นางสาวรสสุคนธ์ เพชรศร · เรื่อง...

เรอง อเหนา ตอน ศกกะหมงกหนง ระดบชนมธยมศกษาปท ๔ เลม ๑ เรยนรทมา

เอกสารประกอบการเรยน รายวชา ภาษาไทย (ท๓๑๑๐๒)

นางสาวรสสคนธ เพชรศร โรงเรยนศรยาภย

ส านกงานเขตพนทการศกษามธยมศกษา เขต ๑๑ ส านกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน กระทรวงศกษาธการ

ครรสสคนธ เพชรศร โรงเรยนศรยาภย จงหวดชมพร

ก

เอกสารประกอบการเรยน รายวชา ภาษาไทย (ท๓๑๑๐๑) เรอง อเหนา ตอน ศกกะหมงกหนง ระดบชนมธยมศกษาปท ๔ เลม ๑ เรยนรทมา เลม ๑

เอกสารประกอบการเรยน รายวชา ภาษาไทย (ท๓๑๑๐๒) เรอง อเหนา ตอน ศกกะหมงกหนง จดท าขนเพอใชเปนเครองมอประกอบการจดกจกรรมการเรยนการสอน ในรายวชา ภาษาไทย ระดบชนมธยมศกษาปท ๔ เพอใหนกเรยนมความร ความเขาใจ ในเนอหาของวรรณคด เรองอเหนา ตอน ศกกะหมงกหนง ในดานประวตความเปนมา รปแบบค าประพนธ เนอเรอง ตวละคร คณคาดานวรรณศลป และคณคาของวรรณคดในดานอน ๆ เพอใหผเรยนไดเกด ความเขาใจ ซาบซง ในเนอหา และเหนคณคาของวรรณคดอนเปนมรดกทางวฒนธรรมทส าคญของชาต ไดมสวนรวมในการอนรกษความเปนไทย และน าความรทไดจากการเรยนไปใช เพอพฒนาความสามารถทางการใชภาษา ของตนเองตอไป เอกสารประกอบการเรยนชดนมทงหมด ๕ เลม คอ เลมท ๑ เรอง เรยนรทมา เลมท ๒ เรอง ศกษาค ากลอน เลมท ๓ เรอง ตวละครสะทอนขอคด เลมท ๔ เรอง พนจคณคาวรรณคด เลมท ๕ เรอง กวโวหาร เอกสารเลมนเปน เลมท ๑ เรอง เรยนรทมา ซงไดเรยบเรยงเนอหาเกยวกบประวต ความเปนมาของเรองอเหนา ทงในสวนทเปนเรองราวของวรรณคดชวา และเรองราวทมาของวรรณคด อเหนาในประเทศไทย รวมถงความรเกยวกบ ละครร าของไทย เพลงหนาพาทย ตลอดจน พระราชประวตของผแตงคอพระบาทสมเดจพระพทธเลศหลานภาลย ผทรงพระราชนพนธบทละครร าเรองอเหนาในแบบเรยนเพอใหนกเรยนไดศกษาเปนความรประกอบการเรยนดวย วตถประสงคหลกของเนอหาในเลมนคอตองการใหนกเรยนไดศกษาถงทมาของวรรณคดอเหนา วามความเปนมาและมความส าคญอยางไรส าหรบนกเรยนซงไดชอวาเปน ผสบทอดมรดกทางวฒนธรรมของชาต ผจดท าหวงวาเอกสารประกอบการเรยนชดนจะเปนประโยชนแกนกเรยนส าหรบใชในการศกษาหาความรและทบทวนบทเรยน เปนประโยชนแกครผสอนส าหรบหรอน าไปใชเพอเปนการประหยดเวลาในการจดกจกรรมการเรยนการสอนและแกไขปญหาการขาดแคลนก าลงครไดตามสมควร ขอขอบคณคณะผบรหาร บคลากรทางการศกษาของโรงเรยนศรยาภยทกทานทมสวนรวมในการสนบสนนและสงเสรมใหการจดท าเอกสารประกอบการเรยนชดนส าเรจลลวงไปไดดวยด ขอบคณคณะผ เชยวชาญทกทานทไดใหค าชแนะ ปรบปรงแกไขเอกสารประกอบการเรยนชดนจนส าเรจสมบรณ ขอขอบคณทกทานมา ณ โอกาสน

รสสคนธ เพชรศร

ค ำน ำ


ข


หนา

ค าน า ก ค าชแจงการใชเอกสารประกอบการเรยน ค ค าชแจงส าหรบคร ง ค าชแจงส าหรบนกเรยน จ บทน า ๑ แบบทดสอบกอนเรยน ๓ ใบความรท ๑ ๕ ใบงานท ๑ ๖ ใบความรท ๒ ๗ ใบงานท ๒ ๘ ใบความรท ๓ ๑๐ ใบงานท ๓ ๑๓ ใบความรท ๔ ๑๖ ใบงานท ๔ ๒๐ ใบความรท ๕ ๒๒ ใบงานท ๕ ๒๔ ใบความรท ๖ ๒๕ ใบงานท ๖ ๓๐ แบบทดสอบหลงเรยน ๓๑ เฉลยใบงานท ๑ ๓๓ เฉลยใบงานท ๒ ๓๔ เฉลยใบงานท ๓ ๓๖ เฉลยใบงานท ๔ ๓๙ เฉลยใบงานท ๕ ๔๑ เฉลยใบงานท ๖ ๔๒ เฉลยแบบทดสอบกอนเรยน ๔๓ เฉลยแบบทดสอบกอนเรยน – หลงเรยน ๔๕

บรรณานกรม

สำรบญ


ค


เอกสารประกอบการเรยน รายวชาภาษาไทย (ท๓๑๑๐๒) เรอง อเหนา ตอน ศกกะหมงกหนง ระดบชนมธยมศกษาปท ๔ สรางขนโดยมจดมงหมายเพอใชประกอบการจดกจกรรมการเรยนการสอน ในรายวชาภาษาไทย ระดบชนมธยมศกษาปท ๔ เพอใหนกเรยนมความร ความเขาใจ ในเนอหาของวรรณคดในดานตาง ๆ ทง ประวตความเปนมา รปแบบค าประพนธ เนอเรอง ตวละคร คณคาในดานวรรณศลปและคณคาของวรรณคดในดานอน ๆ เพอใหผเรยนไดเกด ความเขาใจ ความซาบซงในเนอหาและเหนคณคาของวรรณคด อนเปนมรดกทส าคญของชาต ไดมสวนรวมในการอนรกษความเปนไทยและน าความรทไดจากการเรยน ไปพฒนาความสามารถทางการใชภาษาของตน เอกสารประกอบการเรยนชดน มทงหมด ๕ เลม คอ

เลมท ๑ เรอง เรยนรทมา เลมท ๒ เรอง ศกษาค ากลอน เลมท ๓ เรอง ตวละครสะทอนขอคด เลมท ๔ เรอง พนจคณคาวรรณคด เลมท ๕ เรอง กวโวหาร เอกสารประกอบการเรยนแตละเลม จะมเนอหาตามล าดบดงน ๑. บทน า ๒. แบบทดสอบกอนเรยน ๓. ใบความร ๔. ใบงาน ๕. แบบทดสอบหลงเรยน ๖. เฉลยใบงาน ๗. เฉลยแบบทดสอบกอนเรยน ๘. เฉลยแบบทดสอบหลงเรยน

ซงผเรยนจะตองศกษาไปตามล าดบขนตอนทก าหนดไว โดยมครเปนผคอยแนะน าใหค าปรกษา หรอนกเรยนจะน าไปศกษาดวยตนเองกไดแตตองมวนยในตนเองปฏบตตามค าแนะน าอยางเครงครด

ค าชแจงการใชเอกสารประกอบการเรยน


ง


๑. เอกสารประกอบการเรยน รายวชา ภาษาไทย ท๓๑๑๐๒ เรอง อเหนา ตอน ศกกะหมงกหนง ระดบชนมธยมศกษาปท ๔ สรางขนโดยมจดมงหมายเพอใชประกอบการจดกจกรรมการเรยนการสอน ในรายวชา ภาษาไทย (ท๓๑๑๐๒) ระดบชนมธยมศกษาปท ๔ ๒. ครควรศกษาและท าความเขาใจเกยวกบเนอหา การจดกจกรรมการเรยนการสอน ศกษาแผนการจดการ เรยนร ใบความร ใบงาน จากคมอการใชเอกสารประกอบการเรยน ๓. เตรยมการจดกจกรรมการเรยนร ตามคมอการใชเอกสารประกอบการเรยน ๔. ใหนกเรยนศกษาเนอหาในใบความร ท าแบบฝกหดในใบงาน โดยครคอยชแนะ ใหความชวยเหลอ ในการปฏบตกจกรรมตาง ๆ เพอผเรยนจะไดขอค าแนะน าไดทนทเมอมปญหา ๕. หลงจากนกเรยนท าแบบฝกหดในใบงานเสรจเรยบรอยแลว ครตองตรวจสอบความถกตอง ของการ ประเมนคะแนนของนกเรยนอกครงหนง เพอบนทกคะแนนเอาไวและแจงคะแนนใหนกเรยนไดทราบถง ความกาวหนาของตนเองดวย ๖. ครสามารถพจารณายดหยนเวลาในการจดกจกรรมไดตามความเหมาะสม ๘. เฉลยแบบฝกทเปนขอสอบเขยนตอบเปนเพยงแนวทางในการตอบเทานนครผสอนสามารถพจารณาตรวจ ค าตอบไดตามดลยพนจ

ค าชแจงส าหรบคร


จ


๑. เอกสารประกอบการเรยนทนกเรยนก าลงศกษาอยน เปนเอกสารประกอบการเรยน รายวชาภาษาไทย (ท๓๑๑๐๒) เรอง อเหนา ตอน ศกกะหมงกหนง เลมท ๑ เรยนรทมา

๒. นกเรยนอานค าแนะน า และค าชแจงในการใชเอกสารประกอบการเรยนใหเขาใจ ๓. อานจดประสงคการเรยนรใหเขาใจ ๔. ท าแบบทดสอบกอนเรยน จ านวน ๑๐ ขอ ๕. ศกษาใบความรในเอกสารประกอบการเรยน เมอจบหนงใบความรกทบทวนความรโดยการท า

ใบงานทายใบความรไปตามล าดบ ไมควรขามขนตอน ๖. ตรวจสอบความถกตองจากเฉลยใบงานทายบทเรยน ๗. เมอนกเรยนท าใบงานครบทกใบงานตามล าดบแลว ใหท าแบบทดสอบหลงเรยนแลวตรวจสอบ

ความถกตองจากเฉลย ๘. ขอส าคญคอไมควรเปดค าตอบดกอน เพราะจะท าใหการจดกจกรรมการเรยนการสอนไม

บรรลผลตามวตถประสงคทวางไว นกเรยนตองม ความซอสตย มงมน และมความเชอมนในตนเองทจะเรยนร

๙. ในกรณทเอกสารเลมนใชเปนเอกสารของสวนรวม ใหนกเรยนท าใบงานลงในสมดของตนเอง อยาขดเขยนหรอท าเครองหมายใด ๆ ลงในเอกสาร

ค าชแจงส าหรบนกเรยน


๑

เอกสารประกอบการเรยน รายวชา ภาษาไทย (ท๓๑๑๐๒) เรอง อเหนา ตอน ศกกะหมงกหนง ชนมธยมศกษาปท ๔ เลม ๑ เรยนรทมา

เลม ๑

อเหนา เปนวรรณคดทส าคญของไทยอกเรองหนงซงไดรบอทธพลมาจากวรรณคดของตางประเทศ

ไดรบความนยมและเปนทรจกกนอยางแพรหลาย เพราะมเนอหาทสนกสนาน ใหความเพลดเพลน ในขณะ เดยวกนกสอดแทรกความรเกยวกบ ขนบธรรมเนยม วฒนธรรม ประเพณ ชวตความเปนอยของคนในอดตไวดวย นอกจากนยงมคณคาทงในดานสงคม และดานวรรณศลปทนกเรยนควรจะศกษาใหเขาใจอยางถองแท การจะศกษาวรรณคดใหมความเขาใจอยาลกซง และแตกฉาน จ าเปนอยางยงทนกเรยนจะตองเรยนรถงทมาและองคประกอบอน ๆ ของวรรณคดเพอใหเกดความรความเขาใจ อนเปนพนฐานของการศกษาถงคณคาและความงามของวรรณคดเรองตาง ๆ ตอไป

อเหนาเปนวรรณคดทส าคญของไทย เปนบทพระราชนพนธของพระบาทสมเดจพระพทธเลศหลานภาลย แตงดวยค าประพนธประเภทกลอนบทละคร มวตถประสงคเพอใชแสดงละครใน ในสมยรชกาล ท ๒ เคาโครงเรองไดมาจากพงศาวดารของชวา เผยแพรเขามาในประเทศในสมยพระเจาอยหวบรมโกศโดยนางก านลชาวมลายน ามาเลาถวายเจาฟาหญงกณฑล และเจาฟาหญงมงกฎ พระราชธดาของพระเจ าอยหวบรมโกศ เจาฟาหญงทงสองพระองคจงไดทรงพระราชนพนธวรรณคดเรองอเหนาขน แตตนฉบบสญหายไปเมอครงเสยกรงครงท ๒ พระบาทสมเดจพระพทธเลศหลานภาลยจงทรงพระราชนพนธขนใหมโดยใชเคาโครงเรองเดมของเจาฟาหญงมงกฎ เนอหาตอนทน ามาใหนกเรยนไดเรยนคอ ตอน ศกกะหมงกหนง

ความน า

สาระส าคญ

บทน ำ


๒


เลม ๑

มาตรฐาน ท๑.๑ ใชกระบวนการอานสรางความรและความคด เพอน าไปใชตดสนใจแกปญหาในการ ด าเนนชวตและมนสยรกการอาน ตวชวด ท ๑.๑ ม.๔ – ๖/๑ อานออกเสยงบทรอยแกว และ รอยกรองไดอยางถกตอง ไพเราะ และ เหมาะสม กบเรองทอาน ท ๑.๑ ม.๔ – ๖/๒ ตอบค าถามจากการอานประเภทตาง ๆ ภายในเวลาทก าหนด มาตรฐาน ท ๕.๑ เขาใจ และแสดงความคดเหน วจารณวรรณคดและวรรณกรรม ไทยอยางเหนคณคาและน ามา ประยกตใชในชวตจรง ตวชวด ท ๕.๑ ม.๔ – ๖/๑ วเคราะหวจารณวรรณคดตามหลกการวจารณเบองตน ท ๕.๑ ม.๔ – ๖/๒ วเคราะหลกษณะเดนของวรรณคดเชอมโยงกบการเรยนรทางประวตศาสตรและวถ ชวตของสงคมในอดต

๑. อธบายความเปนมาของวรรณคดเรองอเหนาได ๒. บอกประวตของผแตงวรรณคดเรองอเหนาได ๓. ตอบค าถามจากเรองทอานได ๔. บอกขอแตกตางของละครนอก ละครใน และละครชาตรได

จดประสงคการเรยนร

สาระ / มาตรฐานการเรยนร / ตวชวด


๓


เลม ๑

๑. เคาเรองของอเหนาไดมาจากไหน ก. ประวตของชาวมะละกา

ข. ประวตศาสตรของชาวชวา ค. ประวตศาสตรของชาวลงกา ง. ประวตศาสตรของชาวมลาย

๒. ขอใดคอจดมงหมายส าคญในการพระราชนพนธเรองอเหนาในรชกาลท ๒ ก. เพอใชเลนละคร

ข. เพอความเพลดเพลน ค. เพออนรกษวรรณคดของชาต

ง. เพอปรบปรงพระราชนพนธอเหนาในรชกาลท ๑ ๓. "อเหนา" บทพระราชนพนธในรชกาลท ๒ ด าเนนเรองตามตนฉบบของใคร ก. รชกาลท ๑ ข. พระเจากรงธนบร ค. เจาฟาหญงกณฑล ง. เจาฟาหญงมงกฎ ๔. ละครนอก จะไมแสดงเรองใด ก. คาว ข. ไกรทอง ค. สงขทอง ง. รามเกยรต ๕. อเหนาไดรบการยกยองจากวรรณคดสโมสรตามขอใด

ก. กลอนนทาน ข. กลอนบทละครร า ค. กลอนบทละครพด ง. กลอนบทละครรอง

แบบทดสอบกอนเรยน

ค าสง ใหนกเรยนเลอกค าตอบทถกตองทสดแลวกาลงในกระดาษค าตอบ


๔


เลม ๑ ๖. เรองอเหนาเขามาประเทศไทยในรชสมยใด ก. สมเดจพระนารายณมหาราช ข. สมเดจพระเจาอยหวบรมโกศ ค. สมเดจพระเจาตากสนมหาราช ง. พระบาทสมเดจพระพทธเลศหลานภาลย ๗. “ อนอเหนาเอามาท าเปนค ารอง ส าหรบงานการฉลองกองกศล ครงกรงเกาเจาสตรเธอนพนธ แตเรองตนตกหายพลดพรายไป แตพระองคทรงพภพปรารภเลน ใชร าเตนแตงละครคดกลอนใหม” เจาสตรและพระองค ตามค าประพนธขางตนน หมายถงใคร ก. เจาฟาสงวาลกบพระเจาอยหวบรมโกศ ข. เจาฟากณฑล เจาฟามงกฎกบเจาฟาธรรมธเบศร ค. เจาฟากณฑล เจาฟามงกฎกบพระเจาอยหวบรมโกศ ง. เจาฟากณฑล เจาฟามงกฎกบพระบาทสมเดจพระพทธเลศหลานภาลย ๘. เหตใดอเหนาจงปฏเสธการแตงงานกบนางบษบา ก. คดวานางบษบาไมสวย ข. กลวทาวหมนหยาลงโทษ ค. ไดนางจนตะหราเปนชายาแลว ง. นางจนตะหราสงใหปฏเสธการแตงงาน ๙. ตวละครใดตางวงศจากตวละครอน ๆ ก. ระตปกมาหงน ข. ระตปนจาระกน ค. ระตบศสหนา ง. ระตหมนหยา ๑๐. ขอใดมใชลกษณะของละครใน ก. มระเบยบแบบแผน ข. ใชผหญงแสดงทงหมด ค. เลนทงในวงและนอกวง ง. เปนเรองเกยวกบกษตรย


๕


เลม ๑

ประวตควำมเปนมำของเรองอเหนำ

อเหนา เปนวรรณคดทมมาแตเมอครงกรงศรอยธยาเปนราชธาน โดยมทมาจากนทานปนหยซง เปนค าสามญทชาวชวาใชเรยกวรรณคดทมความส าคญมากเรองหนง คอ อเหนาปนหยกรตปาตซงชาวชวา ไดแตงขนเพอเฉลมพระเกยรตพระมหากษตรยชวาพระองคหนงซงเปนนกรบ นกปกครอง และทรงสราง ความเจรญใหแกชาวชวาเปนอยางมาก ทรงมพระนามวา ไอรลงคะ ครองราชยอยทเมองดาฮา (ดาหา) เมอประมาณ พ.ศ. ๒๕๑๒ พระองคทรงม พระราชธดา ๑ พระองค และพระราชโอรส ๒ พระองค เมอพระราชธดาของพระองคไดทรงเสดจออกผนวชเปนช จงไดแบงราชอาณาจกรเปน ๒ สวนคอกเรปนและ ดาหา เมอพระองคสนพระชนมพระราชโอรสพระองคโตกครองเมองกเรปน สวนพระราชโอรสพระองคเลกครองเมองดาหา ตอมาทาวกเรปนไดทรงมพระราชโอรสพระองคหนง และ ทาวดาหาทรงมพระราชธดาพระองคหนง ซงทงสองพระองคมพระนามวา อเหนา และ บษบา ดงทปรากฏอยในวรรณคด เมอทงคทรงเจรญพระชนษา อดตพระราชธดาของกษตรยไอรลงคะทเสดจออกผนวชเปนช จงมพระด ารให อเหนา และ บษบาอภเษกกน เพอใหกเรปนและ ดาหากลบมารวมกนเปนราชอาณาจกรเดยวกนดงเดม

อเหนาเปนกษตรยททรงอานภาพทรงปราบปรามหวเมอง นอยใหญใหอยในอ านาจจนไดชอวาเปน มหาราชพระองคหนง ในพระราชพงศาวดารชวา อยางไรกตาม ราชวงศของอเหนา รงเรองอยเพยง ๒๐๐ ป จนเมอประมาณ พ.ศ. ๑๗๖๔ กเสอม อ านาจเพราะถกกษตรยองรกะแยงราชสมบตและยายราชธาน ไปอยทเมองสงคสซาร (สงหดสาหร) แตในสมยตอมาไดยายไป

อยทเมองมชปาหต จนถง พ.ศ. ๒๐๐๐ ชวากตกอยในอ านาจของ ชาวอนเดยทนบถอศาสนาอสลาม ภายหลงกตกมาเปนเมองขน

ของโปรตเกสและฮอลนดา ไดรบเอกราชและสถาปนาเปนประเทศอนโดนเซยเมอ พ.ศ. ๒๔๙๒ ชาวชวาถอวาอเหนาเปนวรบรษ เปนผมฤทธ เรองทเลาสบตอกนมา จนกลายเปนนทานจงเตมไปดวยอทธฤทธปาฏหารย เนองจากนทานปนหย หรอ อเหนาเปนเรองราว ทไดรบความนยมจากชาวชวาเปนอยางมากเนอเรองจงปรากฏเปนหลายส านวนหลายฉบบ และเมอเขาสประเทศไทยฉบบทตรงกบอเหนาของเรานน คอ ฉบบมาลต ใชภาษากวของชวาโบราณ มาจากเกาะบาหล

ใบควำมรท ๑

ภาพอเหนา ทมา : http://santayakom.blogspot.com.


๖


เลม ๑

ใบงำนท ๑

ค ำตอบ ขอควำม

๑. วรรณคดเรอง อเหนา มทมาจากพงศาวดารชวา

๒. ดนแดนชวาในอดต คอ ประเทศอนโดนเซย ในปจจบน

๓. ประเทศอนโดนเซยเคยเปนเมองขนของฝรงเศส

๔. ตนราชวงศของอเหนาในพงศาวดารชวา คอ ทาวกเรปน

๕. เรองอเหนา เขามาในประเทศไทยตงแตสมยธนบร

๖. กษตรย ไอรลงคะ ไดชอวาเปนมหาราชพระองคหนงในพงศาวดารของชวา

๗. กษตรย ไอรลงคะ พายแพตอกษตรยองรกะ

๘. ราชวงศของอเหนาเจรญรงเรองอยเปนเวลา ๒๐๐ ป

๙. ดนแดนชวาไดรบเอกราชและสถาปนาเปนประเทศอนโดนเซยเมอ พ.ศ. ๒๔๙๒

๑๐. นทานปนหยฉบบทตรงกบอเหนาของไทยนน คอ ฉบบมาลต ซงใชภาษากวของ ชวาโบราณ มาจากเกาะบาหล

ค าสง ใหนกเรยนท าเครองหมาย √ หนาขอทถก และท าเครองหมาย X หนาขอทผด ( ๑๐ คะแนน)


๗


เลม ๑

ประวตควำมเปนมำของเรองอเหนำในประเทศไทย

เรองอเหนาเผยแพรเขามาสประเทศไทยในสมยกรงศรอยธยาตอนปลาย ในรชสมยของพระเจาอยหวบรมโกศ มค ากลาวสบเนองกนมาวาพระราชดาในสมเดจพระเจาอยหวบรมโกศกบเจาฟาสงวาล คอ เจาฟากณฑลและเจาฟามงกฎไดฟงนทานอเหนา จากนางก านลชาวมลายทไดมาจากเมองปตตาน พระราชธดาทงสองพระองคทรงโปรดเรองนมากจงมพระราชนพนธนทานเรองนขน เจาฟากณฑลทรงนพนธบทละคร เรองดาหลง สวนเจาฟามงกฎทรงนพนธเปนละคร เรอง อเหนา แตคนทวไปมกเรยกบทพระราชนพนธของทงสองพระองคน อเหนาใหญ และอเหนาเลก นทานปนหยของไทยจงม ๒ ส านวนแตนนมา เมอแรกเรมสมเดจพระเจาอยหวบรมโกศโปรดเกลาฯ ใหน ามาเลนเปนละครในทงสองเรอง แตเนองจากอเหนาเลกมเนอเรองไมสบสนเหมอนกบอเหนาใหญอกทงชอตวละครกเรยกไมยาก คนทวไปจงนยมอเหนาเลกมากกวา เมอเสยกรงศรอยธยาครงท ๒ ในป พ.ศ. ๒๓๑๐ ตนฉบบวรรณคด เรอง อเหนา ทง ๒ เรอง สญหายไป ในมยธนบรไดมการรวบรวมวรรณคดเกา ๆ ทยงหลงเหลออยมาไวในราชส านก และ ไดมการแตงวรรณคดเพมเตมเพอรกษาเนอเรองไวมใหสญหาย เจาพระยาพระคลง (หน) ครงด ารงต าแหนงเปน หลวงสรวชต (หน) ไดแตง เรองอเหนาค าฉนทขน แตไมไดแตงทงเรองตดตอนมาเฉพาะบางสวนเทานนโดยเรมตงแต อเหนาเผาเมองดาหาในวนอภเษกของบษบากบจรกา แลวปลอมเปนจรกาลกพานางบษบาไปไว ในถ าจนถง ตอนกลบไปแกสงสยทเมองดาหา ระหวางทางไดพบจรกาจงท าทคร าครวญสงสารนางบษบาเพอกลบเกลอนความผด สมยรตนโกสนทร พระบาทสมเดจพระพทธยอดฟาจฬาโลกมหาราชกทรงพระราชนพนธบทละคร อเหนาขน โดยยงคงเคาโครงเรองเดม ตอมาพระบาทสมเดจพระพทธเลศหลานภาลยไดพระราชนพนธขนมาใหมทงหมดโดยใชเคาโครงเรองของอเหนาเลก เนองจากทรงเลงเหนวา พระราชนพนธบทละคร อเหนาในพระบาทสมเดจพระพทธยอดฟาจฬาโลกมหาราชมเนอความเขากนไมสนทกบบทเมอครงกรงเกาและน ามา เลนละครไดไมเหมาะ จงทรงพระราชนพนธใหมใหสน และ สอดคลองกบทาร าโดยรกษากระบวนการเดม แลวพระราชทานใหสมเดจพระเจาบรมวงศเธอ เจาฟาฯ กรมหลวงพทกษมนตรซงเชยวชาญในการละคร ไดน าไปประกอบทาร าและฝกซอมจนเหนสมควรวาด แลวจงร าถวายใหทอดพระเนตรเพอใหมพระบรมราชวนจฉยอกครง กลอนบทละครร า เรองอเหนาจงไดเสรจสมบรณและไดรบการยกยองจากวรรณคดสโมสรวาเปนยอดของกลอนบทละครร า

ใบควำมรท ๒


๘


เลม ๑

ใบงำนท ๒

๑. เรองอเหนา เขามาในประเทศไทยในรชสมยใด

………………………………………………………………………………………………………………………………………………

๒. นทานปนหย หรอ เรองอเหนา เผยแพรเขามาสประเทศไทยไดอยางไร

………………………………………………………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………………………………………………………………………

๓. ใครเปนผแตงเรอง อเหนาเลก เมอครงกรงศรอยธยา

………………………………………………………………………………………………………………………………………………

๔. ใครเปนผแตงกลอนบทละคร เรอง ดาหลง หรอ อเหนาใหญ เมอครงกรงศรอยธยา

………………………………………………………………………………………………………………………………………………

๕. เหตใดบทละครเรองดาหลง หรอ อเหนาใหญ จงไมไดรบความนยมเหมอนกบอเหนาเลก

………………………………………………………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………………………………………………………………………

ค าสง ใหนกเรยนตอบค าถามตอไปน (๑๐ คะแนน)


๙


เลม ๑

๖. หลงจากเสยกรงศรอยธยาครงท ๒ ในปพ.ศ. ๒๓๑๐ สงผลกระทบตอกลอนบทละครเรองอเหนาอยางไรบาง ............................................................................................................................. ...................................

………………………………………………………………………………………………………………………………………………

๗. ใครเปนผแตง เรอง อเหนาค าฉนท ในสมยธนบร

………………………………………………………………………………………………………………………………………………

๘. พระบาทสมเดจพระพทธเลศหลานภาลยไดทรงพระราชนพนธกลอนบทละครเรอง อเหนา ขนมาใหมดวยสาเหตใด ………………………………………………………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………………………………………………………………………

............................................................................................................................. ...................................

๙. พระราชนพนธกลอนบทละครเรอง อเหนา ของพระบาทสมเดจพระพทธเลศหลานภาลยด าเนนเรองตามเคาโครงของอเหนาส านวนใด ............................................................................................................................. ...................................

……………………………………………………………………………………………………………………………………………..

๑๐. กลอนบทละครร า เรอง อเหนาพระราชนพนธของพระบาทสมเดจพระพทธเลศหลานภาลยไดรบการยกยองอยางไร ………………………………………………………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………………………………………………………………………


๑๐


เลม ๑

เรองยออเหนำกอนถง ตอน ศกกะหมงกหนง

ในดนแดนชวาแตโบราณมกษตรยราชวงศหนง คอ วงศอสญแดหวา หรอ วงศเทวา กลาวกนวา แตเดมกอนจะมการกอตงราชวงศน เมองหมนหยา ซงไดชอวาเปนเมองทยงใหญและรงเรองมากเมองหนงเจาเมองมธดาสองคซงมสรโฉมงดงามมาก พระองคคดจะแตงการสยมพรใหกบธดาทงส แตหากษตรยทคควรไมได ตอมามเหตเกดขนคอมพระขรรคชยกบธงผดขนทหนาพระลาน ท าใหเกดขาวยากหมากแพง ชาวเมองพากนเดอดรอนโดยถวนทว เจาเมองหมนหยาจงปาวประกาศใหกษตรยเมองตางๆ มาถอนพระขรรคกบธงออกเพอแกอาถรรพ ถาผใดท าไดส าเรจจะยกราชธดาทงสและสมบตใหกงหนง กษตรยเมองตางๆ พากนมาอาสาทจะถอนธงกบพระขรรคแตกไมมใครสามารถท าได องคปะตาระกาหลา เทวดาทมาสถต ณ เขาไกรลาส ไดมอบหมายใหโอรสทงส คอ กเรปน ดาหา กาหลง และ สงหดสาหร ไปชวยถอนธงกบพระขรรคไดส าเรจ แต เทวราชทงสไมขอรบราชสมบตจากทาวหมนหยา หากขอเพยงแคราชธดาไปเปนคครองและจะ ไปสรางเมองอยเอง

เทวาทงสพระองคพาราชธดาของทาวดาหาไปสรางเมองใหมในดนแดนททรงพอพระทย และไดตงชอ เมองตามพระนามของจาวผครองนครทงส คอ กเรปน ดาหา กาหลง และ สงหดสาหร สเมองน จงนบเปนเมองทยงใหญดวยเกยรตยศและศกดศร และเรยกวงศตระกลของตนเองวาวงศอสญแดหวา หรอ วงศเทวญ เปนทยอมรบและยกยองของหวเมองนอยใหญ และ เฉพาะสเมองนเทานนทสามารถตงต าแหนงมเหสได ๕ องค อนไดแก ประไหมสหร มะเดหว มะโต ลก และ เหมาหลาหง ตามล าดบ

สวนความเกยวพนระหวางวงศอสญแดหวา กบเมองหมนหยานน เรยกไดวาเกยวดองกนเพราะวงศ อสญแดหวารนตอๆ มาลวนไดธดาเมองหมนหยามาเปนประไหมสหร ในสมยตอมาทาวหมนหยามพระธดา ททรงพระสรโฉมงดงามอก ๓ พระองค คอ นหลาอรตา ดาหราวาต และจนดาสาหร ทาวกเรปนมาขอนางนหลาอรตาไปเปนประไหมสหร สวนนางดาหราวาตกถกทาวดาหาขอไปเปนประไหมสหรเชนเดยวกน ทาวดาหาและทาวกเรปนจงสญญากนวา ถาหากฝายหนงมพระโอรสและอกฝายมพระราชธดากจะใหหมน กนทนท สวนนางจนดาสาหรนนไดอภเษกกบโอรสทาวมงกนและไดครองเมองหมนหยา ทาวกเรปนมโอรสองคแรกกบมเหสต าแหนงลกชอวากะหรดตะปาต ตอมามโอรสกบประไหมสหร เปนหนมรปงามและเกงกลาสามารถชออเหนาหรอระเดนมนตร มพระธดาชอวยะดา สวนทาวดาหามพระธดา กบประไหมสหรชอบษบา และมพระโอรสชอสยะตรา ทาวกเรปนหมนหมายนางบษบาไวใหกบอเหนา สวนทาวดาหา กหมนหมายวยะดาไวใหกบสยะตรา

ใบควำมรท ๓


๑๑


เลม ๑

ฝายประไหมสหรเมองหมนหยา ไดใหก าเนดพระธดาชอ จนตะหราวาต มอายรนราวคราวเดยวกนกบ

อเหนา ทางดานประไหมสหรของเมองสงหดสาหรไดใหก าเนดพระโอรสชอ สหรานากง และ เมองกาหลงไดก าเนดธดากบประไหมสหรชอสกาหนงหรด ไดหมนหมายไวกบสหรานากงและไดใหก าเนดพระธดาอกหนงองคกบมเหสในต าแหนงลกชอบษบารากา เปนคหมายของกะหรดตะปาต

เมออเหนาเจรญวยจนอายได ๑๕ ชนษา กมความเชยวชาญเกงกลาสมเปนโอรสกษตรย ตอมา พระมารดาของประไหมสหรเมองหมนหยา ซงเปนพระอยยกาของอเหนา บษบา และ จนตะหรา ทวงคต ทาวหมนหยาจงมราชสารแจงไปยงเมองกเรปน และ เมองดาหา ทาวกเรปนจงใหอเหนาน าเครองเคารพศพไปรวมงาน ครนอเหนาไปถงเมองหมนหยา ไดเขาเฝาทาวหมนหยา และพบกบ จนตะหรา ธดาเจาเมองจงนกรกคดใครไดนางเปนชายา จนพธถวายพระเพลงเสรจแลวกยงไมยอมกลบเมองกเรปน ทาวกเรปนเหนวางานศพกเสรจสนแลวจงใหคนถอหนงสอไปตามตวอเหนากลบ โดยบอกเหตผลวาพระมารดาทรงครรภแกใกลประสต อเหนาตองจ าใจกลบวงแตไดเขยนเพลงยาวและฝากแหวนสองวง ขอแลกกบสไบของนางจนตะหรา เมออเหนาถงเมองกเรปน กทราบวาประไหมสหรใหก าเนดธดา ชอวยะดา และ ทาวดาหาไดสขอตนาหงนไวใหกบสยะตรานองชายบษบา เมออเหนากลบมากเรปนกคร าครวญคดถงแต จนตะหรา ทาวกเรปนจงมราชสารเรงรดไปยงทาวดาหาเพอจะจดการววาหระหวางอเหนากบบษบาใหเปนทเรยบรอย

ฝายอเหนาเมอทราบวาจะตองแตงงานกบบษบา จงออกอบายขออนญาตทาวกเรปนออกประพาสปา แลวปลอมตวเปนนายโจรชอ มสารปนหยใหพเลยงและไพรพลปลอมเปนชาวบานปาทงส นเดนทางมงหนาสภเขาปะราปใกลเมองหมนหยา

กลาวถงกษตรยสามพนองอกวงศหนง องคแรกครองเมองปนจะรากน มธดาชอสการะวาต องครอง ครองเมองปกมาหงน มธดาชอ มาหยารศม มโอรสชอ สงคามาระตา องคทสามครองเมองบศสหนา เพงไป สขอนางดรสา ธดาเมองปะตาหร ามาเปนชายา ระหวางเดนทางกลบจากพธววาห พนองทงสามเมองกแวะพกนมสการฤาษสงปะลเหงะซงบ าเพญพรตอยเชงเขาปะราป

บทชมโฉมนางจนตะหรา

“ งามงอนออนระทวยนวยแนง ด าแดงนวลเนอสองส ผองพกตรผวพรรณดงจนทร นางในธานไมเทยมทน ” (อเหนา : พระบาทสมเดจพระพทธเลศหลานภาลย)

ภาพนางจนตะหรา ทมา : http://www.thaigoodview.com/node/68976


๑๒


เลม ๑ ระหวางทไพรพลของอเหนาพกอยทเชงเขาปะราป ประสนตาพเลยงของอเหนาไดลวงล าไปมเรอง

ววาทกบไพรพลของทาวบศสหนา ทาวบศสหนายกทพมารบกบอเหนาซงใชชอวา มสารปนหย ทาวบศสหนาถกมสารปนหยแทงตกมาตาย ทาวปนจะรากนและทาวปกมาหงนทราบจากฤาษสงปะลเหงะวา มสารปนหย คออเหนา จงยอมออนนอมไมสรบดวย ทงยกสการะวาต มาหยารศม และ สงคามาระตาใหแกอเหนาดวย จากนนอเหนากเขาเมองหมนหยา ไดลกลอบเขาหาจนตะหราไดนางเปนชายา แลวไดสองนางคอ มาหยารศม สะการะวาตเปนชายา และรบสงคามาระตาเปนนองชาย

ทาวกเรปนสงสารเรยกอเหนากลบเมองถงสองครง พรอมทงนดวนอภเษกระหวางอเหนากบบษบา แตอเหนาไมยอมกลบและสงความตดรอนนางบษบา ทาวกเรปนและทาวดาหาทราบเรองกขดเคอ งพระทย ทาวดาหาถงกบหลดปากวาถาใครมาขอบษบากจะยกให จรกาเจาชายรปชวตวด า ซงเปนระตเมองเลกเมองหนงและเปนอนชาของทาวลาส าแตอยากไดชายารปงามจงใหชางวาดรปราชธดาเมองตาง ๆ มาให ชางวาดผหนงไดเดนทางไปเมองดาหาและวาดรปนางบษบามาไดสองรป ระหวางทางองคปะตาระกาหลาไมพอพระทย ทอเหนาหนการแตงงานจงบนดาลใหรปนางบษบาหายไปรปหนง จรกาไดเหนรปของนางบษบากหลงใหลใฝฝนถงจนถงขนสลบไปในทนททเหนรปภาพ เมอฟนมาจงขอใหระตลาส าเชษฐาไปสขอให ทาวดาหาก าลงโกรธอเหนาอยประกอบกบไดพลงปากไปแลววาถามใครมาสขอกจะยกให จงจ าใจยกนางบษบาใหกบจรกาและก าหนดการววาหภายในสามเดอน

กลาวถงกษตรยอกวงศหนงสามพนอง องคพครองเมองกะหมงกหนงมพระโอรสรปงามชอวหยาสะก า องครองครองเมองปาหยงมพระธดา ๒ องค คอ นางรตนาระตกา และ รตนาวาต องคสดทองครองเมอง ประหมนสลดมพระโอรสชอ วหรากะระตา มพระธดาชอ บษบาวลศ อยมาวหยาสะก า โอรสทาวกะหมงกหนงเสดจประพาสปา ไดพบกบภาพวาดของนางบษบาทองคปะตาระกาหลาบนดาลใหหายไปกคลงไคลใหลหลงจนถงกบสลบไปเชนเดยวกนกบจรกา ทาวกะหมงกหนงรกและเหนใจพระโอรสมากจงใหคนไปสบหาวานาง ในภาพเปนใคร เมอทราบแลวจงสงราชทตไปสขอนางบษบาจากทาวดาหาแตทาวดาหาปฏเสธเพราะได ยกนางบษบาใหกบจรกาไปแลว จงท าใหเกดศกชงนางขน ศกในตอนนเรยกวา ศกกะหมงกหนง

ภาพนางบษบา ทมา : https://pantip.com/topic/34103786

บทชมโฉมนางบษบา

“ พกตรนองละอองนวลเปลงปลง ดงดวงจนทรวนเพงประไพศร อรชรออนแอนทงอนทรย ดงกนรลงสรงคงคาลย งามจรงพรงพรองทงสารพางค ไมขดขวางเสยทรงทตรงไหน ” (อเหนา : พระบาทสมเดจพระพทธเลศหลานภาลย)


๑๓


เลม ๑ ตอนท ๑

ก. ข.

ก. อเหนา ข. สยะตรา ค. สหรานากง ค. กะหรดตะปาต จ. ทาวดาหา จ. ทาวกเรปน ง. ทาวหมนหยา

ขอ ตวละครฝำยหญง ตวละครฝำยชำย

๑. บษบา

๒. ดาหราวาต

๓. จนดาสาหร

๔. จนตะหรา

๕. มาหยารศม

๖. นหลาอรตา

๗. สกาหนงหรด

๘. บษบารากา

๙. สการะวาต

๑๐. วยะดา

ใบงำนท ๓

ค าสง ตวละครฝายชายทก าหนดใหตอไปนเปนคครองของใคร ใหเขยนค าตอบลงไปในตาราง (๑๐ คะแนน)


๑๔


เลม ๑ ตอนท ๒

๑. ตนตระกลของวงศอสญแดหวาคอขอใด ก. ทาวกเรปน ข. ทาวดาหา ค. ทาวหมนหยา ง. องคปะตาระกาหลา

๒. เมองใดไมไดอยในวงศอสญแดหวา ก. ดาหา ข. กาหลง ค. หมนหยา ง. สงหดสาหร

๓. อะไรคอเหตผลทท าใหอเหนาไดพบกบนางจนตะหราเปนครงแรกทเมองหมนหยา ก. อเหนาไปท าศกทเมองหมนหยา ข. อเหนาถอราชสาสนของทาวกเรปนไปใหทาวหมนหยา ค. ทาวหมนหยามราชสาสนเชญใหอเหนาไปเยยมชมเมองหมนหยา ง. ทาวกเรปนใหเปนตวแทนน าเครองเคารพศพพระอยกไปทเมองหมนหยา

๔. อเหนาปลอมตวเปนโจรปา ชอ มสารปนหย ดวยจดประสงคใดเปนส าคญ ก. เขาปาเพอลาสตว ข. ไปชงตวนางดรสา ค. ไปหานางจนตะหรา ง. ไปปราบระตบศสหนา

๕. ขอใดกลาวไมถกตอง ก. นางดรสาเปนชายาของระตบศสหนา ข. มาหยารศมเปนธดาของระตปกมาหงน ค. ระตปนจาระกนเปนพชายของระตปกมาหงน ง. สงคามาระตาเปนนองชายของนางสะการะวาต

ค าสง ใหนกเรยนเลอกค าตอบทถกตองทสดเพยงค าตอบเดยวแลวกาลงในกระดาษค าตอบ (๑๐ คะแนน)


๑๕


เลม ๑

๖. เหตใดอเหนาจงปฏเสธการแตงงานกบนางบษบา

ก. คดวานางบษบาไมสวย ข. กลวทาวหมนหยาลงโทษ ค. ไดนางจนตะหราเปนชายาแลว ง. นางจนตะหราสงใหปฏเสธการแตงงาน

๗. ตวละครใดตางวงศจากตวละครอน ๆ ก. ระตลาส า ข. ระตปาหยง ค. วหยาสะก า ง. ทาวกะหมงกหนง

๘. “ ทาวดาหาโกรธอเหนา เนองจากอเหนาปฏเสธการอภเษกกบนางบษบา และแมจะทราบวาจรการปชว ตวด า ต าศกด แตเมอไดพลงปากไปแลววาใครมาขอกจะยกให จงจ าใจยกบษบา ใหจรกาและก าหนดการอภเษกภายในสามเดอน ” ขอใดไมสามรถอนมานไดจากขอความขางตน

ก. ทาวดาหาเปนผถอสจจะวาจา ข. ทาวดาหาตดสนใจโดยไมคดใหรอบคอบ ค. ทาวดาหามกตดสนใจโดยใชอารมณมากกวาเหตผล ง. ทาวดาหาวางแผนใหอเหนามาชงนางบษบาจากจรกา

๙. เหตใดรปวาดของนางบษบาทชางวาดน ามาใหจรกาจงเหลอเพยงรปเดยว ก. ลมพดหอบเอารปนางบษบาไปหนงรป ข. ชางวาดน าภาพไปขายใหกบทาวกะหมงกหนง ค. ชางวาดภาพลมรปภาพอกรปหนงไวทเมองดาหา ง. องคปะตาระกาหลาบนดาลใหรปภาพหายไปหนงรป

๑๐. ใครเปนผพบรปวาดของนางบษบาทหายไป ก. อเหนา ข. วหยาสะก า ค. ระตปาหยง ง. ทาวกะหมงกนง


๑๖


เลม ๑

พระรำชประวตพระบาทสมเดจพระพทธเลศหลานภาลย

พระบาทสมเดจพระพทธเลศหลานภาลย ทรงเปนพระมหากษตรยไทยล าดบท ๒ แหงราชวงศจกร ทรงประสตเมอ ๒๔ กมภาพนธ พ.ศ. ๒๓๑๐ ตรงกบวนพธ ขน ๗ ค า เดอน ๓ ปกน มพระนามเดมวา "ฉม" ( สมเดจพระเจาลกยาเธอ เจาฟากรมหลวงอศรสนทร ) พระองคทรงเปนพระบรมราชโอรสองคท ๔ ในพระบาทสมเดจพระพทธยอดฟาจฬาโลกมหาราช และ กรมสมเดจพระอมรนทรามาตยพระบรมราชชนน พนปหลวง ประสต ณ บานอมพวา แขวงเมองสมทรสงคราม ขณะนนพระบาทสมเดจพระพทธยอดฟาจฬาโลกมหาราช เปนหลวงยกกรบตรเมองราชบร พระบาทสมเดจพระพทธเลศหลานภาลยทรง เขารบการศกษา จากวดระฆงโฆสตาราม โดยฝากตวเปนศษยกบพระวนรต (ทองอย) เมอพระชนมาย ได ๘ พรรษา พระองคไดตามเสดจพระบรมชนกนาถ ไปราชการสงครามดวย และเมอพระองคมพระชนมายได ๑๖ พรรษา สมเดจพระบรมชนกนาถกไดปราบดาภเษกขนเปนพระมหากษตรย พระนามวา พระบาทสมเดจพระพทธยอดฟาจฬาโลก พระองคจงไดรบ การสถาปนาพระยศขนเปน สมเดจพระเจาลกเธอเจาฟากรมหลวง อศรสนทร เมอพระองคทรงมพระชนมายครบ ๒๒ พรรษา กได ทรงผนวช ณ วดพระศรรตนศาสดารามในพระบรมมหาราชวง และ เสดจจ าพรรษาทวดสมอราย (วดราชาธวาส) อยนาน ๓ เดอน (๑ พรรษา) จงทรงลาผนวช ตอมาในป พ. ศ. ๒๓๔๙ พระองคทรงไดรบสถาปนาเลอนยศขนเปน กรมพระราชวงบวรสถานมงคล หลงจากนนอกเพยง ๒ ป พระบาทสมเดจพระพทธยอดฟาจฬาโลกมหาราชเสดจสวรรคต พระองคจง เสดจเถลงถวลยราชสมบตเปนพระมหากษตรยล าดบท ๒ แหงราชวงศจกร พระนามวา พระบาทสมเดจ พระพทธเลศหลานภาลย เมอวนท ๗ กนยายน พ.ศ. ๒๓๕๒ ขณะมพระชนมาย ๔๒ พรรษา

ใบควำมรท ๔

พระบาทสมเดจพระพทธเลศหลานภาลย

ทมา : https://sites.google.com/site/pluemroy32/ phra-rach-prawati-rachkal-thi-2

https://sites.google.com/site/pluemroy32/


๑๗


เลม ๑

พระราชกรณยกจทส าคญ

พระบาทสมเดจพระพทธเลศหลานภาลย ทรงเอาพระทยใสท านบ ารงบานเมอง ใหมความเจรญ รงเรองในทก ๆ ดาน มพระราชกรณยกจทส าคญ ๆ ในดานตาง ๆ ดงน

๑. ดานการเมองการปกครอง พระบาทสมเดจพระพทธเลศหลานภาลย ทรงประกอบพระราช กรณยกจดานการเมองปกครองโดยยงคงรปแบบการปกครองแบบเดมแตมการตงเจานายทเปนเชอพระวงศ เขาดแลบรหารงานราชการตามหนวยงานตางๆ เชน กรมพระคลง ทรงพระกรณาโปรดเกลาฯ ใหพระเจา ลกยาเธอ กรมหมนเจษฎาบดนทรเปนผก ากบดแล เปนตน สวนดานการออกและปรบปรงกฎหมายในการปกครองประเทศทเออประโยชนแกประชาชนมากขน ไดแก พระราชก าหนดสกเลก โดยพระองคโปรดใหด าเนนการสกเลกหมใหม เปลยนเปนปละ ๓ เดอน ท าใหไพรสามารถประกอบอาชพได นอกจากนยงมการออกกฎหมายวาดวยสญญาทดน รวมถงพนยกรรมวาตอง ท าเปนลายลกษณอกษร และกฎหมายทส าคญทพระองคโปรดเกลาฯ ใหก าหนดขนในรชสมยของพระองค คอ กฎหมายหามซอขายสบฝน

๒. ดานเศรษฐกจ พระราชกรณยกจดานเศรษฐกจ ทส าคญคอการรวบรวมรายไดจากการคาขาย กบตางประเทศ ซงในสมยนไดมการเรยกเกบภาษอากรแบบใหมคอ การเดนสวนและการเดนนา การเดนสวนเปนการแตงตงเจาพนกงานไปส ารวจพนทเพาะปลกของราษฎร เพอคดอตราเสยภาษอากรทถกตอง ท าใหเกดความยตธรรมแกเจาของสวน สวนการเดนนาคลายกบการเดนสวน แตใหเกบหางขาวแทนการเกบภาษอากร

๓. ดานความสมพนธกบตางประเทศ ในรชสมยพระบาทสมเดจพระพทธเลศหลานภาลยไดมการ เจรญสมพนธไมตรกบตางประเทศทงประเทศเพอนบาน เชน พมา ญวน เขมร มลาย จน และประเทศในทวป ยโรป เชน โปรตเกส องกฤษ โดยมความสมพนธทงในทางการเมองและการคาขาย

๔. ดานสงคมและวฒนธรรม พระบาทสมเดจพระพทธเลศหลานภาลยทรงใหความส าคญตอการ ฟนฟพระพทธศาสนามาก ในรชสมยของพระองคมการสงสมณทตไปยงศรลงกา และพระองคทรงโปรดเกลาฯ ใหมการปฏสงขรณวดตางๆ ไดแก วดแจง และพระราชทานนามใหมวา วดอรณราชวราราม ใหเปนวดประจ ารชกาล และโปรดเกลาฯ ใหปฏสงขรณวดทายตลาด และพระราชทานนามใหมวา วดพทไธสวรรค อกทงยงทรงบรณปฏสงขรณวดอกหลายวด อาท วดหงสรตนาราม วดหนง วดบวรมงคล วดราชาธวาส วดราชบรณะ และวดโมฬโลกยาราม รวมทงทรงจ าหลกบานประตพระวหารศรศากยมนทวดสทศนฯ พระองคทรงปนหนพระพกตรพระพทธธรณศราชโลกนาถดลก พระประธานในวดอรณฯ และทรงปนหนพระพกตรพระปฏมาพระประธานในวดราชสทธารามดวยพระองคเอง รวมทงยงทรงโปรดเกลาฯ ใหมการแกไขปรบปรงการสอนพระปรยตธรรม และโปรดเกลาฯ ใหมการแปลบทสวดมนตจากภาษาบาลเปนภาษาไทย รวมถงซอมแซมพระไตรปฎกฉบบทขาดหายไป


๑๘


เลม ๑ พระบาทสมเดจพระพทธเลศหลานภาลยโปรดเกลาฯ ใหมการรอฟนพระราชพธตางๆ ทเคยมในอดตไดแก พระราชพธวสาขบชา ทเคยมในยคสมยของกรงสโขทยใหกลบมามความส าคญอก พระราชพธลงสรงและพระราชพธอาพาธพนาศ เมอเกดอหวาตกโรคระบาด

๕. ดานศลปกรรม พระบาทสมเดจพระพทธเลศหลานภาลย ทรงสนพระทย และทรงท านบ ารง ศลปวฒนธรรมของชาตทกแขนง ไมวาจะเปน ดานการชาง ไดแก งานปนพระประธานในพระอโบสถ วดอรณราชวราราม และ วดราชสทธาราม งานแกะสลกบานประตพระวหารทวดสทศนเทพวราราม การสรางสวนขวาในพระบรมมหาราชวง ดานการละคร ทรงฟนฟการละคร โดยทรงใหมการซอมทาร า แบบแผนประกอบการแตงบทพระราชนพนธ การละครมมาตรฐานในการร า เพลง และบท เปนแบบอยางของละครสบมาจนถงปจจบน ดานดนตร ทรงมความช านาญในเครองดนตร คอ ซอสามสาย และไดทรงพระราชนพนธเพลง บหลนลอยเลอน หรอบหลนลอยฟา ซงเปนเพลงทมความไพเราะมาก นอกจากนทรงรเรมใหมการขบเสภาประกอบปพาทยอกดวย

๖. ดานวรรณคด ทรงเปนกวทมพระปรชาสามารถ และทรงสนบสนนกวใหแตงวรรณคดกนอยาง แพรหลาย มกวทส าคญ ๆ นอกจากพระองคอกหลายคน ไดแก กรมหมนเจษฎาบดนทร (รชกาลท ๓) สนทรภ นายนรนทรธเบศร (อน) พระยาตรงคภบาล เปนตน นบไดวาสมยของพระองคนเปนยคทองแหงวรรณคดอกยคหนง ทรงพระราชนพนธวรรณคดส าคญ ๆ ไวหลายเรอง ไดแก บทละครทงละครในและละครนอก มหลายเรองทมอยเดมและทรงน ามาแตงใหม เพอใหใชในการแสดงได เชน รามเกยรต อณรท และอเหนา โดยเรองอเหนาน เรองเดมมความยาวมาก ไดทรงพระราชนพนธใหมตงแตตนจนจบ เปนเรองยาวทสดของพระองค วรรณคดสโมสรในรชกาลท ๖ ไดยกยองใหเปนยอดบทละครร าทแตงด ยอดเยยมทงเนอความ ท านองกลอนและกระบวนการเลนทงรองและร า ผลงานดานวรรณคดของพระบาทสมเดจพระพทธเลศหลานภาลย มดงน - กลอนบทละครเรองอเหนา - กลอนบทละครเรองรามเกยรต

- กลอนบทละครนอก ๕ เรอง ไดแก ไชยเชษฐ มณพไชย คาว สงขทอง และ ไกรทอง - กาพยเหชมเครองคาวหวานและวาดวยงานนกขตฤกษ - บทพากยโขน ตอน นางลอย นาคบาศ พรหมมาสตร และ เอราวณ - เสภาขนชางขนแผน

- ตอนพลายแกวเปนชกบนางพม, - นางวนทองหงนางลาวทอง - ตอนขนแผนขนเรอนขนชางไดนางแกวกรยา - ตอนขนแผนพานางวนทองหน


๑๙


เลม ๑

เสดจสวรรคต

ดวยผลงานดานภาษา ศลปะ และวฒนธรรมของพระองคเปนทประจกษเดนชดแกสายตาชาวโลก พระบาทสมเดจพระพทธเลศหลานภาลยจงทรงไดรบการเทดพระเกยรตจากองคการศกษาวทยาศาสตรและวฒนธรรมแหงสหประชาชาตหรอยเนสโก (UNESCO) เนองในอภลกขตสมยครบ ๒๐๐ ปแหงพระบรมราชสมภพเมอ ๒๔ กมภาพนธ พ.ศ. ๒๕๑๑ เพอเทดพระเกยรตในฐานะบคคลส าคญของโลก รฐบาลไทยจงไดก าหนดใหวนท ๒๔ กมภาพนธ ของทกปเปนวนศลปนแหงชาตมาจนถงทกวนน พระบาทสมเดจพระพทธเลศหลานภาลยทรงพระประชวรดวยโรคพษไข ทรงไมรสกพระองคเปนเวลา ๘ วน พระอาการประชวรกไดทรดลงตามล าดบ และเสดจสวรรคตเมอ วนท ๒๑ กรกฎาคม พ.ศ. ๒๓๖๗ สรรวมพระชนมพรรษาได ๕๗ พรรษา และครองราชยสมบตได ๑๕ ป


๒๐


เลม ๑

ใบงำนท ๔

ตอนท ๑

ก. พระบาทสมเดจพระนงเกลาเจาอยหว ข. การเดนสวน การเดนนา ค. ๗ กนยายน พ.ศ. ๒๓๕๒ ง. ๒๑ กรกฎาคม พ.ศ. ๒๓๖๗ จ. เพลงบหลนลอยเลอน ฟนฟการละคร ฉ. ๒๔ กมภาพนธ พ.ศ. ๒๓๑๐ ช. สงสมณทตไปยงศรลงกา รอฟนพระราชพธวนวสาขบชา ซ. กฎหมายหามซอขายสบฝน ฌ. พระบาทสมเดจพระพทธยอดฟาจฬาโลกมหาราช ญ. ฉม ฎ. กรมสมเดจพระอมรนทรามาตยพระบรมราชชนนพนปหลวง ฏ. กฎหมายตราสามดวง

ค ำตอบ ขอควำม ๑. พระนามเดม ๒. วนประสต ๓. พระราชบดา ๔. พระราชมารดา ๕. วนพระบรมราชาภเษก ๖. พระราชกรณยกจดานเศรษฐกจ ๗. พระราชกรณยกจดานการเมองการปกครอง ๘. พระราชกรณยกจดานดานสงคมและ

วฒนธรรม

๙. พระราชกรณยกจดานดานศลปกรรม ๑๐. เสดจสวรรรคต

ค าสง ใหนกเรยนจบคขอความใหสมพนธกน โดยน าตวเลอกทก าหนดใหเตมหลงขอความ ในตาราง (๑๐ คะแนน)


๒๑



ขอ ชอวรรณคด

๑. บทละครนอก เรอง แกวหนามา ลกษณวงศ มณพชย

๒. บทพากยโขน ตอน นางลอย หนมานเผากรงลงกา ทศกณฐลม

๓. บทละครใน เรอง อเหนา ศกนตลา อณรท

๔. เสภาขนชางขนแผน ตอน พลายแกวเปนชกบนางพม ขนแผนลแกโทษ ก าเนดพลายงาม

๕. กาพยพระไชยสรยา กาพยเหชมเครองคาวหวานวาดวยงานนกขตฤกษ กาพยหอโคลงประพาสธารทองแดง

๖. บทละครนอก เรอง ไกรทอง จนทโครพ กาก

๗. บทพากยโขน ตอน จองถนน ก าเนดหนมาน เอราวณ

๘. เสภาขนชางขนแผน ตอน ขนชางถวายฎกา ขนแผนพานางวนทองหน ก าเนดพลายชมพล

๙. บทละครนอก เรอง ไชยเชษฐ ปลาบทอง พกลทอง

๑๐. บทละครใน เรอง รามเกยรต ดาหลง มโนราห

ค าสง วรรณคดทก าหนดใหตอไปน ใหนกเรยนขดเสนใตชอวรรณคดทไมใชผลงาน การพระราชนพนธของพระบาทสมเดจพระพทธเลศหลานภาลย (๑๐ คะแนน)


๒๒


เลม ๑

ละครร า

ละครร า เปนศลปะการแสดงแขนงหนงของไทย ทประกอบดวยทาร า ดนตรบรรเลง และบทขบรอง

เพอด าเนนเรอง การแสดงละครร าแบงผแสดงออกเปน ๓ ประเภท คอ ตวพระ ตวนาง และตวประกอบ มการแตงองคทรงเครองตามบทดวยเสอผาอาภรณและเครองประดบทงามระยบจบตาตา มทาร าตามบทรองประสานท านองดนตรทบรรเลงจงหวะชา เรว เราอารมณใหเกดความรสกคกคก สนกสนาน หรอเศราโศก ตวละครสอความหมายบอกกลาวตามอารมณดวยภาษาทาทาง โดยใชสวนตางๆ ของรางกาย วาดลลาตามค ารอง จงหวะ และเสยงดนตร

ละครร าของไทยมหลายประเภท เชน ละครชาตร ละครใน ละครนอก ซง ละครทงสามประเภท มลกษณะของการแสดงทแตกตางกนดงตอไปน

๑. ละครชาตร เปนละครทมมาแตสมยโบราณ และมอายเกาแกกวาละครชนดอน ๆ มลกษณะ เปนละครเรคลายของอนเดยทเรยกวา “ ยาตร ” หรอ “ ยาตรา ” แปลวาเดนทางทองเทยว ละครยาตรานคอละครพนเมองของชาวเบงคลในประเทศอนเดย นยมเลนเรอง “ คตโควนท ” ซงเปนเรองอวตารของ พระวษณหรอพระนารายณ ตวละครมเพยง ๓ ตว คอ พระกฤษณะ นางราธะ และนางโคป ละครยาตราเกดขนในอนเดยนานแลว สวนละครร าของไทยเพงจะเรมเลนในสมยตอนตนกรงศรอยธยา จงมโอกาสเปนไปไดทละครไทยอาจไดแบบอยางจากละครอนเดย เนองจากศลปวฒนธรรมของอนเดยแพรหลายมายงประเทศตาง ๆ ในแหลม อนโดจน เชน พมา มาเลเซย เขมร และไทย จงท าใหประเทศเหลานม วฒนธรรม และขนบธรรมเนยมประเพณทคลายกนอยมาก ละครชาตรโดยสวนใหญนยมเลนเรอง มโนหรา

๒. ละครนอก มมาตงแตครงกรงศรอยธยา เปนละครทแสดงกนนอกราชธาน สนนษฐานวาพฒนา มาจากการละเลนพนเมอง ทมการรองแกกนไปมา แลวตอมาภายหลงจบเนอหาเปนเรองเปนตอนขน เปนละครทดดแปลงและววฒนาการมาจากละคร “ โนหรา ” หรอ “ ละครชาตร ” โดยปรบปรงวธแสดงตางๆ ตลอดจนเพลงรอง และดนตรประกอบใหแปลกออกไป ในอดตมตวแสดงเปนชายลวน ด าเนนเรองเรวและตลกขบขน เพงเรมมตวแสดงเปนหญงในสมยปลายรชกาลท ๔ เมอโปรดเกลาฯ ใหยกเลกการหามมใหบคคลทวไปมละครผหญง ละครนอกมตวละครครบทกตวตามเนอเรอง ไมจ ากดจ านวนดนตร ใชวงปพาทย มฉากเปนผามาน มประตเขาออก ๒ ประต หลงฉากเปนทแตงตว และส าหรบใหตวละครพก หนาฉากเปนทแสดง

ใบควำมรท ๕


๒๓


เลม ๑

ภาพการแสดงละครในเรองอเหนา ตอน ฤทธเทวาปะตาระกาหลา ณ โรงละครแหงชาต ทมา : https://www.facebook.com/465243816905852/posts

ตงเตยงตรงกลางหนาฉาก การแตงกายเลยนแบบเครองตนของกษตรย ตวพระสวมชฎา ตวนางสวมเครองประดบศรษะตามฐานะเชน มงกฎกษตร รดเกลายอด รดเกลาเปลว และกระบงหนาเสอผาปกดนเลอมแพรวพราว การแสดง มคนบอกบท มตนเสยงและลกคส าหรบรองบางตวละครอาจรองเอง การร าเปนแบบแคลวคลองวองไวพรงเพรา จงหวะของการรองและการบรรเลงดนตรคอนขางเรว เวลาเลนตลกมกเลนนานๆ ไมค านงถงการด าเนนเรอง และไมถอขนบธรรมเนยมประเพณ เชน ตวกษตรยหรอมเหสจะเลนตลกกบเสนากได เรมตนแสดงกจบเรองทเดยวไมมการไหวคร เรองทละครนอกแสดงไดสนกสนานเปนทนยมแพรหลายมหลายเรอง บททสามญชนแตงไดแก เรองแกวหนามา ลกษณวงศ และจนทโครพ บททเปนพระราชนพนธในรชกาลท ๒ ไดแก เรอง สงขทอง ไชยเชษฐ คาว มณพชย และไกรทอง

๓. ละครใน เปนละครทเกดขนในพระราชฐาน จงเปนละครทมระเบยบแบบแผน สภาพ ละครใน มความมงหมายส าคญอย ๓ ประการ คอ รกษาศลปะของการร าอนสวยงาม รกษาขนบธรรมเนยมประเพณอยางเครงครด รกษาความสภาพทงบทรองและเจรจา เพราะฉะนนเพลงรอง เพลงดนตร จงตองด าเนนจงหวะคอนขางชาเพอใหร าไดออนชอยสวยงาม ดนตรใชวงปพาทย จะเปนวงเครองหาเครองคหรอเครองใหญกได โรงมลกษณะเดยวกบโรงละครนอกแตมกเรยบรอยสวยงามกวาเพราะใชวสดทมคากวาเนองจากมกจะเปนละครของเจานาย หรอผดมฐานะ เครองแตงกายกเปนแบบเดยวกบละครนอกแตถาแสดงเรองอเหนา ตวพระบางตวจะสวมศรษะดวยปนจเหรจในบางตอน (ปนจเหรจในสมยปจจบนมกน าไปใชในการแสดงเรองอนๆดวย) การแสดง มคนบอกบท ตนเสยง ลกค การรายร าสวยงามตามแบบแผน เนองจากรกษาขนบประเพณเครงครดการเลนตลกจงเกอบจะไมมเลยบททแตงใชถอยค าสภาพ ค าตลาดจะมบางกในตอนทกลาวถงพลเมอง ใชผแสดงเปนผหญงตวประกอบอาจจะเปนผชายบาง เรองทใชแสดงละครใน แตโบราณมเพยง ๓ เรอง คอเรองรามเกยรต อเหนา และอณรท ภายหลงไดมเพมเรองอนขนบาง เชน เรองศกนตลา พระราชนพนธในรชกาลท ๖


๒๔


เลม ๑

ใบงำนท ๕

ขอ

ขอความทก าหนดให

ค าตอบ

๑ มลกษณะคลายละครเรของชาวเบงคลประเทศอนเดย ทนยมเลนเรอง “ คตโควนท ” ซงเปนเรองอวตารของพระวษณ หรอพระนารายณละครนอก ละครใน ละครชาตร

ละครนอก ละครใน ละครชาตร

๒ ในอดตมตวแสดงเปนชายลวน เพงเรมมตวแสดงเปนหญงในสมยปลายรชกาลท ๔


๓ การด าเนนเรองเรว ตลกขบขน และมกเลนชวงตลกนาน ละครนอก ละครใน ละครชาตร ๔ นยมเลนเรอง มโนหรา ละครนอก ละครใน ละครชาตร ๕ เปนละครทเกดขนในพระราชฐาน มระเบยบแบบแผน สภาพ

เพลงรองและดนตรด าเนนจงหวะคอนขางชา ละครนอก ละครใน ละครชาตร

๖ เรองทใชแสดงแตโบราณมเพยง ๓ เรอง คอเรองรามเกยรต อเหนา และอณรท ภายหลงไดมเพมเรองอนขนบาง เชน เรองศกนตลา พระราชนพนธในรชกาลท ๖


๗ เรมตนแสดงโดยไมมบทไหวคร ละครนอก ละครใน ละครชาตร ๘ เรองทนยมแสดงมหลายเรอง เชน แกวหนามา ลกษณวงศ

จนทโครพ สงขทอง ไชยเชษฐ คาว มณพชย และไกรทอง ละครนอก ละครใน ละครชาตร

๙ ตวแสดงหลกเปนผหญงลวน อาจมตวประกอบเปนผชายบาง ละครนอก ละครใน ละครชาตร ๑๐ มความมงหมายส าคญอย ๓ ประการ คอ รกษาศลปะของการ

ร าอนสวยงาม รกษาขนบธรรมเนยมประเพณอยางเครงครด รกษาความสภาพทงบทรองและเจรจา


ค าสง ใหนกเรยนขดเสนใตค าตอบทสมพนธกบขอความทก าหนดใหทางซายมอ (๑๐ คะแนน)


๒๕


เลม ๑

ความรประกอบเรองอเหนา

เพลงหนาพาทยทใชการประกอบการแสดงละคร

ในการศกษากลอนบทละครเรองอเหนาใหมความเขาใจอยางลกซงและไดอรรถรสจากการประพนธนน จ าเปนอยางยงทนกเรยนจะตองมพนความรเกยวกบรปแบบการประพนธ ทมาของวรรณคด รวมถงประวตของผแตงดงทไดกลาวมาแลวในใบความรกอนหนาน แตยงมเกรดความรยอย ๆ อกหลายสวนทยงไมไดกลาวถงและน ามาอธบาย เชน ความรเกยวกบเพลงหนาพาทยของกลอนบทละคร ความรเกยวกบต าแหนงของ เสนา พเลยง และ นางก านล ของตวละครเอกซงจะน ามากลาวตามล าดบดงตอไปน เพลงหนาพาทย คอ เพลงทใชบรรเลงประกอบกรยา พฤตกรรมตางๆ และอารมณของตวละคร เชน เพลงโอดส าหรบรองไห เสยใจ เพลงกราวร าส าหรบเยาะเยยสนกสนาน เพลงเชดฉานส าหรบพระรามตามกวาง เพลงแผละส าหรบครฑบน เพลงคกพาทยส าหรบทศกณฐแสดงอทธฤทธความโหดราย หรอส าหรบ หนมานแผลงอทธฤทธ หาวเปนดาวเปนเดอน เปนตน เพลงหนาพาทยแบงตามหนาทการน าไปใชประกอบการแสดงของตวละคร แบงได ๗ ลกษณะ คอ ๑. เพลงหนาพาทยประกอบกรยาไปมา ไดแก ๑.๑ เพลงเสมอ ใชประกอบกรยาการเดนทางระยะใกล ไปชาๆ ไมรบรอน ๑.๒ เพลงเชด ใชประกอบกรยาการเดนทางระยะไกลไปมาอยางรบรอน ๑.๓ เพลงโคมเวยน ใชประกอบกรยาการเดนทางในอากาศของเทวดาและนางฟา ๑.๔ เพลงแผละ ใชประกอบกรยาการไปมาของสตวมปก เชน นก ครฑ ๑.๕ เพลงชบ ใชประกอบกรยาไปมาของตวละครศกดต า เชน นางก านล ๒. เพลงหนาพาทยประกอบการยกทพ ไดแก ๒.๑ เพลงกราวนอก ส าหรบการยกทพของมนษย ลง ๒.๒ เพลงกราวใน ส าหรบการยกทพของยกษ ๓. เพลงหนาพาทยประกอบความสนกสนานราเรง ไดแก ๓.๑ เพลงกราวร า ส าหรบกรยาเยาะเยย ๓.๒ เพลงสนวล เพลงชา เพลงเรว ส าหรบแสดงความรนเรง ๓.๓ เพลงฉยฉาย แมศร ส าหรบแสดงความภมใจในความงาม

ใบควำมรท ๖


๒๖


เลม ๑

เพลงหนาพาทยทใชในบทละครเรองอเหนา

๔. เพลงหนาพาทยประกอบการแสดงอทธฤทธปาฏหารย ไดแก ๔.๑ เพลงตระนมตร ส าหรบการแปลงกาย ชบคนตายใหฟน ๔.๒ เพลงคกพาทย ส าหรบการแสดงอทธฤทธ หรอเหตการณอนนาสะพรงกลว ๔.๓ เพลงรว ใชทวไปในการส าแดงเดช หรอแสดงปรากฏการณโดยฉบพลน ๕. เพลงหนาพาทยประกอบการตอสและและตดตาม ไดแก ๕.๑ เพลงเชดนอก ส าหรบการตอสหรอการไลตดตามของตวละครทไมใชมนษย เชน หนมานไลจบนางสพรรณมจฉา หนมานไลจบนางเบญจกาย ๕.๒ เพลงเชดฉาน ส าหรบตวละครทเปนมนษยไลตามสตว เชน พระรามตามกวาง เพลงเชดกลอง ส าหรบการตอส การรกไลฆาฟนกนโดยทวไป ๕.๓ เพลงเชดฉง ใชประกอบการร ากอนทจะใชอาวธส าคญหรอกอนกระท ากจส าคญ ๖. เพลงหนาพาทยประกอบการแสดงอารมณทวไป ไดแก ๖.๑ เพลงกลอม ส าหรบการขบกลอมเพอการนอนหลบ ๖.๒ เพลงโลม ส าหรบการเขาพระเขานาง การเลาโลมดวยความรก ๖.๓ เพลงโอด ส าหรบการรองไห ๖.๔ เพลงทยอย ส าหรบอารมณเสยใจ เศราใจในขณะทเคลอนทไปดวย เชน เดนพลางรองไหพลาง ๗. เพลงหนาพาทยเบดเตลด ไดแก ๗.๑ เพลงตระนอน แสดงการนอน ๗.๒ เพลงลงสรง ส าหรบการอาบน า ๗.๓ เพลงเซนเหลา ส าหรบการกน การดมสรา เพลงหนาพาทยทใชในกลอนบทละครเรองอเหนา ตอนศกกะหมงกหนง ในแบบเรยนวรรณคดวจกษ มปรากฏดงน ๑. เพลงเสมอ ใชประกอบกรยาการเดนทางระยะใกล ไปชาๆ ไมรบรอน ใชประกอบตอนททาว ดาหาเสดจกลบเขาไปในทประทบหลงจากปฏเสธการสขอนางบษบากบทตททาวกะหมงกหนงสงมา ตอนท กะหรดตะปาตแตงองคทรงเครองแลวเสดจขนเฝาทาวกเรปน เปนตน ๒. เพลงเชด ใชประกอบกรยาการเดนทางระยะไกลไปมาอยางรบรอน ใชประกอบในตอนทดะหมงเสนารบค าสงจากทาวกเรปน ใหน าสารไปมอบใหกบอเหนาและทาวหมนหยาทเมองหมนหยา ตอนทต ามะหงง และดะหมงเสนาของเมองกาหลงยกทพมาชวยรบทเมองดาหา เปนตน ๓. เพลงเชดฉง ใชประกอบการร ากอนทจะใชอาวธส าคญหรอกอนกระท ากจส าคญ ปรากฏในตอนทสงคามาระตาทาสกบวหยาสะก า


๒๗


เลม ๑

ต าแหนงตาง ๆ ในเรองอเหนา

๔. เพลงโอด ส าหรบการรองไห ปรากฏในตอนทอเหนาไปลานางจนตะหราเพอมาชวยรบท เมองดาหาและถกนางจนตะหราตดพอตอวา ตอนทระตปาหยงและระตประหมนโอดครวญ เมอเหนศพของ ทาวกะหมงกหนงและวหยาสะก า ๕. เพลงพญาเดน ประกอบกรยาการเดนไปมาของตวละครสงศกด ปรากฏในตอนทวหยาสะก า สกบสงคามาระตา ๖. เพลงกลอนโยน การเดนทางเปนรวขบวน หรอประกอบการยกทพ หรอ ขบวนพยหยาตราทมศกดศร พรงพรอม ดวยเครองอสรยยศทงหลาย ปรากฏในตอนทอเหนารบกบทาวกะหมงกหนง

๗. เพลงกลอง (เชดกลอง) ส าหรบการตอส การรกไลฆาฟนกนโดยทวไป ปรากฏในตอนทอเหนา รบกบทาวกะหมงกหนง

เนองจาก อเหนา เปนวรรณคดทไดรบอทธพลมาจากชวา จงท าใหมค าทมาจากภาษาชวาปะปนอยในเรองเปนจ านวนมาก ซงสวนหนงเปนค าทบอกถงต าแหนงหนาทของตวละคร หากนกเรยนไมท าความเขาใจใหดอาจเกดความสบสนคดวาเปนชอตวละคร แลวอาจท าใหเกดความเขาใจเนอเรองผดพลาดได ต าแหนงตาง ๆ ทนกเรยนควรรในเรองอเหนามดงน

๑. ต าแหนงมเหส ม ๕ ต าแหนงตามล าดบ คอ ๑.๑ ประไหมสหร เลอนจากค าสนสกฤต คอ ค า ปรม กบ ไอศรยะ รวมเปน ปะระไมศรยะ ใชเปนอตถลงค, ในบทละครอเหนาใช ประไหมสหร แปลวา อครมเหส คอ ราชน ๑.๒ มะเดหว เพยนเสยงมาจากค าบาลสนสกฤต คอ มหาเทว เปนมเหสองครองจาก ประไหมสหร ๑.๓ มะโต เพยนเสยงมาจาก ภาษาสนสกฤต คอ มาตฤ เปนมเหสล าดบท ๓ ๑.๔ ลก มเหสล าดบท ๔ ในเนอเรองคอพระมารดาของกะหรดตะปาต ๑.๕ เหมาหลาหง มเหสล าดบท ๕ ๒. ต าแหนงเสนาผใหญ ม ๔ ต าแหนง คอ ๒.๑ ปาเตะ เสนาผใหญของชวาเทยบไดกบ สมหพระราชวงของไทยเนอหาในแบบเรยนกลาวถงเสนาปาเตะแหงเมองดาหา ในตอนททหารซงเปนกองรอยสอดแนมของเมองดาหาเขามารายงาน ขาวศกแลวปาเตะจงน าความไปกราบทลตอทาวดาหา ดงค ากลอนทวา “ เมอนน ปาเตะตกใจไหวหวน

ใหจดเอาถอยค าส าคญ แลวผายผนเขาพระโรงรจนา ”


๒๘


เลม ๑

๒.๒ ต ามะหงง เปนต าแหนงเสนาบดผใหญในชวา เทยบไดกบ ต าแหนงสมหนายก ของไทย ในเนอหาแบบเรยน กลาวถงเสนา ต ามะหงง ของสองเมอง คอ ต ามะหงง ของเมองกเรปนซงอยกบอเหนา และเปนก าลงส าคญในการจดทพ และเปนเสนาผใหญทอเหนาไววางใจใหไปเปนตวแทนเขาเฝาเทาดาหาในตอนทยกทพมาถงเมองแลวแตไมกลาเขาเฝา เนองจากรดวามความผดตดตวและชวยกราบทลใหทาวดาหาคลายความโกรธเคอง ในค ากลอนทวา

“ ครนถงเนนทรายชายทง แวนแควนแดนกรงดาหา จงใหหยดกองทพตงพลบพลา ทตองนามครฑาเกรยงไกร แลวบญชาใหต ามะหงง ทานจงรบเขาไปกรงใหญ ทลศรปตราเรองชย แกไขอยาใหเคองบาทา ”

ตวละครในต าแหนง ต ามะหงง อกตวหนงทมบทบาทในตอนนคอ ต ามะหงง ของเมอง กาหลงทเปนตวแทนคมก าลงพลจากเมองกาหลงมาพรอมกบเสนา ดะหมง เนองจากทาวกาหลงไมมโอรส ดงปรากฏค ากลอนวา “ บดนน ต ามะหงงกาหลงกรงใหญ

ทงดะหมงมหาเสนาใน เรงเกณฑทพชยฉบพลน จดทหารอาสาไดหาหมน แตพนก าแหงแขงขน ชางมาอาวธครบครน ธงส าคญคอยน าด าเนนพล ”

๒.๓ ดะหมง ต าแหนงเสนาบดผใหญของชวา เทยบไดกบขนนางฝายมหาดไทย ตวละครต าแหนงนปรากฏในวรรณคดตอนทเรยน ๒ ตวคอ ดะหมง ของเมองกาหลง ทคมกองทพมากบต ามะหงง ดงรอยกรองทกลาวไปแลวขางตน และ ดะหมง ของเมองกเรปนทถอสารจากทาวกเรปนไปใหอเหนาและทาวหมนหยาทเมองหมนหยา เนอความวา “ บดนน ฝายดะหมงกเรปนกรงศร

ครนถงหมนหยาธาน กตรงไปยงทประเสบน ขนบนชานพกต าหนกนอก พอเหนเสดจออกกดาหยน จงขาไปใกลองคพระทรงธรรม อภวนทแลวถวายสารา”

๒.๔ ยาสา ต าแหนงเสนาบดผใหญของชวา เทยบไดกบ เสนาบดฝายตลาการของไทย ตวละคร ยาสา ในตอนน กลาวถงเสนาต าแหนง ยาสา ของเมองดาหา ในตอนเบกราชทตของผถอสารของทาวกะหมงกหนงเขาเฝาทาวดาหา “ยาสาบงคมบรมนาถ เบกทตถอราชสารศร จงด ารสตรสสงไปทนท ใหเสนน าแขกเมองมา”


๒๙


เลม ๑ และในตอนทต ามะหงงจากเมองกเรปนซงเปนตวแทนของอเหนา มาขอเขาเฝาทาวดาหา ต ามะหงงกไดแจงคามประสงคกบ ยาสา เพอให ยาสาพาเขาเฝา ดงน “ ครนถงจงแจงคด แกยาสาเสนคนขยน บดนองคอเหนากเรปน กรธาทพขนธยกมา สองทพกบกะหรดตะปาต มาชวยบรดาหา จงพาเราเขาพระผานฟา จะกราบทลกจจาใหแจงการ ” ๓. ต าแหนงพเลยงพระโอรส ม ๔ ต าแหนง คอ ยะรเดะ ปนตา กะระตาหลา และ ประสนตา พเลยงของอเหนาทมบทบาทในตอนนมเพยงคนเดยว คอ ต าแหนงประสนตา ทปรากฏในตอนทอเหนาออกเดนทางจากเมองหมนหยาแลวอาลยอาวรณถงชายาทงสามคน ประสนตาจงชวนคยเพอใหอเหนาคลายความทกขวา “บดนน ประสนตาพเลยงโฉมฉาย

ขชางพระทนงมาขางทาย เหนพระไมสบายคลายทกขทน จงเสแสรงแกลงกลาววาจา ปานสนกกวาทกแหงหน แตเหนมามากมายหลายต าบล กยงไมชอบกลเหมอนปาน แมนไมมราชการงานเดอน คงจะมาปลกเรอนอยทน น าทาหางายสบายด สารพดจะมไมยากใจ ถาเลกทพกลบมาหมนหยา จะจ าปาไวทลแถลงไข ใหพระพาสามสมรอรไท มาประพาสพรรณไมใหส าราญ”

๔. ต าแหนงพเลยงพระธดา ม ๔ ต าแหนง คอ บาหยน สาเหงด ประเสหรน และ ประลาหงน ซงต าแหนงพเลยงพระธดาทงสไมไดมบทบาทในเนอเรองตอนศกกะหมงกหนง


๓๐


เลม ๑

ใบงำนท ๖


๑. เพลงหนาพาทยคอเพลงทบรรเลงเพอใชประกอบบทเจรจาของตวละคร

๒. เพลงเสมอ ใชประกอบกรยาการเดนทางระยะใกล ไปชาๆ ไมรบรอน

๓. เพลงเชด ใชบรรเลงประกอบกรยาทตรงกนขามกบเพลงเสมอ

๔. เนอหาในเรอง อเหนา ตอนศกกะหมงกหนง มเพลงหนาพาทยชอเพลงคกพาทย

๕. มะเดหว คอ ต าแหนงมเหสล าดบท ๒ ของชวา เพยนเสยงมาจากมหาเทว ในภาษาสนสกฤต

๖. ต าแหนงเสนาชนผใหญของชวาม ๔ ต าแหนง คอ ปาเตะ ต ามะหงง ยาสา และ ปนตา

๗. พเลยงของอเหนาทมบทบาทมากทสดในตอน ศกกะหมงกหนง คอ ประสนตา

๘. ต าแหนงพเลยงของพระโอรส และ พเลยงของพระธดา ในชวาม ๔ ต าแหนง เหมอนกน

๙. ต าแหนงพเลยงพระโอรสล าดบท ๑ ของชวาคอ ยะรเดะ

๑๐. ต าแหนงพเลยงพระธดาล าดบท ๔ คอ บาหยน

ค าสง ใหนกเรยนท าเครองหมาย √ หนาขอทถก และท าเครองหมาย X หนาขอทผด (๑๐ คะแนน)


๓๑


เลม ๑

๑. ขอใดมใชลกษณะของละครใน ก. มระเบยบแบบแผน ข. ใชผหญงแสดงทงหมด ค. เลนทงในวงและนอกวง ง. เปนเรองเกยวกบกษตรย ๒. “ อนอเหนาเอามาท าเปนค ารอง ส าหรบงานการฉลองกองกศล ครงกรงเกาเจาสตรเธอนพนธ แตเรองตนตกหายพลดพรายไป แตพระองคทรงพภพปรารภเลน ใชร าเตนแตงละครคดกลอนใหม” เจาสตรและพระองค ตามค าประพนธขางตนน หมายถงใคร ก. เจาฟาสงวาลกบพระเจาอยหวบรมโกศ ข. เจาฟากณฑล เจาฟามงกฎกบเจาฟาธรรมธเบศร ค. เจาฟากณฑล เจาฟามงกฎกบพระเจาอยหวบรมโกศ ง. เจาฟากณฑล เจาฟามงกฎกบพระบาทสมเดจพระพทธเลศหลานภาลย ๓. ตวละครใดตางวงศจากตวละครอน ๆ ก. ระตปกมาหงน ข. ระตปนจาระกน ค. ระตบศสหนา ง. ระตหมนหยา ๔. "อเหนา" บทพระราชนพนธในรชกาลท ๒ ด าเนนเรองตามตนฉบบของใคร ก. รชกาลท ๑ ข. พระเจากรงธนบร ค. เจาฟาหญงกณฑล ง. เจาฟาหญงมงกฎ

แบบทดสอบหลงเรยน



๓๒


เลม ๑ ๕. ละครนอก จะไมแสดงเรองใด ก. คาว ข. ไกรทอง ค. สงขทอง ง. รามเกยรต ๖. เหตใดอเหนาจงปฏเสธการแตงงานกบนางบษบา ก. คดวานางบษบาไมสวย ข. กลวทาวหมนหยาลงโทษ ค. ไดนางจนตะหราเปนชายาแลว ง. นางจนตะหราสงใหปฏเสธการแตงงาน ๗. ขอใดคอจดมงหมายส าคญในการพระราชนพนธเรองอเหนาในรชกาลท ๒ ก. เพอใชเลนละคร


ง. เพอปรบปรงพระราชนพนธอเหนาในรชกาลท ๑ ๘. อเหนาไดรบการยกยองจากวรรณคดสโมสรตามขอใด

ก. กลอนนทาน ข. กลอนบทละครร า ค. กลอนบทละครพด ง. กลอนบทละครรอง

๙. เรองอเหนาเขามาประเทศไทยในรชสมยใด ก. สมเดจพระนารายณมหาราช ข. สมเดจพระเจาอยหวบรมโกศ ค. สมเดจพระเจาตากสนมหาราช ง. พระบาทสมเดจพระพทธเลศหลานภาลย ๑๐. เคาเรองของอเหนาไดมาจากไหน ก. ประวตของชาวมะละกา



๓๓


เลม ๑

เฉลยใบงำนท ๑


√ ๑. วรรณคดเรอง อเหนา มทมาจากพงศาวดารชวา

√ ๒. ดนแดนชวาในอดต คอ ประเทศอนโดนเซย ในปจจบน

X ๓. ประเทศอนโดนเซยเคยเปนเมองขนของฝรงเศส

X ๔. ตนราชวงศของอเหนาในพงศาวดารชวา คอ ทาวกเรปน

X ๕. เรองอเหนา เขามาในประเทศไทยตงแตสมยธนบร

√ ๖. กษตรย ไอรลงคะ ไดชอวาเปนมหาราชพระองคหนงในพงศาวดารของชวา

X ๗. กษตรย ไอรลงคะ พายแพตอกษตรยองรกะ

√ ๘. ราชวงศของอเหนาเจรญรงเรองอยเปนเวลา ๒๐๐ ป

√ ๙. ดนแดนชวาไดรบเอกราชและสถาปนาเปนประเทศอนโดนเซยเมอ พ.ศ. ๒๔๙๒

√ ๑๐. นทานปนหยฉบบทตรงกบอเหนาของไทยนน คอ ฉบบมาลต ซงใชภาษากวของ ชวาโบราณ มาจากเกาะบาหล

ค าสง ใหนกเรยนท าเครองหมาย √ หนาขอทถก และท าเครองหมาย X หนาขอทผด


๓๔


เลม ๑

เฉลยใบงำนท ๒

๑. เรองอเหนา เขามาในประเทศไทยในรชสมยใด

………………………………………………….................................………………………………

๒. นทานปนหย หรอ เรองอเหนา เผยแพรเขามาสประเทศไทยไดอยางไร

………………………………………………………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………………………………………………………………………

........................................................................................................................................... .....................

๓. ใครเปนผแตงเรอง อเหนาเลก เมอครงกรงศรอยธยา

………………………………………………………………………………………………………………………………………………

๔. ใครเปนผแตงกลอนบทละคร เรอง ดาหลง หรอ อเหนาใหญ เมอครงกรงศรอยธยา

………………………………………………………………………………………………………………………………………………

๕. เหตใดบทละครเรองดาหลง หรอ อเหนาใหญ จงไมไดรบความนยมเหมอนกบอเหนาเลก

………………………………………………………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………………………………………………………………………

ค าสง ใหนกเรยนตอบค าถามตอไปน

พระเจาอยหวบรมโกศ

นทานอเหนาเปนนทานจากขวาทไดรบความนยมอยางแพรหลายในมลาย นางก านลชาวมลาย

น ามาเลาถวายเจาฟาหญงกณฑลและเจาฟาหญงมงกฎ พระราชธดาของพระเจาอยหวบรมโกศ

เจาฟาหญงทงสองพระองคจงไดแตเรองนขน

เจาฟาหญงมงกฎ

เจาฟาหญงกณฑล

เพราะเนอเรองสลบซบซอน และชอตวละครกจ ายาก


๓๕


เลม ๑

๖. หลงจากเสยกรงศรอยธยาครงท ๒ ในปพ.ศ. ๒๓๑๐ สงผลกระทบตอกลอนบทละครเรองอเหนาอยางไรบาง .................................................................. ..............................................................................................

………………………………………………………………………………………………………………………………………………

๗. ใครเปนผแตง เรอง อเหนาค าฉนท ในสมยธนบร

………………………………………………………………………………………………………………………………………………

๘. พระบาทสมเดจพระพทธเลศหลานภาลยไดทรงพระราชนพนธกลอนบทละครเรอง อเหนา ขนมาใหมดวยสาเหตใด ………………………………………………………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………………………………………………………………………

............................................................................................................................. ...................................

๙. พระราชนพนธกลอนบทละครเรอง อเหนา ของพระบาทสมเดจพระพทธเลศหลานภาลยด าเนนเรองตามเคาโครงของอเหนาส านวนใด ............................................................................................................................. ...................................

……………………………………………………………………………………………………………………………………………..

๑๐. กลอนบทละครร า เรอง อเหนาพระราชนพนธของพระบาทสมเดจพระพทธเลศหลานภาลยไดรบการยกยองอยางไร ………………………………………………………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………………………………………………………………………

หมำยเหต การพจารณาความแตกตางของค าตอบใหอยในดลยพนจของครผสอน

ตนฉบบวรรณคด เรองอเหนา และ ดาหลง ของเจาฟาหญงกณฑล และเจาฟาหญงมงกฎสญหายไป

หลวงสรวชต (หน) ภายหลงไดเปนเจาพระยาพระคลง (หน) ในรชกาลท๑

เพอใชเลนละครใน

เจาฟาหญงมงกฎ

ไดรบการยกยองจากวรรณคดสโมสรในสมยรชกาลท ๖ ใหเปนยอดของกลอนบทละครร า


๓๖


เลม ๑

ตอนท ๑

ขอ ตวละครฝำยหญง ตวละครฝำยชำย

๑. บษบา ก. อเหนา

๒. ดาหราวาต ข. ทาวดาหา

๓. จนดาสาหร ฉ. ทาวหมนหยา

๔. จนตะหรา ก. อเหนา

๕. มาหยารศม ก. อเหนา

๖. นหลาอรตา จ. ทาวกเรปน

๗. สกาหนงหรด ค. สหรานากง

๘. บษบารากา ง. กะหรดตะปาต

๙. สการะวาต ก. อเหนา

๑๐. วยะดา ข. สยะตรา

เฉลยใบงำนท ๓

ค าสง ตวละครฝายชายทก าหนดใหตอไปนเปนคครองของใคร ใหเขยนค าตอบลงไปในตาราง


๓๗


เลม ๑

ตอนท ๒

๑. ตนตระกลของวงศอสญแดหวาคอขอใด ค. ทาวกเรปน ง. ทาวดาหา ค. ทาวหมนหยา ง. องคปะตาระกาหลา

๒. เมองใดไมไดอยในวงศอสญแดหวา ค. ดาหา ง. กาหลง ค. หมนหยา ง. สงหดสาหร

๓. อะไรคอเหตผลทท าใหอเหนาไดพบกบนางจนตะหราเปนครงแรกทเมองหมนหยา ก. อเหนาไปท าศกทเมองหมนหยา ข. อเหนาถอราชสาสนของทาวกเรปนไปใหทาวหมนหยา ค. ทาวหมนหยามราชสาสนเชญใหอเหนาไปเยยมชมเมองหมนหยา ง. ทาวกเรปนใหเปนตวแทนน าเครองเคารพศพพระอยกไปทเมองหมนหยา

๔. อเหนาปลอมตวเปนโจรปา ชอ มสารปนหย ดวยจดประสงคใดเปนส าคญ ก. เขาปาเพอลาสตว ข. ไปชงตวนางดรสา ค. ไปหานางจนตะหรา ง. ไปปราบระตบศสหนา

๕. ขอใดกลาวไมถกตอง ก. นางดรสาเปนชายาของระตบศสหนา ข. มาหยารศมเปนธดาของระตปกมาหงน ค. ระตปนจาระกนเปนพชายของระตปกมาหงน ง. สงคามาระตาเปนนองชายของนางสะการะวาต

ค าสง ใหนกเรยนเลอกค าตอบทถกตองทสดเพยงค าตอบเดยวแลวกาลงในกระดาษค าตอบ


๓๘


เลม ๑

๖. เหตใดอเหนาจงปฏเสธการแตงงานกบนางบษบา

ก. คดวานางบษบาไมสวย ข. กลวทาวหมนหยาลงโทษ ค. ไดนางจนตะหราเปนชายาแลว ง. นางจนตะหราสงใหปฏเสธการแตงงาน

๗. ตวละครใดตางวงศจากตวละครอน ๆ ก. ระตลาส า ข. ระตปาหยง ค. วหยาสะก า ง. ทาวกะหมงกหนง

๘. “ ทาวดาหาโกรธอเหนา เนองจากอเหนาปฏเสธการอภเษกกบนางบษบา และแมจะทราบวาจรการปชว ตวด า ต าศกด แตเมอไดพลงปากไปแลววาใครมาขอกจะยกให จงจ าใจยกบษบา ใหจรกาและก าหนดการอภเษกภายในสามเดอน ” ขอใดไมสามรถอนมานไดจากขอความขางตน

ก. ทาวดาหาเปนผถอสจจะวาจา ข. ทาวดาหาตดสนใจโดยไมคดใหรอบคอบ ค. ทาวดาหามกตดสนใจโดยใชอารมณมากกวาเหตผล ง. ทาวดาหาวางแผนใหอเหนามาชงนางบษบาจากจรกา

๙. เหตใดรปวาดของนางบษบาทชางวาดน ามาใหจรกาจงเหลอเพยงรปเดยว ก. ลมพดหอบเอารปนางบษบาไปหนงรป ข. ชางวาดน าภาพไปขายใหกบทาวกะหมงกหนง ค. ชางวาดภาพลมรปภาพอกรปหนงไวทเมองดาหา ง. องคปะตาระกาหลาบนดาลใหรปภาพหายไปหนงรป

๑๐. ใครเปนผพบรปวาดของนางบษบาทหายไป ก. อเหนา ข. วหยาสะก า ค. ระตปาหยง ง. ทาวกะหมงกนง


๓๙


เลม ๑

เฉลยใบงำนท ๔

ตอนท ๑


๑. พระนามเดม ก. ฉม

๒. วนประสต ช. ๒๔ กมภาพนธ พ.ศ. ๒๓๑๐

๓. พระราชบดา ฌ. พระบาทสมเดจพระพทธยอดฟาจฬาโลกมหาราช

๔. พระราชมารดา ญ. กรมสมเดจพระอมรนทรามาตยพระบรมราชชนนพนปหลวง

๕. วนพระบรมราชาภเษก ค. ๗ กนยายน พ.ศ. ๒๓๕๒

๖. พระราชกรณยกจดานเศรษฐกจ ข. การเดนสวน การเดนนา

๗. พระราชกรณยกจดานการเมองการปกครอง

ฉ. สงสมณทตไปยงศรลงกา

๘. พระราชกรณยกจดานดานสงคมและวฒนธรรม

ซ. กฎหมายหามซอขายสบฝน

๙. พระราชกรณยกจดานดานศลปกรรม จ. เพลงบหลนลอยเลอน

๑๐. เสดจสวรรรคต ง. ๒๑ กรกฎาคม พ.ศ. ๒๓๖๗

ค าสง ใหนกเรยนจบคขอความใหสมพนธกน โดยน าตวเลอกทก าหนดใหเตมหลงขอความ ในตาราง


๔๐



ขอ ชอวรรณคด

๑. บทละครนอก เรอง แกวหนามา ลกษณวงศ มณพชย

๒. บทพากยโขน ตอน นางลอย หนมานเผากรงลงกา ทศกณฐลม

๓. บทละครใน เรอง อเหนา ศกนตลา อณรท

๔. เสภาขนชางขนแผน ตอน พลายแกวเปนชกบนางพม ขนแผนลแกโทษ ก าเนดพลายงาม

๕. กาพยพระไชยสรยา กาพยเหชมเครองคาวหวานวาดวยงานนกขตฤกษ กาพยหอโคลงประพาสธารทองแดง

๖. บทละครนอก เรอง ไกรทอง จนทโครพ กาก

๗. บทพากยโขน ตอน จองถนน ก าเนดหนมาน เอราวณ

๘. เสภาขนชางขนแผน ตอน ขนชางถวายฎกา ขนแผนพานางวนทองหน ก าเนดพลายชมพล

๙. บทละครนอก เรอง ไชยเชษฐ ปลาบทอง พกลทอง

๑๐. บทละครใน เรอง รามเกยรต ดาหลง มโนราห

ค าสง วรรณคดทก าหนดใหตอไปน ใหนกเรยนขดเสนใตชอวรรณคดทเปนผลงาน การพระราชนพนธของพระบาทสมเดจพระพทธเลศหลานภาลย


๔๑


เลม ๑

เฉลยใบงำนท ๕

ขอ

ขอความทก าหนดให

ค าตอบ

๑ มลกษณะคลายละครเรของชาวเบงคลประเทศอนเดย ทนยมเลนเรอง “ คตโควนท ” ซงเปนเรองอวตารของพระวษณ หรอพระนารายณละครนอก ละครใน ละครชาตร


๒ ในอดตมตวแสดงเปนชายลวน เพงเรมมตวแสดงเปนหญงในสมยปลายรชกาลท ๔


๓ การด าเนนเรองเรว ตลกขบขน และมกเลนชวงตลกนาน ละครนอก ละครใน ละครชาตร ๔ นยมเลนเรอง มโนหรา ละครนอก ละครใน ละครชาตร ๕ เปนละครทเกดขนในพระราชฐาน มระเบยบแบบแผน สภาพ

เพลงรองและดนตรด าเนนจงหวะคอนขางชา ละครนอก ละครใน ละครชาตร

๖ เรองทใชแสดงแตโบราณมเพยง ๓ เรอง คอเรองรามเกยรต อเหนา และอณรท ภายหลงไดมเพมเรองอนขนบาง เชน เรองศกนตลา พระราชนพนธในรชกาลท ๖


๗ เรมตนแสดงโดยไมมบทไหวคร ละครนอก ละครใน ละครชาตร ๘ เรองทนยมแสดงมหลายเรอง เชน แกวหนามา ลกษณวงศ

จนทโครพ สงขทอง ไชยเชษฐ คาว มณพชย และไกรทอง ละครนอก ละครใน ละครชาตร

๙ ตวแสดงหลกเปนผหญงลวน อาจมตวประกอบเปนผชายบาง ละครนอก ละครใน ละครชาตร ๑๐ มความมงหมายส าคญอย ๓ ประการ คอ รกษาศลปะของการ

ร าอนสวยงาม รกษาขนบธรรมเนยมประเพณอยางเครงครด รกษาความสภาพทงบทรองและเจรจา


ค าสง ใหนกเรยนขดเสนใตค าตอบทสมพนธกบขอความทก าหนดใหทางซายมอ


๔๒


เลม ๑

เฉลยใบงำนท ๖


X ๑. เพลงหนาพาทยคอเพลงทบรรเลงเพอใชประกอบบทเจรจาของตวละคร

√ ๒. เพลงเสมอ ใชประกอบกรยาการเดนทางระยะใกล ไปชาๆ ไมรบรอน

√ ๓. เพลงเชด ใชบรรเลงประกอบกรยาทตรงกนขามกบเพลงเสมอ

X ๔. เนอหาในเรอง อเหนา ตอนศกกะหมงกหนง มเพลงหนาพาทยชอเพลงคกพาทย

√ ๕. มะเดหว คอ ต าแหนงมเหสล าดบท ๒ ของชวา เพยนเสยงมาจากมหาเทว ในภาษาสนสกฤต

X ๖. ต าแหนงเสนาชนผใหญของชวาม ๔ ต าแหนง คอ ปาเตะ ต ามะหงง ยาสา และ ปนตา

√ ๗. พเลยงของอเหนาทมบทบาทมากทสดในตอน ศกกะหมงกหนง คอ ประสนตา

√ ๘. ต าแหนงพเลยงของพระโอรส และ พเลยงของพระธดา ในชวาม ๔ ต าแหนง เหมอนกน

√ ๙. ต าแหนงพเลยงพระโอรสล าดบท ๑ ของชวาคอ ยะรเดะ

X ๑๐. ต าแหนงพเลยงพระธดาล าดบท ๔ คอ บาหยน

ค าสง ใหนกเรยนท าเครองหมาย √ หนาขอทถก และท าเครองหมาย X หนาขอทผด


๔๓


เลม ๑

๑. เคาเรองของอเหนาไดมาจากไหน ก. ประวตของชาวมะละกา

ข. ประวตศาสตรของชาวชวา ค. ประวตศาสตรของชาวลงกา ง. ประวตศาสตรของชาวมลาย ๒. ขอใดคอจดมงหมายส าคญในการพระราชนพนธเรองอเหนาในรชกาลท ๒ ก. เพอใชเลนละคร


ง. เพอปรบปรงพระราชนพนธอเหนาในรชกาลท ๑ ๓. "อเหนา" บทพระราชนพนธในรชกาลท ๒ ด าเนนเรองตามตนฉบบของใคร ก. รชกาลท ๑ ข. พระเจากรงธนบร ค. เจาฟาหญงกณฑล ง. เจาฟาหญงมงกฎ ๔. ละครนอก จะไมแสดงเรองใด ก. คาว ข. ไกรทอง ค. สงขทอง ง. รามเกยรต ๕. อเหนาไดรบการยกยองจากวรรณคดสโมสรตามขอใด

ก. กลอนนทาน ข. กลอนบทละครร า

ค. กลอนบทละครพด ง. กลอนบทละครรอง

เฉลยแบบทดสอบกอนเรยน



๔๔


เลม ๑ ๖. เรองอเหนาเขามาประเทศไทยในรชสมยใด ก. สมเดจพระนารายณมหาราช ข. สมเดจพระเจาอยหวบรมโกศ ค. สมเดจพระเจาตากสนมหาราช ง. พระบาทสมเดจพระพทธเลศหลานภาลย ๗. “ อนอเหนาเอามาท าเปนค ารอง ส าหรบงานการฉลองกองกศล ครงกรงเกาเจาสตรเธอนพนธ แตเรองตนตกหายพลดพรายไป แตพระองคทรงพภพปรารภเลน ใชร าเตนแตงละครคดกลอนใหม” เจาสตรและพระองค ตามค าประพนธขางตนน หมายถงใคร ก. เจาฟาสงวาลกบพระเจาอยหวบรมโกศ ข. เจาฟากณฑล เจาฟามงกฎกบเจาฟาธรรมธเบศร ค. เจาฟากณฑล เจาฟามงกฎกบพระเจาอยหวบรมโกศ ง. เจาฟากณฑล เจาฟามงกฎกบพระบาทสมเดจพระพทธเลศหลานภาลย ๘. เหตใดอเหนาจงปฏเสธการแตงงานกบนางบษบา ก. คดวานางบษบาไมสวย ข. กลวทาวหมนหยาลงโทษ ค. ไดนางจนตะหราเปนชายาแลว ง. นางจนตะหราสงใหปฏเสธการแตงงาน ๙. ตวละครใดตางวงศจากตวละครอน ๆ ก. ระตปกมาหงน ข. ระตปนจาระกน ค. ระตบศสหนา ง. ระตหมนหยา ๑๐. ขอใดมใชลกษณะของละครใน ก. มระเบยบแบบแผน ข. ใชผหญงแสดงทงหมด ค. เลนทงในวงและนอกวง ง. เปนเรองเกยวกบกษตรย


๔๕


เลม ๑

๑. ขอใดมใชลกษณะของละครใน ก. มระเบยบแบบแผน ข. ใชผหญงแสดงทงหมด ค. เลนทงในวงและนอกวง ง. เปนเรองเกยวกบกษตรย ๒. “ อนอเหนาเอามาท าเปนค ารอง ส าหรบงานการฉลองกองกศล ครงกรงเกาเจาสตรเธอนพนธ แตเรองตนตกหายพลดพรายไป แตพระองคทรงพภพปรารภเลน ใชร าเตนแตงละครคดกลอนใหม” เจาสตรและพระองค ตามค าประพนธขางตนน หมายถงใคร ก. เจาฟาสงวาลกบพระเจาอยหวบรมโกศ ข. เจาฟากณฑล เจาฟามงกฎกบเจาฟาธรรมธเบศร ค. เจาฟากณฑล เจาฟามงกฎกบพระเจาอยหวบรมโกศ ง. เจาฟากณฑล เจาฟามงกฎกบพระบาทสมเดจพระพทธเลศหลานภาลย ๓. ตวละครใดตางวงศจากตวละครอน ๆ ก. ระตปกมาหงน ข. ระตปนจาระกน ค. ระตบศสหนา ง. ระตหมนหยา ๔. "อเหนา" บทพระราชนพนธในรชกาลท ๒ ด าเนนเรองตามตนฉบบของใคร ก. รชกาลท ๑ ข. พระเจากรงธนบร ค. เจาฟาหญงกณฑล ง. เจาฟาหญงมงกฎ

เฉลยแบบทดสอบหลงเรยน



๔๖


เลม ๑ ๕. ละครนอก จะไมแสดงเรองใด ก. คาว ข. ไกรทอง ค. สงขทอง ง. รามเกยรต ๖. เหตใดอเหนาจงปฏเสธการแตงงานกบนางบษบา ก. คดวานางบษบาไมสวย ข. กลวทาวหมนหยาลงโทษ ค. ไดนางจนตะหราเปนชายาแลว ง. นางจนตะหราสงใหปฏเสธการแตงงาน ๗. ขอใดคอจดมงหมายส าคญในการพระราชนพนธเรองอเหนาในรชกาลท ๒ ก. เพอใชเลนละคร


ง. เพอปรบปรงพระราชนพนธอเหนาในรชกาลท ๑ ๘. อเหนาไดรบการยกยองจากวรรณคดสโมสรตามขอใด

ก. กลอนนทาน ข. กลอนบทละครร า ค. กลอนบทละครพด ง. กลอนบทละครรอง ๙. เรองอเหนาเขามาประเทศไทยในรชสมยใด ก. สมเดจพระนารายณมหาราช ข. สมเดจพระเจาอยหวบรมโกศ ค. สมเดจพระเจาตากสนมหาราช ง. พระบาทสมเดจพระพทธเลศหลานภาลย ๑๐. เคาเรองของอเหนาไดมาจากไหน ก. ประวตของชาวมะละกา



๔๗


เลม ๑

บรรณานกรม

จไรรตน ลกษณะศร และชมสาย สวรรณชมภ.(๒๕๕๔). วรรณคดมรดกไทยส าหรบคร. นครปฐม : โรงพมพ มหาวทยาลยศลปากร วทยาเขตพระราชวงสนามจนทร นครปฐม. นรนดร นวมารค และสคนธ ดวงพตรา. (๒๕๒๓). ประวตวรรณคด ท๐๒๖. กรงเทพมหานคร : อกษรเจรญทศน. บรรเทา กตตศกด.(๒๕๔๔). ประวตวรรณคด ๒ ท๐๓๒. กรงเทพมหานคร : ไทยวฒนาพานช. เปลอง ณ นคร และปราณ บญชม.(๒๕๓๓). ประวตวรรณคด ๒ ท๐๓๒. กรงเทพมหานคร : อกษรเจรญทศน. ผกาศร เยนบตรและคณะ.(๒๕๕๙). หนงสอเรยนรายวชาพนฐาน ภาษาไทย ๔ เลม ๒. กรงเทพมหานคร : เอมพนธ จ ากด. เพญศร จนทรดวง และ สวคนธ จงตระกล.(๒๕๕๕). หนงสอเรยน รายวชาพนฐาน กลมสาระ การเรยนรภาษาไทย ชนมธยมศกษาปท ๖. กรงเทพมหานคร : แมค. ภาสกร เกดออนและคณะ.คมอครหนงสอเรยนภาษาไทย วรรณคดและวรรณกรรม ม.๔.(มปป.) กรงเทพมหานคร : อกษรเจรญทศน. วเชยร เกศประทม.(๒๕๕๓).เลาเรองอเหนา.กรงเทพมหานคร : พฒนาศกษา. สอางค ด าเนนสวสดและคณะ. (๒๕๔๖).หนงสอเรยนสาระการเรยนรพนฐาน ภาษาไทย. กรงเทพมหานคร : พฒนาคณภาพวชาการ (พว.) จ ากด. สอางค ด าเนนสวสด.(๒๕๕๑). คมอเตรยมสอบภาษาไทย ม. ๔-๕-๖. กรงเทพมหานคร : ไฮเอดพบลชชง จ ากด. สรวรรณ วงษทต.(มปป.) พระราชนพนธพระบาทสมเดจพระพทธเลศหลานภาลย. ชลบร : มหาวทยาลยบรพา. ส านกวชาการและมาตรฐานการศกษา,กระทรวงศกษาธการ.(๒๕๕๔). หนงสอเรยน รายวชาพนฐาน ภาษาไทย วรรณคดวจกษ ชนมธยมศกษาปท ๔. พมพครงท ๓. กรงเทพมหานคร : โรงพมพ สกสค. ลาดพราว. หทยรตน สนตยาคม.(๒๕๕๖). วรรณคด เรอง อเหนา ตอน ศกกะหมงกหนง. [online] เขาถงไดจาก : http://santayakom.blogspot.com. [๘ ธนวาคม ๒๕๕๘ ] เอกรตน อดมพร.(๒๕๔๔). วรรณคดสมยกรงรตนโกสนทร รชกาลท ๑ – ๒ - ๓. กรงเทพมหานคร : พฒนาศกษา. Openbase.in.th. (๒๕๕๑). เพลงหนาพาทย. [online] เขาถงไดจาก : http://www.openbase. in.th/node/3855.[๑๖ ธนวาคม ๒๕๕๘] Pantip.com.(๒๕๕๘). ใครคอนางในวรรณคดทนาสงสารทสด เพราะเหตใด.[online] เขาถงไดจาก : https://pantip.com/topic/34103786. [๘ ธนวาคม ๒๕๕๘] Pluemroy. พระราชพระวตรชกาลท ๒. [online] เขาถงไดจาก : http://site.google.com/site/ Pluemroy32./phra-rach-prawati-rachkal-thi-2 [๘ ธนวาคม ๒๕๕๘]

http://santayakom.blogspot.com/

https://pantip.com/topic/34103786

http://site.google.com/site/


๔๘


เลม ๑ Thai Classical Performing Art New. ภาพการแสดงละครในเรองอเหนา ตอน ฤทธเทวา ปะตาระกาหลา ณ โรงละครแหงชาต. [online] เขาถงไดจาก https://www.facebook.com/465243816905852/posts.[๑๗ มกราคม ๒๕๕๙] Thaigoodview.com. (๒๕๕๓). จนตะหราวาต.[online] เขาถงไดจาก : http://www.thaigoodview.com /node/68976. [๘ ธนวาคม ๒๕๕๘]

https://www.facebook.com/465243816905852/posts.%5b๑๗

นางสาวรสสุคนธ์ เพชรศร · เรื่อง...

Documents