ชอหนงสอ เทคนคการเรยนวทยาศาสตร : สารและ

สมบตของสาร

เรยบเรยงโดย วระ อนศร

ราคา 72 บาท

จดพมพจำหนายเมอ กรกฎาคม 2556

ตดตอสงซอไดท สำนกพมพฟสกสเซนเตอร 45, 47 ซอยจรญสนทวงศ 40 ถนนจรญสนทวงศ แขวงบางยขน

เขตบางพลด กรงเทพฯ 10700

โทร. 0-2433-7755-7, 0-2433-7704-6 แฟกซ. 0-2433-7703

ธนาณตสงจาย ปณ. พระปนเกลา ในนาม หจก. สำนกพมพฟสกสเซนเตอร

บรรณาธการ พรทพย แฟงสด

ปก/รปเลม ฝายศลปกรรม

สงวนลขสทธตามพระราชบญญตลขสทธ เนอหา รปเลม และภาพประกอบในหนงสอเลมนเปนลขสทธของสำนกพมพฟสกสเซนเตอร

หามคดลอก ยกเวนไดรบอนญาต

พมพท หจก. สำนกพมพฟสกสเซนเตอร เลขท 52 หมท 4 ถนนศาลายา-บางภาษ ตำบลคลองโยง อำเภอพทธมณฑล จงหวดนครปฐม 73170

โทร. 0-3429-8288-91 แฟกซ. 0-3429-8292

ผพมพผโฆษณา นายปราโมทย เนาวประทป

website : www.physicscenter.com

e-mail : sales@physicscenter.com

เปนททราบกนดอยแลววา เปาหมายของการเรยนรกลมสาระการเรยนร

วทยาศาสตร ตามหลกสตรแกนกลางการศกษาขนพนฐาน พทธศกราช 2551 นนมง

ใหผเรยนไดเรยนรวทยาศาสตรทเนนการเชอมความรกบกระบวนการ มทกษะสำคญ

ในการคนควา และสรางองคความร โดยใชกระบวนการในการสบเสาะหาความร และ

แกปญหาทหลากหลายใหผเรยนมสวนรวมในการเรยนรทกขนตอน มการทำกจกรรม

ดวยการลงมอปฏบตจรงอยางหลากหลาย และเหมาะสมกบระดบชน

ผเขยนจงไดจดทำหนงสอ เทคนคการเรยนวทยาศาสตร : สารและ

สมบตของสาร สำหรบชนมธยมศกษาตอนตนเลมนขนมา เพอใหผเรยนรจกเทคนค

ในการเรยนวชาวทยาศาสตรใหเกงไดดวยตนเอง ภายในเลมไดสรปเนอหาเพอใชอาน

ทบทวนความร และมแบบฝกหด และแบบทดสอบเฉพาะเรองทตนเองสนใจหรอทยง

ไมเขาใจอยางถองแทใหเขาใจมากยงขน และยงสามารถนำไปใชเสรมกบการเรยนกวดวชา

ตามสถาบนตางๆ อกทงคร-อาจารยผสอนกสามารถนำไปใชประกอบการเรยนการสอน

ไดดวย

หวงเปนอยางยงวา หนงสอเลมนจะเปนประโยชนตอผเรยน คร-อาจารยผสอน

ไดตามสมควร หากมขอบกพรองหรอผดพลาดประการใดผเขยนตองขออภยมา ณ ทนดวย

ดวยความปรารถนาด

วระ อนศร

เปนททราบกนดอยแลววา การเรยนการสอนในปจจบน กระทรวงศกษาธการ ไดประกาศใชหลกสตรแกนกลางการศกษาขนพนฐาน พทธศกราช 2551 ทมความ-เหมาะสมชดเจนทงเปาหมายของหลกสตรในการมงพฒนาคณภาพของผเรยนทกคน ซงเปนกำลงของชาต โดยไดมการกำหนดมาตรฐานการเรยนรและตวชวดในรายวชา ไวอยางชดเจน เหมาะสำหรบการเรยนการสอนในแตละระดบชน สำนกพมพฟสกสเซนเตอร ไดเลงเหนความสำคญของการเรยนการสอน ในกลม สาระการเรยนรวทยาศาสตร เพราะมบทบาทสำคญยงในสงคมโลกปจจบนและอนาคต เพราะวทยาศาสตรเกยวของกบทกคนทงในชวตประจำวนและการงานอาชพ ตางๆ ตลอดจนเทคโนโลย เครองมอเครองใชและผลผลตตางๆ ทมนษยไดใชเพออำนวยความสะดวกในชวตและการทำงานเหลานลวนเปนผลของความรวทยาศาสตรผสมผสานกบความคดสรางสรรคและศาสตรอนๆ วทยาศาสตรชวยใหมนษยไดพฒนา วธคด ทงความคดเปนเหตเปนผล คดสรางสรรค คดวเคราะห วจารณ มทกษะสำคญในการคนหาความร มความสามารถในการแกปญหาอยางเปนระบบ สามารถตดสนใจโดยใชขอมลทหลากหลายและมประจกษพยานทตรวจสอบได วทยาศาสตรเปนวฒนธรรมของโลกสมยใหมซงเปนสงคมแหงการเรยนร (K knowledge-based society) ดงนนทกคนจงจำเปนตองไดรบการพฒนาใหรวทยาศาสตร เพอทจะมความร ความเขาใจในธรรมชาตและเทคโนโลยทมนษยสรางสรรคขน สามารถนำความรไปใชอยางมเหตผล สรางสรรค และมคณธรรม สำนกพมพฯ จงไดจดทำหนงสอ เทคนคการเรยนวทยาศาสตร เฉพาะเรองขน เพอใหผเรยนทยงไมเขาใจเนอหาบางเรองไดเลอกนำไปใช ศกษาดวยตนเองใหเขาใจไดอยางถองแท เพราะมการสรปหลกในแตละเรอง มแบบฝกหด และแบบทดสอบไวใหลองทำพรอมมเฉลยแยกเลมไวใหตรวจความถกตองไดดวยตนเอง สำนกพมพฯ หวงเปนอยางยงวา หนงสอเลมนคงจะอำนวยประโยชนใหแก ผเรยน คร-อาจารยผสอน และผทสนใจในการเรยนการสอนคณตศาสตรไดเปนอยางด ฝายวชาการ สำนกพมพฟสกสเซนเตอร

1. สารรอบตว 7

1.1 สถานะของสาร 7

1.2 ความรอน 9

1.3 ผลของความรอนทมตอการเปลยนแปลงของสาร 12

1.4 การถายโอนความรอน 20

1.5 การจดกลมสารตามลกษณะเนอสารและขนาดของอนภาค 22

2. สารละลาย 28

2.1 การละลายของสารในตวทำละลาย 28

2.2 ความเขมขนของสารละลาย 31

2.3 พลงงานกบการละลายของสาร 36

2.4 ปจจยทมผลตอการละลายของสาร 37

3. สารละลายกรดและเบส 43

3.1 สมบตของสารละลายกรดและเบส 43

3.2 การตรวจสอบความเปนกรดและเบสของสารละลาย 46

3.3 กรดและเบสในชวตประจำวน 52

4. การแยกสาร 57

4.1 การแยกสารผสม 57

4.2 สารประกอบและธาต 64

5. ปฏกรยาเคม 78

5.1 สมการเคม 78

5.2 มวล พลงงานกบการเกดปฏกรยาเคม 80

5.3 ปจจยทมผลตอการเกดปฏกรยาเคม 82

5.4 ปฏกรยาเคมตอสงมชวตกบสงแวดลอม 83

แบบทดสอบสารและสมบตของสาร 89

เทคนคการเรยนวทยาศาสตร : สารและสมบตของสาร8

ตารางแสดงความหนาแนนของสารบางชนด

1. จงวาดแบบจำลองการเรยงตวของอนภาคของสาร

ของแขง ของเหลว แกส

2. ของแขงมความหนาแนนมากกวาของเหลวเสมอไปหรอไม เพราะเหตใด

_____________________________________________________________________

_____________________________________________________________________

_____________________________________________________________________

_____________________________________________________________________

3. เพราะเหตใดนำแขงจงลอยนำได

_____________________________________________________________________

_____________________________________________________________________

_____________________________________________________________________

_____________________________________________________________________

ชนดของสาร สถานะ ความหนาแนน (กรม/ลกบาศกเซนตเมตร)

เหลก ของแขง 7.9

นำแขง ของแขง 0.92

นำ ของเหลว 1.0

ปรอท ของเหลว 13.6

แ บ บ ฝ ก ห ด ท 1.1

สารรอบตว 9

4. เพราะเหตใดเรอซงทำจากเหลกจงลอยนำได

_____________________________________________________________________

_____________________________________________________________________

_____________________________________________________________________

_____________________________________________________________________

5. เพราะเหตใดนำท 60°C จงมความหนาแนนนอยกวานำท 5°C

_____________________________________________________________________

_____________________________________________________________________

_____________________________________________________________________

_____________________________________________________________________

6. การเปลยนแปลงอณหภมของสารมผลตอสารอยางไร

_____________________________________________________________________

_____________________________________________________________________

_____________________________________________________________________

_____________________________________________________________________

1.2 ความรอน

เมอสารไดรบพลงงานความรอนจะทำใหอะตอมและโมเลกลของสารเกดการสนสะเทอน

ซงผลของความรอนจะทำใหสารเกดการเปลยนแปลง เชน มอณหภมสงขน มการเปลยนสถานะ เกด

ปฏกรยาเคม เปนตน

ความรอน เปนพลงงานรปหนงสามารถถายโอนได อณหภม เปนคาทบงบอกถงระดบ

ความรอนของสาร สวนปรมาณความรอนของสารใดๆ ขนอยกบมวลและอณหภมของสารนน คอ วตถ

ชนดเดยวกนมอณหภมเทากน วตถทมมวลมากกวาจะมปรมาณความรอนมากกวาวตถทมมวลนอยกวา

หนวยวดปรมาณความรอน เรยกวา แคลอร หรอ จล

ปรมาณความรอน 1 แคลอร หรอ 4.186 จล หมายถง ปรมาณความรอนททำให

นำบรสทธมวล 1 กรม มอณหภมเพมขน 1 องศาเซลเซยส

หนวยทใชวดอณหภมทนยมใชกนแพรหลาย คอ องศาเซลเซยส (°C) องศาฟาเรนไฮต (°F)

และเคลวน (K)

เทคนคการเรยนวทยาศาสตร : สารและสมบตของสาร10

ความสมพนธของหนวยวดอณหภม

ตวอยางท 1 รางกายมนษยปกตมอณหภม 37°C คดเปนก °F

วธท 1 องศาเซลเซยส 100 ชองเทากบองศาฟาเรนไฮต 212 - 32 = 180 ชอง

ถาองศาเซลเซยส 37 ชองเทากบองศาฟาเรนไฮต (180/100) 37 = 66.6 ชอง

แต °F เรมจาก 32°F ดงนน อณหภมของรางกายปกต 37°C

คดเปน 66.6 + 32 = 98.6°F

วธท 2 อตราสวนระหวางตวเลขเรมตนกบจำนวนชองของสเกลทงสองเขยนเปนสมการได

ดงน

C100 = F - 32

180 หรอ C5 = F - 32

9

C แทน หนวยองศาเซลเซยส, F แทน หนวยองศาฟาเรนไฮต

แทนคาในสมการ 375 = F - 32

9

= 37 95 + 32 = 98.6°F

ดงนน อณหภมรางกายปกต 37 องศาเซลเซยส คดเปน 98.6 องศาฟาเรนไฮต

ตวอยางท 2 รางกายมนษยปกตมอณหภม 37°C คดเปนก K