดาเนนการทดลอง 1. ทาการทดลองกบนกเรยนชนมธยมศกษาปท 3 จานวน 1 หองเรยน รวมทงหมด 50 คน กบกลมทดลอง

53

2. เตรยมการการจดกจกรรมการเรยนการสอน โดยแนะนาวธการเรยน และบทบาทของนกเรยน 3. ทาการทดสอบกอนเรยนโดยใชแบบทดสอบวดผลสมฤทธทางการเรยนวชาวทยาศาสตร และแบบทดสอบความคดสรางสรรคทางวทยาศาสตร กบนกเรยนชนมธยมศกษาปท 3 ในกลมทดลอง 4. ดาเนนการจดกจกรรมการเรยนการสอนโดยใชหนวยการเรยนร เรอง แรงและการเคลอนท ในระยะเวลาทกาหนด 5. เมอสนสดการสอนตามกาหนดแลว ทาแบบทดสอบใชแบบทดสอบวดผลสมฤทธทางการเรยนและแบบทดสอบความคดสรางสรรคทางวทยาศาสตร กบนกเรยนชนมธยมศกษาปท 3 ในกลมทดลอง 6. ตรวจผลการทดสอบแลวนาคะแนนทไดมาวเคราะห โดยใชวธการทางสถต เพอตรวจสอบสมมตฐานวเคราะหขอมลเปรยบเทยบผลสมฤทธทางการเรยนวชาวทยาศาสตรและความคดสรางสรรคทางวทยาศาสตร

การวเคราะหขอมล ในการวจยครงน ผวจยไดทาการวเคราะหขอมล ดงน เปรยบเทยบความแตกตางของคะแนนเฉลยของผลสมฤทธทางการเรยนวชาวทยาศาสตรและความคดสรางสรรคทางวทยาศาสตรกอนเรยนและหลงเรยน โดยใช t-test dependent Samples

สรปผลการศกษาคนควา จากผลจากการศกษาคนควาสามารถสรปได ดงน 1. ผลสมฤทธทางการเรยนวชาวทยาศาสตรของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 3 ทเรยนโดยใชชดกจกรรมพฒนากระบวนการคดอยางสรางสรรคทางวทยาศาสตรหลงเรยนสงกวากอนเรยนอยางมนยสาคญทางสถต ทระดบ .01 นนคอ ผลสมฤทธทางการเรยนวชาวทยาศาสตรหลงเรยนของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 3 โดยใชชดกจกรรมพฒนากระบวนการคดอยางสรางสรรคทางวทยาศาสตรทางวทยาศาสตรสงกวากอนเรยน 2. คะแนนผลการประเมนความคดสรางสรรคทางวทยาศาสตรของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 3 ทเรยนโดยใชชดกจกรรมพฒนากระบวนการคดอยางสรางสรรคทางวทยาศาสตรหลงเรยนสงกวากอนเรยนอยางมวนยสาคญทางสถตทระดบ .01 นน คอ ความคดสรางสรรคทางวทยาศาสตรหลงเรยนของนกเรยนของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 3 โดยใชชดกจกรรมพฒนากระบวนการคดอยางสรางสรรคทางวทยาศาสตรสงกวากอนเรยน

54

อภปรายผลการทดลอง จากการศกษาผลสมฤทธทางการเรยนวชาวทยาศาสตรและทกษะการทดลองโดยใชชดกจกรรมพฒนากระบวนการคดอยางสรางสรรคทางวทยาศาสตร ผลการศกษาคนควาสามารถอภปรายไดดงน 1. ผลสมฤทธทางการเรยนวชาวทยาศาสตรของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 3 ทเรยนโดยใชชดกจกรรมพฒนากระบวนการคดอยางสรางสรรคทางวทยาศาสตรหลงเรยนสงกวากอนเรยนอยางมวนยสาคญทางสถต ทระดบ .01 นนคอ ผลสมฤทธทางการเรยนวชาวทยาศาสตรหลงเรยนของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 3 โดยใชชดกจกรรมพฒนากระบวนการคดอยางสรางสรรคทางวทยาศาสตรสงกวากอนเรยน จากผลการศกษาคนควาดงกลาวอภปรายไดดงน ประการแรก การจดการเรยนรโดยใชชดกจกรรมพฒนากระบวนการคดอยางสรางสรรคทางวทยาศาสตร เปนการจดการเรยนรทเนนนกเรยนเปนสาคญใหผเรยนไดฝกการคนควา รวบรวมขอมลและสรางองคความร ซงมกระบวนการเรยนรทกระตนใหความอยากรอยากเหน เปนการยวยโดยใชคาถาม รปภาพใหผเรยนเกดปญหาแลวหาวธการแกปญหา โดยการรวบรวมขอมลจากแหลงการเรยนร และรวมกนแกปญหาโดยใชกระบวนการทางวทยาศาสตร แลวประเมนตนเอง เมอเรยนจบแตละหนวยยอย เปนการจดการเรยนลาดบจากงายไปสยาก ทาใหนกเรยนเกดการเรยนรความคด ความร ซงสอดคลองกบแนวความคดของ กอศกด ศรนอย (2526: 76 – 78) ทาการศกษาการใชคาถามเนนทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตรขนพนฐานและขนบรณาการในการสอนแบบสบเสาระหาความรทมผลตอความคดสรางสรรคทางวทยาศาสตรและผลสมฤทธทางการเรยนวชาวทยาศาสตร ของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 3 พบวาความแตกตางของคะแนนเฉลยความคดสรางสรรคทางวทยาศาสตรของกลมทดลองกอนเรยนและหลงเรยน มความแตกตางกนอยางมนยสาคญทางสถตทระดบ .01 นนคอนกเรยนทสอนโดยการใชคาถามเนนทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตรขนพนฐานและขนบรณาการมความสามารถในการคดสรางสรรคทางวทยาศาสตรสงขน สวนความแตกตางของคะแนนเฉลยผลสมฤทธทางการเรยนของกลมทดลองและกลมควบคมมความแตกตางกนอยางมนยสาคญทางสถตทระดบ .01 นนคอ นกเรยนทสอนโดยการใชคาถามเนนทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตรขนพนฐานและขนบรณาการมความสามารถในการพฒนาผลสมฤทธทางการเรยนสงขน ความคดสรางสรรคทางวทยาศาสตรของนกเรยนทสอนโดยใชคาถามเนนทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตรขนพนฐานและขนบรณาการแตกตาง และสงกวาสอนโดยการใชคาถามเนนทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตรขนพนฐาน และการใชคาถามตามแผนการสอน สสวท. อยางมวนยสาคญทางสถตทระดบ .01 แตความคดสรางสรรคทางวทยาศาสตรของนกเรยนทสอนโดยการใชคาถามเนนทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตรขนพนฐาน และการใชคาถามตามแผนการสอน สสวท. แตกตางกนอยางมนยสาคญทางสถตทระดบ .01 ผลสมฤทธทางการเรยนวชาวทยาศาสตรของนกเรยนทสอนโดยการใชคาถามเนนทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตรขนพนฐานและขนบรณาการ แตกตางและสงกวาโดยการใชคาถามเนน

55

ทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตรขนพนฐาน และการสอนโดยใชคาถามตามแผนการสอน สสวท. อยางมนยสาคญทางสถตทระดบ .01 ประการทสอง ชดกจกรรมพฒนากระบวนการคดอยางสรางสรรคทางวทยาศาสตร เนนนกเรยนใหนกเรยนฝกคดและลงมอปฏบต ดวยกจกรรมทสาคญ 6 กจกรรม ไดแก กจกรรมการเคลอนทแบบตางๆของวตถ กจกรรมวตถตกลงสพน กจกรรมฝกทกษะ ความคดสรางสรรคกบการเคลอนทของวตถ กจกรรมนงอยทไหน กจกรรมเพอนนกเดนทาง กจกรรมความคดสรางสรรคกบตาแหนงวตถ ซงเปนกจกรรมทใหนกเรยนปฏบต ฝกคด ฝกทา โดยใชคาถาม รปภาพ ในลกษณะทกระตนใหนกเรยนเกดปญหาทางวทยาศาสตรเพอนาไปสการทดลองและความคดสรางสรรคทางวทยาศาสตร จากสถานการณหรอปญหาทางวทยาศาสตรโดยมขนตอนเปนลาดบดงนดาเนนการทดลอง สารวจตรวจสอบ ปฏบตการใชอปกรณทางวทยาศาสตร การบนทกขอมล การจดกระทาขอมล สรปผลการทดลอง กจกรรมสรปสวนสาคญ เปนการอธบายสรปองคความรจากขอมลทไดจากการปฏบตกจกรรมทางวทยาศาสตร ซงแตละกจกรรม จะมงเนนใหผเรยนไดฝกคด ฝกปฏบต อยางเปนระบบซงสอดคลองกบแนวความคดของสมจต สวธนไพบลย (2526: 58) กลาวไววา กระบวนการแสวงหาความรทางวทยาศาสตรเปนกระบวนการคด การกระทาอยางมระบบในการคนควาหาขอเทจจรงตางๆจากประสบการณธรรมชาตจากสถานททอยรอบตวเรา โดยวธทางวทยาศาสตรตามลาดบขน คอ การระบปญหาการตงสมมตฐาน การทดลองหรอการพสจน การสรปผลและการนาไปใชสอดคลองกบงานวจยของวชร เลยนบรรจง (2539: บทคดยอ) พบวา ผลสมฤทธทางการเรยนวชาวทยาศาสตรของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 1 ทไดรบการสอนโดยใชชดกจกรรมแกปญหาทางวทยาศาสตรกบการสอนตามคมอครแตกตางกนอยางมนยสาคญทางสถตทระดบ .01 2. คะแนนผลการประเมนดานความคดสรางสรรคทางวทยาศาสตรของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 3 ทเรยนโดยใชชดกจกรรมพฒนากระบวนการคดอยางสรางสรรคทางวทยาศาสตรหลงเรยนสงกวากอนเรยนอยางมนยสาคญทางสถตทระดบ .01 นนคอ ความคดสรางสรรคทางวทยาศาสตรหลงเรยนของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 3 โดยใชชดกจกรรมพฒนากระบวนการคดอยางสรางสรรคทางวทยาสตรสงกวากอนเรยน จากผลการศกษาคนควาดงกลาวอภปรายไดดงน ชดกจกรรมพฒนากระบวนการคดอยางสรางสรรคทางวทยาศาสตร เรอง แรงและการเคลอนท ทผว จยสรางขน มงเนนใหนกเรยนสบเสาะหาความรโดยการปฏบตกจกรรมตามสถานการณทกาหนดหรอใหผเรยนสรางสถานการณเอง โดยใหนกเรยนไดฝกทกษะการทดลองทสาคญ ไดแก การตงปญหา การตงสมมตฐาน การออกแบบการทดลอง การทดลอง การจดกระทาและสอความหมายขอมล การตความและลงขอสรป ทาใหผเรยนเกดความสงสย เปนการกระตนความสนใจ ใหนกเรยนเกดความคดทจะแกปญหาอยางมระบบ มเหตผล เปดโอกาสใหนกเรยนไดหาคาตอบอยางอสระตามความคดของแตละบคคลโดยใชกระบวนการเรยนเปนกลมบคคล การทผเรยนเกดการเรยนรและเขาใจเนอหาทเรยนรไดตลอดเวลา เปนรายบคคล โดยไมตองอาศย

56

ครผสอน สามารถนาไปเรยนทไหนกได เพอพฒนาตนเองซงสอดคลองกบแนวความคด ศรอร ใชภพรตน (2527: 50) ไดศกษารปแบบการพฒนาคดสรางสรรคทางวทยาศาสตรของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 2 ดานการสอนแบบสบเสาะหาความรโดยมการฝกแบบระดมพลงสมองและแบบฝกแบบรายบคคล พบวา นกเรยนทเรยนวทยาศาสตร ดวยการสอนแบบสบเสาะหาความร โดยมการฝกแบบระดมพลงสมองและแบบฝกรายบคคล มความสรางสรรคทางวทยาศาสตรรวมทงองคประกอบทง 3 ดาน แตกตางจากกลมทมการสอนแบบสบเสาะหาความรตามปกต แตกลมทมการสอนแบบสบเสาะหาความรตามปกต แตกลมทมการสอนแบบสบเสาะหาความร โดยมการฝกแบบระดมพลงสมองและการฝกแบบรายบคคลมความคดสรางสรรคทางวทยาศาสตรรวมทง 3 ดานไมแตกตางกน

ขอเสนอแนะ จากการศกษาคนควาครงน ผวจยขอเสนอแนะซงอาจจะเปนประโยชนตอการเรยนการสอนและการศกษาคนควาตอไปน 1. ขอเสนอแนะทเกยวกบผลการศกษาคนควา 1.1 ชดกจกรรมพฒนากระบวนการคดอยางสรางสรรคทางวทยาศาสตร มการกาหนดกจกรรมตามลาดบขนตอน ควรแนะนาวธการใชชดปฏบตการทางวทยาศาสตรแกนกเรยนใหเขาใจเสยกอนทจะเรมเรยน และในการจดกจกรรมใหนกเรยนแตละกลม เพอใหเกดการชวยเหลอซงกนกนและเปนการกระตนใหผเรยนเกดความสนใจคนควาหาความรไดมากขนตามศกยภาพแหงการเรยนร 1.2 บรรยากาศในการเรยนรโดยชดกจกรรมพฒนากระบวนการคดอยางสรางสรรคทางวทยาศาสตร จากการสงเกตพบวานกเรยนมความสนใจในการปฏบตโดยใชจดปฏบตการทางวทยาศาสตรคอนขางสง มความกระตอรอรนและตงใจเขารวมกจกรรมกลม สนกสนาน มความสข ตลอดจนทงมการแลกเปลยนความรซงกนและกน เปนการเปดโอกาสใหนกเรยนไดใชกระบวนการตามลาดบขนตอนของกระบวนการวทยาศาสตร รจกแสวงหาความรโดยใชแหลงการเรยนรทางดานเทคโนโลยไดแก Internet โปรแกรมตางๆ ดงนนจงควรสงเสรมใหมการนาชดกจกรรมไปใชในกระบวนการสอนในหนวยการเรยนรเรอง แรงและการเคลอนท อยางแพรหลายมากขน 1.3 ครผสอนวทยาศาสตรควรจดกจกรรมการเรยนการสอนโดยเปดโอกาสใหนกเรยนไดเรยนจากการลงมอปฏบตกจกรรม ทาการทดลอง และทางานเปนกระบวนการกลมทงนเนองจากผลการศกษาคนควาพบวานกเรยนทมผลสมฤทธทางการเรยนวชาวทยาศาสตรสงเปนผทมความสามารถทจะเรยนจากการลงมอกระทาหรอลงมอปฏบต และชอบทางานรวมกบผอน 1.4 ครผสอนไมควรกาหนดการเรยนการสอนแบบตายตว ควรเปนไปตามการเรยนของนกเรยน โดยจะตองมการสารวจพฤตกรรมการเรยนของนกเรยน แลวจงจดกจกรรมการเรยนการสอนใหสนองตามมาตรฐานการเรยนร

57

2. ขอเสนอแนะสาหรบในการศกษาคนควาครงตอไป 2.1 ควรมการศกษาคนควาการจดกจกรรมการเรยนการสอนโดยใชชดกจกรรมพฒนากระบวนการคดอยางสรางสรรคทางวทยาศาสตร กบตวแปรอนๆเชน จตวทยาศาสตร สมรรถนะทางวทยาศาสตร ความคดสรางสรรคทางเทคโนโลย เปนตน 2.2 ควรมการศกษาผลของการจดการเรยนรดวยชดกจกรรมพฒนากระบวนการคดอยางสรางสรรคทางวทยาศาสตรเนอหาอน ๆ ของสาระการเรยนรวทยาศาสตร ตลอดจนสาระการเรยนรอนๆ ดวย 2.3 ควรมการศกษาผลของการจดการเรยนรดวยชดกจกรรมพฒนากระบวนการคดอยางสรางสรรคทางวทยาศาสตรกบนกเรยนในระดบชนอน ๆ

บรรณานกรม

บรรณานกรม กรรณการ ไผทฉนท. (2541). ผลการใชชดกจกรรมสงแวดลอมตามวธการวจยในการพฒนาทกษะ กระบวนการทางวทยาศาสตรและเจตคตตอสงแวดลอม ในกจกรรมชมนมวทยาศาสตร. ปรญญานพนธ กศ.ม. (การมธยมศกษา). กรงเทพฯ: บณฑตวทยาลย มหาวทยาลย ศรนครนทรวโรฒ. ถายเอกสาร. กอศกด ศรนอย. (2526). การศกษาใชคาถามเนนทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตรขนพนฐาน

และขนบรณาการในการสอนแบบสบเสาะหาความรทมผลตอความคดสรางสรรคทางวทยาศาสตรและผลสมฤทธทางการเรยนวชาวทยาศาสตร ของนกเรยนชนมธยมศกษา ปท 3. ปรญญานพนธ กศ.ม. กรงเทพฯ: บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ. ถายเอกสาร.

ชลสต จนทาส. (2543). การเปรยบเทยบผลสมฤทธทางการเรยนวชาวทยาศาสตรและความสามารถในการตดสนใจอยางสรางสรรคของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 1 ทไดรบ การสอนโดยใชชดกจกรรมการตดสนใจทางวทยาศาสตรกบการสอนตามคมอคร. ปรญญานพนธ กศ.ม. (การมธยมศกษา). กรงเทพฯ: บณฑตวทยาลย มหาวทยาลย ศรนครนทรวโรฒ. ถายเอกสาร.

ชยยงค พรหมวงศ. (2523). การปรบปรงการสอนตามแบบจฬา เอกสารประกอบการประชมปฏบตงานตามโครงการอบรมอาจารย ครงท 1-4. กรงเทพฯ: ฝายวชาการ จฬาลงกรณมหาวทยาลย.

ชาญชย สวตรงสมา; และเชดวทย ฤทธประศาสน. (2523). การพฒนาบคคล. กรงเทพฯ: ไทยวฒนาพานช.

-----------. (2523). การพฒนาบคคล. กรงเทพฯ: โรงพมพมหาวทยาลยรามคาแหง. ชตมา วฒนะคร. (2535). การศกษาความสามารถดานทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตรและ

ความสามารถในการแกปญหาของนกเรยนมธยมศกษาปท 2 ทไดรบการสอนโดยใชชดฝกกจกรรมโครงงานวทยาศาสตรกบแนวการสอนของ สสวท. กรงเทพฯ: มหาวทยาลย ศรนครนทรวโรฒ.

ธงชย ตนทพไทย. (2548). การศกษาผลสมฤทธทางการเรยนรวทยาศาสตรและคานยมของการบรโภคอาหารของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 2 ทสอนโดยใชชดกจกรรมพฒนาศกยภาพการเรยนรทางวทยาศาสตร. สารนพนธ กศ.ม. (การมธยมศกษา). กรงเทพฯ: บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ. ถายเอกสาร.

60

นฤมล ยตาคม. (2522). อทธพลของการสอนโดยใชการทดลองแบบกาหนดแนวทางกบการทดลองแบบไมกาหนดแนวทาง ตอความคดสรางสรรคของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 1. วทยานพนธ ศศ.ม. (การมธยมศกษา). กรงเทพฯ: บณฑตวทยาลย มหาวทยาลย เกษตรศาสตร. ถายเอกสาร.

นตยา กจโร. (2530). การศกษาผลสมฤทธทกษะการตงคาถามของนกเรยนในการสอนวทยาศาสตรทมตอผลสมฤทธทางการเรยนวทยาศาสตรและความคดสรางสรรคทางวทยาศาสตรของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 1. ปรญญานพนธ กศ.ม. (การมธยมศกษา). กรงเทพฯ: บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ. ถายเอกสาร.

นตยา ปานทพยโร. (2527). การทดลองสอนอานภาษาไทยโดยการใชชดการฝกเปนรายบคคลและเปนรายกลมของนกศกระดบประกาศนยบตรวชาชพชนปท 1. วทยาเขตบพตรพมข ทงมหาเมฆ. ปรญญานพนธ กศ.ม. (การวดผลการศกษา). กรงเทพฯ: บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ. ถายเอกสาร.

นตยา ฤทธโยธ. (2520). การทาและการใชชดการฝกหดทกษะ ในเอกสารเผยแพรความรทาง การสอนภาษาไทย. กรงเทพฯ: หนวยศกษานเทศก กรมสามญศกษา.

เนอทอง นาย. (2544). ผลการใชชดกจกรรมทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตรกบการสอนโดยครเปนผสอน. ปรญญานพนธ กศ.ม. (การมธยมศกษา) กรงเทพฯ: บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ. ถายเอกสาร.

บญยง วรรณศรกล. (2540). การศกษาผลสมฤทธทางการเรยนวชาวทยาศาสตรและความสามารถ ในการตดสนใจของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 1 ทไดรบการสอนโดยใชแบบฝกทกษะ การแกปญหาดวยวธการทางวทยาศาสตรกบการสอนตามปกต. ปรญญานพนธ กศ.ม. (วทยาศาสตรศกษา). กรงเทพฯ: บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ.

ถายเอกสาร. เบญจมาศ สนประเสรฐ. (2533). การศกษาผลการใชแบบฝกทกษะการทดลองทมตอผลสมฤทธ

ทางการเรยนวทยาศาสตรและความควจารณญาณของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 1. ปรญญานพนธ กศ.ม. (การมธยมศกษา). กรงเทพฯ: บณฑตวทยาลย มหาวทยาลย ศรนครนทรวโรฒ. ถายเอกสาร.

ประทม อนทน. (2547). ความคดสรางสรรคทางวทยาศาสตร. กรงเทพฯ: มหาวทยาลย เกษตรศาสตร.

ประวตร ชศลป. (2524). หลกการประเมนผลวชาวทยาศาสตร. กรงเทพฯ: หนวยศกษานเทศก กรมการฝกหดคร

พรรณ ชทย. (2522). จตวทยาศาสตร: จตวทยาศาสตรสาหรบครในชนเรยน. กรงเทพฯ: ภาควชาการศกษา คณะศกษาศาสตร มหาวทยาลยเกษตรศาสตร.

61

ยงยทธ สายคง. (2527). การเปรยบเทยบผลสมฤทธทางการเรยนวชาวทยาศาสตรและความคดสรางสรรคของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 3 โดยจดกจกรรมแบบกาหนดแนวทางและไมกาหนดแนวทาง. ปรญญานพนธ กศ.ม. (วทยาศาสตร). กรงเทพฯ: บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ. ถายเอกสาร.

ภพ เลาหไพบลย. (2542). แนวการสอนวทยาศาสตร. พมพครงท 3. กรงเทพฯ: ไทยวฒนาพานช. รชน ศรไพรวรรณ. (2517). แบบฝกวชาภาษาไทยสาหรบเดกแรกเรยน: คมอแนวความคดและ

ทรรศนะบางประการเกยวกบกศลโลบายสอนเดกเรมเรยนทพดสองภาษา. พมพครงท 2. นครราชสมา: สานกงานศกษาธการเขต 11.

โรจนา แสงรงระว. (2531). ผลสมฤทธในการเขยนสะกดคาดวยการใชแบบฝกของนกเรยนชนประถมศกษาประถมศกษาปท 3 โรงเรยนสาธตมหาวทยาลยเกษตรศาสตร. วทยานพนธ ศศ.ม. (การประถมศกษา). กรงเทพฯ: บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยเกษตรศาสตร. ถายเอกสาร.

วรรณาษ ชยชาญกล. (2526). การเปรยบเทยบความคดสรางสรรคทางวทยาศาสตรของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 3 โดยใชแบบฝกหดทใหเสรในการหาคาตอบทมการประเมนผลกบไมมการประเมนผล. ปรญญานพนธ กศ.ม. กรงเทพฯ: บณฑตวทยาลย มหาวทยาลย เกษตรศาสตร. ถายเอกสาร.

วาสนา ชาวหา. (2533). เทคโนโลยทางการศกษา. กรงเทพฯ: อกษรสยามการพมพ. วาสนา สพฒน. (2530). การศกษาผลสมฤทธทางการเรยนและความคงทนในการเรยนรของ

นกเรยนชนมธยทศกษาปท 3 สอนตามคมอครโดยการทาแบบฝกหดปรนยชนดเลอก ตอบ แบบฝกหดอตนยกบการทาแบบฝกหดในหนงสอแบบเรยน. ปรญญานพนธ กศ.ม. (การวดผลศกษา). กรงเทพฯ: บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ. ถายเอกสาร.

วระ ไทยพานช. (2529). 57 วธสอน. กรงเทพฯ: ภาควชาเทคโนโลยการศกษา คณะศกษาศาสตร มหาวทยาลยเกษตรศาสตร.

ศศธร สทธแพทย. (2518). แบบฝกหดสาหรบสอนเรองวลไทยระดบประกาศนยบตรวชาการศกษา. วทยานพนธ ค.ม. กรงเทพฯ: บณฑตวทยาลย จฬางกรณมหาวทยาลย. ถายเอกสาร.

ศรลกษณ หนองเส. (2545). การศกษาความสามารถทางการพงพาตนเองดานวทยาศาสตรและเทคโนโลย ของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 3 ทไดรบการสอนโดยใชชดกจกรรมสงเสรมศกยภาพทางการเรยนรทางวทยาศาสตร. ปรญญานพนธ กศ.ม. (การมธยมศกษา).กรงเทพฯ: บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ. ถายเอกสาร.

62

ศรอร ใชภพรตน. (2527). การศกษารปแบบการพฒนาความคดสรางสรรคทางวทยาศาสตรของนกเรยนมธยมศกษาปท 2 ดานการสอนแบบสบเสาะหาความรโดยมการฝกแบบระดม พลงสมอง ละแบบฝกรายบคคล. ปรญญานพนธ กศ.ม. กรงเทพฯ: บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ. ถายเอกสาร.

โศจกานต ศรวเชยร. (2540). การเปรยบเทยบคานยมทางวทยาศาสตรและเทคโนโลย ทกษะ การจดการและการสอสารความหมายขอมล ของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 5 ทไดรบ การสอนแบบโครงการทมการใชชดการฝกกจกรรมปญหาพเศษทางชววทยาและคมอคร. ปรญญานพนธ กศ.ม. (การมธยมศกษา). กรงเทพฯ: บณฑตวทยาลย มหาวทยาลย ศรนครนทรวโรฒ. ถายเอกสาร.

สมจต สวธนไพบลย. (2535). ธรรมชาตวทยาศาสตร. กรงเทพฯ: ภาควชาหลกสตรและการสอน มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ.

-----------. (2527). สมรรถภาพของคร: การพฒนาความคดสรางสรรคทางวทยาศาสตร. กรงเทพฯ: ภาควชาหลกสตรและการสอน คณะศกษาศาสตร มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ.

สมศร เพชรขจร. (2531). การศกษาผลการใชแบบฝกหดการอภปรายระหวางนกเรยนกบนกเรยนทมตอความสามารถในการแกปญหาทางวทยาศาสตร และผลสมฤททางการเรยนวชาวทยาศาสตรของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 2. ปรญญานพนธ กศ.ม. กรงเทพฯ: บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ. ถายเอกสาร.

หนงนช กาฬภกด. (2543). การเปรยบเทยบความสามารถในการคดระดบสงและผลสมฤทธทางการเรยนวชาวทยาศาสตรของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 1ทไดรบการสอนโดยชดกจกรรมวทยาศาสตรแบบปฏบตการแนวคอนสตรคตวซมกบการสอนตามคมอคร. ปรญญานพนธ กศ.ม. (การมธยมศกษา). กรงเทพฯ: บณฑตวทยาลย มหาวทยาลย ศรนครนทรวโรฒ. ถายเอกสาร.

อดลย วงศกอม. (2544). การศกษาผลการสอนประกอบการใชแบบฝกเขยนนยายวทยาศาสตร ทมตอผลสมฤทธทางการเรยนและความสามารถในความคดเชงจนตนาการทางวทยาศาสตรของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 3. ปรญญานพนธ กศ.ม. (การมธยมศกษา). กรงเทพ ฯ: บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ. ถายเอกสาร.

อภญญา เคนบปผา. (2546). การพฒนาชดกจกรรมการทดลองวทยาศาสตร เรอง “สารและสมบตของสาร” สาหรบนกเรยนชนประถมศกษาปท 6. ปรญญานพนธ กศ.ม. (วทยาศาสตรศกษา). กรงเทพฯ: บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ. ถายเอกสาร.

อารย ทวลาภ. (2546). การศกษาแบบการเรยนและผลสมฤทธทางการเรยนวชาวทยาศาสตรของ นกเรยนชนมธยมศกษาปท 3 ทเรยนดวยชดกจกรรมวทยาศาสตรตามระบบ 4 MAT.

ปรญญานพนธ กศ.ม. (การมธยมศกษา). กรงเทพฯ: บณฑตวทยาลย มหาวทยาลย ศรนครนทรวโรฒ. ถายเอกสาร.

63

อดมลกษณ นกพงพม. (2545). การศกษาผลสมฤทธทางการเรยนและความสามารถในการแกปญหาทางวทยาศษสตรของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 3 ทไดรบการสอนโดยใชชดฝกกระบวนการคดกบการสอนโดยใชผงมโนมต. ปรญญานพนธ กศ.ม. (การมธยมศกษา). กรงเทพฯ: บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ. ถายเอกสาร.

Bills, Frank Lynn. (1971, July-September). Developing Creative Through Inquiry. Science Education. 60 (3): 417-421

Bloom, Benjamin S. (1976). Human characteristics and school learning. New York: McGraw-Hill .

Butts, David. (1974). The Teaching of Science A Self Directed Planning Guide. New York: Harper Row Publisher.

Carter, Jack L. (1968, November). The Authorillarian U.S. The Inquiry Apprach. School Science and Mathematics. 8: 686-688 DeCecco, J.P. (1968). The Psychology of Learning and Instruction Education Psychology. Englewood Cliff, New Jersey: Perntice–Hall, Inc. Devito, Alfred; & Krockover, H. Gerald. (1976). Greative Sciencing Ideas: Activities For

Teachers and Children. Little: Brown and Compshhy, inc. Edward, Clefford H. (1984, February). Changing Teacher through self Instruction and

Supervised Micro Teaching in Compertency Based Program, The Journal of Educational.

Good, Cater Victor. (1973). Dictionary of Education. New York: McGraw-Hill Book Co. Guiford, J.P. (1956). Struceture of Intellect Phychological. New York: McGraw-Hill Book

Co. -----------. (1959, July). Three Faces of Intellect. American Psychologist. 14: 469-479 -----------. (1967). The Nature of Human Intelligence. New York: McGraw-Hill. Houstion, Robert. W.; & others. (1972). Development of Instructional Modules A Modular

System for Writing Modules. College of Education. Texas: University of Houston Kapfer, Phillip; & Mirian Kapfer. (1972). Instructional to Leaning Package in American

Education. New Jersey: Education Technology Publication, Englewood Cliffs. McCandless, Boyd R. (1973). Children and Youth: Psychosocial Development. New York:

Holt. Meeks, Elija Bruce. (1972, February). Learning Packages Versus Conventional Methods of Instruction. Dissertation Abstracts International. 32(8): 4295–A.

64

Penick, John E. (1976, July). Creativity in Fifth – Grad Science Student: The Effects of Two Patterns of instruction. Journal of Research in Science Teaching. 13(4):

307-314. Piltz Albert; & Robert Sund. (1974). Creative Teaching of Science in the Elementary

School. Englewood Cliff N.J.: Prentice Hall. River, Willga M. (1968). Teaching Foreign Language Skill. Chicago: The University of Chicago Press. Romay, William D. (1970). Inquiry technique for teaching Science. New Jercy: Prentice–

Hall, Inc., Englewood Cliffs. Sund, Robert B.; & Leslic, W. Trowbridge. (1974). Teaching Science by Inquiry in the

Secondary School. 2nd ed. New York: McGraw-Hill. Taylor Calvin W. (1964). Creativity Progress Potential. New York: McGraw–Hill Book Co. Torrance, E.P. (1964). Education and The Creative Potential. Minneapolis: The Lund

Press. Wasnton, Nathans. (1968). Teaching Science Creatively. Philadelphia: W.B. Saunders

Company. Wilson, John A.R.; & others. (1989). Psychological Foundations of Learning and Teaching.

McGraw–Hill Book Company. Vivas, David A. (1985, September). The Design And Evalution of a Course in “Thinking Operations” for First Graders in Venezuela. Dissertation Abstracts International. 46(3): 603–A.

ภาคผนวก

ภาคผนวก ก

- รายนามผเชยวชาญตรวจเครองมอทใชในการวจย - สาเนาหนงสอขอความอนเคราะห

67

รายนามผเชยวชาญตรวจเครองมอทใชในการวจย

เครองมอทใชในการวจยครงนไดรบความอนเคราะหในการตรวจสอบ เสนอแนะขอบกพรองจากผเชยวชาญ ดงมรายนามตอไปน 1. นางอดมลกษณ นกพงพม คณะศกษาศาสตร สาขาการมธยมศกษา วชาเอกการสอนวทยาศาสตร โรงเรยนอสสมชญธนบร 2. นางสาววไลพร ศลางาม คณะศกษาศาสตร สาขาการวดผลการศกษา โรงเรยนอสสมชญธนบร 3. นางสาวอาภาพร สงหราช นกวชาการ สมาคมสงเสรมศกยภาพมนษย

68

69

70

ภาคผนวก ข

- แบบประเมนดชนความสอดคลอง (IOC) ชดกจกรรมพฒนากระบวนการคดอยางสรางสรรคทางวทยาศาสตร โดยผเชยวชาญ

- แบบประเมนดชนความสอดคลอง (IOC) แบบทดสอบวดผลสมฤทธทางการเรยนวทยาศาสตร โดยผเชยวชาญ

- แบบประเมนดชนความสอดคลอง (IOC) แบบทดสอบความคดสรางสรรคทางวทยาศาสตร โดยผเชยวชาญ

72

แบบประเมนชดกจกรรมพฒนากระบวนการคดอยางสรางสรรคทางวทยาศาสตร เรอง “แรงและการเคลอนท” วชาวทยาศาสตร ของกลมทดลอง :

ทเรยนโดยใชชดกจกรรมพฒนากระบวนการคดอยางสรางสรรคทางวทยาศาสตร เรอง “แรงและการเคลอนท” วชาวทยาศาสตร

โดย : ผเชยวชาญทางการสอนวชาวทยาศาสตร

คาชแจง 1. การประเมนชดกจกรรมพฒนากระบวนการคดอยางสรางสรรคทางวทยาศาสตร เรอง “แรงและการเคลอนท” เพอวเคราะหหาคาความสอดคลองของชดกจกรรม ซงพจารณารายละเอยดสาคญดงน 1.1 ความเหมาะสมและความสอดคลองของชดตอผลการเรยนรทคาดหวง หรอจดประสงค 1.2 ความเหมาะสมสอดคลองสาระการเรยนรภายในชดกจกรรมพฒนากระบวนการคดอยางสรางสรรค เรอง “แรงและการเคลอนท ” 1.3 กจกรรมการสอนภายในชดกจกรรมพฒนากระบวนการคดอยางสรางสรรค เรอง “แรงและการเคลอนท” 1.4 นาชดกจกรรมพฒนากระบวนการคดอยางสรางสรรคทางวทยาศาสตร เรอง “แรงและการเคลอนท” ไปใชในการจดการเรยนการสอน 2. การลงความเหนของผเชยวชาญ ดานการสอยวชาวทยาศาสตรใชเกณฑในการใหคะแนนดงน +1 = เมอทานแนใจวาชดกจกรรมพฒนากระบวนการคดนนสามารถสงเสรมพฤตกรรมทพงประสงค และมความชดเจน ของเนอหา สอดคลองกบจดประสงค 0 = เมอทานไมแนใจวาชดกจกรรมพฒนากระบวนการคดนนสามารถสงเสรมพฤตกรรมทพงประสงค และมความชดเจนของเนอหา สอดคลองกบจดประสงค -1 = เมอทานแนใจวาชดกจกรรมพฒนากระบวนการคดนนไมสามารถสงเสรมพฤตกรรมทพงประสงคไมมความชดเจน ของเนอหา และ ไมสอดคลองกบจดประสงค 3. เมอพจารณาแลว ใส+1, 0, -1 ลงในแบบประเมน

73

ตารางบนทกความเหนของผเชยวชาญทประเมนชดกจกรรมพฒนากระบวนการคดอยางสรางสรรคทางวทยาศาสตร เรอง “แรงและการเคลอนท” ของกลมทดลอง : สอนโดยใชชดกจกรรมพฒนากระบวนการคดอยางสรางสรรคทางวทยาศาสตร เรอง “แรงและการเคลอนท”

ระดบความสอดคลอง ท รายการ

+1 0 -1

1. จดประสงคการเรยนร และผลการเรยนรทคาดหวง 1.1 เนอหาสาระการเรยนรสอดคลองกบจดประสงคของชดการ

เรยนรดวยตนเอง

1.2 เนอหาสาระมความสอดคลองกบ มาตรฐานการเรยนร และผลการเรยนรทคาดหวง

1.3 กจกรรมของจดสอดคลองกบจดประสงคของชดการเรยนรดวยตนเอง

1.4 กจกรรมในชดสอดคลองกบมาตรฐานการเรยนรและผลการเรยนรทคาดหวง

2. เนอหา สาระการเรยนร 2.1 ปรมาณเนอเหมาะสมกบระยะเวลาทกาหนดให 4 สปดาห 2.2 คาถาม มความสอดคลองกบเนอหาการเรยน 2.3 เนอหามความสอดคลองกบกจกรรม การสอน 2.4 ลาดบของเนอหามความเหมาะสม ตอการเรยน 2.5 ภาพประกอบทใชมความเหมาะสมนาสนใจ 2.6 เนอหามความเหมาะสมกบระดบชนของผเรยน 2.7 เนอหามความกระชบ ครอบคลมเนอหา มความนาสนใจ 2.8 ชดการเรยนรมการกาหนดจดประสงค และวธการใชชดการ

เรยนรดวยตนเอง อยางชดเจน

3. กจกรรมการเรยนการสอน 3.1 กจกรรมการเรยนการสอนเราใจ และนาสนใจ 3.2 ลาดบเนอหามลาดบขนตอนตอเนอง 3.3 กจกรรม ในชดมความสอดคลองกบเรองทสอน

3.4 กจกรรมมความเหมาะสมกบระดบผเรยน 3.5 กจกรรมการเรยนรเนนใหผเรยน เรยนรดวยตนเองอยางม

ประสทธภาพ

74

ระดบความสอดคลอง ท รายการ

+1 0 -1 3.6 กจกรรมการเรยนรเปดโอกาสใหผเรยนไดแสดงความคดเหน

อยางอสระ

3.7 ในกจกรรมการเรยนร นกเรยนไดใชกระบวนการฝกแกปญหา ทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตรและสงเสรมความรอบร

4 การนาไปใช 4.1 ชดการเรยนรดวยตนเองเหมาะสมตอการนาไปใชสาหรบ

นกเรยนระดบชนมธยมศกษาป ท3

4.2 ชดการเรยนรดวยตนเองมความสะดวกตอการนาไปใช สาหรบครผสอน

4.3 ชดการเรยนรดวยตนเองสามารถฝกทกษะการเรยนร และสามารถใหนกเรยนสามารถเรยนรดวยตนเอง

4.4 ชดการเรยนรดวยตนเองเปนชดสะดวกตอการนาไปใชของครและนกเรยน

4.5 มวธการอธบายการใชชดใหกบนกเรยนอยางชดเจน ผเรยนสามารถนาไปใชเรยนได

4.6 รปแบบของชดมสสนเราใจ นาสนใจ ขอเสนอแนะ ..................................................................................................................................................... ..........................................................................................................................................................................................................................................................................................................

75

แบบประเมนทดสอบวดผลสมฤทธทางการเรยนวชาวทยาศาสตร เรอง “แรงละการเคลอนท”

โดย : ผเชยวชาญทางการสอนวชาวทยาศาสตร และการวดผลประเมนผล

คาชแจง 1. การประเมนแบบทดสอบวดผลสมฤทธทางการเรยนวชาวทยาศาสตร เรอง “แรงและการเคลอนท” เพอวเคราะหหาคา IOC แบงคณลกกษณะทตองการประเมนไดดงน 1.1 ความชดเจนของคาถาม 1.2 ความสอดคลองกบจดประสงค 1.3 ความเหมาะสมของตวเลอก 2. เกณฑการประเมนของผเชยวชาญดานการสอนวชาวทยาศาสตร และดานการวดผลประเมนผล มเกณฑการใหคะแนนดงน +1 = เมอทานแนใจวาขอสอบนนสามารถวดไดตรงตามพฤตกรรมทตองการวดและมความชดเจน ของขอคาถาม สอดคลองกบจดประสงค และตวเลอกมความเหมาะสม 0 = เมอทานไมแนใจวาขอสอบนนสามารถวดไดตรงตามพฤตกรรมทตองการ -1 = เมอทานแนใจวาขอสอบนนไมสามารถวดไดตรงตามพฤตกรรมทตองการวด และไมมความชดเจน ของขอคาถาม ไมสอดคลองกบจดประสงค และตวเลอกไมมความเหมาะสม

******************************************

76

แบบประเมนดชนความสอดคลอง (IOC) แบบทดสอบวดผลสมฤทธทางการเรยนวทยาศาสตร สาหรบนกเรยนชนมธยมศกษาปท 3

โดยผเชยวชาญ

ความชดเจนของขอคาถาม ความเหมาะสมของตวเลอก ความสอดคลองของ

พฤตกรรมทตองการวด ขอ +1 0 -1 +1 0 -1 +1 0 -1

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26

77

ความชดเจนของขอคาถาม ความเหมาะสมของตวเลอก ความสอดคลองของ

พฤตกรรมทตองการวด ขอ +1 0 -1 +1 0 -1 +1 0 -1

27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39 40 41 42 43 44 45 46 47 48 49 50

78

แบบประเมนทดสอบวดความคดสรางสรรคทางวทยาศาสตร เรอง “แรงละการเคลอนท”

โดย : ผเชยวชาญทางการสอนวชาวทยาศาสตร และการวดผลประเมนผล

คาชแจง 1. การประเมนแบบทดสอบวดผลสมฤทธทางการเรยนวชาวทยาศาสตร เรอง “แรงและการเคลอนท” เพอวเคราะหหาคา IC แบงคณลกกษณะทตองการประเมนไดดงน 1.1 ความชดเจนของคาถาม 1.2 ความสอดคลองกบทกษะทตองการวด 1.3 ความสอดคลองกบจดประสงค 2. เกณฑการประเมนของผเชยวชาญดานการสอนวชาวทยาศาสตร และดานการวดผลประเมนผล มเกณฑการใหคะแนนดงน +1 = เมอทานแนใจวาขอสอบนนสามารถวดไดตรงตามพฤตกรรมทตองการวดและมความชดเจน ของขอคาถาม สอดคลองกบจดประสงค และตวเลอกมความเหมาะสม 0 = เมอทานไมแนใจวาขอสอบนนสามารถวดไดตรงตามพฤตกรรมทตองการ -1 = เมอทานแนใจวาขอสอบนนไมสามารถวดไดตรงตามพฤตกรรมทตองการวด และไมมความชดเจน ของขอคาถาม ไมสอดคลองกบจดประสงค และตวเลอกไมมความเหมาะสม

******************************************

79

แบบประเมนดชนความสอดคลอง (IOC) แบบทดสอบวดความคดสรางสรรคทางวทยาศาสตรวทยาศาสตร สาหรบนกเรยนชนมธยมศกษาปท 3

โดยผเชยวชาญ

ความชดเจนของคาถาม ความสอดคลองกบทกษะท

ตองการวด ความสอดคลองกบ

จดประสงค ขอ +1 0 -1 +1 0 -1 +1 0 -1

1 2 3

ภาคผนวก ค - ตารางสรปคาดชนความสอดคลอง (IOC) ของแบบทดสอบผลสมฤทธทางการเรยนวทยาศาสตร โดยผเชยวชาญ

- ตารางสรปคาดชนความสอดคลอง (IOC) ของแบบทดสอบความความคดสรางสรรคทางวทยาศาสตร โดยผเชยวชาญ

- ตารางสรปคาดชนความสอดคลอง (IOC) ของชดกจกรรม โดยผเชยวชาญ - ผลการวเคราะหหาคาความยากงาย (p) คาอานาจจาแนก (r) และคาความเชอมน (rtt) ของแบบทดสอบวกผลสมฤทธทางการเรยนวทยาศาสตร

- ผลการวเคราะหหาคาความยากงาย (PE) คาอานาจจาแนก (D) และคาความเชอมน (α) ของแบบทดสอบวกผลสมฤทธทางการเรยนวทยาศาสตร

- ผลการวเคราะหหาประสทธภาพของชดกจกรรมพฒนาความคดสรางสรรคทางวทยาศาสตรเรองแรงและการเคลอนท

81

ตาราง 4 คาดชนความสอดคลอง (IOC) ของชดกจกรรมพฒนากระบวนการคดอยางสรางสรรคทาง วทยาศาสตร โดยผเชยวชาญ

ขอท คา IC ขอท คา IC 1 1 26 1 2 0.33 27 0.66 3 0.66 28 1 4 0.66 29 0.66 5 0.66 30 0.66 6 0.66 31 0.66 7 1 32 1 8 0.66 33 0.66 9 0.66 34 1 10 0.66 35 0.66 11 0.66 36 0.66 12 0.66 37 0.66 13 1 38 1 14 0.66 39 1 15 0.66 40 0.66 16 1 41 1 17 0.66 42 0.66 18 0.66 43 0.66 19 0.66 44 0.66 20 1 45 0.66 21 0.66 46 1 22 0.66 47 0.66 23 0.66 48 1 24 1 49 0.66 25 0.66 50 0.66

คาเฉลย 0.76

82

ตาราง 5 คาดชนความยาก (p) อานาจจาแนก (r) ของแบบทดสอบวดผลสมฤทธทางการเรยนวทยาศาสตร

ขอท คาดชนความยาก

(p) คาอานาจจาแนก

(r) ขอท

คาดชนความยาก (p)

คาอานาจจาแนก (r)

1 0.69 0.26 26 0.50 0.26 2 0.74 0.30 27 0.61 0.26 3 0.41 0.30 28 0.76 0.33 4 0.74 0.30 29 0.59 0.00 5 0.74 0.37 30 0.59 0.22 6 0.65 0.26 31 0.35 0.11 7 0.70 0.22 32 0.33 0.07 8 0.30 0.07 33 0.28 0.04 9 0.61 0.33 34 0.67 0.07 10 0.61 0.33 35 0.30 -0.07 11 0.41 0.22 36 0.37 0.37 12 0.37 0.30 37 0.65 0.04 13 0.56 0.44 38 0.41 0.22 14 0.57 0.26 39 0.48 0.00 15 0.59 0.07 40 0.41 0.07 16 0.33 0.15 41 0.57 0.26 17 0.56 0.30 42 0.56 -0.07 18 0.48 0.15 43 0.48 0.07 10 0.57 0.11 44 0.24 0.26 20 0.44 0.37 45 0.74 0.37 21 0.44 0.15 46 0.26 0.30 22 0.56 0.15 47 0.22 0.22 23 0.46 -0.04 48 0.19 0.30 24 0.28 0.04 49 0.69 0.26 25 0.48 0.03 50 0.54 0.41

คาความยากงาย (p) ควรอยระหวาง (0.2-0.8) คาอานาจจาแนก (r) ควรอยระหวาง (0.2-1) หมายเหต คดเลอกขอสอบไว 30 ขอ คาความเชอมนของแบบวดผลสมฤทธทางการเรยน rtt = 0.66

83

ตาราง 6 แสดงคาดชนความสอดคลองของคาถามกบจดประสงค ความชดเจนของคาถามของ

แบบทดสอบวดความคดสรางสรรคทางวทยาศาสตร

ขอท คา IC ขอท คา IC 1 2 3 4 5 6 7 8

0.66 1 0.66 0.66 0.6630 1 0.66 0.66

9 10 11 12 13 14 15

0.66 0.66 1 0.66 1 0.66 0.66

คาเฉลย 0.756

ตาราง 7 คาดชนความยาก (PE) อานาจจาแนก (D) ของแบบทดสอบวดผลสมฤทธความคดสรางสรรคทางวทยาศาสตรทางการเรยนวทยาศาสตร

ขอท คาดชนความยาก

(PE) คาอานาจจาแนก

(D) ขอท

คาดชนความยาก (PE)

คาอานาจจาแนก (D)

1 0.64 0.43 9 0.41 0.63 2 0.5 0.47 10 0.56 0.08 3 0.63 0.4 11 0.57 -0.1 4 0.65 0 12 0.55 0.25 5 0.35 0.15 13 0.4 0.35 6 0.34 0.38 14 0.28 0.3 7 0.57 0.33 15 0.5 0.6 8 0.53 0.27

คาความยากงาย (PE) ควรอยระหวาง (0.2-0.8) คาอานาจจาแนก (D) ควรอยระหวาง 0.2 หมายเหต คดเลอกขอสอบไว 4 ขอ

คาความเชอมนของแบบวดผลสมฤทธทางการเรยน α = 0.66

84

ตาราง 8 แสดงการทดสอบประสทธภาพของชดกจกรรมพฒนากระบวนการคดอยางสรางสรรคทางวทยาศาสตร เรองแรงและการเคลอนท

ขอท คะแนนระหวางเรยน (E1)

(50 คะแนน)

คะแนนหลงเรยน (E2)

(30 คะแนน) ขอท

คะแนนระหวางเรยน (E1)

(50 คะแนน)

คะแนนหลงเรยน (E2)

(30 คะแนน) 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25

40 39 42 40 43 40 43 41 39 39 38 43 40 37 39 37 42 38 43 39 39 39 39 39 45

21 23 25 24 26 25 23 25 24 24 23 25 26 21 23 24 21 25 27 23 26 24 23 24 28

26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39 40 41 42 43 44 45 46 47 48 49 50

46 42 41 43 41 40 42 35 30 35 35 40 36 45 40 40 35 38 40 40 35 44 45 45 45

26 27 24 25 21 22 22 25 25 25 20 25 25 25 23 22 24 25 23 22 22 23 22 25 25

รวม 1,216 726 E1/E2 81.07 80.67

ภาคผนวก ง - ตารางแสดงคะแนนผลสมฤทธทางการเรยนวทยาศาสตรกอนเรยน (Pre-test) และหลงเรยน

(Post-test) - ตารางแสดงคะแนนความคดสรางสรรคทางวทยาศาสตรกอนเรยน (Pre-test) และหลงเรยน

(Post-test)

86

ตาราง 9 แสดงคะแนนผลสมฤทธทางการเรยนวชาวทยาศาสตร ทดสอบกอนเรยน (Pretest) และทดสอบหลงเรยน (Posttest)

คนท คะแนนกอนเรยน

(Pretest) คะแนนหลงเรยน

(Posttest) ผลตาง (D)

ผลตางกาลงสอง (D2)

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28

17 11 13 19 18 6 10 15 18 18 13 14 12 11 23 19 13 16 14 20 20 20 10 18 22 17 19 20

21 18 14 17 20 10 12 16 21 20 14 18 19 14 21 22 12 19 23 19 22 20 18 21 23 20 20 22

4 7 1 -2 2 4 2 1 3 -2 -1 4 7 8 -2 3 -1 3 6 -1 2 0 8 3 1 3 1 2

16 49 1 4 4 16 4 1 9 4 1 16 49 9 4 9 1 9 36 1 4 0 64 9 1 9 1 4

87

ตาราง 9 (ตอ)

คนท คะแนนกอนเรยน

(Pretest) คะแนนหลงเรยน

(Posttest) ผลตาง (D)

ผลตางกาลงสอง (D2)

29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39 40 41 42 43 44 45 46 47 48 49 50

17 17 16 19 16 21 16 13 7 16 17 14 11 22 13 18 19 13 18 15 16 17

22 21 17 19 17 22 17 17 19 18 19 14 17 20 16 19 20 14 21 15 19 20

5 4 1 0 1 1 1 4 12 2 2 0 6 -2 3 1 1 1 3 0 3 3

25 16 1 0 1 1 1 16 144 4 4 0 36 4 9 1 1 1 9 0 9 9

X 1 = 15.94 X 2 = 18.38 ∑D = 113 ∑ 2D = 627

88

ทดสอบสมมตฐานขอท 1 นกเรยนทเรยนรโดยใชชดพฒนาความคดสรางสรรคทางวทยาศาสตร หลงเรยนสงกวากอนเรยน โดยใช t-test for dependent sample

จากสตร t = ( ) 2

2

1−− ∑∑

∑

nDDn

D ; df = n-1

df = n-1 เมอ n = 50 ∑D = 122 ∑ 2D = 672 (∑D ) 2 = 14884

t = ( ) ( )

491488467250

122

−

t =

491488433600

122

−

t =

4928716

122

t = 96.381

122

t = 54.19

122

t = 6.24

89

ตาราง 10 คะแนนความคดสรางสรรคทางวทยาศาสตรของนกเรยน กอนเรยนและหลงเรยนโดยใชชดกจกรรมพฒนากระบวนการคดอยางสรางสรรคทางวทยาศาสตร

คนท คะแนนกอนเรยน

(Pretest) คะแนนหลงเรยน

(Posttest) ผลตาง (D)

ผลตางกาลงสอง (D2)

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28

10 12 8 13 5 10 10 14 13 8 9 5 14 10 6 10 6 5 9 5 9 8 10 4 8 10 10 10

16 14 10 16 8 10 12 16 16 16 16 8 18 15 11 14 14 14 10 10 18 8 18 6 6 11 13 14

6 2 2 3 3 0 2 2 3 8 7 3 4 5 5 4 8 9 1 5 9 0 8 2 -2 1 3 4

36 4 4 9 9 0 4 4 9 64 49 9 16 25 25 16 64 81 1 25 81 0 64 4 4 1 9 16

90

ตาราง 10 (ตอ)

คนท คะแนนกอนเรยน

(Pretest) คะแนนหลงเรยน

(Posttest) ผลตาง (D)

ผลตางกาลงสอง (D2)

29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39 40 41 42 43 44 45 46 47 48 49 50

12 13 12 13 33 34 35 36 37 38 39 40 41 42 43 44 45 46 47 48 49 50

16 17 15 15 14 12 13 15 16 17 16 15 12 13 14 15 15 16 13 14 15 13

4 4 3 2 1 4 3 1 0 1 0 3 4 3 1 0 1 1 2 1 1 2

16 16 9 4 1 16 9 1 0 1 0 9 16 9 1 0 1 1 4 1 1 4

X 1 = 11.18 X 2 = ภใ ∑D = ภต ∑ 2D = 852

91

ทดสอบสมมตฐานขอท 2 นกเรยนทเรยนรโดยใชชดกจกรรมพฒนาความคดสรางสรรคทางวทยาศาสตร หลงเรยนสงกวากอนเรยน โดยใช t-test for dependent sample

จากสตร t = ( ) 2

2

1−− ∑∑

∑

nDDn

D ; df = n-1

df = n-1 เมอ n = 50 ∑D = 149 ∑ 2D = 852 (∑D ) 2 = 22201

t = ( ) ( )

492220185250

149

−

t =

492220142600

149

−

t =

4920399

149

t = 31.416

149

t = 40.20

149

t = 7.30

ภาคผนวก จ

- ชดกจกรรมพฒนากระบวนการคดอยางสรางสรรคทางวทยาศาสตร - แบบทดสอบวดผลสมฤทธทางการเรยนวทยาศาสตร - แบบทดสอบวดความสามารถทางสตปญญาดานความคดสรางสรรคทางวทยาศาสตร

93

ชดกจกรรมพฒนากระบวนการคดอยางสรางสรรคทางวทยาศาสตร

เรองแรงและการเคลอนท

ชอ…………………สกล………….ชน……. เลขท…

94

ขอแนะนาการใชชดกจกรรม สาหรบนกเรยน

ชดกจกรรมพฒนากระบวนการคดอยางสรางสรรคทางวทยาศาสตรท จดทาขนนมวตถประสงคเพอใหนกเรยนไดเรยนรมงหวงใหนกเรยนเปนผมสมรรถนะ (ความสามรถ) ทางวทยาศาสตร คอ มความสามารถในการพฒนาคณลกษณะทางดานการพฒนากระบวนการคดซงความคดสรางสรรคเปนสงทกอใหเกดความหลากหลายทางความคด และเปนจดเรมตนของการเกดนวตกรรมใหมๆ ขนมาในโลกน โดยในชดกจกรรมน เนนใหผ เรยนมความสามารถในการคดอยางสรางสรรคทางวทยาศาสตร เพอใหผเรยนเกดการเรยนรดวยตนเอง เนอหาทใชสอนเรองแรงและการเคลอนท

วธการเรยนรวทยาศาสตรจากชดกจกรรม 1. อานทาความเขาใจขอเสนอแนะการเรยนรจากชดกจกรรมนโดยรอบครอบและชดเจน 2. สรางความรสกทดกบตนเอง วาเราเปนผมความสามรถ มศกยภาพอยในตว พรอมทจะเรยนรเพอทจะเรยนรสงใหมๆ 3. มความอสระพรอมทจะแสดงออกอยางเตมความสามารถ ตามกจกรรมทเตรยมไวใหใชในชดกจกรรม 4. อาน คด เขยน และปฏบต อยางรอบคอบในทก ๆ กจกรรม ใชเนอทของกระดาษทจดเตรยมไวอยางมประสทธภาพ โดยไมปลอยใหเหลอวางเปลา เพอใหเกดประโยชนสงสด 5. ใชเวลาในการเรยนรอยางมคณคา เพอใหตนเองมความสามารถทางความคดสรางสรรคมากขน 6. ตระหนกอยเสมอวาจะเรยนรวทยาศาสตรเพอนาความรทไดพฒนาขน มาพฒนาตนเองและสงคม 7. นกเรยนทาแบบทดสอบกอนและหลงทากจกรรมโดยใชความสามารถทางความคดสรางสรรค 8. ขณะศกษาและทาชดกจกรรมนถาเกดขอสงสยหรอไมเขาใจสามารถปรกษาครผสอนได ขอใหนกเรยนทกคนทาชดกจกรรมดวยความเตมใจและตงใจ ผลทเกดจะเปนความรทชวยพฒนาศกยภาพของนกเรยนได

นางสาวมสยา แสนสม

95

โครงสรางชดกจกรรมพฒนากระบวนการคดอยางสรางสรรค ทางวทยาศาสตร

สาระการเรยนร การศกษาเรองการเคลอนทของวตถแบบตาง ๆ การบอกตาแหนงวตถทอยนงกบวตถเคลอนท ระยะทาง การกระจด ความเรวและอตราเรวของวตถ แรงตาง ๆ ทกระทาตอวตถ พลงงานรปแบบตาง ๆ เชน พลงงากล พลงงานจลน พลงงานศกยยดหยน ซงนกเรยนจะไดเรยนรโดยใชกระบวนสบเสาะหาความรทมกจกรรมสงเสรมความคดสรางสรรคทางวทยาศาสตร นาไปใชในชวตประจาวนไดอยางเหมาะสม จดประสงคการเรยนร 1. ดานการสงเสรมความรศกษาเกยวกบการเกดแรงและการเคลอนททดลองและฝกความสามารถทางวทยาศาสตรแสดงออกถงความคดสรางสรรคของตนเอง ฝกตนเองใหมคณลกษณะทางวทยาศาสตร ดานจตวทยาศาสตร และดานคณธรรม จรยธรรม 2. ดานการปฏบตด มประโยชนตอสงคมฝกการศกษาหาความรจากแหลงการเรยนรทเปนเอกสารฝกพฒนาความสมารถทางวทยาศาสตรดานความคดสรางสรรคฝกสารวจ คนควาทมประโยชนตอตนเอง และสงคม 3. ดานพฒนา และเผยแพรผลงานตรวจสอบ และปรบปรงแกไขผลงานดวยตนเองได ฝกประชาสมพนธผลงานของตนเองไดฝกประเมนผลงานของตนเองและผอนได

เนอหาการเรยนร ใชเวลา 12 ชวโมง เรองแรงและการเคลอนท แบงเปนหนวยยอย 2 หนวย คอ หนวยท 1 การเคลอนทตาแหนงของวตถ เวลาทใช 3 ชวโมง หนวยท 2 ตาแหนงของวตถ เวลาทใช 4 ชวโมง

การจดการเรยนร ประกอบดวย 3 ขน คอ 1. ขนการสงเสรมความร 2. ขนการฝกทกษะการคดอยางสรางสรรคทางวทยาศาสตร 3. ขนการสรปผล

96

โดยการจดการเรยนรในชดกจกรรมนมกจกรรมความคดสรางสรรค 6 กจกรรม ไดแก กจกรรม ท 1 การเคลอนทแบบตางๆ ของวตถ

กจกรรมท 2 วตถตกลงสพน

กจกรรมท 3 ฝกทกษะ ความคดสรางสรรคกบการเคลอนทของวตถ 3.1 ความคดรเรม 3.2 ความคลองในการคด 3.3 ความยดหยนในการคด 3.4 ความคดละเอยดลออ กจกรรมท 4 นงอยทไหน กจกรรมท 5 เพอนนกเดนทาง กจกรรมท 6 ความคดสรางสรรคกบตาแหนงของวตถ

6.1 ความคดรเรม 6.2 ความคลองในการคด 6.3 ความยดหยนในการคด 6.4 ความคดละเอยดลออ

วดผลประเมนผล 1. กระบวนการทางาน 2. การแสดงความคดสรางสรรคจากการปฏบตกจกรรม 3. ผลงาน / ชนงาน 4. ผลการประเมนตนเอง และประเมนผอาน

97

ฝกทกษะการคดอยางสรางสรรค

เรองการเคลอนท ในชวตประจาวนเราเหนการเคลอนทของวตถตางๆหลายรปแบบ เชน การเตะหรอโยนลกบอล ลกบอลจะเคลอนทไปยงบรเวณเปาหมายทตองการ การแขงขนกฬา การตมนาคมและการสอสาร กจะมการเคลอนทของดวงดาวและวตถในทองฟาทาใหเราไดพบปรากฏการณธรรมชาตหลายอยาง ผลไมทแกจดและสกงอมกจะหลนลงสพน

ภาพประกอบท 1 การเคลอนท จากประสบการณทผานมา พบวาเมอออกแรงผลกวตถใหเคลอนทวตถจะเปลยนตาแหนงหนงไปอกตาแหนงหนง ดงนนในการศกษาการเคลอนทของวตถจงตองทราบวาวตถเคลอนทลกษณะใด เพราะเหตใดจงเปนเชนนน นอกจากนนเรายงตองเรยนรวาจะบอกตาแหนงของวตถไดอยางไรจงเปนทเขาใจไดตรงกน การเขาใจเรองการเคลอนทจะสามารถนามาใชประโยชนในชวตประจาวนไดมากมาย

98

ฝกทกษะการคดอยางสรางสรรค

เมอนกเรยนนงอยบนรถยนตทกาลงแลนดวยความเรว 80 กโลเมตรตอชวโมง เมอคนขบรถเบรกกะทนหน นกเรยนคดวาจะเกดการเปลยนแปลงอยางไร จะเกดการเปลยนแปลง .......................................................................................................................................................................................................................................................................................................... ..................................................................................................................................................... นกเรยนวาดภาพแนวโนมทวตถจะเกดการเคลอนทตอไป

นกเรยนมวธการใดบางทจะทาใหกอนหนมวล 0. 5 กรม เคลอนทไปขางหนาพรอมวาดภาพประกอบ

99

จากการศกษามาแลวขางตนใหนกเรยนเขยนสรปความหมายของคาวาการเคลอนทตามความเขาใจของนกเรยน ............................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................... ..................................................................................................................................................... จากรปดานขาง นกเรยนคดวาอะไรบางทมผลตอการเคลอนทของวตถ (ตอบใหมากทสด)

.............................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................. ..................................................................................................................................................... ..................................................................................................................................................... ..................................................................................................................................................... การดงเปนการใชแรงดงใหวตถเคลอนไปขางหนา

100

ลองทาด เพอรจรง : รวมกนปฏบตการทดลองคดอยางสรางสรรค

การเคลอนทของวตถ ชวตของเราแตละวนจะตองเกยวกบการเคลอนทของวตถตางๆอยเสมอ เชน การเดนทางจากทหนงไปอกทหนง เราตองเดน วง หรอเคลอนทไปพรอมยานพาหนะ ซงบางชวงของเสนทางการเคลอนทของยานพาหนะจะเคลอนท ตรงไปแตบางชวงตองเลยวไปตามความโคง นอกจากการเคลอนทแบบดงกลาวแลวยงมการเคลอนทไปตามความโคง นอกจากการเคลอนทแบบดงกลาวแลวยงมการเคลอนทแบบอนๆอกหรอไมเพอใหเกดการเขาใจในการเคลอนทแบบตางๆของวตถใหศกษากจกรรมตอไปน

กจกรรม 1 การเคลอนทแบบตางๆของวตถ 1. เตรยมกระดาษขนาดเทากน 2 แผน 2. ปลอยแผนกระดาษและกอนกระดาษพรอมกนจากทระดบสงเหนอพนหองประมาณ 1.5 เมตรสงเกตและบนทกลกษณะการตกของกระดาษ 3. ขวางหรอโยนลกบอลออกไปในแนวตางๆสงเกตและบนทกการเคลอนทของลกบอลในแตละกรณ 4. ผกลกบอลดวยดายยาวประมาณ 1 เมตร จบอกปลายหนงของดายใหแนนแลวเหวยงลกบอลใหเคลอนทวนรอบมอทจบ สงเกตและบนทกการเคลอนทวนรอบมอทจบ สงเกตและบนทกการเคลอนทของลกบอล 5. นาลกบอลทผกดายดงในขอ 4 มาแขวนใหลกบอลหอยอยในแนวดง แกวงลกบอลไปมาสงเกตและบนทกผลการเคลอนทของลกบอล

101

ฝกการคดอยางสรางสรรค

ระหวางกระดาษทขยาเปนกอนกบเปนแผน นกเรยนคดวากระดาษชนดใดตกถงพนกอนกน ทาไมเปนเชนนน ……………………………………………... ……………………………………………...

กจกรรมนกเรยนจะตงปญหาการทดลองนวาอยางไร ……………………………………………... ……………………………………………... ……………………………………………...

ตวแปรตน คอ

ตวแปรตาม คอ

ตวแปรควบคม คอ

จากการทดลองขอ 1 และ 2 นกเรยนวาดภาพประกอบบนทกผลของการตกกระดาษ

แลวขอ 3 นกเรยนมวธการโยนลกบอลในลกษณะอยางไรบอกมา 3 ขอ พรอมทงวาดภาพประกอบการเคลอนทของลกบอลเมอโยนลกบอลไปแลว

102

ผลการทดลองขอ 4. ……………………………………………... ……………………………………………... ……………………………………………... ……………………………………………... ……………………………………………... ……………………………………………...

ผลการทดลองขอ 5. ……………………………………………... ……………………………………………... ……………………………………………... ……………………………………………... ……………………………………………... ……………………………………………...

สรปผลการทดลอง …………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………

จงบอกลกษณะการเคลอนทของกระดาษและลกบอลเปนอยางไร แตกตางหรอไมบอก

มาเปนขอๆ …………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………

นกเรยนคดวาปจจยใดบางททาใหวตถเกดการเคลอนทแตกตางกนออกไป

…………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………

103

ความรจากการทดลอง จากการทดลองพบวากอนกระดาษจะตกลงสพนในแนวตรง สวนแผนกระดาษจะรอนหรอแฉลบไปมาแตกตกลงสพนในทสด ลกบอลทขวางออกไปจะเคลอนทเปนแนวโคงและตกลงสพนเชนกน แตถาขวางหรอโยนลกบอลขนในแนวดง ลกบอลจะเคลอนทในแนวตรงและตกลงสพนในแนวตรงเชนเดยวกน นอกจากนถาโยนลกบอลขนในแนวดงดวยแรงมากลกบอลจะเคลอนทไดสงจากพนโลกมากขนดวย สวนการเหวยง ลกบอลจะเคลอนทเปนวงกลมโดยมความยาวของเสนดายจากลกบอลถงมอเปนรศม สวนลกบอลทแกวงกจะเคลอนทไปมาในแนวโคงซงเปนสวนหนงของวงกลมโดยมความยาวของเสนดายเปนรศมของวงกลมเดยวเชนกน เมอสงเกตแนวการเคลอนทของสงตางๆรอบตวจะพบวามการเคลอนทแตกตางกน การหลนของผลไมจากตนจะเปนแนวตรง ลกบอลทเราขวางออกไปจะเคลอนทโคงตกส พนโลกเชนเดยวกบลกบอลหรอการโยนลกบาสเกตบอลใหลงตะกราหรอหางกจะเคลอนทในแนวโคงเชนเดยวกน สวนการนงแกวงชงชากพบวาตวเราเคลอนทแบบแกวงไปมาในแนวโคง จากการศกษาการเคลอนทของวตถดงกลาวใหชวยสรปวาแนวการเคลอนทของวตถสวนใหญมการเคลอนทเปนแนวตรงหรอแนวโคง

104

สรปสวนสาคญ : รวมกนวาดภาพในกรอบสเหลยมลงในแผนภาพความคดใหถกตอง

สรปเปนขอความตามความเขาใจของนกเรยน ................................................................................................................... ................................................................................................................... ..........................................................................................................................

.....................................................................................................................................................

.....................................................................................................................................................

การเคลอนทของวตถ

การเคลอนทในแนวตรง การเคลอนทในแนววถโคง

การโยนลกบอล ขนในแนวดง

การหลน ของผลไมจากตน

การโยนลกบาส ใหตกในตะกรา

การนงชงชา ทแกวงไปมา

คะแนนเตม 20 นกเรยนใหตนเอง ............. คะแนน เพราะ ……………………………………………………………………….

105

กจกรรม 2 ทดลองการเคลอนท ใหนกเรยนพสจนวา เมอขวางวตถทมนาหนกทแตกตางกนออกไปจะเคลอนทตกลงสพนในแนววถโคงมลกษณะเหมอนกน

ปญหาในการทดลองนวาอยางไร …………………………………………………………………………………………………………….

สมมตฐานวาอยางไร …………………………………………………………………………………………………………….

ตวแปรตน คอ …………………………………………………………………………………………………………….

ตวแปรควบคม คอ …………………………………………………………………………………………………………….

วธทดลอง ……………………………………………………………………………………………………………. …………………………………………………………………………………………………………….…………………………………………………………………………………………………………….…………………………………………………………………………………………………………….…………………………………………………………………………………………………………….…………………………………………………………………………………………………………….…………………………………………………………………………………………………………….…………………………………………………………………………………………………………….

จะจรงหรอปาวนา ???

106

วาดภาพแบบจาลอง

ตารางบนทกผลการทดลอง

สรปผลการทดลอง

107

กจกรรมท 3 ฝกทกษะความคดสรางสรรคทางวทยาศาสตรกบการเคลอนท

3.1 ความคดรเรม

คาชแจง จากรปภาพแตละขอ นกเรยนคดวาจะมผลอะไรบางเกดขนตามมา ใหนกเรยนบอกผลท

จะเกดขนจากภาพเหตการณทกาหนดให พยายามคดใหไดมากทสดในแงมมตางๆไดยงด ตามเวลาทกาหนด

ตอบ .................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................... ..................................................................................................................................................... ..................................................................................................................................................... ..................................................................................................................................................... ..................................................................................................................................................... แนวคาตอบ กระโดดอยางไรใหไดระยะไกลทสด

108

3.2 ความคลองในการคด คาชแจง จากรปภาพ นกเรยนคดวาจะมวธการเดนในปาชายเลนอยางไร ใหเรวทสดจากภาพ

เหตการณทกาหนดให พยายามคดใหไดมากทสดในแงมมตางๆไดยงด ตามเวลาทกาหนด

ตอบ ........................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................ แนวคาตอบ ไมใสรองเทา

109

3.3 ความยดหยนในการคดในการคด คาชแจง จากรปภาพ นกเรยนคดวาสถานททสรางขนนามาใชประโยชนอยางไรบาง พยายามคด

ใหไดมากทสดในแงมมตางๆไดยงด ตามเวลาทกาหนด

ตอบ ................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................. .................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................... ..................................................................................................................................................... แนวคาตอบ ใหอาหารสตวนา

110

3.4 ความคดละเอยดลออ คาชแจง จากรปภาพ นกเรยนคดวาจะมวถการวงอยางไรใหวงไดเรวทสด พยายามคดใหไดมาก

ทสดในแงมมตางๆไดยงด ตาม

ตอบ .................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................... ..................................................................................................................................................... ..................................................................................................................................................... ..................................................................................................................................................... ..................................................................................................................................................... ..................................................................................................................................................... แนวคาตอบ ใสรองเทาใหกระชบ

111

การสารวจคนหา : รวมมอ รวมใจกนคนควา

เรองท 2 ตาแหนงของวตถ ขณะวตถเคลอนทจากตาแหนงหนงไปอกตาแหนงหนง วตถมการเปลยนตาแหนงไดตลอดเวลา ถาตองการทราบวาในขณะใดขณะหนงทวตถมการเคลอนทวตถอย ณ ตาแหนงใด จะมวธบอกตาแหนงของวตถนนไดอยางไร ในชวตประจาวนเราจะพบกบวตถอยในสภาพเคลอนทหรออยนง การระบหรอการบอกตาแหนงวตถดงกลาวจะทาไดอยางไร ใหศกษาจากกจกรรมดงตอน

กจกรรม 4 : นงอยทไหน 1. เขยนแผนผงหองเรยน โดยแสดงตาแหนงของสงตางๆทอยในหองเรยน 2. บอกตาแหนงทนงของตนเองในหองเรยน 3. บอกตาแหนงทนงของตนเองในหองเรยนดวยวธตางๆ จากขอ 2 อก 1 – 2 วธ

112

ทกษะการสอสาร

คาตอบของขอท 1 วาดรปไดดงน

คาตอบของขอท 1 อธบายไดดงน ……………………………………………………………………………………………………………. ……………………………………………………………………………………………………………. ……………………………………………………………………………………………………………. ……………………………………………………………………………………………………………. ……………………………………………………………………………………………………………. …………………………………………………………………………………………………………….

คาตอบของขอท 3 ……………………………………………………………………………………………………………. ……………………………………………………………………………………………………………. ……………………………………………………………………………………………………………. ……………………………………………………………………………………………………………. ……………………………………………………………………………………………………………. …………………………………………………………………………………………………………….

การพด ถอวา เปนการสอสารชนดหนง

113

ใหนกเรยนเขยนบรรยายเปนขอความแสดงทตงตาแหนงบานทนกเรยนพกอาศยอย ……………………………………………………………………………………………………………. ……………………………………………………………………………………………………………. ……………………………………………………………………………………………………………. ……………………………………………………………………………………………………………. ……………………………………………………………………………………………………………. …………………………………………………………………………………………………………….

มเพอนอยากจะไปบานของนกเรยนเพอรวมทากจกรรมดวยกน แตเพอนไปไมถกใหนกเรยนวาดภาพแผนททจะไปบานของนกเรยนโดยเรมตนทโรงเรยน

114

การบอกตาแหนงของตนเองทเรยงเปนแถวๆ เชน นงอยในแถวแรกและเปนคนท 2 จากซายมอกเพยงพอทจะทราบวาตวเราอยตาแหนงใด โดยทวไปการบอกตาแหนงของวตถบนพนราบไดโดยเทยบกบแนวเสนตรง 2 เสนทตงฉากกนสาหรบหองเรยนอาจใชแนวผนงดานหนาและขางของหองเปนแนวอางองและระบวาวตถอยในแนวทง 2 เปนระยะเทาใด เชน บอกไดวานงอยหางจากแนวผนงดานหนา 2 เมตร หางจากผนงหองดานซายเปนระยะ 1.5 เมตร กจะเพยงพอทจะบอกตาแหนงของทนงบนพนราบได การบอกตาแหนงของสงตางๆ ทาไดหลายวธโดยในแตละวธตองกาหนดจดอางองหรอจดทใชเปรยบเทยบวาวตถนนอยทใดโดยทวไปจะใชจดอางองทอยใกลตวเรากอน แตถาไมมจดอางองทอยใกลกจะพจารณาจดอางองทอยไกลออกไปและเปนทสงเกตไดชด

จดอางองคอ ……………………………………………………………………………………………………………. ……………………………………………………………………………………………………………. …………………………………………………………………………………………………………….

จากกจกรรมสารวจคนนกเรยนใชอะไรเปนจดอางอง ……………………………………………………………………………………………………………. ……………………………………………………………………………………………………………. …………………………………………………………………………………………………………….

จดอางองทใชในการกาหนดตาแหนงของวตถอาจเปนสงทมอยตามธรรมชาต เชน แมนา ตนไมหรอสงทมนษยสรางขน เชน ถนน สะพาน อาคาร สถานท การมจดอางองจะชวยบอกตาแหนงวตถไดชดเจนขน นอกจากนควรใหรายละเอยดเพมเตมดวยวาวตถอยหางจากจดอางองเปนระยะทางเทาใดและอยทางทศใดของจดอางอง เชนการบอกวารถยนตอยบนพนถนน ซงทาไดโดยการเทยบกบหลกกโลเมตรทอยใกลและควรบอกดวยวารถยนตอยในชองวงใดหรอมงหนาไปทางทศใด การบอกไดวาตนเองนงอยทใดในหองเรยนเปนการบอกตาแหนงทอย นงเทยบกบตาแหนงททราบแลว แตถาการเคลอนทหรอมการเปลยนตาแหนงการบอกตาแหนงใหมของวตถโดยเทยบกบตาแหนงเดมจะทาไดอยางไร

115

กจกรรม 5 : เพอนนกเดนทาง 1. สรางรปสเหลยมบนพนหองหรอพนสนามบนทกลกษณะและขนาดของรปเหลยมทสรางขน 2. กาหนดจดเรมตน ณ ตาแหนงหนง แลวเดนไปตามเสนรอบรปเหลยมทสรางในขอ 1.จนกลบมาหยดทจดเรมตน บนทกระทางทเดนและทศทางการเดน ถากาหนดใหรปสเหลยมผนผา ก ข ค ง ทเดนมขนาดกวาง 3 เมตร และยาว 4 เมตร การเปลยนตาแหนงจากตาแหนง ก ไปทตาแหนง ข ค และ ง แลวกลบไปหยดท ก เชนเดม การบอกระยะทางทวดตามเสนรอบรป และระยะทางทวดตรงจากจดเรมตนไปยงจดสดทายดงตาราง

116

ตารางแสดงการเปลยนตาแหนง

การเปลยนตาแหนง ระยะทางวดตามเสนรอบรป ระยะทางทวดในแนวตรง จาก ก ไป ข

ระยะ กข เทากบ 4 เมตร ระยะจาก ก ไป ข เทากบ 4 เมตร

จาก ก ไป และ ค

ระยะ กข+ขค เทากบ 7 เมตร ระยะจาก กข+ขค เทากบ 7 เมตร

จาก ก ไป ข และ ง

ระยะ กข+ขค+คง เทากบ 11เมตร

ระยะจาก ก ไป ง เทากบ 11 เมตร

จาก ก ไป ข ค ง และ ก

ระยะ กข+ขค+คง+งก เทากบ 14 เมตร

ระยะทางทตาแหนง ก เทากบ 0 เมตร

ง

ก

ค

ข

3

4 ง

ก

ค

ข

3

4

ง

ก

ค

ข

3

4

ง

ก

ค

ข

3

4 ง

ก

ค

ข

3

4

ง

ก

ค

ข

3

4 ง

ก

ค

ข

3

4

ง

ก

ค

ข

3

4

117

ความรเพมเตม ปรมาณเวกเตอร เรยกโดยยอวาเวกเตอร การเขยนสญลกษณทาไดหลายแบบ เชน 1.

2.

3.

A

a

A

รเพมเตม การเปลยนตาแหนงของวตถจากตาแหนงเดมไปถงตาแหนงใหมเปนปรมาณทมขนาดเทากบระยะทางในแนวตรงจากตาแหนงเดมถงตาแหนงใหมและมทศทางออกจากตาแหนงเดมไปยงตาแหนงใหมเรยกปรมาณดงกลาววา “การกระจด” เมอวตถเปลยนตาแหนง ระยะทวดไดตามการเคลอนทของวตถซงเปนระยะทเดนไดจรงกบระยะทางทวดในแนวตรงจากตาแหนงเรมตนถงตาแหนงสดทาย ดงขอมลจากตารางแสดงการเปลยนตาแหนง อาจมขนาดเทากนหรอแตกตางกนได ระยะทางในแนวตรงจากตาแหนงเรมตนไปยงตาแหนงสดทายของวตถ เรยกวา การกระจด (displacement) ปรมาณการกระจดจาเปนตองบอกขนาดและบอกทศทางโดยระบจดเรมตนและจดสดทาย การเขยนปรมาณการกระจดจะใชเสนตรงทมหวลกศรกากบไว โดยความยาวของเสนตรงแทนการกระจดและหวลกศรแทนทศทางของการกระจด เชน การเดนจากจด ก ไปยงจด ค เขยนแสดงการกระจด คอลกศรจาก ก ไป ค ดงภาพ ค ก

ภาพการกระจดจาก ก ไป ค

ในทนเสนตรง ก ค ยาว 5 หนวย ถาให 1 หนวยแทนระยะทาง 100 เมตร ขนาดของการกระจดจาก ก ถง ค จะเทากบ 500 เมตร การกระจดเปนปรมาณทตองระบท งขนาดและทศทางจงจดเปนปรมาณเวกเตอร การเขยนสญลกษณแทนเวกเตอรทาไดหลายวธ ในทนจะใชลกศรกากบบนทชอเวกเตอร ดงภาพ

118

C A B

ภาพการเขยนสญลกษณแทนเวกเตอร การบอกปรมาณทเราคนเคย เชน นงรถไดระยะทาง 15 กโลเมตร อณหภมในหองเทากบ 25 องศาเซลเซยส เปนการบอกเฉพาะขนาดของปรมาณทไมตองระบทศทาง เรยกวา ปรมาณ สเกลาร ในชวตประจาวนเราอาจบอกปรมาณเวกเตอรไดโดยไมตองระบขอมลปรมาณอยางครบถวน เชนเมอพจารณาการเดนทางของนายอดเรกจากจงหวดสงขลาไปกรงเทพมหานครโดยรถยนตตามเสนทางทปรากฏในแผนท ซงมระยะประมาณ 950 กโลเมตร กลาวไดวาอดเรกเดนทางไดระยะทาง 950 กโลเมตรแตถาเขาเดนทางดวยเครองบนซงบนตรงจากสงขลาถงกรงเทพมหานคร ระยะทางทเดนทางไดจะเทากบ 750 กโลเมตรและเนองจากจงหวดทงสองมตาแหนงทตงแนนอนแลว จงไมตองะบซาวาเปนการเดนทางจากทศใดไปทศใด

119

สนกกบการคด : ใหนกเรยนศกษาขอมลแลวตอบคาถาม

คาชแจง ใหนกเรยนจาแนกปรมาณทางวทยาศาสตรทกาหนดใหโดยใสเครองหมาย ขอท ปรมาณทางวทยาศาสตร ปรมาณสเกลาร (A) ปรมาณแวกเตอร (B)

1 มวลสาร 2 แรง 3 หนก 4 ความหนาแนน 5 ความเรว 6 พนท 7 ปรมาตร 8 อตราเรว 9 การกระจด 10 ความเรง

คะแนนเตม 10 คะแนน นกเรยนได .......................... คะแนน

*เฉลยคาตอบ*

ขอ 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 คาตอบ A B B A B A A B B B

~ความรมอยทกหนทกแหง เราตองรจกแสวงหาความร~

120

การสารวจคนหา : รวมมอรวมใจกนคนควา

ความเรวและอตราเรวของวตถ การเดนทางจากสถานทหนงไปยงอกทหนง เชน การเดนทางจากบานพกไปโรงเรยน จะตองคานงถงระยะทางและเวลาทใชดวย ถาเสนทางเดนมไดหลายเสนทางโดยทวไปกจะเลอกเสนทางทมระยะทางสนและมระยะเวลาในการเดนทางนอยทสด การแขงขนกฬาหลายประเภท เชน การวงแขงขน และวายนา การรายงานผลการแขงขนตองระบระยะทางทใชแขงขน และเวลาทนกกฬาแตละคนใช โดยถอวาคนทใชเวลานอยทสดจะเปนผชนะ ตวอยางสถตการแขงขนวงทางตรงระยะทาง 100 เมตร (ชาย)*

รายการแขงขน เวลาทใช (วนาท (S)) ประเทศไทย (พ.ศ.2541) **โอลมปก (พ.ศ.2539) เอเชยนเกมส (พ.ศ.2541) ซเกมส (พ.ศ.2542)

10.23 9.84 10.00 10.26

* ขอมลจากสมาคมกรฑาสมครเลนแหงประเทศไทยในพระบรมราชปถมภ พ.ศ.2546 ** เปนสถตของนกกรฑาไทย จากตาราง นกกรฑารายการแขงใดวงเรวทสด …………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………. ถาใหเวลาเทากน นกกรฑารายการแขงขนใดจะวงไดระยะทางมากทสด ………………. …………………………………………………………………………………………………………. ขอมลในตารางทาใหทราบวาในการวงระยะทาง 100 เมตร นกกรฑาโอลมปกวงโดยใช

เวลา 9.84 วนาท หรออาจกลาวไดสาในเวลา 1 วนาท นกกรฑาโอลมปกวงไดระยะทาง 9.84100 เมตร

ซงมคาประมาณ 10.16 เมตร สวนนกกรฑาซเกมสวงไดระยะทางประมาณ 9.75 เมตร นนคอ ถากาหนดชวงเวลาใหเทากน นกกรฑาแตละรายการแขงขนจะวงไดระยะทางไมเทากน

121

ตวอยางท 1 สชาตซอมวงบนสนาม โดยเขาวงจากจดเรมตน ก.ตรงไปทางทศเหนอถงจด ข.ไดระยะทาง 120 เมตร และเลยวไปทางทศตะวนออกวงตรงออกไปอกจนถงจด ค.ไดระยะทาง 90

เมตร ถาทกๆระยะทาง 1 เมตร เขาใชเวลาวง 51 วนาท เหนอ

1) สชาตวงจาก ก ถง ค ดวยอตราเรวเทาใด 2) สชาตวงจาก ก ถง ค ดวยความเรวเทาใด ใต โจทยกาหนดให 1) ระยะทางทสชาตวงได = 120 เมตร = 210 เมตร

2) ใหเวลา 51 วนาท สชาตวงไดระยะทาง 1 เมตร จากขอมลทกาหนดให แสดงวาสชาต

วงจาก ก ไป ข ถง ค ใชเวลาทงสน 210 x 51 = 42

จากนยามของอตราเรว = เวลาทใช

ไดระยะทางท

ดงนน อตราเรวของสชาต = วนาท42

เมตร90 เมตร 120 +

= 5 เมตร / วนาท นนคอ สชาตวงดวยอตราเรว 5 เมตรตอวนาท จากตาแหนง ก.ถงตาแหนงสดทาย ค.เมอวดระยะทางตรงจาก ก.ไป ค.ได 150 เมตร

จากนยามของความเรว = เวลาทใชการกระจด

= วนาท 42เมตร 150

= 3.57 เมตร/วนาท นนคอ สชาตวงดวยความเรว 3.57 เมตรตอวนาท ทศทางจาก ก ไป ตวอยาง

5 ม.

4 ม.

3 ม.

ก ข

ค

122

เชน ชายคนหนงเดนจาก ก ไป ข แลวจาก ข ไป ค (ดงรป) ชายคนนจะไดระยะทาง = 4.3 เมตร = 7 เมตร ชายคนนจะไดการกระจด = 5 เมตร ความเรวและอตราเรว อตราเรว (speed) v คอ “ระยะทางทเคลอนทไดใน 1 หนวยเวลา” (เปน Scalar) ความเรว (Velocity) V คอ “การกระจดทเคลอนทไดใน 1 หนวยเวลา (เปนเวกเตอร) สมมตในเวลา 1 วนาท เคลอนท S เมตร

∴v = t

S หรออตราเรว = ระยะทาง/เวลา

∴V = t

S หรอ ความเรว = ระยะกระจด/เวลา

หมายเหต ความเรวพจารณาเปนเมตร/วนาท (m/s) ความเรว ( V ) แยกพจารณาเปน 2 ชนด 1. ความเรวในขณะใดขณะหนง (Instantaneous Velocity) ( inV ) คอ ความเรวทเกดขน

เวลาใดเวลาหนงของการเคลอนท เชน ความเรวทอานไดจากมเตอรบอกความเรวของรถขณะเวลานนๆ ขนาดของความเรวขณะใดขณะหนงหาไดจากสมการ

∴V = t

SΔ

2. ความเรวเฉลยและอตราเรวเฉลย 2.1 ความเรวเฉลย ( avV ) คอ อตราสวนระหวางการกระจดกบเวลา เปนปรมาณ

เวกเตอรการหาความเรวเฉลยระหวาง a,b ใหโยงเสนระหวางจดทงสองหากน

avV = tSΔ

2.2 อตราเรวเฉลย ( avV ) คออตราสวนระหวางระยะทางกบเวลา เปนปรมาณสเกลาร

Vเฉลย = tΔ

S

ความเรง ความเรง (Acceleration: a ) คอ อตราการเปลยนแปลงความเรวตอหนงหนวยเวลา เปนปรมาณเวกเตอร มหนวยเปนเมตร/วนาท2 (m/s2)

a = tΔ

ΔV

123

1. ความเรงขณะใดขณะหนง ( ina ) คอความเรงทเกดขน ณ เวลาใดเวลาหนงการหาความเรงชวขณะทจด g ใหลากเสนสมผสทจดนน

∴ ina = tΔ

ΔV

2. ความเรงเฉลย ( a av) คอ อตราสวนของความเรวทเปลยนแปลงตลอดเวลา หาความเรงเฉลยระหวาง e.f ใหโยงเสนระหวางจดทงสองแลวหา tan θ

a = tΔ

ΔV

โดยปกตแลวการเคลอนทของวตถในชวงเวลาตางๆจะมความเรวไมเทากน เชน การเคลอนทของรถยนตจากจดเรมตนความเรวจะคอยๆเพมขนบางครงความเรวจะลดลงเพอหยดรถ ดงนนความเรวเฉลยในชวงเวลาสนๆจะแตกตางจากความเรวเฉลยในชวงเดนทางทงหมดอตราเรวและความเรวของการเคลอนทอยางไมสมาเสมอในลกษณะดงกลาวนจะระบในลกษณะของอตราเรวเฉลยและความเรวเฉลย

124

สนกคดกบความคดสรางสรรค

จงพสจนวาเมอรถยนตเคลอนทจากจดเรมตน ตรงไปทางทศตะวนออกไดระยะทาง 80 เมตร และเลยวขนไปทางทศเหนอเปนระยะทาง 90 เมตร เขาใชเวลาในการวงแตละเมตร 2 วนาท จงหาการเคลอนทดวยอตราเรวเทาไรและความเรวเทาไร

จากการศกษาการเคลอนทผานมา เราทราบแลววาขณะวตถเคลอนจะมการเปลยนตาแหนงและบางครงอาจมการเปลยนแปลงอตราเรวและความเรวดวยการเปลยนแปลงดงกลาวเกดจากสาเหตอะไร เพราะเหตใดจงเปนเชนนน

125

การศกษาสาระและกจกรรมตอไปจะชวยทาใหเกดความเขาใจในเรองดงกลาวเพมขน

จงบอกความหมายตอไปน อตราเรว ………………………………………………………………………………………..

……………………………………………………………………………………………………………

การกระจด …………………………………………………………………………………….. ……………………………………………………………………………………………………………

ความเรว ……………………………………………………………………………………….

…………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………

ความเรวของรถ 90 กม./ ชม.

126

ปรมาณเวคเตอร ปรมาณสเกลาร การกระจด ระยะทาง

การกระจด ระยะทางทใช

ความเรว = เวลาทใช

อตราความเรว = เวลาทใช

สรปเปนขอตามความเขาใจของนกเรยน .................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................... คะแนนเตม 20 นกเรยนใหตนเอง ……………… คะแนน เพราะ .........................................................................................................................................

ปรมาณทางวทยาศาสตร

127

กจกรรมท 6 ฝกทกษะความคดสรางสรรคทางวทยาศาสตรกบตาแหนงของวตถ

3.1 ความคดรเรม

คาชแจง จากรปภาพ นกเรยนคดวาจะมวธการอยางไรในการสงบอลเขาประตใหไดระยะใกลทสด

ใหนกเรยนบอกผลทจะเกดขนจากภาพเหตการณทกาหนดให พยายามคดใหไดมากทสดในแงมมตางๆไดยงด ตามเวลาทกาหนด

รปภาพ แสดงการแขงฟตบอล

ตอบ ..................................................................................................................................................... ..................................................................................................................................................... ..................................................................................................................................................... ..................................................................................................................................................... ..................................................................................................................................................... ..................................................................................................................................................... ..................................................................................................................................................... แนวคาตอบ ยงลดโดงใหแมนๆ

128

3.2 ความคลองในการคด คาชแจง จากรปภาพ นกเรยนคดวาจะมวธการจาตาแหนงของตวเองทยนอยในปาชายเลนอยางไร

พยายามคดใหไดมากทสดในแงมมตางๆไดยงด ตามเวลาทกาหนด

รปภาพ แสดงการปลกปาชายเลน

ตอบ ..................................................................................................................................................... ..................................................................................................................................................... ..................................................................................................................................................... ..................................................................................................................................................... ..................................................................................................................................................... ..................................................................................................................................................... ..................................................................................................................................................... ..................................................................................................................................................... ..................................................................................................................................................... ..................................................................................................................................................... ..................................................................................................................................................... แนวคาตอบ นากงไมปกไวบรเวณทยน

129

3.3 ความยดหยนในการคดในการคด คาชแจง จากรปภาพ นกเรยนจะมวธในการวดระยะทางจากสถานททสรางขนอยางไรบาง

พยายามคดใหไดมากทสดในแงมมตางๆไดยงด ตามเวลาทกาหนด ตอบ ..................................................................................................................................................... ..................................................................................................................................................... ..................................................................................................................................................... ..................................................................................................................................................... ..................................................................................................................................................... ..................................................................................................................................................... ..................................................................................................................................................... ..................................................................................................................................................... ..................................................................................................................................................... แนวคาตอบ ใชสายวด ไมเมตร เชอก

130

3.4 ความคดละเอยดละออ

คาชแจง จากรปภาพ นกเรยนคดวาจะมวถการวงอยางไรใหวงไดเรวทสด พยายามคดใหไดมาก

ทสดในแงมมตางๆไดยงด ตาม

รปภาพ การวงแขงขน

ตอบ ..................................................................................................................................................... ..................................................................................................................................................... ..................................................................................................................................................... ..................................................................................................................................................... ..................................................................................................................................................... ..................................................................................................................................................... ..................................................................................................................................................... ..................................................................................................................................................... ..................................................................................................................................................... แนวคาตอบ ใสรองเทาใหกระชบ กาวเทายาวๆ

131

แบบทดสอบวดความสามารถดานความคดสรางสรรคทางวทยาศาสตร สาหรบนกเรยนชนมธยมศกษาปท 3

>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>><<<<<<<<<<<<<<<<<<<<<<<<<<<<<<<<<<<<<<<

คาชแจงสาหรบนกเรยน ใหนกเรยนอานขอความตอไปนอยางละเอยดใหเขาใจ กอนทจะทาแบบทดสอบวดความสามารถดานความคดสรางสรรคทางวทยาศาสตร สาหรบนกเรยนชนมธยมศกษาปท 3 1. แบบทดสอบวดความสามารถดานความคดสรางสรรคทางวทยาศาสตรชดนมจานวน 2 ขอ ใชเวลาทาขอละ 10 นาท 2. เขยน ชอ - นามสกล และเลขทใหเสรจกอนลงมอทาแบบทดสอบ ขอใหนกเรยนทาแบบทดสอบใหเตมความสามารถ สนกกบการใชความคดสรางสรรคอยางเตมท และขอบคณทกคนทใหความรวมมอเปนอยางดในการคดและทาแบบทดสอบน

132

แบบทดสอบวดความสามารถดานความคดสรางสรรคทางวทยาศาสตร การคาดคะเนเหตการณ

ชอ – นามสกล …………………………………………………… ชน …………….. เลขท ………..

คาสง ใหนกเรยนคาดคะเนผลทเกดขนจากเหตการณทกาหนดใหซงเปนเหตการณทสมมตขนวา ถาเหตการณนนเปนไปไดจรงจะมผลตามมาอยางไร ใหนกเรยนตอบมาใหไดมากทสด เปนคาตอบทแปลกใหม และถาเปนคาตอบทไมซากบใคร นกเรยนจะไดคะแนนมาก “ถาสมมตวาบนโลกของเรามคาแรงโนมถวงของโลกนอยกวา 9. 8 m/s นกเรยนคดวาจะเกดอะไรขน และมผลกระทบตอสงมชวตบนโลกอยางไรบาง ” ..................................................................................................................................................... ..................................................................................................................................................... ..................................................................................................................................................... ..................................................................................................................................................... ..................................................................................................................................................... ..................................................................................................................................................... ..................................................................................................................................................... ..................................................................................................................................................... ..................................................................................................................................................... ..................................................................................................................................................... ..................................................................................................................................................... ..................................................................................................................................................... ..................................................................................................................................................... ..................................................................................................................................................... ..................................................................................................................................................... ..................................................................................................................................................... ..................................................................................................................................................... .....................................................................................................................................................

133

แบบทดสอบวดผลสมฤทธทางการเรยนวทยาศาสตร (ว 33101)

เรอง แรงและการเคลอนท ชนมธยมศกษาปท 3 ภาคเรยนท 1 ปการศกษา 2552

ชอ – นามสกล …………………………………………………… ชน …………….. เลขท ………..

คาสง ใหนกเรยนบอกวธการแกปญหาจากเหตการณทกาหนดใหซงเปนเหตการณทสมมตขนวาถาเหตการณนนเปนไปไดจรงนกเรยนจะมวธการแกปญหาอยางไร ตอบมาใหไดมากทสด เปนคาตอบทแปลกใหม และถาเปนคาตอบทไมซากบใคร นกเรยนจะไดคะแนนมาก “ถานกเรยนคดหาวธทจะทงไขดบ (ไขไกหรอไขเปดกได) 1 ฟองลงจากตกชน 3 โดยทไขตกถงพนดนไขยงไมแตก (นกเรยนจะใชอปกรณใดๆชวยกได)”

.....................................................................................................................................................

.....................................................................................................................................................

.....................................................................................................................................................

.....................................................................................................................................................

.....................................................................................................................................................

.....................................................................................................................................................

.....................................................................................................................................................

.....................................................................................................................................................

.....................................................................................................................................................

.....................................................................................................................................................

.....................................................................................................................................................

.....................................................................................................................................................

.....................................................................................................................................................

.....................................................................................................................................................

.....................................................................................................................................................

.....................................................................................................................................................

.....................................................................................................................................................

.....................................................................................................................................................

134

แบบทดสอบวดผลสมฤทธทางการเรยนวทยาศาสตร (ว 33101) เรอง แรงและการเคลอนท

คาชแจง 1. แบบทดสอบฉบบนเปนแบบทดสอบชนดเลอกตอบ 5 ตวเลอก จานวน 30 ขอ 2. ใหนกเรยนเลอกคาตอบทถกทสดเพยงคาตอบเดยว แลวทาเครองหมาย X ลงใน

กระดาษคาตอบ 3. หามนกเรยนทาเครองหมายใดๆลงในแบบทดสอบ 4. ใชเวลาในการทาแบบทดสอบ 40 นาท 1. การยงวตถในแนวราบ วตถจะเคลอนทเปนแนววถโคงเพราะเหตใด ก. เพราะรปราวตถ ข. เพราะขนาดของวตถ ค. เพราะนาหนกของวตถ ง. เพราะแรงโนมถวงของโลก จ. เพราะระยะทางการยงวตถ 2.การเคลอนทขอใดเปนการเคลอนทเขาสศนยกลาง ก. การเคลอนทเสนตรง ข. การเคลอนทในแนวดง ค. การเคลอนทแนวระดบ ง. การเคลอนทแบบวงกลม จ. การเคลอนทในแนวราบ 3. การเคลอนทในขอใดทตางจากขออนๆ ก. การตลกปงปอง ข. การโยนลกแตงโมลงเขง ค. การหลนของสมจากตนสม ง. การโยนลกวอลเลยขามเนต จ. การขวางกอนหนลงไปในสระนา 4. ขอใดไมใชการเคลอนทแบบโพรเจกไทล ก. การตลกปงปอง ข. การโยนลกเปตอง ค. การเลนบาสเกตบอล ง. การพงแหลนของนกกฬา จ. การแกวงของลกตมนาฬกา

135

5.การตกลงสพนโลกแบบโพรเจกไทลตรงกบขอใด ก. ความเรวในแนวระดบ และความเรวในแนวดงมคาเทากบศนย ข. ความเรวในแนวระดบ และความเรวในแนวดงเพมขนตลอดเวลา ค. ความเรวในแนวระดบมคาคงท และความเรวในแนวดงลดลงตลอดเวลา ง. ความเรวในแนวระดบมคาคงท และความเรวในแนวดงเพมขนตลอดเวลา จ. ความเรวในแนวระดบมเทากบศนยสวนความเรวในแนวดงเพมขนตลอดเวลา 6. ขอใดเปนการเปลยนแปลงภาวะการเคลอนทของวตถเนองจากแรง ก. วตถเปลยนทศทาง ข. วตถมความเรวลดลง ค. วตถมความเรวเพมขน ง. วตถเคลอนทแลวหยดนง จ. วตถเคลอนทแลวเปลยนทศทาง ใหศกษาสถานการณตอไปน แลวตอบคาถามขอ 7-11 วตถ ก และวตถ ข มการเคลอนทจากจดเรมตนพรอมกน ใชเวลาในการเคลอนท 10 วนาท เทากนโดยวตถ ก เคลอนทไดระยะทาง 700 เมตร จากนนเคลอนทยอนกลบมาทางทศตะวนตกจนถงจด B ไดระยะทาง 200 เมตร สวนวตถ ข เคลอนทไปทางทศตะวนตกจนถงจด C ไดระยะทาง 900 เมตร 7. จงหา ระยะทางการเคลอนทของวตถ ก และการกระจดของวตถ ข ตามลาดบ ก. 700 เมตร 200 เมตร ข. 200 เมตร 700 เมตร ค. 900 เมตร 500 เมตร ง. 500 เมตร 900 เมตร จ. 900 เมตร 900 เมตร 8. จงหาระยะทางการเคลอนทของวตถ ข และการกระจดของวตถ ข ตามลาดบ ก. 700 เมตร 200 เมตร ข. 700 เมตร 200 เมตร ค. 200 เมตร 700 เมตร ง. 900 เมตร 500 เมตร จ. 900 เมตร 900 เมตร

136

9. จงหาอตราเรวเฉลย ก และความเรวเฉลย ก ตามลาดบ ก. 90 เมตร/วนาท 50 เมตร/วนาท ข. 90 เมตร/วนาท 70 เมตร/วนาท ค. 70 เมตร/วนาท 20 เมตร/วนาท ง. 90 เมตร/วนาท 80 เมตร/วนาท จ. 90 เมตร/วนาท 90 เมตร/วนาท 10. จงหาอตราเรวเฉลย ข และความเรวเฉลย ข ตามลาดบ

ก. 90 เมตร/วนาท 50 เมตร/วนาท ข. 90 เมตร/วนาท 70 เมตร/วนาท ค. 70 เมตร/วนาท 20 เมตร/วนาท ง. 90 เมตร/วนาท 80 เมตร/วนาท จ. 90 เมตร/วนาท 90 เมตร/วนาท 11. ทงวตถ ก และวตถ ข มสงใดทเทากน

ก. การกระจดและระยะทาง ข. อตราเรวเฉลยและระยะทาง ค. ความเรวเฉลยและอตราเรว ง. ความเรงเฉลยและระยะทาง จ. เทากนทงหมด 12. แรงยอย 2 แรงมขนาด 12 N และ 8 N ตามลาดบ จงคานวณหาแรงลพธทมคามากทสด

และทมคานอยทสดของแรงยอยคน ก. 17.4 N, 4.0 N ข. 19.3 N, 17.4 N ค. 20.0 N, 4.0 N ง. 20.0 N, 17.4 N จ. 20.0 N, 25 N 13. แรงขนาด 72 N และ 108 N มากระทารวมกนเปนมมฉาก จงหาแรงลพธ ก. 174 N ข. 156 N ค. 130 N ง. 36 N จ. 30 N

137

14. แรงยอย 2 แรงมากระทารวมกนทอนภาคหนง และตองใหแรงยอยท 3 มากระทาทอนภาคเดยวกน ในแนวทศทางใด จงจะสงผลใหแรงลพธของแรงยอยทงสามมขนาดมากทสด

ก. ทศเดยวกบแรงลพธของแรงยอยคแรก ข. ทศเดยวกบแรงยอยคแรกแรงใดแรงหนง ค. ทศตรงกนขามกบแรงลพธของแรงยอยคแรก ง. ทศทางเดยวกนกบแรงทกระทารวมกนของแรงยอยคแรก จ. ทศทางตรงกนขามกบแรงทกระทารวมกนของแรงยอยคแรก 15. ขอใดกลาวถงแรงไมถกตอง

ก. F เปนสญลกษณของแรง ข. สามารถใชเสนตรงแทนขนาดของแรง ค แรงเปนปรมาณทมทงขนาดและทศทาง ง. แรงทาใหวตถเปลยนรปทรง แตไมมผลตอการเคลอนท จ. สามารถใชเสนตรงแทนขนาดของแรง และหวลกศรแสดงทศทางของแรง 16. ขอใดเปนการเปลยนแปลงสภาวการณเคลอนทของวตถเนองจากแรง ก. วตถความเรวเพมขน ข. วตถความเรวลดลง ค. วตถเปลยนทศทาง ง. ทง ก, ข และ ค จ. วตถไมเปลยนทศทาง 17. แรงยอย 2 แรงเมอมากระทารวมกนทอนภาคหนงในแนวทศตรงกนขามจะไดแรงลพธมขนาด

34 N แตถากระทารวมกนในแนวทศเดยวกนจะไดแรงลพธขนาด 62 N จงหาขนาดของแรงยอยคนน

ก. 48 N, 14 N ข. 50 N, 12 N ค. 40 N, 22 N ง. 32 N, 30 N จ. 45 N, 22 N

138

18. กราฟแสดงความสมพนธระหวางจานวนกอนถานไฟฉาย และแรงดงทอานไดจากตาชงสปรง จากกราฟขอใดถกตองทสด ก. นาหนกของวตถ ข. ถานไฟฉายมความเรวคงท ค. แรงดงดดทโลกกระทาตอวตถขนอยกบมวลของวตถ ง. แรงดงดดของโลกทกระทาตอวตถไมขนอยกบมวลของวตถ จ. แรงดงดดทโลกกระทาตอวตถขนอยกบระยะทางจากวตถถงพน 19. นาหนกของวตถจะมากหรอนอยขนอยกบ ก. มวลของวตถ ข. ขนาดของวตถ ค. แรงโนมถวงของโลกทกระทาตอวตถ ง. ระยะหางระหวางวตถกบจดศนยกลางของโลก จ. ทง ก, ค และ ง 20. นกเรยนคนหนงมมวล 75 kg ถอถงแปงหนก 40 N ดงรป จงหาแรงทพนดนกระทาตอเทา ของเขา (แรง F) ก. 79 N ข. 115 N ค. 340 N ง. 790 N จ. 885 N 21. ถาแรงตานทานของถนน ลม และอนๆทกระทาตอรถเปน 100 N แรงขบจากเครองยนต

139

เปน 1,000 N จงหาแรงททาใหรถเคลอนทไปขางหนา ก. 100 N ข. 115 N ค. 340 N ง. 755 N จ. 900 N 22. นกเรยนคนหนงมมวล 75 kg ยนอยบนพนดน จงหาแรงโนมถวงของโลกทกระทาตอนกเรยน ก. 79 N ข. 155 N ค. 340 N ง. 750 N จ. 785 N 23. เสนตรงในรปขางลางแทนขนาดและทศทางของแรงทกระทารวมกนตอวตถหนงจงหาแรงลพธ ของแรงทกระทารวมกนตอวตถหนงจงหาแรงลพธของแรงยอย ก. 100 N ข. 200 N ค. 500 N ง. 800 N จ. 880 N

140

24. เสนตรงในรปขางลางแทนขนาดและทศทางของแรงทกระทารวมกนตอวตถหนงจงหาแรงลพธ ของแรงยอย ก. 45 N ข. 55 N ค. 525 N ง. 575 N จ. 805 N 25. เวกเตอรของแรงขอใดแสดงการกระทาของแรงขนาด 2 N ดงวตถขนในแนวดง ก. ข . ค. ง. จ. 26. จากรปผลรวมของแรงลพธมคาเทาไร ก. 3 N ข. 5 N ค. 7 N ง. 8 N จ. 10 N

141

27. ขอใดแสดงผลของแรงลพธทมคาเปนศนย ก. ข. ค.

ง.

จ. 28. เวกเตอรของแรงขอใดแสดงการกระทาของแรงขนาด 2 N ดงวตถลงในแนวดง ก. ข . ค. ง. จ. 29. ถาตองการใหวตถในภาพอยนงจะตองออกแรงตามขอใด

ก. ข. ค. ง. จ.

142

30. จากรปทศทางของแรงลพธจะเปนอยางไร

ก. ไปทางซาย ข. ไปทางขวา ค. มคาเทากบศนย ง. ไปทศตรงขาม จ. ขนไปในแนวดง

143

แบบทดสอบวดความสามารถดานความคดสรางสรรคทางวทยาศาสตร สาหรบนกเรยนชนมธยมศกษาปท 3

คาชแจงสาหรบนกเรยน

ใหเรยนอานขอความตอไปนอยางละเอยดใหเขาใจ กอนทจะทาแบบทดสอบวดความสามารถดานความคดสรางสรรคทางวทยาศาสตร สาหรบนกเรยนชนมธยมศกษาปท 3

1. แบบทดสอบวดความสามารถดานความคดสรางสรรคทางวทยาศาสตรชดนมจานวน 3 ขอ ใชเวลาทาขอละ 10 นาท

2. เขยน ชอ - นามสกล และเลขทใหเสรจกอนลงมอทาแบบทดสอบ

ขอใหนกเรยนทาแบบทดสอบใหเตมความสามารถ สนกกบการใชความคดสรางสรรคอยางเตมท และขอบคณทกคนทใหความรวมมอเปนอยางดในการคดและทาแบบทดสอบน

144

แบบทดสอบวดความสามารถดานความคดสรางสรรคทางวทยาศาสตร การคาดคะเนเหตการณ

ชอ - นามสกล ............................................................................ ชน .................. เลขท ............

คาสง ใหนกเรยนคาดคะเนผลทเกดขนจากเหตการณทกาหนดใหซงเปนเหตการณทสมมตขนวา ถาเหตการณนนเปนไปไดจรงจะมผลตามมาอยางไร ใหนกเรยนตอบมาใหไดมากทสด เปนคาตอบทแปลกใหม และถาเปนคาตอบทไมซากบใคร นกเรยนจะไดคะแนนมาก “ ถาสมมตวาบนโลกของเรามคาแรงโนมถวงของโลกนอยกวา 9.8 m/s นกเรยนคดวาจะเกดอะไรขน และมผลกระทบตอสงมชวตบนโลกอยางไรบาง ” ..................................................................................................................................................... ..................................................................................................................................................... ..................................................................................................................................................... ..................................................................................................................................................... ..................................................................................................................................................... ..................................................................................................................................................... ..................................................................................................................................................... ..................................................................................................................................................... ..................................................................................................................................................... .....................................................................................................................................................

145

แบบทดสอบวดความสามารถดานความคดสรางสรรคทางวทยาศาสตร การคาดคะเนเหตการณ

ชอ - นามสกล ............................................................................ ชน .................. เลขท ............

คาสง ใหนกเรยนบอกวธการแกปญหาจากเหตการณทกาหนดใหซงเปนเหตการณทสมมตขนวาถาเหตการณนนเปนไปไดจรงนกเรยนจะมวธการแกปญหาอยางไร ตอบมาใหไดมากทสด เปนคาตอบทแปลกใหม และถาเปนคาตอบทไมซากบใคร นกเรยนจะไดคะแนนมาก “ ถานกเรยนคดหาวธทจะทงไขดบ (ไขไกหรอไขเปดกได) 1 ฟองลงจากตกชน 3 โดยทไขตกถงพนดนไขยงไมแตก (นกเรยนจะใชอปกรณใดๆชวยกได) ”

.....................................................................................................................................................

.....................................................................................................................................................

.....................................................................................................................................................

.....................................................................................................................................................

.....................................................................................................................................................

.....................................................................................................................................................

.....................................................................................................................................................

.....................................................................................................................................................

.....................................................................................................................................................

146

แบบทดสอบวดความสามารถดานความคดสรางสรรคทางวทยาศาสตร การคาดคะเนเหตการณ

ชอ - นามสกล ............................................................................ ชน .................. เลขท ............

คาชแจง จากคาพดในรปภาพแตละขอ นกเรยนคดวาจะมผลอะไรบางเกดขนตามมา ใหนกเรยน

บอกผลทจะเกดขนจากภาพเหตการณทกาหนดให พยายามคดใหไดมากทสดในแงมมตางๆไดยงด ตามเวลาทกาหนด

..................................................................................................................................................... ..................................................................................................................................................... ..................................................................................................................................................... .....................................................................................................................................................

ประวตยอผทาสารนพนธ

148

ประวตยอผทาสารนพนธ

ชอ ชอสกล นางสาวมสยา แสนสม วนเดอนปเกด วนท 16 ธนวาคม พ.ศ. 2521 สถานทเกด จงหวดราชบร ทอยปจจบน 145/48 อาคารพระยาภรมยรเจนท บคคโล ธนบร

กรงเทพมหานคร 10600 ตาแหนงในหนาทการงาน คร สถานททางาน โรงเรยนอสสมชญธนบร บางแค กรงเทพมหานคร ประวตการศกษา พ.ศ. 2545 คบ. สาขาฟสกส จาก มหาวทยาลยราชภฏสวนสนนทา พ.ศ. 2552 กศ.ม. (การมธยมศกษา สาขาการสอนวทยาศาสตร) จาก มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ