โครงการอ่างเก็บน้ําแม่คําoopm.rid.go.th/consultantjob/maekham/content/...4-1...

โครงการศกษาความเหมาะสมและผลกระทบสงแวดลอม โครงการอางเกบนาแมคา อาเภอแมจน จงหวดเชยงราย เอกสารประกอบการประชมสมมนาโครงการ (ค.1)

กรมชลประทาน -ก- ธารา + สยาม-เทค + เอส เอน ท

การประชมสมมนาโครงการ การรบฟงความคดเหนของประชาชนและผมสวนไดเสยในการกาหนดขอบเขต

และแนวทางการประเมนผลกระทบสงแวดลอมและสขภาพ (ค.1) โครงการศกษาความเหมาะสมและผลกระทบสงแวดลอม โครงการอางเกบนาแมคา อาเภอแมจน จงหวดเชยงราย

สารบญ หนา 1. ความเปนมาของโครงการ 1 2. วตถประสงคของโครงการ 1 3. วตถประสงคของการศกษา 2 4. ขอบเขตพนทศกษาโครงการ 2 5. สภาพปญหาและศกยภาพของพนทโครงการ 2

5.1 สภาพปญหาทรพยากรนาในลมนาแมจน (แมคา) 2 5.2 ศกยภาพของพนทชลประทานและการระบายนา 4

6. แนวทางการพฒนาโครงการพฒนาแหลงนาในพนทลมนาแมจน (แมคา) 6 6.1 แนวทางการพฒนาโครงการพฒนาแหลงนาเพอแกปญหาดานขาดแคลนนา 6 6.2 แนวทางพฒนาแหลงนาเพอแกไขปญหาดานนาทวม 9

7. การพฒนาโครงการอางเกบนาแมคา 10 7.1 การคดเลอกทตงโครงการ 10 7.2 การคดเลอกทางเลอกทตงหวงานโครงการ 14 7.3 สรปลกษณะโครงการ 15

8. รางขอบเขตและแนวทางการศกษาความเหมาะสม (FS) 18 9. รางขอบเขตและแนวทางการศกษาวเคราะหผลกระทบสงแวดลอม (EIA) 23

9.1 ทรพยากรสงแวดลอมทจะศกษา 24 9.2 พนทศกษา 25 9.3 ขนตอนการศกษาวเคราะหผลกระทบสงแวดลอม 25 9.4 ทรพยากรทางกายภาพ 27 9.5 ทรพยากรทางชวภาพ 34 9.6 คณคาการใชประโยชนของมนษย 39 9.7 คณคาตอคณภาพชวต 46 9.8 การประเมนผลกระทบสงแวดลอม 52 9.9 การจดเตรยมมาตรการลดผลกระทบและการตดตามตรวจสอบผลกระทบสงแวดลอม 53

10. การประเมนผลกระทบดานสขภาพ (Health Impact Assessment: HIA) 53 10.1 ความสาคญและความจาเปนของการประเมนผลกระทบดานสขภาพ 53 10.2 ขนตอนและกระบวนการประเมนผลกระทบดานสขภาพ 54 10.3 ขอบเขตของการศกษา 56 10.4 วธการศกษา 58 10.5 การประเมนผลกระทบดานสขภาพ 63 10.6 การเสนอมาตรการปองกนแกไขผลกระทบดานสขภาพ 63 10.7 การเสนอมาตรการตดตามตรวจสอบผลกระทบ 63

11. การประเมนผลกระทบดานสงคม (SIA) 64 11.1 วตถประสงคของการประเมนผลกระทบดานสงคม 65 11.2 ขอบเขตการศกษา 65 11.3 วธการศกษา 65


กรมชลประทาน -ข- ธารา + สยาม-เทค + เอส เอน ท

11.4 การสรางเครอขายอาสาสมครนกวจยทองถน 67 11.5 ขอเสนอแนะ 68

12. การประชาสมพนธและการมววนรวมของประชาชน 68 12.1 สรปการประชมปฐมนเทศโครงการ 69 12.2 สรปผลการประชมกลมยอยครงท 1 69

13. ตดตอสอบถามขอมลเพมเตม 72

สารบญตาราง ตารางท หนา 6-1 เปรยบเทยบการพฒนาโครงการกรณไมมการกอสรางอางเกบนาและมการกอสรางอางเกบนา 10 7-1 ขอมลเบองตนทางเลอกทตงหวงานโครงการอางเกบนาแมคา 13 8-1 ขนตอนการดาเนนงานศกษาความเหมาะสม 20 9-1 ดชนคณภาพนาผวดนทจะดาเนนการตรวจวเคราะห 29 9-2 ดชนคณภาพนาใตดนทจะดาเนนการตรวจวเคราะห 31 10-1 ขอมลสขภาพทควรไดรบการพจารณาในขนศกษารายละเอยดโครงการ 56 10-2 จานวนตวอยางของสงคกคามทางกายภาพ ทางเคม ทางชวภาพ ทางสงคม ทางสงแวดลอม 58

และการตรวจสขภาพและโภชนาการ 10-3 เกณฑในการประเมนผลกระทบตอสขภาพ 64 11-1 ประเดนการศกษาและตวแปรทสาคญสาหรบการศกษาผลกระทบดานสงคม 66

สารบญรป รปท หนา 4-1 ขอบเขตพนทศกษาของโครงการอางเกบนาแมคา 3 5-1 แผนทแสดงการขาดแคลนนาและอทกภยในลมนาแมจน (แมคา) 5 7-1 แผนทมาตราสวน 1:50,000 แสดงทตงแนวเขอนเผอเลอกของโครงการอางเกบนาแมคา 5 ทางเลอก 12 7-2 อางเกบนาแมคาทหวงานท 2 (Site II) ทมความเหมาะสมมากทสด 16 7-3 ระบบชลประทานแบบผสมผสาน โครงการอางเกบนาแมคา 17 8-1 แนวทางและขนตอนการศกษาความเหมาะสมของโครงการ 19 9-1 ตาแหนงสถานเกบตวอยางคณภาพนาและนเวศวทยาทางนา 30 10-1 ขนตอนการประเมนผลกระทบดานสขภาพ 55


กรมชลประทาน -1- ธารา + สยาม-เทค + เอส เอน ท

เอกสารประกอบการประชมสมมนาโครงการ การรบฟงความคดเหนของประชาชนและผมสวนไดเสยในการกาหนด

ขอบเขตและแนวทางการประเมนผลกระทบสงแวดลอมและสขภาพ (ค.1)

1. ความเปนมาของโครงการ เนองจากสภาวการณตางๆของโลกไดเปลยนแปลงไปอยางรวดเรว สภาพภมอากาศ มความแปรปรวน การขาดการวางแผนและการทาลายทรพยากรธรรมชาตโดยเฉพาะ ปาไม ดน และนา รวมทงการขาดความระมดระวงในการนาเทคโนโลยมาประยกตใชในการทางานและการดาเนนชวตประจาวน การขาดการวางแผนในการจดระบบผงเมอง รวมทงการเพมขนของจานวนประชากรอยางรวดเรว พนทลมนาแมจน(แมคา) จงหวดเชยงราย ในชวงฤดแลงจงประสบปญหาการขาดแคลนนาสาหรบทาการเกษตรและการอปโภคบรโภคโดยในป 2548 และ 2551 ความเสยหายจากภยแลงในจงหวดเชยงราย มจานวน 114,347 และ 133,568 ครวเรอน มลคาความเสยหาย 4,642,700 และ 5,214,474 บาท จะเหนวาความรนแรงของปญหามความรนแรงมากขนทกป สวนในฤดฝนประสบปญหานาทวมพนทเพาะปลกและทอยอาศยโดยทวมซาซากเปนประจาทกป โดยเฉพาะบรเวณรมลานาแมจน นาแมคา ลานาแมคาหลงนาแมจนมาบรรจบ และรมลานาโขง ในพนทตาบลปาสก โยนก เวยง และศรดอนมล อาเภอเชยงแสน ตาบลจอมสวรรค จนจวา จนจวาใต ปาซาง ปาตง แมคา แมจน แมไร ศรคา และสนทราย อาเภอแมจน และตาบลบานดาย อาเภอแมสาย จงหวดเชยงราย โดยในป 2549 ประสบปญหานาทวมหนก รวมพนทนาทวมประมาณ 53,000 ไร ความเสยหายประมาณ 16,416,500 บาท โดยบรเวณพนทนาทวมสวนใหญเปนพนทนาขาวถงรอยละ 80 ของพนทนาทวมทงหมด จากปญหาภยแลงและนาทวมดงกลาว ไดสรางความเสยหายใหกบราษฎรในพนทลมนาแมจน(แมคา) จงหวดเชยงราย เปนอยางมาก เพอแกไขปญหาดงกลาว กรมชลประทานไดใหเจาหนาทตรวจสอบสภาพภมประเทศรวมกบราษฎรในพนทโครงการ โดยทาการรวบรวมขอมลตางๆ ทเกยวของและศกษารายละเอยดเพมเตมแลวพบวา ลมนาแมจน (แมคา) เปนลมนาสาขาของลมนาโขงภาคเหนอ โดยมลานาหลกทสาคญ คอ นาแมคาและนาแมจน พนทตอนบนเปนภเขามความลาดชนมาก ตอนลางเปนพนทราบเชงเขาและทราบรมฝงนา สวนใหญเปนพนทเพาะปลกและชมชน โดยนาแมคาไหลมาบรรจบกบแมจนกอนทจะไหลลงสแมนาโขงและพนทในลมนาแมคามขนาดกวางใหญ ดงนนการพฒนาลมนาแมคาจะมศกยภาพสงในการเกบกกนาและบรรเทาปญหาอทกภย การพฒนาแหลงนาในลมนาแมคาทผานมาไดมการกอสรางโครงการชลประทานขนาดเลกกระจายอยโดยทวไปแตยงคงมปญหาการขาดแคลนนาในลมนาโดยเฉพาะชวงฤดแลงและปญหานาทวมอยเสมอ เพอเปนการบรรเทาปญหาดงกลาว กรมชลประทานโดยสานกบรหารโครงการไดพจารณาดาเนนการศกษา รายงานการศกษาแนวทางพฒนาลมนา โครงการพฒนาแหลงนาในลมนาแมจน (แมคา) เพอวางแผนพฒนาโครงการพฒนาแหลงนาเพอบรรเทาแกไขปญหาการ ขาดแคลนนาและอทกภยในลมนาและเพอใหมการพฒนาวางแผนลมนาในภาพรวม จงไดวาจางทปรกษาใหดาเนนการศกษาความเหมาะสมและผลกระทบสงแวดลอมในครงนเพอเปนแนวทางในการพฒนาโครงการตอไป 2. วตถประสงคของโครงการ 1) เพอเปนแหลงเกบกกนาใหแกพนทเกษตรกรรมดานทายอางเกบนา และเปนแหลงนาเพมเตมใหกบ

ฝายตามลานาแมคาและลานาแมจนทงในชวงฤดฝนและฤดแลง 2) เพอบรรเทาปญหาอทกภยในพนทลมรมลานาแมจน นาแมคา ลานาแมคาหลงนาแมจนมาบรรจบ และ

รมลานาโขง ในพนทตาบลตาบลปาสก โยนก เวยง และศรดอนมล อาเภอเชยงแสน ตาบลจอมสวรรค จนจวา จนจวาใต ปาซาง ปาตง แมคา แมจน แมไร ศรคา และสนทราย อาเภอแมจน และตาบลบานดาย อาเภอแมสาย จงหวดเชยงราย

3) เพอเปนแหลงเกบกกนาไวสาหรบการอปโภค-บรโภคใหกบราษฎรทมบานเรอนตามแนวลานาแมคา ดานทายอางเกบนา



4) เพอเปนแหลงเพาะพนธปลานาจดและสงเสรมการประมงใหเปนอาชพเสรมใหแกราษฎร 5) เพอใชเปนสถานทพกผอนหยอนใจและเปนแหลงทองเทยวแหงใหมของอาเภอแมฟาหลวง จงหวดเชยงราย 3. วตถประสงคของการศกษา ในการศกษาความเหมาะสมและผลกระทบสงแวดลอม โครงการอางเกบนาแมคา อาเภอแมจน จงหวดเชยงราย มวตถประสงคของการศกษา ดงน 1) เพอศกษาและจดทารายงานความเหมาะสมของโครงการ ใหสามารถแกไขปญหาทเกดขนและสอดคลองกบ

ความตองการของชมชน 2) เพอศกษาและจดทารายงาน Dam Break ของอางเกบนาแมคา จงหวดเชยงราย 3) เพอศกษาและจดทารายงานการวเคราะหผลกระทบสงแวดลอมสาหรบโครงการหรอกจการทอาจสง

ผลกระทบตอชมชนอยางรนแรง ทงทางดานคณภาพสงแวดลอม ทรพยากรธรรมชาตและสขภาพ (EHIA)

4) เพอจดทาแผนปองกนและแกไขผลกระทบสงแวดลอม และแผนตดตามตรวจสอบผลกระทบสงแวดลอม (EIMP)

5) ดาเนนงานการมสวนรวมของประชาชน เพอใหราษฎรทเกยวของเสนอความคดเหนและเสนอแนวทาง ในขนตอนตางๆ ของการศกษา

4. ขอบเขตพนทศกษาโครงการ ขอบเขตพนทศกษาของโครงการครอบคลมพนททคาดวาจะไดรบผลกระทบจากการดาเนนงานโครงการ ไดแก พนทอางเกบนา พนทหวงานโครงการ พนททายนา พนทชลประทาน และพนทอนๆ (หากม) โดยเขอนกนลานาแมคาทพกด 581,393E 2,238,919N ตามพกดระบบ UTM โซน 47N หรอตรงกบพกด 47QN 813-389 ตามแผนทมาตราสวน 1:50,000 ของกรมแผนททหาร ลาดบชด L7018 ระวาง 4949II ดงแสดงในรปท 4-1 5. สภาพปญหาและศกยภาพของพนทโครงการ 5.1 สภาพปญหาทรพยากรนาในลมนาแมจน (แมคา) 5.1.1 ปญหาการขาดแคลนนาและภยแลง สภาพปญหาดานการขาดแคลนนาและภยแลงในพนทลมนาแมจน (แมคา) พบวาพนทสวนใหญสงและลาดชน มปญหาเกยวกบการขาดแคลนนา ทงดานเกษตรและการอปโภคบรโภคในชวงฤดแลง และบางพนทมปญหาในเรอง แหลงนาตนเขนและตลงพงทลาย โดยมสาเหตจากการขาดแคลนแหลงเกบกกนา และขาดแคลนระบบประปาในพนทจากขอมลรายงานความเสยหายจากภยแลงของจงหวดเชยงรายพบวาในป พ.ศ. 2547-2551 มความเสยหายจากภยแลง ดงน

ความเสยหาย ป 2548 ป 2549 ป 2550 ป 2551 1. หมบานทไดรบความเสยหาย (หมบาน) 616 1,649 1,645 1,218 2. ราษฎรทไดรบความเสยหาย (ครวเรอน) 114,347 108,657 111,717 133,568 3. พนทไดรบความเสยหาย (ไร) 106,829 65,964 55,719 9,006 4. มลคาความเสยหาย (บาท) 4,642,700 10,460,000 9,871,400 5,214,474



รปท

4-1 ขอ

บเขตพ

นทศก

ษาขอ

งโครงก

ารอา

งเกบน

าแมค

า



ลมนาแมคามปรมาณนาทาคอนขางมาก แตมกจะขาดแคลนนาในชวงฝนทงชวงตอนตนฤดฝนและปลายฤดฝน นาในลานาแมคาไหลลงนาโขงหมด เพราะสภาพลานามความลาดชนคอนขางมากประมาณ 1:1,000 และไมมแหลง เกบกกนา จงมกประสบการขาดแคลนนาทงในฤดฝนและในฤดแลง การพฒนาแหลงนาทผานมา มการกอสรางฝายนาลน อาคารบงคบนา มประโยชนสามารถชวยกระจายนาไปใหพนทเพาะปลกไดแตเกบกกนาไดนอยมาก 5.1.2 ปญหาอทกภย สภาพปญหานาทวมในลมนาแมจน (แมคา) พบวาสวนใหญเปนปญหาในเรองนาหลากทวมในชวงฤดฝน และมบางแหงทเปนพนทเมองเทานนทประสบปญหาดานนาทวมขงแตไมจดเปนปญหาทรนแรง โดยมสาเหตจากสภาพพนททมความลาดชนระบบระบายนาทมอยไมสามารถระบายนาไดทน ลานาธรรมชาตตนเขน สภาพพนทเปนทราบลม และบางแหงสภาพคลายแองกะทะ มสงกอสรางหรอถนนขวางทางไหลนา จากขอมลรายงานความเสยหายจากอทกภยของจงหวดเชยงรายพบวาในป พ.ศ. 2547 - 2551 มความเสยหายจากนาทวม ดงน

ความเสยหาย ป 2547 ป 2548 ป 2549 ป 2550 ป 2551 1. หมบานทไดรบความเสยหาย (หมบาน) 53 166 227 211 399 2. ราษฎรทไดรบความเสยหาย (ครวเรอน) 1,508 45,620 31,746 32,885 19,793 3. พนทไดรบความเสยหาย (ไร) 2,290 8,650 43,622 20,496 37,540 4. มลคาความเสยหาย (บาท) 1,709,000 112,560,400 16,416,500 32,389,620 69,753,027

เมอพจารณพนทนาทวมตงแตป พ.ศ. 2551 – 2556 พบวาพนทนาทวมซาซากรวมพนทประมาณ 53,000 ไร บรเวณรมลานาแมจน นาแมคา ลานาแมคาหลงนาแมจนมาบรรจบ และรมลานาโขง ในพนทตาบลตาบลปาสก โยนก เวยง และศรดอนมล อาเภอเชยงแสน ตาบลจอมสวรรค จนจวา จนจวาใต ปาซาง ปาตง แมคา แมจน แมไร ศรคา และสนทราย อาเภอแมจน และตาบลบานดาย อาเภอแมสาย จงหวดเชยงราย โดยบรเวณพนทนาทวมสวนใหญเปนพนทนาขาวถงรอยละ 80 ของพนทนาทวมทงหมด

แผนทแสดงการขาดแคลนนาและอทกภยในลมนาแมจน (แมคา) ดงแสดงในรปท 5-1 5.2 ศกยภาพของพนทชลประทานและการระบายนา ศกยภาพของพนทชลประทานในลานาแมคามการเพาะปลกโดยอาศยนาจากลานาแมคา เมอพจารณาจากสภาพพนทและระบบแหลงนาแมคา (แมจน) และสาขายอย พบวามการกอสรางฝายนาลนและมการกอสรางคลองสงนาจากฝายนาลนกระจายไปในพนทเพาะปลก หากมการปรบปรงระบบสงนาและอาคารบงคบนาใหม จะสามารถสงนาไปครอบคลมพนทการเกษตรไดมากกวาเดม จากพนทชลประทานเดม 2,730 ไร และพนทรบประโยชนจากระบบฝายทดนาอกประมาณ 76,640 ไรเปนพนทโครงการ 159,137 ไร พนทชลประทาน 127,309 ไร ปรมาณนาตนทนตอพนทเพาะปลกเฉลยในลมนาแมคา มอยประมาณ 575.96 ลานลกบาศกเมตร/ป แตการทงชวงของฝนในชวงตนและปลายฤดฝน ทาใหปรมาณนาทาตนทนขาดแคลน เพราะปรมาณนาทาตนทนในปจจบนขนอยกบฝนทตก หากฝนหยดตกตดตอกนเกน 1 เดอน นาทาจะไมมตามไปดวยเพราะสภาพลมนาทมขนาดเลก และมความลาดชนคอนขางสง นาจะไหลลงแมนาโขงหมด ผลการวเคราะหสมดลนาพบวา หากมการเพาะปลกตงแต 10,000 ไร ขนไป จะมการขาดแคลนนา จงจาเปนตองหาแหลงนาตนทนเพอชวยเหลอในชวงฝนทงชวงและในฤดแลง



รปท

5-1 แผ

นทแส

ดงกา

รขาด

แคลน

นาแล

ะอทก

ภยใน

ลมนา

แมจน

(แมค

า)



ลานาแมคามความกวาง 20-50 เมตร โดยในลานามอาคารบงคบนาหลายแหง ประกอบกบตอนตนลานามการเปดพนททาการเกษตรกนมากทาใหมตะกอนทราย ตกลงมากบลานาจานวนมาก สภาพลานาตนเขนโดยเฉพาะดานหนาฝายลานา และฝนจะตกในปรมาณมากเฉลย 1,622.66 มม.ตอป และทางดานตอนลางของลมนาแมคามากประมาณ 2,000 มม.ตอป ทาใหเกดสภาพนาทวมขงในพนทตอนลางเปนประจาเกอบทกป 6. แนวทางการพฒนาโครงการพฒนาแหลงนาในพนทลมนาแมจน (แมคา) 6.1 แนวทางการพฒนาโครงการพฒนาแหลงนาเพอแกปญหาดานขาดแคลนนา 6.1.1 การพฒนาแหลงนาเพอแกไขปญหาการขาดแคลนนากรณไมมการกอสรางอางเกบนา 1) แนวทางการแกไขปญหาการขาดแคลนนา ในการพฒนารปแบบนจะประกอบดวย การเกบนาในพนทโครงการในพนทชลประทาน ประกอบดวย

การกอสรางฝาย เกบกกนาประตระบายนา ขดคลองสงนา ขดสระพกนาขนาดใหญ และสระพกนาระดบไรนา รวม 4 รปแบบ ดงน

1.1 รปแบบท 1 การกอสรางฝาย/ประตระบายนา ในปจจบนมการกอสรางฝายในลานาแมคาแลว 6 แหง สภาพลานาแมคามความกวางลานา 30-50 ม. ลก 2.5-3.5 ม. ความยาวลานาแมคา จากฝายผามาถงจดบรรจบนาแมคากบแมนาโขงมความยาวประมาณ 40 กม. การกอสรางฝาย/ประตระบายนา เกบกกนาตามลานาแบบขนบนได สรปไดดงน

กรณ ฝาย/ปตร.เดม (แหง)

ฝาย/ปตร.ใหม (แหง)

รวมฝาย/ปตร. (แหง)

ความจเกบกก (ลาน ลบ.ม.)

ปจจบน 6 - 6 0.18 อนาคต 6 14 20 1.418

หมายเหต : ความยาวลานา 40 กม. ความลาดชน 1:1,000 กอสรางฝายขนบนไดทกๆ 2.0 กม. ขดลอกทกๆ 3ป การกอสรางฝาย/ประตระบายนา มขอจากดคอ ความจเกบกกเพมไดไมเกน 1.418 ลาน ลบ.ม.

ทาใหชวยเหลอพนทขาดแคลนนาในลมนาแมจนไดประมาณ 10,000-20,000 ไร ขอดคอไมมผลกระทบดานสงแวดลอม ขอเสยคอชวยเหลอการขาดแคลนนาไดนอย และคาลงทนสง

1.2 รปแบบท 2 การขดลอกลานาแมคา ในปจจบนลานาแมคาตามอาคารบงคบนาในลานา 6 แหง

มตะกอนทรายคอนขางมากเพราะพนทตนนามการเปดหนาดน โดยเรมจากฝายผามา มาตามลานาแมคาระยะยาว 40 กม. สรปไดดงน

ลานาเดม ขดลอกลานา ปรมาณนาเกบกก ปรมาณดน

กม. ความกวางเดม ความกวางใหม ความลกเดม ความลกใหม (ลาน ลบ.ม.) ขดลอก 0-10.0 25 30 1.5 2.0 0.6 0.22 10.0-20.0 30 40 2.0 2.5 1.0 0.40 20.0-30.0 30 40 2.0 2.5 1.0 0.40 30.0-40.0 40 50 2.0 3.0 1.5 0.70

รวม 4.1 1.72 หมายเหต : ตองขดลอกทก 3-5 ป



การขดลอกลานาแมคาตองใชพนทประมาณ 500 ไร เพอใหไดความจ 4.1 ลาน ลบ.ม. จะสามารถชวยเหลอพนทขาดแคลนนาได 20,000 ไร ขอดคอ สามารถดาเนนการไดเลย ขอเสยคอตองดาเนนการขดลอกทกๆ 3 ป

1.3 รปแบบท 3 การขดสระนาขนาดใหญ เปนวธการหนงทจะเกบกกนาทมมากในฤดฝนมาสารองไวใช

ในชวงฝนทงชวงในฤดฝนและเพาะปลกในฤดแลง จากผลการวเคราะหระบบแหลงนา พบวามดงน

พนทเพาะปลก (ไร) ความตองการแหลงนา (ลาน ลบ.ม.) 10,000 0.5 20,000 0.8 30,000 2.5 40,000 7.0

ดงนนทปรกษาจงไดนาการศกษารปแบบของสระเกบนาขนาดใหญ ทสามารถผนนาจากระบบ

ฝายเขาไปเกบในสระพกนาดงกลาวได แตในการนานามาใชตองใชระบบสบนาออกจากสระพกนา มรายละเอยดดงน

สระพกนาแหงท สระพกนา ความจเกบกก

เนอท (ไร) ความลก (ม.) คนดน (ม.) (ลาน ลบ.ม.) 1 400 5.0 1.5 2,965,000 2 400 5.0 1.5 2,965,000 3 400 5.0 1.5 2,965,000

รวม 1,200 8,895,000 หมายเหต : ปรมาณนาเกบกกลก 5 เมตร มสาธารณประโยชนในพนทศกษา สาหรบพนท 40,000 ไร การขดสระนาขนาดใหญตองใชพนทขดสระพกนาในพนทการเกษตรประมาณ 1,200 ไร พรอมตดตง

ระบบสบนาทาใหคาลงทนตอไรสงมากประมาณ 20,550 บาท/ไร และคาสบนาปละ 20 ลานบาท ขอดคอมการบรหารจดการนา ขอเสยคอคาลงทนสงและมคาใชจายรายป

1.4 รปแบบท 4 การขดสระพกนาในไรนา วธการนเปนแนวทางทมประโยชน มลกษณะคลายสระ

พกนาขนาดใหญแตเปนการจดการนาในไรนาตามทมการศกษามาแลว พบวาจะตองมสระเกบนาในไรนาประมาณ 30% ของพนทเพาะปลก และทดนถอครองของราษฎรเฉลยจะประมาณ 10 ไร/ครวเรอน สรปไดดงน

พนท (ไร) สระพกนา 30% (ไร) ความลก (ม.) ความจเกบกก (ลบ.ม.) 10,000 3,000 3.0 1,440,000 20,000 6,000 3.0 2,880,000 40,000 12,000 3.0 5,760,000

หมายเหต : ตองเสยทดน 30% ขดสระพกนาในไรนา ดงนนควรมทดนเฉลย 10 ไร/ครวเรอน การขดสระพกนาในไรนาตองใชพนทขดสระของเกษตรกรและระบบสบนาเกษตรกรตองเปน

ผดแล ทาใหคาลงทนสง ประมาณ 30,000 บาท/ไร ขอดคอไมตองรอนาจากฝาย/ประตระบายนา



6.1.2 การพฒนาแหลงนาเพอแกไขปญหาการขาดแคลนนา กรณมการกอสรางอางเกบนาแมคา 1) แนวทางแกไขปญหาการขาดแคลนนา โดยการกอสรางอางเกบนา จากลกษณะภมประเทศและจากแผนทมาตราสวน 1:50,000 ของกรมแผนททหาร ขอมลภาพถายทาง

อากาศออรโธสและเสนชนความสง 2 เมตร ของกระทรวงเกษตรและสหกรณ รวมทงการสารวจสภาพพนทในสนาม (เบองตน) กลมบรษทฯ พจาณาทตงหวงานเขอนและอาคารประกอบโครงการอางเกบนาแมคา พบวา มทตงหวงานทเหมาะสมสอดคลองกบศกยภาพและขอจากดดานตางๆ ทตงหวงานตงอยดานทศตะวนออกของบานปางพระราชทาน 3 ตาบลแมฟาหลวง อาเภอแมฟาหลวง จงหวดเชยงราย ตวเขอนกนลานาแมคาทพกด 581,393E 2,238,919N ตามพกดระบบ UTM โซน 47N หรอตรงกบพกด 47QN 813-389 ตามแผนทมาตราสวน 1:50,000 ของกรมแผนททหาร ลาดบชด L7018 ระวาง 4949II

2) สรปองคประกอบ/ลกษณะโครงการอางเกบนาแมคา ทตง ปดกนลานาแมคา ทบรเวณบานปางพระราชทาน 3

ตาบลแมฟาหลวง อาเภอแมฟาหลวง จงหวดเชยงราย

ลกษณะโครงการ อทกวทยา - พนทรบนาฝน 502.22 ตร.กม. - ปรมาณนาทาเฉลยตอป 253.87 ลาน ลบ.ม. อางเกบนา - ระดบทองนา +422.00 ม.รทก. - ระดบนาตาสด +442.00 ม.รทก. - ระดบนาเกบกกปกต +486.00 ม.รทก. - ระดบนาสงสด +487.50 ม.รทก. เขอนและอาคารประกอบ - ชนด เขอนหนทงแกนดนเหนยว - ระดบสนเขอน +490.00 ม.รทก. - ความสง 64.00 ม. - ความยาวสนเขอน 440.00 ม. - ความกวางสนเขอน 8.00 ม. - พนทชลประทาน 170,200 ไร 3) การประมาณราคาคากอสรางอางเกบนาแมคาเบองตน จากการประมาณราคาเบองตนของอางเกบนาแมคา จะมคาเทากบ 915.19 ลานบาท



6.2 แนวทางพฒนาแหลงนาเพอแกไขปญหาดานนาทวม 6.2.1 การพฒนาเพอแกไขปญหาดานนาทวม กรณไมมการกอสรางอางเกบนา การลดปญหานาทวมสามารถดาเนนการไดโดยการลดปรมาณนานองสงสด โดยการกอสรางแกมลงหรอพยายามระบายนาใหทนโดยการขดขยายคลองธรรมชาต สวนการกอสรางคนกนนาทาไดยากลาบากเพราะจาเปนตองอาศยการระบายนาแมคาเปนคลองสงนาดวยในเวลาเดยวกน ดงนนจงสรปไดดงน 1) การกอสรางแกมลง สาหรบประมาณนาทจะระบายลงแกมลงจะใหมคาบการเกด 20 ป มปรมาณเทากบ

27.21 ลาน ลบ.ม. เมอหกปรมาณนาทระบายตามลานาแมคาทอตรา 125 ลบ.ม./วนาท จะเหลอประมาณนาทควรระบายลงแกมลงเทากบ 15.0 ลาน ลบ.ม.

2) การขดลอกลานาและปรบปรงอาคารบงคบนาเดม ปรมาณนาทจะระบายมคาบการเกด 20 ป มคาเทากบ 253 ลบ.ม./วนาท ปจจบนลานาแมคาสามารถระบายนาได 150 ลบ.ม./วนาท ตองปรบขยายอกดงน

จดพจารณา ลานาเดม การปรบปรงขดขยาย

ความกวาง (ม.)

ความลก (ม.)

ความเรวของนา (ม/ว)

อตราการไหล (ม3./ว)

ความกวาง (ม.)

ความลก (ม.)

ความเรวของนา (ม/ว)

อตราการไหล (ม3./ว)

KH.72 40 2 1.0 80.0 50 3.0 1.5 225.0 จดบรรจบแมจนแมคา 40 2 1.0 80.0 60 3.0 1.3 234.0 ลมนาแมคา 50 2.5 1.2 150.0 65 3.0 1.3 253.50

การพฒนาเพอแกไขปญหาดานนาทวม กรณไมมการกอสรางอางเกบนา จะสามารถบรรเทาปญหาการเกดอทกภยไดในคาบการเกด 20 ป แตการกอสรางแกมลงจะมผลกระทบตอเกษตรกรในพนทกอสรางประมาณ 3,000 ไร และหากขดลอกลานาใหระบายนาไดรวดเรวจะทาใหนาไหลลงแมนาไดเรวขนความรนแรงของปญหาภยแลงจะมมากขน และกระทบตอพนทการเกษตรตามลานาประมาณ 1,000 ไร 6.2.2 การพฒนาเพอแกไขปญหานาทวมกรณกอสรางอางเกบนาแมคา การลดปญหานาทวม ในกรณกอสรางอางเกบนาแมคาโดยการลดอตรานานองสงสด และปรมาตรนาหลากทางตนนา เพอใหนานองสามารถระบายในลานาแมคาได สาหรบอางเกบนาแมคาจะสามารถลดปรมาณนาหลากในรอบ 20 ป

ตาแหนง อตรานานองสงสด Inflow (ลบ.ม/วนาท) Outlet (ลบ.ม/วนาท)

อางเกบนา 103.25 46.5 KH.72 257.4 139.98

หมายเหต : การบรรเทาอทกภย หากมโครงการอางเกบนาแมคาเปนประโยชนโดยตรง นอกเหนอจากการเกษตร การเปรยบเทยบการพฒนาโครงการกรณไมมการกอสรางอางเกบนาและมการกอสรางอางเกบนา ดงแสดงในตารางท 6-1



ตารางท 6-1 เปรยบเทยบการพฒนาโครงการกรณไมมการกอสรางอางเกบนาและมการกอสรางอางเกบนา

ท รายการ กรณพฒนารปแบบอน

(ไมมอางเกบนา) กรณมอางเกบนา

ขอด ขอดอย ขอด ขอดอย 1 ปรมาณนาตนทน - 4.0 ลาน ลบ.ม. 148.16 ลาน ลบ.ม. - 2 การพฒนาพนทไดรบประโยชน - 40,000 ไร 170,200 ไร - 3 คาลงทนตอปรมาณนาเกบกก - 92.41 บาท/ลบ.ม. 6.1 บาท/ลบ.ม. - 4 คาลงทนตอพนทรบประโยชน - 20,550 บาท/ไร 5,382 บาท/ไร - 5 การใชพนทกอสรางหวงาน 1,200 ไร - - 3,000 ไร 6 ดานปองกนนาทวม - ไมม นาทวมรอบการเกด 20 ป - 7 ดานปาไม ไมม - - 1,962 ไร 8 ดานสญเสยพนทการเกษตร - 1,200 ไร - 1,951 ไร จากขอมลผลสรปดานบนจะเหนไดวาการกอสรางอางเกบนาแมคาสามารถชวยเหลอปญหาขาดแคลนนาและบรรเทานาทวมได ตลอดจนมคาลงทนตอปรมาณนาเกบกกอยท 6.1 บาท/ลบ.ม. และพนทชลประทานครอบคลมพนทโครงการประมาณ 160,000 ไร ดงนนทปรกษาจงเสนอแนะใหมการพฒนาโดยการกอสรางอางเกบนาแมคา 7. การพฒนาโครงการอางเกบนาแมคา 7.1 การคดเลอกทตงโครงการ เขอนเปนอาคารทปดกนลานาสายหลกเดมไมใหนาทไหลในลานาเดมสามารถไหลไปไดโดยอสระ ทงน เพอใหเกดสภาพเปนอางเกบนาและนาจากตนนาทเกดจากฝนตกในพนทรบนาฝนไหลลงอางเกบนาแทน จากนนจงบงคบนาใหไหลออกทางอาคารประกอบทวางอยทฐานยนเขอนตามปรมาณทตองการตอไป จงเหนไดวาเขอนเปนอาคารสาคญอยางยงในกลมของอาคารหวงานเขอน ไมวาจะเปนเรองของตาแหนงทตงอาคาร การคานวณออกแบบการกอสราง ตลอดจนการบารงรกษาจงจาเปนตองมความพถพถนและความละเอยดรอบคอบในการพจารณาทกขนตอน โดยเฉพาะอยางยงในขนตอนแรกคอการพจารณาเลอกตาแหนงทตงเขอนทเหมาะสมเปนขนตอนทสาคญทสด หากเลอกตาแหนงทตงเขอนไดอยางเหมาะสม จะเปนผลทาใหไดตวเขอนทมความมนคง แขงแรง ปลอดภย มอายการใชงานนาน ราคาคากอสรางตา การกอสรางตลอดจนการบารงรกษางายและเสยคาใชจายนอย ในทางตรงกนขามหากมการกาหนดและเลอกตาแหนงทตงเขอนทไมเหมาะสม ยอมจะทาใหเกดผลกระทบตางๆ ตามมาอยางมากมาย ในการพจารณาทตงเขอน ปจจยทสาคญประการหนงกคอ ความสามารถในการกกเกบนาชวงฤดฝนไวใชในชวงฤดแลง ซงควรมความเพยงพอทจะรองรบปรมาณความตองการใชนาในกจกรรมตางๆ ของโครงการทตองกาหนดไวเบองตนทงกรณสภาพปจจบนและกรณการคาดการณการใชนาในอนาคตดวย



7.1.1 การกาหนดทตงหวงานโครงการอางเกบนาแมคา ในการพจารณาทตงหวงานเขอน ใชขอมลแผนทภมประเทศ 1:50,000 ของกรมแผนททหาร ขอมลภาพถายทางอากาศออรโธสและเสนชนความสง 2 เมตร (มาตราสวน 1:4,000) ของกระทรวงเกษตรและสหกรณ ประกอบกบการออกตรวจสอบในสนาม พบวา ตาแหนงทมศกยภาพในการสรางเขอนจะตงอยบนลานาแมคาสายหลก และลาสาขา ซงมทาเลทเหมาะสมในการพจารณา 5 แหง (ดรปท 7-1) ไดแก

1) หวงานแหงท 1 : แนวสนเขอนตามผลการศกษาเดมของกรมชลประทาน ตงอยดานทศใตของบานปางพระราชทาน ตาบลแมฟาหลวง อาเภอแมฟาหลวง จงหวดเชยงราย ตวเขอนกนลานาแมคาทพกด 582,553E 2,237,090N ตามพกดระบบ UTM โซน 47N หรอตรงกบพกด 47QN829-373 ตามแผนทมาตราสวน 1:50,000 ของกรมแผนททหาร ลาดบชด L7018 ระวาง 4949II

2) หวงานแหงท 2 : แนวสนเขอนขยบจากแนวสนเขอนของหวงานแหงท 1 ไปดานเหนอนา 2,000 เมตร ตงอยดานทศตะวนออกของบานปางพระราชทาน ตาบลแมฟาหลวง อาเภอแมฟาหลวง จงหวดเชยงราย ตวเขอนกนลานาแมคาทพกด 581,393E 2,238,919N ตามพกดระบบ UTM โซน 47N หรอตรงกบพกด 47QN 813-389 ตามแผนทมาตราสวน 1:50,000 ของกรมแผนททหาร ลาดบชด L7018 ระวาง 4949II

3) หวงานแหงท 3 : แนวสนเขอนปดกนลานาแมเปน

ตงอยดานทศตะวนออกเฉยงใตของบานแมเปน ตาบลแมฟาหลวง อาเภอแมฟาหลวง จงหวดเชยงราย ตวเขอนกนลานาแมเปน ซงเปนลานาสาขาของนาแมคา ทพกด 581,317E 2,239,287N ตามพกดระบบ UTM โซน 47N หรอตรงกบพกด 47QN813-392 ตามแผนทมาตราสวน 1:50,000 ของกรมแผนททหาร ลาดบชด L7018 ระวาง 4949II

4) หวงานแหงท 4 : แนวสนเขอนปดกนลานาแมเสลยง ตงอยดานทศตะวนออกเฉยงใตของบานหวยสานใหม ตาบลแมสลองใน อาเภอแมฟาหลวง จงหวดเชยงราย ตวเขอนกนลานาแมเสลยง ซงเปนลานาสาขาของนาแมคาทพกด 579,890E 2,237,891N ตามพกดระบบ UTM โซน 47N หรอตรงกบพกด 47QN798-378 ตามแผนทมาตราสวน 1:50,000 ของกรมแผนททหาร ลาดบชด L7018 ระวาง 4949II

5) หวงานแหงท 5 : แนวสนเขอนขยบจากแนวสนเขอนของหวงานแหงท 2 ไปดานเหนอนา 2,000 เมตร ตงอยดานทศตะวนตกเฉยงเหนอของบานสามคคใหม ตาบลแมฟาหลวง อาเภอแมฟาหลวง จงหวด

เชยงราย ตวเขอนกนลานาแมคาทพกด 579,427E 2,238,895N ตามพกดระบบ UTM โซน 47N หรอตรงกบพกด 47QN794-388 ตามแผนทมาตราสวน 1:50,000 ของกรมแผนททหาร ลาดบชด L7018 ระวาง 4949II

จากการวเคราะหขอมลเบองตนในดานตางๆ ของทตงหวงานโครงการแตละแหง สรปไดดงตารางท 7-1



รปท

7-1 แผ

นทมา

ตราส

วน 1:

50,00

0 แสด

งทตง

แนวเข

อนเผอ

เลอกข

องโคร

งการ

อางเก

บนาแ

มคา 5

ทางเ

ลอก



ตารางท 7-1 ขอมลเบองตนทางเลอกทตงหวงานโครงการอางเกบนาแมคา

1 2

หวงานตาแหนงท 1 หวงานตาแหนงท 2 หวงานตาแหนงท 3 หวงานตาแหนงท 4 หวงานตาแหนงท 5 รวม

บานปรางพระราชทาน บานปรางพระราชทาน บานแมเปน บานหวยสานใหม บานสามคคใหม

ต.แมฟาหลวง ต.แมฟาหลวง ต.แมฟาหลวง ต.แมฟาหลวง ต.แมฟาหลวง

อ.แมฟาหลวง อ.แมฟาหลวง อ.แมฟาหลวง อ.แมฟาหลวง อ.แมฟาหลวง

จ.เชยงราย จ.เชยงราย จ.เชยงราย จ.เชยงราย จ.เชยงราย

582,553E

2,237,090N

581,393E

2,238,919N

581,317E

2,239,287N

579,890E

2,237,891N

579,427E

2,238,895N

2. พนทรบนา ตร.กม. 508.16 502.22 54.24 31.22 412.77 498.23

3. ปรมาณนาทา ลาน (ลบ.ม.) 256.46 253.87 38.92 24.16 214.32 277.4

4. ระดบนา

- ระดบทองนา ม.รทก. +418.00 +422.00 +434.00 +438.00 +440.00

- ระดบนาตาสด ม.รทก. +430.00 +442.00 +444.00 +450.00 +460.00

- ระดบนาเกบกกปกต ม.รทก. +480.00 +486.00 +500.00 +486.00 +500.00

- ระดบนาสงสด ม.รทก. +481.50 +487.50 +501.50 +487.50 501.50

5. พนทผวนา

- ทระดบนาเกบกกปกต ไ ร 4215 4045 889 722 2946 4557

- ทระดบนาสงสด ไร 4144 4246 921 764 3117 4802

6. ความจท รนก. ลาน (ลบ.ม.) 148.71 148.16 38.95 20.41 89.35 148.71

7. เขอน

- ระดบสนเขอน ม.รทก. +487.00 +490.00 +505.00 +490.00 +505.00

- ความสงเขอน (ม .) 65.5 64 69.5 48 63.5

- ความยาวเขอน (ม .) 982 440 400 515 530

8. พนทชลประทาน ไร 173,000 170,200 34,600 26,000 129,000 130,000

9. ราคาคากอสรางเบองตนของเขอน อาคารประกอบ ลานบาท 1696.98 915.19 579.18 727.88 1012.142319.20

10. ราคาคากอสรางตอหนวยปรมาณนาเกบกก บาท/ลบ.ม. 11.41 6.18 14.87 35.66 11.33 15.60

11. ความเหมาะสมของสภาพธรณวทยาฐานราก

เขอนปานกลาง ปานกลาง คอนขางยาก คอนขางยาก ปานกลาง

คอนขางยาก

12. ศกยภาพการรองรบปรมาณนาหลาก (รอบปการเกดซา 20 ป)

(% ลดลง) 41.8 45.6 7.8 8.2 29.237

13. รอยละความจตอปรมาณนาทาไหลเขาอางฯ 57.99 58.36 100.08 84.48 41.69 53.6114. พนทชนคณภาพลมนา

- 1A ไร 502 1433 176 1048 1224

- 1B ไร 553 593 390 77 490 957

1A+1B ไร 1055 2026 566 77 1537 2180

- 2 ไร 1141 990 94 518 347 959

- 3 ไร 1963 862 229 88 679 996

- 4 ไร 55 52 0 0 383 383

15. ทรพยากรปาไม

- ปาเศรษฐกจ (E) ไร 94 329 207 697 904

- ปาอนรกษฯ (C) ไร 710 1012 17 1782 1799

16. การใชประโยชนทดน

- ทาการเกษตร ไร 1951 1647 172 426 886 1484

- ปาไม ไ ร 1994 1962 636 200 1621 2457

- ชมชนและสงปลกสราง ไร 70 68 137 137

- แหลงนา ไร 71 40 25 25

- เบดเตลด ไร 129 213 82 57 277 416

17. ผลกระทบตอครวเรอนและททากน

- สงปลกสราง หลง 75 80 10 90 100

- พนททากน ไร 1951 1647 172 426 886 1484

- เสนทางคมนาคม ทางหลวงชนบท ชร. 4032และ

ทางหลวง 1234กม. 16.7 9.3 2.3 0.3 11.7

14.3

18. พนทโครงการปลกปาพระราชทานฉลองสรราช

สมบต 50 ปไ ร 147

19. โอกาสการยอมรบของสงคม 2.94 2.16 2.31

ทางเลอก

ขอมล หนวย

1. ทตง

3



7.1.2 การกาหนดทางเลอกในการพฒนาโครงการอางเกบนาแมคา แนวคดในการกาหนดทางเลอกการพฒนาโครงการอางเกบนาแมคา ไดนาสภาพปญหา ทงดานปญหานาแลง และปญหาอทกภยในพนทลมนาแมจน (แมคา) ประกอบดวย ลานาแมคาและลานาแมจนมารวมในการกาหนดขอบเขตแนวทางพฒนา ซงประกอบดวยทางเลอกเบองตน 3 ทางเลอกดงน 1) ทางเลอกท 1 กอสรางอางเกบนาแมคาทหวงานท 1 (Site I) ทบานปางพระราชทาน ตาบลแมฟาหลวง

อาเภอแมฟาหลวง จงหวดเชยงราย พกด 582553E 2237090N ระดบเกบกก +480.00 ม.รทก. ความจเกบกก 148.71 ลาน ลบ.ม. มพนทชลประทาน 173,000 ไร

2) ทางเลอกท 2 กอสรางอางเกบนาแมคาทหวงานท 2 (Site II) บานปางพระราชทาน ตาบลแมฟาหลวง

อาเภอแมฟาหลวง จงหวดเชยงราย พกด 581393E 2238919N ระดบเกบกก +486.00 ม.รทก. ความจเกบกก 148.16 ลาน ลบ.ม. มพนทชลประทาน 180,000 ไร

3) ทางเลอกท 3 กอสรางอางเกบนา 3 แหง ทหวงานท 3 (Site III), 4 (Site IV) และ 5 (Site V) บานแม

เปน บานหวยสานใหม และบานสามคคใหม อาเภอแมฟาหลวง จงหวดเชยงราย ทระดบเกบกก +500.00 , +486.00 และ +500.00 ม.รทก. ความจเกบกก 38.95 , 20.41 และ 89.35 ลาน ลบ.ม. ตามลาดบ รวมความจเกบกกทง 3 แหง 148.71 ลาน ลบ.ม. มพนทชลประทาน 189,600 ไร

7.2 การคดเลอกทางเลอกทตงหวงานโครงการ ในการเปรยบเทยบทางเลอกทเหมาะสม ไดจากพจารณาปจจยทสงผลตอการดาเนนการในดานตางๆ ไดแก ดานวศวกรรม (พจารณาทตงหวงานเขอนฯ แตละทางเลอกมขอดและขอเสยดานวศวกรรมอยางไร จะมความสมพนธกบสภาพภมประเทศ สภาพธรณวทยา ลกษณะทางอทกวทยา) ดานสงแวดลอม (ผลกระทบของแตละทางเลอกทมตอสภาพแวดลอมในพนทอนรกษ เชน พนทอทยานแหงชาต พนทปาสงวนแหงชาต เขตรกษาพนธสตวปา พนทชนคณภาพลมนา เปนตน) ดานสงคม (ผลกระทบของแตละทางเลอกทมตอทดนทากน บานเรอนและทรพยสนของราษฎร) และดานเศรษฐศาสตร (พจารณาถงคาลงทนทแตกตางกนแตละทางเลอก โดยสะทอนใหเหนถงผลประโยชนเมอเทยบกบคาลงทนในโครงการ) โดยไดกาหนดหลกเกณฑการคดเลอกแตละดานเปนสดสวนของคะแนน ดงน

ปจจย วศวกรรม สงคม สงแวดลอม เศรษฐศาสตร คะแนน 25 30 30 15 รวม 100

เมอวเคราะหขอมลเบองตนของทตงหวงานโครงการแตละทางเลอกและเมอพจารณาคะแนนในแตละทางเลอกรวมทกดานพบวา ทางเลอกท 2 มคะแนนสงทสด ทงนทางเลอกท 2 เปนอางเกบนาขนาดใหญ ซงเมอเทยบกบปรมาณนาทาทมในลมนา สามารถพฒนาอางเกบนาเพอเกบกกและรองรบปรมาณนาหลากไดอก และจากการจดประชมกลมยอยครงท 1 พบวาผลการวเคราะหและความคดเหนของราษฎรในพนทโครงการทบรเวณหวงานอางเกบนาแมคา และพนทดานทายนาสอดคลองกน



7.3 สรปลกษณะโครงการ สรปลกษณะโครงการเบองตนไดดงน (ทตงโครงการแสดงดงรปท 7-2 และพนทชลประทานแสดงดงรปท 7-3) ทตง ปดกนลานาแมคาทบรเวณบานปางพระราชทาน

ตาบลแมฟาหลวง อาเภอแมฟาหลวง จงหวดเชยงราย

พกดตามแผนทมาตราสวน 1:50,000 581,393E 2,238,919N ระวางหมายเลข 4949II ประเภทโครงการ อางเกบนา พนทรบนาลงอางฯ 502.22 ตร.กม. อาคารหวงาน : เขอนหนทงแกนดนเหนยว สนเขอนกวาง 8.00 ม. เขอนดน สนเขอนยาว 440 ม. สวนสงทสด 64.00 ม. ระบบสงนา สงนาดวยระบบแรงโนมถวง (Gravity) ผาน

River Outlet ลงสลานาเดมเพอการอปโภคบรโภค และพนทเพาะปลกดานทายนา

ระดบทองนาประมาณ +422.00 ม.รทก. ระดบนาตาสดประมาณ +440.00 ม.รทก. ระดบเกบกกปกตประมาณ +486.00 ม.รทก. ระดบนาสงสด +487.50 ม.รทก. ระดบสนเขอน +490.00 ม.รทก. พนทชลประทาน 170,200 ไร ราคาเบองตน 915.19 ลานบาท



รปท

7-2 อ

างเกบ

นาแม

คาทห

วงาน

ท 2 (

Site I

I) ทมค

วามเห

มาะส

มมาก

ทสด



8. รางขอบเขตและแนวทางการศกษาความเหมาะสม (FS) มขนตอนการศกษาดงน

1. ศกษาทบทวนเอกสาร/ขอมลเกยวกบโครงการเบองตน 2. กาหนดทางเลอกตาแหนงทตง ขนาด ทเหมาะสม กาหนดวธการสงนาใหพนทชมชน และพนท

รปท

7-3 ระ

บบชล

ประท

านแบ

บผสม

ผสาน

โครงก

ารอา

งเกบน

าแมค

า



การเกษตร ประมาณราคาเบองตน การประเมนผลประโยชนและผลกระทบสงแวดลอมเบองตน และคดเลอกทางเลอกทเหมาะสม โดยพจารณารวมกบหนวยงานทองถน และประชาชนผมสวนได-สวนเสยในพนทโครงการ

3. สารวจ ขอมลตางๆ เพมเตม ไดแก การสารวจสภาพภมประเทศ การสารวจธรณวทยา/ ธรณเทคนค การสารวจแหลงวสดกอสรางและทดสอบวสด เปนตน

4. การศกษาวเคราะหขอมลดานวศวกรรมและวชาการตางๆ 5. วเคราะหระบบแหลงนา ระบบชลประทานและระบบสงนา 6. การออกแบบและประมาณราคาขนการศกษาความเหมาะสม 7. การวางแผนการกอสรางและประมาณราคาคากอสราง 8. ทาการศกษาผลกระทบของการกอสรางโครงการ ทมตอทดน และทรพยสนของราษฎร รวมทง

ของรฐดวย พรอมทงประเมนคาใชจายเบองตน ในการชดเชย 9. ทาการประเมนผลโครงการ ซงจะเปนการวเคราะหโครงการทางดานเศรษฐศาสตรและการเงน

เพอใหไดคาตอบวาโครงการทไดเสนอมานน มความเหมาะสมทางดานเศรษฐกจและการเงนหรอไมอยางไร

10. จดการองคกรใหมประสทธภาพ และเออประโยชนตอการดาเนนโครงการจากหนวยราชการ และ หนวยงานทเกยวของ รวมทงจากผนาในพนทโครงการและศกษาการบรหารจดการอางเกบนาหรอกลมอางเกบนาเปนระบบลมนา

แนวทางและขนตอนการดาเนนงาน แสดงดงรปท 8-1 และตารางท 8-1



รปท 8-1 แนวทางและขนตอนการศกษาความเหมาะสมของโครงการ



ตารางท 8-1 ขนตอนการดาเนนงานศกษาความเหมาะสม

กจกรรม รายละเอยด

การศกษาทบทวนโครงการ กลมบรษทฯ ทาการรวบรวมและทบทวนขอมลผลการศกษาความเหมาะสมของโครงการอางเกบนาจากรายการงานศกษาแนวทางพฒนาลมนา (Preliminary Study) โครงการพฒนาแหลงนาในลมนาแมจน (แมคา) จงหวดเชยงราย

การรวมรวมขอมลปฐมภมและสารวจขอมลเพมเตมในพนทโครงการ

กลมบรษทฯ จะทาการรวบรวมขอมลทเกยวของจากหนวยงานตางๆ ในพนท เพอใชประโยชนในการศกษา ขอมลดงกลาวประกอบดวย 1) ขอมลดานอต-อทกวทยา 2) ขอมลดานอทกธรณและนาใตดน 3) ขอมลธรณวทยา แผนดนไหวและวสดกอสราง 4) ขอมลทรพยากรดนและการใชประโยชนทดน 5) ขอมลดานการเกษตร ปศสตวและการชลประทาน เชน ขอมลพชทปลกใน

ปจจบน ผลผลต มลคา ปฏทนการเพาะปลก แนวโนมการเพาะปลก จานวนและพนทปศสตว

6) โครงการพฒนาแหลงนาและระบบชลประทาน 7) ขอมลความตองการนาเพอการอปโภค-บรโภค การเกษตรกรรม รกษาระบบ

นเวศทายนา การทองเทยว การอตสาหกรรม และกจกรรมการใชนาอนๆ เชน การประปาฯลฯ

8) ขอมลการขยายตวของเมอง ประชากร เขตอตสาหกรรม การทองเทยวเศรษฐกจและอนๆ ทมผลกระทบตอความตองการใชนา

9) ขอมลเศรษฐกจและสงคม 10) ขอมลแหลงทองเทยว 11) ขอมลอตสาหกรรม 12) แผนทภมประเทศ ภาพถายดาวเทยม ภาพทางอากาศและรปตดลานา

การสารวจขนความเหมาะสม 1) สารวจเพอจดทาแผนทภมประเทศ 1.1 รปตดตามยาวและตามขวางของลานาแมคาและแมจน เพอใชประกอบ

การศกษาวเคราะหดานวศวกรรมชลศาสตร และการบรหารจดการนากรณเกดนาหลาก

1.2 แผนทผงบรเวณ (Site Plan) บรเวณหวงานโครงการ 1.3 บรเวณอางเกบนา 1.4 พนทชลประทานหรอพนทรบประโยชนทายนา พนทตามแนวระบบสงนา 2) การสารวจธรณวทยา/ธรณเทคนค 2.1 สารวจธรณวทยาฐานรากและธรณฟสกส ตามแนวศนยกลางเขอน 2.2 สารวจปฐพกลศาสตรบอยมดน 2.3 สารวจและทดสอบแหลงวสดกอสรางอนๆ 3) การสารวจสภาพเศรษฐกจสงคม ทศนคต ของประชาชนในพนททไดรบ

ประโยชนและผลกระทบ พนทลมนาตอนบน พนทหวงานโครงการและพนทอางเกบนา พนทชลประทาน พนททายนา พนทรองรบการอพยพ (หากม)



ตารางท .8-1 (ตอ) ขนตอนการดาเนนงานศกษาความเหมาะสม


4) การสารวจดานการชดเชยทดนและทรพยสน ไดแก ขอมลการครอบครองทดนทไดรบผลกระทบ ซงมรายละเอยดของขอมลทแสดงถงรายชอผครอบครองทดนแตละแปลง รวมถงจานวนพนท และการทาประโยชน

5) การสารวจดน/คณสมบตของดนเพอการเกษตรและการใชทดน 7) การสารวจดานการคมนาคม สารวจเสนทางคมนาคม ปรมาณการจราจร

แนวเสนทางทจะถกนาทวม (ถาม) และแนวเสนทางทจะใชในการโยกยายเปนถนนทดแทน

การวเคราะหขอมลดานวศวกรรมและวชาการขนความเหมาะสม

1) การศกษาดานอต-อทกวทยา 2) การศกษานาใตดน 3) การศกษาธรณวทยา 4) การศกษาดานแผนดนไหว 5) การศกษาวสดกอสราง 6) การศกษาดานเศรษฐกจและสงคม 7) การศกษาทรพยากรดน 8) การศกษาการใชทดน 9) การศกษาดานการเกษตร /ปศสตว 10) การศกษาประชากร 11) การศกษาอตสาหกรรมและการทองเทยว 12) โครงการพฒนาแหลงนาและระบบชลประทาน 13) การวเคราะหความตองการใชนา 14) การศกษาแหลงนาและการจดการนาโดยใชแบบจาลองทางคณตศาสตร 15) การศกษาดานระบบชลประทานและระบบสงนา 16) การศกษาไฟฟาพลงงานนา

การวางโครงการและกาหนดแนวทางเลอก ภายหลงจากการรวบรวมขอมลและสารวจภาคสนามและวเคราะหขอมลแลวสามารถนาขอมลตางๆ มาใชเปนแนวทางในการพจารณาวางโครงการพฒนาแหลงนา การศกษาในขนนจะประกอบดวย 1) การกาหนดทางเลอกตาแหนงทตงเขอนทเหมาะสม ขนาดความจเกบกกนาท

เหมาะสม ประเภทของตวเขอนและอาคารประกอบ ทเหมาะสมกบแหลงวสดกอสรางทมอย

2) กาหนดวธการสงนาใหพนทชมชน และพนทการเกษตร โดยพจารณาการใชนาทมอยเดมและการใชนาในอนาคต

การกาหนดรปแบบและประมาณราคา โครงการเบองตน

1) กาหนดรปแบบ ปรบปรงผงของโครงการทศกษาไวเบองตน โดยมเคาโครงและลกษณะโดยทวไปทพจารณาแลว และจากผลการรวบรวมสารวจขอมลในสนามเพมเตม

2) ประมาณราคาคากอสรางและวเคราะหผลทางดานเศรษฐกจของทางเลอก การประเมนผลประโยชนโครงการเบองตน การประเมนผลประโยชนของโครงการเบองตน จะเปนขนตอนของการศกษา

ผลประโยชนของทางเลอกโครงการตางๆ ทไดจดวางโครงการไว ผลจากการศกษาในขนตอนน ใชเปนสวนหนงของการตดสนใจคดเลอกและกาหนดรปแบบของการพฒนา รวมถงลกษณะโครงการทนอกเหนอจากการศกษาดานอนๆ เชน การศกษาดานผลกระทบสงแวดลอม ดานเศรษฐกจและสงคม เปนตน



ตารางท 8-1 (ตอ) ขนตอนการดาเนนงานศกษาความเหมาะสม


การประเมนผลกระทบสงแวดลอมเบองตน ในขนนจะเปนการพจารณา/วเคราะหดานสงแวดลอม จากขอมลทตยภม ในประเดนสงแวดลอมทสาคญ เพอเปนขอมลในการพจารณาคดเลอกแนวทางการพฒนาโครงการรวมกบการศกษาดานอนๆ เพอใหไดแนวทางทเหมาะสมทสดสาหรบการศกษาในขนตอไป

การคดเลอกทางเลอกการพฒนาโครงการ ในขนตอนนจะทาการวเคราะหเปรยบเทยบแตละทางเลอก โดยรวมคาลงทนและผลประโยชนทจะไดรบจากโครงการเพอใหไดลกษณะรปแบบ/ขนาดโครงการทกอใหเกดผลประโยชนสงสด

การประชมหารอกบกรมชลประทาน และหนวยงานทเกยวของเพอพจารณาทางเลอก

ภายหลงจากกาหนดทางเลอกทแลว กลมบรษทฯ จะนาเสนอผลการศกษา และวเคราะหถงขอจากด/ขอไดเปรยบ/ขอสนบสนน และผลการศกษาเปรยบเทยบเกณฑฯ ทางดานตางๆ ดงกลาวขางตนกบคณะกรรมการกากบฯของกรมชลประทาน พรอมทงปรกษาหารอในผลการศกษาทไดรบ ทงนเพอใหกรมชลประทานไดพจารณา และใหขอสรปสาหรบการคดเลอกทางเลอกในการพฒนาโครงการ เพอนาไปออกแบบในขนความเหมาะสมตอไป

การสารวจภาคสนามเพมเตม

การออกแบบและประมาณราคาขนความเหมาะสม

กลมบรษทฯ จะออกแบบในระดบการศกษาความเหมาะสม เพอทไดทราบรปแบบ เคาโครง และลกษณะโครงการโดยทวไปเพอใหวศวกรประมาณราคาโครงการ ในการประมาณราคาคากอสรางโครงการ วศวกรประมาณราคาของกลมบรษทฯ จะดาเนนการแยกรายละเอยด ปรมาณงาน และใชหลกเกณฑการพจารณาในการคดราคาตอหนวย เปนคาวสดอปกรณ คาขนสง คาแรงงานและอนๆ แลวนามาคานวณหาราคาคากอสรางโครงการ เพอใหไดราคาทใกลเคยงความเปนจรง และไดมาตรฐานมากทสด

การศกษาดานการชดเชยทดนและทรพยสน เมอไดทราบรปแบบ และขนาดองคประกอบตางๆ ของโครงการแลว กลมบรษทฯ จะทาการศกษาผลกระทบของการกอสรางโครงการ ทมตอทดน และทรพยสนของราษฎร รวมทงของรฐดวย พรอมทงประเมนคาใชจายเบองตน ในการชดเชยดงกลาว

การวางแผนการกอสราง ภายหลงจากการออกแบบเบองตนและประมาณราคา กลมบรษทฯ จะจดเตรยมแผนการกอสราง โดยกาหนดขนตอนการทางาน วธการทางาน ตลอดจนระยะเวลาทตองการใชในการทางานแตละประเภท กาหนดระยะเวลาการกอสรางใหเหมาะสมกบราคาคากอสรางทงโครงการทไดออกแบบและประมาณราคาไว จากนนจะจดทาแผนงานการกอสราง แสดงชวงระยะเวลาทจะเรมปฏบตงานกอสราง และจดสนสดของงานประเภทตางๆ ในแตละขนตอน



ตารางท 8-1 (ตอ) ขนตอนการดาเนนงานศกษาความเหมาะสม


การประเมนความเหมาะสมทางดาน เศรษฐศาสตรและการเงน

ภายหลงจากการกาหนดแผนของการพฒนา และกาหนดลกษณะโครงการขนสดทาย ผเชยวชาญทางดานเศรษฐศาสตรของโครงการ จะทาการประเมนผลโครงการ ซงจะเปนการวเคราะหโครงการทางดานเศรษฐศาสตรและการเงน เพอใหไดคาตอบวาโครงการทไดเสนอมานน มความเหมาะสมทางดานเศรษฐกจและการเงนหรอไมอยางไร การประเมนผลตอบแทนของโครงการ จะประเมนผลประโยชนตอบแทนทงทางตรงและทางออม ทจะไดรบเพมขนภายหลงจากการกอสรางโครงการ โดยวธการเปรยบเทยบผลประโยชนดานตางๆ ทจะไดรบกอนการมโครงการและหลงจากการมโครงการโดยทผลประโยชนตอบแทนสทธทเพมขนทงหมดของโครงการ จะนาไปใชคานวณในรายละเอยดและวเคราะหทางดานเศรษฐกจวา โครงการททางกลมบรษทฯ ไดทาการศกษามความเหมาะสมและไดผลคมคากบการลงทนหรอไม โดยในการวเคราะหและประเมนผลโครงการจะใชดชนชวดความเหมาะสมของโครงการ 3 ตว คอ อตราผลตอบแทนตอคาลงทน (B/C Ratio) มลคาปจจบนสทธ (NPV) และอตราผลตอบแทนทางเศรษฐกจ (EIRR)

การศกษาดานองคกรและการบรหารจดการนา ดาเนนการจดการองคกรใหมประสทธภาพ และเออประโยชนตอการดาเนนโครงการจากหนวยราชการ และหนวยงานทเกยวของ รวมทงจากผนาในพนทโครงการและศกษาการบรหารจดการอางเกบนา

การมสวนรวมของราษฎร และการประชาสมพนธ

กลมบรษทฯ จะดาเนนการประชาสมพนธ และมวลชนสมพนธ ตลอดระยะเวลาการศกษา พรอมทงจดตงอาสาสมครนกวจยทองถน ใหเขารวมดาเนนงานศกษารวมกบกลมบรษทฯ พรอมทงจดทาสอการประชาสมพนธโครงการ จดใหมการรบฟงความคดเหนทงทางภาคราชการ ภาคประชาชน และสวนอนทเกยวของ เพอใหแผนงานตางๆ ของโครงการสอดคลองและเหมาะสมกบความตองการของชมชน ทงนเพอใหเปนไปตามระเบยบสานกนายกรฐมนตรวาดวยการรบฟงความคดเหนของประชาชน พ.ศ. 2548

9. รางขอบเขตและแนวทางการศกษาวเคราะหผลกระทบสงแวดลอม (EIA) การศกษาวเคราะหผลกระทบสงแวดลอม (Environmental Impact Assessment : EIA) ของโครงการอางเกบนาแมคา ไดมการพจารณานาแนวทางการจดทารายงานการวเคราะหผลกระทบสงแวดลอม โครงการพฒนาแหลงนา ของสานกงานนโยบายและแผนทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม (กนยายน พ.ศ. 2551) มาเปนขอพจารณาหลกในการกาหนดองคประกอบและขนตอนในการศกษา เพอใหการศกษาผลกระทบทางดานสงแวดลอมของโครงการมความครอบคลมในทกประเดนปจจย รวมทงจะไดพจารณานาเทคนควธการศกษา ไมวาจะเปนวธการเกบรวบรวมขอมล การสารวจภาคสนาม การวเคราะหขอมล และเทคนคในการประเมนผลกระทบซงเปนทยอมรบในทางวชาการมาใชในการประเมนผลกระทบทคาดวาจะเกดขนจากการพฒนาโครงการซงประกอบดวยกจกรรมตางๆ หลากหลาย เพอใหผลการศกษามความถกตองและชดเจน สามารถหามาตรการในการรองรบผลกระทบทเหมาะสม สอดคลองกบสภาพปจจบนและสามารถนามาตรการตางๆ ไปใชปองกนแกไขและบรรเทาผลกระทบทเกดขนไดจรงในทางปฏบต โดยผลกระทบทคาดวาจะเปนประเดนผลกระทบทางดานสงแวดลอมทสาคญ จะมการจดทาแผนปฏบตการปองกนแกไขและตดตามตรวจสอบผลกระทบสงแวดลอมรองรบ



9.1 ทรพยากรสงแวดลอมทจะศกษา ประเภทของทรพยากรสงแวดลอมทจาเปนตองพจารณาหลกเกณฑทกาหนดโดยสานกงานนโยบายและแผนทรพยากร-ธรรมชาตและสงแวดลอม (กนยายน 2551) ประกอบกบจากการทกลมบรษทฯ ไดศกษาทบทวนเอกสารรายงานทเกยวของ และการสารวจภาคสนามเบองตน จงไดเสนอประเภทของทรพยากรสงแวดลอมทคาดวาจะไดรบผลกระทบจากการพฒนาโครงการ 4 ประเภท ไดแก ทรพยากรทางกายภาพ ทรพยากรทางชวภาพ คณคาการใชประโยชนของมนษย และคณคาตอคณภาพชวต ประกอบดวย 1) ทรพยากรทางกายภาพ 1.1 สภาพภมประเทศ 1.2 สภาพภมอากาศและอตนยมวทยา 1.3 อทกวทยานาผวดน 1.4 คณภาพนาผวดน 1.5 อทกวทยานาใตดนและคณภาพนาใตดน 1.6 ทรพยากรดนและคณสมบตของดน 1.7 สภาพธรณวทยาและแผนดนไหว 1.8 การกดเซาะดนและการตกตะกอน 1.9 พนทชมนา 2) ทรพยากรทางชวภาพ 2.1 นเวศวทยาทางนา 2.2 ปาไม 2.3 สตวปา 3) คณคาการใชประโยชนของมนษย 3.1 การเกษตรกรรม 3.2 ระบบชลประทานและการระบายนา 3.3 การใชนา 3.4 การบรรเทานาทวม 3.5 การประมงและการเพาะเลยงสตวนา 3.6 การใชประโยชนทดน 3.7 การใชประโยชนจากปา 3.8 แหลงแรและการทาเหมองแร 3.9 แหลงวสดทใชในการกอสราง 3.10 อตสาหกรรม 3.11 การคมนาคมขนสง 3.12 การจดการลมนา 4) คณคาตอคณภาพชวต 4.1 สภาพเศรษฐกจสงคม 4.2 การชดเชยทรพยสนและการตงถนฐานใหม 4.3 การสาธารณสขและภาวะโภชนาการ 4.4 แหลงโบราณคดและประวตศาสตร 4.5 การทองเทยวและสนทรยภาพ



9.2 พนทศกษา เนองจากการพฒนาโครงการอางเกบนาแมคา อาเภอแมจน จงหวดเชยงราย คาดวาจะมผลกระทบตอองคประกอบของทรพยากรสงแวดลอมแตกตางกนตามพนทสวนตางๆ ของโครงการ ดงนนเพอใหเกดความชดเจนในการจดทาแผนงานการศกษาและความสะดวกรวดเรวในการศกษาจงพจารณาจดจาแนกขอบเขตพนทศกษาออกเปนสวนๆ ดงน 1) พนทสวนท 1: พนทอางเกบนาและหวงานเขอน (รวมพนทลมนาตอนบน) 2) พนทสวนท 2: พนทรบประโยชนและพนทชลประทาน 3) พนทสวนท 3: พนทดานทายนา 4) พนทสวนท 4: พนทอนๆ เชน พนทรองรบการอพยพตงถนฐานใหม (หากม) ถนนทดแทน เปนตน นอกจากน ในระหวางททาการศกษาหากพบวามผลกระทบตอพนทใดนอกเหนอจากทกลาวขางตนและเหนวาเปนพนทสาคญจะพจารณาทาการศกษาเพมเตมดวย 9.3 ขนตอนการศกษาวเคราะหผลกระทบสงแวดลอม ขนตอนการศกษาวเคราะหผลกระทบสงแวดลอมของโครงการอางเกบนาแมคา ประกอบดวย ขนตอนท 1 : การวางแผนการศกษา ขนตอนท 2 : การรวบรวมขอมล ขนตอนท 3 : การวเคราะหขอมล ขนตอนท 4 : การประเมนผลกระทบสงแวดลอม ขนตอนท 5 : การเสนอแนะมาตรการปองกนแกไขและลดผลกระทบสงแวดลอม และแผนการ

ตดตามตรวจสอบผลกระทบสงแวดลอม รวมทงการเสนอแผนปฏบตการปองกนแกไขและตดตามผลกระทบสงแวดลอม (EIMP)

รายละเอยดในแตละขนตอนการศกษาอธบายไดดงน 1) ขนตอนท 1: การวางแผนการศกษา ขนตอนการวางแผนการศกษาประกอบดวยงานวางแผนรวบรวม

และทบทวนขอมลรายละเอยดโครงการตางๆ จากรายงานการวางโครงการ และศกษาขอมลเบองตนจากขอกาหนดตางๆ ของหนวยงานราชการทเกยวของ เชน มตคณะรฐมนตรเกยวกบการจดการลมนา/พนทปา/พนทสงวนและอนรกษ นโยบาย/ระเบยบปฏบต/ขอกาหนดตางๆ ของกรมชลประทาน และขอกาหนด/แนวทางการจดทารายงานการวเคราะหผลกระทบสงแวดลอมโครงการพฒนาแหลงนาของสานกงานนโยบายและแผนทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม เปนตน รายงานผลการปฏบตงาน รายงานการศกษาหรองานวจยตางๆ ทเกยวของ และผลการสารวจภาคสนามเบองตนเพอใชเปนขอมลพนฐานในการกาหนดขอบเขตการศกษา การกาหนดพนทศกษาและรายละเอยดในการศกษาทชดเจนยงขน

2) ขนตอนท 2: การรวบรวมขอมล 2.1 ขอมลรายละเอยดโครงการ: การรวบรวมขอมลรายละเอยดโครงการจะเปนการศกษาทบทวน

จากรายงานการวางโครงการ และศกษาควบคกบการศกษาความเหมาะสมของโครงการ โดยจะพจารณาสวนตางๆ ของขอมลทสามารถนามาใชประโยชนตอการศกษา เชน ทตงโครงการและขอมลทรพยากรธรรมชาตทอยโดยรอบโครงการ ขอมลดานอทกวทยา การกดเซาะดนและการตกตะกอน ขอมลการสารวจสภาพภมประเทศและขอมลการเจาะสารวจดานปฐพกลศาสตร เปนตน



2.2 ขอมลปฐมภมหรอการสารวจภาคสนาม: การสารวจภาคสนามจะดาเนนการตามทไดวางแผนไวในขนตอนท 1 ซงการสารวจทรพยากรสงแวดลอมปจจบนในพนทศกษาจะใชวธการศกษาหลายวธผสมผสานกนตามความเหมาะสม (ไดแก การสารวจ การสงเกต การสมภาษณหรอสอบถาม และการเกบตวอยาง เปนตน) โดยการสารวจภาคสนามจะเรมดาเนนการภายหลงจากคณะกรรมการดแลกากบงานทปรกษาดานวชาการใหความเหนชอบตอแผนการปฎบตงานตามรายงานการเรมงานแลว

2.3 ขอมลทตยภม: เปนการรวบรวมขอมลพนฐานตางๆ จากหนวยงานทเกยวของ เชน ขอมลดานการเกษตรกรรม ขอมลดานการประมง/การเพาะเลยงสตวนา ขอมลจานวนประชากร ขอมลดานการสาธารณสข และขอมลพนฐานระดบหมบาน เปนตน รวมทงการรวบรวมรายงานการศกษาหรองานวจยตางๆ ทเกยวของหรอรายงานทอยในพนทเดยวกนหรอพนทใกลเคยงเพอนาสวนทสามารถใชประโยชนในการศกษาไดมาประมวลผลและวเคราะหรวมกน สาหรบขอมลทตยภมจะพจารณาคดเลอกขอมลทเหมาะสมและนาเชอถอได

3) ขนตอนท 3: การวเคราะหขอมล 3.1 การวเคราะหขอมลรายละเอยดโครงการ: ภายหลงจากรวบรวมขอมลปฐมภมและขอมลทตยภม

ทเกยวของกบรายละเอยดโครงการ ประกอบดวย ลกษณะโครงการ องคประกอบ แผนการดาเนนการของโครงการ ขนตอนและรายละเอยดการกอสรางหรอการดาเนนงาน หากจาเปนจะปรบปรงขอมลใหทนสมยโดยใชขอมลทมเพมเตม เชน ขอมลปรมาณนาทา ขอมลภมอากาศและอตนยมวทยา หรอขอมลตะกอนทองนา เปนตน นอกจากนยงรวมถงการวเคราะหขอมลเพอใชประกอบการคดเลอกทางเลอกของโครงการรวมกบขอมลดานอนๆ เชน ดานเศรษฐศาสตร สงแวดลอมและสงคม

3.2 การวเคราะหขอมลสภาพทรพยากรสงแวดลอม: เมอทาการสารวจและเกบตวอยางในภาคสนามแลวจะนาตวอยางคณภาพสงแวดลอมทงหมดจากภาคสนามมาวเคราะหในหองปฏบตการ เชน คณภาพนาผวดน คณภาพนาใตดน ทรพยากรดน และสงมชวตในนา เปนตน สวนขอมลทรพยากรสงแวดลอมประเดนอนๆ จะนามาวเคราะหและประมวลผลทางสถตหรอแปลผลขอมล เชน การแปลภาพถายทางอากาศหรอภาพถายดาวเทยม รวมทงการรวบรวมขอมลทตยภมจากหนวยงานราชการตางๆ หรอจากรายงานการศกษา/งานวจยตางๆ เพอวเคราะหสถานภาพในเชงปรมาณและเชงคณภาพซงขนอยกบทรพยากรแตละประเภท ทงนกอนนาขอมลทงหมดมาวเคราะห จะทาการคดเลอกและคดแยกประเภทขอมลทเกยวของหรอขอมลทเปนประโยชนและขอมลทมความนาเชอถอ การศกษาความสมพนธของขอมลทเชอมโยงกนไดเพอใหผลการวเคราะหมความสมบรณ ถกตองและมคณภาพเพยงพอตอการศกษา ในการวเคราะหสภาพสงแวดลอมจะแสดงใหเหนถงสภาพในอดต ปจจบน แนวโนมหรอคาดการณในอนาคตกรณทไมมโครงการเกดขนเพอใชเปนขอมลเปรยบเทยบในการประเมนผลกระทบทคาดวาจะเกดขนตอไป

4) ขนตอนท 4: การประเมนผลกระทบสงแวดลอม เปนการนาผลการวเคราะหขอมลทงหมด (รายละเอยดโครงการและขอมลสภาพทรพยากรและสงแวดลอมในปจจบน) มาทาการศกษาวเคราะหเพอประเมนผลกระทบทเกดขนโดยการเชอมโยงขอมลกบลกษณะรายละเอยดของโครงการหรอกจกรรมตางๆ ทเกยวของเปรยบเทยบในกรณทไมมโครงการและกรณทมโครงการโดยจะแสดงใหเหนถงระดบความรนแรงของผลกระทบในเชงปรมาณใหมากทสดทงผลกระทบดานบวกและดานลบในรปของ (±5) ผลกระทบมากทสด (±4) ผลกระทบมาก (±3) ผลกระทบปานกลาง (±2) ผลกระทบนอย (±1) ผลกระทบนอยทสด (0) ไมมผลกระทบ และ (na) ไมมการประเมน ทงนการพจารณาลกษณะของผลกระทบจะพจารณาทงในระยะกอสรางและระยะดาเนนการซงกอใหเกดผลกระทบระยะสนและระยะยาว รวมทงการพจารณาผลด-ผลเสยของการพฒนาโครงการหรอประเมนผลกระทบทงทางดานบวกและดานลบ ในทางกลบกนจะมการพจารณาผลกระทบของทรพยากรสงแวดลอมทจะมผลตอการพฒนาโครงการซงอาจเปนผลใหมการเสนอแนะมาตรการรองรบตอไป ภายหลงจากการประเมนผล



กระทบแยกในแตละประเดนขององคประกอบทรพยากรสงแวดลอมแลวจะมการประชมปรกษารวมกนเพอสรปวเคราะหผลการศกษาในแตละดานเพอประเมนผลกระทบในภาพรวมทงหมดหรอผลกระทบขององคประกอบดานสงแวดลอมทเกยวของกนหรอมความสมพนธกน

5) ขนตอนท 5: การเสนอแนะมาตรการปองกนแกไขผลกระทบสงแวดลอมและแผนการตดตามตรวจสอบผลกระทบสงแวดลอม พรอมทงการเสนอแผนปฏบตการปองกนแกไขและตดตามผลกระทบสงแวดลอมภายหลงจากการประเมนผลกระทบสงแวดลอมในประเดนตางๆ หากพบวามประเดนใดทกอใหเกดผลกระทบในระดบปานกลางขนไปกจะเสนอแนะมาตรการปองกนแกไขและบรรเทาผลกระทบ โดยเนนการปองกนผลกระทบตงแตระยะเรมการกอสรางโครงการเพอใหมาตรการทเสนอแนะมประสทธภาพสงสด สาหรบผลกระทบหลกหรอผลกระทบทมความรนแรงดานลบจะเสนอแผนปฏบตการปองกนแกไขผลกระทบทเหมาะสม สวนผลกระทบอนๆ ทพบวาไมใชผลกระทบทสาคญหรอมผลกระทบในระดบตาจะเสนอเพยงมาตรการปองกนแกไขและลดผลกระทบโดยทวไป กรณผลกระทบดานบวกจะเสนอแนะมาตรการทสามารถเพมพนผลประโยชนใหมากขนอก ทงนการเสนอแนะมาตรการรองรบเปนมาตรการทมประสทธภาพและเปนไปไดในทางปฏบต

9.4 ทรพยากรทางกายภาพ 9.4.1 สภาพภมประเทศ รายละเอยดการดาเนนการมดงน 1) การรวบรวมขอมล รวบรวมขอมลสภาพภมประเทศโดยภาพรวมในบรเวณพนทโครงการจากหนวยงานท

เกยวของ ไดแก แผนทภมประเทศ มาตราสวน 1:50,000 ของกรมแผนททหาร ภาพถายออรโธสเชงเลข มาตราสวน 1:4,000 ของกรมพฒนาทดน และรายงานสรปจากหนวยงานทเกยวของ เปนตน

2) การสารวจในภาคสนามและเกบขอมลเพมเตม ทาการสารวจตรวจสอบสภาพภมประเทศบรเวณพนทโครงการ ทางนา และบรเวณโดยรอบพนทโครงการ เพอใชเปนขอมลประกอบการศกษาจากแผนทและเอกสารทมอย การประเมนผลกระทบเนองจากการพฒนาโครงการทมตอสภาพภมประเทศ จะพจารณาในประเดนของสภาพการเปลยนแปลงจากพนทเดม

9.4.2 สภาพภมอากาศและอตนยมวทยา รายละเอยดการดาเนนการจะพจารณารวบรวมและวเคราะหขอมลดงน 1) รวบรวมและทบทวนขอมลหรอรายงานการศกษาตางๆ ในประเดนลกษณะภมอากาศและอตนยมวทยา

ทเคยดาเนนการมาแลวในพนทโครงการและพนทขางเคยง 2) รวบรวมขอมลสภาพภมอากาศและอตนยมวทยาในพนทโครงการและพนทใกลเคยงจากกรมอตนยม-

วทยา กรมชลประทาน และหนวยงานอนๆ ยอนหลงไปประมาณ 30 ป (พ.ศ. 2526-ขอมลปลาสด) ขอมลสาคญทจะรวบรวม เชน ปรมาณฝน อณหภม ลม (ทศทาง/ความเรวลม) ความชนสมพทธ ความกดอากาศ การระเหยของนาและการคายระเหย เปนตน

3) ศกษาและวเคราะหขอมลสภาพภมอากาศและอตนยมวทยาจากสถานอตนยมวทยาตางๆ ทเกยวของในเขตพนทโครงการ โดยหาคาเฉลยรายเดอนและรายป คาสงสด-ตาสดรายเดอนและรายป (ขนอยกบประเภทของขอมล) ซงใชในการศกษาผลกระทบประเดนตางๆ เชน คานวณการสญเสยนาจากการระเหยและการคายระเหยจากลานา อางเกบนา และพนทชลประทาน ฯลฯ สวนการคายระเหยจะพจารณาจากสวนทเกดจากวชพชนา เชน วชพชลอยนาและวชพชรมนาในบรเวณตางๆ ของอางเกบนาและตามลานา เปนตน



9.4.3 อทกวทยานาผวดนและแหลงนา รายละเอยดการดาเนนการมดงน 1) รวบรวมขอมลอทกวทยานาผวดนและแหลงนาจากรายงานการศกษาตางๆ ภายในพนทโครงการและพนท

ใกลเคยง โดยเนนประเดนทเกยวของกบสภาพอทกวทยานาผวดนและแหลงนาในพนทโครงการและพนทขางเคยง รวมทงรวบรวมขอมลเพมเตมจากแหลงอนๆ ใหเพยงพอทจะประเมนผลกระทบตออทกวทยานาผวดน/แหลงนา โดยแหลงขอมลทสาคญ เชน กรมชลประทาน กรมทรพยากรนา และการไฟฟาฝายผลตแหงประเทศไทย เปนตน

2) การสารวจในภาคสนามและเกบขอมลเพมเตม จะตรวจสอบภาคสนามเพอทราบลกษณะการไหลของนา ระดบนา สภาพและลกษณะพนทลมนา สภาพนาทวม พนทปาไม/พนทตนนาลาธาร การใชนาในลมนาและสภาพของสถานวดนาทาทสาคญ ขอมลทจะรวบรวมและวเคราะหไดแก ขอมลระดบนาและอตราการไหลของนา ปรมาณนาไหลเขาอางเกบนาและความจของอางเกบนา และการจดสรรนา

9.4.4 คณภาพนาผวดน รายละเอยดการดาเนนการมดงน 1) รวบรวมขอมลคณภาพนาในลานาแมคาและลานาทเกยวเนองกบโครงการจากหนวยงานตางๆ ท

เกยวของ (ถาม) เชน กรมควบคมมลพษ กรมชลประทาน การประปาสวนภมภาค และการไฟฟาฝายผลตแหงประเทศไทย เปนตน โดยจะนามาเปรยบเทยบสภาพในอดตและปจจบน เพอวเคราะหแนวโนมของปญหามลภาวะทางนาและประเมนความเหมาะสมของคณภาพนาในพนทสวนตางๆ สาหรบการใชประโยชนเพอกจกรรมตางๆ ไดแก การอปโภค-บรโภค การเพาะเลยงสตวนา การชลประทาน และการอตสาหกรรม เปนตน ขอมลดงกลาวจะนามาพจารณารวมกบผลการวเคราะหคณภาพนาผวดนทจะดาเนนการเกบตวอยางตอไป

2) การสารวจในภาคสนามและเกบขอมลเพมเตม แผนงานเกบตวอยางและวเคราะหคณภาพนาผวดนมดงน 2.1 สถานเกบตวอยางนาผวดน เสนอใหเกบตวอยางจานวน 7 สถาน ดงน (รปท 5-1) ก) สถานท 1 นาแมคา บรเวณตนนาของพนทอางเกบนา ข) สถานท 2 นาแมเปน ลานาสาขา บรเวณตนนาของพนทอางเกบนา ค) สถานท 3 นาแมเสลยง ลานาสาขา บรเวณตนนาของพนทอางเกบนา ง) สถานท 4 นาแมคา บรเวณทตงหวงานโครงการ จ) สถานท 5 นาแมคา บรเวณฝายบานกลวยคา ฉ) สถานท 6 นาแมคา บรเวณฝายรองธาต ช) สถานท 7 นาแมคา หลงจดบรรจบกบลานาแมจน 2.2 ระยะเวลาในการเกบตวอยางคณภาพนาผวดน จะเกบตวอยางจานวน 3 ครง ใหครอบคลมชวงฤด

รอน (เดอนมนาคม-เมษายน) ฤดฝน (เดอนมถนายน-กนยายน) และฤดหนาว (เดอนธนวาคม-มกราคม) เพอเปนตวแทนของขอมลในรอบป

2.3 วธการเกบตวอยางคณภาพนาผวดน จะดาเนนการเกบตวอยางและวเคราะหคณภาพนาโดยใชวธการทเปนทยอมรบของสานกงานนโยบายและแผนทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม (สผ.) เชน วธทอธบายไวใน Standard Methods for the Examination of Water and Wastewater ของ APHA, AWWA และ WEF (1998) และวธการทกาหนดไวตามประกาศคณะกรรมการสงแวดลอมแหงชาต ฉบบท 8 (พ.ศ. 2537) เรองกาหนดมาตรฐานคณภาพนาในแหลงนาผวดน

2.4 ลกษณะสมบตและวธการวเคราะหคณภาพนาผวดน ลกษณะสมบตของตวอยางนาบางอยาง เชน อณหภม ความเปนกรด-ดาง และออกซเจนละลายนา เปนตน จะทาการวเคราะหในขณะเกบ



ตวอยางเนองจากเปนดชนทเปลยนแปลงคาไดงาย สวนดชนคณภาพนาอนๆ จะนากลบมาวเคราะหในหองปฏบตการทไดรบใบอนญาตจากกรมโรงงานอตสาหกรรม รายละเอยดดชนคณภาพนาผวดนทจะทาการวเคราะหดงแสดงในตารางท 9-1

ตารางท 9-1 ดชนคณภาพนาผวดนทจะดาเนนการตรวจวเคราะห

ดชนคณภาพนาผวดน วธการวเคราะห 1. อณหภมนา Laboratory and field 2. ความโปรงแสง Secchi Disc 3. ความขน Nephelometric Method 4. ความเปนกรด-ดาง Electrometric 5. ความนาไฟฟา Electrometric 6. ความกระดาง EDTA Titrimetric Laboratory 7. ปรมาณของแขงแขวนลอย Dried at 103-105oC 8. ออกซเจนละลายนา Membrane Electrode 9. บโอด 5-day BOD Test, Azide Modification 10. แมกนเซยม/แคลเซยม/โซเดยม Nitric Acid Digestion 11. โลหะหนก - Pb, Zn, Mn, Ni, Cu Nitric Acid Digestion, Direct Air-Acetylene Flame - Hg Cold Vapor AAS 12. ซลเฟต Turbidimetric 13. ฟอสเฟต Ascorbic Acid 14. แอมโมเนย – ไนโตรเจน Distillation, Titrimetric 15. คลอไรด Argentometric 16. Sodium Absorption Ratio (SAR) Calculation 17. Total Coliform/Fecal Coliform Bacteria Multiple Tube Fermentation Technique

9.4.5 อทกวทยานาใตดนและคณภาพนาใตดน รายละเอยดการดาเนนการมดงน 1) รวบรวมขอมลบอนาตนและบอนาบาดาลทมในพนทโครงการเพอศกษาศกยภาพแหลงนาใตดนมาเสรม

นาผวดนเพอแกไขปญหาการขาดแคลนนาอปโภค-บรโภค ซงขอมลทรวบรวม ไดแก ประเภท จานวน (บอนาตนและบอนาบาดาล) ทตง ความลก ประเภทชนอมนา ปรมาณนา คณภาพนา ปญหาของบอ การใชประโยชนของนาใตดน ระดบนาในฤดกาลตางๆ และอทกวทยานาใตดน (ความลก/ทศทางการไหล/อตราการใชนา) จากกรมทรพยากรนาบาดาล



รปท

9-1 ตา

แหนง

สถาน

เกบตว

อยางค

ณภาพ

นาแล

ะนเวศ

วทยา

ทางน

า



3) การสารวจในภาคสนามและเกบขอมลเพมเตม จะดาเนนการสารวจบอนาตนและบอนาบาดาลภายในพนทโครงการเพอศกษาการเปลยนแปลงระดบนาและเกบตวอยางนาใตดนมาวเคราะห รวมทงสอบถามปญหาการขาดแคลนนาดม/นาใชจากแหลงนาใตดนและความตองการนาเสรมเพอวตถประสงคตางๆ หรอการอปโภค-บรโภค โดยสถานเกบตวอยางนาใตดนทเสนอใหดาเนนการในเบองตนมจานวน 8 แหงในพนทชลประทานและพนทดานทายนา การเกบตวอยางคณภาพนาใตดนจะดาเนนการ 3 ครง ในชวงระยะเวลาเดยวกบการเกบตวอยางคณภาพนาผวดนและนาผลการวเคราะหคณภาพนาใตดนทไดจะนาไปเปรยบเทยบกบมาตรฐานคณภาพนาบาดาลสาหรบบรโภคตามประกาศกระทรวงทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม เมอวนท 21 พฤษภาคม 2552 ทงนดชนคณภาพนาใตดนทจะวเคราะหดงแสดงไวในตารางท 9-2

ตารางท 9-2 ดชนคณภาพนาใตดนทจะดาเนนการตรวจวเคราะห

ดชนคณภาพนาใตดน วธการวเคราะห/วธวด 1. ความขน Naphelometric Method 2. ความเปนกรด-ดาง Electrometric 3. ความนาไฟฟา Electrometric 4. ความกระดางทงหมด EDTA Tritrimetric Method 5. ปรมาณสารทงหมดทละลายได Dried at 103-105 oC 6. เหลก Nitric Acid Digestion, Direct Air-Acetylene Flame 7. แมงกานส Nitric Acid Digestion, Direct Air-Acetylene Flame 8. ทองแดง Nitric Acid Digestion, Direct Air-Acetylene Flame 9. สงกะส Nitric Acid Digestion, Direct Air-Acetylene Flame 10. ตะกว Nitric Acid Digestion, Direct Air-Acetylene Flame 11. ซลเฟต Turbidimetric Method 12. คลอไรด Argentometric Method 13. ฟลออไรด SPADNS Colorimetric Method 14. ไนเตรท Cadmium Reduction Method 15. Total Coliform Bacteria Multiple Tube Fermentation Technique 16. Fecal Coliform Bacteria Multiple Tube Fermentation Technique

9.4.6 ทรพยากรดนและคณสมบตของดน รายละเอยดการดาเนนการมดงน 1) การรวบรวมขอมล 1.1 รวบรวมขอมลแผนททเกยวของ เชน แผนทภมประเทศ มาตราสวน 1:50,000 ลาดบชด L7018

ของกรมแผนททหาร แผนทดนจงหวดเชยงราย มาตราสวน 1:50,000 ของกรมพฒนาทดน แผนทธรณวทยาภาคเหนอ มาตราสวน 1:250,000 หรอมาตราสวน 1:50,000 ของกรมทรพยากรธรณ และภาพถายออรโธสเชงเลข มาตราสวน 1:4,000 ของกรมพฒนาทดน เปนตน

1.2 การแปลภาพถายออรโธสเชงเลข จะใชเทคโนโลยการแปลภาพถายทางอากาศเพอสารวจดนโดยอาศยลกษณะภาพทเหนจากภาพถายออรโธสเชงเลข เชน สภาพพนท ลกษณะภมประเทศ สภาพธรณสณฐาน และลกษณะธรณวทยา (แผนทธรณวทยา มาตราสวน 1:250,000 หรอมาตราสวน 1:50,000) เพอกาหนดขอบเขตพรอมกบสญลกษณ (Legend) ของ Mapping Unit ตางๆ เพอใชประกอบในการตรวจสอบภาคสนามตอไป



2) การสารวจในภาคสนามและเกบขอมลเพมเตม 2.1 การตรวจสอบลกษณะของดน จะทบทวนและตรวจสอบลกษณะของดนในพนทโครงการโดยใช

แผนทดนจงหวดเชยงราย หรอ Detailed Reconnaissance Soil Map มาตราสวน 1:100,000 หรอ 1:50,000 ของกรมพฒนาทดนเปนหลก และจะตรวจสอบลกษณะของดนในภาคสนามเพมเตม (เนนเฉพาะชดดนทสาคญ) เพอใหไดขอมลทถกตองและเหมาะสมทจะนามาใชศกษาเพอวางแผนพฒนาทดนและวางแผนการปลกพชชนดตางๆ ในพนทโครงการตอไป

2.2 การเกบตวอยางดน จะใชวธขดเจาะดวยสวานเจาะดน (Hand Auger) ในความลกประมาณ 0.30-1.30 เมตร เพอเกบตวอยางดนชนบน (0-30 ซม.) และดนชนลาง (30-100 ซม.) หรอการตรวจสอบจากหลมดนทมอยแลวในภาคสนาม หรอตามรอยตดของถนน ซงหลมเจาะทกาหนดจะเปนตวแทนของพนทดนในระดบตางๆ จานวนหลมเจาะประมาณ 60 หลม ในแตละหลมทเจาะจะตรวจสอบและบนทกลกษณะตางๆ เชน ความลกของดน ความหนาของชนดนในแตละชนดน (Horizon) เปนตน สวนการตรวจสอบเนอดนจะใชความชานาญของผเชยวชาญดานดน สดนและสของจดประใชสมดเทยบส Munsel Color Chart และ pH ของดนใช Truog pH Test Kit และจะบนทกลกษณะตางๆ ทพบในหนาตดของดนเพอเปนประโยชนตอการจาแนกและจดชนความเหมาะสมของดนตามระบบทดาเนนการโดยกรมพฒนาทดนเปนหลก

2.3 การวเคราะหคณสมบตของดน ตวอยางดนจากภาคสนามจะนาไปวเคราะหในหองปฏบตการของกรมพฒนาทดนหรอหนวยงานอนทไดรบการยอมรบของหนวยงานราชการเพอวเคราะหดชนทสาคญ เชน เนอดน การระบายนา ความสามารถในการซมผานของนา ปรมาณอนทรยวตถ ปรมาณฟอสฟอรสและโปตสเซยมทเปนประโยชนตอพช ความอมตวดวยประจบวกทเปนดาง ความสามารถในการแลกเปลยนประจบวก และคาการนาไฟฟาหรอปรมาณเกลอทละลายไดในดน โดยนาผลการวคราะหมาเปรยบเทยบกบมาตรฐานจากคมอจาแนกความเหมาะสมของดนสาหรบพชเศรษฐกจของกรมพฒนาทดน (เอกสารทางวชาการฉบบท 28 กองสารวจดน พ.ศ. 2523)

2.4 การจาแนกความเหมาะสมของดน จะพจารณาคณสมบตของดนตอการวางแผนการปลกพชโดยการจาแนกเปนดนทมความเหมาะสมสาหรบการปลกขาว/พชไร/ไมผล/ทงหญาเลยงสตว และการชลประทานตามมาตรฐานของกรมพฒนาทดนและตามระบบ USBR (1953) ของประเทศสหรฐอเมรกาซงไดรบการยอมรบทวไป

2.5 การจดทาแผนทแสดงศกยภาพของดนเพอการใชประโยชนตางๆ จะวเคราะหสภาพพนทตามศกยภาพของการใชประโยชนตางๆ เชน นาชลประทาน พชไรชลประทาน ไมผลชลประทาน เกษตรนาฝน และทงหญาเลยงสตว ประกอบกบการวางแผนพฒนาพนทชลประทาน

9.4.7 ธรณวทยาและแผนดนไหว รายละเอยดการดาเนนการมดงน 1) การรวบรวมขอมล 1.1 การรวบรวมขอมลดานธรณวทยา เชน แผนทธรณวทยาประเทศไทยระวางภาคเหนอ มาตราสวน

1:250,000 จากกรมทรพยากรธรณ แผนทธรณวทยา มาตราสวน 1:50,000 รายงานวชาการทางวศวกรรมธรณ เรองผลการศกษาดานธรณวทยาสณฐานและธรณวทยาสงแวดลอมเบองตน โครงการพฒนาลมนาแมจน อาเภอแมจน จงหวดเชยงราย ของสวนวศวกรรมธรณ สานกสารวจดานวศวกรรมและธรณวทยา กรมชลประทาน รายงานเบองตนโครงการอางเกบนาแมคา อาเภอแมฟาหลวง จงหวดเชยงราย ของสานกชลประทานท 2 กรมชลประทาน เปนตน ในการวเคราะหขอมลจะพจารณารวมกบผลจากการแปลภาพถายทางอากาศ มาตราสวน 1:15,000 ของกรมแผนททหาร เพอทาการศกษาสารวจธรณวทยาพนผวเพมเตมภายในพนทโครงการ โดยเนนดานรอยแตก รอยเลอน สภาพพบรอย รอยเวง และหบ



1.2 การรวบรวมขอมลดานแผนดนไหว จะรวบรวมขอมลดานแผนดนไหวและแนวรอยเลอนทางธรณวทยาในพนทลมนาแมจน (แมคา) และพนทใกลเคยง โดยเฉพาะกลมรอยเลอนทมพลง จากกรมอตนยมวทยาหรอจากเอกสารตางๆ ดานสภาพทวไปของภาคเหนอ เวลาทเกดแผนดนไหว ขนาด สาเหต ความเสยหายและความมพลงของแนวรอยเลอน โดยเฉพาะในสวนทเกยวกบองคประกอบสาคญตางๆ ของโครงการ

2) การสารวจในภาคสนามและเกบขอมลเพมเตม จะสารวจตรวจสอบบรเวณทจะมการกอสรางโครงสราง

ตางๆ และตรวจสอบสภาพธรณวทยาพนผวเปรยบเทยบกบผลทไดจากการรวบรวมและทบทวนขอมล ประกอบดวยขอมลชนหน สภาพธรณสณฐาน โครงสรางของธรณวทยา สภาพการสลายตวผพง การรวซมของนา รอยแตก รอยแยกและเสถยรภาพของลาดไหลเขาโดยรอบพนทอางเกบนา สาหรบบรเวณทพบวาผลทไดยงไมดพอหรอบรเวณทจะมปญหาดานธรณวทยาจะเสนอใหกรมชลประทานเจาะสารวจและวเคราะหใหเพมเตมเพอปรบปรงแกไขผลการรวบรวมขอมลและการสารวจใหถกตองยงขน

9.4.8 การกดเซาะดนและการตกตะกอน รายละเอยดการดาเนนการมดงน 1) การรวบรวมขอมล 1.1 การศกษาทบทวนลกษณะพนทโครงการและพนทรบนา จะศกษาควบคกบงานการจดการลมนา

และอทกวทยาตางๆ เชน ลกษณะธรณสณฐาน โครงสรางลมนา ลกษณะทางนา และระบบระบายนา ลกษณะการไหลของนาตามทางนาตางๆ ในพนทตนนาและพนทโครงการเพอใชประเมนอตราการกดเซาะดน โดยการศกษาปรมาณตะกอนจะไดจากสถตขอมลตะกอนภายในพนทโครงการและพนทใกลเคยงซงรวบรวมโดยกรมชลประทานและหนวยงานอนๆ รวมทงจะศกษาสภาพปาไม พชปกคลม การบกรกทาลาย ลกษณะดน และการใชทดนทมอทธพลตอการกดเซาะดนหรออตราการเกดตะกอน

1.2 การศกษาปรมาณนาทาและปรมาณตะกอนจากพนทโครงการในอดต โดยอาศยขอมลทไดจากกรมชลประทาน และหนวยงานอนๆ หรอจากขอมลทมการศกษาไวแลวในพนทโครงการ รวมทงจะรวบรวม/วเคราะหขอมลทเกยวของตางๆ เชน สภาพชลศาสตร เชน อตราการไหลของนารายเดอน และอตราการใหนาจากลมนายอยตางๆ (เทาทมขอมล) พจารณาผลกระทบของการลดลงของพนทปาไมตอปรมาณนาทา (เทาทมขอมล) โดยรวบรวมขอมลอตราการไหลและปรมาณนาทาในอดต สดสวนของพนทปาไมในลมนาซงไดมาจากการศกษาดานการใชทดนและทรพยากรปาไม

1.3 พจารณาผลกระทบของการลดลงของพนทปาไมตออตราการเกดตะกอนในลมนาโดยทาการรวบรวมขอมลปรมาณตะกอนจากลานาตางๆ ในพนทโครงการและพนทใกลเคยง

2) การสารวจในภาคสนามและเกบขอมลเพมเตม กรณทไมมขอมลตะกอนจะเกบตวอยางตะกอนทองนาจากลานาประมาณ 5 ตวอยาง เพอวเคราะหลกษณะของตะกอนดวย Sieve Analysis และนาผลการวเคราะหความเขมขนของตะกอนแขวนลอย (SS) จากหวขอคณภาพนาผวดน เพอนาขอมลไปใชในการคานวณโดยสตร USLE



9.4.9 พนทชมนา รายละเอยดการดาเนนการมดงน 1) รวบรวมและวเคราะหขอมลจากเอกสารและรายงานการวจยจากหนวยงานทเกยวของ ประกอบดวย

แผนทภมประเทศ มาตราสวน 1:50,000 ลาดบชด L7018 ของกรมแผนททหาร แผนทการใชประโยชนทดน มาตราสวน 1:50,000 ของกรมพฒนาทดน ภาพถายออรโธสเชงเลข มาตราสวน 1:4,000 ของกรมพฒนาทดน รายงานผลการสารวจ จดทาบญชรายชอ สถานภาพ และฐานขอมลพนทชมนาของประเทศไทย โดยคณะอนกรรมการการจดการพนทชมน าและสานกงานนโยบายและแผนทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม จากรายงานพนทชมนาภาคเหนอ ของสานกงานนโยบายและแผนทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม พ.ศ. 2542 ทะเบยนรายนามพนทชมนาตามมตคณะรฐมนตรเมอวนท 1 สงหาคม 2543 และเมอวนท 3 พฤศจกายน 2552 รวมท งบญชรายชอ แหลงธรรมชาตอนควรอนรกษของทองถนตามมตคณะรฐมนตรเมอวนท 7 พฤศจกายน 2532

2) การสารวจในภาคสนามและเกบขอมลเพมเตม การสารวจตรวจสอบสภาพทวไปของพนทชมนาในพนทโครงการและบรเวณโดยรอบ โดยจะทาการศกษารวมกบการศกษาดานการใชประโยชนทดน รวมทงการใชประโยชนของประชาชนและมาตรการอนๆ ทชมชนกาหนดขน เชน การอนรกษ หรอการกาหนดมาตรการปองกนเพอสงวนพนทไว เปนตน นอกจากนจะดาเนนการศกษาความหลากหลายทางชวภาพในแหลงนาทสาคญคอนาแมคา โดยการสารวจเกบตวอยางสงมชวตรวมกบการศกษาดานนเวศวทยาทางนา

9.5 ทรพยากรทางชวภาพ 9.5.1 นเวศวทยาทางนา รายละเอยดการดาเนนการมดงน 1) การรวบรวมขอมลขอมลนเวศวทยาทางนาในลานาแมคาและลานาทเกยวเนองกบโครงการจาก

หนวยงานตางๆ ทเกยวของ (ถาม) เชน กรมควบคมมลพษ กรมประมง เปนตน รวมทงผลการตรวจวดจากรายงานการศกษาทเกยวของ โดยขอมลดงกลาวจะนามาพจารณารวมกบผลการวเคราะหสงมชวตทางนาทจะดาเนนการเกบตวอยางตอไป

2) การสารวจในภาคสนามและเกบขอมลเพมเตม การรวบรวมและวเคราะหขอมล จะดาเนนการดงน 2.1 ขอมลนเวศวทยาทางนา ไดแก ปลา (ปลาเศรษฐกจและปลาหายากหรอใกลสญพนธ) แพลงก

ตอนพช แพลงกตอนสตว สตวหนาดน แหลงนาทเปนทแพรพนธและทอยอาศย/หลบซอน/หากน และผลกระทบจากกจกรรมของมนษย เปนตน

2.2 ขอมลพรรณไมนา ไดแก ชนด ประเภท (ลอยนา จมนา หรอวชพชชายฝง) การเปลยนแปลงตามฤดกาลโดยเฉพาะบรเวณททาใหเกดผลเสยหายตอทางนา สถานทหรอฤดกาลทพบมาก และปญหาจากวชพช เปนตน

2.3 การเกบตวอยางสงมชวตทางนา การศกษาแพลงกตอน สตวหนาดนและประชากรสตวนา (ปลา) เปนการศกษาวงจรอาหารทระดบตางๆ กนของความลกของนาคอ บรเวณทองนา (สตวหนาดน) กลางนา (แพลงกตอน) และทกระดบของความลก (ปลา)

2.4 สถานเกบตวอยาง จานวน 7 สถาน (สถานเกบตวอยางสงมชวตทางนาจะเปนสถานเดยวกบสถานเกบตวอยางคณภาพนาผวดนดงแสดงไวในรปท 5-1)



2.5 ระยะเวลาในการเกบตวอยางสงมชวตทางนา จะเกบตวอยางจานวน 3 ครงซงเปนชวงเวลาเดยวกบการเกบตวอยางคณภาพนาผวดน คอชวงฤดรอน (เดอนมนาคม-เมษายน) ฤดฝน (เดอนมถนายน-กนยายน) และฤดหนาว (เดอนธนวาคม-มกราคม)

2.6 เครองมอเกบตวอยางสงมชวตทางนา จะใชเครองมอและอปกรณตามมาตรฐานของมหาวทยาลย เกษตรศาสตรและกรมประมง ไดแก

ก) ถงเกบแพลงกตอนพชและสตว ขนาดชองตาขาย 70 และ 330 ไมครอน ข) อวนลากปลา ความยาว 100 เมตร สง 4 เมตร ขนาดชองตาขาย 4 ซม. ค) เครองเกบตวอยางสตวหนาดนใช Eckman Dredge (พนทผว 0.50 ตร.ฟต) ง) การเกบรกษาตวอยางจะใชนายาฟอรมาลนความเขมขน 7% สาหรบแพลงกตอนและ

สตวหนาดน และความเขมขน 10% สาหรบปลา 2.7 วธการเกบตวอยางและวเคราะห: กาหนดเปนไปตามมาตรฐานของมหาวทยาลยเกษตรศาสตร

และกรมประมง ดงน

รายการ วธการเกบตวอยาง วธวเคราะห มาตรฐาน

แพลงกตอนพช Plankton net Phytoplankton counting technique (10200 Plankton) APHA-AWWA-WEF

21st Edition, 2005 แพลงกตอนสตว Plankton net Zooplankton counting technique (10200 Plankton)

สตวหนาดน Petersen dredge grab Benthos counting technique (10500 Benthic macroinvertebrates)

APHA-AWWA-WEF 21st Edition, 2005

ปลา Chemo fishing: Ichthyocides Analysis of collections Identification (10600 Fish)

APHA-AWWA-WEF 21st Edition, 2005

2.8 ดชนทจะวเคราะหหรอตรวจสอบ: มดงน ก) แพลงกตอนและสตวหนาดน: ไดแก ชนดหรอกลม ปรมาณ ความหลากหลาย ความชก

ชมและลกษณะเดน ข) ปลา: ไดแก ชนด ปรมาณ ความหลากหลาย ความชกชม และผลผลตตอพนท ค) พรรณไมนา: ไดแก ชนด ปรมาณ ความหลากหลาย การแพรกระจาย สภาพปญหาและ

การเพม/ลดปรมาณตามธรรมชาต 9.5.2 ปาไม รายละเอยดการดาเนนการมดงน 1) การรวบรวมขอมลและเอกสารทมอย เชน แผนทการใชทดน มาตราสวน 1:50,000 จากกรมพฒนาทดน

แผนทแสดงเขตการใชประโยชนทดนปาไม มาตราสวน 1:50,000 และแผนทแสดงชนคณภาพลมนามาตราสวน 1:50,000 จากกรมปาไม ซงจะนามาตรวจสอบกบภาพถายออรโธสเชงเลข มาตราสวน 1:4,000 ของกรมพฒนาทดน และภาพถายดาวเทยม มาตราสวน 1:25,000 ของกระทรวงเกษตรและสหกรณ แผนทดงกลาวจะใชแทนสภาพกอนมโครงการและใชประโยชนในการเลอกพนททจะศกษานเวศวทยาปาไมตอไป และจะรวบรวมขอมลทตยภมจากกรมปาไมและหนวยงานทองถนทเกยวของในประเดนตางๆ ไดแก การใชทรพยากรปาไมประเภทตางๆ การบกรกทาลายปา สภาพลมนา/ตนนาและการบรหารฟนฟบรณะ แผนงานทจะปรบปรงแกไขหรอฟนฟบรณะปาไมและตนนาลาธาร สภาพการกดเซาะดนเนองจากการตดไมทาลายปา



2) การสารวจในภาคสนามและเกบขอมลเพมเตม การสารวจนเวศวทยาปาไมจะดาเนนการในพนททไดรบผลกระทบจากการพฒนาโครงการ ไดแก พนทหวงานเขอน พนทอางเกบนา พนทชลประทานและพนทใกลเคยง การสารวจในแตละพนทจะใชแผนทการใชทดน มาตราสวน 1:50,000 ของกรมพฒนาทดน และนามาตรวจสอบในภาคสนามกอนคดเลอกพนททเปนตวแทนซงจะใชศกษานเวศวทยาปาไมดานประเภทปาไม ปรมาณ (ความหนาแนน, จานวน, มลคา) และคณภาพ (ชนด/พนธไมสาคญ/พนธไมหายาก, ดชนความหลากหลาย, ระบบนเวศ, สภาพทวไปและแหลงอาหาร/ทอยอาศย) การสารวจปาไมในพนทโครงการจะใชวธการสารวจแบบ Stratified Sampling Technique ซงใชภาพถายดาวเทยม มาตราสวน 1:25,000 รวมกบภาพถายออรโธสเชงเลข มาตราสวน 1:4,000 และเครอง GPS (Global Positioning System) ทาการจาแนกพนทศกษาออกตามลกษณะการใชทดน ในกรณพนทศกษาไมมสภาพปาจะใชการสงเกตเพอศกษาชนดพรรณไมยนตนและไมพนลางทงทราษฎรทองถนปลกหรอเกดขนตามธรรมชาต สวนกรณพนทศกษามสภาพเปนพนทปาไมจะใชการสารวจแบบ Line Plot System โดยวางแนวสารวจแตละแนวหางกนประมาณ 200 เมตร (หรอแคบกวา) และแปลงสารวจ (Sample Plots) มระยะหางกน 100-200 เมตร โดยไดกาหนดแปลงสารวจนเวศวทยาปาไมเปนแปลงวงกลมซอนกน 3 ขนาดดงรปขางลาง

2.1 แปลงวงกลม (Circular Plot) ขนาด 1,000 ตร.ม. หรอมรศม 17.85 เมตร เพอศกษาไมทม

เสนผาศนยกลางทระดบอก (dbh) ขนาดใหญกวา 10 ซม. รวมทงจานวนทอนไม (ทอนละ 5 เมตร) โดยระบจานวนทอนและขนาดแตละชนดหรอสายพนธหรอมลกษณะเปนเอกลกษณ เชน สายพนธใหมเพอวเคราะหทางนเวศวทยาและเศรษฐกจของปาไม จานวนแปลงสารวจขนอยกบองคประกอบตางๆ เชน ขนาดพนทศกษา ประเภทปาไม การใชทดนประเภทอนๆ และความสมาเสมอของปา เปนตน

2.2 แปลงวงกลมขนาด 500 ตร.ม. หรอรศม 12.52 เมตร เพอศกษาไมขนาดกลางหรอลกไมหรอ Sapling ขนาด dbh 4-10 ซม. ทระดบอก

2.3 แปลงวงกลมขนาด 50 ตร.ม. หรอรศม 3.64 เมตร เพอศกษากลาไมหรอ Seedling วชพชและพชอาหารสตวเพอใชประเมนอตราการทดแทนปาไมหรอทดแทนสงคมเกาและความอดมสมบรณของถนทอยของสตวปา

จากผลการศกษาในแปลงสารวจทง 3 ขนาด จะจดทาบญชแสดงกลมผผลตใหญ-นอย และชนดพนธไมทหายากหรอมลกษณะเปนเอกลกษณหรอพชสมนไพรหรอตนไมภายในทองถนซงนามาใชรกษาโรคได การสารวจดงกลาวนอกจากจะศกษาดานเศรษฐศาสตรของปาไมแลวยงมงเนนดานนเวศวทยา เชน ประเภทของปาและพนททมการปลกปา (หากม) และศกษาชนดของไม ความหนาแนนของไมขนาดตางๆ และความหลากหลายของไมชนดตางๆ (คานวณโดยใชสมการของ Fisher’s Index of Diversity, 1943) ระบบนเวศในพนทเกษตรและปาไผ ตลอดจนความสมพนธกบระบบนเวศอนๆ ของลมนา

5.64 ม.

12.62 ม.

17.85 ม.



รวมถงอตราการผลตของปาไมและความสมบรณของปาไมสาหรบอยอาศยของสตวปา สวนประเดนดานเศรษฐศาสตรปาไมพจารณา 2 กรณคอกรณตดไมออกทงหมดจากพนทอางเกบนาและกรณตดไมออกเฉพาะบางสวนทเพมพนรายปของไมในพนทอางเกบนา ซงในการคานวณเสนอใชอตราการเพมพนตามหลกการของ Becker and Openshaw (1972) และจะทาการคานวณมลคาไมสทธรายปตางๆ โดยกาหนดใหราคาไมคงท (เทากบราคาปจจบน) และอตราเงนเฟอรอยละ 12 คดเปนมลคาอก 50 ปขางหนา รวมทงยงสามารถคานวณกลบมาเปนมลคาปจจบนไดโดยใชสมการคานวณดงน

มลคาอนาคต (FV) = (A[(1+P)n –1]/P มลคาปจจบน (PV) = A[(1+P)n –1]/[P(1+P)n = FV/(1+P)n เมอ A = รายไดสทธรายป (บาท) P = คาเงนเฟอ (12 เปอรเซนต) n = ชวงระยะเวลา (ป) สาหรบการสารวจนเวศวทยาปาไมในบรเวณอนๆ จะเปนการศกษาความสมพนธของนเวศวทยาปาไม

และผลกระทบตอนเวศวทยาปาไมทจะเกดจากการพฒนาโครงการทางตรงหรอทางออมโดยไมไดมงเนนดานเศรษฐศาสตร แตจะรวบรวมขอมลพนฐานไวใชในการตดตามผลกระทบหรอเพอหาความสมพนธของการพฒนาโครงการตอนเวศวทยาปาไมในพนทลมนา ปรมาณนาจากพนทตนนาลาธารและการบรหารจดการลมนา และเพอศกษาการกดเซาะและการตกตะกอน โดยการสารวจจะทาในลกษณะเดยวกน แตเนนการสงเกตในภาคสนามเทานน

9.5.3 สตวปา

รายละเอยดการดาเนนการมดงน 1) การรวบรวมขอมล เปนการรวบรวมขอมลทตยภมของสตวปาจากเอกสารและรายงานศกษาตางๆ ท

ดาเนนการมาแลวโดยหนวยงานภาครฐในพนทโครงการและพนทขางเคยง ขอมลความหลากชนดสตวปาจากวธการตรวจสอบเอกสารใชเปนขอมลเสรมหรอใชเปนขอมลพนฐานในการสารวจภาคสนามจะพจารณาตามความเหมาะสม โดยวเคราะหจากการซอนทบกนของพนทศกษาในขอมลทตยภมกบพนทศกษาของโครงการและความทนสมยของขอมล

2) การสารวจในภาคสนามและเกบขอมลเพมเตม 2.1 การศกษาสารวจสตวปาจะแบงเปน 2 ระดบ ไดแก ก) การคนหาโดยตรง (Direct Search) เปนการสารวจภาคสนาม (Field Survey) ดวยการ

เดนสารวจในเวลากลางวนใหครอบคลมสภาพนเวศวทยาทกลกษณะของพนทหวงานโครงการ พนทอางเกบนา และพนทชลประทาน เพอคนหาตวสตวปาหรอสงบงชทระบชนดสตวปา เชน รอยตน กองมล ซาก ขน คราบ รและโพรง รองรอยการทารงหรอการทาเครองหมาย เปนตน และจากการรบฟงเสยงรองหรอซมดตามสถานทบางแหง เชน ตนไมทผลดอกและตดผล แหลงนา และพมไมตามแนวฝงลาหวย เปนตน โดยไมมการดกและจบสตวปา สวนการสารวจสตวปาชวงเวลากลางคนใชการเดนสารวจและใชไฟฉายสองหาตามเสนทางเดนหรอเจาะจงสถานท เชน รมฝงลานา แหลงนา บนตนไม หรอพนททคาดวาจะเปนแหลงหากนของสตวปาในเวลากลางคน ฯลฯ การคนหาตวสตวปาไดใชวธการกบสตวปาแตละกลมจาแนกไดดงน

- กลมสตวสะเทนนาสะเทนบก ใชการสารวจตามแหลงนาทกลกษณะทกระจายอยในพนทโครงการโดยสารวจสตวสะเทนนาสะเทนบกประเภทตวเตมวยและคนหาลกออด (Tadpole) เนองจากมแนวโนมการพบในเวลากลางวนดกวาตวเตมวย



- กลมนก ใชการสารวจในพนททมสภาพนเวศวทยาทกลกษณะในพนทโครงการโดยใชกลองสองตา (Binoculars-10x42) สองและจาแนกชนด หรอจาแนกชนดจากการรบฟงเสยงรอง

- กลมสตวเลอยคลานและกลมสตวเลยงลกดวยนม ใชการสารวจในพนททมสภาพนเวศวทยาทกลกษณะในพนทโครงการ และคยหาบรเวณทเปนกองวสด ขอนไม/โขดหน ใบไมทกองทบถมอยบนพนดน ในโพรง และมองหาบนตนไม

ระหวางการสารวจภาคสนามจะบนทกชนดสตวปาทพบหรอทระบชนดไดจากรองรอยและจากหลกฐานของสตวปาตามสภาพนเวศวทยาแตละลกษณะเพอใชประเมนผลกระทบกรณมโครงการ รวมทงบนทกความถของการพบสตวปาแตละชนดเพอใชประเมนระดบความชกชมสมพทธ

ข) การคนหาโดยทางออมจากการสอบถาม (Indirect Inquiry) เปนการรวบรวมขอมลระหวางการสารวจภาคสนามดวยการสอบถามราษฎรทองถนทมบานเรอนและพนททากนอยในพนทอางเกบนา สวนพนทชลประทานจะสอบถามราษฎรทองถนทมพนททากนหรอปลกสรางบานเรอนอยในบรเวณทสารวจโดยสอบถามจานวนหลายครงในหลายพนทเพอตรวจสอบความถกตองและเพอใหขอมลมความใกลเคยงกบสภาพปจจบนมากทสด ขอมลจากวธการนใชเสรมความหลากชนดสตวปาทไมพบจากการคนหาโดยตรง และเพอประเมนสภาพปญหาของสตวปาในชวงเวลากรณไมมโครงการ โดยเฉพาะขอมลลาสตวและชนดสตวปาทนามาบรโภคหรอใชประโยชนในชวตประจาวนของราษฎรทองถน ดานการอนรกษสตวปาและดานความขดแยงระหวางสตวปากบราษฎรทองถน

2.2 การจาแนกชนดและการตรวจสอบความถกตองของสตวปาแตละชนด และเรยงลาดบตามหลกอนกรมวธานในตารางบญชรายชอของสตวปาแตละกลมไดใชเอกสารประกอบดวย

ก) สตวสะเทนนาสะเทนบก ใช ธญญา (2546), Taylor (1962), Frost (2000), และ Pough et al. (2004)

ข) สตวเลอยคลาน ใช Taylor (1963, 1965), Cox (1991), Cox et al. (1998), และ Pough et al. (2004)

ค) นก ใช จารจนตและคณะ (2550), Howard and Moore (1980), Lekagul and Round (1991), King et al. (1999), และ Robson (2002)

ง) สตวเลยงลกดวยนมใช จอหน (2546), Lekagul and McNeely (1977), Corbet and Hill (1992), Wilson and Reeder (1993), และ Francis (2001, 2008)

2.3 ตรวจสอบความถกตองของชนดสตวปา จะตรวจสอบจากเอกสารจาแนกสตวปาแตละกลมตามมาตรฐานทยอมรบในประเทศไทย เชน Taylor (1962) ใชกบสตวปากลมสะเทนนาสะเทนบก, Taylor (1963, 1965, 1970), Nuttaphand (1979), และ Cox (1991) ใชกบสตวปากลมสตวเลอยคลาน, King et al. (1975) และ Lekagul and Round (1991) ใชกบสตวปากลมนกและ Lekagul and McNeely (1977) ใชกบสตวปากลมเลยงลกดวยนม

2.4 การศกษาความเหมาะสมหรอความอดมสมบรณของถนทอยอาศยของสตวปา จะสารวจสตวปาในรศม 3 กม. จากแนวสารวจ โดยเนนประเดนดานแหลงนา แหลงอาหาร/แรธาต ถนทอยอาศยและแหลงหลบภย/ผสมพนธ โดยจะศกษาประเภทและความอดมสมบรณของพชในแปลงสารวจวงกลมทงสองขนาด หากจาเปนจะเกบตวอยางนาไปวเคราะหและศกษาระบบนเวศทเอออานวยตอการดารงชพของสตวปาในพนทศกษาและจะศกษาประเดนดานการลาสตว การใชประโยชนและปญหาเกยวกบการลาสตวโดยการสอบถามจากราษฎรทองถน การศกษาอพยพโยกยายถนของสตวปาในพนทโครงการ และการศกษาลกษณะการทดแทนสงคมเกาของสตวปา



2.5 วเคราะหขอมลสตวปา จะวเคราะหความหลากชนดของสตวปาจากการสารวจคนหาทางตรงและทางออมแลวนาเสนอเปนตารางบญชรายชอสตวปาตามแนวทางการวเคราะหขอมลแตละประเภทดงน

ก) พนทสารวจแจกแจงเปน พนทหวงานเขอนและพนทอางเกบนา พนทชลประทาน ข) ความชกชมจะวเคราะหจากความถในการสารวจพบสตวปาและประเมนระดบความชก

ชมของสตวปาแตละชนดเปน 3 ระดบตามรอยละของความชกชมของ Pettingill (1970) รอยละของความชกชม = จานวนครงทพบสตว x 100 จานวนครงทสารวจ เกณฑทใชในการพจารณาความชกชมมดงน คอ ก) ระดบความชกชมมาก ไดแก ชนดทพบจากการสารวจบอยครงมากและมคาความ

ชกชมสมพทธรอยละ 67-100 ข) ระดบความชกชมปานกลาง ไดแก ชนดทพบจากการสารวจไดคอนขางบอยและม

คาความชกชมสมพทธรอยละ 34-66 ค) ระดบชกชมนอย ไดแก ชนดทพบจากการสารวจนอยครงและมคาความชกชม

สมพทธ รอยละ 1-33 2.6 ศกษาสถานภาพสตวปา พจารณาตามมาตรฐานทยอมรบในประเทศไทยคอสถานภาพเปนนก

ประจาถนและนกอพยพยายถนของประเทศไทยตรวจสอบจาก Lekagul and Round (1991) สถานภาพตามกฎหมายอางองตามพระราชบญญตสงวนและคมครองสตวปา พ.ศ. 2535 ทกาหนดสตวปาเปนสตวปาสงวน (Reserved Animal) และสตวปาคมครอง (Protected Animal) โดยตรวจสอบจากบญชรายชอสตวปาสงวนและบญชรายชอสตวปาคมครองในราชกจจานเบกษา (พ.ศ. 2535 และ พ.ศ. 2537) และสถานภาพของสตวปาเพอการอนรกษตรวจสอบจาก Office of Natural Resources and Environmental Policy and Planning (2005a, b) ซงพจารณาสตวปาตามภาวะการถกคกคามในประเทศไทย และตรวจสอบจาก IUCN (2009) ซงพจารณาสตวปาตามภาวะการถกคกคามในระดบโลก ซงกาหนดระดบความรนแรงของการถกคกคาม 3 ระดบ คอ ใกลสญพนธอยางยง (Critically Endangered) ใกลสญพนธ (Endangered) และมแนวโนมใกลสญพนธ (Vulnerable)

9.6 คณคาการใชประโยชนของมนษย 9.6.1 การเกษตรกรรม รายละเอยดการดาเนนการมดงน 1) การรวบรวมขอมล รวบรวมและวเคราะหขอมลดานการเกษตรกรรมและการเลยงสตวทมอยเดมภายใน

พนททจะไดรบผลกระทบและพนทชลประทานจากสานกงานเกษตรจงหวด สานกชลประทานท 2 โครงการชลประทานเชยงราย เปนตน ขอมลทจะรวบรวม เชน พนทเพาะปลก ชนดพช ผลผลต ปญหาการผลต ระบบตลาดของพช/สตว ปญหาระบบการตลาด และแนวทางแกไขปญหาดานการเกษตร

2) การสารวจในภาคสนามและเกบขอมลเพมเตม จะรวบรวมขอมลเพมเตมจากหนวยงานทองถนทเกยวของโดยใชการสอบถามจากสานกงานเกษตรอาเภอหรอเกษตรกรโดยตรงหรอสงเกตในภาคสนาม ขอมลทจะรวบรวม เชน ระบบการเกษตรและเลยงสตวทมอยในปจจบน พนทเพาะปลกพช/เลยงสตว หลกปฏบตในการเกษตรและเลยงสตว ผลผลตพช/สตว ปญหาการผลต แนวทางการปรบปรงแกไขกรณมการผลตพช/สตวเพมมากขน ความเหมาะสมของระบบเพาะปลกพชเปรยบเทยบกบสมรรถนะ/ความเหมาะสมของดน ระบบตลาดของพช/สตว ปญหาระบบการตลาด และแนวทางแกไขปญหาภายหลงการพฒนาโครงการ ขอมลทไดนาไปศกษาและวเคราะหระบบเพาะปลกพชและการเลยงสตวท



เหมาะสมในพนทชลประทานและพนทอนๆ ทจะไดรบผลกระทบจากการพฒนาโครงการ โดยพจารณาคณภาพดน/สมรรถนะ/ความเหมาะสมของดน สภาพภมอากาศ สภาพภมประเทศ ปรมาณความตองการนาของพช เงนลงทน แรงงาน ประสบการณในการใชปจจยการเกษตร การปรบตวและยอมรบเทคโนโลยในการเพาะปลกพชหรอยอมรบการทาเกษตรปละ 2 ครง รวมถงการตอบสนองตอตลาดพชผลการเกษตร ทงนจะอาศยขอมลจากการศกษาดานเศรษฐกจสงคมประกอบ นอกจากนจะประเมนศกยภาพของการเลยงสตวในพนทโครงการเพมเตม จากนนจะเสนอระบบเพาะปลกพชและการเลยงสตวทเหมาะสมในพนทโครงการเพอใหเกษตรกรไดรบผลประโยชนสงสดซงจะเสนอแนะทางเลอกไวหลายแนวทางรวมถงระบบไรนาสวนผสม (พช+สตว+ประมง) หรอ Crop Diversification

9.6.2 การชลประทานและการระบายนา รายละเอยดการดาเนนการมดงน 1) การรวบรวมขอมล จะทาการรวบรวมขอมลโครงการชลประทานเดมทมอยในพนทโครงการจากกรม

ชลประทาน กรมทรพยากรนาและหนวยงานอนๆ ทเกยวของ โดยขอมลทรวบรวม เชน ทตงและพนทครอบคลม การถอครองทดน ระบบเพาะปลกพช ระยะเวลาเพาะปลกพช ระบบชลประทาน/ระบายนาทวางแผน/กอสราง เปนตน

2) การวเคราะหและทบทวนความตองการนาเพอการชลประทาน วธการศกษาสรปไดดงน 2.1 ทบทวนการจดระบบเพาะปลกพชทเหมาะสมในพนทโครงการ 2.2 ทบทวนและคานวณความตองการนาทใชในการเพาะปลกพชจากขอมลทรวบรวมไดหรอ

ปรบปรงใหเหมาะสมแลว เชน ก) ความตองการนาเพอเตรยมแปลง ข) ความตองการนารายสปดาหของขาวและพชอนในระบบเพาะปลกพชทเสนอ ค) ปรมาณนาสญเสยเนองจากการรวซมลงในดน ง) คานวณปรมาณฝนใชการ (Effective Rainfall) โดยใชวธการ Simulation 2.3 ทบทวนและคานวณความตองการนาชลประทานจากขอมลเดมและผลการคานวณในขอ 2.2 2.4 ทบทวนและคานวณประสทธภาพของระบบชลประทานจะใชขอมลจากโครงการชลประทานทม

ลกษณะเดยวกน 2.5 ทบทวนและคานวณความตองการนาชลประทานทตองผนเขาสระบบชลประทานในพนท

โครงการ 9.6.3 การใชนา รายละเอยดการดาเนนการมดงน 1) การรวบรวมขอมล การศกษาสภาพการมนาใชในพนทโครงการเพอวตถประสงคตางๆ จะรวบรวมขอมล

การใชนาทมอยและเอกสารเกยวกบการจดหานาหรอรายงานของหนวยงานอนทศกษาไว เชน การประปาสวนภมภาค กรมทรพยากรนา กรมทรพยากรนาบาดาล และกรมอนามย เปนตน นอกจากนจะรวบรวมขอมลจากหนวยงานทรบผดชอบเกยวกบการจดหานาหรอหนวยงานทรบผดชอบเกยวกบการพฒนาสาขาตางๆ ไดแก

1.1 นาใชเพอการอปโภค-บรโภค ผรบผดชอบในการจดหานา ไดแก การประปาสวนภมภาค กรมทรพยากรนาบาดาล กรมทรพยากรนา เปนตน

1.2 นาใชเพอการทองเทยว หนวยงานในขอ (1) หรอธรกจโรงแรมและผประกอบการทองเทยว



1.3 นาใชเพอการอตสาหกรรม หนวยงานในขอ (1) หรอสานกงานอตสาหกรรมจงหวด หนวยงานทองถนและผประกอบกจการอตสาหกรรม เปนตน

1.4 นาใชเพอการชลประทาน ขอมลไดจากเกษตรกร กรมชลประทาน กรมทรพยากรนา และสานกงานเกษตรจงหวด/อาเภอ เปนตน

1.5 การรกษาสมดลของนเวศวทยาทางนา ขอมลไดจากการสอบถามสมภาษณเจาหนาทประมง เจาหนาทชลประทานและราษฎรในทองถน เปนตน

ขอมลทจะรวบรวม ไดแก แหลงนาใช/แหลงนาดบ คณภาพนา ปรมาณและความเพยงพอของแหลงนาใช/แหลงนาดบ การใหบรการ แผนขยายการใหบรการ การแกไขปญหาของแหลงนาดบและสนองตอบความตองการนาในอนาคต เปนตน จากขอมลตางๆ เหลานจะทาใหทราบวาในการตอบสนองความตองการนาในอนาคตผใชนาเหลานตองการนาจากแหลงใดและมผลกระทบตอนาภายในพนทโครงการและบรเวณทายนาหรอไม โดยเฉพาะปรมาณนาทจะไดจากการขดเจาะบอบาดาล นอกจากนจะศกษาความตองการนาสาหรบวตถประสงคตางๆ ไดแก การรกษาสมดลของระบบนเวศในลมนา การอปโภค-บรโภค การทองเทยว การชลประทาน และการอตสาหกรรม เปนตน

2) การสารวจในภาคสนามและเกบขอมลเพมเตม จะทาการสารวจเกบขอมลในภาคสนามเพมเตมเกยวกบการใชนาประเภทตางๆ ไดแก การใชนาเพอการอปโภคบรโภคจะสอบถามสมภาษณหนวยงานรบผดชอบในทองถน เชน เทศบาล ผนาชมชนและราษฎร การใชนาเพอการทองเทยวและการอตสาหกรรมจะสอบถามสมภาษณผประกอบการในพนท (ถาม) เปนตน

9.6.4 การบรรเทานาทวม รายละเอยดการดาเนนการมดงน 1) การรวบรวมขอมล จะรวบรวมขอมลโดยการทบทวนรายงานและเอกสารตางๆ จากหนวยงานท

เกยวของ เชน กรมชลประทาน สานกงานปองกนและบรรเทาสาธารณภยจงหวด เปนตน ขอมลทรวบรวมไดแก ปทเกดนาทวมทสาคญ และมลคาความเสยหายทเกดขน เปนตน

2) การสารวจในภาคสนามและเกบขอมลเพมเตม 2.1 การสารวจความเสยหายของชมชน จะสารวจความเสยหายเนองจากสภาพนาทวมโดยเลอกจาก

ชมชนทไดรบผลกระทบมากในพนททายนาจานวนไมเกน 50 ตวอยาง และใชคาถามทเกยวกบสภาวะนาทวมและความเสยหายจากนาทวมดงน

ก) เหตการณนาทวมครงรายแรงมาก: ไดแก ขอบเขตพนทนาทวม ระดบนาทวม ความถ ระยะเวลาทนาทวม ความเดอดรอนราคาญ (ปญหาสงคม) ความเสยหายทเกดจากนาทวมคดเปนตวเงน (คาโยกยายออกไปชวคราว คาซอมแซมบานเรอน คาเสยโอกาสภายหลงนาทวม ความเสยหายในการเพาะปลกพช/สตวเลยง) และความคดเหนเกยวกบสภาพนาทวม

ข) เหตการณนาทวมประจาปหรอปปกต: ไดแก ขอบเขตพนทนาทวม ระดบนาทวมปเฉลย ความถ ระยะเวลาทนาทวม ความเดอดรอนราคาญและความเสยหายเฉลยสาหรบใชกบบานเรอนทงหมดในเขตนาทวมทระดบตางๆ และความเสยหายรวมของระดบตางๆ จากจานวนครวเรอนรวมแตละระดบ

2.2 การสารวจความเสยหายตอสาธารณปโภคและสาธารณปการ ใชการสอบถามในลกษณะเดยวกบในขอ (1) สาหรบปตางๆ ทเกดสภาพนาทวมในปรนแรงมากและปปกตในอดต โดยเนนความเสยหายตอสถานททาการตางๆ (คาสรางใหม/คาฟนฟซอมแซม) ถนน สะพาน คลองชลประทาน ระบบประปา ระบบโทรศพท ระบบระบายนาและคนกนนาทวม เปนตน



2.3 การวเคราะหความรนแรงของนาหลากดานทายนา ศกษาและวเคราะห Spillway Flood Routing สาหรบนาหลากออกแบบทมระดบความรนแรงตางๆ เพอประเมนการเปลยนแปลงความรนแรงของนาหลากดานทายนาซงเปนผลจากการมอางเกบนาและประเมนสภาพนาทวม (ระดบนา) ทางดานเหนอนาโดยวเคราะห Backwater Curve Analysis หรอใชแบบจาลองทางคณตศาสตรทเหมาะสม (เชน HEC-1 หรอ MIKE11) กบขอมลดานกายภาพของลานาทมและขนอยกบระดบความรนแรงของปญหานาทวมในโครงการ

9.6.5 การประมงและการเพาะเลยงสตวนา รายละเอยดการดาเนนการมดงน 1) การรวบรวมขอมล ทาการรวบรวมสถตขอมลการทาประมง ไดแก ครวเรอนททาการประมง เครองมอทา

การประมง ผลผลตรายป ประเภทของสตวนา ฤดทาการประมง แหลงทาการประมง การประมงในอางเกบนาและหนองบงทมอย ราคาผลผลต ปญหาการจบสตวนา โครงการประมงหมบาน การสงเสรมการตลาด ความสาเรจและแนวโนม สถตขอมลการเพาะเลยงสตวนา ไดแก สถตการขนทะเบยนผประกอบการเพาะเลยงสตวนา ประเภทสตวนาททาการเพาะเลยง สถานท ขนาดของพนทเพาะเลยง ผลผลต ปญหาอปสรรค และแนวทางแกไข

2) การสารวจในภาคสนามและเกบขอมลเพมเตม การสารวจภาคสนามเศรษฐกจการประมงและการเพาะเลยงสตวนา โดยใชวธการศกษาสารวจรวมกบการศกษาดานนเวศวทยาทางนาและการสอบถามในพนทโครงการรวมกบการศกษาดานสภาพเศรษฐกจสงคมโดยใชแบบสอบถามประมาณรอยละ 10 ของครวเรอนในหมบานทคดเลอก โดยจานวนตวอยางจะปรบเพมขนหรอลดลงตามความจาเปน/ความเหมาะสม ขอมลดานเศรษฐกจการประมง เชน ชวงเวลาและความถ ฤดกาลทจบปลา เครองมอ/อปกรณการจบปลา/สตวนา ปรมาณและชนดของปลา/สตวนาทจบได ราคา ปญหาทสาคญในการจบปลา/เลยงปลา การใชประโยชนจากปลาทจบได ทศนคตเกยวกบโครงการ และผลกระทบทคาดวาจะเกดขน เปนตน ผลการสารวจสวนหนงจะนาไปปรบปรงการประเมนผลผลตทางการประมง/การเพาะเลยงสตวนาในแตละบรเวณใหถกตอง และอกสวนหนงจะทาใหทราบถงผลกระทบดานเศรษฐกจสงคมทงทางบวกและทางลบในการกอสรางโครงการ

9.6.6 การใชประโยชนทดน รายละเอยดการดาเนนการมดงน 1) การรวบรวมขอมล 1.1 การรวบรวมและทบทวนขอมลทเกยวของ จะรวบรวมขอมลทจาเปนจากหนวยงานทเกยวของ

เชน แผนการใชทดนตามขอกาหนด/ขอบงคบเฉพาะพนททเกยวของ (พนทปาสงวนแหงชาต พนทชนคณภาพลมนา และพนทปาอนรกษเพมเตม) เปนตน

1.2 การแปลภาพถายดาวเทยมและภาพถายทางอากาศ การแปลภาพถายดาวเทยม มาตราสวน 1:25,000 และภาพถายทางอากาศ (ออรโธสเชงเลข) มาตราสวน 1:4,000 จะนามาพจารณารวมกบแผนทภมประเทศ มาตราสวน 1:50,000 ของกรมแผนททหาร และแผนทการใชทดน (ระบบ GIS) ของกรมพฒนาทดน (พ.ศ. 2552) โดยการแปลภาพถายดาวเทยมและภาพถายทางอากาศจะมระดบความละเอยดและหยาบแตกตางกนตามพนทททาการศกษา ตวอยางเชน



การสารวจทวไป การสารวจคอนขางละเอยด การสารวจขนละเอยด 1. พชไร 1.1 มนสาปะหลง+ฝาย+ขาวโพด 1.1.1 มนสาปะหลง 1.1.2 ฝาย 1.1.3 ขาวโพด 2. นาขาว 2.1 นาดา 2.1.1 นาในเขตชลประทาน 2.1.2 นานอกเขตชลประทาน 2.2 นาหวาน 2.2.1 นาหวานนาตม

2) การสารวจในภาคสนามและเกบขอมลเพมเตม 2.1 การตรวจสอบลกษณะการใชทดนในภาคสนาม จะตรวจสอบการใชทดนในภาคสนามเพอยนยน

ความถกตอง กลาวคอ พนททมความสาคญระดบปานกลาง การตรวจสอบจะใชระดบกวางและคอนขางละเอยดตามลาดบ สวนพนททมความสาคญมาก คอ หวงานเขอน อางเกบนา พนทชลประทาน และพนทรองรบการอพยพ (ถาม) จะตรวจสอบอยางละเอยด ในการสารวจภาคสนามจะมการสมภาษณเกษตรกรในพนทบางตามความจาเปนเพอใหไดขอมลละเอยดและมความถกตองมากยงขน

2.2 การประกอบแผนทการใชทดน ภายหลงจากสารวจภาคสนามจะกาหนดหนวยแผนทของประเภทการใชทดนตามความละเอยด-หยาบจากการสารวจ แลววดพนทของแตละประเภท

2.3 การวเคราะหขอมลการใชทดน ขอมลและปญหาตางๆ ทไดจากการทบทวนจากเอกสารและการสารวจในภาคสนามจะนามาพจารณารวมกบขอมลดน ขอมลทรพยากรนา และขอมลดานเศรษฐกจสงคมและการเกษตรเพอนาไปใชประโยชนในการวางแผนการใชทดน เชน กาหนดรปแบบระบบเพาะปลกพชในพนทรบประโยชนและคาดคะเนการเปลยนแปลงการใชทดนในอนาคตกรณทมและกรณทไมมการพฒนาโครงการ

2.4 การประเมนความเหมาะสมของการใชทดน จะประเมนความเหมาะสมของการใชทดนในพนททมการสารวจขางตนโดยอาศยคณลกษณะดนและสภาพทางกายภาพอนๆ และสมรรถนะ/ความเหมาะสมของดนเพอพจารณาศกยภาพทางการเกษตรและประเมนวาการนาทดนดงกลาวมาใชประโยชนในการกอสรางโครงการ (เชน หวงานเขอน อางเกบนาและอาคารประกอบ ฯลฯ) จะทาใหเกดคาเสยโอกาสมาก/นอยเพยงไร สวนพนทชลประทานจะศกษาความเหมาะสมของการใชทดนเพอการเพาะปลกพชประเภทตางๆ และตรวจสอบรปแบบการเพาะปลกพช ปฏทนการเพาะปลกพชและความเขมขนของการใชทดน

9.6.7 การใชประโยชนจากปา รายละเอยดการดาเนนการมดงน 1) การรวบรวมขอมล จะรวบรวมขอมลพนฐานระดบหมบาน (กชช.2ค) พ.ศ. 2556 ของศนยขอมลเพอ

การพฒนาชนบท กรมการพฒนาชมชน และพจารณารวมกบผลการศกษาดานสภาพเศรษฐกจสงคมโดยเนนเฉพาะชมชนทองถนทไดเขามาใชประโยชนจากพนทปาในปาสงวนแหงชาตปานาแมคา ปานาแมสลอง และปานาแมจนฝงซายและพนทปาใกลเคยงโดยรอบหมบาน

2) การสารวจในภาคสนามและเกบขอมลเพมเตม การสารวจขอมลภาคสนามดานการใชประโยชนจากพนทปา จะดาเนนการควบคกบการสารวจสภาพเศรษฐกจสงคมโดยใชการสอบถามและสมภาษณ ประเดนคาถามจะประกอบดวยวตถประสงคในการเขาใชประโยชน ชวงเวลา/ระยะเวลาของการใชประโยชน ลกษณะการใชประโยชน รายได และทศนคตตอการพฒนาโครงการ โดยมกลมเปาหมายเปนราษฎรใน



ชมชนทองถนทอยในพนทอางเกบนา พนทชลประทานและพนทโดยรอบ นอกจากนจะรวมกบคณะทางานสารวจดานนเวศวทยาปาไมในการสงเกตสภาพทวไปของพนทปาในชวงระหวางการวางแปลงตวอยางเพอทราบถงการพงพงปาของชมชนและความสาคญของปาไมในพนทโครงการตอวถชวตของชมชน เชน จานวนตอไมทถกตดฟน ของปาทพบ การตดลาไผ และการพบเหนชาวบานเกบของปา เปนตน

9.6.8 แหลงแรและการทาเหมองแร รายละเอยดการดาเนนการมดงน 1) การรวบรวมขอมล รวบรวมขอมลแหลงแร/การทาเหมองแรจากหนวยงานทองถนและกรมอตสาหกรรม

พนฐานและเหมองแร ซงขอมลทรวบรวม เชน แผนทแสดงแหลงแร ชนด บรเวณทตง พนทครอบคลมและปรมาณสารองของแตละแหลง สถานภาพของแหลงแร (อาชญาบตร สมปทานบตรเหมองแรและ ปทออก อาย) ความเขมของแร ปรมาณของแร แผนการสารวจและขนตอนของการยนคาขอตางๆ ขอมลเหมองแรทมอยเดม (ทตง ชนดและขนาด) สถานภาพของเหมองแร เชน เหมองราง/เหมองทกาลงดาเนนการอย/เหมองทไดประทานบตรแลวแตไมไดดาเนนงาน (รวมถงอายของประทานบตรและการทาเหมองแร) นอกจากนจะรวบรวมและวเคราะหขอมลเกยวกบปรมาณการผลตแรและเหมองแรตางๆ ในรอบ 10 ปทผานมา มลคาและรายไดของรฐจากการทาเหมองแร หลกปฏบตและวธการในการทาเหมอง และผลกระทบจากการทาเหมองแร เชน ความขนของนา การกดเซาะดน/ตกตะกอน การปนเปอนของโลหะหนก การบกรกทาลายปา การกอใหเกดเสยงดงรบกวนจากการขนถายแร รวมทงจะคาดประมาณปรมาณตะกอนและโลหะหนกทเกดจากการทาเหมองแรในสภาพปจจบนและสภาพอนาคต สวนเหมองแรทกาลงดาเนนการจะศกษาแหลงนาใชและปรมาณนาใช ปรมาณนาเสย การกาจดนาเสย คณภาพนาเสยหรอนาทง แหลงรองรบนาเสยหรอนาทง และผลกระทบของการระบายนาทง/นาเสยหรอผลจากการทงกากตะกอนในปจจบนตอคณภาพนาในลานา เปนตน

2) การสารวจในภาคสนามและเกบขอมลเพมเตม สารวจลกษณะทางธรณวทยา/ธรณสณฐานเพอศกษาศกยภาพของแหลงแรในพนทโครงการโดยเฉพาะบรเวณหวงานเขอน/อางเกบนา แนวคลองสงนาและพนทชลประทาน และเกบตวอยางนาเพอวเคราะหหาโลหะหนกตางๆ ซงจะเปนตวชศกยภาพแหลงแรอยางคราวๆ หรอชแนะอนตรายของโลหะหนกตอสขภาพอนามย

9.6.9 แหลงวสดทใชในการกอสราง รายละเอยดการดาเนนการมดงน 1) การรวบรวมขอมล การรวบรวมขอมลดานแหลงวสดกอสรางจะศกษาตาแหนงทตงของแหลงวสด

กอสราง คณสมบตของวสดและประเมนปรมาณสารองทมอยของวสดกอสรางทจะนามาใชในการกอสรางองคประกอบโครงการดวยการสารวจตรวจสอบในภาคสนามประกอบกบการใชแผนทธรณวทยาของกรมทรพยากรธรณ

2) การสารวจในภาคสนามและเกบขอมลเพมเตม เสนอใหทาการเจาะสารวจแหลงดนถมตวเขอนในพนทอางเกบนาดวยสวานมอ (Hand Auger) และหลมขดทดสอบ (Test Pit) บรเวณพนททคาดวามชนดนเหมาะสมสามารถนามาใชงานได แลวนาตวอยางดนจากหลมเจาะไปทดสอบคณสมบตทางวศวกรรมปฐพกลศาสตรของแหลงยมดนในหองปฏบตการ ประกอบดวย Gradation (% Passing Sieve), Atterberg Limit, Specific Gravity Test, Compaction Test Standard Proctor, Direct Shear Soaked, Permeability Test และ Dispersive Test



9.6.10 อตสาหกรรม รายละเอยดการดาเนนการมดงน 1) การรวบรวมขอมล จะรวบรวมขอมลจากสานกงานอตสาหกรรมจงหวดและพนทใกลเคยง โดยแบงตาม

ประเภท เชน เครองจกร ปจจยการผลตและวตถดบทใช เปนตน ขอมลทรวบรวม เชน ประเภท จานวนโรงงาน ประเภทวตถดบและผลตผล กาลงผลตและปรมาณวตถดบทใช แรงงานทใช การตลาด ปญหาอปสรรค การขยายตวและสงเสรมโดยรฐบาล แนวโนมในรอบ 5-10 ปทผานมาและในอนาคต ขอมลทไดจะนาไปประเมนความตองการวตถดบ ผลผลต สภาวะการตลาดและแนวโนมในอนาคตเพอศกษาศกยภาพของการพฒนาอตสาหกรรมในพนทโครงการและพนทใกลเคยง ทงนตองคานงถงนโยบายการสนบสนนของภาครฐและความพรอมทจะวางแผนรองรบการพฒนา ความคดเหนของภาคเอกชนทงภายในและภายนอกประเทศ แนวโนมภาวะการตลาดในภมภาค ในประเทศและนอกประเทศ สถานการณดานสนเชอระดบภมภาคและระดบประเทศ สาธารณปโภคและองคกรทจะรองรบ และทสาคญมากประการหนง คอ ปรมาณผลผลตประเภทตางๆ ทผลตจากพนทโครงการและความแนนอนหรอหวงผลไดของผลผลตเหลานน ซงไมทาใหเกดการชะงกงนของอตสาหกรรมและการสนบสนนทางดานการตลาดของรฐบาลทงทางดานการคาภายในและตางประเทศ ซงจากผลการศกษาจะประเมนศกยภาพของอตสาหกรรมตางๆ (เนนเฉพาะอตสาหกรรมเกษตร) ขนาดและระดบการพฒนาโครงการและสถานทตงทเหมาะสม

2) การสารวจในภาคสนามและเกบขอมลเพมเตม จะสารวจขอมลการประกอบอตสาหกรรมเพมเตมโดยเนนพนทหวงาน พนทอางเกบนา และพนทชลประทาน รวมทงการสอบถามสมภาษณผประกอบการ และครวเรอนรวมกบการศกษาสภาพเศรษฐกจสงคมกรณเปนอตสาหกรรมในครวเรอน

9.6.11 การคมนาคมขนสง รายละเอยดการดาเนนการมดงน 1) การรวบรวมขอมล จะรวบรวมขอมลเสนทางทสาคญทเชอมตอพนทโครงการจากกรมทางหลวงและกรม

ทางหลวงชนบท เชน การรวบรวมและวเคราะหขอมลปรมาณการจราจรเฉลยรายวน (AADT) และองคประกอบของการจราจรในรอบ 10 ปทผานมา โดยเนนเสนทางเขา-ออกพนทโครงการ เสนทางตอเชอม เสนทางทจะใชลาเลยงวสดกอสราง ปจจยการเกษตรและผลผลตการเกษตร รวมทงจะตรวจสอบและสอบถามขอมลเกยวกบปญหาอปสรรคและความพงพอใจตอสภาพการจราจรในปจจบนเพมเตม

2) การสารวจในภาคสนามและเกบขอมลเพมเตม จะสารวจสภาพการคมนาคมในพนททจะดาเนนการ ไดแก พนทลมนา พนทรบประโยชน พนทดานทายนา และถนนเขาสหวงานตางๆ รวมทงเสนทางทจะถกนาทวม โดยเนนความเชอมโยงกบพนทโครงการ สภาพเสนทาง ความสาคญของเสนทางและแนวโนมของความสาคญในอนาคต

9.6.12 การจดการลมนา รายละเอยดการดาเนนการมดงน 1) การรวบรวมขอมล ทาการรวบรวมขอมลจากเอกสารและรายงานการศกษาทเกยวของ ขอมลทจะ

รวบรวมไดแก ลกษณะลมนา เชน สภาพภมประเทศ ความลาดชน พชคลมดน ลกษณะดน สภาพการใชทดน การกดเซาะดนและการตกตะกอน และอตราการใหนา หลกปฏบตในการจดการลมนาของหนวยงานทเกยวของ โครงการทดาเนนการอย และผลสาเรจทไดรบ การบกรกทาลายปาไมซงเปน



แหลงตนนาลาธารและผลกระทบตอการจดการลมนาและการกดเซาะทาลายผวดนในอดตและสภาพ ในปจจบน การปรบปรงฟนฟบรณะลมนาของหนวยงานทเกยวของและผลสาเรจทไดรบ รวมทงการปลกปาของหนวยงานทเกยวของและการสงเสรมใหเอกชนเขามามสวนรวมในการปลกปา

2) การสารวจในภาคสนามและเกบขอมลเพมเตม ทาการสารวจขอมลภาคสนามรวมกบการศกษาดานปาไม การตรวจสอบการใชทดนภายในพนทโครงการรวมกบขอมลแผนทการใชทดน มาตราสวน 1:50,000 และแผนทกาหนดชนคณภาพลมนา มาตราสวน 1:50,000 เพอนามาประกอบการวเคราะหและประเมนสถานภาพของลมนาในชวงกอนการดาเนนงานโครงการและเปนขอมลในการบรหารงานลมนาภายหลงการดาเนนงานโครงการ

9.7 คณคาตอคณภาพชวต 9.7.1 สภาพเศรษฐกจสงคม รายละเอยดการดาเนนการมดงน 1) การรวบรวมพนฐานดานสภาพเศรษฐกจสงคมจะใชขอมลพนฐานระดบหมบาน (กชช.2ค.) พ.ศ. 2556

ของกรมการพฒนาชมชน กระทรวงมหาดไทย ซงมรายละเอยดในระดบหมบานเพยงพอทจะแสดงสภาพเศรษฐกจสงคมทวไป โดยจะเลอกเฉพาะสวนทเกยวของมาใชประโยชนโดยเฉพาะสภาพทวไปของหมบานทไมไดสมสารวจซงจะนามาวเคราะหรวมกบขอมลทไดจากการสมสารวจ โดยขอมลทรวบรวม เชน อายหมบาน จานวนประชากรในชวง 3-5 ปทผานมา ชนกลมตางๆ ในหมบาน อาชพ การถอครองทดน การใชประโยชนทดน สภาพเศรษฐกจสงคมทวไป ระบบสาธารณปโภคทมอยหรอทวางแผนจะกอสราง ระบบเพาะปลกพช องคกรการเกษตร ปญหาดานตางๆ และปญหาการถอครองทดนในชวงระยะเวลาทผานมา

2) การสารวจในภาคสนามและเกบขอมลเพมเตม 2.1 การสารวจชมชนในพนททไดรบผลกระทบจากการพฒนาโครงการ: การสารวจจะเนนผไดรบ

ผลกระทบจากการกอสรางองคประกอบตางๆ ในโครงการ เชน หวงานเขอน/อางเกบนา คลองสงนาและเสนทางเขาสโครงการ ฯลฯ ซงสวนใหญจะสญเสยทดน/ทรพยสน/มการอพยพโยกยาย จากการสารวจเบองตนพบวาในพนทหวงานเขอน/อางเกบนามครวเรอนทจะไดรบผลกระทบจากการพฒนาโครงการ ไดแก บานปางพระราชทาน และบานสามคคใหม ซงในการศกษาจะทาการสารวจในรายละเอยดของพนทตอไป และจะทาการสารวจครวเรอนทไดรบผลกระทบจากโครงการทงหมดคอรอยละ 100 เพอใหขอมลทสารวจไดมความครบถวน ขอมลทจะดาเนนการรวบรวม เชน

ก) สภาพเศรษฐกจสงคมทวไป: เชน โครงสราง ขนาดและองคประกอบของครอบครว อาย เพศ การศกษา ศาสนา อาชพหลกและอาชพรอง การยายถน สภาพบานเรอน นาอปโภค-บรโภค การรบรขาวสาร องคกรและสถาบนตางๆ ทมอยในชมชน การมสวนรวม การคมนาคม ขนบธรรมเนยมประเพณและวฒนธรรม ปญหาสงคม เปนตน

ข) ความคดเหนเกยวกบการชดเชยทรพยสนและการอพยพโยกยาย มดงน - ความคดเหนเกยวกบการกอสรางองคประกอบตางๆ ในโครงการ เชน อางเกบนา

เขอน คลองสงนาและเสนทางเขาสพนทโครงการ ฯลฯ ซงทาใหเกดการชดเชยทดน/ทรพยสน/การอพยพได

- ความคดเหนตอการอพยพโยกยาย ตวอยางเชน จาเปนหรอไม/ควรยายไปทใดความคดเหนตอการซอออกหรอการอพยพรปแบบอน รปแบบของการจดพนทจดสรรอพยพ สาธารณปโภคทตองการ ความชวยเหลอทตองการในการอพยพตงถนฐานใหม และรปแบบของระบบเพาะปลกพชทคดวาเหมาะสม ฯลฯ



ค) ความคดเหนเกยวกบการชดเชยทรพยสน - การชดเชยเตมรปแบบ/หรอชดเชยเพยงบางสวน - การชดเชยแบบซอออกหรอการชดเชยรปแบบอน - การชดเชยโดยการมสวนรวมในโครงการ - แนวคดอตราคาชดเชยทดน บานเรอน ไมยนตนและสาธารณปโภค - ควรจะจายคาชดเชยเมอใด 2.2 การสารวจชมชนในพนทชลประทาน จะทาการสารวจดวยตวอยาง (Sample Survey

Method) โดยใชการสมตวอยางแบบ Stratified Two – Stage Sampling กลาวคอจะสมเลอกหมบานตามการกระจายตวของพนทกอน แลวจงสมเลอกครวเรอนตวอยางจากหมบานทไดรบการเลอกอกครงหนง เนองจากพนทดงกลาวมลกษณะการกระจายตวทางเศรษฐกจสงคมสมาเสมอ ในการเลอกหมบานจะเลอกแบบสมตวอยางในบรเวณทกาหนดไว (พนทชลประทาน) เพอใหตวอยางกระจายครบพนทและจะใชแบบสอบถามทมลกษณะเฉพาะในพนทชลประทานซงครอบคลมลกษณะเศรษฐกจสงคมทสาคญทกดานและทศนคตทมตอการพฒนาโครงการโดยกอนทาการสารวจจรงจะทดสอบแบบสอบถามโดยใชตวอยางกลมละไมเกน 10 ตวอยาง เพอนาผลมาปรบปรงแบบสอบถามกอนใชสารวจในรายละเอยดตอไป รวมทงการฝกอบรมผสมภาษณใหเขาใจโครงการ แบบสอบถาม และเนอหาสาระทจะประชาสมพนธ/มวลชนสมพนธ ซงถอเปนสวนหนงของแผนงานประชาสมพนธ/มวลชนสมพนธ ผลการสารวจทไดจะนามาวเคราะหและประมวลผลดวยเครองคอมพวเตอรโดยใช SPSS Version 16 เพอวเคราะหความสมพนธตางๆ เชน รอยละ คาเฉลยหรอสวนเบยงเบนมาตรฐาน ขอมลทจะรวบรวมมดงน

ก) ขอมลทวไปทางสงคม เหมอนกบการสารวจในพนทอางเกบนา ข) ขอมลดานเศรษฐกจ เชน การถอครองทดน ขนาดทดน ทตงของทดน การเพาะปลก

ระบบเพาะปลกพช หลกปฏบต ผลผลต ปจจยการผลต การจางงาน ทรพยสน รายไดและรายจาย การกยม/หนสน/ออมทรพย ปญหาเศรษฐกจ เปนตน

ค) ขอมลเจาะลก เนนระบบเพาะปลกพช หลกปฏบตในการเพาะปลก การใชปย สารปราบศตรพช เครองทนแรง แรงงานเกษตร ผลตผลกอนและหลงมโครงการ ปญหานาทวม ปญหาการขาดแคลนนา คณภาพนา ความตองการนา ผลประโยชน องคกรการเกษตร กลมการเกษตร ราคาพชผลและการตลาด การชวยเหลอดานการสงเสรมการเกษตร ความเปนไปไดตอการเปลยนแปลงรปแบบการเกษตรดงเดมเปนแบบผสมผสาน รปแบบทคดวาเหมาะสม ความคดเหนเกยวกบแรงงานครอบครว ความเสยงตอระบบเพาะปลกพชแบบใหม ภาวะตลาดของพชผลทจะปลก และทศนคตทมตอการพฒนาโครงการ

2.3 การสมภาษณผนาทองถนและนกวชาการทองถน: การสารวจชมชนแตละกลม/พนททจะสารวจผนาหมบาน (ผใหญบาน/กานน/กรรมการหมบาน) เพอใหทราบถงโครงสรางหมบาน ภาพรวมทางเศรษฐกจสงคม/ปญหาในทองถนและภาพรวมของทศนคตของราษฎรทองถนภายในชมชน กรณสอบถามนกวชาการทองถนจะเนนประเดนดานความคดเหนเกยวกบผลประโยชน-ผลเสยของโครงการ ความเหมาะสมของโครงการและการปรบปรงใหสอดคลองกบความตองการในทองถน การสารวจและสมภาษณ ผนาชมชนจดเปนแผนการรวบรวมขอมลเพอการประชาสมพนธและมวลชนสมพนธดานหนงและอกดานหนงเพอศกษาภาพรวมสภาพเศรษฐกจสงคมของพนทตางๆ ทเกยวของกบโครงการ

2.4 จานวนตวอยาง: จะสารวจสภาพเศรษฐกจสงคมในภาคสนามโดยการสอบถามสมภาษณราษฎรทองถนรวมทงหมดไมนอยกวา 600 ตวอยาง เนนเฉพาะในพนทชลประทาน พนทหวงานเขอนและอางเกบนา และพนทอพยพ (หากม)



9.7.2 การชดเชยทรพยสนและการตงถนฐานใหม รายละเอยดการดาเนนการมดงน 1) การรวบรวมขอมล 1.1 การศกษาขอกฎหมายและหลกเกณฑเกยวกบการชดเชยทรพยสน จะรวบรวมและศกษาขอ

กฎหมายวาดวยการเวนคนทดนทมผลบงคบใชในปจจบน และตามหลกเกณฑของกรมชลประทานในการจายคาชดเชยทดนหรอทรพยสนเพอเลอกเกณฑทเหมาะสมหรออาจใชเกณฑทกรมชลประทานยดปฏบตในโครงการอน เชน เขอนปาสกชลสทธ เขอนคลองทาดาน เปนตน

1.2 การประเมนราคาทดน: จะรวบรวมขอมลประเมนราคาทดนตามหลกเกณฑและขอกฎหมาย เชน จากราคาประเมนของคณะกรรมการประเมนราคาทดนระดบจงหวด พ.ศ. 2555-2558 เพอประโยชนในการเกบภาษทดน ราคาซอขายทดนในทองตลาดตามสถตลาสดของสานกงานทดนจงหวดหรอสานกงานทดนอาเภอและราคาซอขายทดนซงไดจากการสอบถามสมภาษณ เปนตน

2) การสารวจในภาคสนามและเกบขอมลเพมเตม 2.1 สารวจจานวนครวเรอน สภาพเศรษฐกจสงคมและทศนคต จะสารวจชมชนในพนททไดรบ

ผลกระทบ เชน ครวเรอนทอยอาศยและทากนอยเดม การนบถอศาสนา การศกษา วฒนธรรมและประเพณ การประกอบอาชพ ฐานะทางเศรษฐกจ รายได-รายจาย และทศนคตตอการอพยพโยกยายและการทตองอยรวมกบชมชนอนและการจดสรรอพยพ เปนตน การสารวจจะดาเนนการในครวเรอนทไดรบผลกระทบทงหมดรอยละ 100

2.2 สารวจและประมาณคาชดเชยทรพยสนในพนททถกเวนคน อธบายไดดงน ก) ทางเลอกวธการชดเชยทรพยสน: ศกษาแนวทางเลอกตางๆ ในการชดเชยทรพยสนเพอ

หาทางเลอกทเหมาะสม โดยจะปรกษาหารอกบกรมชลประทานและจากการมสวนรวมของประชาชนเพอหาขอยตในประเดนดงกลาวซงจะพจารณาแนวทางเลอกทเปนไปได 3 กรณคอ กรณตงถนฐานใหม กรณไมตงถนฐานใหม และกรณการซอออก

ข) สารวจขอบเขตพนททถกเวนคน จะสารวจเพอกาหนดแนวขอบเขตพนททจะถกเวนคนและจะปรกษาหารอกบกรมชลประทานวาจะกาหนดแนวขอบเขตทางของพนทหรอไมและหากกาหนดจะเปนเทาไร การกาหนดขอบเขตจะใชหมดอางองของกรมชลประทานหรอหมดอางองอนทมในพนทโครงการโดยการวางขอบเขตใชวธในการสารวจภมประเทศซงเสนอใหสารวจเพมเตม จากนนจะสารวจทดนและทรพยสนในขอบเขตดงกลาว กรณชมชนในพนททถกเวนคนจะจดทาแผนทแบบรางซงไมถกตองตามมาตราสวนเอาไวเพอแสดงทตงสงกอสรางและบานเรอน

2.3 คานวณคาชดเชยทดน ตนไม และพชผล งานทจะทาในการสารวจมดงน ก) การศกษาการใชทดนและการถอครองทดน จะศกษาสารวจลกษณะการใชทดนอยาง

ละเอยด ซงจะสารวจจานวนแปลงทดน ขนาดทดนเพออยอาศยและททากน การถอครองทดนของเอกชนเปนทสาธารณะของหมบานหรอเปนทของหนวยงานอนๆ ฯลฯ เพอประโยชนในการประเมนคาชดเชยทดน

ข) การสารวจคาชดเชยตนไมและพชผล การสารวจไมยนตนและไมผลจะไดกาหนดแปลงตวอยางจานวนหนงใหเพยงพอเพอใชเปนตวแทนของการใชทดนแตละประเภทในพนททถกเวนคน จากนนจะตรวจนบไมยนตนและไมผลโดยแยกชนด ขนาด อายและจานวนแลวหาคาเฉลยสาหรบการใชทดนตางๆ ในพนททถกเวนคน และคานวณหาจานวนรวมของไมยนตนและไมผลแยกตามสภาพตางๆ สวนราคาไมผลและไมยนตนแตละชนดจะประยกตใชราคาทกรมชลประทานและหนวยงานอนเคยใชในโครงการอนทอยใกลเคยง



2.4 การคานวณคาชดเชยสงปลกสรางหรอสงกอสราง การอพยพโยกยายราษฎรออกจากพนททถกเวนคนมความจาเปนตองโยกยายทรพยสนทสาคญไปดวยทาใหตองรอถอนสงปลกสราง ขนยายและกอสรางใหมในพนททจะตงถนฐานใหม ดงนนเพอลดภาระของผตองถกอพยพโยกยายเหลาน กรมชลประทานจาเปนจะตองจดสรรงบประมาณไวเพอการรอถอน ขนยายและกอสรางใหม โดยทงหมดนรวมกนเรยกวา “คาชดเชยสงปลกสรางหรอสงกอสราง” ซงในการศกษาเพอหาคาชดเชยสงปลกสรางจะกระทาดงน

ก) การสารวจสงปลกสรางในพนททถกเวนคน การสารวจสงปลกสรางทเปนของเอกชน และทเปนของชมชนหรอของรฐ มวธการศกษาดงน

- สงปลกสรางของเอกชน: ไดแก บานเรอน ยงฉาง บอนาและอนๆ จะสารวจขนาดและชนดของวสดกอสราง จากนนจะตรวจสอบราคาคาวสดกอสราง คาขนสงและคาแรงงาน ซงจะตรวจสอบในชวงสารวจภาคสนาม กรณบานเรอนจะแบงเปนกลมตามขนาด จากนนจะแบงยอยลงไปตามคณภาพของอาคารและประเภทวสดกอสราง สวนสงกอสรางอนๆ ของเอกชนจะแบงเปนกลมยอยเชนเดยวกน การสารวจจะหาขนาดแบบแปลนของบานตวอยางและถายรปกลมตางๆ ไวใชในการกาหนดปรมาณงานและประมาณราคาคาชดเชย

- สงกอสรางของชมชนหรอรฐ เชน โรงเรยน วด สถานอนามย ถนนและสะพาน ฯลฯจะรวบรวมขอมลดานสถานทตง ขนาด สภาพและอายใชงานของสงกอสราง สวนราคาคากอสรางจะรวบรวมจากหนวยงานทรบผดชอบหรอประมาณราคาเอง

ข) การประมาณราคาคาชดเชยสงปลกสรางของเอกชน การจายคาชดเชยใหกบผไดรบความเดอดรอนอยางเพยงพอและเหมาะสมกรณตองรอถอน ขนยายและสรางใหม รวมทงคานวณคาชดเชยจากสภาพและราคาปจจบนหรอราคาชวงทรอยายจรง โดยคาชดเชยอาจประกอบดวยสวนตางๆ ดงนคอ คารอถอน คาเสอมราคาหรอสญหายหกพงเนองจากการรอถอนและการขนยาย คาขนยาย/เคลอนยายไปยงบรเวณทจะกอสรางใหมหรอคากอสรางในสถานทแหงใหม เปนตน

ค) การประมาณคาชดเชยสงปลกสรางของชมชนหรอรฐ สงปลกสรางของรฐ เชน โรงเรยน สถานอนามย สถานตารวจ ถนนและสะพาน ฯลฯ ซงอยในความรบผดชอบของหนวยงานของรฐโดยปกตจะปลกสรางใหมทดแทนของเดมทถกเวนคน กรณนจะไมจายคาชดเชยเพอลดการคดซาซอน อยางไรกดสงปลกสรางของชมชน เชน วด บอนาของหมบานและศาลาพกรอนทสรางดวยเงนของชาวบานจะจายคาชดเชยตอคณะกรรมการหมบานหรอองคกรทรบผดชอบของหมบาน

2.5 การคานวณคาชดเชยทรพยสนรวม การคานวณคาชดเชยทรพยสนรวมประกอบดวย

ก) การคานวณคาชดเชยทรพยสนของเอกชน จะนาคาชดเชยทรพยสนทกประเภทมารวมกนและแยกกลมผทไดรบคาชดเชยเปนกลมๆ เชน ความคดเหนของกรมชลประทานดงทไดกลาวแลวคอ แบบตงถนฐานใหม แบบไมตงถนฐานใหมและแบบซอออก ซงในการชดเชยทรพยสนของเอกชนในกลมแบบตงถนฐานใหมและซอออกจะประกอบดวยรายการดงน

- คาซอทดน/คาไมยนตน/และไมผล A .........(1) - คารอถอน/คาขนยาย B .........(2) - คากอสรางใหม C .........(3) - รวม A+B+C .........(4) - คาสารวจออกแบบและดาเนนการ D% ของขอ (4) .........(5) รวมทงสน (4)+(5)



ข) การประมาณคาชดเชยสาหรบผอพยพแบบไมตงถนฐานใหม จะศกษาสารวจเพอจาแนกลกษณะการถอครองทดน ทรพยสน อาชพและทศนคตของประชาชนทไดรบผลกระทบวาวธการดงกลาวมความเปนไปไดมากนอยเพยงใด เมอประกอบกบการสารวจในภาคสนามจะแบงกลมผไดรบผลกระทบตามลาดบความเปนไปไดตางๆ แลวประเมน วเคราะห เสนอแนวทางและหลกเกณฑในการดาเนนการตามวธการซงตองวเคราะหในรายละเอยดตอไป นอกจากนจะศกษาวธชดเชยทรพยสนแบบอนทเปนไปไดดวยและจะเปรยบเทยบวธการเหลานเพอเลอกวธทเหมาะสมทสดโดยใชแนวคดทวาสภาพเศรษฐกจสงคมของผอพยพอยางนอยจะดเทากบในสภาพปจจบน

2.6 การจดทาแผนดาเนนงานเพอจายคาชดเชยและการจดองคกรทรบผดชอบ มดงน ก) การจดทาแผนการจายคาชดเชย แบงออกเปน 2 ประเภท คอ แผนการชดเชยทรพยสน

ของภาคเอกชนกบแผนการชดเชยหรอจดการกบทรพยสนของชมชนและของรฐ ข) การจดองคกรรบผดชอบงานชดเชยทรพยสน จดทาขอเสนอแนะเกยวกบองคกรท

รบผดชอบงานชดเชยทรพยสนเรยกวา “คณะกรรมการจดซอและกาหนดคาทดแทนทรพยสน” ปกตมผวาราชการจงหวดเปนประธานและหนวยงานทเกยวของระดบจงหวดและระดบอาเภอจะทาหนาทควบคมดแลการสารวจทรพยสนโดยละเอยดหรอประมาณราคาทรพยสนตางๆ โดยละเอยด ตอรองราคาและดาเนนการทางกฎหมายเพอใหไดมาซงทดน เชน ออกพระราชกฤษฎกาและพระราชบญญตเวนคนอสงหารมทรพยรวมถงวางแผนการจายคาชดเชยและควบคมดแลการจายคาชดเชย เปนตน

2.7 การจดทาแผนการอพยพประชาชนจากพนทนาทวมไปยงพนทตงถนฐานใหม ผงแสดงทตง ถนฐานใหม และแผนการชวยเหลอ/สงเสรมอาชพแกผอพยพ

9.7.3 การสาธารณสขและภาวะโภชนาการ การศกษาดานสาธารณสขและภาวะโภชนาการจะศกษาควบคไปกบการประเมนผลกระทบดานสขภาพ (ดรายละเอยดในหวขอ 10.) 9.7.4 แหลงโบราณคดและประวตศาสตร รายละเอยดการดาเนนการมดงน 1) การรวบรวมขอมล จะรวบรวมเอกสารและขอมลตางๆ ไดแก เอกสารและขอมลจากแหลงตางๆ เชน

เอกสารของสานกงานศกษาธการจงหวดเกยวกบโบราณวตถ ประวต/ประวตศาสตร ศาสนสถาน ชมชนและขนบธรรมเนยมประเพณ รายงานการศกษาของกรมศลปากรและมหาวทยาลยศลปากร เปนตน รวมทงศกษาทบทวนเอกสารเพอสรปขอมลทเปนประโยชนเกยวกบประเภท ตาแหนง ประวตความเปนมา จานวน วตถทคนพบ อาย สมย ความสาคญดานโบราณคดกอนประวตศาสตร และความสาคญยคประวตศาสตร ความสาคญทางศาสนาและการทองเทยว นอกจากนจะรวบรวมขอมลผลการเจาะสารวจหรอการศกษาททาไวหรอขอมลเกยวกบชมชนโบราณหรอชมชนสมยประวตศาสตรหรอชมชน ในปจจบนทมขนบธรรมเนยมประเพณทเปนเอก

2) การสารวจในภาคสนามและเกบขอมลเพมเตม 2.1 การสารวจแหลงโบราณคดทคาดวาจะไดรบผลกระทบโดยตรง: จากการรวบรวมขอมลทมอย

ดงกลาวทาใหทราบโดยประมาณวามโบราณสถาน/โบราณวตถใดบางทอยในบรเวณซงจะไดรบผลกระทบจากโครงการ จากนนจะตรวจสอบในภาคสนามอยางละเอยดในพนทกอสราง



องคประกอบตางๆ ในโครงการ สวนแหลงโบราณสถานทอยนอกพนทดงกลาวจะสารวจตรวจสอบอยางไมละเอยดเพอจะยนยนหรอปรบแกขอมลใหถกตอง และจดทาแผนทและขอมลแสดงทตงและสงทคนพบ หากเปนไปไดจะรวบรวมหลกฐานทางโบราณคดเหลานนเพอเกบรกษาไว จากหลกฐานทคนพบไดจะนามาประเมนความตองการทจะฟนฟบรณะ ศกษาเพมเตมสงเสรมใหเปนทเผยแพรหรอขดเคลอนยายออกไปเกบรกษาไว

2.2 การสารวจในพนททมศกยภาพ: กรณทไมทราบวามเอกสารหรอคาบอกเลาวามโบราณสถานอยแตเดมแตมศกยภาพ จะทาการศกษาและสารวจเพมเตมในบรเวณดงกลาวเพอหาตาแหนงทมศกยภาพทางโบราณคด นอกจากนจะสอบถามราษฎรหรอเจาหนาทในทองถนถงแหลงทมศกยภาพทางโบราณคด จากนนจงสารวจบรเวณทมศกยภาพเพอศกษาและรวบรวมหลกฐาน รวมทงจดทาแผนทโบราณสถานและโบราณวตถทพบเชนเดยวกบขอ (1) รวมทงจะศกษาความตองการเจาะสารวจเพมเตมหรอตองเคลอนยายออกถาพบวาจะไดรบความเสยหายหรอสญเสยเนองจากองคประกอบของโครงการ กรณทราบวามผเคยคนพบโบราณวตถและเกบรกษาไวแลวจะพยายามตดตามไปศกษาและถายภาพเปนหลกฐานเพอการประเมนผลทเปนประโยชนตอไป

9.7.5 การทองเทยวและสนทรยภาพ รายละเอยดการดาเนนการมดงน 1) การรวบรวมขอมลการทองเทยว/พกผอนหยอนใจ เชน แผนพฒนาการทองเทยวของการทองเทยวแหง

ประเทศไทย (ททท.) สาหรบจงหวดเชยงรายจะคดเลอกเฉพาะทมสวนเกยวของกบพนททจะพฒนา/เปลยนแปลงเนองจากการพฒนาโครงการ รวมทงขอมลการทองเทยวทจะรวบรวมและวเคราะหมดงน

1.1 แหลงดงดดนกทองเทยว: ขอมลทรวบรวม เชน ทตงและประเภทของแหลงทองเทยว ความสวยงามตามธรรมชาต สถานทสาคญทางประวตศาสตร/โบราณคด/ศาสนา ศลปวฒนธรรมและประเพณ ธรกจการทองเทยวของภาครฐและเอกชน ฯลฯ รวมทงจะศกษาสภาพการดงดด การใชประโยชนในปจจบน เสนทาง/ถนนเชอมตอ ผลกระทบของการทองเทยวและขอจากดในการพฒนาการทองเทยว และจะศกษาสภาพของการพฒนาการทองเทยวเพมเตมโดยรวบรวมขอมลจากการทองเทยวแหงประเทศไทย (ททท.) หรอเจาของธรกจและสมภาษณนกทองเทยวและตรวจสอบสภาพตางๆ ในสถานททองเทยวเหลานน

1.2 ขอมลตลาดการทองเทยวและอนๆ: จะศกษาปรมาณและรปแบบของการทองเทยว โดยรวบรวมขอมลจาก ททท. และเจาของธรกจการทองเทยวตางๆ เพอรวบรวมขอมลตลาดการทองเทยวในรอบ 5-10 ปทผานมา ขอมลการพฒนาการทองเทยว สารวจแหลงทองเทยว/พกผอนหยอนใจทสาคญ การวเคราะหศกยภาพ/ผลกระทบตอการทองเทยว/พกผอนหยอนใจในพนทดงกลาว

2) การสารวจในภาคสนามและเกบขอมลเพมเตม จะสารวจดานความงดงาม/ทศนยภาพ/ความเปนเอกลกษณของสภาพปจจบนในพนทโครงการ สงทจะศกษาและใหความสนใจ เชน บรเวณทจะไดรบผลกระทบจากการกอสรางองคประกอบสาคญในโครงการซงมผลกระทบตอปาไมและความงามตามธรรมชาต ในแตละบรเวณดงกลาวจะศกษาสภาพทางกายภาพ สงดงดดการทองเทยว/พกผอนหยอนใจ สภาพสงคมทเกยวของ (ความเปนอยของชาวบาน) สภาพเศรษฐกจทเกยวของ ชวงฤดกาลทองเทยว การเปลยนแปลงสภาพตามฤดกาล สภาพเสนทางและความมากนอยของผมาแวะชมและผลกระทบตอสภาพเศรษฐกจสงคมของประชาชนในทองถน เปนตน



9.8 การประเมนผลกระทบสงแวดลอม ในการศกษาวเคราะหผลกระทบสงแวดลอมจะใชวธการประเมนผลกระทบแบบผสมผสาน อธบายไดดงน 1) การประเมนผลกระทบจะดาเนนการทงในเชงคณภาพและเชงปรมาณและจะพยายามประเมนผล

กระทบเชงปรมาณใหมากทสดซงจะขนอยกบปจจยสงแวดลอมแตละดาน บางดานอาจไมสามารถประเมนผลกระทบเชงปรมาณไดโดยเฉพาะอยางยงลกษณะทรพยากรสงแวดลอมนนๆ เปนตวกาหนด เชน สภาพสงคม สภาพสาธารณสขและความปลอดภย เปนตน

2) การประเมนผลกระทบจะระบอยางชดเจนถงการใชทรพยากรสงแวดลอมซงมอาจฟนฟใหคนมาเหมอนเดมได ถาเปนไปไดจะกาหนดปรมาณและจากดขอบเขตการใชทรพยากรสงแวดลอมประเภทนไวดวย ตวอยางของทรพยากรสงแวดลอมประเภทน เชน พนททใชกอสรางเขอน วสดทใชในการกอสราง หรอปาไมทตองแผวถางเพอกอสราง ฯลฯ เมอไดนาไปใชประโยชนแลวทางทฤษฎถอวาจะนากลบมาหรอฟนฟบรณะใหกลบคนมาเหมอนเดมอกไมได

3) ผลกระทบทเกดขนระหวางการกอสรางจะระบไวอยางชดเจนและจะเสนอวธการในการแกไขผลกระทบนนๆ ทงนเพราะผลกระทบเหลานอาจรนแรงและตองแกไขใหทนทวงท เชน ผลกระทบตอการทรดตวและการพงทลายจากการกอสรางเขอนหรอผลกระทบตอการจราจรในเสนทางบางสายทอาจตองปดการจราจรลงชวคราวขณะทาการกอสราง เปนตน

4) การประเมนผลกระทบสาหรบทรพยากรสงแวดลอมแตละประเภทนน สวนใหญแตละกลมจะแยกกนทา และในขนตอนกอนเตรยมรายงานตางๆ โดยเฉพาะรางรายงานขนสดทายจะจดใหมการปรกษาหารอกนระหวางกลมตางๆ ทเกยวของเพอใหงานประเมนผลกระทบและเสนอแนะมาตรการปองกนแกไขหรอลดผลกระทบมความสอดคลองกนและมทศทางไปในทางเดยวกนหรอเสรมซงกนและกนหรอเพอใหเกดประโยชนแกการพฒนาโครงการ เนองจากขอเสนอแนะเหลานจะสงผลตอการสารวจออกแบบและกอสรางโครงการดวย ดงนนทปรกษาจงไดกาหนดใหผชานาญการสงแวดลอมเปนผรบผดชอบในการตรวจสอบและประสานงานเพอใหเกดผลดตอการศกษาโดยสวนรวมมากทสด

การนาเสนอประเดนการประเมนผลกระทบสงแวดลอม จะดาเนนการตามกรอบแนวทางการจดทารายงานการวเคราะหผลกระทบสงแวดลอมโครงการพฒนาแหลงนา ของสานกงานนโยบายและแผนทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม (กนยายน 2551) โดยใชรปแบบการนาเสนอในลกษณะตารางสรปในประเดนเกยวกบการประเมนทศทางและระดบของผลกระทบสงแวดลอมทงผลกระทบดานบวกและ/หรอดานลบโดยพจารณาจาแนกระดบของผลกระทบเปน 12 ระดบดงน

รายการ ความหมาย ระดบผลกระทบ มากทสด มความเปลยนแปลงตอทรพยากรสงแวดลอมอยางสนเชง ทงดานโครงสรางและ

ลกษณะตามธรรมชาต และจาเปนตองมมาตรการปองกนแกไขและตดตามตรวจสอบทชดเจน

+5

มาก มความเปลยนแปลงตอทรพยากรสงแวดลอมอยางชดเจนดานโครงสรางและลกษณะตามธรรมชาต และจาเปนตองมมาตรการปองกนแกไขและตดตามตรวจสอบทชดเจน +4

ปานกลาง มความเปลยนแปลงตอทรพยากรสงแวดลอมดานโครงสรางหรอลกษณะตามธรรมชาต และจาเปนตองมมาตรการปองกนแกไขและตดตามตรวจสอบ + 3

นอย มความเปลยนแปลงตอทรพยากรสงแวดลอมนอย ธรรมชาตสามารถฟนฟตวเองไดในชวงเวลาสน +2

นอยทสด มความเปลยนแปลงตอทรพพยากรสงแวดลอมนอยมากจนเกอบไมมการเปลยนแปลง ธรรมชาตสามารถฟนฟตวเองไดในชวงเวลาสนมาก +1

ไมมผลกระทบ ไมกอใหเกดการเปลยนแปลงใดๆ ตอทรพยากรสงแวดลอม 0 ไมมการประเมน ไมมการดาเนนการประเมนระดบผลกระทบสงแวดลอม na



9.9 การจดเตรยมมาตรการลดผลกระทบและการตดตามตรวจสอบผลกระทบสงแวดลอม การเสนอแผนการปองกนแกไขและตดตามตรวจสอบผลกระทบสงแวดลอม (EIMP: Environmental Impact Mitigation Plan) เปนสงทมความจาเปนสาหรบโครงการพฒนาขนาดใหญซงอาจมทรพยากรสงแวดลอมหลายประเภททจะไดรบผลกระทบและผลกระทบบางประเภทอาจรนแรงมาก ในการนผรบผดชอบการศกษาแตละดานจะเสนอแผนงานของกลมขนมา เชน ดชนคณภาพสงแวดลอม ระยะเวลาทใช กาลงบคลากรและงบประมาณทใชดาเนนการ ฯลฯ จากนนหวหนากลมผรบผดชอบในการศกษาโครงการจะรวบรวมเขาดวยกน แลวพจารณาความสอดคลองกนหรอความซาซอนกนและคดเลอกสวนทสอดคลองกนและเพมสวนทยงขาดตกบกพรองใหครบสมบรณ จากนนจงประชมปรกษาหารอกบหวหนาสาขาตางๆ เพอพจารณาแผนงานรวมกนเพอใหแผนงานมความสมบรณและครอบคลมทรพยากรสงแวดลอมทสาคญทกประเภท กลาวสรปไดวาแผนการปองกนแกไขและตดตามตรวจสอบผลกระทบสงแวดลอมจะประกอบดวย 1) หลกการและเหตผล 2) วตถประสงคของแผน 3 พนทดาเนนการ 4) ระยะเวลาของแผน 5) ดชนคณภาพสงแวดลอมตางๆ ทจะตดตามตรวจสอบ 6) แผนงานโดยเฉพาะการทางานภาคสนาม 7) วธการวเคราะหขอมลและแปลความหมายของผลทไดรบ 8) วธการประเมนผลของโครงการ ไดแก การประเมนผลกระทบเปรยบเทยบกบผลการประเมนผลกระทบ

สงแวดลอม (EIA) ทเคยทาไวและเสนอใหปรบปรงแกไขแผนเดม เปนตน 9) กาลงบคลากรและงบประมาณทตองการ 10) หนวยงานทรบผดชอบ 11) การจดทารายงานตางๆ 10. การประเมนผลกระทบดานสขภาพ (Health Impact Assessment: HIA) 10.1 ความสาคญและความจาเปนของการประเมนผลกระทบดานสขภาพ การประเมนผลกระทบดานสขภาพ (HIA) ของโครงการอางเกบนาแมคา อาเภอแมจน จงหวดเชยงราย เปนการดาเนนการตามกฎหมาย เนองจากมกฎหมายทเกยวของกบการประเมนผลกระทบดานสขภาพ คอ 1) พระราชบญญตสขภาพแหงชาต พ.ศ. 2550 (วนท 3 มนาคม 2550) มาตรา 5 บญญตไววา “บคคลม

สทธในการดารงชวตในสงแวดลอมและสภาพแวดลอมทเออตอสขภาพ” และมาตรา 11 บญญตไววา “บคคลหรอคณะบคคลมสทธรองขอใหมการประเมน และมสทธรวมในการประเมนผลกระทบดานสขภาพจากนโยบายสาธารณะ”

2) ประกาศกระทรวงทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม เรอง กาหนดหลกเกณฑ วธการ ระเบยบปฏบต และแนวทางในการจดทารายงานการวเคราะหผลกระทบสงแวดลอมสาหรบโครงการหรอกจการทอาจกอใหเกดผลกระทบตอชมชนอยางรนแรงทงทางดานคณภาพสงแวดลอม ทรพยากรธรรมชาตและสขภาพ ลงวนท 29 ธนวาคม 2552 ในเอกสารทายประกาศ ขอ ข. ไดกาหนดใหการประเมนผลกระทบทางสขภาพของโครงการหรอกจการดงกลาวขางตนจะตองปฏบตตามแนวทางการประเมนผลกระทบทางสขภาพในรายงานการวเคราะหผลกระทบสงแวดลอม โดยสานกงานนโยบายและแผนทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม ฉบบเดอนธนวาคม 2552

3) ประกาศกระทรวงทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม เรอง กาหนดหลกเกณฑ วธการ ระเบยบปฏบต และแนวทางในการจดทารายงานการวเคราะหผลกระทบสงแวดลอมสาหรบโครงการหรอกจการทอาจ



กอใหเกดผลกระทบตอชมชนอยางรนแรงทงทางดานคณภาพสงแวดลอม ทรพยากรธรรมชาตและสขภาพ (ฉบบท 2) พ.ศ. 2553 กาหนดให “การนบระยะเวลาเรมตน และระยะเวลาสนสด ตามทกาหนดไวในเอกสารทายประกาศใหเปนไปตามทสานกงานนโยบายและแผนทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมประกาศกาหนด”

4) ประกาศกระทรวงทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม เรอง กาหนดประเภท ขนาด และวธปฏบต สาหรบโครงการหรอกจการทอาจกอใหเกดผลกระทบตอชมชนอยางรนแรงทงทางดานคณภาพสงแวดลอม ทรพยากรธรรมชาตและสขภาพ ทสวนราชการ รฐวสาหกจ หรอเอกชนจะตองจดทารายงานการวเคราะหผลกระทบสงแวดลอม พ.ศ. 2553 ลงวนท 31 สงหาคม 2553 ตามขอกาหนดในขอ 2 ไดกาหนดใหโครงการเขอนเกบกกนา หรออางเกบนาทมปรมาตรเกบกกนาตงแต 100 ลานลกบาศกเมตรขนไป หรอมพนทเกบกกนาตงแต 15 ตารางกโลเมตรขนไป จะตองจดทารายงานการวเคราะหผลกระทบสงแวดลอมโดยใหเปนไปตามประกาศกระทรวงทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมในขอ 2) และ 3)

10.2 ขนตอนและกระบวนการประเมนผลกระทบดานสขภาพ ขนตอนการประเมนผลกระทบดานสขภาพ (HIA) ประกอบดวย 5 ขนตอน คอ (ดงรปท 10-1) 1) การกลนกรองโครงการ (Screening) เปนขนตอนการศกษารายละเอยดโครงการฯ เพอพจารณาวาม

ขอมลสขภาพหรอสงคกคามใดทจะตองทาการศกษารายละเอยดเกยวกบโครงการ ประกอบดวย 1.1 หลกการ วตถประสงคและเปาหมายของโครงการ 1.2 ขอมลดานวศวกรรมของโครงการ เชน ทตง ประเภทของโครงการ ลกษณะของหวงานเขอนและ

อาคารประกอบ ความจอางเกบนา พนทผวนา ระบบสงนา ขนตอน ระยะเวลาการกอสราง ฯลฯ 1.3 กลมคนทจะไดรบผลกระทบในพนทโครงการ และ 1.4 ผลกระทบทจะเกดขนดงตารางท 10-1 2) การกาหนดขอบเขตการศกษา (Scoping) เปนขนตอนเพอวางแผนในการศกษาผลกระทบโดยการ

พจารณานยสาคญททาใหปจจยกาหนดสขภาพดานตางๆ เปลยนแปลง ไดแก ปจจยกาหนดสขภาพดานสงแวดลอม ดานสงคม และดานบรการสาธารณสข ทงนการกาหนดขอบเขตการศกษาทดจะทาใหผลการประเมนเกดประสทธผลและประสทธภาพ และมความนาเชอถอ และมการเปดใหทกฝายทเกยวของอนไดแก กลมทมสวนไดสวนเสย ประชาชนและภาคสวนตางๆ ไดเหนถงขอมล ใหความคดเหน ขอหวงกงวลทอาจจะเกดขนจากการกอสรางโครงการ รวมทงการมสวนรวมในการกาหนดประเดนและแนวทางในการประเมนผลกระทบตอสขภาพ เพอใหการประเมนผลกระทบตอสขภาพเปนไปอยางครบถวนรอบดานใหมากทสด ทงนการไดมาซงขอหวงกงวลของประชาชนตอโครงการอางเกบนาแมคา อาเภอแมจน จงหวดเชยงราย จะพจารณาใหเปนไปตามแนวทางทกาหนดเกยวกบการกาหนดขอบเขตแนวทางการประเมนผลกระทบตอสขภาพโดยสาธารณะ (Public Scoping)

3) การประเมนผลกระทบตอสขภาพ (Appraisal) เปนขนตอนการวเคราะห การคาดการณเพอระบผลกระทบตอสขภาพทงทางบวกและทางลบทเกดขนจากโครงการ โดยบงชระดบความรนแรงของผลกระทบ จดลาดบความสาคญของปญหาและเสนอมาตรการในการลดผลกระทบทเกดขนจากโครงการในแตละประเดนทคาดการณวาจะเกดผลกระทบตอสขภาพ โดยใชขอมลสถานะสขภาพมาวเคราะห สงเคราะห และเปรยบเทยบกบเกณฑมาตรฐานดานสขภาพของประเทศหรอระดบจงหวด ทงนบางประเดนอาจใชเกณฑมาตรฐานขององคการอนามยโลก (WHO) ในการพจารณา

4) การจดทารายงาน (Report and Recommendation) จากการจดลาดบความสาคญของผลกระทบตอสขภาพ หากพบวาเปนประเดนทมความเสยงอยในระดบสงมาก ระดบสง หรอระดบปานกลาง จะจดทามาตรการหรอกจกรรมในการปองกน หรอลดความเสยงตอสขภาพทอาจเกดขนตอคนงาน หรอประชาชนกลมเสยงในพนทเพอใหความเสยงอยในระดบนอยทสดทสามารถยอมรบได รวมทงมาตรการ



รปท 10-1 ขนตอนการประเมนผลกระทบดานสขภาพ



สงเสรมสขภาพ มาตรการชดเชยผลกระทบ และการจดทาแผนรองรบกรณฉกเฉน ทงนโครงการจะจดใหมการรบฟงความคดเหนของประชาชนในขนตอนการประเมนผลกระทบและการจดทารายงานการประเมนผลกระทบตอสขภาพ โดยกลมผมสวนไดสวนเสย ประชาชน และภาคสวนตางๆ มสวนรวมในการใหความคดเหนและขอหวงกงวลทอาจเกดขนจากการพฒนาโครงการในพนท ซงการดาเนนงานดงกลาวจะเปนไปตามการกาหนดขอบเขตแนวทางการประเมนผลกระทบตอสขภาพตามแนวทางทสานกงานคณะกรรมการสขภาพแหงชาตกาหนดไว

5) การตดตามประเมนผล (Monitor and Evaluation) เปนการจดทามาตรการตดตามตรวจสอบผลกระทบตอสขภาพและปจจยกาหนดสขภาพ ซงประกอบดวย แผนปฏบตการตดตามตรวจสอบในระยะกอสราง และแผนปฏบตการตดตามตรวจสอบระยะดาเนนการ โดยการตดตามตรวจสอบจะอาศยการมสวนรวมและความรวมมอของกรมชลประทาน ประชาชนกลมเสยง ผเชยวชาญ สถาบนการศกษาและหนวยงานสาธารณสขในพนท โดยแผนปฏบตการตดตามตรวจสอบจะกาหนดดชนหรอตวชวด ไดแก ปจจยกาหนดสขภาพหรอสงคกคามสขภาพ และสถานะสขภาพ หรอประเดนผลกระทบตอสขภาพ

ตารางท 10-1

ขอมลสขภาพทควรไดรบการพจารณาในขนศกษารายละเอยดโครงการ ประเภทขอมล รายละเอยด

ขอมลโครงการ - ทตง สภาพแวดลอมโดยรอบ - ประเภทโครงการ ลกษณะหวงานเขอนและอาคารประกอบ เชน ชนด ความยาว และความสงของ

เขอน พนทผวนา ความจอางเกบนา ระบบสงนา - กจกรรมโครงการระยะกอสราง เชน การขนสงวสดอปกรณ การขดเปดหนาดน อนตรายทอาจเกดขน

ไดแก ฝนละออง เสยง อบตเหตจากการจราจร เปนตน - กจกรรมโครงการในระยะดาเนนการ เชน การเกบกกนาและการสงนา อาจกอใหเกดการแพรระบาด

ของหอยและปลาทเปนพาหะนาโรค เปนตน ขอมลการสมผสของมนษย - กลมคนทอาจไดรบผลกระทบ ไดแก คนงานและประชาชนโดยรอบ

- กลมคนทอาจมความเสยงเปนพเศษ เชน เดก สตรมครรภหรอคนทไวตอการไดรบอนตราย ฯลฯ - ผลกระทบหรอการเปลยนแปลงทจะมผลตอการสมผสของมนษย - โอกาสการเปลยนแปลงปจจยการตดตอของโรคจากการเพมพาหะนาโรค เชน ยง หน หอย ปลา ฯลฯ

10.3 ขอบเขตของการศกษา ขอบเขตของการประเมนผลกระทบดานสขภาพประกอบดวย 1) การศกษาสงคกคามสขภาพ: จะศกษาสงคกคามสขภาพทอาจเกดขนจากการพฒนาโครงการ ไดแก 1.1 สงคกคามทางกายภาพ ไดแก เสยงและฝนจากการกอสรางโครงการและการดาเนนการโครงการ 1.2 สงคกคามทางเคม ไดแก การจดเกบวตถอนตราย สารพษ โลหะหนก สารปราบศตรพช และปย 1.3 สงคกคามทางชวภาพ ไดแก เชอแบคทเรย โปรโตซว ปรสต และพาหะนาโรค (ยง หอย ปลา

หน) และไวรส (ไขเลอดออก ไขหวดนก โรคเอดส) 1.4 สงคกคามทางการยศาสตร ไดแก การทางานหนก ยกของหนก และทาทางการทางานทไม

เหมาะสม 1.5 สงคกคามตอสขภาพจต ไดแก ความวตกกงวล ความเครยดจากการไดรบผลกระทบจากการ

พฒนาโครงการ จากการสญเสยทดน สญเสยททากน สญเสยทรพยสน และเหตราคาญตางๆ จากการพฒนาโครงการ

1.6 สงคกคามทางสงคม ไดแก ความแตกแยกในสงคมเนองจากการพฒนาโครงการ การโยกยายถน และการสญเสยทางวฒนธรรมประเพณ

2) การศกษาทรพยากรสงแวดลอมในพนทโครงการ (ใชขอมลการศกษาวเคราะหผลกระทบสงแวดลอม EIA)



2.1 การเปลยนแปลงคณภาพสงแวดลอมเนองมาจากการพฒนาโครงการ ไดแก ระบบนเวศ คณภาพนา คณภาพอากาศ คณภาพดน และคณภาพอาหาร เปนตน

2.2 การเปลยนแปลงของการใชประโยชนหรอการไดมาของทรพยากร ไดแก การใชนา การใชทดน การจดการของเสย การอตสาหกรรม การทองเทยว การเกษตรกรรมและการปศสตว การประมง และการคมนาคม เปนตน

2.3 แหลงพกผอนหยอนใจ แหลงประวตศาสตร วฒนธรรม และสงสาคญทางศาสนา 2.4 ทรพยากรหรอชนดพนธของสงมชวตทมความสาคญ 2.5 การเกดและการระบายของเสยและสงคกคามทางสขภาพจากการกอสรางและดาเนนการ

โครงการ 2.6 ระดบการปนเปอนในสงแวดลอม 3) การศกษาปจจยตอการรบสมผส 3.1 เสนทางการรบสมผสสารพษเขาสรางกาย ไดแก การหายใจ การรบประทาน และการสมผสทาง

ผวหนง 3.2 การรบสมผสของคนงาน เกษตรกร และผปฏบตงานในโครงการ 3.3 การรบสมผสของประชาชนโดยรอบพนทโครงการ 3.4 การระบกลมเสยง เปนกลมทมความเสยงสง 3.5 ปรมาณ และระยะเวลาทไดรบสารพษเขาสรางกาย 4) การศกษาลกษณะผลกระทบตอสขภาพ 4.1 อตราตาย 4.2 อตราเจบปวยจากโรคตดตอและโรคไมตดตอ 4.3 ผลกระทบทงเฉยบพลนและเรอรง 4.4 การเกดผลกระทบทางจตใจ ความเครยด 4.5 อตราการบาดเจบและอบตเหต 4.6 ผลกระทบตอกลมทมความเสยงสง 4.7 ผลกระทบสะสม 4.8 ผลกระทบตอประชาชนรนตอไป 5) การศกษาผลกระทบตอระบบบรการสขภาพ 5.1 ความตองการการดแลสขภาพโดยรวม 5.2 ความตองการการดแลสขภาพเปนพเศษ 5.3 การเปลยนแปลงดานองคกรและการบรการทางการแพทย 6) การศกษาผลกระทบตอสงคมและชวตความเปนอย 6.1 ผลกระทบตออาชพ รายได สถานะทางเศรษฐกจ สงคม และการจางงาน 6.2 ผลกระทบตอรายไดของทองถนภาคอตสาหกรรม และภาคเกษตรกรรมในทองถน 6.3 การอพยพยายถนและการตงถนฐานใหม 6.4 ผลกระทบตออนามยสงแวดลอม 6.5 ผลกระทบตอสงคม วฒนธรรม และวถชวต 6.6 ผลกระทบตอการศกษา 6.7 ผลกระทบตอเครอขายสงคมและการสนบสนนจากสงคม 6.8 ผลประโยชนทางสขภาพทจะไดรบจากโครงการ



10.4 วธการศกษา 10.4.1 การศกษาสงคกคามทางกายภาพ รายละเอยดการดาเนนการมดงน 1) การรวบรวมขอมล ทาการรวบรวมขอมลทตยภมทมอยในพนทโครงการเกยวกบคณภาพอากาศ ความ

เขมขนของฝน ระดบของเสยง และความสนสะเทอน จากรายงานการศกษาและการวจยจากหนวยงาน เกยวของ

2) การสารวจในภาคสนามและเกบขอมลเพมเตม 2.1 การศกษาความเขมขนของฝนละออง ความเขมขนของฝนละอองทเกดขนในสภาพปจจบนจะ

ตรวจวดโดยใชเครองมอเกบตวอยางอากาศชนด High Volume Air Sampler โดยการตงเครองมอเกบตวอยางในบรเวณทจะมการกอสรางหวงานเขอน บรเวณกองวสด หรอบรเวณทคาดวาจะเกดฝนละอองตลอด 24 ชวโมง เปนเวลา 3 วน เพอนาตวอยางฝนละอองไปตรวจหาความเขมขน (จานวน 2 สถาน ดงตารางท 10-2)

2.2 การศกษาเรองเสยง จะทาการศกษาระดบเสยงในปจจบนในพนทโครงการ (Background Noise) ดวยการตรวจวดโดยใช Sound Level Meter ตรวจวดท 24 ชวโมง เปนเวลา 3 วน ในตาแหนงตางๆ ทคาดวาจะเกดเสยงดงเมอมการกอสรางโครงการและบรเวณชมชนทอยใกลกบบรเวณพนททจะมกจกรรมกอสรางอาคารหวงานตางๆ

2.3 การศกษาระดบความสนสะเทอน โดยใช Vibration Meter ตรวจวด 24 ชวโมง เปนเวลา 3 วน กาหนดสถานตรวจวดจานวน 2 สถานในตาแหนงเดยวกบการศกษาระดบเสยง การประเมนระดบความสนสะเทอนจากกจกรรมกอสรางทอาจกอใหเกดผลกระทบตอสขภาพคานวณอางองจาก Transit Noise and Vibration Impact Assessment ของ US.EPA. (1995)

ตารางท 10-2

จานวนตวอยางของสงคกคามทางกายภาพ ทางเคม ทางชวภาพ ทางสงคม ทางสงแวดลอม และการตรวจสขภาพและโภชนาการ

ลาดบท ประเดนศกษา จานวนตวอยาง 1 การตรวจวดฝน เสยง และความสนสะเทอน 2 จด 2 ตรวจสขภาพ/ตรวจเลอดหาสาร Colinesterase/ตรวจอจจาระหาไขพยาธและ 350 ตวอยาง

เจาะเลอดหาเชอมาลาเรย 3 การสารวจสภาพโภชนาการของเดกกอนวยเรยน/วยเรยน

- เดก 0-5 ป (ชงนาหนก วดสวนสง และใชแบบสอบถาม) 100 ตวอยาง - เดก 6-14 ป (ชงนาหนก วดสวนสง และใชแบบสอบถาม) 100 ตวอยาง

4 สารวจสงคกคามทางสงคม สงคกคามตอจตใจ สขภาพ และความสข 350 ตวอยาง รวมทงอนามยสงแวดลอมทพกอาศย โดยใชแบบสอบถาม

5 การสารวจพาหะนาโรค - สารวจหอย (2 ครง ครงละ 10 สถาน) 20 สถาน - สารวจปลา (2 ครง ครงละ 200 ตวอยาง) 400 ตวอยาง - สารวจยง (2 ครง ครงละ 10 สถาน) 20 สถาน - สารวจหน ทเปนพาหะนาโรค Leptospirosis โดยใชกบดก 30 จด

6 ตรวจคณภาพนาดม (2 ครง ครงละ 10 ตวอยาง) 20 ตวอยาง



10.4.2 การศกษาสงคกคามทางเคม รายละเอยดการดาเนนการมดงน 1) การรวบรวมขอมล ทาการรวบรวมขอมลพนฐานจากขอมลทตยภมเกยวกบการใชสารเคมทงชนดและ

ปรมาณทมใชอยในพนทโครงการ ไดแก ปยและสารปราบศตรพชจากรานจาหนาย จากเกษตรกร จากสานกงานเกษตรอาเภอ และจากกลมเกษตรกรตางๆ รวมทงรวบรวมขอมลการเกดพษจากสารเคม สถตการเจบปวยและอนตรายของสารเคมตอสขภาพในพนทโครงการจากสถานพยาบาลและโรงพยาบาลในพนทโครงการ

2) การสารวจในภาคสนามและเกบขอมลเพมเตม ทาการสารวจกลมเสยงตางๆ ในพนทโครงการ ไดแก กลมเกษตรกร เดก สตร คนชรา และกลมผบรโภค

2.1 ตรวจวเคราะหสารปราบศตรพชในเลอดของกลมเสยงคอผทมอาชพเกษตรกรรมทอยในพนทโครงการโดยวธตรวจหา Cholinesterase ในเลอดจานวน 150 ตวอยาง

2.2 ตรวจวเคราะหปรมาณสารเคม ไดแก ไนโตรเจน ฟอสฟอรส โลหะหนก และสารปราบศตรพชในสงแวดลอม ไดแก ในนาผวดน ในนาบาดาล (วธการเกบตวอยางและการวเคราะหตวอยางปรากฏในการศกษาวเคราะหผลกระทบสงแวดลอม (EIA) ของโครงการ)

2.3 ตรวจสขภาพทวไปของกลมทเสยงตอการไดรบผลกระทบจากสารเคมทางการเกษตร ซงอยในพนทโครงการ จานวน 350 คน

10.4.3 การศกษาสงคกคามทางชวภาพ รายละเอยดการดาเนนการมดงน 1) การรวบรวมขอมล ทาการรวบรวมขอมลทตยภมเกยวกบชนดและปรมาณความชกชมของปรสตในพนท

โครงการ จากรายงานของกระทรวงสาธารณสข สถตสาธารณสขจากโรงพยาบาลชมชนและโรงพยาบาลประจาจงหวด รวมทงขอมลระบาดวทยาของโรคทเกดจากปรสตชนดตางๆ ไดแก โรคพยาธใบไมตบ โรคพยาธใบไมเลอด โรคพยาธลาไส และโรคพยาธปากขอ การแพรระบาดของโรคการเจบปวยและการตายทเกดจากเชอแบคทเรย ไดแก โรคทองรวง โรคไทฟอยต และโรคฉหน (Leptospirosis) ระบาดวทยาของโรคมาลาเรยในพนทโครงการ โดยใชขอมลทตยภมทมอย

2) การสารวจในภาคสนามและเกบขอมลเพมเตม 2.1 การศกษาดานปรสต: การเกบอจจาระจากประชาชนไปตรวจหาไขปรสตและหนอนพยาธชนด

ตางๆ ทพบไดบอยในอจจาระ ไดแก Entamoeba coli, Giadia lambia, Hookworm, Strongyloides. Stercolaris, Enterobius vermionlaris และ Opithorchis spp. ดวยวธ Marthiolate lodine Formalin Concentration (MIFC) หรอ Direct Simple Smear Method โดยการสมเกบตวอยางอจจาระจานวน 350 ตวอยาง จากประชาชนในพนทโครงการทมแหลงนาและอยใกลแหลงนา

2.2 การศกษาดานแบคทเรยและโรคจากแบคทเรย: ศกษาสารวจขอมลในภาคสนาม โดยการเกบตวอยางนาดม/นาใช ไปตรวจวเคราะหหาแบคทเรยทเปนดชนบงชถงการปนเปอนและโอกาสการปนเปอนเชอแบคทเรยททาใหเกดโรคตดตอทางนา โดยเฉพาะการตรวจวเคราะหแบคทเรยชนด Coliform Bacteria ไดแก Faecal Coliform และ Total Coliform Bacteria ดวยการเกบตวอยางนาดม/นาใชในพนทโครงการ จานวน 20 ตวอยาง

2.3 การศกษาโรคทเกดจากเชอไวรส: ศกษาสารวจภาคสนามดวยแบบสอบถามเพอสารวจสาเหตและพฤตกรรมของประชาชน กลมเสยงตอการเกดโรคเอดส ไขเลอดออก และไขหวดนก โดยการสารวจจะใชกลมประชากรตวอยาง 350 ตวอยาง



2.4 การศกษาดานโปรโตซวและโรคทเกดจากเชอโปรโตซว: ทาการตรวจหาเชอโปรโตซวในเลอด โดยการเจาะสารวจเลอดในกลมเสยงไปตรวจวเคราะหหาเชอไขมาลาเรย (Plasmodium) โดยใชตวอยางประชากร 100 คน และทาการเจาะเลอดและตรวจหาเชอพลาสโมเดยมในฟลมหนา (Thick Film) และฟลมบาง (Thin Film) และทาการยอมสดวยส Giemsa

2.5 การศกษาดานพาหะนาโรค: สารวจชนด และปรมาณของสงคกคามทางชวภาพทเปนพาหะนาโรค ไดแก

ก) การสารวจปลา จะทาการสารวจปลาประเภท Cyprinoid และตรวจหาระยะตดตอของ Metacercatia ของพยาธใบไมในปลา วามชนดใดบางในแหลงนาตางๆ ของพนทโครงการ โดยจะสมตวอยางปลาชนดนจานวนไมนอยกวา 400 ตวอยาง จากบรเวณแหลงนาตางๆ ในฤดฝนและฤดแลง และจะนาครบคอของปลามาหาตวออนของ O.viverrini ซงการแปลผลและวเคราะหผลจะทารวมกบการศกษาหอย Bithynia เพอศกษาการมตวออน (Cercaria) และการแพรไปยงปลาและหอยพาหะอนๆ จากนนจะประเมนศกยภาพของการแพรระบาดของปลาชนดนในบรเวณตางๆ ของพนทโครงการ

ข) การสารวจยง จะทาการเกบตวอยางยง ไดแก ยงลายและยงกนปลองในพนทโครงการ โดยเฉพาะยงลายจะเกบตวอยางในบรเวณชมชนในพนทโครงการ สวนยงกนปลองจะทาการเกบตวอยางในบรเวณหวงานเขอน/อางเกบนา คลองสงนา และพนทชลประทาน จากนนจะทาการประเมนศกยภาพของการแพรระบาดของยง การสารวจปรมาณของลกนายงลายตามแหลงนาตางๆ ทเปนทอยอาศยของยงลาย ทงนจะทาการเกบตวอยางยงลายและยงกนปลองโดยใชคนเปนเหยอลอ จานวน 10 สถาน สถานละ 2 ครง ในชวงฤดรอนและฤดฝนและจะทาการสารวจยงชนดอนๆ ทเปนพาหะนาโรค ไดแก ยงทเปนพาหะนาโรคเทาชาง และโรคไขสมองอกเสบในพนทตางๆ ของโครงการ

ค) การสารวจหอย จะทาการสารวจหอยภาคสนามในชวงฤดฝนและฤดรอนโดยการสารวจหอยฝาเดยวคอ หอย Bithynia ซงเปนพาหะของพยาธใบไมตบและหอย Neotricula ซงเปนพาหะกงกลางของพยาธใบไมเลอด พนทสารวจ ไดแก พนทหวงาน พนทชลประทาน และพนททางทายนา ตรวจหาหอย Tricula aperta ซงเปนพาหะกลางของพยาธใบไมเลอดชนดตางๆ โดยจะทาการเกบตวอยางหอยจานวน 10 สถาน ทงนจะรวมถงการสารวจหอยชนดอนๆ เชน หอยเชอร ซงเปนอนตรายตอพชจาพวกขาว ทงนเพอประเมนศกยภาพของการแพรระบาดและการทาความเสยหายตอพนทโครงการ

ง) การสารวจหน จะทาการศกษาสารวจชนดและความชกชมของหนซงเปนพาหะนาโรค ฉหน (Leptospirosis) โดยจะทาการสารวจภาคสนามดวยการใชกบดก จานวน 30 จด ในบรเวณพนทโครงการทเปนทอยอาศยของหนและบรเวณทมการระบาดของโรคฉหน ไดแก บรเวณพนทนา และพนทปาละเมาะรมนา

10.4.4 การศกษาสงคกคามทางสงคม การพฒนาโครงการแหลงนาอาจกอใหเกดผลกระทบทางสงคมในพนทโครงการ ไดแก การเกดปญหาอาชญากรรม การใชความรนแรง การระบาดของยาเสพตด ความเปลยนแปลงทางวฒนธรรมอนเนองมาจากการเปลยนแปลงทางเศรษฐกจ การกระจายรายได การทางาน การจางงาน การประกอบอาชพ การโยกยายถนฐาน ความแตกแยกในสงคมและการเปลยนแปลงทางการศกษา สงคกคามทางสงคมดงกลาวน กลมบรษทฯ จะดาเนนการศกษาสารวจโดยใชแบบสอบถามสาหรบการสมภาษณ โดยการสมภาษณเชงลก (Key Informants) จานวน 350 ตวอยาง ในชมชนเพอการศกษาสงคกคามทางสงคมในสภาพปจจบนเพอใชเปนขอมลพนฐานสาหรบการประเมนสงคกคามทางสงคมในอนาคตเมอมการพฒนาโครงการ แนวคาถามสาหรบการสมภาษณมดงตอไปน



1) ปจจบนมลกษณะและความเปลยนแปลงอยางไร ในความไมปลอดภยในชวตและทรพยสนของคนในชมชน มลเหตของแตละเหตการณเปนอยางไร มความเสยหายอยางไร ชมชนจดการกบปญหาอยางไร

2) ปจจบนมลกษณะและความเปลยนแปลงอยางไรในทางวฒนธรรมและประเพณทองถน การรวมกลมทางสงคมหรอการทากจกรรมรวมกน การเปลยนแปลงวถการดารงชวตของประชาชน การชวยเหลอเกอกล แบงปน และดแลซงกนและกน และการรวมมอในกจกรรมการพฒนาตางๆ

3) ปจจบนมความแตกแยกหรอความขดแยงทางความคดและผลประโยชนทไมสอดคลองกนของคนหรอกลมคนในสงคมหรอไม อยางไร มเหตการณบงชถงความไมเสมอภาค การละเมดสทธมนษยชน และการถกกดกนทางสงคมหรอไม อยางไร

4) ปจจบนสถานการณดานยาเสพตดในชมชนเปนอยางไร สงเสพตดทพบมอะไรบาง ลกษณะการแพร กระจายเปนอยางไร และกลมประชากรทมภาวะสมเสยงมกลมใดบาง

5) ปจจบนความเครยดและวตกกงวลจากการทามาหากนของประชาชนเปนอยางไร มความขดแยงกบเพอนบานและการใชความรนแรงเพอจดการปญหาหรอไม อยางไร มความรสกมนคงในการดารงชวตและคณภาพชวตมากนอยเพยงใด อยางไร

6) ปจจบนมลกษณะและความเปลยนแปลงอยางไรในเศรษฐกจ การกระจายรายได การทางาน การจางงาน และการประกอบอาชพ และการศกษาของคนในชมชน ผลกระทบจากการเปลยนแปลงเปนอยางไร

7) ปจจบนมลกษณะและความเปลยนแปลงอยางไรในการยายถนของประชากรทงแบบชวคราวและถาวร ความรสกแปลกจากแยกจากสงคมเดมและสงคมใหม การยายถนดงกลาวสงผลกระทบตอคณภาพชวตอยางไร

8) ปจจบนมลกษณะและความเปลยนแปลงอยางไรในสมพนธภาพของคนภายในครอบครว ครอบครวมความอบอนหรอไม อยางไร ลกษณะการดารงชวตและการปฏบตตอกนของคนในครอบครวและเครอญาตเปนอยางไร

10.4.5 การศกษาสงคกคามทางการยศาสตร รายละเอยดการดาเนนการมดงน 1) การรวบรวมขอมล รวบรวมขอมลทตยภมเกยวกบการเจบปวยทางการยศาสตร ทางดานชวอนามยและ

ความปลอดภยในการทางานโดยเฉพาะการทาอาชพเกษตรกรรม สาเหตของความเจบปวยและระบาดวทยาในกลมเสยงตางๆ

2) การสารวจในภาคสนามและเกบขอมลเพมเตม ทาการตรวจสขภาพของประชาชนทวไปและในกลมเสยงทประกอบอาชพเกษตรกรรมโดยนายแพทยเวชศาสตรทวไปและแพทยอาชวอนามย โดยตรวจจากประชากรทวไป การสมตวอยางและจากกลมเสยงหรอกลมวยทางานจานวน 350 ตวอยาง

10.4.6 การศกษาสงคกคามตอสขภาพจต รายละเอยดการดาเนนการมดงน 1) การรวบรวมขอมล การศกษาขอมลทตยภมเกยวกบสขภาพจตในพนทโครงการ โดยเฉพาะในกลมผม

สวนไดเสยตางๆ จากรายงานของกรมสขภาพจตและจากโรงพยาบาล 2) การสารวจในภาคสนามและเกบขอมลเพมเตม ทาการสารวจภาคสนามเกยวกบสภาวะสขภาพจต

ความเครยด ภาวะซมเศราและความสขของประชาชนทงในกลมเสยประโยชนและกลมไดประโยชน การสารวจแบบสอบถามโดยผเชยวชาญดานสขภาพจตและทมงาน และออกสารวจจานวน 350 ตวอยาง ในกลมผมสวนไดเสย โดยแบบสอบถามจะประกอบไปดวยแบบคดกรองภาวะซมเศรา แบบประเมนความเครยด และแบบสารวจความสขของกรมสขภาพจต



10.4.7 การศกษาดานสขภาพทวไปและภาวะโภชนาการ การพฒนาโครงการอาจกอใหเกดผลกระทบตอสขภาพอนามยของประชาชน จงจาเปนตองทราบถงสถานภาพทางสขภาพอนามยและภาวะโภชนาการของประชาชนในภาวะกอนมการพฒนาโครงการเพอกาหนดมาตรการปองกนแกไขและลดผลกระทบทจาเปนตอไป โดยการตรวจสขภาพทวไปและภาวะโภชนาการดงน 1) การตรวจสขภาพทวไปของประชาชนภายในพนทโครงการโดยเฉพาะกลมเสยง ไดแก วยทางาน สตร

และคนชรา เพอตรวจสอบความผดปกตของระบบหวใจ ระบบทางเดนหายใจ ระบบทางเดนอาหาร ระบบผวหนง ระบบตอมไรทอ อาการอมพฤกษและอมพาต จานวนตวอยางรวม 350 ตวอยาง

2) การตรวจภาวะโภชนาการโดยการชงนาหนกและวดสวนสงของเดกกอนวยเรยน (อาย0-5 ป) และเดกวยเรยน (อาย 6-14 ป) จานวนตวอยางรวม 200 ตวอยาง

10.4.8 การศกษาดานการบรการทางการแพทยและสาธารณสข รายละเอยดการดาเนนการมดงน 1) การรวบรวมขอมล รวบรวมขอมลทตยภมจากสานกงานสาธารณสขอาเภอ และสานกงานสาธารณสข

จงหวด เกยวกบจานวนบคลากรทางการแพทยและสาธารณสขในระดบตาบล/อาเภอ/จงหวด จานวนบคลากรสาธารณสขในระดบหมบาน จานวนสถานบรการสาธารณสขตางๆ และการใหบรการทางการแพทยและสาธารณสขในพนทโครงการ

2) การสารวจในภาคสนามและเกบขอมลเพมเตม ทาการสารวจและประเมนความพอเพยง การกระจายของจานวนบคลากร และคณภาพของการใหบรการทางการแพทยและสาธารณสข

10.4.9 การศกษาดานอนามยสงแวดลอม รายละเอยดการดาเนนการมดงน 1) การรวบรวมขอมล ทาการรวบรวมขอมลจากสถานอนามย/ศนยบรการสาธารณสขในตาบล สานกงาน

สาธารณสขอาเภอ และสานกงานสาธารณสขจงหวด เกยวกบสภาพอนามยสงแวดลอมทวไปในชมชนในพนทโครงการ ซงประกอบดวย แหลงนาดม/นาใช การปรบปรงคณภาพนาดม/นาใช การใชสวม การกาจดนาเสย และการจดการขยะมลฝอย เปนตน

2) การสารวจในภาคสนามและเกบขอมลเพมเตม การศกษาสารวจในภาคสนามโดยใชแบบสอบถามสมภาษณประชากรตวอยางในพนทโครงการจานวน 350 ตวอยาง นาไปวเคราะหและประเมนสภาพอนามยสงแวดลอมของพนทโครงการในปจจบน

10.4.10 การศกษาดานประชากรศาสตร การรวบรวมขอมล รวบรวมขอมลเกยวกบอตราเกด อตราตาย อตราเพม และจานวนประชากรในระดบพนทโครงการและระดบอาเภอ/จงหวดจากสถานอนามยในระดบตาบลและสานกงานสาธารณสขอาเภอ และสานกงานสาธารณสขจงหวด นาไปวเคราะหโครงสรางประชากร (Population Pyramid) ของชมชนในพนทโครงการ การวเคราะหกลมเสยงตางๆ ในพนทโครงการโดยพจารณาจากลกษณะตางๆ เชน เพศและอาย เปนตน รวมทงการคาดการณแนวโนมการเพมขนของจานวนประชากรในพนทโครงการในระยะเวลาอก 30 ปขางหนา



10.4.11 การศกษาดานการเปลยนแปลงคณภาพสงแวดลอมและการใชประโยชนจากทรพยากรธรรมชาต และสงแวดลอม การศกษาดานการเปลยนแปลงของคณภาพสงแวดลอมและการใชประโยชนจากทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมอนเนองมาจากการพฒนาโครงการจะใชขอมลจากการศกษาผลกระทบสงแวดลอม (EIA) ของโครงการ มาประกอบการศกษา ทงการเปลยนแปลงทางดานกายภาพ ชวภาพ การใชประโยชนของมนษย และคณภาพชวต 10.5 การประเมนผลกระทบดานสขภาพ การประเมนผลกระทบดานสขภาพ (Health Impact Assessment, HIA) จะประเมนทงในเชงคณภาพ (Qualitative) และปรมาณ (Quantitative) โดยพจารณาจากปจจยทเกยวของ ไดแก การระบสงคกคามสขภาพ ความสมพนธระหวางปรมาณและการตอบสนอง การประเมนการสมผส และการจาแนกลกษณะความเสยง โดยจะระบถงระดบความรนแรงของผลกระทบและกาหนดระดบความสาคญของผลกระทบตามลกษณะของผลกระทบ คอ ขนาดของผลกระทบ ขอบเขตของผลกระทบทางภมศาสตร ระยะเวลาและความถ ผลกระทบสะสม ความเสยง ความสาคญทางดานเศรษฐกจและสงคม กลมประชาชนทไดรบผลกระทบ ความไวของชมชน การฟนคนสภาพเดม คาใชจายในการลดผลกระทบ ศกยภาพของหนวยงานทเกยวของ และผลกระทบทางบวกหรอผลประโยชนของโครงการ โดยคานงถงผลกระทบตอสขภาพในลกษณะภาพรวมซงมความสมพนธกบปจจยทางสงแวดลอมดานตางๆ เกณฑในการประเมนผลกระทบตอสขภาพแสดงดง ตารางท 10-3 10.6 การเสนอมาตรการปองกนแกไขผลกระทบดานสขภาพ การเสนอมาตรการปองกนแกไขผลกระทบจะพจารณาถงแนวทาง/วธการปองกนแกไขซงทาใหผลกระทบทอาจเกดขนลดลงหรอแนวทางเลอกในการดาเนนการโครงการทดกวาเดม ในกรณทพบวาประเดนทมความเสยงอยในระดบสงมาก ระดบสง และระดบปานกลาง จะกาหนดใหมมาตรการหรอกจกรรมในการปองกนหรอลดความเสยงตอสขภาพทอาจเกดขนตอคนงานกอสรางหรอประชาชนกลมเสยงในพนทเพอใหความเสยงดงกลาวอยในระดบนอยทสดทสามารถยอมรบไดโดยพจารณาจากแหลงกาเนด ชองทางการไดรบสมผส และผไดรบผลกระทบ รวมทงการกาหนดใหมมาตรการสงเสรมสขภาพ มาตรการชดเชยผลกระทบใหแกสงคมและชมชนทไดรบผลกระทบจากการพฒนาโครงการ และแผนรองรบกรณฉกเฉนรวมดวย การเสนอมาตรการปองกนแกไขผลกระทบจะคานงถงประเดนตางๆ ดงน ผลกระทบตอบคคลและตอชมชน การปองกนแกไขระดบปฐมภม (การจดการแหลงกาเนด การใหขอมลสงคกคามสขภาพแกหนวยงานทเกยวของ และแผนการตดตามตรวจสอบ) การปองกนแกไขระดบทตยภม (การจดระบบหมนเวยนการปฏบตงาน การใชเครองปองกนสวนบคคล การใหความร และการเฝาระวงการสมผส) การปองกนแกไขระดบตตยภม (การเฝาระวงอาการแสดง/โรค) การปองกนแกไขระยะฉกเฉน (แผนรองรบอบตภยสาหรบเจาหนาทและประชาชนโดยรอบพนทโครงการ) การปองกนแกไขระยะสน (การประชาสมพนธโครงการ) และการปองกนแกไขระยะยาว (การจดสรรงบประมาณของโครงการหรอกจกรรมเพอการเฝาระวงสขภาพของประชาชน) 10.7 การเสนอมาตรการตดตามตรวจสอบผลกระทบ การเสนอมาตรการตดตามตรวจสอบผลกระทบตอสขภาพจะดาเนนการทงในระยะกอสรางและระยะดาเนนการโครงการโดยจะเสนอใหมการตดตามตรวจสอบผลกระทบตอสขภาพและปจจยกาหนดสขภาพอยางตอเนองตามระยะเวลาทเหมาะสมและประชากรกลมเสยงแตละกลม รวมทงการกาหนดตวแปรหรอดชนชวดทสาคญจะพจารณาเชอมโยงกบปจจยกาหนดสขภาพหรอสงคกคามสขภาพและสถานะสขภาพหรอประเดนผลกระทบตอสขภาพ



ตารางท 10-3 เกณฑในการประเมนผลกระทบตอสขภาพ

ลกษณะของผลกระทบ คาจากดความ 1. ขนาดของผลกระทบ โอกาสทจะเกดความรนแรงจากผลกระทบทางสขภาพในทางลบทาใหเกดการ

เปลยนแปลงมากหรอไม ความรวดเรวในการเปลยนแปลงหรอการเปลยน แปลงอยางฉบพลน การเปลยนแปลงดงกลาวเกนขดความสามารถในการจดการของทองถนหรอไมและการเปลยนแปลงเกนคาทยอมรบไดหรอไม

2. ขอบเขตทางภมศาสตร ผลกระทบทเกดขนจะขยายวงกวางออกไปเพยงใด (ในระดบทองถน ระดบภมภาค และ/หรอระดบโลก) และ/หรอขยายไปสพนททมความสาคญหรอไม (เชน พนทสงวนและ/หรอพนทอนรกษ เปนตน)

3. ระยะเวลาและความถ ชวงระยะเวลาทเกดผลกระทบและลกษณะของการเกดผลกระทบ เชน เกดขนเปนชวงๆ หรอเกดขนอยางตอเนอง เปนตน

4. ผลกระทบสะสม ผลกระทบทเกดขนจะทาใหผลกระทบทมอยเดมเพมขนหรอไม ทงนเพอ พจารณาวาผลกระทบจะสะสมเกนกวาระดบสงสดทยอมรบไดหรอไม

5. ความเสยง โอกาสทผลกระทบจะเกดขน 6. ความสาคญดานเศรษฐกจและ

สงคม ระดบของผลกระทบทอาจเกดขนจะสงผลกระทบตอสภาพเศรษฐกจชมชน หรอโครงสรางทางสงคมหรอไม อยางไร

7. ประชาชนทไดรบผลกระทบ การกระจายของผลกระทบไปยงกลมประชาชนตางๆ โดยเฉพาะกลมทมลกษณะตางกนและกลมเสยงตางๆ เชน ชมชนดงเดม เดก หญงมครรภ และผสงอาย เปนตน

8. ความไวของชมชน ประชาชนทมความรสกไวหรอตระหนกตอผลกระทบทอาจเกดขนมมากหรอนอยเพยงใด เคยมปญหาในลกษณะทคลายกนเกดขนในอดตมาแลวในพนทหรอไม และมการจดตงกลมหรอองคกรทมการเคลอนไหวในประเดนเหลานหรอไม

9. การฟนคนสภาพเดม ความตองการระยะเวลาในการลดผลกระทบหรอระยะเวลาในการฟนคนสสภาพเดมทงโดยมนษยหรอธรรมชาตมากนอยเพยงใด

10. คาใชจายในการลดผลกระทบ คาใชจายในการลดผลกระทบมากนอยเพยงใด ใครเปนผจาย และตองเสยคาใชจายเพอลดผลกระทบในทนทหรอไม

11. ศกยภาพของหนวยงานท เกยวของ

ศกยภาพปจจบนของหนวยงานทเกยวของในการจดการผลกระทบทางสขภาพเปนอยางไร กฎหมายหรอระเบยบทมอยสามารถรองรบไดหรอไมหนวยงานทองถนสามารถจดการกบผลกระทบทอาจเกดขนไดหรอไม

12. ผลกระทบทางบวกหรอ ผลประโยชนของโครงการ

โครงการกอใหเกดผลกระทบทางบวกหรอไม อยางไร และโครงการชวยสนบสนนดานคณภาพชวตหรอชวตความเปนอยของชมชนหรอไม อยางไร

11. การประเมนผลกระทบดานสงคม (SIA) ในการศกษาจดทารายงานการวเคราะหผลกระทบสงแวดลอมสาหรบโครงการหรอกจการทอาจกอใหเกดผลกระทบตอชมชนอยางรนแรงทงทางดานคณภาพสงแวดลอม ทรพยากรธรรมชาตและสขภาพ โครงการอางเกบนาแมคา อาเภอแมจน จงหวดเชยงราย มความจาเปนทจะตองทาการประเมนผลกระทบดานสงคม (Social Impact Assessment ; SIA) ของโครงการ โดยจะเปนการศกษาและการคาดการณผลกระทบทางสงคมอนเนองมาจากโครงการทจะเกดขนกบคน ชมชน และวถชวตของคนในชมชน รวมถงวฒนธรรมประเพณ ความเชอของคนในชมชนในพนทโครงการ พรอมทงใหนาเสนอมาตรการลดผลกระทบทอาจเกดขน ซงเปนไปตามเจตนารมณแหงรฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช 2550 (เดม)



มาตรา 67 โดยการประเมนผลกระทบดานสงคมนนจะมความสมพนธกบการวเคราะหผลกระทบสงแวดลอม (EIA) และการประเมนผลกระทบดานสขภาพ (HIA) 11.1 วตถประสงคของการประเมนผลกระทบดานสงคม รายละเอยดวตถประสงคมดงน 1) เพอศกษาและประเมนผลกระทบดานสงคมของการพฒนาโครงการตอชมชนและวถชวตของชมชน

โดยเฉพาะกบชมชนดงเดม ชนเผา หรอกลมผดอยโอกาส เชน คนยากจน ผหญง เดก ผสงอายและคนพการ โดยตองพจารณาใหครอบคลมทงผลกระทบในดานสาธารณสข วฒนธรรม ความเชอ และคานยม ประเดนการศกษาทจะตองใหความสาคญคอนขางมากคอ ผลกระทบอนเนองมาจากการโยกยายถนฐาน การเวนคนทดน และการจายคาทดแทนทรพยสน

2) เพอใหราษฎรทองถน องคกร และหนวยงานทกภาคสวนในพนทโครงการไดเขามามสวนรวมในการศกษาโครงการ

3) เพอกาหนดมาตรการปองกนแกไขผลกระทบดานสงคมใหเปนทยอมรบจากราษฎรทองถน องคกรและหนวยงานทวไป

4) เพอวางแผนการบรหารจดการนาในโครงการอางเกบนาแมคา และเสนอแนะทางเลอกทเหมาะสมกบสภาพขอเทจจรงและผลกระทบทงดานสงคมและสงแวดลอม

11.2 ขอบเขตการศกษา ในการศกษาผลกระทบดานสงคมจะดาเนนการศกษาตามแนวทางการมสวนรวมของประชาชนและการประเมนผลกระทบสงแวดลอมทางสงคมในกระบวนการวเคราะหผลกระทบสงแวดลอมของสานกงานนโยบายและแผนทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม (สงหาคม, 2549) โดยอาศยผลการศกษาดานคณคาการใชประโยชนของมนษยและคณคาตอคณภาพชวตของการศกษาผลกระทบสงแวดลอม (EIA) ของโครงการเปนขอมลพนฐานสาหรบการประเมน โดยขอบเขตการศกษาผลกระทบทางสงคม ประกอบดวย 1) การจาแนกกลมผไดรบผลกระทบทงทางตรงและทางออม 2) ศกษาสภาพเศรษฐกจสงคม วฒนธรรม ของผไดรบผลกระทบเพอดแนวโนมผลกระทบของโครงการ 3) ทาความเขาใจกบองคกรชมชนและกระบวนการตดสนใจของชมชน 4) ศกษาชนดและระดบของผลกระทบโดยมงเนนถงผลกระทบทางลบทรนแรง ผลกระทบถาวร ผลกระทบ

ตอเนอง ผลกระทบทมโอกาสเกดขนสง และผลกระทบในวงกวาง 5) ศกษามาตรการลดผลกระทบทางลบและเพมกจกรรมและมาตรการทสงผลกระทบตอชมชน 6) ประเมนนโยบายและขดความสามารถของผเสนอโครงการ 11.3 วธการศกษา รายละเอยดการดาเนนการมดงน 1) การศกษาและรวบรวมขอมลโครงการ ไดแก ความเปนมาของโครงการ วตถประสงคของโครงการ

รายละเอยดของโครงการหลก/โครงการยอยทจะตองพฒนาใหสอดคลองกบโครงการหลก และงบประมาณโครงการ เปนตน

2) การศกษาตวแปรตางๆ ทครอบคลมในดานสภาพเศรษฐกจ สงคม สาธารณสข วฒนธรรม ความเชอและคานยมของชมชน ดงแสดงไวในตารางท 11-1



ตารางท 11-1 ประเดนการศกษาและตวแปรทสาคญสาหรบการศกษาผลกระทบดานสงคม

ประเดนการศกษา ตวแปรทสาคญ วธการเขาถงขอมล 1. ประชากรและการตงถนฐานของ - จานวนประชากรและสดสวนประชากร - ขอมลและสถตของหนวยงาน ชมชน - อตราการเพมของประชากร - การสารวจภาคสนาม - ความหนาแนนของประชากร - แบบสอบถาม - ประวตชมชน - การสมภาษณแบบเจาะลก - รปแบบการตงถนฐานและการกระจายตว - การสนทนากลม ของชมชน - ความผกพนตอถนฐาน - ความสมพนธในชมชน - พนฐานทางการศกษาและการเขาถง โอกาสทางการศกษา 2. เศรษฐกจ อาชพ และการผลต - อาชพหลกและอาชพเสรม - ขอมลและสถตของหนวยงาน - การถอครองทดน - การสารวจภาคสนาม - ทกษะทางอาชพและความสามารถใน - แบบสอบถาม การสรางรายได - การสมภาษณแบบเจาะลก - ภาวะเงนออม หนสน และแหลงกยม - การสนทนากลม - การรวมกลมทางการผลตและความ - ขอมลและสถตของหนวยงาน รวมมอดานการผลต 3. สาธารณสข บรการชมชน และ - สขภาพอนามยของชมชน - ขอมลและสถตของหนวยงาน การจดการสงแวดลอม - การบรการทางสาธารณสข - การสารวจภาคสนาม - การบรการดานสขาภบาลและการจดการ - แบบสอบถาม สงแวดลอม - การสมภาษณแบบเจาะลก - โครงสรางพนฐานทสาคญ ระบบ - การสนทนากลม สาธารณปโภคและหนวยบรการชมชน - การคมนาคมขนสง - ความปลอดภยในชวตและทรพยสน - การใชประโยชนจากทรพยากรทาง ชวภาพในระดบทองถน 4. ศลปวฒนธรรมและสนทรยภาพ - คณคาทางประวตศาสตร - ขอมลและสถตของหนวยงาน - คณคาทางโบราณคด - การสารวจภาคสนาม - คณคาทางสถาปตยกรรม - แบบสอบถาม - คณคาทางสถานทสาคญทางศาสนา - การสมภาษณแบบเจาะลก - คณคาทางวฒนธรรมทเปนเอกลกษณ - การสนทนากลม - คณคาทางทศนยภาพและความงาม ทางธรรมชาต 5. ศกยภาพชมชนและการมสวนรวม - การรวมกลม/องคกรชมชน - ขอมลและสถตของหนวยงาน - การเขารวมกจกรรมของชมชน - การสารวจภาคสนาม - ภาวะผนา/บทบาทผนาชมชน - แบบสอบถาม - ความสมพนธของชมชนกบองคกรและ - การสมภาษณแบบเจาะลก เครอขายภายนอก - การสนทนากลม - การเขาถงขอมลขาวสาร



3) การศกษาสารวจ โดยใชแบบสอบถามสมภาษณกลมประชากรเปาหมายในประเดนการศกษาตางๆ การสมภาษณแบบเจาะลกกบผทสามารถใหขอมลหลก และการสนทนากลมซงจะทาใหทราบขอมลระดบบคคลและกลมบคคลไดเปนอยางด (เปนการศกษารวมกบการศกษาสภาพเศรษฐกจสงคมในการศกษาผลกระทบสงแวดลอม (EIA))

4) การสารวจเอกสารเพมเตมจากขอมลพนฐานระดบหมบาน (กชช.2ค) พ.ศ. 2556 ของศนยขอมลเพอการพฒนาชนบท กรมการพฒนาชมชน กระทรวงมหาดไทย โดยสารวจจากกลมตวอยางแบบเจาะลกในประเดนทสาคญเกยวของกบผลกระทบ พรอมทงศกษาแผนพฒนาและแผนการลงทนโครงสรางพนฐานในบรเวณพนทโครงการและพนทใกลเคยงเพอวเคราะหศกยภาพและโอกาสของชมชน

5) การประเมนผลกระทบทางสงคม จะทาการประเมนถงโอกาสทจะเกดขนในขอบเขตและลกษณะความรนแรงทไดคาดการณไวหรอไม โดยประมวลจากขอมลทงหมดทไดทาการศกษาและนามาเปรยบเทยบระหวางการมโครงการและการไมมโครงการ

6) ขนตอนการประเมนผลกระทบ โดยการดาเนนการศกษาผลกระทบดานสงคมจะใชกระบวนการมสวนรวมเพอใหราษฎร หนวยงานและองคกรทกภาคสวนในพนทโครงการไดมสวนรวมในทกขนตอนของการดาเนนการดงมรายละเอยดดงน

ชอขนตอน วตถประสงค วธการศกษา ผลทคาดวาจะไดรบ

1. Profile Analysis เพอศกษาถงสภาพเศรษฐกจสงคมและประเพณวฒนธรรมของชมชน

- ขอมลปฐมภม - ขอมลทตยภม - แบบสอบถาม - การสารวจ

ทราบถงสภาพเศรษฐกจสงคม ประเพณวฒนธรรมของชมชน

2. Identification Impacts เพอนามาสรางเปนตวชวด ไดจากการสนทนากลมของประชาชนในชมชนโดยใชหลกการมสวนรวม

ตวชวดทมความเหมาะสมกบสภาพขอเทจจรงท เกดขนในชมชน

3. Search for Alternatives เพอรวมหาทางเลอกในการแกไขปญหา

จดประชมเพอรวมกนหา ทางเลอกในการแกไข

สามารถหาทางเลอกในการแกไขปญหาได

4. Assessment of Alternatives

เพอรวมแสดงแนวทางแกไขปญหาทเหมาะสม

Facilitator แนวทางแกไขปญหาทเหมาะสม

7) การเสนอแนะมาตรการปองกนแกไข/ลดผลกระทบทางสงคม และจดทาแผนปฏบตการปองกนแกไข

และตดตามตรวจสอบผลกระทบทเกดขน

11.4 การสรางเครอขายอาสาสมครนกวจยทองถน การสรางเครอขายอาสาสมครนกวจยทองถน (Local Researcher Network: LRN) เปนกระบวนการในการกระตน สงเสรม และพฒนาการมสวนรวมในการเปนนกวจยระดบทองถน และการพฒนาใหเกดความรวมมอในรปของการสรางเครอขายในทองถนในฐานะทเปนบคคลทมความมงมนตงใจในการนาเขารวมดาเนนงานในการศกษา สารวจ สบคนขอมลชมชนในดานทเกยวของกบการจดการสงแวดลอมและประเดนดานสงคมในมตตางๆ ทสมพนธเชอมโยงกบวถการดารงชวตของชมชน นกวจยทองถนเปนบคคลทคดเลอกมาจากตวแทนชมชนหรออาสาสมครทมความพรอมและสมครเขารวมดาเนนงานกบผศกษาผลกระทบดานสงคม โดยคณะผศกษาดานผลกระทบดานสงคมจะเตรยมความพรอมของนกวจยทองถนในขนตอนตางๆ ดงน



1) อบรมเพอพฒนาศกยภาพและการใหความร/บทบาทการเปนนกวจยทองถนและทกษะในการวจยและสารวจขอมลพนฐานชมชน

2) สนบสนนใหเกดการรเรมดาเนนโครงการ/กจกรรมระดบชมชนทเกยวของกบการพฒนาชมชน การจดการสงแวดลอมและการจดการผลกระทบดานสงคมอาจเปนผลมาจากการพฒนาโครงการในอนาคต

3) รายงานผลการวจยทองถนใหกบประชาคมไดรบทราบอยางตอเนองโดยใชกระบวนการเรยนรทางสงคมอยางสรางสรรค

4) ตดตามและประเมนผลการเปนนกวจยทองถนและเสนอมาตรการทเหมาะสมสาหรบจดการผลกระทบดานสงคม

11.5 ขอเสนอแนะ เพอจดทาขอเสนอแนะตางๆ ไดแก 1) เสนอแนะแนวทางการกาหนดมาตรการปองกนแกไขและลดผลกระทบดานสงคม เชน การใหขอมล

ขาวสารและการหารอกบชมชนอยางตอเนอง 2) เสนอแนะมาตรการลดผลกระทบดานสงคมของโครงการแกผมสวนไดเสยสาหรบชมชนในพนทโครงการ

ไดแก สขภาพของประชาชน ประวตศาสตร วฒนธรรม สนทรภาพ การคมนาคมขนสงและการชดเชย 3) เสนอแนะแผนการดาเนนการตดตามตรวจสอบแผนปองกนและลดผลกระทบดานสงคมอยางมสวนรวม

โดยใหผมสวนไดเสยเขามสวนรวมในกระบวนการตดตามและประเมนผล 12. การประชาสมพนธและการมสวนรวมของประชาชน ดาเนนการตามแนวทางการมสวนรวมของประชาชนและการประเมนผลกระทบสงแวดลอม สาหรบโครงการหรอกจการทอาจสงผลกระทบตอชมชนอยางรนแรง ทงทางดานคณภาพสงแวดลอม ทรพยากรธรรมชาตและสขภาพ ตามประกาศของกระทรวงทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม โและระเบยบสานกนายกรฐมนตร วาดวยการรบฟงความคดเหนของประชาชน พทธศกราช 2548 ซงกจกรรมหลกจะประกอบดวย การเปดโอกาสใหประชาชน ทกภาคสวนไดมสวนรวมในการแสดงความคดเหนตอการศกษาโครงการอยางตอเนองตงแตเรมตนการศกษาโครงการ พรอมทงมแผนงานจดประชมรบฟงความคดเหนเพอใหเกดการสนทนาแลกเปลยนความคดเหนและขอมลระหวางหนวยงานของรฐกบประชาชน เพอรวบรวมประเดนตาง ๆ และนามาวเคราะหเพอใชประกอบการวางแผนพฒนาโครงการ ตลอดจนรวมแกไขปญหาใหเปนไปตามทเหนพองกนของทกฝายทเกยวของ โดยมกจกรรมดงน

กจกรรม ระยะเวลาปฎบตงาน 1. การประชมปฐมนเทศโครงการ 21 เมษายน 2558 2. การประชมกลมยอยครงท 1 10-12 มถนายน 2558 3. การสมมนาโครงการ (ค.1) 8 ตลาคม 2558 4. การประชมกลมยอยครงท 2 (ค.2) ธนวาคม 2558 5. การประชมปจฉมนเทศโครงการ (ค.3) กรกฎาคม 2559



12.1 สรปการประชมปฐมนเทศโครงการ ในชวงทผานมาไดจดประชมปฐมนเทศโครงการในวนท 21 เมษายน 2558 ณ หองประชมชน 3 สานกงานสหกรณการเกษตรแมจน อาเภอแมจน จงหวดเชยงราย เพอแนะนา ชแจงขอมลเบองตน รวมทงแผนการศกษาของโครงการ ขอความรวมมอในการประสานงานและเผยแพรขอมลขาวสารโครงการใหแกผท เกยวของ ไดรบร รบทราบ รบฟงปญหา ขอมล ความคดเหน และขอเสนอแนะตอการดาเนนงานศกษาและการพฒนาโครงการ ซงมผเขารวมประชมทงสน 141 คน มผแสดงความคดเหนตอบแบบสอบถามจานวน 80 คน คดเปนรอยละ 72.07 จากผเขารวมประชมทงหมด 111 คน ในการเขารวมประชมดงกลาวผเขารวมประชมไดรวมแสดงความคดเหนในหลายประเดน อาท ความกงวลในดานผลกระทบตอประชาชนในพนท รอยเลอนแมจน การเวนคน และชดเชยทรพยสน ทอาจเกดขนหากมการพฒนาโครงการ รวมทงควรมการศกษาผลกระทบใหครอบคลมทงทางดานเศรษฐกจ สงคม และสงแวดลอมดวย ผลจากการประชมปฐมนเทศโครงการ จะทาใหรบทราบสภาพของพนท สภาพปญหาและความเรงดวนของปญหา ความตองการ/ทศนคตและภมปญญาของราษฎรในพนท ซงเปนขอมลสาคญสวนหนงทจะนาไปใชในการพจารณาการศกษาความเหมาะสมผลกระทบสงแวดลอมของโครงการอยางเปนระบบ และสอดคลองกบความตองการของประชาชนใหมากทสดบนพนฐานขอมลและความถกตองทางวชาการ 12.2 สรปผลการประชมกลมยอยครงท 1

ในการดาเนนงานศกษาโครงการน ไดเปดโอกาสใหทกภาคสวนในพนททเกยวของไดมสวนรวมในการศกษา โดยจะจดใหมการประชมรบฟงความคดเหนอยางตอเนอง ในชวงทผานมาไดจดประชมกลมยอยครงท 1 จานวน 5 กลม ในวนท 10-12 มถนายน 2558 เพอนาเสนอสภาพปญหาในพนทโครงการและผลการวางโครงการเบองตน รวมทงขอขอมล ความคดเหนและขอเสนอแนะจากหนวยงานระดบพนท ประกอบดวย ผนาชมชน หนวยงานทองถนในระดบตาบล กลมผใชนา และประชาชนในพนทโครงการ เพอนา

ขอมลมาใชประกอบในการพจารณาเปรยบเทยบทางเลอกการพฒนาโครงการ รบฟงความคดเหน สภาพปญหาและแนวทางแกไขปญหาจากผเขารวมประชม และเผยแพรขอมล ขาวสารของการพฒนาโครงการ ซงมผเขารวมประชมทงสน 242 คน

กลม วน-เดอน-ป สถานท พนท ผเขาประชม (คน) 1 10 มถนายน 2558

08.30-12.00 น. ศาลาประชาคมบานสามคคใหม ตนนา-บานสามคคใหม บานสามคคเกา

บานหวยสาน 48

2 10 มถนายน 2558 14.00-16.30 น.

ศาลาประชาคมบานหวยหมอ ตนนา-บานหวยม บานหวยหมอ 64

3 11 มถนายน 2558 08.30-12.00 น.

ศาลาประชาคมบานปางพระราชทาน 3 ตนนา-บานปางพระราชทาน 1-4 44

4 11 มถนายน 2558 14.00-16.30 น.

หองประชมสงหนวต เทศบาลตาบลแมจน กลางนา-พนทชลประทานและพนทรบประโยชน ในอาเภอแมจน

43

5 12 มถนายน 2558 14.00-16.30 น.

หองประชมทวาการอาเภอเชยงแสน ปลายนา-พนทชลประทานและพนทรบประโยชน ในอาเภอเชยงแสน และอาเภอแมสาย

43

ขอคดเหน ขอเสนอแนะ รวมทงขอซกถามจากผเขารวมประชมทมตอโครงการ พรอมทงขอชแจงจากกรมชลประทานและคณะทปรกษาสรปเปนประเดนทสาคญไดดงน



ความคดเหนจากทประชม การชแจง ขอสงสย/ซกถาม กลม 1 • ในชวงนาแลง ทางเลอกท 3, 4, 5 และ 6 มนไกลกน

จะตองปดประต เพอใหน าขงเวลานาหลาก จะมเจาหนาทประจาจดหรอไม

• ตองมเจาหนาทจากกรมชลประทานมาดแล • หลงจากทาเสรจแลวจะมอบใหชลประทานประจาพนทดแล กจะมคณ

ศกดา ปญญาทพย ฝายสงนาและบารงรกษาท 5 แมสาย และชลประทานจงหวดเปนผดแล แตถาทาอางเกบนากจะมบคลากรมาประจา

• แนวคดในการทาแหลงกกเกบนาใหไดประโยชนมากทสด กตองมคลองสงนา และชลประทานจะเขามาดแลในเรองสงนาใหและจะจดตงกลมผใชนา

• การทางานของกรมชลประทาน คอพยายามหาจดทมผลกระทบนอยทสดทจะใหชาวบานอยกนได

ในพนทจะมแนวทางพฒนาอยางไรไดบาง • เพอบรรเทาปญหานาทวม อางเกบนาจะตองมขนาด 100 ลาน ลบ.ม. โดยเราจะใหนาขางบนใชกอนและนาทเหลอจะสงใหขางลางใช ตองมองวาถาในอนาคตนาไมม แตถามอางเกบนากสามารถเกบนาไวใชได ถานาอยใกลตวกจะไดใชกอน

• ใครเปนผตดสนวาจะเอาอางเกบนาหรอไม • รวมกนทงชาวบานและหนวยงานเปนคนตดสน กลม 3 • ชาวบานจะโดนกคน อยางไรบาง

-

กลม 5 • ถาสรางอางเกบนาแลวจะมปญหาดานการบรหาร

จดการนาหรอไมมการผลตกระแสไฟฟาหรอไม

• วตถประสงคของกรมชลประทานคอหาแหลงเกบกกนาเพอการเกษตร

ไมไดหาพลงงานกระแสไฟฟา ฉะนนความสงของสนเขอนจะไมสงมาก • โครงการนทาการสารวจแลวใชหรอไม • ยงไมไดเขามาสารวจ

• โครงการแมคาไดมการศกษาเบองตนและเจาะสารวจเบองตนแลว แตเกดปญหาความขดแยงขนจงทาใหโครงการหยดลง เมอมปญหานาทวมมากขนจงเอาโครงการทมปญหามาพจารณาอกครง

ขอหวงใย/กงวล กลม 1 • ขอใหมการชดเชยทเปนธรรมตองไมนอยกวาทเราอย

ปจจบน -

กลม 2 • หากไดรบผลกระทบชาวบานปางพระราชทานจะไปอยไหน

-

• ทางเลอกท 1 มผลกระทบมาก จะแกไขอยางไร จะชดเชยใหอยางไร

-

กลม 5 • มปญหาการจดสรรนาลงมาดานลางในฤดแลง

-

ขอเสนอแนะ กลม 1 • พอจะมชมชนไหนทอยใกลอางเกบนาและทไดรบการ

พฒนาจากกรมชลประทาน ชวยยกตวอยางเพอจะไดใหคณะกรรมการหมบานไปดและเอามาบอกพนองได

• ยกตวอยางทจงหวดนาน พาไปดไมได แตจะนาภาพทชาวบานพฒนา

มา ชาวบานทอยรมอางเกบนาเปนผเสยพนททากน และรวมตวกบกลมพนททไดรบผลประโยชน และใหกรมชลประทานหาพนทให

• กระบวนการของกรมชลประทาน ภาระหลกคอ หาแหลงนาเพอบรรเทาภยแลงและอทกภย เราจะมองภาพรวมจะกอสรางโครงการไดหรอไมนนจะใชกระบวนการมสวนรวมฯ เขามาชวย



ความคดเหนจากทประชม การชแจง • ในการพฒนาแหลงนา ทงประเทศของกรมชลประทานจะนามา

จดลาดบวา ลาดบไหนไมมปญหา ลาดบไหนคนตองการมากทสด กจะทาเปนลาดบแรกหรอลาดบตนๆ ถดมาอาจจะมปญหาเลกนอยแตสามารถตกลงกนไดกเปนลาดบถดมาถาไมเหนดวยเลยกเปนลาดบทายๆ เปนการจดลาดบทงประเทศ ไมใชเฉพาะพนทเทานน เพราะงบประมาณมจากด ถงแมวาจะเหนดวยทงหมดกไมไดแปลวาจะกอสรางไดเลย เพราะวายงมอกหลายกระบวนการทจะตองไปทาอกหลายอยาง เชน ศกษาความเหมาะสมและสารวจออกแบบแลว แตบงเอญงบประมาณไมม กตองรอกอสราง เปนตน เพราะฉะนนไมไดแปลวาทกรมชลประทานทาวนนทงหมดแลวจะเกดภายในพรงนเลย แตวาเราไดมารวมคดรวมกนวาถาเราจะพฒนาแหลงนาทนในพนทมปญหาอะไรบาง เชน มปญหาททากน ปญหาแลง นาทวม เปนตน ทลงมาในพนทนนเพราะกรมชลประทานไมรวาในพนทตองการอะไรบาง มปญหาอะไรบาง พนองจะสะทอนปญหาขนมาวาตอนนมปญหาอะไร ตองการความชวยเหลออยางไร

90 เปอรเซนต ไมตองการ เพราะวาพนทชมชนมนจะเสยหายมาก ถามอางเกบนาจะไดประโยชนอยางไรยงดไมออกเลย ถาเปนฝายเพอการเกษตรกเหนดวยอย

• รบขอเสนอแนะไว และจะไปวเคราะหวาแนวทางทวางไวมความเหมาะสมหรอไม

กลม 2 • ขอไปอยสนเขอนแลวจดระบบสาธารณปโภค เชน นา

ไฟ วด โรงเรยน โรงพยาบาล ใหไดหรอไม ขอใหชดเชยทดนทไมมโฉนดดวย

-

• ขอใหลดระดบอางเกบนาลงเพอใหกระทบกบชาวบานนอยทสด

-

• ทาเปนฝายนาลนเปนสวน ๆ - • ทางเลอกท 1 ทาเปนกระเปราะไดหรอไม - • เสนอใหชดเชยเปนราคาสงของทกปไปเรอยๆ - กลม 3 • ขอใหลดระดบเพอใหเกดผลกระทบนอยทสด

-

กลม 4 • อยากใหโครงการพฒนาดอยตงและฝายความมนคงเขา

รวมประชมดวย

-

• อยากใหพจารณาทางเลอกมาลงทนาแมจน - กลม 5 • ประชาชนในพนทตองการมสวนรวมในการบรหาร

จดการนาดวย

-

• อยากใหตวแทนหรอแกนนาเขาไปรวมสารวจศกษากบบรษท ควรใหมอาสาสมครนกวจยทองถนในพนทชลประทานบาง

-

• ตองการทราบในแตละทางเลอกมรายละเอยดอยางไร เพอจะไดเปนขอมลเพมเตม

-

• นาจะทาบรเวณตนนาตาบลแมสลองใน - • ถาวางทอได จะเอานาโขงมาใชไดหรอไม - • ตองศกษาและออกแบบโครงการใหครอบคลม - • การจดสรรนาควรออกเปนมาตรการทชดเจน เนองจาก

มการแยงนาใชเพอการเกษตร -



12. ตดตอสอบถามขอมลเพมเตมไดท โครงการศกษาความเหมาะสมและผลกระทบสงแวดลอม โครงการอางเกบนาแมคา อาเภอแมจน จงหวดเชยงราย

สานกบรหารโครงการ 811 ถนนสามเสน แขวงถนนนครไชยศร เขตดสต กรงเทพมหานคร 10300 โทรศพท 0-2243-6934 โทรสาร 0-2669-5040 http://oopm.rid.go.th/consultantjob/maekham/index.php

บรษททปรกษา สถานท-เบอรโทรตดตอ 1. บรษท ธารา คอนซลแตนส จากด 11-11/1 ซอยลาดพราว 34 ถนนลาดพราว แขวงสามเสนนอก เขตหวยขวาง กรงเทพมหานคร 10330 โทรศพท 0-2938-2882-3 โทรสาร 0-2938-3159 2. บรษท สยาม เทค กรป จากด 20 ซอยลาดปลาเคา 36 ถนนลาดปลาเคา แขวงจระเขบว เขตลาดพราว กรงเทพมหานคร 10230 โทรศพท 0-2905-1341-3 โทรสาร 0-2940-3095 3. บรษท เอส เอน ท คอนซลแตนท จากด 1124/263 ซอยพหลโยธน 32 ถนนพหลโยธน แขวงจนทรเกษม เขตจตจกร กรงเทพมหานคร 10900 โทรศพท 0-2541-6552 โทรสาร 0-2541-6570

โครงการอ่างเก็บน้ําแม่คําoopm.rid.go.th/consultantjob/maekham/content/...4-1...

Documents