เอกสารประกอบการเรยน วชาศาสนา ศลธรรม และจรยธรรม ส33201 (เพ�มเตม)

1

วนสาคญทางพระพทธศาสนาเปนวนสาคญท�พทธศาสนกชนท�วโลกพรอมเพรยงกนทาพธ

ดวยการบชา เพ�อระลกถงคณพระรตนตรย เพราะเม�อวาระวนสาคญทางพระพทธศาสนาเวยน

มาถง จะมการบชาดวยเคร�องสกการะ และมการเวยนเทยน ทาบญ รกษาศลอโบสถ ปฏบตตน

ตามหลกธรรมในวนสาคญแตละวน ศาสนพธเปนพธกรรมทางพระพทธศาสนาท�ชาวพทธตอง

ปฏบต เพราะการดาเนนชวตของพทธบรษทท�จะรกษาสบทอดพระพทธศาสนาไวได นอกเหนอ

จากการเรยนรถงหลกธรรมแลว จะตองนามาประยกตใชในชวตประจาวนดวย โดยวธการ

ประกอบพธกรรมในโอกาสตาง ๆ ท�เหมาะสมแกตนเองและสงคม

1. สามารถอธบายเก�ยวกบประวตวนสาคญทางพระพทธศาสนาในประเทศไทยได

2. สามารถอธบายประวตและความสาคญของวนสาคญทางพระพทธศาสนา ไดแก

วนวสาขบชาในฐานะเปนวนสาคญสากลได

3. สามารถอธบายถงหลกปฏบตตน การฟงพระธรรมเทศนา การแตงกายในการประกอบศาสนพธท�วด

การงดเวนอบายมข การประพฤตวรต ในวนธรรมสวนะและเทศกาลสาคญได

4. สามารถปฏบตตามระเบยบศาสนพธเน�องในพธทาบญ งานมงคลและอวมงคล และการปฏบต

เน�องในการนมนตพระภกษ การเตรยมท�ต�งพระพทธรปและเคร�องบชา การวงดายสายสญจน

การปลาดอาสนะ การเตรยมเคร�องรบรอง และการจดธปเทยนได

5. สามารถอธบายขอปฏบตในวนเล�ยงพระ การถวายขาวพระพทธ การถวายไทยธรรม

และการกรวดน�าได

จดประสงคการเรยนร

สาระสาคญ

เอกสารประกอบการเรยน วชาศาสนา ศลธรรม และจรยธรรม ส33201 (เพ�มเตม)

2

1. ศกษาจดประสงคการเรยนรใหเขาใจ

2. ทาแบบทดสอบกอนเรยนจานวน 15 ขอ เพ�อตรวจสอบความรพ�นฐานของนกเรยน

3. ศกษาเน�อหาทกหนาตามลาดบ

4. ทากจกรรมลงในกระดาษคาตอบ

5. ตรวจคาตอบจากแบบเฉลยคาตอบในภาคผนวก ขอใดท�นกเรยนตอบผดใหยอนกลบไป

ศกษาเน�อหาอกคร� ง แลวตอบคาถามใหม

6. เม�อศกษาเน�อหาและตอบคาถามครบทกกจกรรมแลว ใหนกเรยนทาแบบทดสอบหลงเรยน

จานวน 15 ขอ

7. ตรวจคาตอบแบบทดสอบกอนเรยนและแบบทดสอบหลงเรยนในภาคผนวก

8. นาคะแนนทดสอบกอนเรยนและทดสอบหลงเรยนมาเปรยบเทยบกน เพ�อตรวจสอบการ

พฒนา

คาแนะนาในการใชเอกสารประกอบการเรยน

เอกสารประกอบการเรยน วชาศาสนา ศลธรรม และจรยธรรม ส33201 (เพ�มเตม)

3

วชา ศาสนา ศลธรรม และจรยธรรม แบบทดสอบกอนเรยน

ช�นมธยมศกษาปท� 3

รหสวชา ส33201 หนวยการเรยนรท� 6

เร�อง วนสาคญทางพระพทธศาสนา และศาสนพธ

คาช�แจง ใหนกเรยนเลอกคาตอบท�ถกท�สดเพยงคาตอบเดยว แลวทาเคร�องหมายกากบาท

ลงในกระดาษคาตอบ

1. วนท�พระพทธเจาทรงแสดงธรรมเปนคร� งแรก ตรงกบวนใด

ก. วนมาฆบชา

ข. วนวสาขบชา

ค. วนอฏฐมบชา

ง. วนอาสาฬหบชา

2. นกเรยนคดวาเหตการณใดสาคญท�สดในวนจาตรงคสนนบาต

ก. วนน�นเปนวนท�พระจนทรเตมดวง

ข. วนน�นพระพทธเจาทรงแสดงโอวาทปาตโมกข

ค. พระภกษท�มาประชมลวนเปนพระอรหนตท�งส�น

ง. พระภกษท�มาประชมลวนเปนเอหภกขอปสมปทา

3. วนสาคญทางพระพทธศาสนาวนใดมการจดพธเฉพาะในบางวด และไมมการเวยนเทยน

ก. วนมาฆบชา

ข. วนอฏฐมบชา

ค. วนวสาขบชา

ง. วนอาสาฬหบชา

4. ในวนสาคญทางพระพทธศาสนา เราคดปฏบตตนเชนไร มากท�สด

ก. หดน�งวปสสนา

ข. ประกอบศาสนกจ

ค. ไปทากจกรรมท�วด

ง. ละเวนการทาช�ว

เอกสารประกอบการเรยน วชาศาสนา ศลธรรม และจรยธรรม ส33201 (เพ�มเตม)

4

5. เหตใดจงกาหนดใหมการเวยนเทยนในวนสาคญทางพระพทธศาสนา

ก. เพ�อแสดงออกถงความเคารพ

ข. เพ�อรกษาขนบธรรมเนยมประเพณ

ค. เพ�อทาตามความนยมท�ปฏบตตอ ๆ กนมา

ง. เพ�อนอมราลกถงพระคณของพระรตนตรย

6. เหตใดวนวสาขบชา จงไดรบการยกยองวาเปนวนสาคญสากลของโลก

ก. เพราะชาวพทธมท�วโลก

ข. เพราะชาวโลกใหการยอมรบ

ค. เพราะเปนวนท�พระพทธเจาเผยแผธรรมส�งสอนมนษย

ง. เพราะเปนศาสนาสากล

7. ในการถวายขาวพระพทธ ควรปฏบตเชนไร

ก. กราบ 3 คร� งแลวยกประเคน

ข. กราบ 3 คร� ง กลาวคาบชา แลวยกประเคน

ค. กลาวคาบชา แลวยกประเคน

ง. ประนมมอ กลาวคาบชา แลวยกประเคน

8. ประเทศไทย จดพธมาฆบชาเปนคร� งในสมยรชกาลใด

ก. รชกาลท� 1

ข. รชกาลท� 2

ค. รชกาลท� 3

ง. รชกาลท� 4

9. ประเทศไทยมการเฉลมฉลองวนวสาขบชา ต�งแตสมยใด

ก. สมยกรงสโขทย

ข. สมยกรงศรอยธยา

ค. สมยกรงธนบร

ง. สมยกรงรตนโกสนทร

10. การนมนตพระสงฆมาประกอบพธ ขอใดไมควรทา

ก. นมนตพระสงฆดวยตนเอง

ข. นมนตทางโทรศพท

ค. นมนตดวยวาจา

ง. ใหผอ�นนมนตให

เอกสารประกอบการเรยน วชาศาสนา ศลธรรม และจรยธรรม ส33201 (เพ�มเตม)

5

11. ขอใดเปนการสรปเก�ยวกบวนสาคญทางพระพทธศาสนาท�มตอสงคมไทย ไดเหมาะสมท�สด

ก. เปนรากฐานประเพณพธกรรมของไทย

ข. ทาใหมเวลาปฏบตศาสนกจ

ค. ชวยสรางความสงบสขใหสงคม

ง. ชวยลด เลก ละ อบายมข

12. ควรกรวดน�าตอนใด

ก. เม�อถวายภตตาหารแดพระสงฆ

ข. เม�อพระสงฆกลาวคาข�นตนดวยคาวา สพพ…

ค. เม�อพระสงฆกลาวคาข�นตนดวยคาวา ยถา…

ง. เม�อพระสงฆเสรจพธกลาวคาใหพร

13. การต�งโตะหมบชาควรต�งดานใดของพระสงฆองคประธาน

ก. ดานขวา

ข. ดานซาย

ค. ดานขาวหรอซายกได

ง. ดานใดกไดข�นอยกบสถานท�

14. ระหวางท�พระสงฆกาลงฉนภตตาหาร เจาภาพควรปฏบตเชนไร จงจะถอวาเหมาะสม

ก. ชวนทานสนทนาธรรม

ข. ซกถามถงรสชาตของอาหาร

ค. ดแลปรนนบตทาน

ง. ปองกนผอ�นรบกวน

15. ถาทานจะทาการนมนตพระไปในงานอวมงคล ทานควรนมนตพระก�รป จงจะสอดคลองกบ

ธรรมเนยมนยม

ก. จานวนค� เชน 7 หรอ 9 รป

ข. จานวนค เชน 8 หรอ 10 รป

ค. จานวนค� หรอจานวนคกได

ง. ไมจากดจานวน

เอกสารประกอบการเรยน วชาศาสนา ศลธรรม และจรยธรรม ส33201 (เพ�มเตม)

6

วนสาคญทางพระพทธศาสนา

วนสาคญในพระพทธศาสนา เปนวนท�มเหตการณท�สาคญ อนเน�องดวยพระรตนตรย คอ

พระพทธเจา พระธรรมคาส�งสอนของพระพทธเจา และพระสงฆสาวกของพระพทธเจา เหตการณ

ท�สาคญดงกลาว เปนประโยชนเก�อกลแกพทธศาสนกชนทกหมเหลา คอบรษทส�อนไดแก ภกษ

ภกษณ อบาสก และอบาสกา ใหนอมราลกถงคณของพระรตนตรยในหลกท�สาคญ เพ�อนาไป

ประพฤตปฏบต เพ�อจรรโลงใหพระพทธศาสนา ดารงคงอยสถตสถาพร เปนคณประโยชนอนย�งใหญแกตนเอง

และแกสตวโลกท�งปวง ซ� งมใชจากดอยเพยงมนษยชาตเทาน�น

ท�มาของภาพ http://www.chomthai.com/forum/view.php?qID=1710 (เขาถงเม�อ 29 มนาคม 2548)

ประวตวนสาคญทางพระพทธศาสนา

วนวสาขบชา

ความหมาย

คาวา “วสาขบชา” หมายถงการบชาในวนเพญเดอน 6 วสาขบชา ยอมาจาก “วสาขปรณมบชา”

แปลวา “การบชาในวนเพญเดอนวสาขะ” ถาปใดมอธกมาส คอ มเดอน 8 สองหน กเล�อนไปเปน

กลางเดอน 7

วนสาคญในพระพทธศาสนา เปนวนท�มเหตการณท�สาคญ อนเน�องดวยพระรตนตรย

เอกสารประกอบการเรยน วชาศาสนา ศลธรรม และจรยธรรม ส33201 (เพ�มเตม)

7

ความสาคญ

ความสาคญ วนวสาขบชา เปนวนสาคญย�งทางพระพทธศาสนา เพราะเปนวนท�พระพทธเจา

ประสต คอเกด ไดตรสร คอสาเรจ ไดปรนพพาน คอ ดบ เกดข�นตรงกนท�ง 3 คราวคอ

1. เม�อเจาชายสทธตถะ ประสตท�พระราชอทยานลมพนวน ระหวางกรงกบลพสดกบเทวทหะ เม�อ

วนข�น 15 ค�า เดอน 6 ป กอนพทธศกราช 80 ป

2. เม�อเจาชายสทธตถะตรสร เปนพระพทธเจาเม�อพระชนมาย 35 พรรษา ณ ใตรมไมศรมหาโพธ�

ฝ�งแมน�าเนรญชรา ตาบลอรเวลาเสนานคม ในตอนเชามดวนพธ ข�น 15 ค�า เดอน 6 ประกา กอน

พทธศกราช 45 ป หลงจากออกผนวชได 6 ป ปจจบนสถานท�ตรสรแหงน� เรยกวา พทธคยา เปน

ตาบลหน�งของเมองคยา แหงรฐพหารของอนเดย

3. หลงจากตรสรแลว ไดประกาศพระศาสนา และโปรดเวไนยสตว 45 ป พระชนมายได 80 พรรษา

กเสดจดบขนธปรนพพาน เม�อวนองคาร ข�น 15 ค�า เดอน 6 ปมะเสง ณ สาลวโนทยาน ของมลลกษตรย

เมองกสนารา แควนมลละ (ปจจบนอยในเมอง กสนคระ) แควนอตตรประเทศ ประเทศอนเดย

ท�มาของภาพ http://www.dhammajak.net/board/viewtopic.php?t=15904 (เขาถงเม�อ 29 มนาคม 2548)

นบวาเปนเร�องท�นาอศจรรยย�ง ท�เหตการณท�ง 3 เก�ยวกบวถชวตของพระสมมาสมพทธเจา

ซ� งมชวงระยะเวลาหางกนนบเวลาหลายสบป บงเอญเกดข�นในวนเพญเดอน 6 ดงน�นเม�อถงวนสาคญ

เชนน� ชาวพทธท�งคฤหสถ และบรรพชตไดพรอมใจกนประกอบพธบชาพระพทธองคเปนการพเศษ

เพ�อนอมราลกถงพระกรณาธคณ พระปญญาธคณ และพระบรสทธคณ ของพระองคทาน ผเปนดวงประทป

ของโลก

เอกสารประกอบการเรยน วชาศาสนา ศลธรรม และจรยธรรม ส33201 (เพ�มเตม)

8

เหตการณสาคญเกดข�น 3 ประการ ในวนวสาขบชา

ประสต

เปนวนประสตของเจาชายสทธตถะ ณ ลมพนสถาน เม�อวนเพญเดอน 6 ตรงกบวนศกรข�น

15 ค�า ปจอ กอนพทธศกราช 80 ป เม�อพระนางสรมหามายา พระมเหสของพระเจาสทโธทนะ แหง

กรงกบลพสด ทรงพระครรภแกจวนจะประสต พระนางไดรบพระบรมราชานญาต จากพระสวาม

ใหแปรพระราชฐานไปประทบ ณ กรงเทวทหะ ซ� ง

เปนพระนครเดมของพระนาง เพ�อประสตในตระกลของ

พระนางตามประเพณนยมในสมยน�น ขณะเสดจ

แวะพกผอนพระอรยาบถใตตนสาละ ณ สวนลมพนวน

พระนางกไดประสตพระโอรส ณ ใตตนสาละน�น

คร�นพระกมารประสตได 5 วน กไดรบการถวาย

พระนามวา “สทธตถะ” ซ� งตอมาพระองคไดออกบวช

จนบรรลอนตตรสมมาสมโพธญาณ สาเรจเปน

พระอรหนตสมมาสมพทธเจา จงถอวาวนน� เปน

วนประสตของพระพทธเจา

ตรสร

เปนวนท�พระพทธเจาตรสร อนตตรสมโพธญาณ ณ รมพระศรมหาโพธบลลงก รมฝ�งแมน�า

เนรญชรา ตาบลอรเวลาเสนานคม เม�อวนเพญเดอน 6 กอนพทธศกราช 45 ป การตรสอรยสจ 4 คอ

ของจรงอนประเสรฐ 4 ประการ ของพระพทธเจา เปนการตรสรอนยอดเย�ยม ไมมผเสมอเหมอน

วนตรสของพระพทธเจา จงจดเปนวนสาคญ เพราะเปนวนท�ใหเกดมพระพทธเจาข�นในโลกชาว

พทธท�วไป จงเรยกวนวสาขบชาวา วนพระพทธ(เจา) อนมประวตวา พระมหาบรษทรงบาเพญเพยร

ตอไป ท�ใตตนพระศรมหาโพธ� น�น ทรงเร�มบาเพญสมาธใหเกดในพระทย เรยกวาการเขา “ฌาน”

เพ�อใหบรรล “ญาณ” จนเวลาผานไปจนถง

ยามตน : ทรงบรรล “ปพเพนวาสานตญาณ” คอทรงระลกชาตในอดตท�งของตนเองและผอ�น

ยามสอง : ทรงบรรล “จตปปาตญาณ” คอการรแจงการเกดและดบของสรรพสตวท�งหลาย

ท�มาของภาพ http://www.watthaprajareanpot.com/main/v_visakabucha.php (เขาถงเม�อ 29 มนาคม 2548)

พระพทธองคประสต ณ ลมพนสถาน

เอกสารประกอบการเรยน วชาศาสนา ศลธรรม และจรยธรรม ส33201 (เพ�มเตม)

9

ยามสาม : ทรงบรรล “อาสวกขญาณ” คอรวธกาจดกเลสดวย อรยสจส� ( ทกข สมทย นโรธ

มรรค ) ไดตรสรเปนพระสมมาสมพทธเจา ในคนวนเพญเดอน 6 ซ� งขณะน�น พระพทธองคม

พระชนมายได 35 พรรษา

ธรรมะท�พระพทธองคทรงตรสร อรยสจ 4 หรอ ความจรงอนประเสรฐ 4 ประการ ไดแก

1. ทกข คอ ความลาบาก ความไมสบายกายไมสบายใจ

2. สมทย คอ เหตท�ทาใหเกดทกข

3. นโรธ คอ ความดบทกข และ

4. มรรค คอ ขอปฏบตใหถงความดบแหงทกข

ท�ง 4 ขอน� ถอเปนสจธรรม เรยกวา อรยสจ เพราะเปนส�งท�พระอรยเจาทรงคนพบ เปนสจธรรม

ช�นสง ประเสรฐกวาสจธรรมสามญท�วไป

พระพทธเจาตรสร อนตตรสมโพธญาณ ณ รมพระศรมหาโพธบลลงก รมฝ�งแมน�าเนรญชรา

ตาบลอรเวลาเสนานคม เม�อวนเพญเดอน 6 ปจจบนคอท�ต�งของพทธคยา

จงหวดคยา รฐพหาร ประเทศอนเดย

ท�มาของภาพ http://www.oknation.net/blog/print.php?id=257596 (เขาถงเม�อ 29 มนาคม 2548)

เอกสารประกอบการเรยน วชาศาสนา ศลธรรม และจรยธรรม ส33201 (เพ�มเตม)

10

ปรนพพาน

เปนวนปรนพพานของพระสมมาสมพทธเจา ณ รมไมรง (ตนสาละ) ค ในสาลวโนทยาน

ของมลลกษตรย ใกลเมองกสนารา เม�อวนเพญเดอน 6 กอนพทธศกราช 1 ป วนท�พระพทธเจาเสดจ

เขาสปรนพพาน (ดบสงขารไมกลบมาเกดสรางชาต สรางภพอกตอไป) การปรนพพานของพระพทธเจา

กถอเปนวนสาคญของชาวพทธท�วโลกเพราะชาวพทธท�วโลกไดสญเสยดวงประทปของโลก เปน

การสญเสยคร� งย�งใหญและคร� งสาคญชาวพทธท�วไปมความเศราสลดเสยใจและอาลยสดจะพรรณนา

อนมประวตวาเม�อพระพทธองคไดตรสรและแสดงธรรมมาเปนเวลานานถง 45 ป ซ� งมพระชนมาย

ได 80 พรรษา ไดประทบจาพรรษา ณ เวฬคาม ใกลเมองเวสาล แควนวชช ในระหวางน�นทรง

ประชวรอยางหนก คร�นเม�อถงวนเพญเดอน 6 พระพทธองคกบพระภกษสงฆท�งหลาย กไปรบ

ภตตาหารบณฑบาตท�บานนายจนทะ ตามคากราบทลนมนต พระองคเสวยสกรมททวะท�นายจนทะ

ต�งใจทาถวาย กเกดอาพาธลง แตทรงอดกล�นมง

เสดจไปยงเมองกสนารา ประทบ ณ ปาสาละ

เพ�อเสดจดบขนธปรนพพาน ในราตรน�น ไดม

ปรพาชกผหน�ง ช�อสภททะขอเขาเฝา และได

อปสมบทเปนพระพทธสาวกองคสดทาย เม�อถง

ยามสดทายของคนน�น พระพทธองคกทรง

ประทานปจฉมโอวาทวา “ดกอนภกษท�งหลาย

อนวาสงขารท�งหลายยอมมความเส�อมสลายไป

เปนธรรมดา ทานท�งหลายจงยงกจท�งปวงอนเปน

ประโยชนของตนและประโยชนของผอ�นให

บรบรณดวยความไมประมาทเถด” หลงจากน�นก

เสดจเขาดบขนธปรนพพาน ในราตรเพญเดอน 6

น�น ท�มาของภาพ http://larndham.net/index.php?

showtopic=30502&st=710 (เขาถงเม�อ 29 มนาคม 2548)

สถานท�ต�งพระศพพระพทธองคเปนเวลา 7 วน

เพ�อพทธบรษทท�งหลายไดถวายสกการะ

ณ เมองกสนารา

ท�มาของภาพ http://larndham.net/index.php?showtopic=3

3532&st=368 (เขาถงเม�อ 29 มนาคม 2548)

ปรนพพาน

เอกสารประกอบการเรยน วชาศาสนา ศลธรรม และจรยธรรม ส33201 (เพ�มเตม)

11

มกฎพนธนเจดย สถานท�ถวายพระเพลงพระบรมสรระ เมองกสนารา

ท�มาของภาพ http://larndham.net/index.php?showtopic=33532&st=368 (เขาถงเม�อ 29 มนาคม 2548)

ประวตความเปนมาของวนวสาขบชาในประเทศไทย

วนวสาขบชาน� ปรากฏตามหลกฐานวา ไดมมาต�งแตคร� งกรงสโขทยเปนราชธาน ซ�งสนนษฐานวา

คงจะไดแบบอยางมาจากลงกา กลาวคอ เม�อประมาณ พ.ศ. 420 พระเจาภาตกราช กษตรยแหง

กรงลงกา ไดประกอบพธวสาขบชาอยางมโหฬาร เพ�อถวายเปนพทธบชา กษตรยลงกาในรชกาล

ตอ ๆ มา กทรงดาเนนรอยตาม แมปจจบนกยงถอปฏบตอย

สมยสโขทยน�น ประเทศไทยกบประเทศลงกา มความสมพนธดานพระพทธศาสนาใกลชด

กนมากเพราะพระสงฆชาวลงกา ไดเดนทางเขามาเผยแพรพระพทธศาสนา และเช�อวาไดนาการประกอบ

พธวสาขบชามาปฏบตในประเทศไทยดวย

ในหนงสอนางนพมาศไดกลาวบรรยากาศการประกอบพธวสาขบชาสมยสโขทยไว พอสรป

ใจความไดวา “เม�อถงวนวสาขบชา พระเจาแผนดน ขาราชบรพาร ท�งฝายหนา และฝายใน ตลอดท�ง

ประชาชนชาวสโขทยท�วทก หมบานทกตาบล ตางชวยกนทาความสะอาด ประดบตกแตงพระนครสโขทย

เปนการพเศษ ดวยดอกไมของหอม จดประทปโคมไฟแลดสวางไสวไปท�วพระนคร เปนการอทศ

บชาพระรตนตรย เปนเวลา 3 วน 3 คน พระมหากษตรย และบรมวงศานวงศ กทรงศล และทรงบาเพญ

พระราชกศลตางๆ คร�นตกเวลาเยน กเสดจพระราช ดาเนน พรอมดวยพระบรมวงศานวงศ และ

นางสนองพระโอษฐตลอดจนขาราชการท�งฝายหนา และฝายในไปยงพระอารามหลวง เพ�อทรงเวยนเทยน

รอบพระประธาน”

เอกสารประกอบการเรยน วชาศาสนา ศลธรรม และจรยธรรม ส33201 (เพ�มเตม)

12

สวนชาวสโขทยชวนกนรกษาศล ฟงธรรมเทศนา ถวายสลากภต ถวายสงฆทาน ถวายอาหาร

บณฑบาต แดพระภกษ สามเณรบรจาคทรพยแจกเปนทานแกคนยากจน คนกาพรา คนอนาถา

คนแก คนพการ บางพวกกชวนกนสละทรพย ปลอยสตว 4 เทา 2 เทา และเตา ปลา เพ�อชวตสตว

ใหเปนอสระ โดยเช�อวาจะทาใหคนอาย ยนยาวตอไป

บรเวณวดมหาธาต อทยานประวตศาสตร จงหวดสโขทย ท�มาของภาพ http://www.thai-tour.com/wb/view_topic.php?id_topic=475 (เขาถงเม�อ 29 มนาคม 2548)

ในสมยอยธยา สมยธนบร และสมยรตนโกสนทรตอนตน ดวยอานาจอทธพลของศาสนาพราหมณ

เขาครอบงาประชาชนคนไทย และมอทธพลสงกวาอานาจของพระพทธศาสนา จงไมปรากฏหลกฐานวา

ไดมการประกอบพธบชาในวนวสาขบชา จนมาถงรชสมยพระบาทสมเดจพระพทธเลศหลานภาลย

รชกาลท� 2 แหงกรงรตนโกสนทร (พ.ศ. 2360) ทรงดารกบสมเดจพระสงฆราช (ม) สานกวดราชบรณะ

มพระราชประสงคจะใหฟ� นฟ การประกอบพระราชพธวนวสาขบชาข�นใหม โดยสมเดจพระสงฆราช

ถวายพระพรใหทรงทาข�น เปนคร� งแรกในวนข�น 14 ค�า 15 ค�า และวนแรม 1 ค�า เดอน 6 พ.ศ. 2360

และใหจดทาตามแบบอยางประเพณเดมทกประการ เพ�อม พระประสงคใหประชาชนประกอบ การ

บญการกศล เปนหนทางเจรญอาย และอยเยนเปนสขปราศจากทกขโศกโรคภย และอปทวนตรายตาง ๆ

โดยท�วหนากน

เอกสารประกอบการเรยน วชาศาสนา ศลธรรม และจรยธรรม ส33201 (เพ�มเตม)

13

ฉะน�น การประกอบพธในวนวสาขบชาในประเทศไทย จงไดร�อฟ� นใหมข�นอกคร� งหน�ง

ในรชสมยพระบาทสมเดจพระพทธเลศหลานภาลย รชกาลท� 2 และถอปฏบตมาจวบจนกระท�ง

ปจจบน

การจดงานเฉลมฉลองในวนวสาขบชาท�ย�งใหญกวาทกยคทกสมย คงไดแกการจดงาน

เฉลมฉลอง วนวสาขบชา พ.ศ. 2500 ซ� งทางราชการเรยกวางาน “ฉลอง 25 พทธศตวรรษ” ต�งแต

วนท� 12 ถง 18 พฤษภาคม รวม 7 วน ไดจดงานสวนใหญข�นท�ทองสนามหลวง สวนสถานท�ราชการ

และวดอารามตางๆ ประดบธงทวและโคมไฟสวางไสวไปท�วพระ ราชอาณาจกร ประชาชนถอศล 5

หรอศล 8 ตามศรทธาตลอดเวลา 7 วน มการอปสมบทพระภกษสงฆรวม 2,500 รป ประชาชน

งดการฆาสตว และงดการด�มสรา ต�งแตวนท� 12 ถง 14 พฤษภาคม รวม 3 วน มการกอสรางพทธมณฑล

จดภตตาหารเล�ยงพระภกษสงฆวนละ 2,500 รป ต�งโรงทานเล�ยงอาหารแกประชาชน วนละ 200,000 คน

เปนเวลา 3 วน ออกกฎหมาย สงวนสตวปาในบรเวณน�น รวมถงการฆาสตว และจบสตวในบรเวณวด

และหนาวดดวย และไดมการปฏบตธรรมอนย�งใหญ อยางพรอมเพรยงกน เปนกรณพเศษ ในวนวสาขบชา

ปน�นดวย

พทธมณฑล จงหวดนครปฐม ท�มาของภาพ http://andaman-amulet.blogspot.com/2009/02/blog-post_06.html (เขาถงเม�อ 29 มนาคม 2548)

องคการสหประชาชาตกาหนดให

วนวสาขบชา เปนวนสาคญของโลก

เอกสารประกอบการเรยน วชาศาสนา ศลธรรม และจรยธรรม ส33201 (เพ�มเตม)

14

หลกธรรมสาคญท�ควรนามาปฏบต

อรยสจ 4

อรยสจ 4 คอ ความจรงอนประเสรฐ หมายถงความจรงของชวตท�ไมผนแปร เกดมไดแกทกคน

ม 4 ประการ คอ

1. ทกข ไดแกปญหาของชวตพระพทธเจาทรงแสดงไว กเพ�อใหทราบวามนษยทกคนมทกข

เหมอนกน ท�งทกขข�นพ�นฐาน และทกขเก�ยวกบการดาเนนชวตประจาวน ทกขข�นพ�นฐานคอทกข

ท�เกดจาก การเกด การแก และการตาย สวนทกขท�เก�ยวกบการดาเนนชวตประจาวน คอทกขท�เกด

จากการพลดพรากจากส�งท�รก ทกขท�เกดจากการประสบกนส�งท�ไมเปนท�รก ทกขท�เกดจากไมได

ต�งใจปรารถนา รวมท�งทกขท�เก�ยวกบการดาเนนชวตดานตาง ๆ อาทความ ยากจน

2. สมทย คอ เหตแหงปญหาพระพทธเจาทรงแสดงไวกเพ�อใหทราบวา ทกขท�งหมดซ�งเปนปญหา

ของชวตลวนมเหตใหเกดเหตน�น คอ ตณหา อนไดแกความอยากไดตาง ๆ ซ� งประกอบไปดวยความยดม�น

3. นโรธ คอ การแกปญหาได พระพทธเจาทรงแสดงไวกเพ�อใหทราบวา ทกขคอปญหาของชวต

ท�งหมดท�สามารถแกไข ไดน�นตองแกไขตามทางหรอวธแก 8 ประการ

4. มรรค การปฏบตเพ�อจากดทกข เพ�อหลดพนจากทกข การปฏบตเพ�อแกปญหา เพ�อบรรลเปาหมาย

การแกปญหาท�ตองการ

กจกรรมวนวสาขบชา ท�มาของภาพ http://krunittaya.nakhupat.ac.th/images/images-af1.jpg (เขาถงเม�อ 29 มนาคม 2548)

การปฏบตตนในวนวสาขบชา

1. อามสบชา การบชาดวยส�งของมดอกไม ธปเทยน เปนตน

2. ปฏบตบชา การบชาดวยการประพฤตปฏบตตามพระธรรมคาส�งสอนของพระพทธเจา

มความพรอมเพรยงกน ต�งตนชอบและไมประมาทขาดสตสมปชญญะใหเปนไปดวยดในวนสาคญ

ทาบญตกบาตร ไปวด สมาทานศล รกษาศล ฟงเทศนฟงธรรม ทาวตรสวดมนต ถวายภตตาหารเชา

เพล แดพระสงฆ ปลอยนกปลอยปลา และเวยนเทยน

เอกสารประกอบการเรยน วชาศาสนา ศลธรรม และจรยธรรม ส33201 (เพ�มเตม)

15

วชา ศาสนา ศลธรรม และจรยธรรม กจกรรมท� 1

ช�นมธยมศกษาปท� 3

รหสวชา ส33201 หนวยการเรยนรท� 6

เร�อง วนวสาขบชา

ช�อ..........................................................................เลขท�...............ช�น...............

คาช�แจง ใหนกเรยนตอบคาถามตอไปน� (10 คะแนน)

1. วนสาคญทางพระพทธศาสนาคอวนสาคญท�เก�ยวของกบอะไรบาง

.............................................................................................................................................................

2. วนสาคญทางพระพทธศาสนา ไดแก

.............................................................................................................................................................

.............................................................................................................................................................

3. วนวสาขบชาตรงกบวนใด มความสาคญอยางไร

.............................................................................................................................................................

4. วนวสาขบชาในประเทศไทยเร�มตนข�นในสมยใด

.............................................................................................................................................................

5. ประเทศไทยประกาศใหวนวสาขบชาเปนพระราชพธข�นในสมยใด

.............................................................................................................................................................

6. ชาวพทธควรปฏบตกจกรรมใดบางในวนวสาขบชา

.............................................................................................................................................................

.............................................................................................................................................................

7. หากนกเรยนไดปฏบตตามกจกรรมในขอ 5 จะเกดผลตอนกเรยนและสงคมอยางไร

.............................................................................................................................................................

.............................................................................................................................................................

8. ธรรมเทศนาท�มกใชเทศนในวนวสาขบชาคอเร�องใด

.............................................................................................................................................................

9. นกเรยนสามารถใชหลกธรรม ความกตญ� ตอผใดไดบาง............................................................

.............................................................................................................................................................

10. ในฐานะท�เปนชาวพทธเราสามารถแสดงถงความรคณของพระพทธเจาไดอยางไรบาง

.............................................................................................................................................................

.............................................................................................................................................................