เอกสารประกอบการเรยน วชาศาสนา ศลธรรม และจรยธรรม ส33201 (เพ�มเตม)
1
วนสาคญทางพระพทธศาสนาเปนวนสาคญท�พทธศาสนกชนท�วโลกพรอมเพรยงกนทาพธ
ดวยการบชา เพ�อระลกถงคณพระรตนตรย เพราะเม�อวาระวนสาคญทางพระพทธศาสนาเวยน
มาถง จะมการบชาดวยเคร�องสกการะ และมการเวยนเทยน ทาบญ รกษาศลอโบสถ ปฏบตตน
ตามหลกธรรมในวนสาคญแตละวน ศาสนพธเปนพธกรรมทางพระพทธศาสนาท�ชาวพทธตอง
ปฏบต เพราะการดาเนนชวตของพทธบรษทท�จะรกษาสบทอดพระพทธศาสนาไวได นอกเหนอ
จากการเรยนรถงหลกธรรมแลว จะตองนามาประยกตใชในชวตประจาวนดวย โดยวธการ
ประกอบพธกรรมในโอกาสตาง ๆ ท�เหมาะสมแกตนเองและสงคม
1. สามารถอธบายเก�ยวกบประวตวนสาคญทางพระพทธศาสนาในประเทศไทยได
2. สามารถอธบายประวตและความสาคญของวนสาคญทางพระพทธศาสนา ไดแก
วนวสาขบชาในฐานะเปนวนสาคญสากลได
3. สามารถอธบายถงหลกปฏบตตน การฟงพระธรรมเทศนา การแตงกายในการประกอบศาสนพธท�วด
การงดเวนอบายมข การประพฤตวรต ในวนธรรมสวนะและเทศกาลสาคญได
4. สามารถปฏบตตามระเบยบศาสนพธเน�องในพธทาบญ งานมงคลและอวมงคล และการปฏบต
เน�องในการนมนตพระภกษ การเตรยมท�ต�งพระพทธรปและเคร�องบชา การวงดายสายสญจน
การปลาดอาสนะ การเตรยมเคร�องรบรอง และการจดธปเทยนได
5. สามารถอธบายขอปฏบตในวนเล�ยงพระ การถวายขาวพระพทธ การถวายไทยธรรม
และการกรวดน�าได
จดประสงคการเรยนร
สาระสาคญ
เอกสารประกอบการเรยน วชาศาสนา ศลธรรม และจรยธรรม ส33201 (เพ�มเตม)
2
1. ศกษาจดประสงคการเรยนรใหเขาใจ
2. ทาแบบทดสอบกอนเรยนจานวน 15 ขอ เพ�อตรวจสอบความรพ�นฐานของนกเรยน
3. ศกษาเน�อหาทกหนาตามลาดบ
4. ทากจกรรมลงในกระดาษคาตอบ
5. ตรวจคาตอบจากแบบเฉลยคาตอบในภาคผนวก ขอใดท�นกเรยนตอบผดใหยอนกลบไป
ศกษาเน�อหาอกคร� ง แลวตอบคาถามใหม
6. เม�อศกษาเน�อหาและตอบคาถามครบทกกจกรรมแลว ใหนกเรยนทาแบบทดสอบหลงเรยน
จานวน 15 ขอ
7. ตรวจคาตอบแบบทดสอบกอนเรยนและแบบทดสอบหลงเรยนในภาคผนวก
8. นาคะแนนทดสอบกอนเรยนและทดสอบหลงเรยนมาเปรยบเทยบกน เพ�อตรวจสอบการ
พฒนา
คาแนะนาในการใชเอกสารประกอบการเรยน
เอกสารประกอบการเรยน วชาศาสนา ศลธรรม และจรยธรรม ส33201 (เพ�มเตม)
3
วชา ศาสนา ศลธรรม และจรยธรรม แบบทดสอบกอนเรยน
ช�นมธยมศกษาปท� 3
รหสวชา ส33201 หนวยการเรยนรท� 6
เร�อง วนสาคญทางพระพทธศาสนา และศาสนพธ
คาช�แจง ใหนกเรยนเลอกคาตอบท�ถกท�สดเพยงคาตอบเดยว แลวทาเคร�องหมายกากบาท
ลงในกระดาษคาตอบ
1. วนท�พระพทธเจาทรงแสดงธรรมเปนคร� งแรก ตรงกบวนใด
ก. วนมาฆบชา
ข. วนวสาขบชา
ค. วนอฏฐมบชา
ง. วนอาสาฬหบชา
2. นกเรยนคดวาเหตการณใดสาคญท�สดในวนจาตรงคสนนบาต
ก. วนน�นเปนวนท�พระจนทรเตมดวง
ข. วนน�นพระพทธเจาทรงแสดงโอวาทปาตโมกข
ค. พระภกษท�มาประชมลวนเปนพระอรหนตท�งส�น
ง. พระภกษท�มาประชมลวนเปนเอหภกขอปสมปทา
3. วนสาคญทางพระพทธศาสนาวนใดมการจดพธเฉพาะในบางวด และไมมการเวยนเทยน
ก. วนมาฆบชา
ข. วนอฏฐมบชา
ค. วนวสาขบชา
ง. วนอาสาฬหบชา
4. ในวนสาคญทางพระพทธศาสนา เราคดปฏบตตนเชนไร มากท�สด
ก. หดน�งวปสสนา
ข. ประกอบศาสนกจ
ค. ไปทากจกรรมท�วด
ง. ละเวนการทาช�ว
เอกสารประกอบการเรยน วชาศาสนา ศลธรรม และจรยธรรม ส33201 (เพ�มเตม)
4
5. เหตใดจงกาหนดใหมการเวยนเทยนในวนสาคญทางพระพทธศาสนา
ก. เพ�อแสดงออกถงความเคารพ
ข. เพ�อรกษาขนบธรรมเนยมประเพณ
ค. เพ�อทาตามความนยมท�ปฏบตตอ ๆ กนมา
ง. เพ�อนอมราลกถงพระคณของพระรตนตรย
6. เหตใดวนวสาขบชา จงไดรบการยกยองวาเปนวนสาคญสากลของโลก
ก. เพราะชาวพทธมท�วโลก
ข. เพราะชาวโลกใหการยอมรบ
ค. เพราะเปนวนท�พระพทธเจาเผยแผธรรมส�งสอนมนษย
ง. เพราะเปนศาสนาสากล
7. ในการถวายขาวพระพทธ ควรปฏบตเชนไร
ก. กราบ 3 คร� งแลวยกประเคน
ข. กราบ 3 คร� ง กลาวคาบชา แลวยกประเคน
ค. กลาวคาบชา แลวยกประเคน
ง. ประนมมอ กลาวคาบชา แลวยกประเคน
8. ประเทศไทย จดพธมาฆบชาเปนคร� งในสมยรชกาลใด
ก. รชกาลท� 1
ข. รชกาลท� 2
ค. รชกาลท� 3
ง. รชกาลท� 4
9. ประเทศไทยมการเฉลมฉลองวนวสาขบชา ต�งแตสมยใด
ก. สมยกรงสโขทย
ข. สมยกรงศรอยธยา
ค. สมยกรงธนบร
ง. สมยกรงรตนโกสนทร
10. การนมนตพระสงฆมาประกอบพธ ขอใดไมควรทา
ก. นมนตพระสงฆดวยตนเอง
ข. นมนตทางโทรศพท
ค. นมนตดวยวาจา
ง. ใหผอ�นนมนตให
เอกสารประกอบการเรยน วชาศาสนา ศลธรรม และจรยธรรม ส33201 (เพ�มเตม)
5
11. ขอใดเปนการสรปเก�ยวกบวนสาคญทางพระพทธศาสนาท�มตอสงคมไทย ไดเหมาะสมท�สด
ก. เปนรากฐานประเพณพธกรรมของไทย
ข. ทาใหมเวลาปฏบตศาสนกจ
ค. ชวยสรางความสงบสขใหสงคม
ง. ชวยลด เลก ละ อบายมข
12. ควรกรวดน�าตอนใด
ก. เม�อถวายภตตาหารแดพระสงฆ
ข. เม�อพระสงฆกลาวคาข�นตนดวยคาวา สพพ…
ค. เม�อพระสงฆกลาวคาข�นตนดวยคาวา ยถา…
ง. เม�อพระสงฆเสรจพธกลาวคาใหพร
13. การต�งโตะหมบชาควรต�งดานใดของพระสงฆองคประธาน
ก. ดานขวา
ข. ดานซาย
ค. ดานขาวหรอซายกได
ง. ดานใดกไดข�นอยกบสถานท�
14. ระหวางท�พระสงฆกาลงฉนภตตาหาร เจาภาพควรปฏบตเชนไร จงจะถอวาเหมาะสม
ก. ชวนทานสนทนาธรรม
ข. ซกถามถงรสชาตของอาหาร
ค. ดแลปรนนบตทาน
ง. ปองกนผอ�นรบกวน
15. ถาทานจะทาการนมนตพระไปในงานอวมงคล ทานควรนมนตพระก�รป จงจะสอดคลองกบ
ธรรมเนยมนยม
ก. จานวนค� เชน 7 หรอ 9 รป
ข. จานวนค เชน 8 หรอ 10 รป
ค. จานวนค� หรอจานวนคกได
ง. ไมจากดจานวน
เอกสารประกอบการเรยน วชาศาสนา ศลธรรม และจรยธรรม ส33201 (เพ�มเตม)
6
วนสาคญทางพระพทธศาสนา
วนสาคญในพระพทธศาสนา เปนวนท�มเหตการณท�สาคญ อนเน�องดวยพระรตนตรย คอ
พระพทธเจา พระธรรมคาส�งสอนของพระพทธเจา และพระสงฆสาวกของพระพทธเจา เหตการณ
ท�สาคญดงกลาว เปนประโยชนเก�อกลแกพทธศาสนกชนทกหมเหลา คอบรษทส�อนไดแก ภกษ
ภกษณ อบาสก และอบาสกา ใหนอมราลกถงคณของพระรตนตรยในหลกท�สาคญ เพ�อนาไป
ประพฤตปฏบต เพ�อจรรโลงใหพระพทธศาสนา ดารงคงอยสถตสถาพร เปนคณประโยชนอนย�งใหญแกตนเอง
และแกสตวโลกท�งปวง ซ� งมใชจากดอยเพยงมนษยชาตเทาน�น
ท�มาของภาพ http://www.chomthai.com/forum/view.php?qID=1710 (เขาถงเม�อ 29 มนาคม 2548)
ประวตวนสาคญทางพระพทธศาสนา
วนวสาขบชา
ความหมาย
คาวา “วสาขบชา” หมายถงการบชาในวนเพญเดอน 6 วสาขบชา ยอมาจาก “วสาขปรณมบชา”
แปลวา “การบชาในวนเพญเดอนวสาขะ” ถาปใดมอธกมาส คอ มเดอน 8 สองหน กเล�อนไปเปน
กลางเดอน 7
วนสาคญในพระพทธศาสนา เปนวนท�มเหตการณท�สาคญ อนเน�องดวยพระรตนตรย
เอกสารประกอบการเรยน วชาศาสนา ศลธรรม และจรยธรรม ส33201 (เพ�มเตม)
7
ความสาคญ
ความสาคญ วนวสาขบชา เปนวนสาคญย�งทางพระพทธศาสนา เพราะเปนวนท�พระพทธเจา
ประสต คอเกด ไดตรสร คอสาเรจ ไดปรนพพาน คอ ดบ เกดข�นตรงกนท�ง 3 คราวคอ
1. เม�อเจาชายสทธตถะ ประสตท�พระราชอทยานลมพนวน ระหวางกรงกบลพสดกบเทวทหะ เม�อ
วนข�น 15 ค�า เดอน 6 ป กอนพทธศกราช 80 ป
2. เม�อเจาชายสทธตถะตรสร เปนพระพทธเจาเม�อพระชนมาย 35 พรรษา ณ ใตรมไมศรมหาโพธ�
ฝ�งแมน�าเนรญชรา ตาบลอรเวลาเสนานคม ในตอนเชามดวนพธ ข�น 15 ค�า เดอน 6 ประกา กอน
พทธศกราช 45 ป หลงจากออกผนวชได 6 ป ปจจบนสถานท�ตรสรแหงน� เรยกวา พทธคยา เปน
ตาบลหน�งของเมองคยา แหงรฐพหารของอนเดย
3. หลงจากตรสรแลว ไดประกาศพระศาสนา และโปรดเวไนยสตว 45 ป พระชนมายได 80 พรรษา
กเสดจดบขนธปรนพพาน เม�อวนองคาร ข�น 15 ค�า เดอน 6 ปมะเสง ณ สาลวโนทยาน ของมลลกษตรย
เมองกสนารา แควนมลละ (ปจจบนอยในเมอง กสนคระ) แควนอตตรประเทศ ประเทศอนเดย
ท�มาของภาพ http://www.dhammajak.net/board/viewtopic.php?t=15904 (เขาถงเม�อ 29 มนาคม 2548)
นบวาเปนเร�องท�นาอศจรรยย�ง ท�เหตการณท�ง 3 เก�ยวกบวถชวตของพระสมมาสมพทธเจา
ซ� งมชวงระยะเวลาหางกนนบเวลาหลายสบป บงเอญเกดข�นในวนเพญเดอน 6 ดงน�นเม�อถงวนสาคญ
เชนน� ชาวพทธท�งคฤหสถ และบรรพชตไดพรอมใจกนประกอบพธบชาพระพทธองคเปนการพเศษ
เพ�อนอมราลกถงพระกรณาธคณ พระปญญาธคณ และพระบรสทธคณ ของพระองคทาน ผเปนดวงประทป
ของโลก
เอกสารประกอบการเรยน วชาศาสนา ศลธรรม และจรยธรรม ส33201 (เพ�มเตม)
8
เหตการณสาคญเกดข�น 3 ประการ ในวนวสาขบชา
ประสต
เปนวนประสตของเจาชายสทธตถะ ณ ลมพนสถาน เม�อวนเพญเดอน 6 ตรงกบวนศกรข�น
15 ค�า ปจอ กอนพทธศกราช 80 ป เม�อพระนางสรมหามายา พระมเหสของพระเจาสทโธทนะ แหง
กรงกบลพสด ทรงพระครรภแกจวนจะประสต พระนางไดรบพระบรมราชานญาต จากพระสวาม
ใหแปรพระราชฐานไปประทบ ณ กรงเทวทหะ ซ� ง
เปนพระนครเดมของพระนาง เพ�อประสตในตระกลของ
พระนางตามประเพณนยมในสมยน�น ขณะเสดจ
แวะพกผอนพระอรยาบถใตตนสาละ ณ สวนลมพนวน
พระนางกไดประสตพระโอรส ณ ใตตนสาละน�น
คร�นพระกมารประสตได 5 วน กไดรบการถวาย
พระนามวา “สทธตถะ” ซ� งตอมาพระองคไดออกบวช
จนบรรลอนตตรสมมาสมโพธญาณ สาเรจเปน
พระอรหนตสมมาสมพทธเจา จงถอวาวนน� เปน
วนประสตของพระพทธเจา
ตรสร
เปนวนท�พระพทธเจาตรสร อนตตรสมโพธญาณ ณ รมพระศรมหาโพธบลลงก รมฝ�งแมน�า
เนรญชรา ตาบลอรเวลาเสนานคม เม�อวนเพญเดอน 6 กอนพทธศกราช 45 ป การตรสอรยสจ 4 คอ
ของจรงอนประเสรฐ 4 ประการ ของพระพทธเจา เปนการตรสรอนยอดเย�ยม ไมมผเสมอเหมอน
วนตรสของพระพทธเจา จงจดเปนวนสาคญ เพราะเปนวนท�ใหเกดมพระพทธเจาข�นในโลกชาว
พทธท�วไป จงเรยกวนวสาขบชาวา วนพระพทธ(เจา) อนมประวตวา พระมหาบรษทรงบาเพญเพยร
ตอไป ท�ใตตนพระศรมหาโพธ� น�น ทรงเร�มบาเพญสมาธใหเกดในพระทย เรยกวาการเขา “ฌาน”
เพ�อใหบรรล “ญาณ” จนเวลาผานไปจนถง
ยามตน : ทรงบรรล “ปพเพนวาสานตญาณ” คอทรงระลกชาตในอดตท�งของตนเองและผอ�น
ยามสอง : ทรงบรรล “จตปปาตญาณ” คอการรแจงการเกดและดบของสรรพสตวท�งหลาย
ท�มาของภาพ http://www.watthaprajareanpot.com/main/v_visakabucha.php (เขาถงเม�อ 29 มนาคม 2548)
พระพทธองคประสต ณ ลมพนสถาน
เอกสารประกอบการเรยน วชาศาสนา ศลธรรม และจรยธรรม ส33201 (เพ�มเตม)
9
ยามสาม : ทรงบรรล “อาสวกขญาณ” คอรวธกาจดกเลสดวย อรยสจส� ( ทกข สมทย นโรธ
มรรค ) ไดตรสรเปนพระสมมาสมพทธเจา ในคนวนเพญเดอน 6 ซ� งขณะน�น พระพทธองคม
พระชนมายได 35 พรรษา
ธรรมะท�พระพทธองคทรงตรสร อรยสจ 4 หรอ ความจรงอนประเสรฐ 4 ประการ ไดแก
1. ทกข คอ ความลาบาก ความไมสบายกายไมสบายใจ
2. สมทย คอ เหตท�ทาใหเกดทกข
3. นโรธ คอ ความดบทกข และ
4. มรรค คอ ขอปฏบตใหถงความดบแหงทกข
ท�ง 4 ขอน� ถอเปนสจธรรม เรยกวา อรยสจ เพราะเปนส�งท�พระอรยเจาทรงคนพบ เปนสจธรรม
ช�นสง ประเสรฐกวาสจธรรมสามญท�วไป
พระพทธเจาตรสร อนตตรสมโพธญาณ ณ รมพระศรมหาโพธบลลงก รมฝ�งแมน�าเนรญชรา
ตาบลอรเวลาเสนานคม เม�อวนเพญเดอน 6 ปจจบนคอท�ต�งของพทธคยา
จงหวดคยา รฐพหาร ประเทศอนเดย
ท�มาของภาพ http://www.oknation.net/blog/print.php?id=257596 (เขาถงเม�อ 29 มนาคม 2548)
เอกสารประกอบการเรยน วชาศาสนา ศลธรรม และจรยธรรม ส33201 (เพ�มเตม)
10
ปรนพพาน
เปนวนปรนพพานของพระสมมาสมพทธเจา ณ รมไมรง (ตนสาละ) ค ในสาลวโนทยาน
ของมลลกษตรย ใกลเมองกสนารา เม�อวนเพญเดอน 6 กอนพทธศกราช 1 ป วนท�พระพทธเจาเสดจ
เขาสปรนพพาน (ดบสงขารไมกลบมาเกดสรางชาต สรางภพอกตอไป) การปรนพพานของพระพทธเจา
กถอเปนวนสาคญของชาวพทธท�วโลกเพราะชาวพทธท�วโลกไดสญเสยดวงประทปของโลก เปน
การสญเสยคร� งย�งใหญและคร� งสาคญชาวพทธท�วไปมความเศราสลดเสยใจและอาลยสดจะพรรณนา
อนมประวตวาเม�อพระพทธองคไดตรสรและแสดงธรรมมาเปนเวลานานถง 45 ป ซ� งมพระชนมาย
ได 80 พรรษา ไดประทบจาพรรษา ณ เวฬคาม ใกลเมองเวสาล แควนวชช ในระหวางน�นทรง
ประชวรอยางหนก คร�นเม�อถงวนเพญเดอน 6 พระพทธองคกบพระภกษสงฆท�งหลาย กไปรบ
ภตตาหารบณฑบาตท�บานนายจนทะ ตามคากราบทลนมนต พระองคเสวยสกรมททวะท�นายจนทะ
ต�งใจทาถวาย กเกดอาพาธลง แตทรงอดกล�นมง
เสดจไปยงเมองกสนารา ประทบ ณ ปาสาละ
เพ�อเสดจดบขนธปรนพพาน ในราตรน�น ไดม
ปรพาชกผหน�ง ช�อสภททะขอเขาเฝา และได
อปสมบทเปนพระพทธสาวกองคสดทาย เม�อถง
ยามสดทายของคนน�น พระพทธองคกทรง
ประทานปจฉมโอวาทวา “ดกอนภกษท�งหลาย
อนวาสงขารท�งหลายยอมมความเส�อมสลายไป
เปนธรรมดา ทานท�งหลายจงยงกจท�งปวงอนเปน
ประโยชนของตนและประโยชนของผอ�นให
บรบรณดวยความไมประมาทเถด” หลงจากน�นก
เสดจเขาดบขนธปรนพพาน ในราตรเพญเดอน 6
น�น ท�มาของภาพ http://larndham.net/index.php?
showtopic=30502&st=710 (เขาถงเม�อ 29 มนาคม 2548)
สถานท�ต�งพระศพพระพทธองคเปนเวลา 7 วน
เพ�อพทธบรษทท�งหลายไดถวายสกการะ
ณ เมองกสนารา
ท�มาของภาพ http://larndham.net/index.php?showtopic=3
3532&st=368 (เขาถงเม�อ 29 มนาคม 2548)
ปรนพพาน
เอกสารประกอบการเรยน วชาศาสนา ศลธรรม และจรยธรรม ส33201 (เพ�มเตม)
11
มกฎพนธนเจดย สถานท�ถวายพระเพลงพระบรมสรระ เมองกสนารา
ท�มาของภาพ http://larndham.net/index.php?showtopic=33532&st=368 (เขาถงเม�อ 29 มนาคม 2548)
ประวตความเปนมาของวนวสาขบชาในประเทศไทย
วนวสาขบชาน� ปรากฏตามหลกฐานวา ไดมมาต�งแตคร� งกรงสโขทยเปนราชธาน ซ�งสนนษฐานวา
คงจะไดแบบอยางมาจากลงกา กลาวคอ เม�อประมาณ พ.ศ. 420 พระเจาภาตกราช กษตรยแหง
กรงลงกา ไดประกอบพธวสาขบชาอยางมโหฬาร เพ�อถวายเปนพทธบชา กษตรยลงกาในรชกาล
ตอ ๆ มา กทรงดาเนนรอยตาม แมปจจบนกยงถอปฏบตอย
สมยสโขทยน�น ประเทศไทยกบประเทศลงกา มความสมพนธดานพระพทธศาสนาใกลชด
กนมากเพราะพระสงฆชาวลงกา ไดเดนทางเขามาเผยแพรพระพทธศาสนา และเช�อวาไดนาการประกอบ
พธวสาขบชามาปฏบตในประเทศไทยดวย
ในหนงสอนางนพมาศไดกลาวบรรยากาศการประกอบพธวสาขบชาสมยสโขทยไว พอสรป
ใจความไดวา “เม�อถงวนวสาขบชา พระเจาแผนดน ขาราชบรพาร ท�งฝายหนา และฝายใน ตลอดท�ง
ประชาชนชาวสโขทยท�วทก หมบานทกตาบล ตางชวยกนทาความสะอาด ประดบตกแตงพระนครสโขทย
เปนการพเศษ ดวยดอกไมของหอม จดประทปโคมไฟแลดสวางไสวไปท�วพระนคร เปนการอทศ
บชาพระรตนตรย เปนเวลา 3 วน 3 คน พระมหากษตรย และบรมวงศานวงศ กทรงศล และทรงบาเพญ
พระราชกศลตางๆ คร�นตกเวลาเยน กเสดจพระราช ดาเนน พรอมดวยพระบรมวงศานวงศ และ
นางสนองพระโอษฐตลอดจนขาราชการท�งฝายหนา และฝายในไปยงพระอารามหลวง เพ�อทรงเวยนเทยน
รอบพระประธาน”
เอกสารประกอบการเรยน วชาศาสนา ศลธรรม และจรยธรรม ส33201 (เพ�มเตม)
12
สวนชาวสโขทยชวนกนรกษาศล ฟงธรรมเทศนา ถวายสลากภต ถวายสงฆทาน ถวายอาหาร
บณฑบาต แดพระภกษ สามเณรบรจาคทรพยแจกเปนทานแกคนยากจน คนกาพรา คนอนาถา
คนแก คนพการ บางพวกกชวนกนสละทรพย ปลอยสตว 4 เทา 2 เทา และเตา ปลา เพ�อชวตสตว
ใหเปนอสระ โดยเช�อวาจะทาใหคนอาย ยนยาวตอไป
บรเวณวดมหาธาต อทยานประวตศาสตร จงหวดสโขทย ท�มาของภาพ http://www.thai-tour.com/wb/view_topic.php?id_topic=475 (เขาถงเม�อ 29 มนาคม 2548)
ในสมยอยธยา สมยธนบร และสมยรตนโกสนทรตอนตน ดวยอานาจอทธพลของศาสนาพราหมณ
เขาครอบงาประชาชนคนไทย และมอทธพลสงกวาอานาจของพระพทธศาสนา จงไมปรากฏหลกฐานวา
ไดมการประกอบพธบชาในวนวสาขบชา จนมาถงรชสมยพระบาทสมเดจพระพทธเลศหลานภาลย
รชกาลท� 2 แหงกรงรตนโกสนทร (พ.ศ. 2360) ทรงดารกบสมเดจพระสงฆราช (ม) สานกวดราชบรณะ
มพระราชประสงคจะใหฟ� นฟ การประกอบพระราชพธวนวสาขบชาข�นใหม โดยสมเดจพระสงฆราช
ถวายพระพรใหทรงทาข�น เปนคร� งแรกในวนข�น 14 ค�า 15 ค�า และวนแรม 1 ค�า เดอน 6 พ.ศ. 2360
และใหจดทาตามแบบอยางประเพณเดมทกประการ เพ�อม พระประสงคใหประชาชนประกอบ การ
บญการกศล เปนหนทางเจรญอาย และอยเยนเปนสขปราศจากทกขโศกโรคภย และอปทวนตรายตาง ๆ
โดยท�วหนากน
เอกสารประกอบการเรยน วชาศาสนา ศลธรรม และจรยธรรม ส33201 (เพ�มเตม)
13
ฉะน�น การประกอบพธในวนวสาขบชาในประเทศไทย จงไดร�อฟ� นใหมข�นอกคร� งหน�ง
ในรชสมยพระบาทสมเดจพระพทธเลศหลานภาลย รชกาลท� 2 และถอปฏบตมาจวบจนกระท�ง
ปจจบน
การจดงานเฉลมฉลองในวนวสาขบชาท�ย�งใหญกวาทกยคทกสมย คงไดแกการจดงาน
เฉลมฉลอง วนวสาขบชา พ.ศ. 2500 ซ� งทางราชการเรยกวางาน “ฉลอง 25 พทธศตวรรษ” ต�งแต
วนท� 12 ถง 18 พฤษภาคม รวม 7 วน ไดจดงานสวนใหญข�นท�ทองสนามหลวง สวนสถานท�ราชการ
และวดอารามตางๆ ประดบธงทวและโคมไฟสวางไสวไปท�วพระ ราชอาณาจกร ประชาชนถอศล 5
หรอศล 8 ตามศรทธาตลอดเวลา 7 วน มการอปสมบทพระภกษสงฆรวม 2,500 รป ประชาชน
งดการฆาสตว และงดการด�มสรา ต�งแตวนท� 12 ถง 14 พฤษภาคม รวม 3 วน มการกอสรางพทธมณฑล
จดภตตาหารเล�ยงพระภกษสงฆวนละ 2,500 รป ต�งโรงทานเล�ยงอาหารแกประชาชน วนละ 200,000 คน
เปนเวลา 3 วน ออกกฎหมาย สงวนสตวปาในบรเวณน�น รวมถงการฆาสตว และจบสตวในบรเวณวด
และหนาวดดวย และไดมการปฏบตธรรมอนย�งใหญ อยางพรอมเพรยงกน เปนกรณพเศษ ในวนวสาขบชา
ปน�นดวย
พทธมณฑล จงหวดนครปฐม ท�มาของภาพ http://andaman-amulet.blogspot.com/2009/02/blog-post_06.html (เขาถงเม�อ 29 มนาคม 2548)
องคการสหประชาชาตกาหนดให
วนวสาขบชา เปนวนสาคญของโลก
เอกสารประกอบการเรยน วชาศาสนา ศลธรรม และจรยธรรม ส33201 (เพ�มเตม)
14
หลกธรรมสาคญท�ควรนามาปฏบต
อรยสจ 4
อรยสจ 4 คอ ความจรงอนประเสรฐ หมายถงความจรงของชวตท�ไมผนแปร เกดมไดแกทกคน
ม 4 ประการ คอ
1. ทกข ไดแกปญหาของชวตพระพทธเจาทรงแสดงไว กเพ�อใหทราบวามนษยทกคนมทกข
เหมอนกน ท�งทกขข�นพ�นฐาน และทกขเก�ยวกบการดาเนนชวตประจาวน ทกขข�นพ�นฐานคอทกข
ท�เกดจาก การเกด การแก และการตาย สวนทกขท�เก�ยวกบการดาเนนชวตประจาวน คอทกขท�เกด
จากการพลดพรากจากส�งท�รก ทกขท�เกดจากการประสบกนส�งท�ไมเปนท�รก ทกขท�เกดจากไมได
ต�งใจปรารถนา รวมท�งทกขท�เก�ยวกบการดาเนนชวตดานตาง ๆ อาทความ ยากจน
2. สมทย คอ เหตแหงปญหาพระพทธเจาทรงแสดงไวกเพ�อใหทราบวา ทกขท�งหมดซ�งเปนปญหา
ของชวตลวนมเหตใหเกดเหตน�น คอ ตณหา อนไดแกความอยากไดตาง ๆ ซ� งประกอบไปดวยความยดม�น
3. นโรธ คอ การแกปญหาได พระพทธเจาทรงแสดงไวกเพ�อใหทราบวา ทกขคอปญหาของชวต
ท�งหมดท�สามารถแกไข ไดน�นตองแกไขตามทางหรอวธแก 8 ประการ
4. มรรค การปฏบตเพ�อจากดทกข เพ�อหลดพนจากทกข การปฏบตเพ�อแกปญหา เพ�อบรรลเปาหมาย
การแกปญหาท�ตองการ
กจกรรมวนวสาขบชา ท�มาของภาพ http://krunittaya.nakhupat.ac.th/images/images-af1.jpg (เขาถงเม�อ 29 มนาคม 2548)
การปฏบตตนในวนวสาขบชา
1. อามสบชา การบชาดวยส�งของมดอกไม ธปเทยน เปนตน
2. ปฏบตบชา การบชาดวยการประพฤตปฏบตตามพระธรรมคาส�งสอนของพระพทธเจา
มความพรอมเพรยงกน ต�งตนชอบและไมประมาทขาดสตสมปชญญะใหเปนไปดวยดในวนสาคญ
ทาบญตกบาตร ไปวด สมาทานศล รกษาศล ฟงเทศนฟงธรรม ทาวตรสวดมนต ถวายภตตาหารเชา
เพล แดพระสงฆ ปลอยนกปลอยปลา และเวยนเทยน
เอกสารประกอบการเรยน วชาศาสนา ศลธรรม และจรยธรรม ส33201 (เพ�มเตม)
15
วชา ศาสนา ศลธรรม และจรยธรรม กจกรรมท� 1
ช�นมธยมศกษาปท� 3
รหสวชา ส33201 หนวยการเรยนรท� 6
เร�อง วนวสาขบชา
ช�อ..........................................................................เลขท�...............ช�น...............
คาช�แจง ใหนกเรยนตอบคาถามตอไปน� (10 คะแนน)
1. วนสาคญทางพระพทธศาสนาคอวนสาคญท�เก�ยวของกบอะไรบาง
.............................................................................................................................................................
2. วนสาคญทางพระพทธศาสนา ไดแก
.............................................................................................................................................................
.............................................................................................................................................................
3. วนวสาขบชาตรงกบวนใด มความสาคญอยางไร
.............................................................................................................................................................
4. วนวสาขบชาในประเทศไทยเร�มตนข�นในสมยใด
.............................................................................................................................................................
5. ประเทศไทยประกาศใหวนวสาขบชาเปนพระราชพธข�นในสมยใด
.............................................................................................................................................................
6. ชาวพทธควรปฏบตกจกรรมใดบางในวนวสาขบชา
.............................................................................................................................................................
.............................................................................................................................................................
7. หากนกเรยนไดปฏบตตามกจกรรมในขอ 5 จะเกดผลตอนกเรยนและสงคมอยางไร
.............................................................................................................................................................
.............................................................................................................................................................
8. ธรรมเทศนาท�มกใชเทศนในวนวสาขบชาคอเร�องใด
.............................................................................................................................................................
9. นกเรยนสามารถใชหลกธรรม ความกตญ� ตอผใดไดบาง............................................................
.............................................................................................................................................................
10. ในฐานะท�เปนชาวพทธเราสามารถแสดงถงความรคณของพระพทธเจาไดอยางไรบาง
.............................................................................................................................................................
.............................................................................................................................................................
