บทที่ 6 ทรัพยากรสารสนเทศ -...

34
20/08/55 1 บทที6 ทรัพยากรสารสนเทศ วัตถุประสงคของการศึกษา เมื่อศึกษาจบบทเรียนนี้นักศึกษาจะมีความรู /ความเขาใจในหัวขอตอไปนี1. ความหมายของทรัพยากรสารสนเทศ 2. คุณลักษณะและประเภทของทรัพยากรสารสนเทศตอไปนี 2.1 วัสดุตีพิมพ 2.2 วัสดุไมตีพิมพ 2.3 สื่อคอมพิวเตอร 2.4 านขอมล

Upload: others

Post on 24-Jan-2020

5 views

Category:

Documents


0 download

TRANSCRIPT

Page 1: บทที่ 6 ทรัพยากรสารสนเทศ - KMUTTwebstaff.kmutt.ac.th/~werapon.chi/CA301/CA301_1_2012/ca...20/08/55 3 ว สด ต พ มพ /ส อส

20/08/55

1

บทท 6 ทรพยากรสารสนเทศ

วตถประสงคของการศกษา

เมอศกษาจบบทเรยนนนกศกษาจะมความร/ความเขาใจในหวขอตอไปน1. ความหมายของทรพยากรสารสนเทศ

2. คณลกษณะและประเภทของทรพยากรสารสนเทศตอไปน2.1 วสดตพมพ2.2 วสดไมตพมพ2.3 สอคอมพวเตอร2.4 ฐานขอมล ฐ

Page 2: บทที่ 6 ทรัพยากรสารสนเทศ - KMUTTwebstaff.kmutt.ac.th/~werapon.chi/CA301/CA301_1_2012/ca...20/08/55 3 ว สด ต พ มพ /ส อส

20/08/55

2

หมายถง

ทรพยากรสารสนเทศ (INFORMATION RESOURCES)

ว ส ด ท บ น ท ก ส า ร ส น เ ท ศ ซ ง ห อ ง ส ม ด ศ น ย ข อ ม ล ศนยสารสนเทศ หนวยงานตางๆ ไดจดหา รวบรวม จดเกบเพอใหบรการแกผใช ไดแกสมาชกในหนวยงาน หรออาจใหบรการบรการบคคลทวไปทสนใจ

ประเภทของทรพยากรสารสนเทศ1. วสดตพมพ/สอสงพมพ (Printed materials)

หมายถง

วสดทใชอกษร ขอความ หรอรปรอยเปนสอในการบนทกหรอถายทอดสารสนเทศ ดวยเทคนคการพมพ หรอการเขยนลงบนวสดชนดตางๆ แตสวนใหญจะเปนกระดาษ2. วสดไมตพมพ (Non-printed materials)

หมายถง

วสดอปกรณตางๆ ทบนทกถายทอดสารสนเทศโดยอาศยภาพและเสยง อาจมหรอไมมตวอกษรประกอบ และในบางประเภทอาจไมสามารถอานขอมลจากวสดนนโดยตรง

Page 3: บทที่ 6 ทรัพยากรสารสนเทศ - KMUTTwebstaff.kmutt.ac.th/~werapon.chi/CA301/CA301_1_2012/ca...20/08/55 3 ว สด ต พ มพ /ส อส

20/08/55

3

วสดตพมพ/สอสงพมพ (Printed materials)( )

ตวอยาง วสดตพมพ/สอสงพมพ (Printed materials)หนงสอ หนงสอ

เปนสงพมพทบนทกความร ความคดหรอปร สบการณของ เปนสงพมพทบนทกความร ความคดหรอประสบการณของมนษยโดยเสนอเนอหาอยางเปนลาดบ จดทาเปนรปเลมในเลมหนง ๆ จะมเรองเดยวหรอหลายเรองกได

หนงสอสารคดnon-fiction

หนงสอบนเทงคดfiction

Page 4: บทที่ 6 ทรัพยากรสารสนเทศ - KMUTTwebstaff.kmutt.ac.th/~werapon.chi/CA301/CA301_1_2012/ca...20/08/55 3 ว สด ต พ มพ /ส อส

20/08/55

4

หนงสอสารคด (non-fiction)หนงสอทใหสาระความรในสาขาวชาตางๆ

• หนงสอความรทวไป

• ตาราวชาการ

• หนงสออานประกอบ

• หนงสออางอง

หนงสอบนเทงคด (Non-fiction) หนงสอทเขยนขนจากจนตนาการ และประสบการณของผเขยน มงใหความเพลดเพลนแกผอานเปนสาคญ โดยมขอคด คตชวต สาระ ความรสอดแทรกดวย

- นวนยาย - หนงสอรวมเรองสน

- หนงสอเดก / เยาวชน - ฯลฯ

Page 5: บทที่ 6 ทรัพยากรสารสนเทศ - KMUTTwebstaff.kmutt.ac.th/~werapon.chi/CA301/CA301_1_2012/ca...20/08/55 3 ว สด ต พ มพ /ส อส

20/08/55

5

สงพมพตอเนอง (Serials publications)เปนสงพมพทออกตอเนองกนตามระยะเวลา

ทไดกาหนดไว

วารสาร (periodicals)

- วารสารวชาการ (journal)- วารสารวเคราะหขาวหรอเสนอขาวเชงวจารณ

นตยสาร (Magazines)

หนงสอพมพ (newspapers)

หนงสอรายป (yearbooks)

จดหมายขาว (newsletters)

(1) วารสาร (periodicals)• เปนส งพมพท ตพมพออกเปน

ระยะอยางตอเนอง และมกาหนดออกทแนนอน ภายในเลมประกอบดวยหลายเรอง วารสารเปนทมาของขอมลและเรองราวททนสมยกวาหนงสอ สามารถแบงตามเนอหาออกเปน2 ประเภท

- วารสารวชาการ (journal)

-วารสารวเคราะหขาวหรอเสนอขาวเชงวจารณ

Page 6: บทที่ 6 ทรัพยากรสารสนเทศ - KMUTTwebstaff.kmutt.ac.th/~werapon.chi/CA301/CA301_1_2012/ca...20/08/55 3 ว สด ต พ มพ /ส อส

20/08/55

6

คอวารสารทมงสงเสรมความรทางวชาการเฉพาะสาขาวชาหรอห ล า ย ส า ข า ว ช า เ น อ ห า

วารสารวชาการ (journal)

ป ร ะ ก อบด ว ย เ ร อ ง ร า ว แ ล ะว ทยาการ ใหม ๆ ท เ ข ยน โดยนกวชาการในสาขานน ๆ ชวยใหผอานมความรทนตอความกาวหนา ของวชาการ

คอ วารสารทออกเปนรายสปดาห

วารสารวเคราะหขาวหรอเสนอขาวเชงวจารณ

เพอรวบรวมขาวตางๆ ทงการเมอง เศรษฐกจ สงคม วฒนธรรม เทคโนโลย ทเกดขนในรอบสปดาหมานาเสนอในเชงวเคราะหหรอวพากยวจารณดวยมมมองของนกเขยน และมกมสารคดมมมองของนกเขยน และมกมสารคดประกอบในฉบบ

Page 7: บทที่ 6 ทรัพยากรสารสนเทศ - KMUTTwebstaff.kmutt.ac.th/~werapon.chi/CA301/CA301_1_2012/ca...20/08/55 3 ว สด ต พ มพ /ส อส

20/08/55

7

(2)นตยสาร (Magazines)

• เป นวารสารท เ น นความบ น เ ท ง ม า ก ก ว า ว ช า ก า ร

ม เน อหาหลากหลาย เ ร อ ง เชน นวนยาย เรองสน ความรเบดเตลด สรปขาว เปนตน

(3) หนงสอพมพ (newspapers) สงพมพทเสนอขาวสดทนาสนใจ

ทงในและตางประเทศ บทความหรอสารคดทแสดงความคดเหน ภาพและเร อ ง ร าวต า ง ๆ ท เ ป น เ ร อ งของเหตการณปจจบนซงกาลงอยในความสนใจของประชาชน อาจมนวนยายหรอบทโทรทศน เพอใหผอานไดรบความบนเทง

- มก าหนดออกเปนรายวน ราย 3 วน ราย 7 วน และราย 15 วน (วนทมการออกสลากฯ) T bl id มกเสนอขาวเฉพาะ ความบนเทง - Tabloid มกเสนอขาวเฉพาะเรอง ขาวซบซบ เชน สยามกฬา- การใชขอมลจากหนงสอพมพต อ ง ร ะ ว ง ใ น เ ร อ ง ค ว า มนาเชอถอของขอมลทได

Page 8: บทที่ 6 ทรัพยากรสารสนเทศ - KMUTTwebstaff.kmutt.ac.th/~werapon.chi/CA301/CA301_1_2012/ca...20/08/55 3 ว สด ต พ มพ /ส อส

20/08/55

8

รายวน 3 วน 7 วน 15 รายวน

(4)หนงสอรายป (yearbooks)• คอ สงพมพทออกตอเนองกน

ทกป เชน รายงานประจ าปของหนวยงานตางๆ

• เนอหาสาระของสงพมพประเภทนไดแก การรวบรวมสรปเหตการณทเกดขนในรอบปทผานมา หรอเปนการรายงาน ผลการประกอบการขององคกรองคกร

Page 9: บทที่ 6 ทรัพยากรสารสนเทศ - KMUTTwebstaff.kmutt.ac.th/~werapon.chi/CA301/CA301_1_2012/ca...20/08/55 3 ว สด ต พ มพ /ส อส

20/08/55

9

(5) จลสาร (Phamphets) - เปนสงพมพขนาดเลก มความหนาไมมากนก อาจเปนกระดาษแผนเดยวพบไปมาหรอเปนเลมบาง ๆ

- เนอหาจะเปนความรเกยวกบเรองใดเรองหนงเพยงเรองเดยวและมขอความจบสมบรณในตวเอง

- อาจเปนการโฆษณาชวนเชอหรอทรรศนะแปลก ๆ ใหม ๆ หลายเรอง

- อยในความสนใจเพยงชวงระยะเวลาอนสน

- มกจดทาโดยหนวยราชการ องคการ สถาบนตาง ๆ เพอเผยแพรเรองราวทเกยวของกบงานแขนงนน ๆ

- มประโยชนใหขอมลททนสมยทยงไมจดพมพเปนหนงสอเลม

ตวอยาง จลสาร

Page 10: บทที่ 6 ทรัพยากรสารสนเทศ - KMUTTwebstaff.kmutt.ac.th/~werapon.chi/CA301/CA301_1_2012/ca...20/08/55 3 ว สด ต พ มพ /ส อส

20/08/55

10

(6) กฤตภาค (Clippings)

• ขาว บทความ ขอความ ทตดจากหนงสอพมพวารสาร และเอกสารอน ๆ มาผนกบนกระดาษ กาหนดหวเรองและแหลงทมา จดเกบเขาแฟมไวเปนเรอง ๆ ตามลาดบอกษรของหวเรอง เพอสะดวกในการคนควา

• เปนเครองมอประเมนผลการสอสารทไดกระทาไปโดยเฉพาะในการทางานของนกประชาสมพนธเพอประเมน ตรวจสอบ “ขาวแจก” (Press Release)นกประชาสมพนธเพอประเมน ตรวจสอบ “ขาวแจก” (Press Release)

• กฤตภาค หรอ “แฟมขาว” (Clipping Report) เปนประโยชนตอนกขาวในการประมวลเรองราวเชงลกได

• กฤตภาคระบบออนไลน เชน NewsCenter , Clippings Online

ตวอยาง กฤตภาค

Page 11: บทที่ 6 ทรัพยากรสารสนเทศ - KMUTTwebstaff.kmutt.ac.th/~werapon.chi/CA301/CA301_1_2012/ca...20/08/55 3 ว สด ต พ มพ /ส อส

20/08/55

11

(7) รายงานการวจย (Research report)• เปนรายงานผลการศกษาคนควา

ในเรองใดเรองหนง ทมการรวบรวมขอมลตาง ๆ อยางมระเบยบแบบแผน

• มจดมงหมายชดเจนและนาขอมลตาง ๆ มาวเคราะห โดยใชวธทางวทยาศาสตรและสถ ต เพ อคนหาความรใหม ตลอดจนหาเหตผลความความรใหม ตลอดจนหาเหตผลความเปนมาของขอมลและสรปผลอยางมระบบ

(8) วทยานพนธ (Thesis/Dissertation)• - เปนส งพมพทมลกษณะเชนเดยวกบ

รายงานการวจย

• แตมขอแตกตางตรงทวทยานพนธเปน • - แตมขอแตกตางตรงทวทยานพนธเปน รายงานผลการศกษาคนควาวจยอยางละเอยดในเรองใดเรองหนงซงผทาเปนนกศกษาทมความรความสนใจพเศษในหวขอนน

• - เ ร ย บ เ ร ย ง ข น เ พ อ เ ส น อ ต อสถาบนการศกษาและเปนสวนหนงของการศกษาตามหลกสตรในระดบปรญญาโทหรอปรญญาเอก

• - อาจเรยกวา ปรญญานพนธ สารนพนธ

Page 12: บทที่ 6 ทรัพยากรสารสนเทศ - KMUTTwebstaff.kmutt.ac.th/~werapon.chi/CA301/CA301_1_2012/ca...20/08/55 3 ว สด ต พ มพ /ส อส

20/08/55

12

(9) สงพมพรฐบาล (Government Publications)

- เปนสงพมพรปแบบตางๆ ทผลตโดยหนวยงานราชการและ

รฐวสาหกจ อาจจะจดทาเปน หนงสอ วารสาร จลสาร ฯลฯ กได

ป - จดเปนสงพมพทมเนอหาทมความนาเชอถอมาก เพราะถอวา

เปนสงพมพทจดทาโดยหนวยงานซงถอวาเชยวชาญในเรองนน ๆ

(10) เอกสารการประชมทางวชาการ (Proceedings)

- รายงานการประชมรายงานการสมมนา รายงานการอภปราย และ

รายงานการฝกอบรม

- พมพเปนรปเลม เอกสารอดสาเนา สวนหนงของวารสาร

- เวลาประชมถอเปนเรองใหม แตเมอเวลาผานไปจะลาสมยไดเรว

- ขอมลจากบทความรบเชญ ใหภมหลงพอสมควร และใหรายชอ

เอกสารอางองทสาคญ ๆ

Page 13: บทที่ 6 ทรัพยากรสารสนเทศ - KMUTTwebstaff.kmutt.ac.th/~werapon.chi/CA301/CA301_1_2012/ca...20/08/55 3 ว สด ต พ มพ /ส อส

20/08/55

13

ตวอยาง เอกสารการประชมทางวชาการ (Proceedings)

(11) เอกสารสทธบตร (Patents)

- จดทะเบยนสงประดษฐใหมเพอแสดงกรรมสทธและความคมครอง

- เนอหาแสดงนวตกรรม ความสาเรจในการประดษฐคดคน

- จดประกายความคดสรางสรรคใหนกประดษฐ

- ชวยบนทกความรไวใหไมสญหาย

- สทธบตรฉบบแรกออกใหกาลเลโอ ชอ สทธบตร Old Venetian Republic เรองระบบไฮดรอลกทใชในการสบและสงนา

Page 14: บทที่ 6 ทรัพยากรสารสนเทศ - KMUTTwebstaff.kmutt.ac.th/~werapon.chi/CA301/CA301_1_2012/ca...20/08/55 3 ว สด ต พ มพ /ส อส

20/08/55

14

ตวอยาง เอกสารสทธบตร

สทธบตรในพระบาทสมเดจพระเจาอยหวภมพลอดลยเดช

กงหนนาชยพฒนา

Page 15: บทที่ 6 ทรัพยากรสารสนเทศ - KMUTTwebstaff.kmutt.ac.th/~werapon.chi/CA301/CA301_1_2012/ca...20/08/55 3 ว สด ต พ มพ /ส อส

20/08/55

15

(12) เอกสารมาตรฐาน (Standard Specification)

- เปนสงทกาหนดสาหรบใชเปนเครองวดปรมาณหรอคณภาพ สงทเลอกเอามาเปน

- ผพมพ ไดแก หนวยงานของรฐบาล สถาบนมาตรฐาน

แบบอยางเพอเปรยบเทยบ เพอใชเปนเกณฑตดสนหรอเกณฑรบรอง เพอบอกวาสงนนด แท เหมาะสมหรอไมเพยงใด

ฐ ฐแหงชาต สถาบนหรอสมาคมเฉพาะวชา และองคการมาตรฐานระหวางประเทศ เชน

• ISO (International Organization for Standardization)

• British Standards (องกฤษ)

• US. National Burean of Standards (สหรฐอเมรกา)

• สานกมาตรฐานผลตภณฑอตสาหกรรม (สมอ.)

• วศวกรรมสถานแหงประเทศไทย

Page 16: บทที่ 6 ทรัพยากรสารสนเทศ - KMUTTwebstaff.kmutt.ac.th/~werapon.chi/CA301/CA301_1_2012/ca...20/08/55 3 ว สด ต พ มพ /ส อส

20/08/55

16

สงพมพอนๆ

• เอกสารตนฉบบตวเขยน

• หนงสอโบราณ

• วรรณกรรมทางการคา

ประเภทของเนอหาในสงพมพสงพมพปฐมภม •ส ง พมพ ท ม ข อม ลท ต พ มพ ค ร ง แ รก เ ช น วารสารว จ ย

รายงานการวจย วทยานพนธ เอกสารสทธบตร เอกสารมาตรฐาน รายงานการประชมทางวชาการ

สงพมพทตยภม •เปนสงพมพทนาขอมลมาสรปใหม/ นาไปสแหลงปฐมภม ไมใชสงทคนพบใหม เชน หนงสอทวไป หนงสอวชาการ หนงสออางอ งประเภทใหสารสนเทศ ดรรชนวารสาร วารสารสาระสงเขป สงพมพปรทศน ฯลฯ

สงพมพตตยภม •สงพมพท เปนเครองมอชวยคนวรรณกรรมปฐมภมและทตยภม ไดแก เอกสารแนะนาสงพมพ (Guide to the literature) บรรณานกรม ชวประวต นามานกรมหรอทาเนยบนาม

Page 17: บทที่ 6 ทรัพยากรสารสนเทศ - KMUTTwebstaff.kmutt.ac.th/~werapon.chi/CA301/CA301_1_2012/ca...20/08/55 3 ว สด ต พ มพ /ส อส

20/08/55

17

วสดไมตพมพ (Non-printed materials)

หมายถง วสดอปกรณตางๆ ทบนทกและถายทอดสารสนเทศโดยอาศยภาพและเสยง อาจมหรอไมมตวอกษรประกอบกได และในบางประเภทอาจจะไมสามารถอานขอมลจากวสดนนไดโดยตรงแตจะตองใชอปกรณแสงและเสยงจากวสดนนไดโดยตรงแตจะตองใชอปกรณแสงและเสยงชวยในการอาน

โสตวสด (Audio materials) ทศนวสด (Visual materials)

โสตทศนวสด (Audio Visual Materials) สอวสดอเลกทรอนกส

Page 18: บทที่ 6 ทรัพยากรสารสนเทศ - KMUTTwebstaff.kmutt.ac.th/~werapon.chi/CA301/CA301_1_2012/ca...20/08/55 3 ว สด ต พ มพ /ส อส

20/08/55

18

(1) โสตวสด (Audio materials)

• ทรพยากรสารสน เทศท ใ ช เ ส ย ง เป นส อ ในการถ า ยทอดสารสนเทศ ไดแก แผนเสยง แถบบนทกเสยง หรอเทปบนทกเสยง แผนดสก เปนตน

(2) ทศนวสด (Visual materials)

• A. วสดกราฟฟก

• B. วสด 3 มต (3 D Materials)

• C. วสดโปรงใสวสดทบแสง

• D. วสดยอสวน (Microforms)

Page 19: บทที่ 6 ทรัพยากรสารสนเทศ - KMUTTwebstaff.kmutt.ac.th/~werapon.chi/CA301/CA301_1_2012/ca...20/08/55 3 ว สด ต พ มพ /ส อส

20/08/55

19

A. วสดกราฟฟก

• คอ ทรพยากรสารสนเทศทผรบตองใชสายตารบร อาจดดวยตา• คอ ทรพยากรสารสนเทศทผรบตองใชสายตารบร อาจดดวยตาเปลา หรอใช เครองฉายชวยขยายภาพ เชน รปภาพแผนท แผนภม วสดกราฟก หรอวสดลายเสน ภาพเลอน หรอฟลมสตรป ภาพนง หรอ แผนชดการสอน ลกโลก หนจาลอง เกม และของจรง เปนตน

• แผนภาพ

• รปภาพ

• แผนภาพ

• แผนท

• แผนผง• แผนภม

2.1 รปภาพ (Pictures)- อาจเปนภาพถาย ภาพวาด ภาพเขยน ภาพพมพทแสดงเนอหาใหเขาใจเรองราวเรองใดเรองหนง

- เปนสารสนเทศทพบมากในการทางานดาน เปนสารสนเทศทพบมากในการทางานดาน สอสารมวลชน งานขาว งานประชาสมพนธ ฯลฯ

Page 20: บทที่ 6 ทรัพยากรสารสนเทศ - KMUTTwebstaff.kmutt.ac.th/~werapon.chi/CA301/CA301_1_2012/ca...20/08/55 3 ว สด ต พ มพ /ส อส

20/08/55

20

2.2 แผนภาพ (Diagrams)- ทศนวสดท เขยนขนเปนรปง ายๆ เพอใหเหนโครงสรางทสาคญทตองการอธบาย

- แสดงความสมพนธของกระบวนการหรอเรองราวตางๆ โดยใชภาพโครงรางและคาหรอสญลกษณตาง ๆ

การทางานของ DNA

2.3 แผนผง (Charts/Flowcharts)- แสดงความสมพนธของขอเทจจรงตาง ๆ ดวยภาพและคาอธบายอาจจะมสญลกษณ ตวเลข และตวอกษร ประกอบกน

ป - มหลายแแบบ เชน แบบตาราง แบบเปรยบเทยบ แบบองคกร แบบตนไม

Page 21: บทที่ 6 ทรัพยากรสารสนเทศ - KMUTTwebstaff.kmutt.ac.th/~werapon.chi/CA301/CA301_1_2012/ca...20/08/55 3 ว สด ต พ มพ /ส อส

20/08/55

21

2.4 แผนภม (Graphs) เปนทศนวสดทใชแสดงแทนขอมลท เปนตวเลขเพอแสดงความสมพนธของปรมาณทเปลยนแปลงตามลาดบเวลาและการเสนอ

B. วสด 3 มต (3 D Materials) เปนวสดทแสดงเนอหาโดยรปรางและสญลกษณทใชในวสด

นนในลกษณะของความกวาง ความยาว และความลก ไดแก...

หนจาลอง (Models) เปนวสดทคลายของจรงแตอาจใหญหรอเลกกวากได เชน หนจาลองรถยนต หนจาลองบาน

ของลอแบบ (Mock Up) เปนหนจาลองประเภทหนงแตจาลองเฉพาะสวนใดสวนหนงเทานน และสามารถปฏบตงานไดเหมอนของจรง

ของจรง (Specimens) เปนตวแทนของวสดหรอส งของกลมหน งหรอประเภทหนง หรออาจเปนสวนใดสวนหนงของของจรง เชน ตวอยางหน ตวอยางแรธาตชนด

Page 22: บทที่ 6 ทรัพยากรสารสนเทศ - KMUTTwebstaff.kmutt.ac.th/~werapon.chi/CA301/CA301_1_2012/ca...20/08/55 3 ว สด ต พ มพ /ส อส

20/08/55

22

ตวอยาง หนจาลอง

ตวอยาง ของลอแบบ

Page 23: บทที่ 6 ทรัพยากรสารสนเทศ - KMUTTwebstaff.kmutt.ac.th/~werapon.chi/CA301/CA301_1_2012/ca...20/08/55 3 ว สด ต พ มพ /ส อส

20/08/55

23

ตวอยาง ของจรง

C. วสดโปรงใสวสดทบแสง• เปนวสดทตองใชอปกรณประเภทเครองฉาย เพอใหเกดภาพ

บนจอหรอในชองสาหรบด มดงน...

• - ภาพโปรงแสง (Transparencies)

• - สไลด (Slides)

• - ฟลมสตรป (Filmstrips)

Page 24: บทที่ 6 ทรัพยากรสารสนเทศ - KMUTTwebstaff.kmutt.ac.th/~werapon.chi/CA301/CA301_1_2012/ca...20/08/55 3 ว สด ต พ มพ /ส อส

20/08/55

24

D.วสดยอสวน (Microforms)

• วสดทเกดจากการถายภาพยอสวนของสงพมพตนฉบบลงบนฟลม วสดทเกดจากการถายภาพยอสวนของสงพมพตนฉบบลงบนฟลมหรอกระดาษทบแสง โปรงแสง ดวยเทคโนโลยหรอเทคนคทเรยกวาไมโครกราฟค (Micrographics) ดงนนจงตองอานดวยเครองอานวสดยอสวนประเภทนน ดงน

• ไมโครฟลม

• ไมโครฟซ

• อลตราฟซ

4.1 ไมโครฟลม

- เปนวสดยอสวนทมลกษณะเปนฟลมมวนขนาด 16 มม. 35 มม. 70 มม. และ 105 มม. ทมภาพถายตวอกษรหรอภาพจาลองจาก โ ป ตนฉบบเดมโดยยอสวนลงประมาณ 15 : 1 ถง 40 : 1 บรรจขอความทม

ขนาดเลก อานดวยตาเปลาไมเหน มความยาวมาตรฐาน 100 ฟต

- ไมโครฟลมมทงชนดเนกาตฟ (Negative) คอ อกษรตวขาวบนพนดา และโพสตฟ (Positive) คอ อกษรตวดาบนพนขาว

- ไมโครฟลมสวนมากจะเปนภาพจากวารสาร หนงสอพมพ หนงสอหายาก จดหมายเหต

- มทงแบบมวน และแบบตลบ

Page 25: บทที่ 6 ทรัพยากรสารสนเทศ - KMUTTwebstaff.kmutt.ac.th/~werapon.chi/CA301/CA301_1_2012/ca...20/08/55 3 ว สด ต พ มพ /ส อส

20/08/55

25

ตวอยาง การทาไมโครฟลม

4.2 ไมโครฟซ

- เปนแผนฟลมโปรงใสถายภาพหรอขอความยอสวนจากเดมโดยยอตงแต 15 : 1 ถง 40 : 1 มขนาด ตงแต 3 x 5 นว ถง 6 x 9 นว

ไ แตขนาดมาตรฐาน คอ 4 x 6 นว บรรจได 60 ถง 98 กรอบภาพตอแผน

- ขอความจากตนฉบบจะถกยอสวน และเรยงเปนคอลมนบนแผนฟล ม ท ส วนบนของแผน ไมโครฟชม ร ายละ เอ ยดทางบรรณานกรมของขอมลทบรรจ และรายละเอยดอน ๆ เพมเตม ซงบรรณานกรมของขอมลทบรรจ และรายละเอยดอน ๆ เพมเตม ซงสามารถอานได โดยไมตองใชเครองอาน เพอชวยใหผใชไดทราบถงลกษณะของขอมลในไมโครพชแผนนน

Page 26: บทที่ 6 ทรัพยากรสารสนเทศ - KMUTTwebstaff.kmutt.ac.th/~werapon.chi/CA301/CA301_1_2012/ca...20/08/55 3 ว สด ต พ มพ /ส อส

20/08/55

26

ตวอยาง ไมโครฟซ

4.3 อลตราฟซ• การถายยอสวนเอกสารในอตราตงแต 90 : 1 ถง 500 : 1

• มลกษณะเหมอนกบไมโครฟช เปนแผนฟลมขนาด 4 x 6 นว

• สามารถบรรจขอความยอสวนจากหนงสอไดประมาณ

2,000 – 4,000 หนา

Page 27: บทที่ 6 ทรัพยากรสารสนเทศ - KMUTTwebstaff.kmutt.ac.th/~werapon.chi/CA301/CA301_1_2012/ca...20/08/55 3 ว สด ต พ มพ /ส อส

20/08/55

27

Microcard

ป ส 3 5 ซ สเปนบตรทบแสงขนาด 3 x 5 ซ.ม. บรรจขอความยอสวนจากเอกสาร หนาคลายไมโครฟซ แตเปนภาพ Positive และใชกบเครองอานโดยตรงเทานนไมสามารถพมพอดสาเนาได

(3) โสตทศนวสด (Audio Visual Materials)

- ภาพยนตรภาพยนตร

- เทปโทรทศน/วดทศน

- อเนกนทศน (Slide multi-vision)

Page 28: บทที่ 6 ทรัพยากรสารสนเทศ - KMUTTwebstaff.kmutt.ac.th/~werapon.chi/CA301/CA301_1_2012/ca...20/08/55 3 ว สด ต พ มพ /ส อส

20/08/55

28

(4) วสดอเลกทรอนกส

เปนทรพยากรสารสนเทศทบนทกและอานสารสนเทศทม เปนทรพยากรสารสนเทศทบนทกและอานสารสนเทศทมการแปลงเปนสญญาณอเลกทรอนกสในระบบดจตอล เวลาใชตองมเครองมอทจะแปลงสญญาณอเลกทรอนกสกลบคนเปนภาพและหรอเสยง จดเปนสอคอมพวเตอร

- CD ROM- Diskette- Digital Video Disk- Videodisk (VCD)- Minidisk

- CD ROM- Diskette- Digital Video Disk- Videodisk (VCD)- Minidisk- จานบลเรย (Blu-ray Disc)

Page 29: บทที่ 6 ทรัพยากรสารสนเทศ - KMUTTwebstaff.kmutt.ac.th/~werapon.chi/CA301/CA301_1_2012/ca...20/08/55 3 ว สด ต พ มพ /ส อส

20/08/55

29

ฐานขอมล (Database)

•ทะเบยนผใชบรการ

สงพมพ

โสตทศนวสด

•ตบตรรายการ/บตรดรรชนวารสาร

•ดรรชน/สาระสงเขป

สอคอมพวเตอร พฒนาการสบคน/เขาถงขอมล

ใหงายขนดวยเทคโนโลยเพอให

ครอบคลมกบสารสนเทศทเพมขนDB

การแบงประเภทของฐานขอมลมเกณฑในการจดประเภทหลายชนด เชน....

Page 30: บทที่ 6 ทรัพยากรสารสนเทศ - KMUTTwebstaff.kmutt.ac.th/~werapon.chi/CA301/CA301_1_2012/ca...20/08/55 3 ว สด ต พ มพ /ส อส

20/08/55

30

1.ฐานขอมลอางอง (Reference Database)

ฐานขอมลวทยานพนธไทย

OPAC

• เปนฐานขอมลบรรณานกรม (Bibliographic Database) • บนทกแหลงทมาหรอรายการทางบรรณานกรมของทรพยากรสารสนเทศประเภทตางๆ • ขอมลทมใหในฐานขอมลประเภทนมกจะมเพยงบทคดยอ

ป ป ใ หรอสาระสงเขปของสารสนเทศประกอบคาอธบายให จะตองไปสบคนหาตวเลมเพอจะดรายละเอยดขอมลทสมบรณอกไดจากสถาบนบรการ สารสนเทศประเภทตางๆ ตวอยางฐานขอมลประเภทน เชน

2. ฐานขอมลตนแหลง/ฐานขอมลขอเทจจรง

(Factual Database)

ฐานขอมลตวเลข

ฐานขอมลเนอหาผสมตวเลข

ฐานขอมลคณสมบต

Page 31: บทที่ 6 ทรัพยากรสารสนเทศ - KMUTTwebstaff.kmutt.ac.th/~werapon.chi/CA301/CA301_1_2012/ca...20/08/55 3 ว สด ต พ มพ /ส อส

20/08/55

31

1) ฐานขอมลตวเลข เปนฐานขอมลทรวบรวมขอมลทไดจากการสารวจจากแหลงตางๆ เชน ขอมลประชากร ปรมาณการผลตสนคา ร าค าผลผล ต ค า จ า ง แ ร ง ง าน ร าย ได ป ร ะช าช าต เ ช น - ENERGY คอ พลงงาน- MEDIA GENERAL DATABANK

- East Asian Databank เปนแหลงรวมขอมลดานเศรษฐกจ ธนาคาร

2) ฐานขอมลเนอหาผสมตวเลข จะใหขอมลทเปนตวอกษรและตวเลข ซงเปนสถตประกอบการบรรยาย/วเคราะห เชน ขอมลดานเศรษฐกจ การเงน การธนาคาร ตวอยางเชน

Standard and Poor’s news เปนขาวดานการเงนLEDA เปนฐานขอมลสาหรบการศกษาดานธรณวทยาPOS เปนฐานขอมลปโตรเลยม

Page 32: บทที่ 6 ทรัพยากรสารสนเทศ - KMUTTwebstaff.kmutt.ac.th/~werapon.chi/CA301/CA301_1_2012/ca...20/08/55 3 ว สด ต พ มพ /ส อส

20/08/55

32

3) ฐานขอมลคณสมบต เกบบนทกขอมลเกยวกบคณสมบต สวนประกอบของสาร วตถ แรธาต และชนสวนอปกรณตางๆ สวนใหญจะเปนดานเคม ฟสกส และวศวกรรม เชน CNMR (คารบอน)

- ELECOMPA (เปน Software) เปนฐานขอมลดานทวๆ ไปELECCOMPA ( ส)- ELECCOMPA (ดานอเลกทรอนกส)

- CHEMDEX และ- CLAIMS COMPOUND REGISTRY

3. ฐานขอมลเตมรป (Full-text Database)

ป เปนฐานขอมลทบนทกเนอหาขอมลจากสงพมพตนฉบบโดยไมตดตอหรอยอ ผใชไมตองไปสบคนหาตวเลมตอสามารถใชอางอง

หรออานเพอหารายละเอยดไดเลย ฐานขอมลแบบนมคณคามาก แตการจดทา

จะยากลาบาก เชน....

Page 33: บทที่ 6 ทรัพยากรสารสนเทศ - KMUTTwebstaff.kmutt.ac.th/~werapon.chi/CA301/CA301_1_2012/ca...20/08/55 3 ว สด ต พ มพ /ส อส

20/08/55

33

UPI News = ชวยใหตดตามขาวสารจากเครอขายในสหรฐอเมรกาไดCMMC เปนฐานขอมลเตมรปทางนเทศศาสตรทสมบรณมากNEXIS เปนโปรแกรมทรวบรวมจากวารสาร หนงสออางองทางกฎหมายABI/Inform เปนฐานขอมลทใหรายละเอยดของสารสนเทศในสาขาวชาABI/Inform เปนฐานขอมลทใหรายละเอยดของสารสนเทศในสาขาวชาทเนนดานการบรหารธรกจ เศรษฐศาสตร การคา เปนฐานขอมลทใหรายละเอยดของบทความเตมรปแบบโดยทผใชไมตองไปคนหาจากตวเลม มบรการทงในแบบออนไลนและซด รอม

ลกษณะของการเขาถง/การใชบรการฐานขอมล

สบคนไดทนทจากระบบ

ฐานขอมลออฟไลนคอมพวเตอรจากทใดกได

ถายขอมลจากซดรอมลงไวในหนวยความจาหลกของระบบคอมพวเตอรแมขายแลวใหบรการ

ฐานขอมลออนไลน บนทกสารสนเทศไวในแผนซดรอม เวลาใชตองนามาเปดอานบนคอมพวเตอร

ผานระบบเครอขายจากทใดกได

Page 34: บทที่ 6 ทรัพยากรสารสนเทศ - KMUTTwebstaff.kmutt.ac.th/~werapon.chi/CA301/CA301_1_2012/ca...20/08/55 3 ว สด ต พ มพ /ส อส

20/08/55

34

แบบฝกหดศกษาตวอยางทรพยากรสารสนเทศประเภทตางๆ ทางดานนเทศศาสตรทมในหองสมด ตามประเภทของทรพยากรสารสนเทศ ดงน

หนงสออางอง ประเภทใดกได ดานนเทศศาสตร ภาษาไทย 2 เลม - หนงสออางอง ประเภทใดกได ดานนเทศศาสตร ภาษาไทย 2 เลม ภาษาองกฤษ 1 เลม ใหอานรายละเอยดเนอหาของเลมนนๆ แลวบนทกรายละเอยดสาคญของหนงสอนน(รวมบรรณานกรม)- วารสารทางน เทศศาสตร ภาษาไทย 1 ช อ ภาษาอ งกฤษ 1 ช อ ใหรายละเอยดขอบเขตของวารสารเลมนนๆ + บรรณานกรม

สารสนเทศทกเลมทเลอกมา ใหถายสาเนาหนาปกของหนงสอ หรอ ปกวารสารประกอบรายงานดวย งานกลม 3 คน สงวนพธท 22 สงหาคม 2555 ทกลองสงงาน หนาลฟต อาคาร 9 ชน 4