ฉบับที่ 18 พฤศจิกายน - ธันวาคม 2559 · pataniforum 1...
TRANSCRIPT
1PataniForum
ฉบบท 18 พฤศจกายน - ธนวาคม 2559
พนทสาธารณะ พนทแหงการตนรwww.pataniforum.com
2 PataniForum
Patani Forum Team
เอกรนทร ตวนศร
ปรชญา โตะอแต
อบดลเลาะ หมดอะด�า
อาอชะห กายแกว
นรมะห บอราเฮง
กองบรรณาธการ
ตดตอ Patani Forum
112/21 หม 5
ถนนหนองจก
ต�าบลรสะมแล
อ�าเภอเมองปตตาน
จงหวดปตตาน
94000
Email : [email protected] site : www.pataniforum.comfacebook : pataniforum.com
8 16
22 32
บทบรรณาธการ : ครม.สวนหนา ? 3
สองความคดคขดแยงปาตาน/ชายแดนใต : อาทตย ทองอนทร 8
การเมอง-ภาคประชาสงคมไทย... พลวต ค�าถาม และขอถกเถยง : ชลตา บณฑวงศ 16
จากเหยอเดกหนาโรงเรยนตากใบ ถงบทบาทคนท�างานกบเดก : กองบรรณาธการ 22
งานสนตวธตองมา “ความรนแรงในเดกและเยาวชนปญหาแทรกซอนใตพรมความขดแยงชายแดนใต” : สไรยา วาน
ส�านกรากเหงาแหงสนตภาพดวยศลปะแนวคด “Art melayu” : กองบรรณาธการ 32
28
3PataniForum
บทบรรณาธการ
ครม.สวนหนา ?
เอกรนทร ตวนศร
ความเปลยนแปลงของรฐบาลยอมสงผลตอรปแบบการบรหาร
นโยบายสาธารณะของสงคมดวย ตอกรณปญหาจงหวดชายแดนภาคใต
รฐบาลประกาศและแตงตง ครม.สวนหนา 13 คน โดยสวนมากแลว
มาจากกลมทหารเกษยณอายราชการทงหมด น�าโดย พล.อ.อดมเดช
สตบตร ต�าแหนงหวหนาผแทนพเศษของรฐบาล ค�าถามจงมอยวา
ประชาชนในพนทจะตอบรบ ครม.สวนหนา หรอไม? แลวจะมนโยบาย
แบบใดในการแกไขปญหาความขดแยง
ลกษณะการจดตงองคกรพเศษหรอผแทนรฐบาลพเศษเพอแกไข
ปญหาความรนแรงในจงหวดชายแดนภาคใต ไมไชเปนเรองใหม สมย
การเปลยนแปลงการปกครอง 2475 อาจารยปรด พนมยงค ไดแตงตง
4 PataniForum
แชม พรหมยงค ใหต�าแหนงจฬาราชมนตรและไดมอบหมายใหชวย
ดแลเรองนโยบายเกยวกบจงหวดชายแดนภาคใต จนน�าไปสการพบกน
ของ หะยสหลง แชม พรหมยงค และปรด พนมยงค ในพธเปดโรงเรยน
เอกชนสอนศาสนาในจงหวดปตตาน
ส�าหรบการเกดขนของศนยอ�านวยการบรหารจงหวดชายแดน
ภาคใต (ศอ.บต.) นคอผลผลตทางดานนโยบายถอวาเปนองคกรพเศษ
ทรฐบาลพลเอกเปรม ตณสลานนท ตงแตป 2524 และถกยบเมอป
2545 สมยรฐบาลทกษณ ชนวตร และไดจดตงขนมาใหมในชวงรฐบาล
พล.อ.สรยทธ จลานนท ป 2549 ถอวาเปน ศอ.บต. เฟสสอง
แตกระนนกตามในชวงรฐบาลทกษณ ชนวตร หลงจากยบ ศอ.บต.
กไดตงองคกรใหมชอวา“กองอ�านวยการเสรมสรางสนตสขจงหวดชาย
แดนภาคใต” (กอ.สสส.จชต.) เพอดแลปญหาจงหวดชายแดนภาคใต
ทงหมดคอเสนทางของการ “จดตงองคกรพเศษ” เพอแกไขปญหา
จงหวดชายแดนภาคใต แตสงทนาสนใจและนาเทยบเคยงกวาคอ ทก
5PataniForum
รฐบาลในชวงหลงป 2547 เปนตนมา กจะมการแตงตงรองรฐมนตร/
รฐมนตร เพอแกไขปญหาจงหวดชายแดนภาคใต เชน สมยรฐบาล
ประชาธปตย กจะมคณถาวร เสนเนยม เพอมาดแลเรองจงหวดชายแดน
ภาคใตเปนพเศษ ในฐานะรฐมนตรชวยกระทรวงมหาดไทย เหมอนกน
ส�าหรบ ครม.สวนหนา อาจจะกลาวไดวาเปน “ศาลาพกใจของเหลา
ผอาวโสในกองทพรวมถงกลมขาราชการเกา” ทงหมดมประสบการณ
ในชวงชวตรบราชการทปฎบตหนาทในจงหวดชายแดนภาคใต มองใน
อกแงคอ พวกเขาเหลานนในขณะปฎบตหนาทไดท�าหนาทของตนเอง
อยางไร? แนนอนค�าตอบนประชาชนคนทวไปอาจจะไมสทธประเมน
เพราะเปนระบบราชการทปด
ระบบการเมองในสงคมไทยทก�าลงเผชญอยนคอเปนระบบทปด
100 เปอรเซนต คออ�านาจกระจกตวอยในหมของผน�ากองทพ ทงเกษยณ
อายราชการถงกลมครองอ�านาจรฏฐาธปตยในปจจบน และแมจะมชน
ชนน�าจากราชการเขาไปเกยวของกอยในฐานะทเปนมอรองหรอผชวย
6 PataniForum
เพอเสรมระบบการเมองใหปดแนนหนามากขน โดยไมใหประชาชนไป
เปนหนสวนของการบรหารจดการอ�านาจรฐเพอจะแกไขความทกขยาก
ของชวตตวเอง
ครม.สวนหนา จ�านวน 13 ต�าแหนง ไมมกลมภาคประชาชนหรอ
บคคลในพนทอยภายใต ครม.ชดน ลกษณะแบบนเปนการสะทอนถง
ระบบบรหารราชการแผนดนหรอโครงสรางอ�านาจทรวมศนยเอาไวท
สวนกลางแตเพยงอยางเดยว
นบตงแตรฐบาลทหารมายดอ�านาจ นโยบายแกไขปญหาในจงหวด
ชายแดนภาคใตยงไมเหนเดนชด แตการแตงตง ครม.สวนหนา ถอไดวา
เปนนโยบายทชดเจนมากทสด กอนหนานมการพดถงเรองการพดคย
เพอสนตภาพ แตนนกยงถอวาเปนการสานตอนโยบายเดมของรฐบาล
กอนหนาน และแนนอนกาลเวลาเทานนทพสจน ครม.สวนหนาจะท�า
หนาทไดดหรอไม?
7PataniForum
ส�าหรบเนอหาในวารสารฉบบนทางปาตาน ฟอรม ยงคงมงมนทจะ
ท�าตามแนวคด “พนทสาธารณะ พนทแหงการตนร” โดยกจกรรมสวน
หนงมการจดงานพดคยกบกลมประชาสงคมในพนท โดยเนอหาของ
วารสารฉบบนคอ การน�าขอสรปใจความส�าคญ ยอยเนอหาทเกดจาก
การพดคยแลกเปลยนในทางดานวชาการททางปาตานฟอรม ไดเชญมา
รวมแลกเปลยน และเราหวงวาทกภาคสวนของสงคมไทยจะเปนหนสวน
ของเสนทางทจะน�าไปสสนตภาพ ไมวาทางใดทางหนง
8 PataniForum
สองความคดคขดแยงปาตาน/ชายแดนใต (ตอนท 1)
ผเขยน : อาทตย ทองอนทร
9PataniForum
ทามกลางสถานการณความขดแยงปาตาน/ชายแดนใต การฟาดฟนทางความคดของค
ขดแยงระหวางฝายความมนคงไทยและฝายขบวนการตอสปาตาน มความส�าคญอยางมนยยะ
ส�าคญตอการคลคลายความขดแยงในพนท สบเนองจากคขดแยงทง 2 ฝายซงตองยอมรบ
วาตางกมอทธพลทางความคดและการปฏบตการของกลมพลงทางสงคมและประชาชนใน
พนทในการแสวงหาสนตภาพอยางมอาจหลกเลยงได
ทผานมาการจะท�าความเขาใจความคดของคขดแยงทง 2 ฝายมนชางยากเสยเหลอเกน
หากท�าไดกเพยงแคการท�าความเขาใจผานปรากฏการณ บทวเคราะหหรอความรเชงหลกการ
ทฤษฎ และสญญะตางๆทถกท�าใหรบรเชงประจกษดวยความตงใจหรอไมตงใจจากคขดแยง
ทง 2 ฝายเทานนซงเราสามารถรบรไดจากงานเอกสารและบทสนทนาของนกกจกรรมและ
นกวชาการหลายทาน หนงในนนกคอ อาจารยอาทตย ทองอนทร หวหนาภาควชาสงคม
ศาสตรจากมหาวทยาลยรงสต ซงครงหนงในกจกรรมของ ปาตาน ฟอรม ไดมโอกาสรบฟง
มมมองและรวมเสวนา จนมอาจเกบไวเรยนรแตผเดยวแตอยากจะน�ามารายงานเผยแพรเพอ
เปนประโยชนตอผสนใจทงทฝกฝายหรอไมฝกฝายหนงฝายใดกตาม
อาจารยอาทตย เรมตนดวยการชวา เมอพดถงพลวตทางความคดและการตอสของฝาย
ความมนคงทมตอขบวนการมสลมในประเทศไทยซงเอาจรงๆ มนไมเคยมพลวตเทาไหร
โดยจะชใหเหนประเดนดงน
10 PataniForum
เวลาเราพดถงฝายความมนคงแลว นา
สนใจชวนถกในเชงทฤษฎกอนวา ความมนคง
คออะไร ความมนคงกคอความอยรอดปลอด
จากภยคกคาม เราอาจจะตงขอสงเกตขนมา
วาอะไรคอภยคกคาม ใครมสทธจะนยามวา
ภยคกคามคออะไร ทงน Concept หลก
อยางงายซงอาจมองค�าถามนไดจาก 2 มม
คอ เวลาเราพดถงความมนคง เราก�าลงหมาย
ถงความมนคงของรฐหรอความมนคงของ
มนษย เราก�าลงหมายถงความอยรอดของรฐ
ความปลอดจากภยคกคามของรฐ หรอก�าลง
หมายถงความปลอดภยของมนษย ความ
ปลอดจากภยคกคามของมนษย
ถาเราเชอตามทฤษฎ หรอปรชญาการ
เมองในการสรางรฐขนมา มนษยอยในสภาวะ
ธรรมชาตทเตมไปดวยความหวาดกลวและ
พวกเขาเหลานนยอมละทงอาวธ ยอมละทง
การใชความรนแรงแลว ท�าสญญากนเขามา
อยภายใตกรอบของรฐเพอใหรฐปกปอง
ความหวาดกลวจากภยคกคามตางๆ โดย
เฉพาะอยางยงความหวาดกลวตอการเสย
ชวต นนคอจดเรมตนของการเกดรฐสมยใหม
เราพบวาความมนคงของรฐทเปนอย ใน
หลายๆประเทศอาจจะไมพดถงเพยงแค
ประเทศไทย มนกลายเปนวาเขาพยายามจะ
รกษาความมนคงของรฐโดยไปท�าลายพน
ฐานการเกดขนของรฐเสยเองคอท�าให
ประชาชนหวาดกลว ดงนนเราจงเหนวาใน
ทางทฤษฎแลวนนความมนคงของรฐและ
ความมนคงของมนษยเปน Concept ท
สมพนธกน ทงในเชงบวกและลบ อยทวาเรา
จะบรหารจดการอยางไร รฐมองอยางไร
“ผมเพมความซบซอนอกนด เวลาบอก
วาอะไรคอความมนคง มนเปนสงทไมได
เกดขนเองตามธรรมชาต เปน Unnatural
selection คอไมไดเกดขนเองตามธรรมชาต
เป นสงทถกประกอบสรางขนทางสงคม
อะไรคอความมนคงและอะไรคอภยคกคาม
นไมใชเรองธรรมชาตเปนเรองทถกกลอม
เกลาขนทางสงคมเปนเรองทถกสรางขนทาง
ภาษา ผมยกตวอยางวาทกรรมงายๆ ทอยใน
สงคมไทย ทอาจจะไมเกยวของมากนก เชน
เจอแขกกบเจอง ตอะไรกอน ค�าตอบเปน
ตแขก นเปนธรรมชาตหรอไม แขกเปนภย
11PataniForum
คกคามทางธรรมชาตหรอไม ค�าตอบคอ ไม
แตเปนสงทถกขดเกลาขนทางสงคมจาก
สถาบนพนฐานตางๆ รวมถงวงศาคณาญาต
เพอนฝงมตรสหายในสงคมไทย จนเรารสกกบ
มนอยางคนชน เคยชน โดยไมเหนวามนม
ความผดปกต หรอนาสงสยอยในความรสก
นน เพราะฉะนนตวความมนคงกเชนเดยวกน
มนเปนสงทถกประกอบสรางขน”
"ค�าถามตอมาคอ ใครมสทธประกอบ
สรางขน ตรงนไมวาจะความมนคงของ
ประชาชนหรอของรฐกตาม อะไรบางทจะท�า
ใหเปนความมนคง มนตองผานกระบวนการ
Securitization หรอการท�าใหเปนเรองของ
ความมนคง ไมใชทกเรองทจะกลายเปนเรอง
ความมนคง มแคบางเรองเทานนทถกท�าให
เปนเรองความมนคง ตวอยางเชน การสราง
โรงไฟฟาถานหนสกทหนง ในมมมองของ
ชมชนนคอภยคกคามทกระทบความมนคง
ของเขา แตหากมองในมมของรฐแลวรฐอาจ
บอกวาไมใช รฐอาจคดวาโครงการนคอการ
ก�าลงสรางความมนคงทางเศรษฐกจ อนจะ
น�าไปสการยบยงการเกดขนของขบวนการ
ตดอาวธ ผานการท�าใหคนมงานท�า แกปญหา
ยากจน ถามวาตรงนใครมสทธในการสราง
เรองบางเรองใหเปนความมนคง ไมวาจะเปน
ความมนคงของรฐหรอมนษยกตาม ทกๆ เรอง
มนถกท�าแบบนหมด เราพบในปรากฏการณ
โลกรอนส�าหรบปญหาของพนท แตการ
เปลยนแปลงสภาพภมอากาศในสารคดของ
อลกอ แหงพรรคเดโมแครต สารคดชดนน
ท�าใหประเดนเรองโลกรอนกลายมาเปนภย
คกคามความมนคงของมนษยชาต แตในมม
ของพรรครพบลกนอาจบอกไมใช เพราะ
ฉะนนนคอกระบวนทมนสรางขน ในบรบท
ปจจบน"
อาจารยอาทตยชวนใหคดตอวา พอพด
ถงการสรางรฐสมยใหมและความมนคงใน
วนน เรากก�าลงพดถงความมนของการอยใน
สภาวะสมยใหม อยในกรอบของรฐสมยใหม
รฐสมยใหมซงมนยนพนอย บนราคาและ
คณคาของมนษยแตละคน รฐอางวามนด�ารง
อยเพอคนแตละคนโดยทชวตของคนมคา
เปรยบเทยบกบรฐสมยจารตไมวาจะเปนรฐ
ศาสนาหรอรฐอะไรกแลวแต เกอบจะทงหมด
12 PataniForum
มนษยลวนเปนของรฐ โดยรฐอาจจะ Claim
ตวเองวาไดสทธเปนโอรสแหงสวรรคเปน อะไร
ตางๆ กแลวแต แตมนษยนคอทรพยสนของรฐ
คอทรพยากรของรฐ ผปกครองรฐคอเจาชวต นน
คอรฐแบบจารต แตถาสมยใหมจะอางถงความ
ชอบธรรมในการปกครองขนมา จากการอางวารฐ
มไวเพอจดการใหมนษยอยอยางมคณภาพทด
และไมใชมนษยทพดแบบรวมๆ เปนเนอเดยวกน
ทงกอน แตหมายถงมนษยเปนรายบคคลเลยท
เดยว เวลาเราพดถงรฐสมยใหมมนจงหลกเลยง
ไมไดทจะโยงมนษยเขากบการเปนปจเจก
“เราอยในบรบทของปจเจก แตละคนคดถง
แตความมนคงของแตละคนและแนนอนมน
กระจดกระจาย เราแตละคนอาจจะมองความ
มนคงไมเหมอนกน บางคนอาจจะบอกวาความ
มนคงคอรฐรกษาอาณาเขตดนแดนเอาไวท
บรรพบรษสรางให นนคอความมนคงของรฐ
มนษยบางคนอาจจะบอกวาสนตภาพตางหาก
การอยรอดปลอดภยอยดมสขในพนทใดๆ กได
คอความมนคงของเขา กลาวคอเขาอาจจะมอง
ในมมความมนคงของมนษย เราอยในสภาพของ
การมองความมนคงกนอยางกระจดกระจาย
เราอยในสภาพของการมองความมนคงกนอยางกระจดกระจายหลากหลายมาก
อยในกลมตอสเดยวกนอาจจะมองไมเหมอนกน
13PataniForum
หลากหลายมาก แตละคนอาจจะอยในกลมตอสเดยวกนอาจจะมองไมเหมอนกน ปญหาก
คอวาแลวรฐจะหลอมรวมส�านกทแตกตางเหลานมาสนบสนนงานความมนคงของรฐได
อยางไร นนคออดมการณทมการท�างานคลายคลงกบอดมการณทหลอมรวมวาจะท�าใหคน
ไปตายเพอรฐไดอยางไร ในเมอรฐควรปกปองคนไมใชคนไปปกปองรฐ ซงซบซอนแตงายท
สดคอการใชศรทธา"
อาจารยอาทตยชวาในต�ารา The Prince ของ Niccolo Machiavelli เขยนวา มเพยง
รฐแบบรฐศาสนาเทานนทจะปกครองคนโดยทไมตองกลววาคนจะทรยศ เพราะเขาสามารถ
ควบคมไดทสมอง และใชงานการท�างานสมองไดอยางชาญฉลาด ค�าวารฐศาสนาของ Machiavelli
ไมไดหมายความวารฐทใชศาสนาปกครองเทานน แตหมายถงรฐทใชศรทธาหลอมรวมคน
อนท�าใหคนปราศจากการตงค�าถาม การวพากษและสงสยตอการท�างานของรฐ รปแบบเชน
นจะเชอมโยงกบ concept ของ Michel Foucault ทเรยกวาการปกครองชวญาณ
“การปกครองชวญาณคอการท�าใหคนกระท�าไปในทางใดทางหนงหรอคดไปในทางใด
ทางหนงโดยอตโนมตโดยรสกวาเปนเรองธรรมชาต โดยไมรวาตววาถกชกใยทางความคด
อย เราจะพบปรากฏการณแบบนอยในสงคมทกๆ ท สงคมไทยกเชนกน เวลาเหตเกดระเบด
สมมตผเสยชวตอาจจะเปนพระสงฆในจงหวดชายแดนภาคใต ผลสะทอนกลบทนทของสงคม
ไทยคอฆามนใหสนซาก แมกระทงคนทมการศกษาสงมากและประวตดเลศ หลงเกดเหต
ระเบดเจดจดในภาคใตตอนบน ปฏกรยาแรกของเขากอาจเปนการสนบสนนใหใชมาตรการ
แขงกราวและน�าผกอเหตไปบนคอ มนเปนอตโนมตเพราะรสกวาเราก�าลงถกท�ารายจากบาง
อยาง อนนคอสงทรฐประสบความส�าเรจถาเรามองในมมทวา รฐประสบความส�าเรจทจะ
ท�าใหคนตอบโตตอเหตการณบางอยางโดยเขาไมสงสยวาเขาก�าลงท�าในสงทมนตงค�าถามได
และนาตงค�าถามอยางมาก เขาคดวาเขาก�าลงท�าสงทถกตอง นเองคอกลไกการท�างานของ
ความมนคงของรฐในปจจบน
14 PataniForum
“แนนอนวาถาเรามสต มตรรกะ เราเถยงมนดวยหลกการ อาจจะหกลางหรอโตเถยง
ได คอสรางสภาวะใหเกดการถกเถยงเพอใหความมนคงรบใชมนษยมากขน แตกลไกหนงท
สอดแทรกอยในชวญาณและท�างานไดดเสมอ คอจดตงตนทมนษยสรางรฐขนมาตามทฤษฎ
คอความหวาดกลว สงเกตหรอไม เวลาสงคมไหนเกดความหวาดกลวไมรวากลวอะไร เกด
ความไมแนนอนวาจะกลายเปนเหยอของเหตรนแรงเมอไหร ในสภาวะสงคมแบบนนซงหาก
ด�าเนนไปสกระยะเวลาหนง ค�าตอบมกจะโยนไปทการใหอ�านาจเบดเสรจกบอะไรบางอยาง
ในกรณสงคมไทยกคอการฝากความหวงไวใหรฐทมความเบดเสรจเดดขาดมากขนกวาปกต
นอกเหนอจากรฐ นนคอสงทเกดในสภาวะสงคมทเกดความหวาดกลว ไมแนนอนกบสงท
ก�าลงเกดขนแถมยงไมรดวยวาอดตทมามนเกดอะไรจรงๆ บาง”
“นคอกลไกทในสภาวะของความหวาดกลวเออไมใชแคความมนคงของรฐ แตเออใหรฐ
เปนคนทสามารถผกขาดการนยามวาอะไรบางคอความมนคง เพราะรฐเลนกบเหตผลของ
มนษยไดอยางงายดายเลย ในสภาวะทคนตกเปนเหยอของความหวาดกลว อยภายใต
ระบอบของความกลวอยางสนเชง ในมมมองของ Giorgio Agamben นกปรชญาทานหนง
บอกวา ในบรรยากาศแบบน มนเอออ�านวยตอสภาวะทเรยกวา“สภาวะขอยกเวน” ยกเวน
จากอะไร ยกเวนจากการจ�ากดอ�านาจรฐ ความกลวท�าใหคนจ�านวนมากสนบสนนใหรฐทง
ในการนยามรปแบบของภย ทงในการใชอ�านาจจดการกบภยโดยไมตองค�านงถงหลกนตรฐ
แตถกกฏหมาย ใชอ�านาจจดการกบภยคกคามทรฐก�าหนดขนดวยทรพยากรเทาไหรกไดทม
และสามารถกระท�าการในทางลบ เชน ดานงานการขาว หรอ การรกล�าสทธสวนบคคล ได
มากขน มนหลอหลอมใหคนเชอไปในทางของรฐและรฐจดการไดอยางเดดขาด”
15PataniForum
“พดโดยตอยอดจาก Giorgio Agamben นคอตวอยางของการ “Legalizing
Lawlessness” สภาวะแบบน ท�าใหเรองทปกตไมถกกฎหมายกลายเปนถกกฎหมายขนมา
ในวงเลบวาถกกฎหมายแตไมถกหลกนตรฐ และคนกยอมรบใหเปนเชนนน นาสนใจตรงน
สามารถขยายความอกวาสภาวะขอยกเวนมนม 2 แบบ คอจรงกบลวง ในสงคมประมาณ
20-30 ป ในชวงสงครามเยน สภาวะขอยกเวนตรงนอาจจะเปนสภาวะลวงทถกปนแตง
ขนมา เพอเปนขออางเพอมารองรบรปแบบของการนยามของความมนคง แลวไปจดการ
กบฝายตรงขามอยางเบดเสรจเดดขาด ในยคสมยศตวรรษท 21 เราพบวาวกฤตทมนเปน
สภาวะฉกเฉนสภาวะวกฤตแหงชาตมนเกดขนจรงในหลายๆ เหตการณดวยการเชคขอมล
ขาวสารตางๆ ทเขาถงปจเจกมากขน สามารถตรวจสอบไดมากขน แตวกฤตการณทเกดจรง
เหลาน มกจะถกขยายความตอยอดปนแตงเรองเพมเตมใสไขเขาไป เพอใหขนาดของความ
วกฤตมนใหญเกนกวาทมนเปนจรงและเออใหรฐสามารถใชอ�านาจทเบดเสรจมากขน”
“ฉะนนในประเดนแรกจะโยนค�าถาม ชวนถกแลวกนวาภายใต Concept ขางตน ฝาย
ความมนคงคดถงความมนคงในแบบใด นคอโจทยแรกทจะชวยเตมตอภาพวาด และท�าไม
ถงคดแบบนน ท�าไมถงคดแบบน ความมนคงของรฐกบความมนคงของมนษย สองอยางนไป
ดวยกนไดหรอไม” อาจารยอาทตยฝากประเดนทงทายกอนจะถงตอนทสอง
16 PataniForum
ประวตศาสตรสงคมการเมองของไทยเปนเรองทจ�าเปนตองเฝาศกษาการเปลยนแปลง ท�า
ความเขาใจอยตลอดเวลา เพราะหวงของการเปลยนผานสสงคมทตระหนกเรองของเสรภาพ
ความเทาเทยม และการเคารพ ใหเกยรตในการอยรวมกนทามกลางความแตกตางหลาก
หลายนนยงอกยาวไกล
อนงหากจะท�าความเขาใจรองรอยการเปลยนผานในสงคมการเมองไทยแลว ปฎเสธไม
ไดวาบทบาทของกลมพลงทางสงคมตางๆ อยางกลมภาคประชาสงคมมความส�าคญอยาง
ยงยวด ทงนจากการบรรยายของ ชลตา บณฑวงศ อาจารยภาควชาสงคมวทยาและ
มานษยวทยา คณะสงคมศาสตร มหาวทยาลยเกษตรศาสตร ในเวทเลกๆ ซงจดโดยปาตาน
ฟอรม เมอไมนานมาน นบเปนความรทปพนฐานความเขาใจเกยวกบภาคประชาสงคมท
ปาตาน ฟอรมเหนวานาสนใจ อนจะน�าไปสการถกเถยงเรยนรรวมกนของภาคพลเมองใน
สงคมไทยโดยเฉพาะในพนทปาตาน/ชายแดนใต
ภาพประกอบจาก : news.mthai.com
การเมอง-ภาคประชาสงคมไทย...พลวต ค�าถาม และขอถกเถยง (ตอนท 1)
ผเขยน : กองบรรณาธการ ปาตาน ฟอรม
17PataniForum
อาจารยชลตา เรมตนดวยการตงค�าถามวา ภาคประชาสงคมมความส�าคญอยางไร ซงค�า
อธบายทเขาใจงายทสด ภาคประชาสงคมเปนโครงสรางทเชอมระหวางสองสวน คอ รฐไทย
กบปจเจกชน มบทบาททควรจะเปนในการเสรมสรางความเปนประชาธปไตยและการแสวงหา
ฉนทามตดวยความสนต โดยไมตองใชก�าลงหรอความรนแรง ขณะทในบรบทสงคมไทยนน
“ประชาสงคม” เปนแนวคดและแนวปฏบตเพอทางออกจาก “วกฤต” ทเกดจากระบอบ
การเมองการปกครองแบบเสรประชาธปไตยทมปญหาการผกขาดโดยเสยงสวนมากผาน
กระบวนการเลอกตงและจากระบอบเศรษฐกจทนนยมเสรทมกสรางผลกระทบแกคนจน
วาดวยเรองของค�าเปลยนไปนน อาจารยชลตาชใหเหนวาทผานมามหลายค�าทเราคน
เคย ไมวาจะเปน “เอนจโอ” “องคกรชาวบาน” “ขบวนการภาคประชาชน” และ “ภาค
ประชาสงคม” โดยค�าวา “ภาคประชาสงคม” เรมปรากฏชดขนตงแตตนทศวรรษ 2540
ขณะทในชวงทศวรรษ 2530 ค�าวา “ประชาสงคม” ยงแทบไมปรากฏ แตในเวลานนคนจะ
คนเคยค�าวา “เอนจโอ” และ “องคกรชาวบาน” มากกวา ขณะทการประสานความรวมมอ
ของเอนจโอและชาวบานกบหนวยงานภายนอก กจะใชค�าวา “การท�างานแบบเบญจภาค”
ทหมายถงการทเอนจโอท�าหนาทประสานความรวมมอกบชาวบาน หนวยงานรฐ สอมวลชน
และนกวชาการ ปจจบนค�าวา “ภาคประชาสงคม” มความหมายในฐานะรมทครอบคลม
องคกรทอยนอกภาคราชการ (ยกเวนองคกรอสระหรอหนวยงานกงรฐอยาง สสส. พอช.
สกว.) และนอกภาคธรกจเอกชน แตกจะพบวามการใชค�าสลบไปมาระหวาง “เอนจโอ” กบ
“ประชาสงคม” ในบางครง ทงน นาสนใจวาแมค�าวา “ภาคประชาสงคม” จะหมายถงกลม
องคกรนอกภาครฐ แตนยยะส�าคญทเพมมากของค�านในสงคมไทยกลบเปนผลมาจากการท
ภาคประชาสงคมมความสมพนธทแนบแนนกบรฐไทยมากขนทกท
ทผานมามงานศกษาหลายชนทปภาพใหเหนถงการกอเกดและพฒนาการของภาค
ประชาสงคมไทยตงแตอดตจนถงปจจบน ในทนไดยกมาจากศกษาของอจฉรา รกยตธรรม
(2557)* ดงน
ชวงท 1 กอนทศวรรษ 2510 รปแบบการท�างานจะเปนแบบองคกรสาธารณกศล เนน
การสงเคราะห การบรจาคตามความเชอทางศาสนา ด�าเนนการหรอสนบสนนโดยชนชนสง
อาท เชน สภากาชาดไทย สถานสงเคราะหเดก สมาคมการกศล มลนธปอเตกตง เปนตน
18 PataniForum
ชวงท 2 ชวงทศวรรษ 2510 เปนชวงสงครามเยน ถอไดวาเปนยคแรกเรมของการพฒนา
ชนบท ทการพฒนามเปาหมายเพอสกดกนอดมการณคอมมวนสตหรอเพอความมนคงของชาต
การพฒนาของชาตในยคนสนบสนนโดยสหรฐอเมรกาและองคกรตางประเทศอยางธนาคาร
โลกเปนหลก การพฒนาในชวงนมขอออนตรงทยงไมสามารถกระจายการพฒนาไดทวถง ไม
สามารถแกปญหาความยากจนและความดอยโอกาสได ยคนไดกอเกดมลนธบรณชนบทแหง
ประเทศไทยในพระบรมราชปถมภ กอตงโดย อ.ปวย องภากรณ และสภาคาทอลกแหง
ประเทศไทย เพอแกไขจดออนในการพฒนาของรฐขางตน นอกจากนนในยคนไดมการเกด
ขนของกลมทเคลอนไหวทางการเมอง เนนการปญหาผานกรอบการกดขทางชนชน และเกด
องคกรทท�างานดานสทธมนษยชนแหงแรกเกดขน นนคอสมาคมสทธเสรภาพของประชาชน
(สสส.) แตทงน บทบาทขององคกรตางๆ ไดหยดชะงกเมอเกดเหตการณ 6 ตลา 2519
ชวงท 3 ประมาณทศวรรษ 2520 หลงจากทรฐบาลใชนโยบาย 66/2523 ไดมนก
กจกรรมทออกจากปาหนมาท�างาน NGOs อกทงในชวงนนรฐไดสงเสรมการเกษตรเชงพาณชย
ทน�ามาสความยากจนและการสญเสยทดนของเกษตรกรรายยอย ในระยะตนงานพฒนาของ
NGOs เนนการแกปญหาทางเศรษฐกจของชาวบาน เชน การตงธนาคารขาว ธนาคารโค-กระบอ
ในชมชน ตอมากเรมมการพฒนาตามแนวทาง “วฒนธรรมชมชน” ทมการผลตวาทกรรม
การเมอง / ภาคประชาสงคมไทย
19PataniForum
อยาง “ค�าตอบอยทหมบาน” เนนแนวคดอนาธปไตย การอยหางจากรฐ และเนนการพงตนเอง
ของชมชนชนบท
ชวงท 4 ชวงปลายทศวรรษ 2520 ถงตนทศวรรษ 2540 ซงเปนชวงทรฐบาลพยายาม
ท�าประเทศใหเปนประเทศอตสาหกรรมใหม หรอ Newly Industrialized Country (NIC)
มนโยบายเศรษฐกจน�าการเมอง มการดงทรพยากรธรรมชาตและแรงงานจากชนบทอยาง
หนก มการขยายเขตอนรกษพนทปาของรฐ มการสรางเขอน น�ามาสความเดอดรอนของ
ประชาชนจ�านวนมาก การเคลอนไหวของเอนจโอและองคกรภาคประชาชนในชวงนพบได
ใน 2 แนวทาง คอ แนวทางท 1 การชมนมประทวงรฐเพอคดคานตอตานโครงการพฒนา
ขนาดใหญ แนวทางท 2 การสรางพนทภายในรฐเพอผลกดนนโยบาย ซงทส�าคญคอ การเขา
รวมไปมสวนรวมในการรางแผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมฉบบท 8 และการมสวนในการราง
รฐธรรมนญป 2540 โดยองคกรทมบทบาทหลกๆ กเชน คณะกรรมการประสานงานองคกร
พฒนาเอกชน (กป.อพช.) สถาบนชมชนทองถนพฒนา (LDI) นอกจากนนในชวงเวลานได
เกดแนวคด “การพฒนาทยงยน” เพอสรางทางเลอกการพฒนา และ “สทธชมชน” เพอ
ตอบโตและชวงชงความรในการจดการทรพยากรทถกผกขาดโดยรฐ
พลวต ค�าถาม และขอถกเถยง
20 PataniForum
ชวงท 5 ชวงตนทศวรรษ 2540 จนถงปจจบน อาจเรยกไดวาเปนยคทมการน�าเอา
อดมการณเศรษฐกจพอเพยงมาตอตานทนนยมเสรยคโลกาภวฒน นาสงเกตวาในชวงน
เอนจโอหรอองคกรในภาคสงคมไดเปลยนจากการหาพนทในภาครฐเพอการตอรองหรอผลกดน
นโยบาย/กฎหมาย มาสการรวมอดมการณเดยวกนกบรฐ อนไดแก อดมการณชมชน-ชาตนยม
ทงน เอนจโอและองคกรในภาคสงคมมความวตกกงวลกบผลกระทบของกลไกตลาดเสร เชน
ขอตกลงเขตการคาเสร ทเออประโยชนตอกลมทนและสรางผลกระทบตอคนจน ความกงวล
นมมาตงแตการใชแนวทางของ IMF แกไขวกฤตเศรษฐกจภายหลงป พ.ศ. 2540 แลว โดย
เอนจโอไดเรยกรองใหประเทศไทยพงตนเองทางเศรษฐกจใหได อนง จากวกฤตเศรษฐกจ
และวกฤตการเมองรวมสมย ฝายรฐไทยเองกหนมาชแนวทางวฒนธรรมชมชนผานการ
ขบเคลอนเศรษฐกจพอเพยง โดยพยายามบอกวาระบบทนนยมเสรหรอ “ทนนยมสามานย”
ไดท�าใหคนเหนแกตว ท�าลายความเขมแขงของชมชน จนสรางปญหาใหประเทศ สงนน�ามา
สขอเสนอการพฒนาทคลายคลงกนของภาครฐกบของเอนจโอ/ภาคสงคมทมลกษณะโนม
เอยงไปในทางชมชน-ชาตนยมแบบจารตและเปนปฏปกษกบภายนอก
จากการกอเกดและพฒนาการของภาคประชาสงคมดงกลาว อาจารยชลตาตงขอสงเกต
วาแนวคดและปฏบตการภาคประชาสงคมไดเขามาครอบ NGOs องคกรชาวบาน และขบวน
การภาคประชาชน ผานบทบาทของชนชนน�าในภาคสงคมของไทย ชนชนน�าเหลานนอกจาก
จะเปนผมการศกษาสง เปนนกวชาชพ โดยเฉพาะอยางยงเปนผช�านาญการทางการแพทย
และวทยาศาสตรทพยายามผนตวเองมาเปนวศวกรทางสงคม พวกเขายงเปนผทไดรบการ
นบถอยกยองในสงคมกระแสหลกในฐานะผม “คณธรรมสง” และอาจเปน “ราษฎรอาวโส”
ดวย ความส�าคญของภาคประชาสงคมทมมากขนยงเปนผลมาจากการเกดขนขององคกร
อสระหรอหนวยงานกงรฐ อาท ส�านกงานกองทนสนบสนนการสรางเสรมสขภาพ(สสส.)
ส�านกงานกองทนสนบสนนการวจย(สกว.) สถาบนพฒนาองคกรชมชน(พอช.) องคกรเหลา
นไดรบการผลกดนในการกอตงโดยชนชนน�าในภาคสงคม และถกบรหารจดการโดยบคคล
ในเครอขายอ�านาจของชนชนน�ากลมน บนฐานของความเชอทวาองคกรอสระเหลานม
ประสทธภาพมากกวาหนวยงานในระบบราชการในการท�างานพฒนาสงคมและสามารถ
สรางการมสวนรวมของประชาชนไดมากกวา
21PataniForum
*อจฉรา รกยตธรรม (2557). การเมองของการลดทอนความเปนการเมอง : การ
ปรบความสมพนธระหวางองคกรพฒนาเอกชน รฐ และประชาชน. รายงานวจยเสนอตอ
ส�านกงานคณะกรรมการอดมศกษา ส�านกงานกองทนสนบสนนการวจย และมหาวทยาลย
ศลปากร. (ดาวโหลดรายงานวจยไดจากเวบไซต สกว.)
ประเดนทนาสนใจกคอวาองคกรอสระหรอหนวยงานกงรฐเหลานไดกลายมาเปนแหลง
จางงานและแหลงทนหลกของ NGOs และแกนน�าองคกรชมชน ทามกลางการลดนอยลงไป
ทกทของแหลงทนจากตางประเทศ ทส�าคญความสมพนธระหวางแหลงทนทเปนองคกรอสระ
หรอหนวยงานกงรฐกบผรบทนเปนความสมพนธแบบไมเทาเทยม การท�างานของแหลงทน
มอ�านาจเหนอกวาในการก�าหนดทศทางการด�าเนนงานของผรบทน ในหลายกรณผรบทน
ไมสามารถวพากษวจารณหรอแสดงความคดเหนทางเมองทแตกตางไปจากจดยนทางการ
เมองของแหลงทน ตลอดจนไมสามารถทาทายสถาบนอ�านาจรฐแบบจารตได ความสมพนธ
แบบไมเทาเทยมกนเชนนมความเดนชดมากขนในรอบทศวรรษทผานมาทความขดแยง
ทางการเมองในระดบประเทศมความแหลมคม
อาจารยชลตาไดชวา ภาคประชาสงคมไดกลายเปนสวนหนงของอ�านาจรฐสถาปนา ท
เกดจากสายสมพนธทงในทางอดมการณและในเชงอปถมภทชนชนน�าในภาคประชาสงคมม
ตอบคคล/สถาบนทอยในศนยกลางอ�านาจของรฐไทย และสภาพการณเชนนกยงเดนชดขน
ในหวงของรฐประหาร
ตรงนน�ามาสค�าถามตอเนองทวาแลวประชาสงคมไทยจะสามารถบรรลเปาหมายทควร
จะเปนในการเสรมสรางความเปนประชาธปไตยและการเพมอ�านาจใหกบประชาชนไดจรง
หรอไม....
22 PataniForum
จากเหยอเดกหนาโรงเรยนตากใบถงบทบาทคนท�างานกบเดก
ผเขยน : กองบรรณาธการ ปาตาน ฟอรม
ภาพ :
23PataniForum
สถานการณความขดแยงในปาตาน/ชายแดนใต กาวเขาสปท 12 นบจากป 47 เปนตน
มา ขณะทค�าวาสนตภาพกยงเปนวาทกรรมทถกยกมาใชขบเคลอนในพนทอยางตอเนองใน
หลากประเดน หลายมต มากมายหลายเรอง ไมวาจะเปนประเดนผหญง การพฒนาชมชน
สงเสรมการเรยนรดานสทธและสนตวธ รวมไปถงการทวงถามความยตธรรมจากการบงคบ
ใชกฎหมายและการปฏบตการของเจาหนาทรฐและกลม BRN ซงเปนกลมขบวนการตด
อาวธทสงคมไทยเรมรจกเมอไมกปมานเอง
อยางไรกตามการขบเคลอนเรยกรองใหสงคมตระหนกในประเดนปลกยอยภายใตค�า
ใหญอยางสนตภาพนน ประเดน "เดกและเยาวชน" นบเปนประเดนทกระตนตอมความรสก
นกคดของสาธารณะชนเปนอยางยง ซงมหลายเหตการณในพนททผานมา ไดฝงสะเทอนใน
ใจของคนในสงคมไทย ตวอยางเหตการณทเหนเดนชด โดยจะขออางถงสกปขาวจากโตะขาว
ภาคใตสถาบนอศรา เรอง "เปดรายงานสถานการณเดกชายแดนใต กบ 8 ขอเสนอปองกนตก
เปนเหยอรนแรง" ในสวนทระบถงเหตการณตนเดอนกมภาพนธ ป 57 กรณเกดเหตคนราย
บกยงยกครว "ครอบครวมะมน" ทบานปะลกาแปเราะ ต.ปะลกาสาเมาะ อ.บาเจาะ
จ.นราธวาส ท�าใหเดกชาย 3 พนองเสยชวตทงหมด โดยเดกทเสยชวตอายเพยง 11 ป 9 ป
และ 6 ป หลงจากนนเมอวนท 13 กมภาพนธ ปเดยวกน เกดเหตคนรายกราดยงชาวบาน
ขณะก�าลงใสบาตรท อ.แมลาน จ.ปตตาน ท�าใหเดกชายวย 9 ขวบเสยชวตอก 1 คน และเดก
หญงอาย 11 ขวบไดรบบาดเจบ โดยทงคเปนพนองกน
ดวยสภาพปญหาดงกลาว ลาสดจงมความพยายามขององคกรภาคประชาสงคม น�าโดย
มลนธผสานวฒนธรรม (CrCF) เครอขายสงเสรมสทธและเขาถงความยตธรรม (HAP) และ
กลมดวยใจ ไดจดท�ารายงานชอ "สถานการณเดกและผหญงจงหวดชายแดนใต ป 2556"
เพอศกษาสถานการณของเดกและผหญงในพนททไดรบผลกระทบจากการใชความรนแรง
รปแบบตางๆ พรอมขอเสนอเชงนโยบายเพอรวมกนแกปญหา รายงานฉบบดงกลาวอาง
สถตตวเลขวา ตงแตป 47 – ป 56 มเดกเสยชวตจากความรนแรงทางอาวธจ�านวน 62 คน
บาดเจบ 374 คน ทงยงพบวาเดกจ�านวนไมนอยกลายเปนเปาหมายของการกอความรนแรง
ดวยอาวธไปโดยปรยาย เนองจากเดกเหลานนใชชวตประจ�าวนใกลบรเวณทเจาหนาทรฐ
ปฏบตงาน ซงเปนเปาหมายหลกของการกอเหตรนแรง
24 PataniForum
กระทงลาสดเหตการณตอนเชาของ
วนท 6 ก.ย. 59 ทผานมา ยงตอกย�าความ
รสกสะเทอนใจตอสงคมยงขน เมอเกดเหต
คนรายลอบวางระเบดจกรยานยนตบอมบ
บรเวณโรงเรยนบานตาบา อ.ตากใบ จ.นรา
ธวาส ท�าใหมผเสยชวต 3 ราย โดยหนงในนน
เปนเดกหญงนกเรยนอนบาลพรอมบดา และ
มผไดรบบาดเจบอกนบสบราย ทงน ผเสย
ชวต 2 คนซงเปนพอลกกน คอ นายมะเยง
เวาะบะ อาย 36 ป กบเดกหญงมตรา เวาะบะ
อายเพยง 4 ขวบ ซงโดนสะเกดระเบดขณะ
ก�าลงเดนเขาโรงเรยน กอนจะมผเสยชวตเพม
เตมทโรงพยาบาลนราธวาสราชนครนทร คอ
นายตลมซ มะดาโอะ หลงมอาการสาหส เสย
เลอดมากจนทนพษบาดแผลไมไหวสงผลให
ครอบครวตลมซอย ในสถานการณล�าบาก
และเดกนอย วลดาน มะดาโอะ ลกชายวย 8
เดอนตองกลายเปนก�าพราในทสด
ภายหลงจากเหตการณดงกลาวขาว
ส�านกตางๆ ทงในและตางประเทศน�าเสนอ
ภาพเหตการณหลากหลายแงมม ขณะทใน
โลกออนไลน มการพดถงภาพของเหยอผได
รบกระทบจากเหตการณความรนแรงครงน
ตางกแสดงความเสยใจ เหนอกเหนใจ และหา
ชองทางทจะชวยเหลอ ตามดวยการประณาม
ผกอเหตโดยองคกรภาคประชาสงคมกวา
10 องคกร ทงนเนอหากลาวถงการแสดง
ความเสยใจตอครอบครวผไดรบผลกระทบ
กอนจะโหนกระแสเรยกรอง “พนทปลอดภย”
และเรยกรองความรบผดชอบจากคขดแยง
ทงสองฝายไมวากองก�าลงจากภาครฐและ
กลมขบวนการ BRN ซงเหตการณครงนเปน
ประเดนวพากษวจารณ อยางมากในโลก
ออนไลนและสงคมไทย
อยางไรกตามเปนทนาสงเกตวา เมอเกด
เหตลกษณะน หลายๆ ครง มกจะมการออก
มาเรยกรองใหกองก�าลงของคขดแยงทง 2
ฝาย มความระมดระวงและตระหนกในการ
ปฏบตการทกระทบตอเดก ซงขอเรยกรอง
ดงกลาวเสมอนจะระเหยไปในอากาศทก
คราไป ขณะทกระแสการเรยกรองใหเกด
การตระหนกเรองเดกตอกลไกภาครฐ ภาค
ประชาสงคม หรอแมนกระทงภาคธรกจ ยง
คงมนอยเหลอเกน โดยเฉพาะการตระหนก
ในเรองการท�ากจกรรม โครงการทท�าใหเดก
กลายเปนเครองมอ หรอ ผลประโยชนทาง
การเมอง หรอภาพลกษณและผลประโยชน
ทางธรกจ โดยไมค�านงถงสทธประโยชนสงสด
25PataniForum
ของเดก อยางตงใจหรอไมตงใจกตาม ทงๆ
การเรยกรองจากกลมองคกร หนวยงาน เหลา
นมโอกาสทจะน�าไปสการเกดความตระหนก
เรองเดกไดจรง หรออาจจะขยายไปสการ
ปฏบตจนกลายเปนวฒนธรรมและนโยบาย
ขององคกร
ดงนนเพอการเรยกรองทเอาจรงเอาจง
เกยวกบเรองเดกและเยาวชน ปาตาน ฟอรม
ซงเปนองคกรท�างานกบกล มเปาหมายท
หลากหลาย หนงในนนหมายรวมไปถงเดก
และเยาวชนดวย จงมงมนทจะจดท�านโยบาย
คมครองสทธเดกและเยาวชน น�ามาใชใน
องคกร ดวยความชวยเหลอจากโครงการ
Local Engagement to Advocate for
Peace (LEAP) ไมหวงมวรอเรยกรองเพยง
แตผอนเพยงอยางเดยว
ทงนในเนอหาส�าคญๆ นน ภายใตนโยบาย
คมครองสทธเดกและเยาวชน ปาตาน ฟอรม
เชอวา เดก ไดแกบคคลใดกตามทมอายต�า
กวา 18 ป สวน เยาวชนไดแกบคคลใดกตาม
ทมระหวาง 18 - 25 ป ซงเดกและเยาวชน
เปนกลมบคลากรทางสงคมทส�าคญ ทจะม
สวนในการขบเคลอนสงคมใหเปนไปในแนว
ทางทดในอนาคต ฉะนน เดกและเยาวชน จงม
สทธความเทาเทยมทกประการในการม
สวนรวม ไมวาจะเปนการรวมแสดงเจตนารมณ
ของตน การแสดงความคดเหน และการลงมอ
ปฏบต ในกจกรรมทสรางสรรค อนสงผลดทง
ตอตวเดกและเยาวชนเอง และบคคลอนๆ
เดกและเยาวชน ทตองมการปฏบต
กจกรรม/ปฏสมพนธ กบปาตาน ฟอรม จกตอง
ไดรบการปกปองคมครอง ใหอยบนพนฐาน
ความปลอดภยและปราศจากการละเมดทก
รปแบบ ไมวาจะเปนการกระท�าโดยเจตนา
หรอไมตงใจ ทจะสงผลใหเดกและเยาวชน
จกตองตกอยในความเสยงตอการถกละเมด
การแสวงหาผลประโยชน การบาดเจบและ
เปนอนตรายอนๆ
ปาตาน ฟอรม ไดตระหนกและเหน
ความส�าคญตอนโยบายปกปองคมครองเดก
ซงเจาหนาท บคลากร และอาสาสมครจะ
ตองปฏบต และถอเปนกฎระเบยบอยาง
เครงครด เพอปองกนมใหเกดผลกระทบทาง
ลบ หรอเกดใหนอยทสด ทงนในเบองตนจง
มขอปฏบตภายในขององคกรและบคคลท
รวมท�างานกบปาตาน ฟอรม ดงน
26 PataniForum
ขอปฏบตของเจาหนาทและองคกร
เจาหนาท และอาสาสมครทมสวนเกยวของกบการด�าเนนงานหรอกจกรรมตางๆของ
ปาตาน ฟอรม จะตองมขอปฏบตดงตอไปน
• เจาหนาท บคลากรอาสาสมคร และบคคลทมความเกยวของกบองคกรทกคน จะ
ตองเคารพสทธ ความเทาเทยม การมสวนรวม และความหลากหลาย ตามระบอบ
ประชาธปไตย
• เจาหนาท บคลากรอาสาสมคร และบคคลทมความเกยวของกบองคกรทกคน จะ
ตองปฏบตตามหนาทประจ�าต�าแหนงและหนาททไดรบมอบหมายอยางเตมความ
สามารถ และจะตองตระหนก/ระมดระวงอยเสมอ ในการปฏบตหนาททกขนตอน
เพอหลกเลยงการละเมดสทธและการทารณกรรม เดกและเยาวชน
• เจาหนาท บคลากรอาสาสมคร และบคคลทมความเกยวของกบองคกรทกคน จะ
ตองปฏบตงานทกขนตอนอยางโปรงใส ไมเปนการสอถงการทจรตไมโปรงใส ซง
อาจจะสงผลกระทบดานลบตอเดกและเยาวชน และบคคลทวไป
• เจาหนาท บคลากรอาสาสมคร และบคคลทมความเกยวของกบองคกรทกคน จะ
ตองไมกระท�าการใดๆ ทงสน ทเปนการละเมดและทารณกรรมเดก/เยาวชน การ
กระท�าทอาจจะน�าไปสการละเมดและเพกเฉยตอการละเมดและทารณกรรมเดก/
เยาวชน (และรวมไปถงการละเมดและการกระท�าความรนแรงตอบคคลทวไปดวย
เชนกน)
• เจาหนาท บคลากรอาสาสมคร และบคคลทมความเกยวของกบองคกรทกคน จะ
ตองมการวางแผนการด�าเนนงานและการปฏบตกจกรรมทกอยางจะตองประเมน
ความเสยงทจะกอใหเกดการละเมดสทธเดกและเยาวชนทกรปแบบ ทงกอนเรม
กจกรรมระหวางการจดกจกรรมและหลงจากการจดกจกรรม
• เจาหนาท บคลากรอาสาสมคร และบคคลทมความเกยวของกบองคกรทกคน จะ
ตองเปดเผยขอมลทเกยวของทเปนจรงตอเดกและเยาวชน ทงน การเขารวม
กจกรรมทกอยางของปาตาน ฟอรม จะตองไดรบความยนยอมสมครใจจากเดก
และผปกครองมการเซนเอกสารทระบในรายละเอยดของกจกรรมอยางครบถวน
27PataniForum
• เจาหนาท บคลากรอาสาสมคร และบคคลทมความเกยวของกบองคกรทกคน จะ
ตองปฏบตตนอยางเหมาะสม ไมแสดงออกถงพฤตกรรมสมเสยงและจะตองปฏบต
ตามกตกาและเคารพกฎระเบยบอยางเครงครด
การเขาถงของคนภายนอก
• ปาตาน ฟอรม จะตองใหความรเบองตนแก เดก เยาวชน และผเขารวมกจกรรมท
เกยวของ เพอเปนการปองกนการฉวยโอกาสจากบคคลภายนอก ทอาจจะเกดขน
ไดโดยกะทนหน
• เดก เยาวชน และผเขารวมกจกรรม มสทธทจะแสดงออกถงความตองการ ทจะไม
ใหขอมลตามความพงพอใจ หรอรสกไดถงความไมปลอดภย
• ผสนบสนนงบประมาณ ผมอ�านาจในทองถน หรอในองคกรเอง ไมสามารถทจะ
ตดสนใจแทนเดก เยาวชน และผเขารวมกจกรรมได
• การพบปะ หรอเยยมชม การจดกจกรรม บคคลภายนอก จะตองแจงเจาหนาท
ปาตาน ฟอรม ลวงหนา และเจาหนาททท�าการด�าเนนกจกรรม จะตองแจงใหผ
เขารวมกจกรรมรบทราบ ลวงหนา ดวยเชนกน
• ผสนบสนนงบประมาณ ผมอ�านาจในทองถน หรอในองคกรเอง จะไมสามารถ
กระท�าการใดๆ ทงสนกบผเขารวมกจกรรม โดยปราศจากการยนยอมจากเดกและ
เยาวชนเอง (เชน การสมภาษณ, การถายรป, การน�าเสนอผานสอตางๆ เปนตน)
ทงหมดนเปนการเรยกรอง ปาตาน ฟอรม ใหเกดความตระหนกเรองเดก เยาวชนทเปน
จรงเปนจง ซงพอการนตไดวา ขอเรยกรองจะไมไดหายกลายเปนอากาศธาตเหมอนการเรยก
รองตอคขดแยงทง 2 ฝาย ททกวนนสาธารณชนกรวามอยจรง แต…จบตองยากซะเหลอเกน
28 PataniForum
ปญหาแทรกซอนทามกลางสถานการณความขดแยงในพนทปาตาน/ชายแดนใต
ปรากฏเหนชดหลายปญหา โดยเฉพาะปญหาการนยมความรนแรงในเดกและเยาวชน ท
บรบทแวดลอมความรนแรงจากสถานการณท�าใหการใชความรนแรงรปแบบตางๆ เปนเรอง
ปกต ซงทผานมามความพยายามของหนวยงานราชการและภาคประชาสงคม เรยนรและ
คอยๆ แกปญหา แตความพยายามดงกลาวกไมสามารถทจะแกปญหาไดในเรววน
งานสนตวธตองมา “ความรนแรงในเดกและเยาวชนปญหาแทรกซอนใตพรมความขดแยงชายแดนใต”
ผเขยน : สไรยา วาน
29PataniForum
อยางไรกดกมอกหนงตวอยางความพยายาม คอความรวมมอระหวางหนวยงานราชการ
และภาคประชาสงคมทตองน�ามาบอกเลาใหฟง โดยเมอเรวๆ น สถานพนจคมครองเดกและ
เยาวชนจงหวดปตตานรวมมอกบเครอขายชมชน องคกรภาคประชาสงคม ผดหลกสตร
เสรมเนนเนอหาสนตวธ การไมใชความรนแรง ดงคณคาเชงบวก “เยาวชนในสถานพนจ”
ทงนสถานพนจ คมครองเดกและเยาวชนจงหวดปตตาน ไดจดประชมหารอเพอวาง
แนวทางในการอยรวมกนของเดกและเยาวชน โดยมผเขารวมเปนตวแทนองคกรภาคประชา
สงคมทท�างานเกยวกบเยาวชน เครอขายชมชนจตอาสา และหนวยงานราชการ จ�านวน 20 คน
การประชมนจดขนเพอหาแนวทางการอยรวมกนของเดกและเยาวชนระหวางเยาวชน
ไทยพทธและมสลมในสถานพนจฯ จงหวดปตตาน และเพอทบทวนหลกสตรการฟนฟ
เยาวชนในสถานพนจฯ เพอใหมความสอดคลองกบบรบทในพนท ทงนเพอเปนหลกสตร
หนงในการรองรบการจดตงศนยฝกและอบรมเดกและเยาวชนจงหวดยะลา ในอนาคตอก
ไมชาน
นางววรรษา แซเจย นกจตวทยาคลนกช�านาญการ จากสถานพนจฯ จงหวดปตตาน
ผเฝาสงเกตและประเมนพฤตกรรมเยาวชนในสถานพนจ เปดเผยวา ทผานมา สถานพนจฯ
รบเยาวชนกระท�าผดจากศาลปตตาน ศาลยะลา และศาลเบตง โดยมเวลาทถกควบคมใน
สถานพนจ ตงแต 1 สปดาห ถง 1 ป ตอนนมเยาวชนทงหมด ๓๒ คน ชวงระยะหลงพบ
วาเยาวชนมพฤตกรรมทเปลยนแปลงไปคอ มพฤตกรรมทคอนขางใชความรนแรง ซงกอน
หนานนไมพบพฤตกรรมแบบน และมการแบงพรรคพวกระหวางเยาวชนพทธและมสลม จง
ท�าใหเกดปญหาความขดแยงระหวางกน
ขณะท บษยมาส อศดลย ภาคประชาสงคมกลมบานบญเตม จงหวดยะลา กลาวคลาย
กนวา ปญหาระหวางเดกไทยพทธกบมสลมมมาจากขางนอกสถานพนจแลว เดกทรบมา
จากศาลยะลา มคดท�ารายรางกาย และปลนชงทรพยประชาชนในเขตเทศบาลนครยะลา
ปญหานเรอรงมา 15 ปแลว วนนกยงเกดขน รสกสงสารประชาชนบรสทธทงไทยพทธและ
30 PataniForum
มสลมทถกเปนเหยอจากปญหาอาชญากรรมน ยอมรบวา ในเทศบาลยะลามปญหาเรอง
เยาวชนระหวางไทยพทธกบมสลมมา 5 ปแลว”
ดวยความตระหนกในสถานการณดงกลาวจงเปนทมาของการผดหลกสตรเสรมสอน
สนตวธ การไมใชความรนแรง เนนการเปลยนแปลงจากขางใน โดย นางฮมซะ อบบส นกว
ชาการฯ จากสถานพนจฯ กลาววา ทผานมาเนอหาและกจกรรมทเราท�ากบกลมเดกเหลาน
เปนกระบวนการกลมตามหลกสตรทใชเหมอนกนทวประเทศ ซงบางกจกรรมไมสอดคลอง
กบเยาวชนทน
“กจกรรมทสถานพนจไดท�ากบกลมเยาวชนเหลานเนนเรองการเปลยนแปลงรปลกษณ
ภายนอก ทงทจรงแลวการเปลยนแปลงของเดกกลมนตองมาจากการเปลยนแปลงขางใน
หรอการเปลยนแปลงดานจตวญญาณดวย อกทงเจาหนาทเองยงขาดความร ทกษะและ
กระบวนการสนตวธทจะน�ามาสอนเดก เมอเกดปญหาความขดแยง เราไมมกระบวนการ
ขอโทษหรอการใหอภยระหวางกลมเยาวชนทง 2 กลม ปญหาจงยงบานปลาย จงอยากให
เครอขายองคกรทเชญมาไดเสนอแนะและถายทอดกระบวนการสนตวธแกเจาหนาท ซงเปน
เรองทผสอนเองตองเทาทนกบภมหลงของเดกเพอดงมมบวกและคณคาทถกเกบซอนในตว
เดกดวย ทงนหลกสตรดงกลาวจะเรมน�ามาใชกบเยาวชนเรวๆ น”
อนงหลกสตรเสรมเนอหาสนตวธ มวตถประสงคเพอ ประการทหนง เพอสงเสรมให
เยาวชนรคณคาตวเอง ประการทสอง เพอสรางปฏสมพนธทดระหวางเยาวชนพทธ-มสลม
ประการทสาม เพอแกปญหาการใชความรนแรงทงภายในและภายนอก
31PataniForum
แนวทางของเนอหาและกระบวนการมดงตอไปน
1. ใหมกจกรรมใหเดกมความคดเชงวเคราะห กจกรรมทสอนใหเดกเรองการไมใช
ความรนแรงซงกจกรรมทท�า ตองยอยใหละเอยดเพอใหเดกเขาใจงายมากทสด
2. ท�ากจกรรมเพอทลายความเกลยดระหวางกน
3. กจกรรมตองสรางความไววางใจระหวางกลมเดกดวยกน และเดกกบเจาหนาท
4. กจกรรมทมการฟนฟพลงจตใจ และกระบวนการแกไขปญหาใหอยในวถชวต เชน
การใหสลาม
5. การเตรยมภาวะอารมณของเยาวชนซงเปนกล มเปาหมายใหมทเพงเขามาถก
ควบคมตว
6. การเตรยมเยาวชนทเชอมระหวางเดกพทธและมสลม
ขาวคราวทมาเลาขางตน พอจะท�าใหเขาใจไดวา ความขดแยงในพนทปาตาน/ชายแดน
ใต ไมใชมผลแคเรองการเมอง การทหารเทานน แตหมายรวมไปถงซ�าเตมปญหาสงคมอนๆ
ตามมา ดงนนการยอมยดหยนปรบตวการท�างาน ความรวมมอกน จงมความจ�าเปนอยาง
ยงยวดในสถานการณเชนน
ทงนไมใชเพอประโยชนของใครอนใด แตเปนประโยชนของผทตองแบกรบชะตากรรม
อยางประชาชนในพนทนนเอง..
32 PataniForum
ส�านกรากเหงาแหงสนตภาพดวยศลปะแนวคด “Art melayu”
ผเขยน : กองบรรณาธการปาตาน ฟอรม
33PataniForum
ลายเสนทแตงแตมบนพนทวาง ผานการสรางสรรคดวยจนตนาการและอารมณ ถกรวบ
เกยวพนเปนหนงเดยวอยางมความหมาย เปนอกนยามหนงของค�าวาศลปะ แตส�าหรบความ
คดของอาจารยโตรอย หรอ มฮมมดโตรอย แวกอจ แลว การสอดแทรกกลนอายความเปน
มลายและความรสกนกคดเกยวกบศาสนาอสลาม คอแกนสารส�าคญของ Art melayu
Art melayu เปนความพยายามของกลมศลปนคนรนใหมในจงหวดชายแดนใตทถก
กลาวถงกนอยางมากในโลกโซเชยลมเดยขณะน โดยเฉพาะผลงานสรางสรรคภาพ 3 มต รป
มสยดกรอเซะ และ เรอกอและ ณ หอศลปภาคใต ซงตงอยท ม.อ.ปตตาน โดยผลงานดงกลาว
มผคนเขารวมแหชมอยางตอเนองแทบไมขาดสาย
Art melayu กอตงขนดวยความมงหวงทจะยกระดบและใชศกยภาพทางดานศลปะ
จากคนในพนทเพอสรางความตระหนกและความเขาใจเกยวกบความรสกนกคดของความ
เปนมลายและศาสนาอสลามในจงหวดชายแดนใต อนเปนความหมายส�าคญของการขบเคลอน
สนตภาพในแบบฉบบ Art melayu
อาจารยโตรอย ผรเรมกอตงกลม อธบายวา Art melayu คอการวาด การขดเขยน คอ
ศลปะทเปนผลผลตของคนมลายทอยากสะทอนอารมณความรสก การเขาถง วถชวต ความ
เปนอยทเปนเอกลกษณเฉพาะทไมเหมอนชนชาตอน ความเชออน มนมความตางจากทอน
มความพเศษทเปนลกษณะเฉพาะ
“ผมอธบายความคดของผมผานโลโก Art melayu ซงจะเปนรปจนทรเสยวทประกอบ
สรางดวยค�าวา "ลกสซน" ซงแปลวาการเขยน ค�าวา "คอต" คอการเขยนทเปนเอกลกษณ
ศาสนาอสลาม ค�าวา "นาซฮต" หมายถง การใหความร การขดเกลาจตใจ และสดทายค�าวา
"ฟน" หมายถง ศลปะ ทงหมดรวมกนเปนศลปะทสะทอนรากเหงาความเปนมลายและความ
เปนอสลามทสงเสรมความรและการขดเกลาจตใจ"
34 PataniForum
“เราในฐานะศลปนมความสามารถทางดานงานศลปะ มความคดอยากสรรสรางผลงาน
ทสะทอนความเปนทองถน วฒนธรรม ประเพณ มลายทไมขดตอหลกการศาสนาอสลาม ซง
เปนศาสนาหลกของคนมลายในยคปจจบน เพราะทผานมาเราเรยนศลปะในแบบตะวนตก
มเรองของจตวญญาณ ความเชออยางเสรจนเกนขอบเขต ไมสอดคลองกบหลกความเชอ
หลกการศาสนาอสลามในหลายประเดน หลายมต”
อาจารยโตรอย สะทอนวา ทกวนนงานศลปะบานเรา ยงไมไดยกระดบเทาทควร คน
ท�างานศลปะท�างานเปนไปในแบบสวนตว อยแบบตวใครตวมน ไมกลมเกลยว ไมคอยนกถง
เรองการชวยเหลอสงคมสกเทาไหร
“คนมฝมอทางดานศลปะในพนทสวนใหญท�าไปเพอหวงผลทางธรกจเปนเปาหมาย
สงสด นอกจากนคนท�างานศลปะกยงไมไดใชศกยภาพตวเองไดอยางเตมท ซงหากมการรวม
ตวกนแลวดงศกยภาพของตวเองเปนกลมอยางเตมท งานศลปะกจะสะทอนบรบท อารมณ
ความรสกนกคดของทน ตอสาธารณะอยางมพลง”
ทงน อาจารยมฮมมดโตรอย แวกอจ เปนคนรนใหมเกดทบานดอนรก อ.หนองจก จ.ปตตาน
เคยศกษาระดบประถมโรงเรยนบานดอนรก ระดบมธยมศกษาทโรงเรยนปทมคงคาอนสรณ
และระดบอนปรญญาศกษาทวทยาลยอาชวศกษา จ.ปตตาน กอนจะไปสระดบปรญญาตร
คณะศลปศาสตร มอ.ปตตาน
อาจารยโตรอย เลาวา จดเรมตน ตนเองเรมหลงเสนหงานศลปะจากการเปนคนชอบด
การตนในวยเดก และฝกการวาดรปการตน วาดงานศลปะ และเขาแขงขนจนไดรางวลตงแต
ระดบประถมจนถงระดบปรญญาตร
“ผมเคยไดรางวลทงในระดบทองถนและระดบภาค และถกทาบทามใหเปนวทยากร
ดานศลปะตงแตก�าลงศกษาอย และชวงใกลเรยนจบกเปนตวแทนวทยากรไดรบเชญจาก
ศนยการศกษานอกระบบ(กศน.)และวทยาลยในวง จ.นครปฐม เรองการเขยนลายเรอกอและ
พอจบมากเปนครอาชวะ สอนศลปะ 5 ป แตกออกมาเพราะคดวาไมเหมาะกบตนเอง อก
อยางตนเองกไมมวฒครแตทส�าคญกวาคอ อยากออกมาท�า Gallery สวนตว ขายงานศลปะ
เปนรปแบบธรกจไปพรอมๆ กบการเปนครสอนพเศษ”
35PataniForum
“กคอยๆ สรางฝนของตวเองขนมา ไป
พรอมกบสอนพเศษในโรงเรยนเอกชนและ
ระดบอดมศกษา มอ.ปตตาน แตสดทายก
ตองลาออกจากการเปนอาจารยพเศษแลว
หนมาขายงานศลปะอยางเดยว ซงเมอท�าไป
สกพกกมโอกาสไดฟงมมมอง ทศนะประวต
เกยวกบศลปะกบอสลามโดยบงคนหนงซง
เปนคนกรงเทพฯ จงรสกเกดตงค�าถามกบ
ตวเองวาทผานมาเราท�างานศลปะทไมได
ตอบแกนสารความเปนรากเหงาตนเอง ราก
เหงาทสะทอนความเปนมลายและความ
เปนอสลาม ซงเปนแกนสารทท�าใหเรารสก
มคณคามากยงขนบนโลกใบน จงลองปรกษา
กบเพอนๆ ในแวดวงงานศลปะและวชาการ
เรองการตงกลมท�างานศลปะทตอบโจทย
รากเหงาตนเอง ซงไดรบการสนบสนนจาก
เพอนๆ ในแวดวง และรวมเปนเครอทม
งานหลายคน จนตนเองเรมมความหวง จง
ตงกลมขนมา เรยกวา Art melayu”
เมอฟงแผนงานและแนวทางของกลม
Art melayu อยางเจาะลกไปเรอยๆ ยง
ท�าใหนาสนใจอยางยงยวด อาจารยโตรอย
เผยวา การกอตงกลมของเราจะมงไปสการ
เปนรปแบบธรกจเพอสงคมและท�างานรวม
กนเปนเครอขายศลปนดานศลปะอาจารยมฮมมดโตรอย แวกอจ
Art melayu
36 PataniForum
“แนวทางของเราหวงเพอเชดชและยกระดบ เอกลกษณมลาย เอกลกษณศาสนาอสลาม
ในรปแบบตางๆ ใหเปนทนยมของคนทวไป นอกจากนอยากสงเสรมเยาวชนในพนทหนมา
ตระหนกงานศลปะตามแนวคดของ Art melayu โดยอยากผลกดนเปนหลกสตรเฉพาะเพอ
ไปใชในกจกรรมของโรงเรยนในพนท ซงหวงวางานศลปะตามแนวคดแบบ Art melayu จะ
ชวยขดเกลาจตใจเดกๆ เสรมสรางจนตนาการและส�านกรากเหงาตนเองยงขน”
“ทผานมากสรรสรางผลงานหลายงานหลายชน เชน ภาพวาด 3 มต ซงไดรบการตดตอ
จากองคกรเอกชนและพพธภณฑหอศลปภาคใต หรอบางทกรบงานอนๆ ทไมเกยวของกบ
มตวฒนธรรม เชน สรางภาพวาดตกแตงรานคาตางๆ ตอนนก�าลงท�า gallery art melayu
ซงเปนทรวบรวมงานสรางสรรคตางๆของตนเองและเครอขาย เปนงานในแนวจตกรรม
ประตมากรรม งานภาพพมพ และศลปะประยกต”
ผลงานสรางสรรคของกลม Art melayu ยงแจมชดเมอ อสระ กรง นกวชาการศกษา
สถาบนวฒนธรรมศกษากลยาณวฒนา ซงมหนาทรบผดชอบดแลหอศลปภาคใต ยนยนวา
37PataniForum
ตงแตกลม Art melayu เขามามบทบาทในการท�าภาพเขยน 3 มต มผคนเขามาชมผลงาน
หอศลปเยอะกวาทผานๆ มา
“ตองยอมรบวาตอนนงานทรวมกบกลม Art melayu มผคนเขามาสนใจจากคนระดบ
ตางๆ มากมาย ไมวาจะเปนนกศกษา ชาวบาน ดารานกแสดง และเมอไมนานมานกม
เอกอคราชทตเบลเยยมประจ�าประเทศไทยกมาชนชมดวย จนถงตองเปดเพจเพอน�าเสนอ
ผลงาน ซงผคนทมาเยยมชมตางกยอมรบชนชมในผลงานวาเปนงานคณภาพ มความคด
สรางสรรค ซงทงหมดเกดจากไอเดยของกลม Art melayu ทางหอศลปภาคใตกใหเพยงแค
Concept เทานน”
“ปจจบนสถาบนศลปะทกจงหวดจะสรางงานเพอดงดดผคน ซงในสวนหอศลปภาคใต
จะไดรบนโยบายเรอง สงเสรมงานพหวฒนธรรม ธรรมนบ�ารงวฒนธรรม เปน concept
เรองวถชวต สถานทส�าคญในภาคใต ซงกลม Art melayu กเปนกลมคนทรจกในเรองการ
ท�างานศลปะเพอสงคม เขาใจเรองอตลกษณ วถวฒนธรรมทองถนไดด ซงทผานมากมคน
อนๆ พยายามจะเสนอรบงานชนน แตเราเลอกกลมคนทมความเปนมออาชพและมความ
เขาใจศกษาเรองวถทองถนพอสมควร เราเลยเลอก กลม Art melayu รบงานน” นกวชาการ
หอศลปภาคใต เปดเผย
ดงทสาธยายไปขางตนถงแนวทางการขบเคลอนของกลม Art melayu ทไมใชเพยงแค
การสรางผลงานน�าเสนอตอสาธารณะชนเทานนแตรวมหมายถงการปลกปนเยาวชนทสนใจ
เรยนรงานดานศลปะซง มสตาอาน ดอระปป คอหนงในเยาวชนรนแรกทสนใจโดยเลาวา
เดมมความชอบสวนตวเกยวกบงานศลปะ
“ผมรสกวาศลปะอยในวถชวตคนเรา ศลปะการคาขาย การพด ปฏสมพนธกบผคน
พอไดเหนผลงานของอาจารยโตรอย จงรสกโดนใจ อยากถายทอดวถของเราออกมาเปนงาน
ศลปะ จงอยากเรยนร ตอนนกเรมดวยการเปนผชวยลากเสน เตรยมส อปกรณ ในงานตางๆ
ทอาจารยชวนไป”
มสตาอาน เปนเยาวชนจาก ต.ปาไร อ.แมลาน จ.ปตตาน อาย 22 ป ซงมพอแมท�า
อาชพกรดยาง จบการศกษาระดบมธยมปลาย กอนจะตอดวยศกษาดานศาสนาอสลามใน
สถาบนปอเนาะตาเซะ ซงปจจบนท�างานเปดซมรานขายชา กาแฟ ตามงานตางๆ โดยกอน
38 PataniForum
หนานเขาเลาใหฟงวาตลอดชวตไมเคยออกจากพนท 3 จงหวดชายแดนใตเลย จนมครงหนง
ไดมโอกาสไปกรงเทพฯ เพยงไมกสปดาห
“ผมเคยไดไปกรงเทพฯ ครงหนง ซงเปนครงแรก รสกตนเตนมาก ไปตามโครงการของ
ราชการ แตเมอไปแลวผมกไดเหนสภาพสงคมทมความแตกตางจากบานเรา เปนสงคมทคอน
ขางอยแบบตวใครตวมน แตขณะทบานเรายงคงอยกนแบบพงพาชวยเหลอกนอย แตกเรมจะ
เปลยนไปเหมอนกรงเทพฯ โดยเฉพาะในเขตเมอง เขตตลาด สวนเยาวชนกเรมนยมเทคโนโลย
แฟชน ตามกระแส ไมคดเรองมประโยชนหรอไมมประโยชน”
นบเปนชวงไมกสปดาหทท�าใหมสตาอานรสกตระหนก ไมอยากเหนเพอนๆ เยาวชน หมก
มนจมปรกอยกบความเปนสมยใหม จนขาดความผกพนกบรากเหงาของตนเอง จงมความ
ใฝฝนอยากท�าอะไรสกอยาง ซงการรจก Art melayu นบเปนการตอเตมความฝนของเขา
“ผมคาดหวงวาสกวนหนงผมจะเปนศลปนดานการวาดรป อยากสบทอดทกษะการวาดรป
อยากสรางผลงานทสะทอนภาพความเปนทองถนบานตวเอง ไมอยากใหลมกน และถายทอด
ใหแกเยาวชนมลายรนตอๆไป เพราะทกวนน ความทรงจ�าทองถนสมยเกาๆ กคอยๆ หายไป
ไมคอยมเยาวชนสบทอด เยาวชนมวแตสนใจเทคโนโลย ของเลนสมยใหมทเขามา”
“ดงนนในฐานะ Art melayu ผมจะพยายามเปนสวนหนงทจะชวยถายทอดศลปะ หลาก
หลายรปแบบ ทสะทอนรากเหงาความเปนมลายและอสลาม จนเยาวชนหนมาสนใจมากขน
ซงหวงวาเยาวชนมลายจะรสกผกพน ภมใจ และรกความเปนตวตนของตวเองไมถกกลนดวย
ความสมยใหมของโลกทกวนน” มสตาอานเผยดวยความหวง
ทงหมดคอจดประกายเลกๆ ของสามญชนคนธรรมดาในปาตาน ทบรบทความ “ไมปกต”
มอาจท�าใหพวกเขาตองอยอยางนงเฉยได ดงค�าพดศลปนหนม มฮมมดโตรอย สะทอนเสมอๆ
ในการสนทนาวา
“ศลปะอาจไมถงขนน�าไปสสนตภาพ ศลปะไมสามารถสรางสนตภาพดวยตวของ
มนเอง แตศลปะอยาง Art melayu จะท�าหนาทชวยสะทอน อารมณ ความรสกนกคด
กระตนมมมองของคนทพบเหน ไดรบรและเขาถงสงคมปาตานในมตทหลากหลายและ
ลกซงยงขน”
หนงสอจาก สำนกพมพปาตานฟอรม
มลายทรสก ศรายทธ เอยมเออยทธ l ราคา 150 บาท
ผมมความภาคภมใจทนกวชาการไดหนมาสนใจอสลามและเขยนถง
อสลามในแงมมททกคนไมคอยคนชน ดงนน จงคดวาหนงสอเลมนจะ
เปนคมอสำหรบครอบครวมสลมทสนใจศกษาอสลามในมตตางๆ อยาง
ครอบคลม จะตระหนกวาอสลามเปนศาสนาแหงชวตอยางแทจรง
จงหวงวาหนงสอเลมนจะเปนประโยชนแกพนองมสลมทสนใจในศาสนา
ของตน
อาศส พทกษคมพล จฬาราชมนตร
จนตนาการอสลามเชงสงคมวทยา สชาต เศรษฐมาลน l ราคา 180 บาท
ความรเกยวกบชาวมลายมสลมในภาคใตตอนลางทเรารๆ กนทวไปนน
ถกหนงสอเลมนตงคำถามไวมาก หนงในคำถามทผมสนใจเพราะเปน
นกเรยนประวตศาสตรกคอ แมแตประวตศาสตรทถก “ชำระ” เพอตอบ
โตกบการบดเบอนอดตของประวตศาสตรรฐไทยนน กยงวนเวยนอยกบ
ความคดและการกระทำของชนชนนำกลมเลกๆ เทานน หาไดขยายลง
มาถงประชาชน “นาย” ทวไปไม
นธ เอยวศรวงศ
นบไมกนหมาก อณสรณ อณโณ
งานเขยนของ อนสรณ อณโณ เรอง "นบไมกนหมาก" น นบเปนงานเดน
อกช นหนงท ช ใหเหนถงเสนหของงานเขยนทางมนษยวทยาในการ
พยายามทำความเขาใจวถชาวบานทตนศกษาแลวสรปแนวคดรวบยอด
จากปราฏการณในชวตประจำวนของชาวมลายทไมเคยหยดนงและแขง
กระดางตามความรบรของคนทวไป
สชาต เศรษฐมาลน
สามารถสงซอไดทาง Facebook : @PATANIFORUM
39PataniForum
หนงสอจาก สำนกพมพปาตานฟอรม
มลายทรสก ศรายทธ เอยมเออยทธ l ราคา 150 บาท
ผมมความภาคภมใจทนกวชาการไดหนมาสนใจอสลามและเขยนถง
อสลามในแงมมททกคนไมคอยคนชน ดงนน จงคดวาหนงสอเลมนจะ
เปนคมอสำหรบครอบครวมสลมทสนใจศกษาอสลามในมตตางๆ อยาง
ครอบคลม จะตระหนกวาอสลามเปนศาสนาแหงชวตอยางแทจรง
จงหวงวาหนงสอเลมนจะเปนประโยชนแกพนองมสลมทสนใจในศาสนา
ของตน
อาศส พทกษคมพล จฬาราชมนตร
จนตนาการอสลามเชงสงคมวทยา สชาต เศรษฐมาลน l ราคา 180 บาท
ความรเกยวกบชาวมลายมสลมในภาคใตตอนลางทเรารๆ กนทวไปนน
ถกหนงสอเลมนตงคำถามไวมาก หนงในคำถามทผมสนใจเพราะเปน
นกเรยนประวตศาสตรกคอ แมแตประวตศาสตรทถก “ชำระ” เพอตอบ
โตกบการบดเบอนอดตของประวตศาสตรรฐไทยนน กยงวนเวยนอยกบ
ความคดและการกระทำของชนชนนำกลมเลกๆ เทานน หาไดขยายลง
มาถงประชาชน “นาย” ทวไปไม
นธ เอยวศรวงศ
นบไมกนหมาก อณสรณ อณโณ
งานเขยนของ อนสรณ อณโณ เรอง "นบไมกนหมาก" น นบเปนงานเดน
อกช นหนงท ช ใหเหนถงเสนหของงานเขยนทางมนษยวทยาในการ
พยายามทำความเขาใจวถชาวบานทตนศกษาแลวสรปแนวคดรวบยอด
จากปราฏการณในชวตประจำวนของชาวมลายทไมเคยหยดนงและแขง
กระดางตามความรบรของคนทวไป
สชาต เศรษฐมาลน
สามารถสงซอไดทาง Facebook : @PATANIFORUM
40 PataniForum