การฟองคดลมละลายมาตรา 7 - มาตรา 10

In collaboration withClient or

Partner logo

| Global Sector or Discipline or nothing

หลกเกณฑการฟองคดลมละลายเงอนไขเกยวกบตวลกหน (จ าเลย) มาตรา 7ขอสนนษฐานการเปน “ลกหนมหนสนลนพนตว” มาตรา 8

เงอนไขเกยวกบตวเจาหน (ผเปนโจทก) แบงเปนเจาหนไมมประกน มาตรา 9เจาหนมประกน มาตรา 10

In collaboration withClient or

Partner logo

| Global Sector or Discipline or nothing

เงอนไขเกยวกบตวลกหน มาตรา 7

1. ลกหนทมหนสนลนพนตวอาจ ถกศาลพพากษาใหลมละลายได ถา (และ)

2. ก. ลกหนนนมภมล าเนาในราชอาณาจกร หรอ ข. ลกหนประกอบธรกจในราชอาณาจกร

ไมวาดวยตนเอง หรอโดยตวแทน3.ในขณะท ม ก ารขอใ ห ลกหน ลมละลายหรอภายใน

ก าหนดเวลา 1 ปกอนนน

In collaboration withClient or

Partner logo

| Global Sector or Discipline or nothing

การทจะฟองลกหนเปนคดลมละลายไดนน ลกหนจะตองประกอบดวยพฤตการณท ง 3ประการ หากลกหนขาดพฤตการณขอใดขอหนงยอมท าให โจทก (เจาหน)ไมมอ านาจฟอง เชน

ลกหนไมมหนสนลนพนตวลกหนมหนสนลนพนตว แตไมมภมล าเนาในราชอาณาจกรลกหนมหนสนลนพนตว แตไมไดประกอบธรกจในราชอาณาจกรไมวาดวยตนเอง หรอตวแทน

In collaboration withClient or

Partner logo

| Global Sector or Discipline or nothing

ค าอธบาย มาตรา 7

“หนสนลนพนตว”ในพระราชบญญตลมละลายไมมบทนยามหรอบทวเคราะหศพท ค าวา “หนสนลนพนตว” ไว

แตจากต าราทางกฎหมาย และแนวค าพพากษาของศาลวางหลกทสอดคลองกนวา หมายถง “สภาพทลกหนมหนสนมากกวาทรพยสนจนกระทงไมพอช าระหน”

In collaboration withClient or

Partner logo

| Global Sector or Discipline or nothing

ค าพพากษาฎกาท 3733/2531 การโอนขายสทธการเชาตกแถว จ าเลยจะตองขออนญาตจากผใหเชากอน เมอไมปรากฏวาผใหเชายนยอมใหโอนขายสทธการเชาตกแถวดงกลาวกยงไมเปนการแนนอนวาจะสามารถโอนขายสทธการเชาตกแถวนนได จ าเลยไมมทรพยสนอนใดอกนอกจากสทธการเชาตกแถว ถอไดวาจ าเลยเปนผมหนสนลนพนตว

In collaboration withClient or

Partner logo

| Global Sector or Discipline or nothing

ค าพพากษาฎกาท 1036/2537จ าเลยทงสามเปนหนโจทก จ านวน 1.33 ลบ. พรอมดอกเบยและโจทกมหนงสอทวงถามจ าเลยทงสามใหช าระหนแลว 2 ครง ซงมระยะหางกนไมนอยกวา 30 วน จ าเลยทงสามไมช าระหน อกทงจ าเลยทงสามพรอมกนแถลงยอมรบกนในวนสบพยานจ าเลยวา จ าเลยทงสามเปนหนโจทกตามฟองจรงเปนบคคลมหนสนลนพนตวตามพฤตการณทโจทกกลาวอางไมตดใจสบพยานตอไป และเมอถงวนนดฟงค าสง หรอค าพพากษา จ าเลยทงสามไมสามารถช าระหนใหโจทกได กใหศาลพพากษาหรอมค าสงไปตามรปคดตอไป และเมอถงวนนดฟงค าสงหรอค าพพากษา จ าเลยท งสามมไดช าระหนใหโจทกตามทไดแถลงตอศาลชนตน ดงนจงฟงไดวาจ าเลยเปนบคคลทมหนสนลนพนตว

In collaboration withClient or

Partner logo

| Global Sector or Discipline or nothing

ลกหนตองเปนผมภมล าเนาในราชอาณาจกร เหตทกฎหมายตองก าหนดเฉพาะลกหนมภมล าเนาในราชอาณาจกรเทานนกเพราะ สภาพบงคบและเขตอ านาจของศาลไทยมจ ากดแตเพยงภายในราชอาณาจกรเทานน•ค าพพากษาฎกาท 181/2521 การแจงยายส ามะโนครวทอย ยงไมเปนการยายภมล าเนาจนกวาจะมการยายถนทอยเปลยนภมล าเนาจรง ...

ลกหนประกอบธรกจในราชอาณาจกรไมวาดวยตนเอง หรอตวแทน

In collaboration withClient or

Partner logo

| Global Sector or Discipline or nothing

ในขณะทมการขอใหลมละลาย หรอภายใน 1 ปกอนนน หมายความวา

ลกหนมภมล าเนาในราชอาณาจกรภายใน 1 ปกอนมการขอใหลกหนลมละลาย ลกหนประกอบธรกจในราชอาณาจกรไมวาดวยตนเอง หรอโดยตวแทน ภายใน 1 ปกอนมการขอใหลกหนลมละลาย

In collaboration withClient or

Partner logo

| Global Sector or Discipline or nothing

หลกเกณฑขอนเพอใหเกดความรดกมท าใหการใชกฎหมายมประสทธภาพมากขน เพราะ ลกหนบางรายอาจเขามาดวยตนเอง หรอสงตวแทนเพอประกอบธรกจชวระยะเวลาหนงแลวกออกนอกประเทศ โดยอาศยโอกาสทตนไมมภมล าเนาอยในราชอาณาจกร ท าใหพนจากการถกด าเนนคดลมละลายได ดงนนในมลเหตขอนท าใหปองกนลกหนไมสจรตอาศยชองวางทตนไมมภมล าเนา แตกอาจถกฟองคดลมละลายได

In collaboration withClient or

Partner logo

| Global Sector or Discipline or nothing

บทสนนษฐาน “ลกหนมหนสนลนพนตว” (มาตรา 8)

การพสจนวา ลกหนมหนสนลนพนตวหรอไม เพอใหเขากบเงอนไขในมาตรา 7 เปนเรองยากในการวนจฉย สภาพเชนนอาจท าใหไมสามารถฟองลกหนเปนคดลมละลายไดเลย เพราะขาดซงเงอนไขในขอน

ดงนนการบญญตขอสนนษฐานการมหนสนลนพนตวขน เพออ านวยความสะดวกใหกบเจาหนท าใหภาระการพสจนความมหนสนลนพนตวของลกหนเปนไปโดยสะดวกและงายมากขน

In collaboration withClient or

Partner logo

| Global Sector or Discipline or nothing

พฤตการณทสนนษฐานวา “หนสนลนพนตว”

มาตรา 8 ถามเหตอยางหนงอยางใดดงตอไปนเกดขนใหสนนษฐานไวกอนวาลกหนมหนสนลนพนตว

1. ถาลกหนโอนทรพยสนหรอสทธจดการทรพยสนของตนใหแกบคคลอนเพอประโยชนแหงเจาหนทงหลายของตน ไมวาไดกระท าการนนในหรอนอกราชอาณาจกร

2. ถาลกหนโอนหรอสงมอบทรพยสนของตนไปโดยการแสดงเจตนาลวง หรอโดยการฉอฉลไมวาไดกระท าการนนในหรอนอกราชอาณาจกร

In collaboration withClient or

Partner logo

| Global Sector or Discipline or nothing

3. ถาลกหนโอนทรพยสนของตน หรอกอใหเกดทรพยสทธอยางหนงอยางใดขนเหนอทรพยสนนนซงถาลกหนลมละลายแลวจะตองถอวาเปนการใหเปรยบไมวากระท าการใน หรอนอกราชอาณาจกร

ทรพยสทธ เชน จ านอง สทธอาศย สทธเกบกน ภารจ ายอม

In collaboration withClient or

Partner logo

| Global Sector or Discipline or nothing

4. ถาลกหนกระท าการอยางหนงอยางใดดงตอไปน เพอประวงการช าระหน หรอมใหเจาหนไดรบช าระหน

ก. ออกไปเสยนอกราชอาณาจกร หรอไดออกไปกอนแลวและคงอยนอกราชอาณาจกร

ข. ไปเสยจากเคหสถานท เคยอย หรอซอนตวอย ในเคหสถาน หรอหลบไป หรอโดยวธอน หรอปดสถานทประกอบธรกจ

ค. ยกยายทรพยไปใหพนอ านาจศาล (ดขอสงเกต)

In collaboration withClient or

Partner logo

| Global Sector or Discipline or nothing

ขอสงเกตในมาตรา 8 (4) ทงขอ ก – ง ตองประกอบดวยเจตนาพเศษ “เพอประวงการช าระหน หรอมใหเจาหนได รบช าระหน”เพราะบางกรณพฤตกรรมลกหนอาจเขาเงอนไขแตขาดเจตนาพเศษกไมถอวาเขาขอสนนษฐานได เชน ลกหนไปจากเคหสถานทเคยอย แตไปเพราะมเหตจ าเปนเรงดวนทางครอบครว หรอไปตดตอธรกจทตางประเทศ ซงอาจตองปดเปนความลบเพราะเปนกรณทางการคาการแขงขน

In collaboration withClient or

Partner logo

| Global Sector or Discipline or nothing

ขอสงเกต ขอ 4. ค.ค าวา “ยกยายทรพยไปใหพนอ านาจศาล” มความเหนของนกกฎหมายและแนวค าพพากษาแบงเปน 2 แนวทาง คอความเหนแรก เมอคดลมละลายอยภายใตอ านาจศาลลมละลายกลางซงมเขตอ านาจครอบคลมทวราชอาณาจกร นนหมายความวา การ ยกยายตองท าถงขนาดใหพนออกไปนอกราชอาณาจกรจงถอวาเปนกรณยกยายทรพยไปใหพนอ านาจศาล

ความเหนทสอง การยกยายทรพยออกไปเสยจากทททรพยนนเคยอยจะอยในเขตอ านาจศาลนน หรอออกไปนอกเขตศาลทลกหนมภมล าเนานนกตาม ความประสงคของการยกยายเพยงเพอถายเทเปลยนแปลงทรพยเพอไมใหเจาหนไดรบช าระหน หรอเพอประวงการช าระหนของเจาหน

In collaboration withClient or

Partner logo

| Global Sector or Discipline or nothing

ขอ4 (ตอ)

ง. ยอมตนใหตองค าพพากษาซงบงคบใหช าระเงนซงตนไมควรตองช าระขอสงเกต ค าวา “ไมควรตองช าระ” อาจมได 2 ลกษณะคอ

กรณตนไมไดเปนหนเลย แตยอมใหถกฟองคดโดยไมตอสคด หรอสคดโดยยนค ำใหกำรแบบใหแพคด ห รอขอท ำสญญำประนอมยอมควำมในศำล (อำศยค ำพพำกษำเปนเครองมอ) หรอ

In collaboration withClient or

Partner logo

| Global Sector or Discipline or nothing

กรณเปนหนทอาจตองช าระตอเจาหนคนหนงคนใดจรง และเจาหนนนฟองคดตอศาล แตการฟองคดมขอบกพรอง ซงลกหน รแลวท าเพกเฉยไมยอมตอสคดอยางเชนปกต ท ำใหตนตองค ำพพำกษำคดนนใหตองช ำระหนเปนเงน เชน คดโจทกขาดอายความ ฟองเคลอบคลม หรอไมมหลกฐาน มไดท าเปนหนงสอ หรอมไดปดอากรแสตมป

In collaboration withClient or

Partner logo

| Global Sector or Discipline or nothing

ขอสงเกต กฎหมำยบญญตเพยงวำ “บงคบใหช าระเงน” ไมรวมการสงมอบทรพยสนดวย ทง ๆ ทกำรยอมตนใหตองค ำพพำกษำใหสงมอบทรพยสนกอำจเปนกำรแสดงเจตนำไมสจรตเชนกน แตอยางไรกตามกรณดงกลาวกอาจเขาขายขอสนนษฐานเปนการแสดงเจตนาลวง หรอการฉอฉล ตามมาตรา 8 (2) ได

In collaboration withClient or

Partner logo

| Global Sector or Discipline or nothing

ค าพพากษาฎกาท 159/2519 จ าเลยออกเชคช าระหนแกโจทกหลายฉบบจนตองหาคดอาญาวาออกเชคไมมเงน จ า เลยหลบหนหมายจบเปนการหลบหนไมใหเจาหนไดรบช าระหนอยในตวดวย สนนษฐานวาลกหนมหนสนลนพนตวตาม มาตรา 8

ค าพพากษาฎกาท 652/2539พฤตการณทจ าเลยหลกเลยงไมยอมรบหนงสอทวงถามถง 2 ครง ถอไดวาจ าเลยประวงการช าระหน ตองดวยขอสนนษฐานวาเปนผมหนสนลนพนตวตามพระราชบญญตลมละลายฯ มาตรา 8(4) ข

In collaboration withClient or

Partner logo

| Global Sector or Discipline or nothing

ค าพพากษาฎกาท 429/2542

ขอสนนษฐำนตำม พ.ร.บ.ลมละลำย พ.ศ. 2483 มำตรำ 8 (4) ขอ ข. บญญตเพอใหคำดคะเนไวกอนวำ หำกจ ำเลยมพฤตกำรณตำง ๆ ดงทบญญตไว แสดงวำจ ำเลยนำจะไมสำมำรถช ำระหนของตนไดและตกเปนผมหนสนลนพนตวซงโจทกจะตองน ำสบขอเทจจรงใหเขำกบขอสนนษฐำนดงกลำววำจ ำเลยกระท ำกำรโดยเจตนำทจะประวงกำรช ำระหน หรอไมใหเจำหนไดรบกำรช ำระหน กำรทผรบมอบอ ำนำจโจทกเบกควำมวำ ไปรษณยตอบรบแจงวำยำยไมทรำบทอยใหม และทรำบควำมจำกนองชำยจ ำเลยวำ จ ำเลยเปนหนบคคลอนอกหลำยรำยไมสำมำรถช ำระหนได ย งไมพอฟงตำมขอสนนษฐำนดงกลำวขำงตนวำจ ำเลยมหนสนลนพนตว

In collaboration withClient or

Partner logo

| Global Sector or Discipline or nothing

5. ถาลกหนถกยดทรพยตามหมายบงคบคด หรอไมมทรพยสนอยางหนงอยางใดทจะพงยดมาช าระหนได

ขอสงเกตประเดนเรองไมมทรพยสนอยางหนงอยางใดทพงจะยดมาช าระหนไดนน ปญหาคอ ลกหนตองถงขนาดแพคดแพงเปนลกหนตามค าพพากษาแลวไมมทรพยสนอยางหนงอยางใดทจะพงยดมาช าระหนได หรอเพยงแคตกเปนลกหนของเจาหนธรรมดาไมถงขนเจาหนตามค าพพากษา

In collaboration withClient or

Partner logo

| Global Sector or Discipline or nothing

แนวทางต ารากฎหมายและค าพพากษา

ขอสนนษฐาน มาตรา 8 (5) ตความไปในลกษณะวา ลกหนนาจะเปนลกหนตามค าพพากษาแลว กลาวคอ • ลกหนเปนลกหนตามค าพพากษาทถกยดทรพยตามหมายบงคบคด หรอ• ลกหนเปนลกหนตามค าพพากษาทไมมทรพยสนทจะพงยดมาช าระหนได

In collaboration withClient or

Partner logo

| Global Sector or Discipline or nothing

ค าพพากษาฎกาท 887/2535 โจทกขอศาลออกหมายบงคบคดและเจาพนกงานบงคบคดยดทรพยจ านองของจ าเลยออกขายทอดตลาดแลวไดเงนมาช าระหนโจทกตาม ค าพพากษายงไมครบถวน...การทจ าเลยถกยดทรพยตามหมายบงคบคดดงกลาวตาม พ.ร.บ. ลมละลายฯ มาตรา 8 (5) ใหสนนษฐานวามหนสนลนพนตว

In collaboration withClient or

Partner logo

| Global Sector or Discipline or nothing

ค าพพากษาฎกาท 7001/2537

พ.ร.บ. ลมละลายฯ มาตรา 8 (5) ไดแบงขอสนนษฐานไวกอนวา ลกหนมหนสนลนพนตวเปน 2 กรณคอ ลกหนถกยดทรพยตามหมายบงคบคด และลกหนไมมทรพยสนอยางหนงอยางใดทจะถงยดมาช าระหนไดเพยงกรณใดกรณหนงกเขาขอสนนษฐานของกฎหมายวาเปนผมหนสนลนพน ตวการทโจทกน าสบวา โจทกสบหาทรพยสนของจ าเลยทงสามแลว แตจ าเลยทงสามไมมทรพยสนอยางหนงอยางใดพงยดมาช าระหนโจทกไดตองดวยขอสนนษฐานวา เปนผมหนสนลนพนตว เมอไมปรากฏวาจ าเลยทงสาม น าพยานหลกฐานเขามาสบวาจ าเลยท งสามมทรพยสนดงกลาวเพยงพอแกการช าระหนใหแกโจทกได จงไมอาจหกลาง ขอสนนษฐานดงกลาวได

In collaboration withClient or

Partner logo

| Global Sector or Discipline or nothing

6. ถาลกหนแถลงตอศาลในคดใด ๆ วาไมสามารถจะช าระหนได

ค า วา “ศาล” หมายถง ศาลตามพระธรรมนญศาลยตธรรม

ค าวา “คดใด ๆ” หมายถง คดแพง และคดลมละลาย และอาจรวมถงคดอาญาทเกยวกบการช าระหนทางแพงดวย เชน คดเชค หรอคดละเมด หากความปรากฏชดในส านวนคดเชนนนกนาจะเขาขอสนนษฐานแลว

In collaboration withClient or

Partner logo

| Global Sector or Discipline or nothing

7. ถาลกหนแจงใหเจาหนคนหนงคนใดของตนวาไมสามารถช าระหนได

ขอสนนษฐานนเปนกรณทยงไมมการฟองคดตอศาล เพยงแตเจาหนทวงถามหนตอลกหน และลกหนกยอมรบโดยชดแจงวำตนไมสำมำรถช ำระหนได (ไมวำจะเปนกำรยอมรบโดยหนงสอ หรอวำจำกได แตโดยวำจำอำจไมชดแจงเพยงพอขนอยกบวำลกหนจะยอมรบตอหนำศำลลมละลำยหรอไมวำเคยบอกเจำหนเชนนน)

In collaboration withClient or

Partner logo

| Global Sector or Discipline or nothing

ขอสงเกต แตกำรทลกหนเมอถกเจำหนทวงถำมและลกหนขอผดผอนการช าระหนเปนวนอน ไมไดหมายความวาลกหนไมสามารถช าระหนได เพยงแตไมใชตอนนตางหาก

In collaboration withClient or

Partner logo

| Global Sector or Discipline or nothing

8. ถาลกหนเสนอค าขอประนอมหนใหแกเจาหนตงแตสองคนขนไป

การขอประนอมหน หมำยถง กำรทลกหนขอท ำควำมตกลงในเ รองภำระหนสน หรอเ ปนกรณกำรขอปรบโครงสรำงหนกบเจำหนทงหลำย โดยวธ เชน

• ขอช ำระหนแตเพยงบำงสวน หรอ• ขอขยำยระยะเวลำกำรช ำระหน หรอ• วธอน เชนกำรสงมอบทรพยสนอยำงอนแทนหนเงน หรอ• แปลงหนเปนทน เชน กำรโอนหนในกจกำรของลกหนให

เจำหนเขำถอหน

In collaboration withClient or

Partner logo

| Global Sector or Discipline or nothing

ขอสงเกต กฎหมำยไมไดก ำหนดวำตองกระท ำกำรประนอมหนดวยวำจำ หรอลำยลกษณอกษร และกมไดบญญตดวยวำกำรประนอมหนตองกระท ำใน หรอนอกศำลเทำน น แตขอส าคญตองกระท าการ ขอประนอมหนตอเจาหนตงแตสองคนขนไป

In collaboration withClient or

Partner logo

| Global Sector or Discipline or nothing

9. ถาลกหนไดรบหนงสอทวงถามจากเจาหนใหช าระหนแลวไมนอยกวาสองครง ซงมระยะเวลาหางกนไมนอยกวา 30 วน และลกหนไมช าระหน

ขอสงเกต การทวงถามใหช าระหนตองกระท าโดย “เปนหนงสอ”เทานน ระบขอความใหชดแจงวาเปนการทวงถามใหช าระหน และตองอยางนอยสองครง

In collaboration withClient or

Partner logo

| Global Sector or Discipline or nothing

ในการทวงถามตองดวาลกหนไดรบหนงสอเมอใดเปนส าคญ ระยะหางระหวางฉบบแรก กบฉบบทสอง เชน พจารณาจากการลงชอในไปรษณยตอบรบแบบลงทะเบยน หรอปจจบนการสงขอความทางระบบเครอขาย Email / Homepage กถอเปนการบอกกลาวทวงถามไดทงสน ถาพสจนไดวาวธการสงหนงสอทวงถามทมเทคโนโลยทนสมยท าใหพ สจนไดวาขอความดงกลาวไปถงลกหนครบถวนแลวอยางนอยสองครง

In collaboration withClient or

Partner logo

| Global Sector or Discipline or nothing

ถาในหนงสอทวงถามมการก าหนดเวลาใหช าระหนดวย เชน หนงสอฉบบแรกทวงถามใหลกหนช าระหนภายใน 15 วน นบแตวนรบหนงสอ ดงนจะตองเรมนบระยะเวลา 30 วน เมอพนก าหนด 15 วนทเจาหนใหเวลาลกหนช าระหนดวย

In collaboration withClient or

Partner logo

| Global Sector or Discipline or nothing

ตองไดขอเทจจรงวา มการทวงถามใหช าระหนครบถวน 2 ครงแลวลกหนตองไมไดช าระหนใหตามททวงถามดวย หากมการช าระหนในครงแรก หรอครงทสอง ไมวาการช าระหนจะมจ านวนมากนอยเพยงใด

In collaboration withClient or

Partner logo

| Global Sector or Discipline or nothing

สรป

มาตรา 8 เปนเพยงขอสนนษฐานวา ถาลกหนกระท าการอยางหนงอยางใดตามมาตรา 8 ใหสนนษฐานไวกอนวา “ลกหนมหนสนลนพนตว” เพอประโยชนแกเจาหนทไมสามารถน าสบไดวาลกหนมหนสนลนพนตว โดยโจทกไมจ าตองบรรยายมาในฟองวาจ าเลยไดกระท าการอยางหนงอยางใดตามมาตรา 8 โจทกกน าสบวาลกหนไดกระท าการอยางหนงอยางใดตามมาตรา 8 เพอใหสนนษฐานวาลกหนมหนสนลนพนตวได แต จ าเลยกสามารถน าสบหกลางขอสนนษฐานนนได

เงอนไขเกยวกบเจาหน (ผเปนโจทก)

เจาหนผเปนโจทก แบงออกไดเปน 2 ประเภท

1. เจาหนธรรมดา (ผเปนโจทก) มาตรา 9

2. เจาหนมประกน (ผเปนโจทก) มาตรา 6,10 (9)

เงอนไขเจาหนไมมประกน (มาตรา 9)

“เจาหนจะฟองลกหนใหลมละลายไดกตอเมอ ลกหนมหนสนลนพนตว (มาตรา 7 และ 8)

ลกหนซงเปนบคคลธรรมดาเปนหนเจาหนผเปนโจทกคนเดยวหรอหลายคนเปนจ านวนไมนอยกวา 1,000,000 บาท หรอลกหนซงเปนนตบคคลเปนหนเจาหนผเปนโจทกคนเดยวหรอหลายคนเปนจ านวนไมนอยกวา 2,000,000 บาท และ

หนนนอาจก าหนดจ านวนไดโดยแนนอนไมวาหนนนจะถงก าหนดช าระโดยพลนหรอในอนาคตกตาม”

อธบาย และขอสงเกตของมาตรา 9

ลกหนทเปนบคคลธรรมดา หรอนตบคคลตองเปนหน ตงแต 1,000,000 และ 2,000,000 บาทขนไป

ไมใช “เกนกวา” หรอ “มากกวา”

ดงนนแมหนเพยง 1,000,000 และ 2,000,000 บาท(พอด) แลวแตกรณกฟองคดลมละลายได

“เจาหนผเปนโจทก” ในทนหมายถง เจาหนทยนฟองคดลมละลาย ซงอาจจะหมายถงเจาหนของลกหนท งหมด หรอบางสวนกได ไมจ าเปนตองยนฟองทงหมด

เจาหนของลกหนทไมไดยนฟองคดลมละลายกสามารถยนค าขอรบช าระหนไดตามกระบวนการในภายหลง

• เจาหนของลกหนสามารถรวมตวกนใหไดจ านวนหนตามทกฎหมายก าหนดยนฟองคดลมละลายได โดยไมจ าเปนตองเปนมมลหนหรอลกษณะหนเดยวกนเทานน เชน เจาหนเงนก เจาหนซอขาย เจาหนเชคทขนเงนไมได ทกฎหมายก าหนดเชนนกเพอเปดโอกาสใหเจาหนรายยอยทงหลายสามารถใชสทธตามกฎหมายลมละลายได และหากจะบญญตใหเจาหนทจะฟองลกหนไดตองมหนตงแตหนงลานบาทขนไป โดยไมอนญาตใหรวมเจาหนมาฟองได กจะเปนชองวางใหลกหนพยายามกอหนรายยอย ๆ ไมใหเกนกวาจ านวนทกฎหมายลมละลายก าหนด เชน ยมเงนเจาหน 10 ราย ๆ ละ 800,000 บาท เปนตน

หนอาจก าหนดจ านวนไดโดยแนนอน คอ ?

1. “หนเงน” ซงสามารถคดค านวณ หรออาจกะค านวณจ านวนไดวาในวนฟอง(คดลมละลายนน) จ าเลยเปนหนอยเทาใด ทงนโดยดตามสภาพแหงหน หรอค านวณไดจากตวทรพย สวนใหญจะเกดจากนตกรรมสญญา เชน

หนตามสญญากยม หนคาดอกเบยคางช าระ หนตามสญญาซอขาย หนตามสญญาเชา หนตามตวเงนซงระบจ านวนเงนไวแนนอน หนตามสญญาเชาซอ

2. หรอ พจารณาวาสภาพแหงหนจ านวนนน ๆ ถาเจาหนน าไปเรยกรองในคดแพงสามญแลว ศาลนาจะใชดลพนจเพกถอนดดแปลง หรอตดทอนจ านวนเงนทฟองนนไดอกหรอไม ถาศาลไมนาจะเพกถอนเปลยนแปลงได หนนนยอมมลกษณะเปนหนทอาจก าหนดจ านวนไดโดยแนนอน สวนหนจ านวนใดทขอไปแลวไมอาจทราบไดแนนอนวาศาลจะตดสนใหตามจ านวนทขอหรอไมแลว หนนนกนบวาเปนหนทไมอาจก าหนดจ านวนไดโดยแนนอน

ขอพจารณาของหนเงนบางประเภท

หนเงนบางประเภทตามกฎหมายไมอาจก าหนดจ านวนไดแนนอน ยอมสงผลใหแมจะมสถานะเปนหนเงน แตกมอาจน ามาใชค านวณเพอฟองรอง หรอขอรบช าระหน ในคดลมละลายได

แตในบางครงหนเงนทไมอาจก าหนดจ านวนไดแนนอน หากไดกระท าการอยางใดอยางหนงในทางกฎหมายกอาจสงผลใหหนเงนเหลานกลายสภาพเปนหนทอาจก าหนดจ านวนไดแนนอนไดดงนนเราจงควรจะไดท าความเขาใจในหนเงนทมปญหาเหลาน

หนละเมด

หนคาเสยหายทเกดขนจากมลละเมดเปนหนทไมอาจก าหนดจ านวนไดแนนอน เชน หนคำซอมแซมรถ หนคำรกษำพยำบำล เพราะเปนหนทเจาหนก าหนดจ านวนหน เอาเองฝายเดยว ลกหนไ มไดตกลงดวย การเรยกรองคาเสยหายจ าตองฟองรองด าเนนคด และศาลจะเปนผก าหนดคาสนไหมทดแทนใหโดยพจารณาจากพฤตการณและความรายแรง (มาตรา 438 ป.พ.พ.)

ขอสงเกต “หนละเมด”

1. หนคาเสยหายจากมลละเมดอาจกลายสภาพเปนหนทอ า จก าหนดจ านวนไ ดแ นนอน หากไ ดม ก า รด าเนนการอยางใดอยางหนงตามกฎหมาย เชน

ประนประนอมยอมความ (นอกศาล/ในศาล)

ศาลไดมค าพพากษาในคดทมการฟองละเมดแลว

2. การละ เมด ในบางกรณ เ ปนท เ หนไ ด ชด เจนวาค า เ สยหายอาจก าหนดจ านวนไ ด ไ ม นอยก ว า 1,000,000 หรอ 2,000,000 บาทแนนอนโดยมตองรอใหศาลพพากษาเสยกอน เชน

• ลกหนท าใหไฟไหมบานผเสยหายทงหลง หรอ

• ลกหนท าใหรถคกรณท าใหเสยหายหมดทงคน

• ซงโดยสภาพของบาน หรอรถ (แพง ๆ ) เปนทเหนไดชดวาราคาเกนกวาจ านวนทกฎหมายก าหนดแนนอน กยอมถอไดวาหน นนมจ านวนแนนอนไมน อยกวา 1,000,000 หรอ 2,000,000 บาทได

หนคาเสยหายกรณผดสญญา

หนคาเสยหายกรณผดสญญาเปนหนทไมอาจก าหนดจ านวนไดแนนอน เพราะถอเปนหนทเจาหนก าหนดเอาเองฝายเดยว ลกหนไมไดตกลงดวย การจะไดรบชดใชคาเสยหายตองฟองรองด าเนนคด และศาลจะเปน ผพ จ า รณา ใ ห ต ามพฤต ก า ร ณ แ ห ง คด ( ล ก ษณะเชนเดยวกบหนในมลละเมด)

ขอสงเกต “หนกรณผดสญญา”

คาเสยหายกรณผดสญญาอาจเปลยนเปนหนทอาจก าหนดจ านวนไดแนนอน หากมพฤตการณอยางหนงอยางใดตามกฎหมาย เชน

ก าหนดคาเสยหายกรณผดสญญาไวโดยชดแจง (ตกลงเปนสญญา)

ตกลงประนประนอมยอมความกน (ภายหลงผดสญญาไมวาในศาล หรอนอกศาล)

กรณฟองรองและศาลมค าพพากษาแลว

หนตามค าพพากษาในคดแพง

หนตามค าพพากษาในคดแพง แมจะยงไมถงทสดกเปนหนทอาจก าหนดจ านวนไดแนนอน สามารถน าจ านวนหนตามค าพพากษานนมาใชเปนฐานในการฟองรองคดลมละลายได เพราะแมคความอาจอทธรณ หรอฎกาตอไปได แตตราบใดทศาลสงยงไมไดพพากษากลบหรอแกไขคความตองผกพนในผลแหงค าพพากษาของศาลจนกวาจะไดมการเปลยนแปลงแกไข

ค าพพากษาฎกาท 177/2531

• หนตามค าพพากษาซงยงไมถงทสดยอมผกพนคความ ถอไดวาเปนหนอาจก าหนดจ านวนไดแนนอน อนอาจน ามาฟองใหจ าเลยลมละลายได แตหนดงกลาวอาจถกกลบหรอแกไขโดยศาลอทธรณ หรอศาลฎกาได ขอเทจจรงไมอาจฟงยตไดวาจ าเลยเปนหนโจทกตามฟองหรอไม จงไมสมควรใหจ าเลยลมละลายตามพระราชบญญตลมละลายฯ มาตรา 14

หนตามสญญาก หรอสญญาอน ๆ

ปญหาคอ หนตามสญญาก หรอสญญาอนๆ ทก าหนดจ านวนไวแนนอน หาก เจาหนยงไมไดน าไปฟองรองตอศาล หรอ

น าไปฟองรองตอศาลแลว แตศาลยงไมไดพพากษาให

เจาหนจะน าหนดงกลาวมาฟองลกหนเปนคดลมละลายไดหรอไม

(ความเหนผสอน) แมหนดงกลาวเจาหนจะยงไมไดน าไปฟอง หรอฟองคดตอศาลแลว แตศาลยงไ มไดพพากษาใหกตาม โดยสภาพของหนดงกลาวถอวาอาจก าหนดจ านวนไดแนนอนอยแลว (โดยตวเอง) ดงนนแมวาศาลจะยงไมไดพพากษาใหกหาท าใหกลายสภาพเปนหนทไมอาจก าหนดจ านวนไดแนนอนไปไม

หนภาษอากร

อาจเปนไดทงหนก าหนดจ านวนไดแนนอน หรอหนไมอาจก าหนดจ านวนไดแนนอน ขนอยกบขอเทจจรงของหนภาษอากรนน ๆ หลกในการพจารณา ดงน

1. ถาเปนหนภาษอากรทเจาพนกงานประเมนไดท าการประเมนแลวยงไมไดแจงการประเมนใหลกหนทราบถอวาเปนหนทไมอาจก าหนดจ านวนไดโดยแนนอน เพราะยงไมเสรจสนขนตอนการประเมน (ลกหนยงมสทธอทธรณการประเมนตอคณะกรรมการพจารณาอทธรณไดอก)

ค าพพากษาฎกาท 1252/2531

หนภาษอากรซงโจทกประเมนแตมไดแจงการประเมนใหจ าเลยทราบโดยชอบ ท าใหจ าเลยไมอาจใชสทธอทธรณการประเมนภาษอากรตอคณะกรรมการพจารณาอทธรณนน เปนหนทไมอาจก าหนดจ านวนไดโดยแนนอน ตามมาตรา 9 (3) ของ พ.ร.บ. ลมละลายฯ เพราะอาจถกเปลยนแปลงแกไข หรอเพกถอนโดยค าวนจฉยขอ งคณะกรรมการพจารณาอทธรณได โจทกจงไมมสทธจะน าหนดงกลาวมาฟองใหจ าเลยลมละลาย

ค าพพากษาฎกาท 2459/2544

โจทกไมมสทธน าหนคาภาษการคาซงยงไมไดประเมนและยงไมไดแจงการประเมนใหจ าเลยทราบโดยชอบมาฟองใหจ าเลยลมละลายได เนองจากเปนกรณท ไมอาจใชสทธอทธรณการประเมนภาษอากรตอคณะกรรมการพจารณาอทธรณ จงเปนหนทไมอาจก าหนดจ านวนไดแนนอนตามมาตรา 9 (3) พระราชบญญตลมละลายฯ เพราะหนภาษการคาตามฟองอาจถกเปลยนแปลงแกไข หรอเพกถอนโดยคณะกรรมการพจารณาอทธรณได

2. หากไดแจงการประเมนตอลกหนแลว หาก ลกหนไมอทธรณตอคณะกรรมการพจารณาอทธรณภายใน

ก าหนดเวลาทกฎหมายก าหนดไว หนภำษอำกรน นกกลำยเปนหนทอำจก ำหนดจ ำนวนไดโดยแนนอน หรอ

ลกหนอทธรณตอคณะกรรมการพจารณาอทธรณแลว และไดมค าวนจฉยชขาดใหลกหนช าระภาษอากรจ านวนเทาใดถอวำหนจ ำนวนนนเปนหนทอำจก ำหนดจ ำนวนไดแนนอน

แมกฎหมายใหสทธลกหนฟองคดตอศาลไดอกกตาม

ค าพพากษาฎกาท 5205/2531

• หนคาภาษอากรทเจาพนกงานประเมนไดค านวณโดยถกตองซงจ าเลยเองกยอมรบ แตน าสบตอสเพยงวา เจาพนกงานประเมนแจงใหเสยภาษมากเกนไปเทานน ถอไดวาเปนหนทอาจก าหนดจ านวนไดแนนอนแลว แมจ าเลยจะไดน าคดไปฟองขอใหศาลเพกถอนการประเมนของเจาพนกงานประเมนและค าวนจฉยของคณะกรรมการพจารณาอทธรณ และคดอยระหวางพจารณาของศาลกตาม กหาท าใหหนดงกลาวกลายมาเปนหนทไมอาจก าหนดจ านวนไดโดยแนนอนอกไม

หนคาปรบ

คาปรบ คอ คาเสยหายทก าหนดไวลวงหนา แมกฎหมายจะใหอ านาจศาลใชดลพนจลดคาปรบลงมาได ถาหากวาศาลเหนวาคาปรบทก าหนดไวสงเกนสวน แตกถอวาหนคาปรบเปนหนทอาจก าหนดจ านวนไดแนนอน เพราะเปนกรณทเจาหนกบลกหนไดตกลงก าหนดจ านวนคาปรบไวแนนอนแลว (ควำมตกลงดวยวำจำ หรอเปนหนงสอกได)

ค าพพากษาฎกาท 754/2533

มลหนทโจทกฟองจ าเลยขอใหลมละลายเปนมลหนสงมอบเครองยนตเรอคนเพราะผดสญญาเชาซอและสญญาเลกกน โจทกยงคงมกรรมสทธในเครองยนตเรอและมสทธตดตำมเอำคน หากคนไมไดจงจะใชราคา เมอปรำกฏวำจ ำเลยยงครอบครองและใชประโยชนเครองยนตเรอดงกลำวอย และอยในสภำพทสำมำรถบงคบใหจ ำเลยคนเครองยนตเรอได แมโจทกจะน ำสบวำไดตดตำมเพอยดเครองยนตเรอคน

แตจ ำเลยมเรอหลำยล ำไมทรำบวำอยในเรอล ำใด จงไมสำมำรถยดคนได กหาใชวาการคนเครองยนตเรอไมสามารถกระท าไดจนตองบงคบใหใชราคาแทนอยางเดยวไม โจทกยอมฟองรองโดยอำศยอ ำนำจศำลบงคบใหจ ำเลยคนเครองยนตเรอได และหำกบงคบไดเชนนหนคำเครองยนตเรอกไมใชหนทจะบงคบเอำแกจ ำเลยไดอก

ทงฟองโจทกไมมหนจ ำนวนอนคงมแตเครองยนตเรอเทำนน เมอหนสงมอบเครองยนตเรอคนยงอยในสภาพทอาจบงคบกนได จงไมแนนอนวาหนทจะบงคบใหใชราคาแทนการสงมอบเครองยนตเรอจะมหรอไม หนทโจทกน ามาฟองจงยงไมอาจก าหนดจ านวนไดแนนอนตาม พ.ร.บ. ลมละลายพ.ศ. 2483 มาตรา 9(3) โจทกจงฟองขอใหจ าเลยเปนบคคลลมละลายไมได

การพจารณาคดลมละลายตองไดความจรงตามมาตรา 9 ศาลจงมค าสงพทกษทรพยของลกหนเดดขาด ดงนน แมคความมไดโตเถยงเรองหนทโจทกฟองก าหนดจ านวนแนนอนไดหรอไมกตาม ศาลยอมยกเรองดงกลาวขนวนจฉยเองได

ขอสงเกตโดยทวไปของหนอาจก าหนดจ านวนไดโดยแนนอน

บางกรณ หนชนดเดยวกนอาจเปนท งหนท ก าหนดจ านวนไดแนนอน และไมอาจก าหนดจ านวนไดแนนอนเชน หนตำมสญญำซอขำย ซงรำคำสนคำตำมทตกลงกน หรอตำมสภำพของสนคำยอมถอวำเปนหนทอำจก ำหนดจ ำนวนไดแนนอน แตหำกมกำรผดสญญำเรยกคำเสยหำย ในสวนนกไมอำจก ำหนดจ ำนวนไดโดยแนนอน เปนตน

อยางไรกตามไมวาหนนนจะก าหนดจ านวนไ ดโดยแนนอนหรอไม เราอาจไมจ าเปนตองพจารณา หากขอเทจจรงปรากฏวาหนนนไมอาจเรยกรองไดเพราะเหตตามกฎหมาย เชน

ค าพพากษาฎกาท 1364/2514

• หนตำมหนงสอสญญำกทโจทกน ำมำฟองขอใหจ ำเลยลมละลำยคอ ดอกเบยเกนอตรำทกฎหมำยก ำหนดไว ซงจ ำเลยคำงช ำระแกโจทก โจทกหำไดสงมอบเงนทวำใหกกนนนแกจ ำเลยไม สญญากทฟองตกเปนโมฆะ จงไมมหนตามทฟอง โจทกฟองจ าเลยใหเปนบคคลลมละลายไมได

ค าพพากษาฎกาท 5494/2539• เมอศำลชนตนพพำกษำใหจ ำเลยทงสำมช ำระหนแกโจทก 3 คด โจทกชอบทจะรองขอบงคบคดแกจ ำเลยทงสำมภำยใน 10 ปนบแตวนทศำลในคดน นๆ พพำกษำตำม ประมวลกฎหมำยวธพจำรณำควำมแพง มำตรำ 271...เมอหนตำม ค ำพพำกษำแตละคดทโจทกน ำมำฟองขอใหจ ำเลยท งสำมลมละลำย โจทกมไดด ำเนนกำรบงคบคดเสยภำยในสบปนบแตวนมค ำพพำกษำ โจทกยอมหมดสทธทจะบงคบคดแกจ ำเลยทงสำม โจทกจงไมอำจน ำหนทพนก ำหนดเวลำบงคบคดดงกลำวแลวมำฟองจ ำเลยทงสำมใหลมละลำยได

หนนนถงก าหนดช าระหนโดยพลน หรอในอนาคตกตาม

แมวำหนนนจะอำจก ำหนดจ ำนวนไดโดยแนนอนแลวและมจ ำนวนถงตำมทกฎหมำยก ำหนดแลวกหาจ าตองพจารณาวา หนทก าหนดจ านวนไดแนนอนดงกลาวจะถงก าหนดช าระแลวในขณะยนฟองคดลมละลาย หรอถงก าหนดช าระในอนาคตอนเปนเวลาภายหลงท ยนฟองคดลมละลายกได

ขอพจารณา

การฟองคดแพงใชหลกเกณฑทจะฟองคดได ตองไดขอเทจจรงวา หนอนเปนมลคดฟองนนตองถงก าหนดช าระแลว มเชนนนจะถอวาเจาหนไมมอ านาจฟอง ดง นนลกษณะเ ชนนจ งแตกตางจากการฟองค ดลมละลาย เพราะหนทจะน ามาฟองหาจ าตองรอใหหนถงก าหนดช าระกอนไม เหตผลคอ

1. เหตทกฎหมำยก ำหนดเชนน เพรำะวำ เมอลกหนมหนสนลนพนตวยอมหมำยถงลกหนอยในสภำพทมหนสนมำกกวำทรพยสนจนไมอำจช ำระหนใหเจำหนได เมอกรณเปนเชนนกยอมเปนไปไดวาเมอหนของเจาหนบางรายอาจถงก าหนดช าระในอนาคต ลกหนกคงไมสามารถช าระหนใหไดอยด

2. ลกหนอำจจะหลบหนหนไปไมวำในหรอนอกรำชอำณำจกร หรอไปกอหนโดยกำรหลอกลวงเจำหนรำย อน ๆ ไดอก และในทสดสงคมโดยสวนรวมกยอมตองเสยหำยมำกขน หำกจะรอใหหนนน ๆ ตองถงก ำหนดช ำระเสยกอน หลำยฝำยอำจไดรบผลกระทบมำก

3. นอกจำกนแนวคดในกำรฟองคดลมละลำยมใชกำรฟองเพอบงคบช ำระหนแกเฉพำะเจำหนผเปนโจทกเทำนน แตเปนการฟองเพอใหมการช าระบญชและจดการทรพยสนของลกหนน ามาแบงปนแกบรรดาเ จาหนของลกหน ทกรายโดยเสมอภาค ดงน นก ำหนดเวลำช ำระหนจงไมใชขอส ำคญ เหมอนเชนในคดแพง

การฟองโดยเจาหนมประกน (มาตรา 10) “ภายใตบงคบ มาตรา 9 เจาหนมประกนจะฟองลกหนใหลมละลายได

กตอเมอ

1. มไดเปนผตองหามมใหบงคบการช าระหนเอาแกทรพยสนของลกหนเกนกวาตวทรพยทเปนหลกประกน และ

2. กลาวในฟองวา A. ถาลกหนลมละลายแลวจะยอมสละหลกประกนเพอประโยชนแกเจาหน

ทงหลาย หรอ

B. ตราคาหลกประกนมาในฟองซงเมอหกกบจ านวนหนของตนแลวเงนยงขาดอย ส าหรบลกหนซงเปนบคคลธรรมดาเปนจ านวนไมนอยกวา 1,000,000 บาท หรอลกหนทเปนนตบคคลเปนจ านวนไมนอยกวา 2,000,000 บาท”

หลกเกณฑมาตรา 10 แยกพจารณาไดดงน1. เจาหนมประกนตองมลกษณะดงน มลกษณะเปนเจาหนมประกนตามความหมายของ

มาตรา 6 บทนยาม มไดเปนผตองหามมใหบงคบการช าระหนเอาแก

ทรพ ย สนของ ลกหน เ กนก ว าต วท รพ ยท เ ปนหลกประกน

เจาหนตองมเงอนไขครบตามมาตรา 92. กลาวในฟองวาจะยอมสละหลกประกนฯ หรอ ต

ราคาทรพยสนฯ

อธบาย “เจาหนมประกน” ตำม พ.ร.บ. ลมละลำยฯ มำตรำ 6 ให

นยำมวำ

เจาหนผมสทธเหนอทรพยสนของลกหนในทาง

จ านอง

จ าน า

สทธยดหนวง

เจาหนผมบรมสทธทจะบงคบไดท านองเดยวกบผรบจ าน า

ขอสงเกต คอ ในกฎหมายลมละลายก าหนดใหเจาหนมประกนหมายความเฉพาะ

เจาหนมประกนดวยทรพยสน และ

ทรพยสนนนตองเปนของลกหน เ ทา นน(แตกตางจากเจาหนมประกนในคดแพงทจะเปนทรพยของบคคลใดกไดทงสน)

ไมรวมถงประกนดวยบคคล (แตทางคดแพงถอวาเปนประกนอยางหนง)

ผรบจ านอง ไดแก เจาหนซงมทรพยสนของลกหนเปนประกนโดยม

การท าหนงสอสญญาจ านองและจดทะเบยนไวตอพนกงานเจาหนาท (มาตรา 702 ป.พ.พ.) อสงหารมทรพย หรอ

สงหารมทรพยชนดพเศษ เชน เรอก าปน เรอมระวางตงแต 6 ตนขนไป เรอกลไฟ เรอยนตมระวางตงแต 5ตนขนไป แพ สตวพาหนะ

พ.ร.บ. จดทะเบยนเครองจกร พ.ศ. 2514

กรณอน ๆ ทถอวาเปนเจาหนผมสทธเหนอทรพยสนของลกหนในทางจ านอง

1. บรมสทธในมลรกษาอสงหารมทรพย (มาตรา 274, 285)2. บ ร ม ส ท ธ ใ น ม ล จ า ง ท า ข อ ง เ ป น ก า ร ท า ง า นข น บน

อสงหารมทรพย (มาตรา 275, 286)3. บ ร ม ส ท ธ ใ น ม ล ซ อ ข า ย อ ส ง ห า ร ม ท ร พ ย ( ม า ต ร า

276,288)4. หนทงสามประการนตองน าไปจดทะเบยนตามทกฎหมาย

ก าหนดดวย (มาตรา 289ใหใช บ/ญ จ านองมาบงคบ)

ค าพพากษาฎกาท 4971/2536

เจำหนไดกอสรำงอำคำรขนบนทดนของจ ำเลยตำมสญญำจำงเหมำะระหวำงเจำหนกบจ ำเลย ท ำใหรำคำทดนของจ ำเลยในปจจบนสงขน หนคำกอสรำงจงมอยเปนคณแกเจำหน ท ำใหเจำหนมบรมสทธในมลจำงท ำของเหนอทดนของจ ำเลยในหนคำกอสรำง แตตาม ป.พ.พ. มาตรา 286 ก าหนดให เจาหนตองท าประมาณราคาชวคราวไปบอกลงทะเบยนไวกอนเรมลงมอท าการกอสรางอาคารจงจะไดบรมสทธรบช าระหนกอนเจาหนอนแตเมอมไดจดทะเบยน เจำหนจงไมมบรมสทธพเศษเหนอทดนของจ ำเลย...จงไมเปนเจำหนมประกนตำมมำตรำ 6 (แตยงเปนเจำหนสำมญ)

ผรบจ าน า คอ เจาหนซงไดรบมอบสงหารมทรพยของลกหนไว

เปนประกนการช าระหนของตน ขอพจารณา การจ าน ายงรวมถง “การจ าน าสทธซงมตรา

สาร” ไดดวย (มาตรา 750 ป.พ.พ.) ซงมอยในหลาย ๆ ลกษณะ เชน กำรจ ำน ำสทธตำมใบตรำสงสนคำ (มำตรำ 613 ป.พ.พ) กำรจ ำน ำสทธตำมใบประทวนสนคำ (มำตรำ 775 ป.พ.พ.) กำรจ ำน ำสทธตำมตวสญญำใชเงน (มำตรำ 983 ป.พ.พ) กำรจ ำน ำสทธตำมใบหน (มำตรำ 1128 ป.พ.พ)

ผทรงสทธยดหนวง ตามประมวลกฎหมายแพงและพาณชย มาตรา 241

และ 244 คอ ผใดเปนผครองทรพยสนของผอน และมหนอนเปนคณประโยชนแกตนเกยวดวยทรพยสนซงครองนน ทำนวำจะยดหนวงทรพยสนไวจนกวำจะไดช ำระหนกได...

ตามกฎหมายลกษณะอน ๆ เชน

ผขายมสทธยดหนวงทรพยทขำยไวไดจนกวำจะไดรบช ำระรำคำ (มาตรา 488,469)

ผครองอสงหารมทรพย ชอบทจะจบสตวของผอนทเขำมำท ำควำมเสยหำยในอสงหำรมทรพยทตนครอบครองและยดสตวนนไวเปนประกนคำสนไหมทดแทนอนจะถงตองใชแกตนได (มาตรา 452)

ผรบขน มสทธยดหนวงสนคำเทำทจ ำเปนไวเพอประกนกรช ำระหนคำขนสงและอปกรณได (มาตรา 630)

ตวแทนชอบทจะยดหนวงทรพยสนของตวกำรอนตกอยในควำมครอบครองของตนไวจนกวำจะไดรบเงนบรรดำคำงช ำระแกตนเพรำะกำรเปนตวแทน (มาตรา 819)

เจาส านกโรงแรมชอบทจะยดหนวงเครองเดนทำงหรอทรพยสนอยำงอนของคนเดนทำงหรอแขกอำศยอนเอำไวในโรงแรม...จนกวำจะไดรบใชเงนบรรดำทคำงช ำระแกตนเพอกำรพกอำศยและกำรอน ๆ ...(มาตรา 679)

ผมบรมสทธทบงคบไดท านองเดยวกบผรบจ าน า

บ รม สท ธ คอ สท ธท จะไ ด รบช าระหนจ ากทรพยสนของลกหนกอนเจาหนอน (มาตรา 251) เชน สญญำจ ำน ำ สญญำจ ำนอง หรอโดยผลของกฎหมำยเชน หนคำภำษอำกร

บรมสทธทบงคบไดท านองเดยวกบผรบจ าน าทถอวาเปนเจาหนมประกน ตาม พ.ร.บ. ลมละลายฯ มเพยง 2ประเภท คอ

เ จาหนบ รมสทธในมลเชาอสงหารมทรพย ตามประมวลกฎหมายแพงและพาณชย มาตรา 260 และ 264

เจาหนบรมสทธในมล(หน)พกอาศยในโรงแรม ตามประมวลกฎหมายแพงและพาณชย มาตรา 265

เพรำะเมอพจำรณำมาตรา 266 บญญตวำ “ ผใหเชาอสงหารมทรพย หรอเจาส านกโรงแรมโฮเตลหรอสถานทเชนนนจะใชบรมสทธของตนบงคบท านองเดยวกบผรบจ าน ากได บทบญญตทงหลายแหงประมวลกฎหมายนวาดวยการบงคบจ าน านน ทานใหน ามาใชบงคบดวยโดยอนโลม” กลาวคอ ผใหเชา หรอเจาของส านกโรงแรมมสทธในทรพยสนทลกหนน าเขามาในทเชา หรอโรงแรมออกขายทอดตลาดไดหากกรณมการคางช าระคาเชา หรอคาหองพก

ยอนกลบมาทเงอนไขหลกเกณฑมาตรา 10

1. เจาหนมประกนตองมลกษณะดงนa) มลกษณะเปนเจาหนมประกนตามความหมายของมาตรา

6 บทนยามb) มไดเปนผตองหามมใหบงคบการช าระหนเอาแกทรพยสน

ของลกหนเกนกวาตวทรพยทเปนหลกประกนc) เจาหนตองมเงอนไขครบตามมาตรา 9

2. กลาวในฟองวาจะยอมสละหลกประกนฯ หรอ ตราคาทรพยสนฯ

ค าอธบาย (ตอ)

เจำหนมประกนทอยในขำยเกยวของกบประเดน “มไดเปนผตองหามมใหบงคบการช าระหนเอาแกทรพยสนของลกหนเกนกวาตวทรพยทเปนหลกประกน”เพยง 2 ประเภทเทำนนคอ

เจาหนผรบจ านอง เจาหนผรบจ าน า

สญญาจ านอง สญญาจ านองตองมขอตกลงพเศษยกเวนหลกการ

บงคบจ านองตาม มาตรา 733 “ถาเอาทรพยจ านองหลด และราคาทรพยสนนนม

ประมาณต ากวาจ านวนเงนทคางช าระกนอยกด หรอถาเอาทรพยสนซงจ านองออกขายทอดตลาดใชหนไดเงนจ านวนสทธนอยกวาจ านวนเงนทคางช าระกนอยนนกด เงนยงขาดอยจ านวนเทาใด ลกหนไมตองรบผดในเงนนน”

ดงนน หากในสญญาจ านองมขอตกลงพเศษในท านองทเจาหนจ านองสามารถเรยกเงนสวนทขาดไดอยอก แมจะบงคบจ านองเอากบทรพยไดไมครบ กถอวาเปนเจาหนมประกนทมคณสมบตตาม มาตรา 10 (1) แลว

สญญำจ ำนองลกษณะนมกจะพบในสญญำมำตรฐำนของเจำหนจ ำนองทเปน “สถาบนการเงน”

สรปส าหรบเจาหนจ านอง กรณจะถอวา มไดเปนผตองหามมใหบงคบการช าระหนเอาแกทรพยสนของลกหนเกนกวาตวทรพยทเ ปนหลกประกน นน สญญาจ านองจะตองม เ งอนไขตกลงยกเวนมาตรา 733

สญญาจ าน า

สญญาจ าน า แนวคดในเรองการบงคบจ าน าจะตรงขามกบหลกการบงคบจ านอง ดงนนสญญาจ าน าจงไมตองมขอตกลงพเศษยกเวนหลกมาตรา 767 กลาวคอ

มาตรา 767 “เมอบงคบจ าน าไดเงนจ านวนสทธเทาใด ทานวาผรบจ าน าตองจดสรรช าระหนและอปกรณเพอใหเสรจสนไปและถายงมเงนเหลอกตองสงคนใหแกผจ าน า หรอแกบคคลผควรจะไดเงนนน ถาไดเงนนอยกวาจ านวนคางช าระ ทานวาลกหนยงคงตองรบใชในสวนทขาดอยนน”

สรปส าหรบเจาหนจ าน า กรณจะถอวา มไดเปน ผตองหามมใหบงคบการช าระหนเอาแกทรพยสนของลกหนเกนกวาตวทรพยทเปนหลกประกน นน สญญาจ าน าตองสามารถบงคบจ าน าตามมาตรา 767

สรป กรณเจาหนสทธยดหนวง กรณเจาหนสทธยดหนวง สามารถบงคบช าระหน

ไดเกนกวาตวทรพยทยดหนวงไวอยแลว ดงนนเจาหนมประกนประเภทสทธยดหนวงจงเปนผ “มไดตองหามมใหบงคบการช าระหน เอาแกทรพยสนของลกหน เกนกวาตวทรพยท เ ปนหลกประกน” โดยไมตองมขอตกลงใด ๆ เพมเตม

สรปกรณเจาหนผมบรมสทธทจะบงคบได

ท านองเดยวกบผรบจ าน า ใชหลกการเดยวกนกบเจาหนบ รมสทธเหนอ

ทรพยสนของลกหนในทางจ าน า

คอ ไมตองมขอสญญาใด ๆ กเรยกช าระหนไดเกนกวาตวทรพยอนเปนหลกประกน

ขอสงเกต : เจาหนมประกน กรณเจาหนจ านองซงไมมขอตกลงยกเวนมาตรา 733 แมจะเปนเจาหนมประกนตามพระราชบญญตลมละลายฯ กไมอาจฟองคดลมละลายไดเลย ไมวาในฐานะเจาหนมประกน หรอเจาหนไมมประกน เพราะลกหนไมตองรบผดเกนกวาตวทรพยทเปนหลกประกน

แตกรณหากทรพยทจ านองเปนของบคคลอน ซงถอวาผรบจ านองไมใชเจาหนมประกนตามพระราชบญญตลมละลายฯ เจาหนจ านองเชนนมสทธฟองลกหนเปนคดลมละลายไดในฐานะเจาหนธรรมดา (มาตรา 9)

ค าพพากษาฎกาท 3437/2536

โจทกฟองจ าเลยใหลมละลายดวยหนเงนกยมซงบคคลอนจ านองทดนเปนประกน โจทกยอมไมใชเจาหนมประกนตามพระราชบญญตลมละลายฯ มาตรา 6 เพราะทดนทจ านองไมใชทรพยสนของจ าเลย โจทกไมใชผมสทธเหนอทรพยสนของจ าเลยในทางจ านอง จงสามารถฟองจ าเลยใหลมละลายไดตามมาตรา 9 โดยมตองปฏบตตามมาตรา 10

ประการตอมา(สดทาย)

เจาหนมประกนทมคณสมบตครบถวนแลว จะตองปฏบตดงตอไปนดวย คอ กลาวมาในฟองวาถาลกหนลมละลายแลวจะ

1. ยอมสละหลกประกน หรอ

2. ตราคาหลกประกนและหกกบจ านวนหน (เมอหกแลวเงนยงขำดอยส ำหรบลกหนบคคลธรรมดำเปนจ ำนวนไมนอยกวำหนงลำนบำท หรอลกหนนตบคคลไมนอยกวำสองลำนบำท)

วธท 1การยอมสละหลกประกน

เพอประโยชนแกเจาหนทงหลาย

กำรทเจำหน(กลำวในฟองโดย) ยอมปลอยทรพยซงเปนหลกประกนไปรวมไวในกองทรพยสนของลกหนเพอแบงเฉลยกบเจำหนทงหลำยตำมสวนโดยเสมอภำคกน โดยยอมใหสทธในฐำนะเจำหนมประกนหมดไป กลำวคอท าใหเจาหนมประกนกลายเปนเจาหนธรรมดา

เหตผลของการเลอกวธยอมสละหลกประกนฯ

1. เจาหนผเปนโจทกประสงคเอง หรอ

2. การใชวธตราคาทรพยสน (วธทสอง) ไมอาจท าได แตยงประสงคจะฟองลกหนเปนคดลมละลาย เชน

สญญำกยมระหวำงเจำหน กบลกหน จ ำนวน 2,500,00 บำท จ ำนองทดนของลกหนเปนประกน (รำคำทดนตกต ำมำก) ขำยไดเพยง 1,800,000

3. หลกประกนไมมราคาพอทจะยดไวเปนหลกประกนอกตอไป กำรยดทรพยไวอำจกอใหเกดควำมยงยำกในกำรขอรบช ำระหนตำมมำตรำ 96 (2)(3) หรอ (4) หรอ

4. ทรพยทเปนหลกประกนอาจไมมสภาพคลองในการขาย(ตวทรพย หรอทตง หรออน ๆ)

วธท 2

ตราคาหลกประกนและหกกบจ านวนหน เมอหกแลวเงนยงขาดอยส าหรบลกหนบคคลธรรมดาเปนจ านวนไมนอยกวาหนงลานบาท หรอลกหนนตบคคลไมนอยกวาสองลานบาท)

ตวอยาง

หนกยมเงน(เงนตน + ดอกเบย)3,000,000 +100,000 บำท

มลหนเทากบ 3,100,000 บาท

ราคาทดนจ านอง ตราคาได 1,000,000 บาท

กรณนถอวาฟองได เพราะ ราคาทรพยทตไวเมอหกกบหนเดมแลวยงเหลอมลหนไมนอยกวา 1,000,000 บาท (ส าหรบกรณฟองบคคลธรรมดา)

หรอยงเหลอมลหนไมนอยกวา 2,000,000 บาท (ส าหรบกรณฟองนตบคคล)

ขอสงเกต

โดยหลกเจาหนมประกนผเปนโจทกตองตราคาหลกประกนดวยความสจรต เพราะหากตราคาโดยไมสจรต ท าใหราคาหลกประกนต ากวาความเปนจรงมากอาจมผลตอคดได ดงน

กรณตราคาต าเกนกวาทควรจะเปน

โดยหวงใหเ มอหกกบยอดหนแลวเหลอเกนจ า นวน สามารถฟองคดลมละลายได หรอท าใหยอดหนหลงหกราคาทรพยประกนแลว คงเหลอยอดหนในคดเกนกวาทควรจะเปน

ลกหนอาจรองคดคานวา โจทกแกลงตราคาหลกประกนต าเกนควร ท าใหลกหนยงไมควรตองลมละลาย อาจเปนเหตใหศาลยกฟองได ตามมาตรา 14 พ.ร.บ. ลมละลายฯ

เมอถงกระบวนการทเจาหนยนค าขอรบช าระหน เจาพนกงานพทกษทรพยอาจใชสทธไถถอนทรพยหลกประกนเสยเทากบราคาทเจาหนตราคา (ต า) ไว (มาตรา 96 (4) พ.ร.บ. ลมละลายฯ) โดยเจาหนจะไดรบช าระหนกอนในสวนแรกเทากบตนตราคาไว กบอกสวนทเหลอกจะไดรบช าระหนแบบเจาหนธรรมดา (เฉลยกบเจาหนทวไป ซงอาจจะไดรบช าระคนในอตราทต า เชน รอยละ 10)

ยกตวอยางเชน

สญญำกเงน 2,000,000 บำท จ ำน ำแหวนหนงวง (รำคำ2,300,00 บำท) ถำเจำหนตรำคำต ำไป เชน ตราคาไวเพยง 1,000,000 บาท

เจำพนกงำนพทกษทรพยมอ ำนำจขอไถแหวนเทำรำคำทเจำหนตไวแลวน ำออกขำยโดยอำจจะไดเงนถง 2,300,000บำท

สวนเจาหนกจะได รบช าระหน เ ทากบราคาท ต ไ ว คอ 1,000,000 บาท กบสวนหนทเหลออก 1,000,000 บาทจะไดรบช าระหนอยางเจาหนธรรมดา (โดยมากจะไดรบช าระหนคนนอย เชน รอยละ 20)

หากตราคาสงเกนกวาทควรจะเปน

แตในทำงตรงกนขำมหำกตรำคำทรพยน นสงเกนกวำมลคำจรง ๆ เจาพนกงานพทกษทรพยกอาจยอมปลอยทรพยนนหลดแกเจาหนตามราคาทเจาหนตไวในฟอง ไมไถถอน หนทเหลอเมอหกกบราคาทตไวกจะมสทธไดรบในฐานะเจาหนทวไป ซงอตรำช ำระคนต ำ ผลเสยกคอ เจำหนกจะไดทรพยหลกประกนนนไว แตมมลคำจรงนอยกวำรำคำทตนตไวในฟอง ซงจะไมมประโยชนตอเจำหนเหมอนกน

ขอสงเกต (สงทาย)

การพจารณาหลกเกณฑตามมาตรา 7-10 นนเพยงเพอใหทราบวา เจาหนจะฟองลกหนเปนคดลมละลายไดนนตองมคณสมบตหรอปฏบตตามเงอนไขดงทกลาวมา (แลวแตกรณ) แตเมอฟองโดยชอบไปแลว การทลกหนจะสมควรลมละลายหรอไมเปนเรองทตองพจารณาตามหลกมาตรา 14 ตอไป