ระบบงบประมาณ

งบประมาณแบบแสดงรายการ

งบประมาณแบบแสดงผลงาน

งบประมาณแบบแผนงาน

งบประมาณแบบ PPBS

งบประมาณฐานศนูย ์

- เป็นระบบทีใ่ชม้ายาวนาน

- แสดงรายการใชจ้า่ยเป็นรายการและ จ านวนเงนิ

งบประมาณ

- ระบบทีใ่ชค้วบคุมรายการใชจ้า่ยตามทีไ่ดก้ าหนดไว ้

ระบบงบประมาณแบบแสดงรายการ ( Line Item Budgeting )

ระบบงบประมาณแบบแสดงรายการ ( Line Item Budgeting )

1. ชว่ยในการควบคุมการใชจ้า่ยของหน่วยงานไดด้ ีเพราะมกีารแสดงรายการคา่ใชจ้า่ยอยา่งชดัเจน งา่ยต่อการปฏบิตั ิ 2. การปรบั เพิม่ / ลด รายการไมค่อ่ยก่อใหเ้กดิความขดัแยง้

1. ไมใ่หค้วามส าคญักบัวตัถุประสงคข์องรฐับาล:- ไมเ่ชือ่มโยงระหวา่งงบทีจ่ดัสรรกบับรกิารของรฐั 2. การประเมนิผลงานท าไดย้าก:- การอนุมตัิเงนิเป็นไปตามงวดเงนิ ไมใ่ชต่ามแผนงาน งาน/โครงการ 3. ผูบ้รหิารไมค่ล่องตวั:- เน้นหมวดรายจา่ยและควบคุมรายละเอยีดมากเกนิไป

ข้อดี ข้อเสีย

- พฒันามาจากระบบ Line Item

- จะแสดงแผนงานของการใชจ้่ายต่างๆ วา่จะท าอะไร มแีผนการท างาน

อยา่งไร

- ค านึงถงึวตัถุประสงค ์/ เป้าหมายการใชจ้า่ยของแต่ละแผนงาน / โครงการ

- รบ.สามารถใชค้วบคุมและตรวจสอบประสทิธภิาพการท างานของ

หน่วยงานต่างๆ ได ้

ระบบงบประมาณแบบแสดงผลงาน ( Performance Budgeting )

ระบบงบประมาณแบบแสดงผลงาน ( Performance Budgeting )

- สามารถแสดงความเกีย่วขอ้งระหวา่งผลงานกบัคา่ใชจ้า่ยในราย แผนงาน โครงการ กจิกรรม - ประเมนิผลการด าเนินงานไดใ้นทุกระยะและทุกระดบังาน - สามารถพจิารณาผลงานไดง้า่ย :- ตัง้งบประมาณทีแ่สดงถงึเป้าหมาย + วตัถุประสงค ์ - จดัท างบประมาณไดง้า่ย :- ประสานงานหน่วยงาน + แผนไดง้า่ย เพราะยดึตามเป้าหมาย - มคีวามคลอ่งตวัในการใชจ้า่ย :- ควบคุมผลงานมากกวา่ปจัจยัน าเขา้ (Input)

- การก าหนดคา่ใชจ้า่ยต่อหน่วยในบางรายการอาจจะกระท าไดย้าก - ถา้หน่วยงานใชว้ธิกีารวดัคา่ใชจ้า่ยต่อหน่วยต่างกนั จะท าใหเ้กดิความลกัลัน่ในการจดัสรรงบ - ตอ้งมรีะบบบญัชทีีส่อดคลอ้งคอื ระบบบญัชแีบบพงึรบัพงึจา่ย

ข้อดี ข้อเสีย

- เน้นความส าคญัเรือ่งประสทิธภิาพการใชท้รพัยากรหรอืงบประมาณ

- เริม่จากการก าหนดวตัถุประสงค ์/ เป้าหมายของแผนงานต่างๆ ใหช้ดัเจน

- หน่วยงานจะจดัท าโครงสรา้งแผนงาน / โครงการ แลว้แสดงคา่ใชจ้า่ยและผลทีไ่ดจ้าก

แผนงาน

- การจดัสรรงบจะเลอืกแผนงานหรอืโครงการทีม่คีวามเหมาะสมตามล าดบัก่อนหลงั

โดยใหก้ระทรวง / กรมเป็นผูก้ าหนดเอง

- การอนุมตังิบประมาณจะใหแ้ก่แผนงานหรอืโครงการทีไ่ดร้บัเลอืก

- ตรวจสอบและประเมนิผลงานโดยดวูา่ สามารถท างานไดบ้รรลุเป้าหมายของแผนงาน

หรอืไม?่

ระบบงบประมาณแบบแผนงาน ( Program Budgeting )

ระบบงบประมาณแบบแผนงาน ( Program Budgeting )

- เป็นระบบงบประมาณทีเ่ชือ่มโยงตน้ทุนโครงการกบัผลลพัธท์ีเ่กดิขึน้ - สามารถวดัผลการด าเนนิงานไดง้า่ยกวา่แบบแสดงผลงาน

- มรีายการด าเนนิการสัน้ ท าใหโ้ครงการไมต่่อเนื่อง

ข้อดี ข้อเสีย

- เน้นดา้นการบรหิารและวางแผนงาน เพือ่ใหก้ารใชจ้า่ยงบประมาณมปีระสทิธภิาพ

สงูสดุ

- เริม่ใชใ้นสมยั ปธน. John F. Kennedy

- การเชื่อมโยงวตัถุประสงค ์เป้าหมาย แผนงาน และกจิกรรม

- ค านึงถงึการวางแผนระยะยาว เป้าหมาย และและผลการด าเนินงานของรฐั

- ใชเ้กณฑก์ารใหง้บประมาณโดยพจิารณาจากผลทีค่าดวา่จะไดร้บักบัคา่ใชจ้า่ยราย

แผน และอนุมตัทิัง้แผนงาน

ระบบงบประมาณแบบการวางแผนโครงการ ( Planning Programming Budgeting System : PPBS )

ระบบงบประมาณแบบการวางแผนโครงการ ( Planning Programming Budgeting System : PPBS )

- มคีวามต่อเนื่องในการด าเนนิงาน :- เน้นการวางแผนระยะยาว - ลดความซ ้าซอ้น :- มกีารวเิคราะหอ์ยา่งเป็นระบบ เพือ่หาความคุม้คา่และหลกีเลีย่งการใชท้รพัยากรอยา่งสญูเปลา่

- ขาดอสิระในการตดัสนิใจของผูป้ฏบิตั ิ:- มกีารรวบอ านาจไวท้ีส่ว่นกลาง - มคีวามยุง่ยากในการจดัท า :- เกณฑก์ารตดัสนิใจเลอืกโครงการ / การจดัล าดบัความส าคญั - การประเมนิผลงานไมไ่ดอ้ยูบ่นพืน้ฐานความเป็นจรงิ:- อาจท าใหร้ฐัด าเนินงานผดิวตัถุประสงคท์ีว่างไว ้ - เสยีเวลาในการกรอกรายละเอยีดในแบบฟอรม์ :- ท าใหเ้กดิความลา่ชา้ไมบ่รรลุวตัถุประสงคท์ีว่างไว ้

ข้อดี ข้อเสีย

- เน้นการแกป้ญัหาขอ้จ ากดัทางทรพัยากร

- ไมน่ าค่าใชจ้่ายในปีก่อนมาพจิารณาเลย

- ไมต่อ้งเพิม่งบทีใ่หเ้คยใหแ้ก่หน่วยงานในปีทีแ่ลว้

- พจิารณาแผนงานทุกแผนงานทีข่องบประมาณอยา่งละเอยีด

- จดัสรรแบบชุดงานเพือ่การตดัสนิใจ (Decision packages)

ระบบงบประมาณแบบฐานศนูย ์( Zero-Based Budgeting )

ระบบงบประมาณแบบการวางแผนโครงการ ( Planning Programming Budgeting System : PPBS )

- แกป้ญัหาขอ้จ ากดัทางทรพัยากร - มกีารเชือ่มโยงแผนงานและงบประมาณเขา้ดว้ยกนั - มคีวามยดืหยุน่ :- ปรบัการจดัสรรงบประมาณใหมไ่ดต้ามความเหมาะสม

- ใชเ้อกสารจ านวนมาก :- วเิคราะหท์ุกปี - ปญัหาการก าหนดคา่ใชจ้า่ยต ่าสดุ : - อาจมคีวามพยายามปกปิดงาน / โครงการจากหน่วยงานโดยไมส่มเหตุสมผล

ข้อดี ข้อเสีย

กระบวนการงบประมาณ

1. การจดัท างบประมาณ

2. การอนุมติังบประมาณ

3. การบริหารงบประมาณ

4. การควบคมุงบประมาณ

1. การจดัท างบประมาณ ( Budget Preparation ) - สงป. แจง้ใหส้ว่นราชการ / รฐัวสิาหกจิ จดัท างบประมาณประจ าปีตามปฏทินิปีงบประมาณ

- แจง้ใหห้น่วยงานทราบนโยบายของรฐับาล

- หน่วยงานทีม่หีน้าทีห่ารายได ้กต็อ้งประมาณรายไดท้ีค่าดวา่จะไดร้บั รวมทัง้หน่วยงานอื่นทีม่รีายไดด้ว้ย

- รฐับาลรว่มกบั 4 หน่วยงานคอื สงป. , สศค.(ส านกังานเศรษฐกจิการคลงั) , ธปท. และ สศช.(ส านกังานคณะกรรมการพฒันาการเศรษฐกจิและสงัคมแหง่ชาต)ิ ในการก าหนดวงเงนิงบประมาณรายจ่าย และ ประมาณการรายรบั

- ค าถงึถงึฐานะการเงนิการคลงัและภาวะเศรษฐกจิของประเทศและนโยบายรฐับาล

- ครม. อนุมตัวิงเงนิ งปม.รวม และ วงเงนิของแต่ละกระทรวง

- สงป. แจง้ใหก้ระทรวงทราบและแจง้ทศิทางงบประมาณของรฐับาล

- หน่วยงานไปปรบัวงเงนิทีไ่ดก้ าหนดไว ้+ สง่ สงป.

- สงป.วเิคราะหค์ าขอ งปม. ของหน่วยงานและปรบัปรงุ เพือ่เสนอ นายกรฐัมนตร ีและ ครม.

- ครม.อนุมตัวิงเงนิและรายเอยีด งปม.

ขัน้ที ่1 การแจง้ใหห้น่วยงานจดัท างบประมาณประจ าปี

ขัน้ที ่2 การก าหนดนโยบายงบประมาณประจ าปี

ขัน้ที ่3 การจดัท างบประมาณรายรบัและค าของบประมาณรายจ่ายของหน่วยงาน

ขัน้ที ่4 การพจิารณาค าของบประมาณและการประมาณ

รายไดข้องส านกังบประมาณ

- สงป. พจิารณารายละเอยีด งปม.ใหส้อดคลอ้งกบัแผนชาต ิและ นโยบายรฐับาล

- ครม.อนุมตัริา่ง พ.ร.บ.งบประมาณ

- ยืน่ต่อรฐัสภา

ขัน้ที ่5 การเสนอของบประมาณประจ าปีต่อรฐัสภา

2. การอนุมติังบประมาณ ( Budget Approval )

- พจิารณาเป็น 3 วาระ :- รบัหลกัการ , พจิารณารายมาตรา และ อนุมตัเิป็นกฎหมาย(ลงมต)ิ วาระที1่ รบัหลกัการ : เมื่อรบัหลกัการแลว้กจ็ะมกีารตัง้คณะกรรมาธกิารวสิามญัพจิารณารา่ง พ.ร.บ. งบประมาณรายจา่ยประจ าปีขึน้ วาระที ่2 พจิารณารายมาตรา : พจิารณาเตม็สภาฯ โดยพจิารณาเรยีงมาตรา วาระที ่3 ลงมตเิหน็ชอบ : เป็นวาระลงมตผิา่นรา่ง พ.ร.บ. งบประมาณรายจา่ยประจ าปีเพือ่ประกาศใชเ้ป็นกฎหมายต่อไป - ถา้สภาผูแ้ทนฯ ไมอ่นุมตัริฐับาลตอ้งลาออก หรอื ยบุสภา * ในการพจิารณางบประมาณรายจ่ายของรฐัสภาสมาชกิสภาผูแ้ทนราษฎรจะแปรญตัตเิพิม่เตมิรายการหรอืจ านวนในรายการมไิด ้ แต่อาจจะแปรญตัตไิดใ้นทางลดหรอืตดัทอนรายจ่าย ซึง่มใิช่รายจา่ยตามขอ้ผกูพนัอย่างใดอยา่งหนึ่งใน 3 อยา่ง คอื (1) เงนิส่งใชต้น้เงนิกู ้ (2) ดอกเบีย้เงนิกู ้ (3) เงนิทีก่ าหนดใหจ้า่ยตามกฎหมาย (มาตรา 133 แห่งรฐัธรรมนูญแห่งราชอาณาจกัรไทย พ.ศ. 2521)

- เมือ่ผา่นการพจิารณาของสภาผูแ้ทนฯ แลว้ - ถา้วุฒสิภาเหน็ชอบ ใหป้ระกาศเป็นกฎหมาย - ถา้วุฒสิภาไมอ่นุมตัใิหส้ง่คนืสภาผูแ้ทนฯ

การพจิารณาของ สภาผูแ้ทนราษฎร

การพจิารณาของ วฒุสิภา

3. การบริหารงบประมาณ ( Budget Execution )

- หน่วยงานท าการเบกิจา่ย งปม. เพือ่น าไปใชต้ามแผนงานและโครงการ โดยตอ้งท าแผนการใชจ้า่ยเงนิประจ างวด เสนอต่อ สงป. - สงป. เสนอต่อกรมบญัชกีลาง เพือ่ปล่อยเงนิ - หน่วยงานสง่หลกัฐานการใชจ้า่ยให ้สตง. ตรวจสอบ และแจง้ สงป.

- สงป. ควบคุมการใชจ้า่ยเงนิของหน่วยงานใหเ้ป็นไปตาม พ.ร.บ.งบประมาณ และ ใหเ้ป็นไปตามกฎหมายและระเบยีบเกีย่วกบัการใชจ้า่ยเงนิ

1. สว่นราชการ /รฐัวสิาหกจิทีใ่ช้งบประมาณ

2. การท างานของ ส านกังบประมาณ

4. การควบคมุงบประมาณ (Budget Control)

- หน่วยงานตอ้งควบคุมการใชจ้า่ย งปม.ใหไ้ดป้ระสทิธภิาพสงูสดุ และ ตามระเบยีบกฎหมาย - รายงานการจดัซือ้จดัจา้งต่อ สงป. - สง่หลกัฐานการใชจ้า่ยให ้สตง. ตรวจสอบ

- สงป.มหีน้าทีค่วบคุมการใชจ้า่ยเงนิ - ตดิตามประเมนิผลการปฏบิตังิานใหเ้ป็นไปตามแผนงาน/โครงการ และวตัถุประสงคท์ีต่ ัง้ไว ้ - น าผลการประเมนิไปประกอบการพจิารณางบประมาณในปีต่อไป

1.การควบคุมของสว่นราชการทีไ่ดร้บั งปม.

2.การควบคุมของ ส านกังบประมาณ