LW 306 391

หมวดท 10

ลาดบการดาเนนคด การสงพจารณาคด และการเลอนพจารณาคด

เคาโครงเรอง

1. ลาดบการดาเนนคด

2. การนงพจารณาแยกออกพจารณาได 4 ประการคอ

2.1 สถานทนงพจารณา

2.2 วนเวลานงพจารณา

2.3 การนงพจารณาคดในศาลตองกระทาตอหนาคความ

2.4 การนงพจารณาคดในศาลตองกระทาโดยเปดเผย

3. การเลอนการนงพจารณาคด แยกออกพจารณาได 2 ประการคอ

3.1 เลอนการนงพจารณาคดโดยดลพนจของศาล

3.2 เลอนการนงพจารณาคดโดยกฎหมาย

สาระสาคญ

1. การนงพจารณาคดจะตองกระทาในศาลทยนคดไวในวนทศาลเปดทาการ และ

ตามเวลาทางานทศาลไดกาหนดไว

2. ตามขอ 1 นน เวนแตมกฎหมายบญญตไวเปนอยางอน และในกรณมเหต

ฉกเฉนหรอจาเปน ศาลจะสงกาหนดการนงพจารณา ณ สถานทอนหรอในวนหยดงาน

หรอในเวลาใด ๆ กได

3. การนงพจารณาคดจะตองกระทาตอหนาคความทมาศาลและโดยเปดเผย เวน

แตบางกรณทนงพจารณาลบหลงคความหรอเปนการลบได

4. ศาลตองดาเนนการนงพจารณาคดตดตอกนไปเทาทสามารถจะทาไดโดยไม

ตองเลอนจนกวาจะเสรจการพจารณาและพพากษาคด

5. ศาลจะสงใหเลอนการนงพจารณาคดไดเมอมเหตตามทกฎหมายบญญตไวให

จาตองเลอนหรอศาลมกจธระ คความมเหตจาเปน หรอคความ ทนายความ พยาน ปวย

LW 306 392

วตถประสงคการเรยนร

เมอศกษาบทเรยนนแลว นกศกษาสามารถ

1. อธบายไดวาการนงพจารณาคดจะตองกระทาทศาลใดและวนเวลาใด

2. อธบายไดวาการนงพจารณาจะตองกระทาตอหนาคความทมาศาลและโดย

เปดเผย

3. อธบายไดวา การนงพจารณาคดศาลตองดาเนนการนงพจารณาตดตอกนไป

เทาทสามารถจะทาได

4. ทราบไดวาศาลจะสงเลอนการนงพจารณาคดไดกรณใดบาง

LW 306 393

หมวดท 10

ลาดบการดาเนนคด การสงพจารณาคด และการเลอนพจารณาคด

บทท 1

ลาดบการดาเนนคด

โดยปกตแลวการพจารณาคดในศาลจะมคดขนมาสศาลเปนจานวนมาก ประมวล

กฎหมายวธพจารณาความแพง มาตรา 51 จงบญญตวา ใหเปนหนาทของศาลทจะปฏบต

ดงน (1) ลงทะเบยนคดในสารบบความของศาลตามลาดบทรบไว กลาวคอ ตามวนและ

เวลาทยนหรอเสนอคาฟองเรมคดตอศาล ตามทบญญตไวในประมวลกฎหมายน “ดงนน

การพจารณาคดของศาลจงตองดาเนนการไปตามลาดบเลขหมายสานวนในสารบบความ

ศาลจะเลอกพจารณากอนหลงหรออาศยความยากงายแหงคดนนไมได ดงน เปนไปตาม

ประมวลกฎหมายวธพจารณาความแพง มาตรา 17 ทบญญตวา “คดทไดยนฟองไวตอ

ศาลนน ใหศาลดาเนนการไปตามลาดบเลขหมายสานวนในสารบบความ เวนแตศาลจะ

กาหนดเปนอยางอนเมอมเหตผลพเศษ”

จากบทบญญตในมาตรา 17 นน การพจารณาคดในศาลตามปกตศาลตอง

ดาเนนการพจารณาตามลาดบ เวนแตกรณทศาลไมตองดาเนนการพจารณาตามลาดบ

เมอมเหตผลพเศษ

1. กรณศาลตองดาเนนการพจารณาตามลาดบ หมายความวา เมอคดขนส

ศาลกเปนหนาทของศาลทจะตองลงทะเบยนคดในสารบบความของศาลตามลาดบทรบไว

การพจารณาคดของศาลจงตองเปนไปตามลาดบนนเชนกน

“ลาดบหมายเลขสานวนคดในสารบบความ” หมายถงลาดบหมายเลขคดดา

บรรดาคดซงไดยนฟองตอศาล ศาลจะลงหมายเลขคดดาไวเสมอตามลาดบในแตละป เชน

คดหมายเลขดาท 15/2532 ยอมหมายถงเปนคดทฟองเปนลาดบท 15 ของศาลนนในป

2532 เมอศาลมคาพพากษาหรอคาสงในประเดนแหงคดแลวจะลงหมายเลขคดแดง เชน

หมายเลขคดแดงท 5/2532 ยอมหมายถงเปนคดทศาลไดมคาพพากษาหรอคาสงใน

ประเดนแหงคดแลว เปนลาดบท 5 ของศาลนนในป 2532 สาหรบในชนอทธรณและชน

LW 306 394

ฎกาเกยวกบลาดบหมายเลขสานวนคดในสารบบความดงเปนเชนเดยวกบทกลาวขางตน

นนหมายความวา คดทข นสศาลฎกาจะปรากฏเลขคดดา 3 ครง และคดแดง 3 ครง ดงนน การดาเนนการพจารณาคดของศาล จงตองเปนไปตามลาดบหมายเลข

คดดาทลงทะเบยนในสารบบความ

2. กรณทศาลไมตองดาเนนการพจารณาตามลาดบ หมายถงการพจารณาคดของ

ศาลมไดเปนไปตามลาดบทกลาวไวในขอ 1 ทงน เปนเพราะมเหตผลพเศษ “เหตผล

พเศษ” หมายถงเหตผลใด ๆ กตามทอาจทาใหศาลตองดาเนนการพจารณาขามลาดบ

หมายเลขสานวนคดในสารบบความ เหตผลพเศษนไมตองถงกบเปนเหตสดวสยหรอ

พฤตการณพเศษแตอยางใด ในการยกเหตผลพเศษขนกลาวอางนอาจเปนเพราะศาล

เหนสมควรเองหรอคความฝายใดมคาขอกได

ตวอยาง คาสงคารองศาลฎกาท 192/2503 โจทกฟองขบไลจาเลยออกจากท

พพาทระหวางพจารณาคด ไฟไหมตกพพาทจนใชอาศยไมได และสญญาเชากครบ

กาหนดลง โจทกประสงคจะรอซากตกเพอกอสรางใหม จงยนคารองขอเรงคดใหศาลได

โปรดไปเผชญสบสถานทพพาทเพอประกอบการพจาณาวา สมควรจะรบพจารณาคดน

เปนกรณพเศษหรอไม โดยโจทกจะจดพาหนะมารบ ศาลฎกามคาสงวาใหศาลแพงพรอม

ดวยโจทกจาเลยทงสามสานวนไปเดนเผชญสบตรวจหองพพาททวาถกไฟไหมใหปรากฏ

วา หองพพาทของแตละสานวนถกไฟไหมจรงหรอไม ถาไหมจรงไหมมากหรอนอย

เพยงไรมสภาพอยางไร แลวใหบนทกรายละเอยดสงสานวนกลบคนศาลฎกา ตามตวอยาง

นเปนเหตผลพเศษ

ตวอยาง คาสงคารองศาลฎกาท 66/2490 ศาลชนตนพพากษาใหจาเลยชนะ

คด ศาลอทธรณพพากษากลบ ใหขบไลจาเลยออกจากหองเชา จาเลยฎกาและขอทเลา

การบงคบศาลฎกาสงไมอนญาต จาเลยจงยนคารองขอใหศาลฎการบพจารณาคดเปนการ

ดวนเพราะการทจาเลยจะตองออกจากหองเชาตามหมายบงคบคดในเวลากะทนหน เปน

การสดวสยทจะหาทอนอยไดทน ศาลฎกามคาสงวา เหตยงไมถงกบควรเรงสานวนไปขาม

หนาสานวนอนซงจาเลยอนอาจเดอดรอนมากกวาใหยกคารอง ตามตวอยางนศาลไมถอ

เปนเหตผลพเศษ จงสงยกคารอง

LW 306 395

บทท 2

การนงพจารณาคด

เมอศาลไดรบคาฟองของโจทกและจาเลยใหการ หรอพนกาหนดเวลายนคาใหการ

แลว ศาลจะเรมทาการพจารณาคด ในการพจารณาคดของศาลนจะทาโดยศาลออกนง

บลลงกฟงการดาเนนคดของคความทงสองฝาย ซงเรยกวาการนงพจารณานนเอง “การนง

พจารณา” ตามบทวเคราะหศพท มาตรา 1(9) ใหหมายความวา การทศาลออกนงเกยวกบ

การพจารณาคด เชน ชสองสถาน สบพยาน ทาการไตสวน ฟงคาขอตาง ๆ และฟงคา

แถลงการณดวยวาจา”

การนงพจารณาจะทาสถานทใด วนเวลาใด และตอหนาใครนน ไดมบญญตไวใน

ประมวลกฎหมายวธพจารณาความแพง มาตรา 35 และมาตรา 36 ดงน

มาตรา 35 ถาประมวลกฎหมายนมไดบญญตไวเปนอยางอน การนงพจารณาคด

ทย นไวตอศาลใดจะตองกระทาในศาลนนในวนทศาลเปดทาการและตามเวลาทางานทศาล

ไดกาหนดไว แตในกรณมเหตฉกเฉนหรอเปนการจาเปน ศาลจะมคาสงกาหนดการนง

พจารณา ณ สถานทอน หรอในวนหยดงาน หรอในเวลาใด ๆ กได

มาตรา 36 การนงพจารณาคดจะตองกระทาในศาลตอหนาคความทมาศาลและ

โดยเปดเผย เวนแต

(1) ในคดเรองใดทมความจาเปน เพอรกษาความเรยบรอยในศาล เมอศาลไดขบ

ไลคความฝายใดออกไปเสยจากบรเวณศาลโดยทประพฤตไมควร ศาลจะดาเนนการนง

พจารณาคดไปลบหลงคความฝายนนกได

(2) ในคดเรองใด เพอความเหมาะสม หรอเพอคมครองสาธารณประโยชน ถาศาล

เหนสมควรจะหามมใหมการเปดเผยซงขอเทจจรง หรอพฤตการณตาง ๆ ทงหมด หรอแต

บางสวนแหงคดซงปรากฏจากคาคความหรอคาแถลงการณของคความหรอจากคา

พยานหลกฐานทไดสบมาแลว ศาลจะมคาสงดงตอไปนกได

(ก) หามประชาชนมใหเขาฟงการพจารณาทงหมด หรอแตบางสวนแลว

ดาเนนการพจารณาไปโดยไมเปดเผย หรอ

(ข) หามมใหออกโฆษณาขอเทจจรงหรอพฤตการณตาง ๆ เชนวานนใน

บรรดาคดทงปวงทฟองขอหยา หรอฟองชายช หรอฟองใหรบรองบตร ใหศาลหามมใหม

LW 306 396

การเปดเผยซงขอเทจจรงหรอพฤตการณใด ๆ ทศาลเหนเปนการไมสมควรหรอจะพอเหน

ไดวาจะทาใหเกดการเสยหายอนไมเปนธรรมแกคความ หรอบคคลทเกยวของ

ไมวาศาลจะไดมคาสงตามอนมาตรา (2) นหรอไม คาสงหรอคา

พพากษาชขาดคดของศาลนน ตองอานในศาลโดยเปดเผยและมใหถอวาการออกโฆษณา

ทงหมด หรอแตบางสวนแหงคาพพากษานน หรอยอเรองแหงคาพพากษาโดยเปนกลาง

และถกตองนนเปนผดกฎหมาย

การนงพจารณาแยกออกพจารณาได 4 ประการคอ

1. สถานทนงพจารณา

2. วนเวลานงพจารณา

3. การนงพจารณาคดในศาลตองกระทาตอหนาคความ

4. การนงพจารณาคดในศาลตองกระทาโดยเปดเผย

1. สถานทนงพจารณา

หลกกฎหมาย

ถาประมวลกฎหมายนมไดบญญตไวเปนอยางอน การนงพจารณาคดทย นไวตอ

ศาลใดจะตองกระทาในศาลนน

ขอพจารณา

สถานทนงพจารณา ตามปกตการนงพจารณาจะตองกระทาในศาลทคดไดยนไว เชน

คดไดยนไวตอศาลจงหวดสพรรณบร การนงพจารณาตองกระทาทททาการศาลจงหวด

สพรรณบร

2. วนเวลานงพจารณา

หลกกฎหมาย

การนงพจารณาคดทย นไวตอศาลใดจะตองกระทาในศาลนน ในวนทศาลเปดทา

การและตามเวลาทศาลไดกาหนดไว

ขอพจารณา

การนงพจารณาทกระทาในศาลตองกระทาในวนทศาลเปดทาการกคอวนตาม

ประกาศของทางราชการนนเอง และตามเวลาทางานทศาลไดกาหนดไว ซงจะเรมตงแต

LW 306 397

เวลา 08.30 นาฬกา ถง 16.30 นาฬกา โดยศาลจะกาหนดเวลานงพจารณาอกชนหนงวา

ตอนเชาเปนเวลานงพจารณา ตอนบายเปนเวลาอานคาพพากษากได

ขอยกเวน

หลกกฎหมาย

ประมวลกฎหมายวธพจารณาความแพง มาตรา 35 บญญตวา “ถาประมวล

กฎหมายนมไดบญญตไวเปนอยางอน.............แตในกรณมเหตฉกเฉนหรอเปนการจาเปน

ศาลจะมคาสงกาหนดการนงพจารณา ณ สถานทอน หรอในวนหยดงาน หรอในเวลาใด ๆ

กได”

ขอพจารณา

ตามหลกแลวการนงพจารณาตองกระทาในศาลทยนคดไวในวนทศาลเปดทาการ

และตามเวลาทางานทศาลไดกาหนดไว แตเนองจากประมวลกฎหมายวธพจารณาความ

แพงและพระธรรมนญศาลยตธรรมไดบญญตเปนขอยกเวนใหนงพจารณา ณ สถานทอน

หรอวนเวลาอน นอกจากน กรณมเหตฉกเฉนหรอเปนการจาเปน ศาลจะมคาสง

กาหนดการนงพจารณา ณ สถานทอนหรอวนเวลาอนกได

ดงนน จงกลาวไดวาการนงพจารณาคดอาจกระทา ณ สถานทอน หรอวนเวลาอน

นอกจากศาลทยนคดไว หรอวนทศาลเปดทางานและตามเวลาทศาลไดกาหนดไวได 2 กรณคอ

2.1 กรณทประมวลกฎหมายวธพจารณาความแพง และตามพระธรรมนญ

ศาลยตธรรมบญญตใหนงพจารณา ณ สถานทอน และวนเวลาอน

ตามประมวลกฎหมายวธพจารณาความแพง เชน

1) การสงประเดนไปสบ

ป.ว.แพง มาตรา 102 วรรคแรกและวรรคสอง บญญตวา “ใหศาลท

พจารณาคดเปนผสบพยานหลกฐานโดยจะสบในศาลหรอนอกศาล ณ ทใด ๆ กได แลวแต

ศาลจะสงตามทเหนสมควรตามความจาเปนแหงสถานของพยานหลกฐานนน

แตถาศาลทพจารณาคดเหนเปนการจาเปนใหมอานาจมอบใหผพพากษา

คนใดคนหนงในศาลนน หรอตงใหศาลยนสบพยานหลกฐานแทนไดใหผพพากษาทรบ

มอบหรอศาลทไดรบแตงตงนนมอานาจและหนาทเชนเดยวกบศาลทพจารณาคดรวมทง

อานาจทจะมอบใหผพพากษาคนใดคนหนงในศาลนน หรอตงศาลอนใหทาการสบ

พยานหลกฐานแทนตอไปดวย”

LW 306 398

2) การเดนเผชญสบสถานท

ป.ว.แพง มาตรา 107 บญญตวา “ถาศาลเหนวาในการสบสวนหาความจรง

จาเปนตองไปสบพยาน ณ สถานทซงขอเทจจรงอนประสงคจะใหพยานเบกความนนได

เกดขน ใหศาลหรอผพพากษาทรบมอบ หรอศาลทไดรบแตงตงเพอการนนสงหมายเรยก

ไปยงพยานระบสถานทและวนเวลาทจะไปสบพยาน แลวสบพยานไปตามนน”

2.2 กรณมเหตฉกเฉนหรอเปนการจาเปน

ทวาศาลตองนงพจารณาคดเฉพาะแตในทตองทาการของศาลนนเปนเพยงหลก

ปฏบตโดยทว ๆ ไปเทานน หากจะทาใหไมสะดวกตอการพจารณา หรอมความจาเปนบาง

ประการทศาลจะตองออกไปนงพจารณายงนอกทต งทาการปกตของศาลแลว ศาลกอาจทาได

ดงเชน

1) กรณมเหตฉกเฉน เชนเกดนาทวมหรอมเหตขดของอยางอน ศาลจะม

คาสงกาหนดการนงพจารณา ณ สถานทอนนอกศาลกได

2) กรณเปนการจาเปน เชน เมอไดนงพจารณาแลวและหมดเวลาเสยกอน

โดยสบพยานยงไมทนเสรจ ทงพยานมาศาลและรออย ดงน ศาลจะนงพจารณาตอไปกได

หรอคดมจานวนมากศาลอาจกาหนดการนงพจารณาในวนหยดราชการกได

3. การนงพจารณาในศาลตองกระทาตอหนาคความ

หลกกฎหมาย

การนงพจารณาคดจะตองกระทาในศาลตอหนาคความทมาศาล

ขอพจารณา

ไดกลาวมาแลววาการนงพจารณาคดจะตองกระทาในศาลทคดนนยนไวในวนท

ศาลเปดทาการและตามเวลาทางานทศาลกาหนดไว นอกจากน จะตองกระทาตอหนา

คความ0

1 ดวย กลาวคอ การนงพจารณาคดศาลตองแจงกาหนดวนนดใหคความทราบ เพอ

คความจะไดมาศาล และรกษาผลประโยชนในเชงคดของเขา ถาศาลมไดแจงกาหนดวนนง

พจารณาใหคความทราบ และนงพจารณาไปเลย จงเปนการนงพจารณาลบหลงคความนน

1คความ หมายความวา บคคลผยนคาฟอง หรอถกฟองตอศาลและเพอประโยชนแหงการดาเนน

กระบวนพจารณาใหรวมถงบคคลผมสทธกระทาการแทนบคคลนน ๆ ตามกฎหมาย หรอในฐานะทนายความ

LW 306 399

ทาไมได แตถาคความไดทราบกาหนดวนนงพจารณาตามทศาลแจงแลวคความไมมาศาล

อยางนศาลนงพจารณาลบหลงคความได

ขอยกเวน

ตามหลกแลวการนงพจารณาคดจะตองกระทาในศาลตอหนาคความ แตม

ขอยกเวนการนงพจารณาคดในศาลลบหลงคความไดมดงน

1) คความถกไลออกจากบรเวณศาล ทงน เปนไปตามมาตรา 36 (1) ทวา “ในคด

เรองใดทมความจาเปนเพอความเรยบรอยในศาล เมอศาลไดขบไลคความฝายใดออกไป

เสยจากบรเวณศาลโดยทประพฤตไมสมควร ศาลจะดาเนนการนงพจารณาคดตอไป ลบ

หลงคความฝายนนกได”

2) การพจารณาคดทคความขาดนด เมอคความฝายใดขาดนดกไมตองพจารณา

ตอหนาคความฝายนน (ป.ว.แพง มาตรา 200)

3) ในคดทมการรองสอด ตามมาตรา 57 เมอมผรองสอดเขามาในคด การนง

พจารณาคดกอนทผรองสอดจะเขามานน แมจะกระทาลบหลงผรองสอด การนงพจารณา

นนกใชได

4) การสงประเดนไปสบ ซงจาเลยจะตามไปฟงหรอไมไปกได (ป.ว.แพง มาตรา 102)

5) การนงพจารณาคาขอฝายเดยว ซงไมตองสอบถามคความอกฝายหนง (ป.ว.

แพง มาตรา 21(3))

4. การนงพจารณาในศาลตองกระทาโดยเปดเผย

หลกกฎหมาย

การนงพจารณาคดจะตองกระทาในศาลตอหนาคความทมาศาลและโดยเปดเผย

ขอพจารณา

ในการนงพจารณาคดของศาลนน ศาลตองใหโอกาสแกคความทกฝาย ในอนทจะ

มาฟงการพจารณาและใชสทธเกยวดวยกระบวนพจารณาเพอตอสคดและรกษา

ผลประโยชนของเขา นอกจากน ศาลยงเปนผอานวยความยตธรรมใหแกประชาชนจงตอง

เปดโอกาสใหคความ และประชาชนทวไปเขาฟงการพจารณาได ซงจะตองกระทาโดย

เปดเผยนนเอง

LW 306 400

ขอยกเวน

หลกกฎหมาย

ในคดเรองใดเพอความเหมาะสม หรอเพอคมครองสาธารณประโยชน ถาศาล

เหนสมควรจะหามมใหมการเปดเผยซงขอเทจจรง หรอพฤตการณตาง ๆ ทงหมดหรอแต

บางสวนแหงคด ซงปรากฏจากคาคความหรอคาแถลงการณของคความ หรอจาก

คาพยานหลกฐานทไดสบมาแลวศาลจะมคาสงตอไปนกได

1) หามประชาชนมใหเขาฟงการพจารณาทงหมดหรอแตบางสวนแลวดาเนนการ

พจารณาไปโดยไมเปดเผย หรอ

2) หามมใหออกโฆษณาขอเทจจรงหรอพฤตการณตาง ๆ เชนวานน

ในบรรดาคดทงปวงทฟองขอหยา หรอฟองชายช หรอฟองใหรบรองบตรให

ศาลหามมใหมการเปดเผยซงขอเทจจรงหรอพฤตการณใด ๆ ทศาลเหนเปนการไมสมควร

หรอพอจะเหนไดวาจะทาใหเกดการเสยหายอนไมเปนธรรมแกคความหรอบคคลท

เกยวของ

ขอพจารณา

ตามหลกกฎหมายทไดกลาวมาในขอ 4 นน การพจารณาคดของศาลเปนสงท

สมควรเปดเผยใหประชาชนหรอบคคลทเกยวของมโอกาสทราบเรอง เพราะการกระทา

ของศาลเปนการกระทาในฐานะทเปนกลางจงตองใหมผรเหน แตกมบางกรณทการ

พจารณาคดของศาลไมสมควรจะเปดเผยซงเปนขอยกเวนจากหลกทวไป

กรณศาลมอานาจพจารณาโดยไมเปดเผย หรอทางปฏบตเรยกวาพจารณาลบ

การพจารณาลบมไดหมายความวาพจารณาในทลบ แตหมายความวาการพจารณาไดทา

ในหองพจารณาของศาลอยางธรรมดานนเอง เพยงแตหามประชาชนเขาฟงการพจารณา

ทงหมดหรอแตบางสวน หรอหามมใหผใดออกโฆษณาขอเทจจรงหรอพฤตการณตาง ๆ

สาหรบการพจารณาโดยไมเปดเผย

1) คดทวไปศาลมคาสงตอไปน

ก. หามประชานมใหเขาฟงการพจารณาทงหมดหรอแตบางสวนแลว

ดาเนนการพจารณาไปโดยไมเปดเผย การหามประชาชนเขาฟงการพจารณา หมายความ

วาหามประชาชนโดยทวไปจะหามเขาฟงการพจารณาทงหมด หรอแตเฉพาะการ

พจารณาบางสวนกได โดยออกประกาศปดไวหรอใหพนกงานเจาหนาทของศาลแจงดวย

LW 306 401

วาจาในขณะนนกได เชนคดซงมขอเทจจรงเกยวดวยความลบของทางราชการทหาร คด

เรยกคาสนไหมทดแทนในความผดฐานขมขนกระทาชาเรา คดอนกระทบกระเทอนตอ

ศาสนา เปนตน หากศาลเหนสมควรจะหามมใหมการเปดเผยซงขอเทจจรงหรอ

พฤตการณตาง ๆ ศาลจะมคาสงหามประชาชนไมใหเขาฟงในการพจารณาคดดงกลาวนน

สวนใครจะอยในหองพจารณาไดบางในเวลาพจารณาลบไมมกาหนดไวไดแตกาหนดไวชด

แจงวาหามประชาชนเขาฟง คงเขาฟงไดแตคความ ทนายความของคความ พยานทจะ

เบกความ และเจาพนกงานของศาลทจาเปน คนภายนอกคนใดจะเขาฟงไดกตอเมอศาล

อนญาตใหคนนนเขาฟงเปนพเศษเทานน การสงหามของศาลตามขอ ก. นหมายรวมถง

ศาลหามการโฆษณาขอเทจจรง หรอพฤตการณในคดตามขอ ข. ดวย

ข. หามมใหออกโฆษณาขอเทจจรงหรอพฤตการณตาง ๆ เชนวาน น

หมายความวาในการพจารณาประชาชนเขาฟงการพจารณาได เพยงหามมใหออก

โฆษณา ขอเทจจรงหรอพฤตการณตาง ๆ เทานน

2) คดทฟองขอหยา หรอฟองชายช หรอฟองใหรบรองบตร

คดท 3 ชนดนกฎหมายใหศาลสงหามไมใหมการเปดเผยขอเทจจรง หรอ

พฤตการณใด ๆ ในคดทศาลเหนเปนการไมสมควร หรอพอจะเหนไดวาจะทาใหเกดการ

เสยหายอนไมเปนธรรมแกคความหรอบคคลทเกยวของ หากเหนวาไมเปนการไมสมควร

ประการใดและไมนาจะทาใหเกดการเสยหายอนไมเปนธรรมแตอยางใดกไมตองหาม การ

หามทงหมดหรอแตบางสวนกไดแลวแตศาล โดยพจารณาถงการไมสมควรและการ

เสยหายอนไมเปนธรรม ซงอาจเกดแกคความหรอบคคลทเกยวของ กฎหมายบญญตให

ส งแตเฉพาะหามไมใหเปดเผยซงขอเทจจรง หรอพฤตการณในคดเทานน ไมไดบญญตวา

ใหดาเนนการพจารณาไปโดยไมเปดเผย (พจารณาลบ) ดงนน ศาลจะสงใหพจารณาลบ

หรอไมคงตองพเคราะหตามขอ ก. สวนตามขอ ข. คงไมมปญหาอยางใดเพราะหากศาล

เหนสมควรสงหามออกโฆษณา ซงขอเทจจรงหรอพฤตการณในคดกยอมสงได

อยางไรกด แมตามขอยกเวนขอ 1 และขอ 2 จะบญญตใหศาลมอานาจสง

พจารณาลบ หรอหามออกโฆษณาซงขอเทจจรงหรอพฤตการณตาง ๆ หรอหามเปดเผย

ซงขอเทจจรงหรอพฤตการณใด ๆ ทศาลเหนเปนการไมสมควร หรอพอจะเหนไดวาจะทา

ใหเกดการเสยหายอนไมเปนธรรมแกคความหรอบคคลทเกยวของ แตถาศาลจะพพากษา

ชขาดตดสนคดตองกระทาโดยเปดเผย ศาลจะอานคาพพากษาหรอคาสงเปนการลบไมได

LW 306 402

(มาตรา 36 วรรคทาย และมาตรา 140(3) และศาลจะหามไมใหใครนาคาพพากษาทงหมด

หรอแตบางสวนไปโฆษณาไมได หรอจะหามไมใหเขายอเรองไปโฆษณากไมได แตการยอ

เรองแหงคาพพากษานนไมใชเปนกลางและถกตองอาจเปนความผดฐานละเมดอานาจศาล

ตามมาตรา 32(2) ได

LW 306 403

บทท 3

การเลอนการพจารณา

เมอโจทกยนคาฟองตอศาลและจาเลยไดยนคาใหการตอสคดแลว หรอจาเลยไม

ยนคาใหการเมอพนกาหนดเวลายนคาใหการ และโจทกไดยนคารองขอตอศาลใหส งวา

จาเลยขาดนดยนคาใหการ ศาลกจะกาหนดวนนงพจารณาคดตอไป หรอคดทตองชสอง

สถานเมอศาลชสองสถานเสรจแลว ศาลกจะนดวนนงพจารณาคดตอไปเชนเดยวกน เมอ

ศาลไดกาหนดวนนงพจารณาแลวถงกาหนดวนนด หากคความฝายใดไมมาศาลโดย

ปราศจากเหตผลอนสมควรและมไดรองขอเลอนคด หรอแจงเหตขดของทตนไมไดมาศาล

เสยกอนแลว กถอไดวาคความฝายนนเปนผขาดนดพจารณา ตาม ป.ว.แพง มาตรา 197

วรรคสอง อนอาจทาใหคความทขาดนดพจารณาตองเสยประโยชนในการดาเนนคดของ

ตน เมอเปนดงนคความฝายใดฝายหนงทไมอาจมาศาลไดตามวนทศาลกาหนดนง

พจารณา เปนเพราะปวยเจบ หรอดวยเหตอนกตาม ชอบทจะขอเลอนการพจารณาได

ตามหลกแลวเมอศาลไดกาหนดวนนงพจารณาคดและคความทกฝายทราบวนนด

แลว ยอมเปนหนาทของศาลจะตองออกทาการนงพจารณาคดตามวนเวลาทนดไว และ

คความทงสองฝายจะตองมาศาลตามทไดนดไวดวย เมอศาลออกทาการนงพจารณาคด

ศาลตองดาเนนการนงพจารณาคดตดตอกนไปเทาทสามารถจะทาได โดยไมตองเลอน

จนกวาจะเสรจการพจารณาและพพากษาคด (ป.ว.แพง มาตรา 37) หมายความวาศาลท

ออกนงพจารณาคดจะตองดาเนนการนงพจารณาคดในวนทศาลเปดทาการและตามเวลา

ทางานทศาลกาหนดไวเปนวน ๆ ตดตอกนตลอดไปจนกวาจะเสรจคด มไดหมายความวา

เมอศาลเรมนงพจารณาคดในวนใดแลว ศาลจะตองดาเนนการพจารณาคดตดตอกน

ตลอดเวลาเรอยไปทงกลางวนและกลางคนโดยไมมการหยดพก ในการดาเนนการนง

พจารณาคดของศาลใชวาจะทาไดตดตอกนเสมอไปไม บางทพยานมาไมพรอม คความ

ปวย ทนายของคความปวย หรอศาลตดธระ จงทาใหไมสามารถดาเนนการนงพจารณาคด

ตดตอกนได จงจาเปนตองเลอนการนงพจารณาคดไปในวนอน

4. เกยวกบการเลอนการนงพจารณาคดประมวลกฎหมายวธพจารณาความแพง

ไดบญญตไวในมาตรา 38, 39, 40, 41, 42 และ 45 ซงแยกออกพจารณาได 2 ประการคอ

LW 306 404

4.1 เลอนการนงพจารณาคดโดยดลพนจของศาล (ป.ว.แพง มาตรา 38, 39,

40 และ 41)

4.2 เลอนการนงพจารณาคดโดยกฎหมาย (ป.ว.แพง มาตรา 42 และ 45)

4.1 เลอนการนงพจารณาคดโดยดลพนจของศาล ม 4 ประการคอ

4.1.1 การเลอนการนงพจารณาเพราะกจธระของศาล

หลกกฎหมาย

ถาในวนทกาหนดนดนงพจารณาศาลไมมเวลาพอทจะดาเนนการ

นงพจารณาเนองจากกจธระของศาล ศาลจะมคาสงใหเลอนการนงพจารณาไปในวนอน

ตามทเหนสมควรกได (ป.ว.แพง มาตรา 38)

ขอพจารณา

1. ตามปกตเมอศาลไดแจงวดนดนงพจารณาใหคความทราบแลว

เมอถงเวลาตามทนดศาลจะดาเนนการนงพจารณาคด แตในบางคราวในวนทศาลนดนน

ศาลเกดมกจธระอยางอนตองทาซงเปนกจการงานของศาล ดงน ศาลกไมสามารถ

ดาเนนการนงพจารณาคดตามทนดไวได เชน ศาลนดพจารณาคดไวหลายเรอง เมอศาล

ดาเนนการนงพจารณาคดเรองหนง ปรากฏวาศาลยงสบพยานคดเรองนไมเสรจ

จาเปนตองสบพยานตอไป ระหวางทดาเนนการนงพจารณาคดน พอดถงกาหนดนดนง

พจารณาคดอกเรองหนง อยางนศาลเหนวาไมมเวลาพอทจะดาเนนการนงพจารณาคด

เรองหลงเพราะกจธระของศาล ศาลจะมคาสงใหเลอนการนงพจารณาคดเรองหลงกได

2. การเลอนการนงพจารณาคดเพราะกจธระของศาลน จะเลอนก

ครงกไดมไดมบญญตหามไว

3. เมอศาลไมอาจดาเนนการนงพจารณาคดตามวนทกาหนดนด

ไดเพราะกจธระของศาล ศาลจะมคาสงใหเลอนการนงพจารณาไปในวนอนตามท

เหนสมควรกได หมายความวาศาลจะสงเลอนนานเทาทเหนวาวนใดจะเปนวนสมควร

เทานน

4. ผลของการทศาลสงเลอนการนงพจารณา ในวนนดพจารณา

ถาศาลสงเลอนการพจารณาตองถอวามไดมการดาเนนกระบวนพจารณาใด ๆ เลย ถาใน

วนนนคความฝายหนงฝายใดไมมาศาลกไมถอวาคความฝายนนขาดนดพจารณา เวนแต

LW 306 405

ศาลไดส งวาคความฝายทไมไดมาศาลในวนนด ขาดนดพจารณาเสยกอนทจะสงเลอนการ

พจารณาอยางนถอวาคความฝายนนขาดนดพจารณาแลว แมตอมาศาลจะสงเลอนการ

พจารณากตาม1

1

4.1.2 การเลอนการนงพจารณาเพราะเหตภายนอก นอกเหนอไป

จากทกลาวมาแลวในขอ 1.1

หลกกฎหมาย

ถาการทจะชขาดตดสนคดเรองใดทคางพจารณาอยในศาลใด

จาตองอาศยทงหมดหรอแตบางสวนซงคาชขาดตดสนบางขอทศาลนนเอง หรอศาลอน

จะตองกระทาเสยกอน หรอจาตองรอใหเจาพนกงานฝายธรการวนจฉยชขาดในขอเชนนน

เสยกอน หรอถาปรากฏวาไดมการกระทาผดอาญาเกดขนซงอาจมการฟองรองอนอาจ

กระทาใหการชขาดตดสนคดทพจารณาอยนนเปลยนแปลงไป หรอในกรณอนใดซงศาล

เหนวาถาไดเลอนการพจารณาไปจกทาใหความยตธรรมดาเนนไปดวยด เมอศาล

เหนสมควร หรอเมอคความทเกยวของรองขอหรอภายในระยะเวลาใด ๆ ตามทศาล

เหนสมควรกได

ถาศาลมคาสงใหเลอนการนงพจารณาดงกลาวแลวโดยไมม

กาหนดเมอศาลเหนสมควร หรอคความทเกยวของรองขอศาลจะมคาสงใหเรมการนง

พจารณาตอไปในวนใด ๆ ตามทเหนสมควรกได (ป.ว.แพง มาตรา 39)

ขอพจารณา

1. เหตทตองเลอนการนงพจารณา สาหรบเหตทตองเลอนการนง

พจารณาในขอนม 4 ประการคอ

ก. กรณทศาลจาตองอาศยทงหมดหรอแตบางสวนซงคาชขาด

ตดสนบางขอทศาลนนเอง หรอศาลอนจะตองกระทาเสยกอน ศาลจงตองรอคาวนจฉยช

ขาดบางขอทศาลนนเองหรอศาลอน ระหวางทรอศาลจะสงเลอนการนงพจารณาคดทกาลง

พจารณาอยไปกอน เชน โจทกจาเลยพพาทกน เรองจาเลยทาใหทรพยของโจทกเสยหาย

จงฟองเรยกคาสนไหมทดแทน จาเลยใหการวาเปนทรพยของจาเลยซงไดรบมรดกมาจาก

มารดา ขณะนนเองกาลงมคดอกเรองหนงอยในระหวางพจารณาของศาลในปญหาวา

1ธานนทร กรยวเชยร, ศาสตราจารย, คาอธบายประมวลกฎหมายวธพจารณาความแพง เลม

2 พมพครงท 2, (กรงเทพมหานคร: โรงพมพชวนการพมพ, 2522), หนา 86.

LW 306 406

จาเลยในคดกอนเปนโจทกฟองเรยกทรพยตามพนยกรรมของมารดา กรณดงกลาวการ

ฟองคดระหวางโจทกจาเลยจงตองอาศยคาชขาดตดสนของศาลทพจารณาคดเรองมรดก

เปนหลกในการวนจฉย คความจงชอบทจะขอเลอนการพจารณาคดระหวางโจทกจาเลยไป

จนกวาคดเรองมรดกจะไดวนจฉยชขาดแลว

ข. กรณทศาลจาตองรอใหเจาพนกงานฝายธรการวนจฉยชขาด

ในขอนนเสยกอน เชน กอนศาลจะชขาดตดสนคดเรองใดทคางพจารณาอยจะตองรอให

เจาพนกงานชเขตทดนทพพาท การตรวจเลอด การตรวจเอกสาร การตรวจลายมอปลอม

หรอไมชขาดเสยกอน

ค. กรณทปรากฏวาไดมการกระทาผดอาญาเกดขนซงอาจมการ

ฟองรองอนอาจจะกระทาใหการชขาดตดสนคดทพจารณาอยนนเปลยนแปลงไป

หมายความวาคดทกาลงนงพจารณาอยนนเกยวเนองกบคดอาญาทกาลงฟองรองกนอย

ดงนน ศาลจงตองรอใหคดอาญาทฟองอยนนไดวนจฉยชขาดเสยกอนจงจะทาการชขาด

ตดสน มฉะนนคดทพจารณาอยนนจะเปลยนแปลงไป เชน โจทกฟองเรยกคาสนไหม

ทดแทนจากจาเลยฐานละเมดทาใหรางกายโจทกบาดเจบสาหส ระหวางพจารณาคด

ปรากฏวาจาเลยถกฟองคดอาญาในฐานทารางกายอนตรายสาหส การพจารณาคดฟอง

เรยกคาสนไหมทดแทนฐานละเมดตองรอการพจารณาไวกอน เพอรอฟงผลการตดสนช

ขาดของคดอาญา

ง. กรณอนใดซงศาลเหนวาถาไดเลอนการพจารณาไปจกทาให

ความยตธรรมดาเนนไปดวยด หมายถงการเลอนการนงพจารณาคดในเหตอนซงไมตอง

ตามทกฎหมายบญญต แตศาลเหนวาถาไดเลอนการนงพจารณาจกทาใหความยตธรรม

ดาเนนไปดวยดกอาจมการเลอนการนงพจารณาได เชน คความแถลงตอศาลวาขอให

เลอนการนงพจารณาคดออกไป เพราะขณะนอยระหวางการตดตอประนประนอมยอม

ความ เปนตน

2. การเลอนการนงพจารณา

ก . ศาลอาจมคาสงใหเลอนการน งพจารณาได เมอศาล

เหนสมควรไมวาคความจะมคาขอขนมาหรอไม หรอ

ข. คความทเกยวของอาจรองขอใหเลอนการนงพจารณาตอไป

กได

LW 306 407

3. วธการเลอนการนงพจารณา

ถาคความทเกยวของรองขอใหเลอนการนงพจารณา คความ

อาจรองขอดวยวาจาขณะศาลนงพจารณา หรอทาเปนคารองกได

4. กาหนดระยะเวลาในการเลอนการนงพจารณา

กาหนดระยะเวลาในการเลอนการนงพจารณาทาไดกอนจะม

คาพพากษาหรอคาชขาดขอนน ๆ แลว หรอภายในระยะเวลาใด ๆ ตามทศาลเหนสมควร

กได

5. คาสงศาลใหเลอนการนงพจารณา

กรณคความทเกยวของรองขอใหเลอนการนงพจารณา กอน

ศาลจะสงตองฟงคความทกฝายกอนจงมคาสงอยางใด และศาลจะสงเลอนการนงพจารณา

หรอไมยอมอยในดลพนจของศาล 2

1 ถาศาลมคาสงใหเลอนการนงพจารณาดงกลาวแลว

โดยไมมกาหนด เมอศาลเหนสมควรหรอคความทเกยวของรอง ศาลจะมคาสงใหเรมการ

นงพจารณาตอไปในวนใด ๆ ตามทเหนสมควรกได

4.1.3 การเลอนการนงพจารณาเพราะคความมเหตจาเปนหลก

กฎหมาย

เมอศาลไดกาหนดนดวนนงพจารณาและแจงใหคความทราบแลว

ถาคความฝายใดฝายหนงมเหตจาเปนทจะตองขอเลอนการนงพจารณาตอไป โดยเสนอ

คาขอในวนนนหรอกอนวนนนศาลจะสงใหเลอนตอไปกได แตเมอศาลไดส งใหเลอนไป

แลวคความฝายนนจะขอเลอนการนงพจารณาอกไมได เวนแตมเหตจาเปนอนไมอาจกาว

ลวงเสยไดและคความฝายทจะขอเลอนแสดงใหเปนทพอใจของศาลไดวา ถาศาลไม

อนญาตใหเลอนตอไปอกจะทาใหเสยความยตธรรม กใหศาลสงเลอนคดตอไปไดเทาท

จาเปนแมจะเกนกวาหนงครง

ในกรณทศาลสงใหเลอนการนงพจารณาตอไปตามวรรคหนง ตาม

คาขอของคความฝายใด ศาลอาจสงใหคความฝายนนเสยคาปวยการพยานซงมาศาลตาม

หมายเรยกและเสยคาใชจายในการทคความฝายอนมาศาล เชน คาพาหนะเดนทาง และ

คาเชาทพกของตวความ ทนายความหรอพยาน เปนตน ตามจานวนทศาลเหนสมควร

1คาพพากษาฎกาท 304/2503 การทศาลจะสงใหรอคดแบงไวฟงผลคดอาญานน ตาม ป.วแพง

มาตรา 39 เปนแตใหศาลใชดลพนจวา เมอศาลเหนสมควรจะสงใหรอคดไวกอนกได.

LW 306 408

คาปวยการหรอคาใชจายดงกลาวใหตกเปนพบ ถาคความฝายทขอเลอนคดไมชาระคา

ปวยการ หรอคาใชจายตามทศาลกาหนดใหศาลยกคาสงเลอนคดนนเสย คาขอเลอนคด

ตามวรรคหนง ถาไมไดเสนอตอหนาศาลดวยวาจากใหทาเปนคารองและจะทาฝายเดยว

โดยไดรบอนญาตจากศาลกได (ป.ว.แพง มาตรา 40)

ขอพจารณา

1. เหตทตองเลอนการนงพจารณา

การเลอนการนงพจารณากรณนเปนเพราะคความมเหตจาเปน

หรอจะเรยกวาเปนกจธระของคความกได เชน ในวนนดสบพยานจาเลย ทนายจาเลยขอ

เลอนคด โดยแถลงวาจาเลยมจดหมายมาบอกวาปวย และอกฝายหนงไมคดคาน แมจะไม

มพยานจาเลยมาศาล เมอไมมเหตอนสงสยวาจาเลยประวงความแลว กควรอนญาตให

เลอนคด (คาพพากษาฎกาท 834-844/2482)

2. ผมสทธขอเลอนการนงพจารณา

การเลอนการนงพจารณาเพราะคความมเหตจาเปนน ผมสทธ

ขอเลอนไดกคอคความฝายใดฝายหนงทมเหตจาเปน

3. วธการขอเลอนการนงพจารณา

ก. คความฝายใดฝายหนงทมเหตจาเปน จะขอเลอนการนง

พจารณาโดยเสนอตอศาลดวยวาจาขณะทศาลออกนงพจารณา โดยคความฝายนนตอง

แถลงถงเหตผลแหงความจาเปนทจะตองขอเลอนคด วาตนมความจาเปนอยางไรบาง

ข. คความฝายใดฝายหนงทมเหตจาเปน จะขอเลอนการนง

พจารณาโดยยนคาขอทาเปนคารองขอเลอนคดตอศาล ซงคความอาจขออนญาตจากศาล

โดยยนคาขอฝายเดยวกได

4. ระยะเวลาในการขอเลอนการนงพจารณา

การเสนอคาขอเลอนการนงพจารณา ถาเสนอตอศาลดวยวาจา

ใหกระทาในเวลาขณะทศาลออกนงพจารณา หรอในวนกาหนดนดนงพจารณาคดหรอ

กอนวนนนโดยทาเปนคารองขอเลอนคดตอศาล

5. คาสงของศาล

การขอเลอนการนงพจารณาเพราะคความมเหตจาเปน ไมวาจะ

เสนอคาขอดวยวาจาหรอทาเปนคารองกตาม ศาลจะมคาสงใหเลอนหรอไมยอมอยใน

LW 306 409

ดลพนจของศาล และหากศาลสงใหเลอนการนงพจารณาตอไปแลวจะสงใหเลอนการนง

พจารณาอกไมได เวนแตคความฝายทจะขอเลอนแสดงใหเปนทพอใจของศาลวามเหต

จาเปนอนไมอาจกาวลวงเสยได ถาศาลไมอนญาตใหเลอนตอไปอกจะทาใหเสยความ

ยตธรรม กใหศาลสงเลอนคดตอไปไดเทาทจาเปนแมจะเกนกวาหนงครง

6. ผลของการทศาลสงเลอนการนงพจารณา

ในกรณทศาลสงใหเลอนการนงพจารณา ตองถอวาในวนนด

พจารณาคดมไดมการดาเนนกระบวนพจารณาใด ๆ เลย นอกจากน ถาการทศาลสงเลอน

การนงพจารณาตามคาขอของคความฝายใด ศาลอาจสงใหคความฝายนนเสยคาปวยการ

พยานซงมาศาลตามหมายเรยกและเสยคาใชจายในการทคความฝายอนมาศาล เชน

คาพาหนะเดนทางและคาเชาทพกของตวความ ทนายความ หรอพยาน เปนตน ตาม

จานวนทศาลเหนสมควร

ถาศาลสงใหคความฝายทขอใหเลอนการนงพจารณาจายคา

ปวยการหรอคาใชจายดงกลาวแลว คความฝายนนไมจาย ศาลจะสงยกคาขอเลอนคดนน

เสยคาปวยการหรอคาใชจายใหตกเปนพบไป

4.1.4 การเลอนการนงพจารณาเพราะความปวยเจบของตวความ

ผแทนทนายความ พยานหรอบคคลอนทถกเรยกใหมาศาล

หลกกฎหมาย

ถามการขอเลอนการนงพจารณาโดยอางวาตวความ ผแทน

ทนายความ พยานหรอบคคลอนทถกเรยกใหมาศาลไมสามารถมาศาลไดเพราะเจบปวย

เมอศาลเหนสมควรหรอเมอคความฝายใดฝายหนงมคาขอฝายเดยว ศาลจะมคาสงตง

เจาพนกงานไปทาการตรวจกได และถาสามารถหาแพทยไดกใหตงแพทยไปตรวจดวย

ถาผทศาลตงใหไปตรวจไดรายงานโดยสาบานตนหรอกลาวคาปฏญาณแลว และศาลเชอ

วาอาการของผทอางวาปวยนนไมรายแรงถงกบจะมาศาลไมได ใหศาลดาเนนกระบวน

พจารณาตามบทบญญตแหงประมวลกฎหมายนวาดวยการขาดนด หรอการไมมาศาลของ

บคคลทอางวาปวยนน แลวแตกรณ

ศาลอาจสงใหคความฝายทขอใหไปตรวจตามวรรคหนง หรอคความ

ผใดไปกบผทศาลตงใหไปตรวจคความนนจะมอบใหผใดไปแทนตนกได

LW 306 410

คาพาหนะและคาปวยการของเจาพนกงานและแพทยใหถอวาเปน

คาฤชาธรรมเนยมและใหนามาตรา 166 มาใชบงคบ (ป.ว.แพง มาตรา 41)

ขอพจารณา

1. เหตทขอเลอนการนงพจารณา กรณทจะขอเลอนการนง

พจารณาในขอนมไดดวยเหตทตวความ ผแทน พยานหรอบคคลอนทถกเรยกใหมาศาล

ปวยเจบไมสามารถมาศาลได

2. การขอเลอนการนงพจารณา

เมอตวความ ผแทน ทนาย พยานหรอบคคลอนทถกเรยกใหมาศาล

ปวยเจบไมสามารถมาศาลได คความฝายนน ผแทน หรอทนายของคความฝายนนมคาขอ

3. คาสงศาลใหเลอนการนงพจารณาเพราะเหตตวความ ผแทน

ทนาย พยานหรอบคคลอนทถกเรยกใหมาศาลปวยเจบไมสามารถมาศาลได

เมอคความ ผแทน หรอทนายไดมคาขอตอศาลใหส งเลอนการนง

พจารณาคด เพราะเหตตวความ ผแทน หรอทนายไดมคาขอตอศาลใหส งเลอนการนง

พจารณาคด เพราะเหตตวความ ผแทน ทนาย พยานหรอบคคลอนทถกเรยกใหมาศาล

ปวยเจบไมสามารถมาศาลได กอนทศาลจะสงเลอนการนงพจารณาคด โดยศาล

เหนสมควรเองหรอเมอคความฝายใดฝายหนงมคาขอฝายเดยว ศาลจะตองมคาสงตงเจา

พนกงานไปทาการตรวจและถาสามารถหาแพทยไดกใหตงแพทยไปตรวจดวยวาอาการ

ปวยเจบของผทอางนนเปนอยางไร รายแรงถงกบมาศาลไดหรอไม

คาสงของศาลเพอการขอเลอนการนงพจารณาเพราะความ

ปวยเจบของตวความ ผแทน ทนายความ พยานหรอบคคลทถกเรยกใหมาศาล

ก. ถาผทศาลตงใหไปตรวจตวความ ผแทน ทนายความ พยาน

หรอบคคลอนทถกเรยกใหมาศาล แลวไดรายงานโดยสาบานตนหรอกลาวคาปฏญาณแลว

และศาลเชอวาอาการของผทอางวาปวยนนไมรายแรงถงกบมาศาลไมได ศาลกไมอนญาต

ใหเลอนคดและดาเนนกระบวนพจารณาไปเชนเดยวกบคดทคความฝายหนงขาดนด

พจารณา กลาวคอ ตวความ ผแทน ทนายความ พยานหรอบคคลอนทถกเรยกใหมาศาล

เพยงอาจเสยสทธประการตาง ๆ แลวแตเรองเทานนไมถงกบเปนการขาดนดพจารณา

ตามบทบญญตแหงกฎหมายเรองการขาดนดพจารณาเพราะมใชกรณคความฝายใดไมมา

ศาลในวนนดสบพยาน

LW 306 411

ข. ถาผทศาลตงใหไปตรวจผทอางวาปวยเจบมาศาลไมได

ไดรายงานโดยสาบานตนหรอกลาวคาปฏญาณแลวและศาลเชอวาอาการของผอางวาปวย

เจบนนรายแรงถงกบมาศาลไมไดศาลกจะสงอนญาตใหเลอนการนงพจารณา

ค. ศาลอาจสงใหคความฝายทขอใหศาลตงเจาพนกงาน หรอ

แพทยไปตรวจหรอคความใดไปกบผทศาลตงใหไปตรวจ หรอคความนนจะมอบใหผใดไป

แทนตนกได สาหรบคาพาหนะและคาปวยการของเจาพนกงานและแพทยใหถอวาเปนคา

ฤชาธรรมเนยม โดยคความฝายทขอใหศาลตงเปนผจายคาพาหนะและคาปวยการ

4.2 เลอนการนงพจารณาคดโดยกฎหมาย

เลอนการนงพจารณาคดเพราะกฎหมายบญญตใหเลอนโดยเฉพาะมอย

2 กรณ คอ

4.2.1 เลอนการนงพจารณาคดเพราะคความมรณะตามประมวลกฎหมาย

วธพจารณาความแพง มาตรา 42

4.2.2 เลอนการนงพจารณาคดเพราะคความตกเปนผไรความสามารถ

ผแทนหรอทนายความมรณะ หรอหมดอานาจ

4.2.1 เลอนการนงพจารณาคดโดยกฎหมาย

หลกกฎหมาย

ถาคความฝายใดฝายหนงในคดทคางพจารณาอยในศาลไดมรณะ

เสยกอนศาลพพากษาคดใหศาลเลอนการนงพจารณาไปจนกวาทายาทของผมรณะ หรอ

ผจดการทรพยมรดกของผมรณะหรอบคคลอนใดทปกครองทรพยมรดกไว จะไดเขามา

เปนคความแทนทผมรณะ ฯลฯ (ป.ว.แพง มาตรา 42 วรรคแรก)

ขอพจารณา

เมอคความฝายใดฝายหนงในคดทอยในระหวางพจารณาของศาล

ใดศาลหนงไดมรณะเสยกอนศาลพพากษาคด ศาลจาตองเลอนการนงพจารณาไปเสมอ

เพอใหทายาทของผมรณะหรอผจ ดการทรพยมรดกของผมรณะ หรอบคคลอนใดท

ปกครองทรพยมรดกไวเขามาเปนคความแทนทผมรณะ และการเลอนการนงพจารณาคด

เพราะคความมรณะนศาลยอมมคาสงใหเลอนไดเองโดยไมตองมคความหรอบคคลอน

รองขอ เพราะกฎหมายบญญตบงคบใหศาลตองเลอนการนงพจารณาไปเพราะคความ

มรณะ

LW 306 412

4.2.2 เลอนการนงพจารณาคดเพราะคความตกเปนผไรความ

สามารถผแทน หรอทนายความมรณะ หรอหมดอานาจ

ป.ว.แพง มาตรา 45 บญญตวา “ถาปรากฏตอศาลวาคความฝาย

หนงตกเปนผไรความสามารถกด หรอผแทนโดยชอบธรรมของคความฝายทเปนผไร

ความสามารถไดมรณะ หรอหมดอานาจเปนผแทนกด ใหศาลเลอนการนงพจารณาไป

ภายในระยะเวลาอนสมควร เพอผแทนโดยชอบธรรม หรอผแทนโดยชอบธรรมคนใหมจะ

ไดแจงใหทราบถงการไดรบแตงตงของตน โดยยนคาขอเปนคารองตอศาลเพอการนน

ถามไดยนคาขอดงกลาวมาแลว ใหนามาตรา 56 มาใชบงคบ

ถาผแทนหรอทนายความของคความไดมรณะหรอหมดอานาจเปน

ผแทนใหศาลเลอนการนงพจารณาไปจนกวาตวความจะไดยนคารองตอศาลแจงใหทราบ

ถงการทไดแตงตงผแทน หรอทนายความขนใหม หรอคความฝายนนมความประสงคจะ

มาวาคดดวยตนเอง แตถาศาลเหนสมควร หรอเมอคความอกฝายหนงมคาขอฝายเดยว

ใหศาลมอานาจสงกาหนดระยะเวลาไวพอสมควร เพอใหตวความมโอกาสแจงใหทราบถง

การแตงตงหรอความประสงคของตนนนกได ในกรณเชนวาน ถาตวความมไดแจงให

ทราบภายในระยะเวลาทกาหนดไว ศาลจะมคาสงใหเรมการพจารณาตอไปในวนใด ๆ

ตามทเหนสมควรกได

บทบญญตแหงวรรคกอนนน ใหนามาใชบงคบแกคกรณทผแทน

โดยชอบธรรมของผไรความสามารถหมดอานาจลง เพราะเหตทบคคลนนไดมความ

สามารถขนแลวดวยอนโลม”

ขอพจารณา

การเลอนการนงพจารณาคดตามมาตรา 45 นมอย 5 กรณดวยกน คอ

1. คความฝายใดฝายหนงตกเปนผไรความสามารถ

2. ผแทนโดยชอบธรรมของคความฝายทเปนผไรความสามารถ

ไดมรณะหรอหมดอานาจเปนผแทน

3. ผแทนของคความไดมรณะหรอหมดอานาจ

4. ทนายความของคความไดมรณะหรอหมดอานาจ

5. เมอผแทนโดยชอบธรรมของผไรความสามารถหมดอานาจลง

เพราะเหตทผไรความสามารถมความสามารถขนแลว

LW 306 413

1. คความฝายใดฝายหนงตกเปนผไรความสามารถ

กรณทจะถอวาตวความตกเปนผไรความสามารถอนศาล

จะตองเลอนการนงพจารณาคดตาม ป.ว.แพง มาตรา 45 น ตองเปนกรณทเมอเรมคดนน

ตวความมความสามารถบรบรณ แตตกเปนผไรความสามารถในระหวางทคดยงไมเสรจ

สน ศาลจะตองเลอนการนงพจารณาคดไปภายในระยะเวลาอนสมควร เมอผแทนโดยชอบ

ธรรมจะไดแจงใหทราบถงการไดรบแตงตงของตน

2. ผแทนโดยชอบธรรมของคความฝายทเปนผไรความ

สามารถไดมรณะหรอหมดอานาจ

“ผแทนโดยชอบธรรมของคความฝายทเปนผไรความสามารถ

ไดมรณะหรอหมดอานาจ ศาลตองเลอนการนงพจารณาไปภายในระยะเวลาอนสมควร

เพอผแทนโดยชอบธรรมจะไดแจงใหทราบถงการแตงตงผแทนโดยชอบธรรมคนใหม”

กรณเปนเรองทตวความเปนผไรความสามารถอยแลว กอนเขา

ดาเนนคดและไดเขาดาเนนคดโดยมผแทนโดยชอบธรรมทาการแทนโดยถกตอง ป.ว.แพง

มาตรา 56 และ 66 แลว แตตอมาในระหวางดาเนนคดนนผแทนโดยชอบธรรมนนได

มรณะ หรอหมดอานาจเสยแตถาเปนเรองทผท อางวาเปนผแทนโดยชอบธรรม และเขา

ดาเนนคดแทนนน แมวามไดมอานาจ หรออานาจของผนนบกพรอง เชนนกเปนกรณตาม

ป.ว.แพง มาตรา 66 แตกรณทผแทนโดยชอบธรรมของคความผไรความสามารถหมด

อานาจลงเพราะเหตทผไรความสามารถนนมความสามารถขนนน ป.ว.แพง มาตรา 45

วรรคสาม มใหถอวาเปนกรณทจะตองเลอนการนงพจารณาตามมาตรา 45 วรรคแรก แต

กลบบญญตวาใหใช “บทบญญตแหงวรรคกอน” ซงหมายถงวรรคสองมาบงคบโดยอนโลม

เชน บดาของผเยาวฟองคดแทนผเยาวไวโดยถกตองแลว ตอมาในระหวางพจารณา

ปรากฏวาผเยาวบรรลนตภาวะขน ทาใหบดาหมดอานาจเปนผแทนโดยชอบธรรมไป

เชนนตองบงคบตาม ป.ว.แพง มาตรา 45 วรรคสองมใชมาตรา 45 วรรคหนง

การเลอนการนงพจารณาในกรณตามมาตรา 45 วรรคแรก

กฎหมายใหศาลเลอนเมอปรากฏวา ผแทนโดยชอบธรรมของคความฝายทเปนผไร

ความสามารถไดมรณะหรอหมดอานาจ ดงนน แมจะไมมคความฝายใดรองขอขนมาให

ศาลเลอนการนงพจารณา ศาลกมอานาจเลอนเองได

LW 306 414

3. ผแทนหรอผรบมอบอานาจจากคความไดมรณะหรอหมด

อานาจ

“ถาผแทนหรอผรบมอบอานาจจากคความไดมรณะหรอหมด

อานาจ ศาลตองเลอนการนงพจารณาไปจนกวาตวความจะยนคารองแจงใหทราบถงการ

แตงตงผแทนหรอผรบมอบอานาจใหม หรอตวความประสงคจะดาเนนคดเอง แตถาศาล

เหนสมควร ศาลอาจกาหนดเวลาใหตามสมควร ถาตวความมไดแจงใหศาลทราบภายใน

กาหนดศาลจะสงใหเรมการพจารณาตอไปในวนใดตามทเหนสมควรกได”

กรณตามมาตรา 45 วรรคสอง น เ ปนเร อ งผแทนหรอ

ทนายความของคความมรณะ หรอหมดอานาจ ซงในหลกกฎหมายขอนจะกลาวถงเฉพาะ

ผแทนของคความตามมาตรา 45 วรรคสองนมใชผแทนโดยชอบธรรมตามบทนยามใน

มาตรา 1 (13) แหง ป.ว.แพง ทงน เพราะกรณผแทนโดยชอบธรรม ตาม ป.ว.แพง มาตรา

1 (13) มรณะ หรอหมดอานาจนนไดแยกไปบญญตไวในมาตรา 45 วรรคแรกแลว ดงนน

คาวา “ผแทน” ในทนจงหมายถงบคคลตอไปนคอ

ก. ผแทนนตบคคล

ข. ผรบมอบอานาจใหดาเนนคดแทนตวความ

ค. ผดารงตาแหนงกรณตาแหนงเปนคความไดตามกฎหมาย

เชน พนกงานอยการ พนกงานสอบสวน หรอเจาพนกงานพทกษทรพย

4. ทนายความของคความไดมรณะหรอหมดอานาจ

“ถาทนายความของคความไดมรณะ หรอหมดอานาจ วาตาง

แกตางแทนตวความใหศาลเลอนการนงพจารณาไปจนกวาตวความจะยนคารองแจงให

ทราบถงการแตงตงทนายความใหม หรอตวความประสงคจะดาเนนคดเอง แตถาศาล

เหนสมควร ศาลอาจกาหนดเวลาใหตามสมควร ถาตวความมไดแจงใหศาลทราบภายใน

กาหนด ศาลจะสงใหเรมการพจารณาตอไปวนใดตามทเหนสมควรกได”

ในกรณททนายความของตวความไดมรณะหรอหมดอานาจน

เปนกรณทตองบงคบตามประมวลกฎหมายวธพจารณาความแพงมาตรา 45 วรรค 2

เชนเดยวกบกรณ “ผแทน” ของตวความมรณะหรอหมดอานาจตามทไดกลาวมาแลวในขอ

ท 3 เมอปรากฏกรณตามขอ 3 และขอ 4 นแลวใหศาลเลอนการนงพจารณาไปจนกวาตว

ความจะไดยนคารองตอศาล แจงใหศาลทราบถงการทไดแตงตงผแทนหรอทนายความขน

LW 306 415

ใหม หรอประสงคจะมาวาคดดวยตนเอง ในกรณนกฎหมายใหศาลเลอนการนงพจารณา

ไป และการเลอนในกรณเชนนศาลไมจาตองกาหนดเวลา คงเลอนไปจนกวาตวความฝาย

นนจะยนคารองขนมาวาไดตงผแทนหรอทนายใหมแลว

5. เมอผแทนโดยชอบธรรมของผไรความสามารถหมด

อานาจลง เพราะเหตทผไรความสามารถไดมความสามารถขนแลว กรณนมใชหมด

อานาจเชนทบญญตไวในมาตรา 45 วรรคแรก แตเปนกรณทตองบงคบตามบทบญญต

มาตรา 45 วรรคสอง (ป.ว.แพง มาตรา 45 วรรค 3) เชนกรณผเยาวเปนผบรรลนตภาวะ

แลว หรอผวกลจรตหายจากเปนผวกลจรตเปนผมความสามารถบรบรณ ผแทนโดยชอบ

ธรรมทดาเนนกระบวนพจารณาแทนผเยาวอยนนยอมหมดอานาจ ศาลตองเลอนการนง

พจารณาไปเพอตวความจะไดแจงใหทราบถงการดาเนนกระบวนการพจารณาดวยตนเอง

ตอไป

LW 306 416

คาถามทายบท

ขอ 1 จาเลยคดแพงมทนายความ 2 คน พอถงวนนดสบพยานจาเลยทนายจาเลย

คนหนงปวยและทาใบมอบฉนทะใหเสมยนมายนคารองเพอขอเลอนการสบพยานจาเลย

โดยไมมตวจาเลยและพยานฝายจาเลยมาศาล โจทกคดคาน ศาลจงสงวาไมมเหตท

จาเลยจะขอเลอนคด เพราะความเจบปวยของทนายจาเลย เมอจาเลยและพยานจาเลยไม

มาศาลในวนนดสบพยานจาเลย ยอมถอไดวาจาเลยไมมพยานมาสบตามขอตอส ดงน

ทานเหนวา คาสงของศาลชอบดวยเหตผลหรอไม เพราะเหตใด

ขอ 2 โจทกมหนาทนาพยานเขาสบกอน และในนดสบพยานโจทกครงแรก ทนาย

โจทกไดขอถอนตว โจทกจงขอเลอนคดและศาลอนญาต ตอมากอนวนนดสบพยานโจทก

ทนายความโจทกคนใหมซงโจทกตงเปนทนายของตนไดโทรเลขขอเลอน อางวาตดความ

ทศาลอนครนถงวนนดสบพยานโจทก ตวโจทกจงไปศาลและแถลงขอเลอนโดยอางเหตผล

ดงกลาว ศาลสงไมอนญาต ดงน ทานเหนวาคาสงศาลถกตองหรอไมเพยงใด

LW 306 417

คาตอบทายบท

ขอ 1 หลกกฎหมาย ป.ว.แพง มาตรา 41

วนจฉย คดตามปญหาปรากฏวาจาเลยมทนายความ 2 คน แม

ทนายความคนหนงจะปวย ทนายความอกคนหนงของจาเลยกสามารถปฏบตหนาทได แต

ไมมาศาล และไมไดแถลงถงเหตจาเปนประการใด จงไมมเหตผลทจาเลยจะขอเลอนคด

เพราะเหตทมทนายจาเลยคนเดยวปวย และในวนนดสบพยานจาเลยกไมมตวจาเลยและ

พยานฝายจาเลยมาศาลดวย ดงนนการทศาลสงไมอนญาตใหเลอนคด จาเลยกตอง

สบพยานของตนตามทศาลนดไวแลว แตเมอไมมพยานจาเลยมาศาลกเทากบจาเลยไมม

พยานมาสบ คาสงของศาลตามปญหาจงชอบดวยเหตผลแลว (คาพพากษาฎกาท

3807/2528)

ขอ 2 หลกกฎหมาย ป.ว.แพง มาตรา 40

วนจฉย คดตามปญหา โจทกมหนาทนาพยานเขาสบกอน ตวโจทกกได

เคยขอเลอนคดดวยเหตททนายโจทกจะขอเลอนการนงพจารณาอกไมได เวนแตมเหต

จาเปนอนไมอาจกาวลวงเสยไดและมเหตผลสมควรทอาจทาใหเสยความยตธรรมได แต

เหตทโจทกยกขนอางในครงทสองนยงถอไมไดวามเหตจาเปนและมเหตอนสมควร เพราะ

ศาลไดใหโอกาสโจทกขอเลอนคดในเหตขดของอยางเดยวกนทเกยวกบทนายความ เพอ

เตรยมคดของโจทกมาแลว คาสงศาลจงถกตองแลว (คาพพากษาฎกาท 1947/2505)