คดหมายเลขดาท ๙๔๐/๒๕๕๖

คดหมายเลขแดงท ๑๐๒๕/๒๕๕๖

ในพระปรมาภไธยพระมหากษตรย

ศาลปกครองกลาง

วนท ๒๗ เดอน มถนายน พทธศกราช ๒๕๕๖

สมาคมตอตานสภาวะโลกรอน ท ๑ ผฟองคด

นางรตยา จนทรเทยร ท ๒

นางสาวพฒนจรนทร สวนแกวมณ ท ๓

นายฐตพนธ พฒนมงคล ท ๔

นางอรยา สตะบตร ท ๕

นายนพรตน นาคสถตย ท ๖

นางนดา สงขปรชา ท ๗

นายสรกร ลมสวรรณ ท ๘

นายทปวฒน พลศลป ท ๙

นายยจ ว แซเฮง ท ๑๐

นายวณช เพยรอดม ท ๑๑

นายอดมศกด อรโณรส ท ๑๒

นางสาวจรรจรา หมอนทร ท ๑๓

นายนวพล สมพงษ ท ๑๔

นายคว อรโณรส ท ๑๕

คาพพากษา

(ต. ๑๘)

๒

นางอชณ เทยมศรทอง ท ๑๖

นายขวญชย อรโณรส ท ๑๗

นายประมวล ตมออน ท ๑๘

นายอรรถพล อรโณรส ท ๑๙

นายสวทย มะหะหมด ท ๒๐

นางสาวชนญญา ชนละวงษ ท ๒๑

นายเลก กลอมไสยยาศ ท ๒๒

นางสาวนตยา แซฮน ท ๒๓

นายเจนณรงค แสงสวรรณ ท ๒๔

นางอมรา ครฑชต ท ๒๕

นางสาวสาวตร สานสบพนธ ท ๒๖

นางสาวเจนจรา ฤกษด ท ๒๗

นายพสจน พลองกลาง ท ๒๘

นางสาวพยง พลองกลาง ท ๒๙

นางนจร ศวะเสน ท ๓๐

นางสาวพเยาว พลองกลาง ท ๓๑

นางสาวสนศา ฤกษด ท ๓๒

นางปนดดา จยเตย ท ๓๓

นางสาวมสยา อนชย ท ๓๔

นางสาวปทตตา ชมภ ท ๓๕

นางสาวสมคด ปราช ท ๓๖

นายเอกรนทร ชาววงเยน ท ๓๗

นางอสรย เทพเออตระกล ท ๓๘

นางสาวบญม ทองนอย ท ๓๙

นายหนม ชาววงเยน ท ๔๐

นายปกรณพฒน เทพเออตระกล ท ๔๑

๓

นายจตต ทฆเสถยร ท ๔๒

นายเกยรตยศ ทยตเศรษสทธ ท ๔๓

นายประกอบ ประดษฐชสกล ท ๔๔

นางสาววรรณ จารเดชารตน ท ๔๕

นายกรฐมนตร ท ๑

คณะกรรมการยทธศาสตรเพอวางระบบการบรหารจดการทรพยากรนา ท ๒

คณะกรรมการนโยบายนาและอทกภยแหงชาต ท ๓

คณะกรรมการบรหารจดการนาและอทกภย ท ๔ ผถกฟองคด

เรอง คดพพาทเกยวกบการทเจาหนาทของรฐกระทาการโดยไมชอบดวยกฎหมาย และละเลย

ตอหนาทตามทกฎหมายกาหนดใหตองปฏบต

คดนผฟองคดทงสสบหารายฟองวา ผฟองคดท ๑ ซงเปนองคกรเอกชน

ดานการคมครองสงแวดลอมและอนรกษทรพยากรธรรมชาต มวตถประสงคเพอสงเสรมสทธ

และหนาทของประชาชนตามรฐธรรมนญในการจดการดานการคมครองสงแวดลอมและอนรกษ

ทรพยากรธรรมชาตใหใชประโยชนไดอยางสมดล ยงยน และเกดความมนคงทางนเวศ ฯลฯ

และคมครองสทธชมชนทไดรบการคมครองตามรฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย

และกฎหมายอนทเกยวของ และผฟองคดท ๒ ถงท ๔๕ ซงเปนประชาชนไทยทมหนาท

เสยภาษใหกบชาต มสทธหรอหนาทตามทรฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช

๒๕๕๐ บญญตหรอใหการคมครองไว ไดรบความเดอดรอนหรอเสยหายอนเนองมาจากการท

ผถกฟองคดทงสในฐานะเจาหนาทของรฐกระทาการโดยไมชอบดวยกฎหมาย และละเลย

ตอหนาทตามทกฎหมายกาหนดใหตองปฏบต โดยเหนชอบหรออนมตหรออนญาตให

หนวยงานของรฐ หรอหนวยงานอนทเกยวของในการดาเนนการจดทาแผนแมบทการบรหาร

จดการทรพยากรนาเพอนาไปสการจดทาหรอดาเนนโครงการเพอออกแบบกอสราง

ระหวาง

๔

ระบบบรหารจดการทรพยากรนาอยางยงยนและระบบแกไขปญหาอทกภยของประเทศ

มลคา ๓.๔ แสนลานบาท จานวน ๙ แผนงาน (โมดล) ซงสวนใหญเปนโครงการหรอกจกรรม

ทอาจกอใหเกดผลกระทบตอชมชนอยางรนแรงทงทางดานคณภาพสงแวดลอม

ทรพยากรธรรมชาต และสขภาพ ตามรฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๕๐

มาตรา ๖๗ วรรคสอง โดยแผนแมบท ฯ และโครงการกอสราง ฯ ตางๆ มไดปฏบตตามขนตอน

ตามทรฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๕๐ มาตรา ๕๗ และมาตรา ๕๘ กาหนด

หรอมไดดาเนนการใด ๆตามกฎหมายวาดวยวธปฏบตราชการทางปกครอง โดยมไดพจารณา

นาขอคดคานของผฟองคดหรอชาวบานไปดาเนนการ หรอรบฟงขอมลผลกระทบตางๆ ทจะ

ตามมาอยางรอบดานจากชาวบาน ผมสวนไดเสย หรอผฟองคดเสยกอน โดยผถกฟองคดท ๑

ไดออกระเบยบสานกนายกรฐมนตร วาดวยยทธศาสตรเพอวางระบบการบรหารจดการ

ทรพยากรนา พ.ศ. ๒๕๕๔ แตงตงผถกฟองคดท ๒ ใหทาหนาทวางระบบบรหารจดการนา

ของประเทศในระยะยาว โดยมภารกจในการทบทวนนโยบาย แผนงาน และแผนปฏบตการ

ทเกยวของกบการบรหารจดการนา ระดมความคดเหนและความรเพอจดทาเปนขอเสนอแนะ

เชงนโยบายในการแกปญหาและวางระบบบรหารจดการนาของประเทศ รวมทงจดทาแผน

แมบทการบรหารจดการทรพยากรนาอยางเปนระบบ และวางกรอบการลงทนดานการบรหาร

ทรพยากรนาของประเทศ เสนอแกรฐบาลโดยใหสอดรบกบยทธศาสตรเพอการฟนฟและ

สรางอนาคตประเทศ ซงตอมา ผถกฟองคดท ๑ และท ๒ อางความจาเปนเรงดวนภายหลงจาก

เกดวกฤตนาทวมเมอ พ.ศ. ๒๕๕๔ ในการจดทาแผนแมบทการบรหารจดการทรพยากรนา

โดยมไดปฏบตตามขนตอนหรอวธการตามทกฎหมายกาหนด เพกเฉยหรอละเลยทจะใหขอมล

หรอชแจง หรอเปดโอกาสใหประชาชนหรอผมสวนไดเสยเขาไปมสวนรวมในการวางแผนดงกลาว

อนเปนพฤตการณทสอไปในทางขดหรอแยงตอรฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช

๒๕๕๐ มาตรา ๕๗

แผนแมบทการบรหารจดการทรพยากรนาประกอบดวยโครงการหรอกจกรรม

ทอาจสงผลกระทบตอวถชวต ทรพยากรธรรมชาต สงแวดลอม และคณภาพชวต และทรพยสน

ของประชาชนแทบทงสน รวมทงตองใชงบประมาณจากภาษของประชาชนอยางมหาศาล เชน

การพฒนาระบบคลงขอมล ระบบพยากรณ และระบบเตอนภย (๓,๐๐๐ ลานบาท) การฟนฟ

๕

อนรกษปา ระบบนเวศ และการสรางอางเกบนา โดยการปลกปา สรางฝายแมว อนรกษดนและ

นาดวยการปลกหญาแฝก ฯลฯ และสรางอางเกบนาในลมนายม สะแกกรง นาน และปาสก

(๖๐,๐๐๐ ลานบาท) การกาหนดพนทรบนานองและมาตรการชวยเหลอผทไดรบผลกระทบจาก

การใชพนทเพอการรบนา โดยการกาหนดพนทรบนานองในเขตเจาพระยา ตอนบนและตอนลาง

ประมาณ ๑๐ แหง การกาหนดมาตรการชดเชยความเสยหายเปนกรณพเศษ และการปรบปรงพนท

เกษตรชลประทานใหเปนแกมลงประมาณ ๒ ลานไร ในฤดนาหลาก และสามารถปลกขาวนาปรง

ไดปละ ๒ ครง (๖๐,๐๐๐ ลานบาท) การจดสรางและปรบปรง โครงขายระบายนาขนาดใหญของ

ประเทศโดยการจดทาทางนาหลาก ( Floodway) หรอทางผนนา ( Flood division channel)

โครงการจดทาผงการใชทดน/และการใชประโยชนทดนในผง รวมทงจดทาพนทปดลอมและ

โครงการปรบปรงสภาพลานาสายหลกและคนรมแมนาสวนทเหลอ (๑๗๗,๐๐๐ ลานบาท)

ซงสามารถเลงเหนไดวาการดาเนนการตามแผนดงกลาวจะกอใหเกดผลกระทบตอประชาชน

จานวนมาก ซงตามขนตอนของกฎหมาย ในระหวางการจดทาแผน ฯ หรอเมอยกรางแผนฯ

เสรจแลว จะตองเปดโอกาสใหประชาชนหรอผมสวนไดเสยเขามามสวนรวมในหลายๆ ชองทาง

ทรฐบาลหรอผถกฟองคดมกลไกของหนวยงานราชการตางๆ หรอเครองมอในการจดเวทรบฟง

ความคดเหนของประชาชนทอาจไดรบผลกระทบอยางทวถงเสยกอนตามทกฎหมายกาหนด

ตามระเบยบสานกนายกรฐมนตร วาดวยการรบฟงความคดเหนของประชาชน พ.ศ. ๒๕๔๘

และในขนตอนการตดสนใจทจะตองนาแผนดงกลาว ไปบงคบใชจรงกจะตองดาเนนการใหเปนไป

ตามเจตนารมณของรฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๕๐ มาตรา ๕๘ และ

มาตรา ๖๗ วรรคแรก แตผถกฟองคดท ๑ และท ๒ มไดนาเจตนารมณหรอขนตอนตามท

กฎหมายบญญตไปปฏบตหรอบงคบใชในการจดทาแผนแมบทการบรหารจดการทรพยากรนา

แตอยางใด และตอมา เมอวนท ๒๖ มกราคม ๒๕๕๕ ผถกฟองคดท ๑ กไดใชอานาจ

ฝายบรหารผานคณะรฐมนตรเรงรบจนเกนความจาเปนอยางไมมเหตผลรองรบในการออก

พระราชกาหนดใหอานาจกระทรวงการคลงกเงนเพอการวางระบบบรหารจดการนาและสราง

อนาคตประเทศ พ.ศ. ๒๕๕๕ ทงๆ ทโดยสภาพของการดาเนนงานทแทจรงแลว ยงไมมความ

จาเปนหรอเหตผลเพยงพอทจะออกพระราชกาหนดดงกลาว ตอมา เมอวนท ๑๓ กมภาพนธ

๒๕๕๕ ผถกฟองคดท ๑ ไดออกระเบยบสานกนายกรฐมนตร วาดวยการบรหารจดการนาและ

๖

อทกภยแหงชาต พ.ศ. ๒๕๕๕ โดยจดตงหนวยงานทางปกครองซาซอนกบหนวยงาน

ทางปกครองทม อยเดมหรอผถกฟองคดท ๒ ขนอก ๒ คณะ คอ ผถกฟองคดท ๓ และท ๔

ซงตอมาผถกฟองคดท ๓ และท ๔ ไดดาเนนการออกประกาศกรอบแนวคด ( Conceptual Plan)

เพอออกแบบกอสรางระบบบรหารจดการทรพยากรนาอยางยงยนและระบบแกไขปญหาอทกภยของ

ประเทศไทย ( ทโออาร:TOR ) โดยเชญชวนใหผประกอบการบรษทเอกชนทงในและตางประเทศ

ดาเนนงานเสนอแนวคดในโครงการออกแบบกอสรางระบบบรหารจดการทรพยากรนา

อยางยงยนและระบบแกไขปญหาอทกภยของประเทศไทย โดยมไดนาทโออารดงกลาว

ไปจดกระบวนการตามขนตอนของกฎหมาย หรอจดใหมกระบวนการรบฟงความคดเหน

ของประชาชนหรอผมสวนไดเสย ตามทรฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๕๐

มาตรา ๕๗ มาตรา ๖๗ และ/หรอมาตรา ๘๗ รวมทงกฎหมายทเกยวของ เชน ระเบยบ

สานกนายกรฐมนตร วาดวยการรบฟงความคดเหนของประชาชน พ.ศ. ๒๕๔๘ กาหนดไว อกทง

ตามเอกสารประกอบ ซงแสดงรายละเอยดของ ๘ แผนงานของลมเจาพระยาและพนทลมนาอน ๆ

๑๗ ลมนา ทเอกชนสามารถ เลอกเสนอแผนใดแผนหนง นน มเพยงการแจกแจงพนทดาเนนการ

โดยประมาณการงบประมาณ หรอหนวยงานทมความเกยวของกบโครงการ และระยะเวลาในการ

ดาเนนงาน โดยในแตละเรองจะแนบแผนทประเทศไทยและแมนาสายหลกมาประกอบเทานน

แตไมไดใหรายละเอยด และขอบเขตการดาเนนงานของพนทลมนาอนอก ๑๗ ลมนา ในเอกสาร

ประกอบดงกลาวดวยเลย จงเปนทมาของคาวพากษวจารณถงความไมโปรงใส รวมถงเปนการ

ลอคสเปคใหกบกลมบรษททใกลชด และการประกาศเชญชวนใหผประกอบการบรษทเอกชน

ทงในและตางประเทศมาดาเนนงานเสนอแนวคดดงกลาว นอกจากจะไมเปนไปตาม

หลกวชาการแลว ยงมพฤตการณทไมนาจะชอบดวยกฎหมาย เพราะไมกระจายการสอสาร

ไปยงทกประเทศทวโลก หากแตพยายามมงเนนไปแตเฉพาะประเทศในแถบเอเชย เชน จน

เกาหลใต และญปน ซงผถกฟองคดท ๑ หรอประธานคณะกรรมการของผถกฟองคดท ๔

มความสนทชดเชอเทานน ซงกลมประเทศดงกลาวยงไมมระบบในการทาบญชหรอ

การตรวจสอบทเขมงวดมากเทาในทวปยโรปหรออเมรกา จงกลายเปนขอสงสยของสงคมอนควร

เชอไดวากระบวนการใชอานาจในการประกาศเชญชวนของผถกฟองคดทงสตองการมงเนนเฉพาะ

แตกลมประเทศเหลานเทานน อนเปนการกระทาทสอไปในทางขดหลกธรรมาภบาลโดยชดแจง

๗

หรอขดตอพระราชกฤษฎกาวาดวยหลกเกณฑและวธการบรหารกจการบานเมองทด พ.ศ. ๒๕๔๖

รวมทงระเบยบสานกนายกรฐมนตร วาดวยการสรางระบบบรหารกจการบานเมองและสงคมทด

พ.ศ. ๒๕๔๒ แตในทสดผถกฟองคดท ๓ และท ๔ กดาเนนการใหกลมผประกอบการตางๆ

ไดเขามายนเสนอกรอบแนวคดใหกบผถกฟองคดทงส โดยมกลมผประกอบการจากประเทศไทย

จน เกาหลใต และญปน จานวน ๖ กลมบรษท ผานการคดเลอก ตอมาคณะรฐมนตรไดมมต

เมอวนท ๑๙ มนาคม ๒๕๕๖ อนมตทโออาร (TOR) ซองขอเสนอดานเทคนค และซองขอเสนอ

ดานราคา โครงการเพอออกแบบกอสรางระบบบรหารจดการทรพยากรนาอยางยงยนและ

ระบบแกไขปญหาอทกภยของประเทศ มลคา ๓.๔ แสนลานบาท จานวน ๙ แผนงาน

(โมดล :Module ) และกาหนดให ๖ กลมบรษททผานการคดเลอก นาเสนอรายละเอยดภายใน

วนท ๓ พฤษภาคม ๒๕๕๖ เพอเลอกเหลอ ๑ กลมบรษท ตอ ๑ แผนงาน โดยแผนงานทง ๙ โมดล

หรอ ๙ แผนงาน สวนใหญเปนโครงการหรอกจกรรมทอาจกอใหเกดผลกระทบตอชมชน

อยางรนแรงทงทางดานคณภาพสงแวดลอม ทรพยากรธรรมชาต และสขภาพเกอบทงสน

ซงผฟองคดทง ๔๕ รายเหนวา การทผถกฟองคดกาหนดเงอนไขหรอหลกเกณฑในการให

กลมบรษทตางๆ เสนอกรอบแนวคดเพอออกแบบกอสรางระบบบรหารจดการทรพยากรนา

อยางยงยนและระบบแกไขปญหาอทกภยของประเทศ และไดตดสนใจเลอกโมดลตางๆ ไปแลว

ขางตน นน เปนอนตรายอยางยงตอการบรหารราชการแผนดน ซงอาจมผลกระทบตอ

ภาคประชาชน ทรพยากรธรรมชาต และสงแวดลอม รวมทงสขภาพอนามยของประชาชนจนมอาจ

รอฟนหรอเรยกกลบคนได เพราะผถกฟองคดไดตดสนใจไปแลววาจะดาเนนโครงการหรอ

กจกรรมใด ในการบรหารจดการนาและอทกภยทง ๙ โมดล เพยงแตเหลอขนตอนสดทาย คอ

การประกาศใหกลมบรษทใดไดสทธในการดาเนนโครงการหรอกจกรรมขางตนเทานน และเขาส

กระบวนการจดซอจดจางตอไป ซงประชาชน ผฟองคด หรอผมสวนไดเสย ไมมสทธเสนอแนะ

หรอใหความเหนใดๆ ทผดไปจากโครงการหรอกจกรรมทผถกฟองคดท ๓ และท ๔ กาหนดแลว

ไดเลย ทงๆ ทการบรหารจดการนาและอทกภยอาจมทางเลอกอนทเหมาะสมมากกวา ประหยด

เงนงบประมาณมากกวา มประสทธภาพมากกวากได หากประเดนหรอแนวทางตางๆ ขางตน

ถกนาไปขอความเหนหรอคาชแนะจากประชาชนและผมสวนไดเสยทวประเทศ ตามทกฎหมาย

กาหนดเสยกอน อกทง ตามหลกการทางวชาการจะตองมการวเคราะหความคมคาโครงการ

๘

ขนาดใหญซงในตางประเทศทเจรญแลวจะมการศกษาประสบการณในอดต มการวเคราะห

ทางเลอก ( Alternatives) ทา Sensitivity Analysis มการทา Risk Analysis รวมถงมการวางแผน

Operations และการบรหารจดการ แตสาหรบโครงการดงกลาวผถกฟองคดท ๓ และท ๔

กลบไมดาเนนการใหมรายละเอยดการศกษาหรอวเคราะหความคมคาทางเศรษฐกจเสยกอน

เพอเปดเผยออกมาเพออธบายหรอชแจงตอสาธารณชนตามทกฎหมายกาหนดเลย

ซงหากปลอยใหผถกฟองคดทงสดาเนนงานดงกลาวตอไป ประเทศชาตอาจจะเกดความ

เสยหายตามมาโดยทหาผรบผดชอบไมได ดงเชนกรณทเคยเกดมาแลวในประเทศไทย กรณ

โครงการรถไฟโฮปเวลล (Hopewell) และโครงการบอบาบดนาเสยจงหวดสมทรปราการ เปนตน

ทงน มประชาชน นกวชาการ เครอขายภาคประชาสงคมตางๆ ออกมาทวงตงถงความไมชอบ

ดวยกฎหมายของแผนงานตางๆ แตผถกฟองคดท ๓ และท ๔ กมไดดาเนนการใหเปนไปตาม

หลกการทางวชาการ เงอนไขหรอขนตอนของกฎหมาย นอกจากน องคการความรวมมอ

ระหวางประเทศของญปนหรอไจกา ( JICA) ซงไดจดทาแผนการบรหารจดการอทกภย

ในลมนาเจาพระยาขน ตามทรฐบาลไทยรองขอความชวยเหลอตงแตหลงวกฤตนาทวม

พ.ศ. ๒๕๕๔ ทผานมา ไดเสนอแนวทางแกปญหาใหกบผถกฟองคดท ๓ และท ๔ แลววา

สงกอสรางตางๆ ทรฐบาลไทยมแผนจะสรางถง ๙ โครงการ มลคากวา ๓.๔ แสนลานบาท นน

อาจไมจาเปนตองสรางทกโครงการ เพราะสามารถใชมาตรการทไมใชสงกอสรางทดแทนได

แตผถกฟองคดท ๓ และท ๔ มไดนาผลการศกษาตามขอเสนอขององคการดงกลาวมาปรบหรอ

ประยกตใช ชใหเหนวาผถกฟองคดท ๓ และท ๔ มงแตจะใชเงนทจะตองกมาดาเนนการตาม

จานวนและเวลาทกาหนดไวใหหมดไปโดยเรวภายในรฐบาลชดนเทานน (แตเปนภาระ

ของประชาชนทจะตองรวมกนใชหนคนในอนาคต) โดยไมหวงผลในอนาคตวาโครงการตางๆ

เหลานนจะสามารถดาเนนการไดหรอไม เพยงใด เพราะหากเกดความผดพลาดลมเหลว

ในอนาคต ผถกฟองคดทงสกอาจจะมไดอยในตาแหนงหรอในอานาจนทจะตองมารบผดชอบแลวกได

ซงการเลงเหนผลวาจะเกดความลมเหลวในการดาเนนการดงกลาว ทาใหกลมกจการรวมคา

ญปน – ไทย มหนงสอถงผถกฟองคดท ๓ และท ๔ เพอขอถอนตวจากโครงการออกแบบ

กอสรางระบบบรหารจดการทรพยากรนาอยางยงยนและระบบแกไขปญหาอทกภยของประเทศ

เพราะโครงการตางๆ ดงกลาวขางตนมหลายโครงการหรอกจกรรมจะตองไดรบการตอตาน

๙

คดคานจากภาคประชาชนและผมสวนไดเสยเปนอยางมาก เชน การสรางเขอน (ใชถอยคาวา

เปนอางเกบนา) ในพนทลมนาปง ยม นาน สะแกกรง และปาสก และพนทลมนาอนอก ๑๗ ลมนา

การจดทาทางนาหลาก (Floodway) และ/หรอทางผนนา (Flood division channel) ขนาดไมนอยกวา

๑,๕๐๐ ลกบาศกเมตร/วนาท รวมทงจดทาทางหลวง (ระดบประเทศ) ไปพรอมๆ กน ฯลฯ

เพราะเปนโครงการขนาดใหญทจะสงผลกระทบรนแรงจากภาคประชาชนและผมสวนไดเสย

เปนจานวนมาก ทงตนนา กลางนา และปลายนา ซงร ฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย

พทธศกราช ๒๕๕๐ มาตรา ๖๗ วรรคสอง บญญตวา จะกระทามได เวนแตจะไดดาเนนการให

เปนไปตามขนตอนของกฎหมาย ซงไดแก การจดทา รายงานวเคราะหผลกระทบสงแวดลอมและ

สขภาพ ( EHIA) การใหองคการอสระดานสงแวดลอม ทรพยากรธรรมชาต และสขภาพ

ใหความเหน รวมทงการรบฟงความคดเหนจากประชาชนและผมสวนไดเสยกอนเทานน อกทง

โครงการหรอกจกรรมดงกลาวอาจไมไดรบการอนมตจากคณะกรรมการสงแวดลอมแหงชาตก

เปนไปได และ/หรออาจจะตองใชเวลาในการศกษา ยาวนานขน หรอเจาของทดนไมยนยอมให

เวนคนหรอเรยกคาเวนคนสง จนจะตองมการฟองรองเปนคดความในชนศาล และกวาจะถงทสด

กอาจตองใชระยะเวลาหลายป หรอเจาหนาทภาครฐในพนท ในทองถน ไมใหความรวมมอ

ผฟองคดและภาคประชาชนตางๆ ไดมหนงสอทกทวงไปยงผถกฟองคดแลวหลายครง

แตผถกฟองคดมไดทบทวนการดาเนนการหรอการใชอานาจทางปกครองดงกลาว

ขอใหศาลพพากษาหรอมคาสงดงตอไปน

๑. เพกถอนแผนแมบทการบรหารจดการทรพยากรนาของผถกฟองคดท ๑ และท ๒

๒. ใหผถกฟองคดทงสรวมกนจดใหมกระบวนการรบฟงความคดเหนของ

ประชาชนและผมสวนไดเสยทวประเทศอยางทวถงกอนดาเนนการ โดยการจดทาประชามต

ตามมาตรา ๑๖๕ ของร ฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๕๐ ตาม

พระราชบญญตประกอบรฐธรรมนญ วาดวยการออกเสยงประชามต พ.ศ. ๒๕๕๒

โดยงบประมาณของผถกฟองคด

๓. ใหผถกฟองคดทงสปฏบตหรอดาเนนการตามรฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย

พทธศกราช ๒๕๕๐ มาตรา ๕๗ มาตรา ๕๘ มาตรา ๖๗ ประกอบมาตรา ๘๕ และมาตรา ๘๗

และพระราชบญญตสงเสรมและรกษาคณภาพสงแวดลอมแหงชาต พ.ศ. ๒๕๓๕ มาตรา ๓๗

๑๐

มาตรา ๓๘ มาตรา ๖๐ และมาตรา ๖๓ และพระราชบญญตสขภาพแหงชาต พ.ศ. ๒๕๕๐

มาตรา ๕ ประกอบมาตรา ๑๑ ใหครบถวนเสยกอนการดาเนนโครงการเกยวกบแผนงานตางๆ

ทเกยวกบการบรหารจดการนาและอทกภย

๔. ใหศาลไตสวนและมคาสงคมครองชวคราวหรอกาหนดมาตรการใดๆ กอน

การพพากษาเพอใหการคมครองผฟองคดและประชาชนทอาจไดรบความเดอดรอนและเสยหาย

จากการใชอานาจของผถกฟองคดทงสทอาจทาใหเกดความเสยหายตอทรพยากรธรรมชาต

สงแวดลอม คณภาพชวตของประชาชน หรอความเสยหายแหงรฐ จนยากทจะชดเชยหรอฟนฟ

กลบคนมาได โดยการสงระงบการเปดซองขอเสนอดานเทคนคและซองขอเสนอดานราคาจาก

๕ กลมผประกอบการทผานการคดเลอก ทผถกฟองคดจะเปดรบในวนท ๓ พฤษภาคม ๒๕๕๖

ไวเปนการชวคราว จนกวาจะไดมการปฏบตตามขนตอนของรฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย

พทธศกราช ๒๕๕๐ มาตรา ๕๗ มาตรา ๕๘ และมาตรา ๖๗ และกฎหมายอนทเกยวของ

รวมทงการจดประชาพจารณในแตละพนทท วประเทศทไดรบผลกระทบจนครบถวนเสยกอน

ศาลไดมคาสงลงวนท ๒ พฤษภาคม ๒๕๕๖ ใหยกคาขอใหกาหนดมาตรการหรอ

วธการคมครองชวคราวกอนการพพากษาของผฟองคดทงสสบหาราย

ผถกฟองคดทงสใหการวา หลงจากเหตการณวกฤตอทกภยรายแรงเมอ พ.ศ. ๒๕๕๔

รฐบาลไดแตงตงคณะกรรมการยทธศาสตรเพอการฟนฟและสรางอนาคตประเทศไทย (กยอ.)

ซงตอมาไดมการจดทาแผนยทธศาสตรเพอการฟนฟและสรางอนาคตประเทศไทยเสนอตอ

รฐบาลเพอดาเนนการออกพระราชกาหนดใหอานาจกระทรวงการคลงกเงน เพอวางระบบ

การบรหารจดการนาและสรางอนาคตประเทศ พ.ศ. ๒๕๕๕ และเมอวนท ๑๐ พฤศจกายน

๒๕๕๔ รฐบาลไดออกระเบยบสานกนายกรฐมนตร วาดวยยทธศาสตรเพอวางระบบ

บรหารจดการทรพยากรนา พ.ศ. ๒๕๕๔ โดยกาหนดใหผถกฟองคดท ๒ มอานาจหนาท

ในการพจารณาจดทาแผนแมบทและยทธศาสตรการบรหารจดการทรพยากรนาอยางเปนระบบ

รวมทงจดทาขอเสนอเชงนโยบายในการแกไขปญหาและวางระบบการบรหารจดการนาของ

ประเทศใหสอดรบกบยทธศาสตรเพอการฟนฟและสรางอนาคตประเทศไทย และผถกฟองคดท ๒

ไดดาเนนการจดทาแผนแมบทการบรหารจดการทรพยากรนา รวมทงขอเสนอแนะเชงนโยบาย

ในการแกไขปญหาและวางระบบการบรหารจดการนา และกาหนดกรอบการลงทน

๑๑

ดานบรหารจดการทรพยากรนาของประเทศเสนอตอรฐบาล ไดแก (๑) แผนการฟนฟ อนรกษปา

ระบบนเวศ และการกอสรางอางเกบนา (๒) การบรหารจดการเขอนกกเกบนาหลกและ

การจดทาแผนบรหารจดการนา (๓) การฟนฟและปรบปรงประสทธภาพสงกอสราง เชน ทางนาหลาก

ทางผนนา การจดทาผงการใชทดนและการใชประโยชนทดน การจดทาพนทปดลอม ฯลฯ

(๔) การพฒนาคลงขอมล ระบบพยากรณและเตอนภย (๕) การจดทาแผนเผชญเหตเฉพาะพนท

และ (๖) การกาหนดพนทรบนานองและกาหนดมาตรการชดเชยผไดรบผลกระทบจากการ

ใชพนทเพอการรบนา

ผถกฟองคดท ๓ และท ๔ ไดดาเนนการจดทาแผนปฏบตการและกาหนดวธการ

ดาเนนงานของหนวยงานรฐในการปองกนและแกไขปญหาดานทรพยากรนาของประเทศ

ในภาพรวม โดยมงเนนแนวทางตามแผนแมบทการบรหารจดการทรพยากรนาของผถกฟองคดท ๒

และไดดาเนนโครงการเสนอกรอบแนวคด ( Conceptual plan) เพอออกแบบกอสรางระบบ

การบรหารจดการทรพยากรนาอยางยงยน โดยคณะรฐมนตรไดมมต เมอวนท ๒๔ กรกฎาคม

๒๕๕๕ เหนชอบใหแตงตงคณะกรรมการพจารณาคดเลอกกรอบแนวคดเพอออกแบบกอสราง

ระบบการบรหารจดการทรพยากรนาอยางยงยนและระบบแกไขปญหาอทกภยของประเทศไทย

ตามทประธานผถกฟองคดท ๔ เสนอ โดยใหมอานาจหนาทพจารณาคดเลอกขอเสนอ

กรอบแนวคดเพอออกแบบกอสรางระบบการบรหารจดการทรพยากรนาอยางยงยนและระบบ

แกไขปญหาอทกภยของประเทศไทยทสอดคลองกบแผนแมบทการบรหารจดการ ทรพยากรนา

อยางยงยนของประเทศไทยมากทสด เสนอแนะรฐมนตรวาการกระทรวง วทยาศาสตรและ

เทคโนโลยเกยวกบแนวทางการดาเนนการเพอใหมการนากรอบแนวคดทไดรบการคดเลอกไป

ดาเนนการตอไป และแตงตงคณะอนกรรมการเพอพจารณาคดเลอกหรอดาเนนการในเรองท

ไดรบมอบหมาย และประธานผถกฟองคดท ๔ ไดมคาสงท ๓/๒๕๕๕ ลงวนท ๒๙ ตลาคม

๒๕๕๕ เรอง แตงตงคณะอนกรรมการเพอพจารณากรอบแนวคดทางเทคนควชาการของ

ผเสนอกรอบแนวคดเพอออกแบบกอสรางระบบการบรหารจดการทรพยากรนาอยางยงยนและ

ระบบแกไขปญหาอทกภยของประเทศไทย โดยม รศ.ดร. อภชาต อนกลอาไพ เปนประธาน

อนกรรมการ มผแทนสวนราชการและผทรงคณวฒเปนคณะกรรมการ โดยมอานาจหนาท

ในการพจารณากรอบแนวคดทางเทคนควชาการของผเสนอกรอบแนวคดเพอออกแบบกอสราง

๑๒

และเสนอตอคณะกรรมการ และตอมาไดมคาสงท ๒๓/๒๕๕๖ ลงวนท ๑๐ มกราคม ๒๕๕๖

เรอง แตงตงคณะทางานเพอรางกรอบรายละเอยดขอกาหนดเพอออกแบบกอสรางระบบ

การบรหารจดการทรพยากรนาอยางยงยนและระบบแกไขปญหาอทกภยของประเทศไทย

โดยม รศ.ดร. อภชาต อนกลอาไพ เปนหวหนาคณะทางาน มอานาจหนาทในการจดทา

รางกรอบรายละเอยดจากขอเสนอกรอบแนวคดทดทสด เพอเตรยมจดทา TOR ในการ

ออกแบบกอสรางระบบบรหารจดการทรพยากรนาฯ ของกลมบรษททเสนอเพอนาไปกาหนด

รายละเอยด ซงการแตงตงคณะกรรมการ/คณะทางานทงสองคณะดงกลาวขางตน ไดพจารณา

แตงตงจากบคลากรผเชยวชาญดานการบรหารจดการนาทงจากสวนราชการตางๆ

ซงมประสบการณดานการจดการนาอยางสง นกวชาการ และอาจารยจากสถาบนการศกษา

ทมความรความชานาญเปนอยางยง มารวมเปนกรรมการดาเนนการประยกตแผนแมบทของ

ผถกฟองคดท ๒ และแผนงานโครงการทหนวยงานดานการบรหารจดการนาเสนอ พรอมจดทาเปน

ขอกาหนดโครงการเสนอกรอบแนวคดดงกลาว โดยมเปาหมายหลกใหโครงการตองแลวเสรจ

ใหเรวทสดเพอใหสามารถรองรบกบสถานการณทอาจเกดขนในอนาคต ซงไมอาจคาดการณได

และลกษณะของโครงการจะตองผนวกการศกษาออกแบบ แนวทางการวเคราะหผลกระทบ

สงแวดลอมและการมสวนรวมของผทเกยวของตามกฎหมาย เพอใหไดโครงการทเหมาะสม

ภายใตงบประมาณทกาหนด โดยผถกฟองคดท ๔ ไดเลอกกระบวนการกอสรางในลกษณะ

“ออกแบบ กอสราง (Design and Build)” เพอเปนการรวมจดแขงของคณะทางาน

ดานการศกษาและบรษทกอสรางเขาดวยกน และยงทาใหลดขนตอนในการดาเนนการ

ซงชวยใหโครงการแลวเสรจเรวขน และเพอใหเกดความโปรงและสรางความเขาใจ

ทงในภาคเอกชนทสนใจจะเขารวมเสนอกรอบแนวคด (Conceptual Plan) และประชาชนทวไป

ผถกฟองคดท ๔ ไดจดใหมการชแจงขอกาหนดโครงการ พรอมใหมการซกถามไดทกปญหา

ทเกยวของกบ TOR ทผถกฟองคดท ๔ ไดจดทาขน โดยจดพมพเอกสาร คาถาม – คาตอบ

ทงหลาย ออกเผยแพรสสาธารณชนและสอมวลชนโดยตลอดทกขนตอน ตอมา

ประธานผถกฟองคดท ๔ ไดมคาสงสานกนายกรฐมนตร ท ๖๐/๒๕๕๖ ลงวนท ๒๒ กมภาพนธ

๒๕๕๖ เรอง แตงตงคณะกรรมการ พจารณาคดเลอกโครงการเพอออกแบบและกอสรางระบบ

บรหารจดการทรพยากรนาอยางยงยนและแกไขปญหาอทกภยของประเทศไทย (กคนอ.)

๑๓

ใหมอานาจหนาทจดทาเอกสารเชญชวน กาหนดคณสมบตของผย นขอเสนอทกาหนดในการ

เสนอกรอบแนวคดเพอออกแบบกอสราง รางขอบเขตของโครงการและเงอนไขสาคญทตองม

ในสญญา พจารณาคดเลอกผทเหมาะสมเปนผรบงานรวมทงแตงตงคณะอนกรรมการตามท

เหนสมควร และดาเนนการอนๆ ตามทไดรบมอบหมาย และผถกฟองคดท ๓ และ กคนอ.

ไดทาการประมวลขอเสนอกรอบแนวคดจากทกกลมบรษททผานการคดเลอกเบองตน มาจดทา

เปน TOR (ฉบบการประมล) เพอใหผทผาน การคดเลอกดาเนนการจดทา Definitive Design

ซงไดมการชแจงเกยวกบการกาหนดขอบเขตงาน (TOR) ของทกแผนงาน โดยใหผเสนอราคา

เสนอแผนการดาเนนงานซงครอบคลมตงแตการศกษาความเหมาะสม การศกษาผลกระทบ

สงแวดลอม สงคม/สขภาพ รวมทงการประชาสมพนธและการมสวนรวมของประชาชน โดยให

แสดงรายละเอยดของปรมาณงานและราคาใหครบถวน ตามหลกเกณฑการคานวณราคากลาง

ศกษา ออกแบบ และงานกอสรางของทางราชการดวย ซงผย นขอเสนอทกรายไดรบทราบ

ขอกาหนดดงกลาวแลว

ในการดาเนนโครงการดงกลาว ผถกฟองคดท ๑ ไดตระหนกและใหความสาคญ

เปนอยางยงในประเดนเกยวกบการรบฟงความคดเหนของประชาชน รวมทงกรณทผฟองคด

ขอใหศาล มคาสงหรอคาพพากษาใหผถกฟองคดปฏบตหรอดาเนนการตามรฐธรรมนญ

แหงราชอาณาจกรไทย พ.ศ. ๒๕๕๐ มาตรา ๕๗ มาตรา ๕๘ มาตรา ๖๗ ประกอบกบมาตรา ๘๕

และมาตรา ๘๗ และพระราชบญญตสงเสรมและรกษาคณภาพสงแวดลอม พ.ศ. ๒๕๓๕ มาตรา ๓๗

มาตรา ๓๘ มาตรา ๓๙ มาตรา ๖๐ มาตรา ๖๓ พระราชบญญตสขภาพแหงชาต พ.ศ. ๒๕๕๐

มาตรา ๕ ประกอบกบมาตรา ๑๑ ใหครบถวนเสยกอนการดาเนนโครงการเกยวกบแผนงานตาง ๆ

เกยวกบการบรหารจดการนาและอทกภย โดยไดกาหนดเรองนไวโดยแจงชดในขอบเขตงาน

(TOR) ของทกแผนงาน ( Module) โดยกาหนดวา หากโครงการใดๆ อยในขายทตองจดทา

รายงานผลกระทบสงแวดลอมเบองตน (IEE) หรอรายงานการวเคราะหผลกระทบสงแวดลอม

(EIA) หรอรายงานผลกระทบสงแวดลอมสาหรบโครงการและกจการทอาจกอใหเกดผลกระทบ

ตอชมชนอยางรนแรงทงดานคณภาพสงแวดลอม ทรพยากรธรรมชาตและสขภาพ (EHIA)

ตามพระราชบญญตสงเสรมและรกษาคณภาพสงแวดลอมแหงชาต พ.ศ. ๒๕๓๕ และ

ขอกาหนด กฎหมาย ประกาศ และระเบยบตางๆ ทเกยวของกบสงแวดลอม รวมถงมต

๑๔

คณะรฐมนตรตางๆ ทเกยวของ ผรบจางตองดาเนนการศกษาผลกระทบดงกลาวขางตน รวมทง

จดทามาตรการปองกน แกไข และลดผลกระทบสงแวดลอม และแผนตดตามตรวจสอบ

ผลกระทบสงแวดลอมใหครบถวน โดยมรายละเอยดขอกาหนดและขอบเขตของงานขางตน

ปรากฏอยในขอบเขตงานหลกของทก Module สวนเรองการจดทาประชามต ประชาพจารณ

หรอการจดรบฟงความคดเหนของประชาชน นน เนองจากการดาเนนการตามขนตอน

โครงการเพอออกแบบและกอสรางระบบการบรหารจดการทรพยากรนาอยางยงยนและ

ระบบแกไขปญหาอทกภยแหงประเทศไทย ในขณะนอยในระหวางการรบฟงขอมลและขอเสนอ

จากผย นขอเสนอซงรวมถงขอเสนอเกยวกบการจดทาประชาพจารณหรอรบฟงความคดเหน

ของประชาชนตามแผนงานดวย ดงนน เมอมการกาหนดแผนงานและพนทดาเนนงานชดเจนแลว

หากมความจาเปนทจะตองดาเนนการจดทาประชาพจารณหรอรบฟงความคดเหนของ

ประชาชนสาหรบแผนงานใดหรอพนทใด จะไดใหสวนราชการทเกยวของเรงดาเนนการ

ตามบทบญญตของรฐธรรมนญและกฎหมายทเกยวของตอไป

สาหรบในสวนของแผนแมบทการบรหารจดการทรพยากรนา นน แผนแมบท

คอ แผนทใชเปนตนแบบหลกในการวางแผนปฏบต (ซงบางครงอาจเรยกวาแผนแมบทยอย)

โดยแผนปฏบตจะตองสอดคลองและเปนไปในทศทางเดยวกบแผนแมบทหลก ซงการขาด

แผนแมบทการบรหารจดการทรพยากรนาจะทาใหการบรหารจดการนาในภาพรวมขาดทศทาง

ทชดเจนขาดความตอเนองและไมมประสทธภาพ ไมมองคกรทมอานาจในการจดการทรพยากรนา

ในภาพรวมไดอยางเบดเสรจ สงผลใหขาดการสนบสนนดานงบประมาณอยางเพยงพอและ

ตอเนอง แผนแมบทดงกลาว มหลกการ คอ การบรหารจดการนาทงประเทศดาเนนการในระดบ

ลมนาและครอบคลมทกลมนาในประเทศตงแตพนทตนนา กลางนา ปลายนา โดยการมสวนรวม

ของผเกยวของทกภาคสวนและมการจดทาแผนบรหารจดการนาทงในระยะสนและระยะยาว

และแผนเรงดวน เพอรองรบปญหาอทกภยทอาจเกดขน โดยมแนวคดในการบรหารจดการเพอ

แกไขอทกภยในแตละระดบใหสอดคลองกบแผนพฒนาดานเศรษฐกจและสงคมของประเทศและ

พนท ดงน (๑) พนทตนนาใหความสาคญกบการชะลอนา ดวยการเกบกกนาในชวงนาหลาก

ดวยการสรางฝายชะลอนา เขอนเกบกกนา รวมทงการปลกหญาแฝก เพอดดซบนาและชะลอ

ความเรวของนาไมใหไหลบาอยางรนแรงเขาสพ นทตอนลาง รวมทงยงชวยรกษาความชมชน

๑๕

ใหกบพนทปาตนนา และเปนการปองกนการชะลางพงทลายของหนาดน ตลอดจนชวยปองกน

ดนถลม (๒) พนทกลางนา ใหความสาคญกบการบรหารจดการนา เพอปองกนความเสยหายจาก

อทกภยใหเกดขนนอยทสด ดวยการประยกตใชแนวทางของเศรษฐกจพอเพยงและเกษตร

ทฤษฎใหมในการบรหารจดการ รวมกบการบรหารจดการประตระบายนาเพอเปด-ปด และ

ระบายนาตลอดแนวพนทกลางนาอยางมประสทธภาพ และจดทาแนวคลองกนนาในบรเวณ

พนทสาคญ เขตชมชนและเขตเศรษฐกจ อาท โรงพยาบาล โบราณสถานและพนทเศรษฐกจ

สาคญ (๓) พนทปลายนา ใหความสาคญกบการเรงระบายนาและการผลกดนนา โดยการเรงแกไข

อปสรรคในการระบายนา ไดแก ถนน สงกอสรางในลานาทขวางการระบายนา รวมถงการกาจด

วชพชนาและผกตบชวา เปนตน รวมกบดาเนนการตดตงอปกรณและเครองผลกดนนาออกสทะเล

และมวตถประสงคเพอปองกน บรรเทา และลดความเสยหายทเกดขนจากอทกภยขนาดกลาง

ถงขนาดใหญ ปรบปรงประสทธภาพการปองกนนาทวม การบรหารจดการอทกภยในยามคบขน

รวมทงเพมประสทธภาพในการเตอนภย และสรางความมนใจ ความมนคง เพมรายไดในการ

ดารงชวตของเกษตรกร สงคมเมอง และเศรษฐกจของประเทศ บรหารจดการทรพยากรนา ดน

และปาไมใหเกดประโยชนอยางยงยน โดยในคราวประชมคณะรฐมนตรเมอวนท ๑๐ มกราคม

๒๕๕๕ ไดมมตเหนชอบแผนแมบทการบรหารจดการทรพยากรนา ประกอบดวย ๘ แผนงาน

ทสาคญ ซงครอบคลมการบรหารจดการตงแตตนนา กลางนา จนถงปลายนา ดงน

(๑) แผนงานฟนฟและอนรกษปาและระบบนเวศเพอฟนฟพนทปาตนนา กลางนา

และปลายนา ซงเปนแหลงสาคญในการดดซบและชะลอนา ใหกลบมสภาพสมบรณและ

ชวยเสรมสรางความสมดลในระบบนเวศใหกลบฟนตวไดดงเดม รวมทงเพอพฒนาแหลงกกเกบนา

เพมเตมตามศกยภาพของพนทและแผนการใชประโยชนทดนไดแก การฟนฟ อนรกษพนทปาตนนา

ทเสอมโทรม จดทาโครงการอนรกษดนและนา สงเสรมใหมการปลกปาเศรษฐกจและจดทาปาชมชน

อนรกษและฟนฟพนทปาชายเลน ปรบปรงการใชนาและการใชประโยชนทดน เพมศกยภาพ

การกกเกบนา และยกรางกฎหมายทเกยวของ

(๒) แผนงานบรหารจดการเขอนเกบนาหลก และการจดทาแผนบรหารจดการนา

ของประเทศประจาป เพอปรบปรงระบบการบรหารจดการนาของประเทศและเขอนสาคญใหม

ประสทธภาพ และเพมขดความสามารถในการปองกนและบรรเทาปญหาอทกภยทจะเกดขน

๑๖

ในแตละป โดยมแนวทางการดาเนนงานประกอบดวยการพฒนาแผนการบรหารนาในเขอน

สาคญในลมนาสาคญ จดทาแผนการบรหารจดการนาในกรณตางๆ (Scenarios) และนาเสนอ

ขอมลนาและขอมลอนทเกยวของสสาธารณชนตางๆ ใหรบทราบอยางตอเนองและทวถง เปนตน

(๓) แผนงานฟนฟและปรบปรงประสทธภาพสงกอสรางเดมหรอตามแผนทวางไว

เพอปองกนและบรรเทาปญหาอทกภย โดยการปรบปรงคนกนนา อาคารบงคบนา ระบบระบายนา

ใหมประสทธภาพ ปรบปรงทางระบายนา ขดคลอง ขจดสงกดขวางในคคลอง และทางระบายนา

เพมประสทธภาพในการระบายนาและบรหารจดการนาหลากในพนทเฉพาะ เสรมคนกนนาและ

การดาเนนการตามแนวพระราชดาร และการปรบปรงกฎหมายทมอยเดมใหเหมาะสมกบปจจบน

(๔) แผนงานพฒนาคลงขอมล ระบบพยากรณ และเตอนภย เพอใหขอมล

ทจาเปนในการบรหารจดการนาอยในระบบทเปนมาตรฐานเดยวกน เพอใหมแบบจาลองดานนา

ทมประสทธภาพ สามารถพยากรณการเปลยนแปลงสภาพนาไดอยางแมนยา และเพอใหม

ระบบเพอการตดตามสถานการณและเตอนภยพบตทมเอกภาพและบรณาการ ดวยการจดตง

ศนยคลงขอมลนาแหงชาต สรางแบบจาลองดานนาเพอการพยากรณและระบบเตอนภย

รวมกบการปรบปรงระบบการเตอนภยของประเทศ

(๕) แผนงานเผชญเหตเฉพาะพนท เพอฟนฟและพฒนาพนทสาคญใหม

ความสามารถในการปองกน บรรเทาปญหาอทกภย รวมทงใหมความสามารถในการ

เตรยมพรอมและรองรบผลกระทบทเกดขนจากอทกภย โดยในแตละพนทเสยงจะตองมการ

กาหนดมาตรการทใชสงกอสรางและไมใชสงกอสรางทแตกตางกนไป ดวยกระบวนการมสวนรวม

ในการจดทาแผนเผชญเหตเปนรายพนท โดยดาเนนการเสรมกบแผนฟนฟและปรบปรง

ประสทธภาพสงกอสรางเดม หรอตามโครงการทวางไวแลว เพอใหสามารถแกไขปญหา

แบบบรณาการไดอยางมประสทธภาพสงสด ไดแก การพฒนาระบบปองกนบรรเทาอทกภย

ในพนททมความสาคญ พฒนาระบบการเจรจากบชมชนผไดรบผลกระทบ สรางคลงเครองมอ

ใหเพยงพอ จดใหมการวเคราะหผลกระทบระบบปองกนทดาเนนการโดยเอกชน จดเตรยม

แผนคมนาคมเมอเกดอทกภย จดใหมระบบการแกไขปญหานาทวมนาเนาเสยจากนาทวมขง

และการปรบปรงเทศบญญตทเกยวของของหนวยงานตางๆ ตลอดจนจดทาแผนชวยเหลอ

๑๗

ฟนฟผไดรบผลกระทบและพนทไดรบผลกระทบทงในระหวางเกดเหตและหลงเกดเหต และ

การกาหนดแนวทางสาหรบสงกอสรางเพอใหเปนไปตามมาตรฐาน เปนตน

(๖) แผนงานการกาหนดพนทรบนานอง และมาตรการชวยเหลอผทไดรบ

ผลกระทบจากการใชพนทเพอการรบนาเพอบรรเทาผลกระทบทเกดจากอทกภยในพนทราบ

ลมนาเจาพระยา กรงเทพและปรมณฑล และเพอสนบสนนแผนการบรหารจดการนาในพนทเสยง

ตลอดบรเวณพนทราบลมนาเจาพระยา กรงเทพและปรมณฑล ตลอดจนเพอสามารถ

ปรบรปแบบการเกษตรและการใชพนทเกษตรกรรมในพนทรบนานองไดอยางเปนระบบและ

ชวยเหลอผทไดรบผลกระทบจากการกาหนดใหเปนเขตพนทรบนานองอยางเหมาะสม ซงการ

ดาเนนงานประกอบดวยการกาหนดพนทรบนานองในเขตเจาพระยาตอนบนและเจาพระยาตอนลาง

ฟนฟและพฒนาพนทรบนานองเพอใชเปนพนทแกมลงธรรมชาตและชะลอนาหลากในภาวะวกฤต

จดทาแผนการผนนาลงสพนทรบนานอง และการกาหนดมาตรการชดเชยความเสยหาย

เปนกรณพเศษสาหรบพนททถกกาหนดเปนพนทรบนา

(๗) แผนงานปรบปรงองคกรเพอบรหารจดการนา เพอใหมองคกรบรหารจดการนา

แบบบรณาการ ทสามารถตดสนใจไดอยางฉบพลนในยามวกฤต ในลกษณะ Single Command

ในภาวะฉกเฉนหรอเมอเกดอทกภยกบหนวยงานทเกยวของทงหมด โดยกาหนดใหมองคกร

บรหารจดการทรพยากรนาของประเทศแบบบรณาการเปนการถาวร เพอบรหารจดการนา

ใหเปนเอกภาพ มลกษณะเปน Single Command ในภาวะฉกเฉนหรอเมอเกดอทกภยได

อยางมประสทธภาพ

(๘) แผนงานสรางความเขาใจ การยอมรบ และการมสวนรวมในการบรหาร

จดการอทกภยขนาดใหญของทกภาคสวน เพอใหการบรหารจดการแกปญหาอทกภย รวมถง

ภยพบตขนาดใหญอนๆ ของภาครฐ และภาคการพฒนาทเกยวของ ไดรบความรวมมอจาก

ชมชน ประชาชน ทงในและนอกพนททไดรบผลกระทบดวยดและสามารถรบมอกบภยพบตได

อยางเหมาะสม โดยมแนวทางการดาเนนงานประกอบดวยการรณรงค เผยแพร และ

ประชาสมพนธ การพฒนาขดความสามารถองคกรทเกยวของกบการบรหารจดการนา

การฝกอบรมราษฎรอาสาสมคร รวมทงจดใหมการฝกซอม รบมอเมอเกดภยพบตตางๆ

๑๘

ตลอดจนการปรบปรงระเบยบปฏบตทชดเจน สาหรบใหคณะกรรมการดานการบรหารจดการ

ในดานตางๆ ใชเปนหลกปฏบตในการบรหารจดการ

ทงน ในการจดทาแผนแมบทการบรหารจดการทรพยากรนาของผถกฟองคดท ๒

ไดใหความสาคญกบการมสวนรวม รวมทงการระดมความคดเหนในหลายระดบ โดยมการ

ระดมความคดเหนในการประชมผถกฟองคดท ๒ ทประกอบดวยผทรงคณวฒและผเชยวชาญ

ดานการบรหารทรพยากรนาของประเทศ ดานการวางผงเมอง ดานอตนยมวทยา ดานคมนาคม

ดานอทกวทยา ดานการเกษตร และดานเทคโนโลยอวกาศและภมสารสนเทศ รวม ๔ ครง

และมการระดมความคดเหนในการประชมคณะอนกรรมการดานการวางแผนและกาหนด

มาตรการแกไขปญหาระยะเรงดวน คณะอนกรรมการดานการวางแผนและกาหนดมาตรการ

แกไขปญหาอยางยงยน และคณะทางานเพอพจารณาความเหมาะสมของโครงการ

ดานโครงสรางพนฐาน ป พ.ศ. ๒๕๕๕ ทประกอบดวยผทรงคณวฒ นกวชาการ หนวยราชการ

และรฐวสาหกจ ดานการบรหารทรพยากรนาของประเทศ ดานการวางผงเมอง ดานอตนยมวทยา

ดานคมนาคม ดานอทกวทยา และดานเทคโนโลยอวกาศและภมสารสนเทศ รวม ๑๐ ครง

รวมทงมการหารอรบฟงความคดเหนระหวางผทรงคณวฒ นกวชาการ หนวยราชการและ

รฐวสาหกจ และฝายเลขานการของผถกฟองคดท ๒ เชน (๑) การเสนอแนวความคด

การปองกนนาทวมของภาคเอกชน โดยมนายปรด บรณศร ผทรงคณวฒดานผงเมอง

เปนหวหนาคณะ พรอมนกวชาการ อนๆ รวม ๑๐ ทาน ตอเลขาธการคณะกรรมการพฒนา

การเศรษฐกจและสงคมแหงชาต ในฐานะเลขานการฯ รวม ของผถกฟองคดท ๒ เมอวนท ๒๕

พฤศจกายน ๒๕๕๔ ใหมการปรบปรงกระบวนการทางานดานผงเมอง โดยใหมการนาหลกการ

ดานการออกแบบมาใชควบคกบการผงเมอง รวมทงใหนางานศกษาการบรหารจดการนา

ระดบลมนาและระดบภาคทมการศกษาไวแลว เชน โครงการจดทากรอบและประสาน

การบรหารจดการและพฒนาทรพยากรนาในลมนาเจาพระยาตามพระราชดาร และรายงาน

การทาอโมงคระบายนา-กรงเทพมหานคร เปนตน (๒) การเสนอผลการสานเสวนา “การปฏรป

การจดการนาในประเทศไทย” ทจดโดยมลนธหวใจอาสา เมอวนท ๒๔ พฤศจกายน ๒๕๕๔

โดยมนายไพบลย วฒนศรธรรม ประธานกรรมการมลนธหวใจอาสา เปนหวหนาคณะ และ

นกวชาการรวม ๑๕ ทาน ไดแก ศาสตราจารยฉลอง เกดพทกษ ศาสตราจารย ดร.ธวชชย

๑๙

ตงสญชล และศาสตราจารย ดร.มงสรรพ ขาวสะอาด เปนตน ตอประธานกรรมการผถกฟองคดท ๒

ผานเลขาธการคณะกรรมการพฒนาการเศรษฐกจและสงคมแหงชาต ในฐานะเลขานการฯ รวม

เมอวนท ๘ ธนวาคม ๒๕๕๔ ทมขอเสนอสาคญๆ ไดแก การบรหารจดการนาตองคดเปนระบบ

ตงแตระดบทองถนไปจนถงระบบขนาดกลางหรอระดบลมนา ระบบขนาดใหญคอทงประเทศ

และระบบใหญมากคอการเชอมโยงระดบนานาชาต การมสวนรวม “ตดสนใจ” ของประชาชน

การจดการนาใหครบมตและใหเชอมโยงกบปจจยทเกยวของกบเรองนา รวมทงมาตรการดแล

รกษา ปรบปรงหรอจดสราง “แหลงกกเกบนา” และทางเดนของนา เปนตน นอกจากน

คณะกรรมาธการการปกครองวฒสภา เสนอเอกสารแนวทางแกปญหานาทวมภาคกลางและ

กรงเทพมหานคร ตอผถกฟองคดท ๑ ตามหนงสอ ท สว (กมธ ๒) ๐๐๑๐/๕๒๕๕ ลงวนท ๖

ธนวาคม ๒๕๕๔ โดยขอเสนอแนวทางแกปญหานาทวม ไดแก (๑) ลดปรมาณนาทไหลลง

แมนาเจาพระยา โดยทาแกมลงไวในลมนาปง วง ยม และนาน (๒) ขดคลองระบายนาแยกออกจาก

แมนาเจาพระยาตงแตจงหวดนครสวรรคเพอลงสทะเลโดยตรง เปนตน ซงฝายเลขานการของ

ผถกฟองคดท ๒ ไดใชประกอบการจดทาแผนแมบทการบรหารจดการทรพยากรนา เนองจาก

แผนแมบทฯ เปนเพยงกรอบการดาเนนงาน เพอนาไปส การปฏบตตามแผนปฏบตการซงจะม

รายละเอยดของแผนงาน/โครงการ ในระดบพนทมากขน และผถกฟองคดท ๑ ไดตดตามการ

แกไขปญหาอทกภยในพนทตนนา กลางนา และปลายนา ระหวางวนท ๑๓-๑๗ กมภาพนธ

๒๕๕๕ เพอตดตามการดาเนนการและทบทวนแผนงาน/โครงการ งบประมาณ ความกาวหนา

ปญหา/อปสรรครวมทงรบฟงความคดเหนของประชาชน ในพนท เพอกาหนดแนวทางแกไข

ตามทไดรบการจดสรรงบประมาณเพอใหความชวยเหลอ ฟนฟ เยยวยาผไดรบผลกระทบจาก

สถานการณอทกภย ผานคณะกรรมการเพอใหความชวยเหลอฟนฟเยยวยาผทไดรบผลกระทบ

จากอทกภย (กฟย.) และผถกฟองคดท ๒ ซงมแผนงาน/โครงการเพอการแกไขปญหาระยะ

เรงดวน วงเงนรวม ๑๘,๑๑๐.๓๔ ลานบาท รวมทงการตดตามการจดเตรยมแผนปฏบตการตาม

แผนเผชญเหตและการฝกซอมกรณการเกด อทกภยในพนท เพอนาไปปรบปรงและอนมต

แผนงานและโครงการเพมเตมใหสมบรณ (Flagship)

แผนแมบทการบรหารจดการทรพยากรนา เปนกรอบทศทางกวางๆ ทยงไมไดม

การระบพนทดาเนนการทง ๘ แผนงานทสาคญ ดงนน กระบวนการมสวนรวมจากภาคสงคมตางๆ

๒๐

จงดาเนนการไดเพยงบางสวนเทานน อยางไรกตาม ในการแปลงแผนงานทง ๘ แผนงานไปส

การปฏบต ไดกาหนดขอบเขตของงานและขนตอนการดาเนนงานแตละแผนงานโดยเฉพาะ

กระบวนการมสวนรวมของประชาชนไวชดเจน ซงประกอบดวย

๑) การศกษา ประกอบดวย การศกษาความเหมาะสมของโครงการ

การวเคราะหผลกระทบสงแวดลอม-สงคม-สขภาพ และการวเคราะหความคมคา

ดานเศรษฐศาสตรและการเงนของแผนการลงทนของ Module

๒) การสารวจ ออกแบบการกอสราง อยางนอยตองเปนไปตามมาตรฐานและ

หลกเกณฑการออกแบบของหนวยราชการไทย

๓) การจดหาทดนและการขออนญาตใชพนท เพอใหไดมาซงพนทสาหรบ

กอสรางในการดาเนนโครงการใหสาเรจลลวงตามวตถประสงค

๔) การกอสรางและการควบคมงานใหเปนไปตามรปแบบรายละเอยดและ

ขอกาหนดทไดรบความเหนชอบ

๕) การดาเนนการดานการมสวนรวมของประชาชนตามทกฎหมายกาหนด

โดยเปดใหผมสวนไดเสยมสวนรวมในแตละขนตอน

๖) การแกไขปญหาผลกระทบดานตางๆ ตามรายงานมาตรการแกไขและบรรเทา

ผลกระทบสงแวดลอม-สงคม-สขภาพ ใหสอดคลองกบแผนการกอสรางโครงการ

๗) การดาเนนงานในลกษณะบรณาการหลกทกดานรวมกบผวาจาง และผรบจาง

ในแผนงานหลกดานอนๆ

๘) การฝกอบรมและการถายทอดเทคโนโลยในระหวางปฏบตงาน และฝกอบรม

เฉพาะดาน

๙) การประชาสมพนธ และจดทาสอเพอการประชาสมพนธ

ซงหลงจากวางแผนแมบทเสรจแลว เปนขนตอนของการแปลงแผนไปส

การปฏบตทอยในอานาจหนาทของผถกฟองคดท ๔ สวนผถกฟองคดท ๒ ยงคงทาหนาท

ในการใหคาปรกษาในระดบนโยบายตอไป

ผถกฟองคดทงสเหนวา ผฟองคดท ๑ เปนสมาคม มฐานะเปนนตบคคลตาม

ประมวลกฎหมายแพงและพาณชย มวตถประสงคทสาคญ คอ ตดตาม ตรวจสอบ แหลงกาเนด

๒๑

มลพษทเปนตนเหตของปญหาสภาวะโลกรอน และเหตภาวะมลพษตางๆ ทกอความเสยหาย

ตอบคคล สตว พช ทรพยสน ทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม เผยแพรความรทางกฎหมาย

เกยวกบมลพษและสงแวดลอม เปนผแทนในการฟองรองตอศาลเพอเรยกรองคาสนไหมทดแทน

คาเสยหาย คาชดเชยใหแกประชาชน ชมชน และสาธารณชน ฯลฯ ซงการทผถกฟองคดท ๑

กาหนดวตถประสงคใหมหนาทเปนผแทนในการดาเนนคดในศาล เปนการกาหนดขนเองของเอกชน

แตตามพระราชบญญตจดตงศาลปกครองและวธพจารณาคดปกครอง พ.ศ. ๒๕๔๒ มาตรา ๔๕

วรรคทาย บญญตวา ในการดาเนนกระบวนพจารณา คกรณจะดาเนนการทงปวงดวยตนเอง

หรอจะมอบอานาจใหทนายความหรอบคคลอน ซงมคณสมบตตามระเบยบของทประชมใหญ

ตลาการในศาลปกครองสงสดกาหนดเพอฟองคดหรอดาเนนการแทนได และตามระเบยบของ

ทประชมใหญตลาการในศาลปกครองสงสด วาดวยองคคณะ การจายสานวน การโอนคด

การปฏบตหนาทของตลาการในคดปกครอง การคดคานตลาการศาลปกครอง การปฏบตหนาท

ของพนกงานคดปกครอง และการมอบอานาจใหดาเนนคดปกครองแทน พ.ศ. ๒๕๔๔ ขอ ๒๐

กาหนดวา คกรณในคดปกครองอาจมอบอานาจใหทนายความหรอบคคลอนซงบรรลนตภาวะแลว

และมความรความสามารถทอาจดาเนนการแทนผมอบอานาจได ฟองคดหรอดาเนนคด

ปกครองแทนคกรณได คดนตามคาฟองของผฟองคดอางอานาจหนาทและวตถประสงคของ

ผฟองคดท ๑ ในการเปนผแทนในการดาเนนคด แตผฟองคดท ๑ มฐานะเปนนตบคคล

มใชทนายความหรอบคคลธรรมดาทจะบรรลนตภาวะตามทระเบยบฯ ของศาลกาหนดได

จงเปนผแทนในการดาเนนคดในศาลปกครองไมได วตถประสงคของสมาคมในการจดทะเบยน

เปนผแทนดาเนนคดในศาลปกครองจงขดตอระเบยบดงกลาว และเปนวตถประสงคทขดตอ

หลกกฎหมายวธพจารณาคดปกครอง ผฟองคดท ๑ จงไมมอานาจในการฟองคดแทน0ประชาชนได

ศาลไดพจารณาขอเทจจรงจากคาฟองและคาใหการของผถกฟองคดทงส รวมทง

คาชแจงและเอกสารทผถกฟองคดทงสย นตอศาลในวนไตสวนแลวเหนวา ขอเทจจรงเพยงพอท

ศาลจะใชประกอบการพจารณาพพากษาหรอมคาสงชขาดคดไดแลว โดยไมจาตองดาเนนการ

แสวงหาขอเทจจรงจนครบทกขนตอนตามขอ ๖๑ ของระเบยบของทประชมใหญตลาการในศาล

ปกครองสงสด วาดวยวธพจารณาคดปกครอง พ.ศ. ๒๕๔๓ จงไดกาหนดใหวนท ๑๘ มถนายน

๒๕๕๖ เปนวนสนสดการแสวงหาขอเทจจรง

๒๒

ผฟองคดทงสสบหารายยนคาคดคานคาใหการ ลงวนท ๑๘ มถนายน ๒๕๕๖

ซงศาลรบไวโดยใหถอวาเปนคาแถลง สรปไดวา ผถกฟองคดท ๒ ไดดาเนนการประชมกนภายใน

จดทาแผนแมบทการบรหารจดการทรพยากรนาขน พรอมขอเสนอแนะเชงนโยบายในการ

แกไขปญหาและวางระบบการบรหารจดการนา และกาหนดกรอบการลงทนดานการบรหาร

จดการทรพยากรนาของประเทศ เสนอผถกฟองคดท ๑ โดยเจตนาเพกเฉยหรอละเวน

การปฏบตใหเปนไปตามรฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พ.ศ. ๒๕๕๐ มาตรา ๕๗ ประกอบ

มาตรา ๕๘ เสยกอน แผนแมบทและขอเสนอเชงนโยบายดงกลาวสวนใหญจะเปนแผนงานท

ผถกฟองคดท ๓ และท ๔ นาไปสการจดทาหรอดาเนนโครงการหรอกจกรรมทอาจมผลกระทบตอ

คณภาพสงแวดลอม สขภาพอนามย คณภาพชวตของประชาชนและหรอผฟองคดแทบทงสน

ประชาชนหรอผฟองคดในฐานะเปนผทเกยวของหรอมสวนไดเสยสาคญอนใดทเกยวกบตนหรอ

ชมชนทองถน จงยอมมสทธแสดงความคดเหนของตนตอหนวยงานทเกยวของเพอนาไป

ประกอบการพจารณาในเรองดงกลาว กอนการอนญาตหรอการดาเนนโครงการหรอกจกรรมใด

ตามทรฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พ.ศ. ๒๕๕๐ มาตรา ๕๗ บญญตไวเสยกอน อกทง

แผนฯ หรอขอเสนอของผถกฟองคดท ๒ ทเสนอไปยงผถกฟองคดท ๑ นน เกยวพนไปถง

การเวนคนอสงหารมทรพย การวางผงเมอง การกาหนดเขตการใชประโยชนในทดน และ

การออกกฎทอาจมผลกระทบตอสวนไดเสยสาคญของประชาชนและหรอผฟองคดโดยตรงและ

โดยออม ซงรฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พ.ศ. ๒๕๕๐ มาตรา ๕๗ วรรคสอง บญญตไว

ชดเจนวา ใหรฐจดใหมกระบวนการรบฟงความคดเหนของประชาชนอยางทวถงกอนดาเนนการ

นอกจากนน รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พ.ศ. ๒๕๕๐ มาตรา ๕๘ ยงบญญตอกวา

บคคลยอมมสทธมสวนรวมในกระบวนการพจารณาของเจาหนาทของรฐในการปฏบตราชการ

ทางปกครองอนมผลหรออาจมผลกระทบตอสทธและเสรภาพของตน ซงสทธและเสรภาพ

ดงกลาวขางตนรฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พ.ศ. ๒๕๕๐ ไดใหการคมครองประชาชน

และผฟองคดไวโดยชดแจง ผถกฟองคดในฐานะหนวยงานทางปกครองและเจาหนาทของรฐ

มหนาททจะตองดาเนนการใหเปนไปตามขนตอน วธการ หรอกระบวนการทกฎหมายดงกลาว

บญญตไวใหครบถวนทกประการเสยกอนเทานน หาใชใชอานาจในทางปกครองกระทาการใดๆ

หรอนาปญหานาทวม อทกภย หรอความเดอดรอนของประชาชนมาเปนขออาง เพอมตอง

๒๓

ปฏบตใหเปนไปตามขนตอน วธการ หรอกระบวนการทกฎหมายแมบทดงกลาวบญญตไว

เพราะหากสงคมยอมรบขออางดงกลาวได กจะทาใหผถกฟองคดยามใจและใชอานาจ

ทางปกครองในการฝาฝนขนตอนของกฎหมายไดอกหลายๆ กรณไดในอนาคต ความศกดสทธ

ของกฎหมายแมบทของประเทศกจะสญสนไปทนท

การทผถกฟองคดท ๓ และท ๔ ยอมรบในคาใหการวาไดดาเนนการจดทา

แผนปฏบตการและกาหนดวธการดาเนนงานของหนวยงานรฐในการปองกนและแกไขปญหา

ดานทรพยากรนาของประเทศในภาพรวม โดยมงเนนแนวทางตามแผนแมบทการบรหารจดการ

ทรพยากรนาของผถกฟองคดท ๒ และไดนาไปดาเนนโครงการเสนอกรอบแนวคด ( Conceptual

plan) จากกลมบรษทหรอผประกอบการตางๆ ทงในและตางประเทศ เพอออกแบบกอสราง

ระบบการบรหารจดการทรพยากรนาอยางยงยนนน เปนการยาถงเจตนาทตองการกาวขาม

ขนตอนการจดใหมกระบวนการรบฟงความคดเหนของประชาชนอยางทวถง ทกฎหมาย

รฐธรรมนญ ๒๕๕๐ มาตรา ๕๗ ประกอบมาตรา ๕๘ บญญตไว รวมทงไมเปนไปตาม

เจตนารมณของมาตรา ๖๗ โดยชดแจง อกทงโครงการเสนอกรอบแนวคด ( Conceptual plan)

ดงกลาว มไดเปนการเปดโอกาสใหมการเสนอแนวคดในการปองกนหรอแกไขปญหานาทวม

ทหลากหลายแตอยางใด หากแตผถกฟองคดท ๓ ท ๔ ไดใชนโยบาย Top-down Policy

โดยการกาหนดงานหลก (Back bone) พรอมงบประมาณออกมาเรยบรอยแลว ซงบรษทหรอ

ผประกอบกจการรวมคาตางๆ ทจะเขามาเสนอแนวคด ไมสามารถเสนอแนวคดทนอกเหนอจาก

งานหลกทผถกฟองคดท ๓ ท ๔ กาหนดไวแลวได ชใหเหนวาผถกฟองคดไดตดสนใจแลววา

จะดาเนนการตามโครงการ/แผนงาน ใด โดยทไมมการประเมนความเปนไปได (Feasibility Study)

กอนการทา กรอบแนวคดโครงการ ( Conceptual plan) เพอประเมนความคมคา หรอ

ประสทธภาพหรอประสทธผลของแตละโครงการ/แผนงานแตอยางใด เพราะในแตละโครงการ/

แผนงาน อาจไมมความจาเปนทจะตองดาเนนการกได หากไดมการศกษาหรอประเมนตาม

ขนตอนของกฎหมายกาหนดไวเสยกอน เชน หากดาเนนการตามแผนงานลาดบท ๒ (การสราง

อางเกบนาหรอเขอน) กอาจจะไมมความจาเปนตองจดทาแผนงานลาดบท ๖ (การทา

ทางนาหลากหรอการผนนา) หรอแผนงานลาดบท ๔ (การทา แกมลง) และแผนงานลาดบท ๕

(การปรบปรงสภาพลานาสายหลกและคนรมแมนา) กได เปนตน การทผถกฟองคดท ๓ ไดใช

๒๔

อานาจในการกาหนดงานหลก ( Back bone) พรอมงบประมาณ ประมาณ ๓๐๐,๐๐๐ ลานบาท

ชใหเหนวาผถกฟองคดไดนาเงนมาเปนตวตงในการทางานเปนหลก ทงๆ ทหากเปนการเสนอ

กรอบแนวคด (Conceptual) จรงทผานขนตอนของกฎหมายแลว จะตองใหอสระตอผเสนอวาจะ

คดแผนงานหรอโครงการทจะนาไปสการปองกนหรอแกไขปญหานาทวมทหลากหลายได และ

เมอจะเสนอจดทาแผนงานหรอโครงการใดไดแลว และได ศกษาหรอประเมนความเปนไปได

ศกษาผลกระทบทางดานสงแวดลอมและสขภาพ (EIA / EHAI) และหากผลการศกษาตางๆ

ดงกลาวผานความเหนชอบจากคณะกรรมการหรอหนวยงานทเกยวของแลว จงคอยกาหนดเงน

หรอกรอบงบประมาณในการดาเนนการใหสอดคลองกบความตองการหรอความเปนจรง

ตามเนอหาของงานทเปนจรง เพราะจะสามารถสอดคลองกบการออกแบบการกอสรางได

เพอกอใหเกดประสทธผลหรอคณภาพของงาน และทสาคญคอกอนทจะดาเนนการในขนดงกลาวได

จะตองดาเนนการจดใหมกระบวนการรบฟง ความคดเหนของประชาชนอยางทวถง ตามท

กฎหมายรฐธรรมนญ ๒๕๕๐ มาตรา ๕๗ บญญตไว เสยกอน และตองดาเนนการใหเปนไปตาม

ระเบยบสานกนายกรฐมนตรวาดวยการพสด พ.ศ. ๒๕๓๕ และฉบบแกไขปรบปรง และหรอ

ระเบยบสานกนายกรฐมนตร วาดวยการพสดดวยวธการ ทางอเลกทรอนกส พ.ศ. ๒๕๔๙ จงจะ

ถอไดวาเปนการบรหารราชการแผนดนอยางมธรรมาภบาล (Good Governance) ตามระเบยบ

สานกนายกรฐมนตรวาดวยการบรหารกจการบานเมองทด พ.ศ. ๒๕๔๖ ซงสอดคลองกบ

พระราชบญญตการบรหารราชการแผนดน พ.ศ. ๒๕๓๔ และทแกไขเพมเตม รวมทงเปนไป

ตามรฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พ.ศ. ๒๕๕๐ มาตรา ๗๘ (๔) (๕) และ (๖) แตผถกฟองคด

กลบหลบเลยงและใชอานาจทางปกครองผานคณะรฐมนตรในการยกเวนไมปฏบตตามระเบยบ

ดงกลาวโดยไมมเหตอนควร แมจะอางวามความจาเปนเรงดวนตองดาเนนการเพอปองกน

ปญหานาทวมทอาจจะเกดขน แตปจจบนมขอพสจนทชใหเหนโดยชดแจงแลววา ขอกลาวอาง

ของผถกฟองคดไมเปนจรง ไมมปญหานาทวมใหญซาซาก และเมอพจารณาถงสถตนาทวมใหญ

ในประเทศไทย กตางมรอบระยะเวลานบสบปจงจะเกดสกครงหนงเทานน

กรณทผถกฟองคดอางวา ไดกาหนดของเขตงาน (TOR : Terms of Reference)

ของทกแผนงาน/โครงการ (Module) โดยใหผเสนอราคาเสนอแผนการดาเนนงานซงครอบคลม

ตงแตการศกษาความเหมาะสม (Feasibility Study) การศกษาผลกระทบสงแวดลอมและ

๒๕

สขภาพ (EIA / EHIA) รวมทงกระบวนการการมสวนรวมของประชาชน (Public Participate)

หรอการรบฟงความคดเหนของประชาชนและผมสวนไดเสย (Public Hearing) ไวแลวนน

ผดไปจากการดาเนนการตามปกตเกยวกบการจดซอจดจางในระเบยบบรหารราชการแผนดนทผานมา

และไมเปนไปตามเจตนารมณของกฎหมายหลายฉบบ เปนการขามขนตอนของกฎหมาย

การศกษาความเหมาะสม การศกษาผลกระทบสงแวดลอมและสขภาพ (EIA / EHIA) รวมทง

กระบวนการการมสวนรวมของประชาชน หรอการรบฟงความคดเหนของประชาชนและผมสวนไดเสย

ทกระทาหลงจากไดผชนะการเปดซองประมลแผนงาน/โครงการไปแลวจะไมเกดประโยชน

เพราะไมอาจนาไปสการเปลยนแปลง ยกเลก หรอระงบแผนงาน/โครงการดงกลาวได และ

ทสาคญผถกฟองคดไดกอหรอผกนตสมพนธกบผชนะการประมลหรอเอกชนไปแลว ทงน

ในการบรหารราชการแผนดนโดยทวไป หากจะมการใชงบประมาณของรฐในการดาเนนงาน

ตามแผนงาน/โครงการ หนวยงานทางปกครองของรฐทกกระทรวง ทบวง กรม ทกระดบ จะตอง

ดาเนนงานตามระเบยบสานกนายกรฐมนตรวาดวยการพสด พ.ศ. ๒๕๓๕ และฉบบแกไข

ปรบปรง และหรอระเบยบสานกนายกรฐมนตร วาดวยการพสดดวยวธการทางอเลกทรอนกส

พ.ศ. ๒๕๔๙ เพอความโปรงใส และเปดโอกาสใหมการตรวจสอบไดจากหนวยงาน/องคกร

ดานการตรวจสอบตางๆ และเพอปองกนปญหาการคอรรปชน หรอการสมยอมราคา มใชเปน

การกาหนดราคากลางแบบเหมารวมหลายๆ แผนงาน/โครงการตามทผถกฟองคดดาเนนการ

ซงเรองดงกลาวคณะกรรมการปองกนและปราบปรามการทจรตแหงชาต (ป.ป.ช.) ไดม

ขอเสนอแนะไปยงผถกฟองคด โดยมการแถลงขาวผานสอสารมวลชนเปนทรบรกนโดยทวไปแลว

เมอวนท ๑๗ พฤษภาคม พ.ศ. ๒๕๕๖ การทผถกฟองคดเสนอใหคณะรฐมนตรมมตยกเวน

การปฏบตตามระเบยบสานกนายกรฐมนตรวาดวยการพสด พ.ศ. ๒๕๓๕ และฉบบแกไขปรบปรง

และหรอระเบยบสานกนายกรฐมนตร วาดวยการพสดดวยวธการทางอเลกทรอนกส พ.ศ. ๒๕๔๙

โดยออกประกาศ เรอง หลกเกณฑและวธการเกยวกบการพสดในการดาเนนโครงการ

ตามระเบยบสานกนายกรฐมนตร วาดวยการบรหารโครงการและการใชเงนเพอวางระบบ

บรหารจดการนาและสรางอนาคตประเทศ พ.ศ. ๒๕๕๕ ขนใชบงคบแทนทงๆ ทประกาศมศกด

ทางกฎหมายตากวาระเบยบสานกนายกรฐมนตรโดยชดแจงอยแลว แสดงใหเหนวา ผถกฟองคด

มเจตนาทจะหลบเลยงกฎหมาย โดยใชอานาจทางปกครองทเหนอกวาปรบแปลงกฎหมาย

๒๖

เพอเออประโยชนในทางการบรหารการปกครองฝายเดยวของตน กระทาการยายเจตนารมณ

ของกฎหมายตางๆ หลายฉบบ โดยเฉพาะกฎหมายรฐธรรมนญของชาตใหมใหมสภาพบงคบ

กรณทผถกฟองคดอางวา แผนการบรหารจดการทรพยากรนาของผถกฟองคดท ๒

เปนเพยงกรอบแผนงานกวางๆ ซงประกอบดวย ๘ แผนงานทสาคญนน ผฟองคดเหนวา

ทง ๘ แผนงานตามแผนฯ ดงกลาว เปนตนเหตทสาคญททาใหผถกฟองคดท ๑ ท ๓ และท ๔

นาไปกาหนดเปนโครงการเสนอกรอบแนวคด ( Conceptual plan) และนามาซงการจดทาหรอ

กาหนดขอบเขตงาน (TOR : Terms of Reference) ของทกแผนงาน/โครงการ (Module)

จนในทสดไดแผนงาน/โครงการ (Module) ทงสน ๙ แผนงาน/โครงการ (Module) และนาไป

เปดประมลหรอใหกลมบรษทรวมคาตางๆ มาเสนอซองประมลแขงขนกนในทสด รวมทงนาไป

ดาเนนโครงการหรอกจกรรมตางๆ ทนอกเหนอจาก ๙ แผนงาน/โครงการ (Module) ทกระจดกระจาย

ทวไป อาท โครงการปลกปา ๘๐๐ ลานกลา โครงการกอสรางกาแพงและหรอพนงหรอคนกนนา

รมฝ งแมนาเจาพระยา และรมแมนา ค คลองสายหลกตางๆ ในพนทภาคกลาง การปรบปรง

กอสรางอาคารบงคบนา ระบบระบายนา ฯลฯ ซงบางสวนไดมการเบกจายเงนงบประมาณจาก

วงเงนกตามพระราชกาหนดใหอานาจกระทรวงการคลงกเงนเพอการวางระบบบรหารจดการนา

และสรางอนาคตประเทศ พ.ศ. ๒๕๕๕ จานวน ๓.๕ แสนลานไปบางแลว โดยมไดมการศกษา

ความเหมาะสม (Feasibility Study) มไดมการศกษาผลกระทบตอคณภาพสงแวดลอมและสขภาพ

(EIA / EHIA) รวมทงมไดผานกระบวนการการมสวนรวมของประชาชน (Public Participate)

หรอการรบฟง ความคดเหนของประชาชนและผมสวนไดเสย (Public Hearing) ในแตละพนท

ทโครงการเหลานนไปดาเนนการกอนแตอยางใด อนเปนการฝาฝนกฎหมายโดยชดแจง การจดประชม

การจดเสวนา ฯลฯ ทผถกฟองคดยกขนอาง เปนเพยงพธกรรมทขดตอหลกการหรอเจตนารมณ

ของกฎหมายทผฟองคดกลาวมาแลวทงสน อกทงผถกฟองคดกมไดนาเอาขอเสนอ ขอสรป หรอ

ผลของการประชม การเสวนาไปดาเนนการแตอยางใด ผลของการไมปฏบตหรอดาเนนการ

ตามกฎหมายดงกลาว ทาใหผฟองคดและชาวบานไดรบความเดอดรอนและเสยหายแลว

ทงในปจจบน และคาดการณไดวาจะกอใหเกดความเสยหายในอนาคตอกหลายเทา กรณตวอยาง

เชน การสรางพนงกนนารมแมนาเจาพระยาสงเกนไปจากระดบพนดน ๒-๔ เมตร ทาใหกดกน

ทางเดนหรอการใชประโยชนในการสญจรขน-ลงแมนาของประชาชน ชาวบานบางรายตองเสยเงน

๒๗

ในการจดทาบนได ปนปายขน-ลงกาแพงหรอพนงกนนาดงกลาว นอกจากนนยงเปนการทาลาย

วถปฏบต ซงเปนวฒนธรรมดงเดมของชาวบานทมกใชประโยชนจากความหลากหลายของ

ตลงรมแมนาเพอการปลกผก พชสวนครว ฯลฯ ไปเสยสน นอกจากน ยงมโครงการหรอ

กจกรรมทผถกฟองคดไดเหนชอบหรออนมตไปโดยมไดปฏบตตามกฎหมายอกมาก โดยไมม

การรบฟงความคดเหนของประชาชน ไมมการจดทาประชาพจารณหรอการเปดโอกาสให

ประชาชนเขามามสวนรวม ตามระเบยบสานกนายกรฐมนตร วาดวยการรบฟงความเหนของ

ประชาชน พ.ศ. ๒๕๔๘ เชน การอนมตใหกรมชลประทาน โดยโครงการสงนาและบารงรกษา

รงสตใต ซงไดดาเนนการขดลอกคลองรงสตประยรศกด จงหวดปทมธาน ตงแตประตระบายนา

จฬาลงกรณ (คลอง ๑) ไปจนถงคลอง ๑๓ รวมถงคลองซอยยอย ทงหมดจานวน ๑๑ สาย และ

กาลงเรงกอสรางกาแพงกนนารมคลองรงสตประยรศกดฝ งทศใต ตามทผถกฟองคดท ๑ และ

หรอคณะรฐมนตรไดอนมตใหกรมชลประทานดาเนนการ เมอวนท ๑๑ มถนายน พ.ศ. ๒๕๕๕

และกาลงกอสรางกาแพงกนนา (Flood Wall) แบบคอนกรต รมคลองรงสตประยรศกดฝ งทศใต

ตงแตประตระบายนาจฬาลงกรณ ไปจนถงคลอง ๑๓ ดงกลาว โดยกาแพงทสรางนจะมความสง

จากระดบนาทวมททวมสงสดเมอปลายป ๒๕๕๔ ประมาณ ๓ ถง ๔ เมตรจากระดบพนดน

โดยอางวาเพอเปนการปองกนปญหาอทกภยทจะเกดขนในอนาคต ซงตามหลกวศวกรรมชลประทาน

ไมสามารถปองกนปญหาดงกลาวได เพราะกาแพงมไดกอสรางไดตลอดสาย บางชวงมการ

สมยอม ละเวน ไมยอมสรางเพราะเปนพนทของหนวยงานราชการดวยกน บางชวงสรางไปแลว

ไมไดมาตรฐานเกดการเอยงทรด ลม สรางความเดอดรอนและเสยหายตอประชาชนและ

ผฟองคดโดยชดแจง เพราะไมสามารถใชนา หรอใชประโยชนอนในคลองได ซงนาไปส

การเปลยนแปลงวถชวต คณภาพชวตของชาวบานหรอประชาชนทจะใชประโยชนจากพนท

รมคลองโดยสนเชง ทงน เพราะผถกฟองคดมงแตจะใชแตเงนเปนตวตง ไมใหความสนใจตอ

ภาพรวมของการปองกนแกไขตนเหตปญหาของนาทวม โดยยงคงปลอยใหวชพช เชน

ผกตบชวา ขนรกชฏในพนทคลองระบายนาตางๆ เพราะการดาเนนการดงกลาวอาจจะใชเงน

งบประมาณในการดาเนนการนอยเกนไป ไมเปนทสนใจของผถกฟองคดทมงแตจะเรงรบ

ใชเงนกจานวนมากๆ ใหหมดสนไปภายในระยะเวลาทผถกฟองคดครองอานาจในการบรหารอย

และแมวาศาลปกครองกลางจะมคาสงใหยกคาขอใหกาหนดมาตรการบรรเทาทกขชวคราว

๒๘

กอนการพพากษาของผฟองคด โดยเหนวา ยงไมมการดาเนนการใดๆ ทมผลเปนการกอนตสมพนธ

กบผทไดรบการคดเลอกอนจะทาใหเกดความเสยหายทยากแกการแกไขเยยวยาในภายหลง

แตตลอดระยะเวลาเกอบ ๒ เดอนทผานมา ผถกฟองคดกลบมไดดาเนนการใดๆ ใหเปนไปตาม

ขนตอน วธการ ตามทกฎหมายกาหนดใหตองปฏบต และไดกอนตสมพนธแลว โดยทาการ

เปดซองขอเสนอของกลมผประกอบการทผานการคดเลอก ในวนท ๑๐ มถนายน พ.ศ. ๒๕๕๖

รวมวงเงนคากอสราง ๒๙๐,๙๓๐.๘๘๒ ลานบาท จากราคาทผถกฟองคดตงไวท ๒๙๑,๐๐๐ ลานบาท

และตอมานายธงทอง จนทรางศ ปลดสานกนายกรฐมนตร ไดใหขาวตอ สาธารณะวา

ไดเรยกตวแทนของกลมบรษทตางๆ ทชนะการประมลหรอเปดซองราคาในโมดลตางๆ ขางตน

มาเจรจาเพอตอรองลดราคาลงอกในระหวางวนท ๑๑-๑๓ มถนายน ๒๕๕๖ ซงหลงตอรองราคา

สามารถปรบลดวงเงนได ๖,๐๐๐ ลานบาท และไดเสนอใหคณะรฐมนตรทราบและอนมตแลว

ในวนท ๑๘ มถนายน พ.ศ. ๒๕๕๖ น แตไดเสนอคณะรฐมนตรใหความเหนชอบตามกรอบวงเงน

กอสรางเดม คอ ๒.๙๑ แสนลานบาท มใชกรอบจานวนทแทจรงทไดจากการเจรจาตอรองปรบลด

โดยกนเงนทเหลอไวดาเนนการตามแผนนานอกเหนอจากทโออาร ( TOR) ซงผถกฟองคดท ๔

หวงจะนาเงนจานวนดงกลาวไปดาเนนการอนตามความพอใจของตนตอไป ผฟองคดเหนวา

การเจรจาเพอตอรองดงกลาวมไดอยบนพนฐานของกฎหมายหรอมระเบยบใด รองรบ เพราะ

ผถกฟองคดเคยใหการวาโครงการ/กจกรรม/แผนงานตางๆ ดงกลาว ยงไมมรายละเอยด ยงไมม

แบบแปลนรายละเอยดใดๆ แสดงใหเหนวากระบวนการดาเนนงานทงหมดของผถกฟองคด

เปนเพยงการเลนละครตบตาภาคประชาชน ซงเขาขายความผดตามพระราชบญญตวาดวย

ความผดเกยวกบการเสนอราคาตอหนวยงานของรฐ พ.ศ. ๒๕๔๒ นอกจากน เมอวนท ๑๗

มถนายน พ.ศ. ๒๕๕๖ ทผานมาวศวกรรมสถานแหงประเทศไทย ในพระบรมราชปถมภ (วสท.)

ไดแถลงสรปความเหนตอการบรหารจดการนาและอทกภยของรฐบาล มลคา ๓๕๐,๐๐๐ ลานบาท

หลงจากประกาศผลการคดเลอกบรษทผรบจางโครงการฯ ดงกลาวผานสาธารณชนและ

สอสารมวลชนทวไป และไดเรยกรองใหผบรหารจดการโครงการฯ ทบทวน และชะลอโครงการ

ในบางโมดล ทงทไมมความชดเจน และทมผลกระทบตอชมชนในพนทอยางรนแรง รวมถง

โครงการทมแนวโนมขดตอระเบยบการจดซอจดจาง นอกจากนอาจขดตอกฎหมายรฐธรรมนญ

ในดานการมสวนรวมของประชาชนอกดวย แตผถกฟองคดกหาไดทบทวน หรอแสดงเจตนาทจะ

๒๙

ปฏบตใหเปนไปตามกฎหมายขางตนไม โดยเหนชอบแผนงาน/โครงการทง ๙ โมดล และ

ดาเนนการตอไปตามมตคณะรฐมนตรเมอวนท ๑๘ มถนายน พ.ศ. ๒๕๕๖

ผฟองคดท ๑ เปนองคกรนตบคคลตามประมวลกฎหมายแพงและพาณชย และ

ตามพระราชบญญตสงเสรมและรกษาคณภาพสงแวดลอมแหงชาต พ.ศ. ๒๕๓๕ ซงรฐธรรมนญ

๒๕๕๐ มาตรา ๖๔ ใหการคมครองไวแลว ผฟองคดท ๑ มวตถประสงคทชดแจงเกยวกบ

การดาเนนการเพอสาธารณประโยชนและเพอประโยชนในการปกปองคมครองสงแวดลอม และ

สทธและเสรภาพของประชาชน ซงไดรบการรบรองโดยกฎหมายแลว อกทงคดนเปนไปเพอ

ประโยชนสาธารณะ ซงคาแนะนาของประธานศาลปกครองสงสดทประกาศในราชกจจานเบกษา

เมอวนท ๔ กรกฎาคม พ.ศ. ๒๕๕๔ ระบไวชดเจนวา คดปกครองเกยวกบสงแวดลอมทสงผล

กระทบตอประโยชนสาธารณะ การพจารณาถงความเปนผไดรบความเดอดรอนหรอเสยหาย

หรออาจจะเดอดรอนหรอเสยหายโดยมอาจหลกเลยงไดทจะเปนผมสทธฟองคดตอศาลนน

ควรพจารณาในความหมายอยางกวาง โดยคานงถงสทธชมชน ชมชนทองถน ชมชนทองถนดงเดม

องคการเอกชน สมาคม นตบคคลหรอกลมผลประโยชนทมสวนไดเสยในเรองสงแวดลอม

รวมทงบทบญญตของรฐธรรมนญทเกยวกบเสรภาพในการรวมกนเปนสมาคม สหภาพ สหพนธ

สหกรณ กลมเกษตรกร องคการเอกชน องคการพฒนาเอกชน หรอหมคณะอนดวย การท

ผถกฟองคดท ๑ ยกขอตอสวา ผฟองคดท ๑ ไมมอานาจฟองคดน เปนการใชเทคนคในทาง

กฎหมายทลาสมยมาตอสทางคด ซงกระบวนการยตธรรมทางปกครองสมยใหมมใชกนแลว

หากแตควรนาขอมล ขอเทจจรง หรอเจตนารมณของกฎหมายทแทจรงมานาเสนอตอศาล ทงน

กลมประชาชนทไดรบความเดอดรอนและเสยหายมใชมแตเฉพาะผฟองคด หากแตจะมผท

ไดรบความเดอดรอนและเสยหายอนเกดจากโครงการ/แผนงานทง ๙ โมดลและโครงการอนๆ

กอนหนานอกเปนจานวนมากทวประเทศกวา ๖๔ จงหวด โครงการ/แผนงานของผถกฟองคดเหลาน

ลวนเปนกจการทอาจกระทบถงประโยชนไดเสยของประเทศชาตหรอประชาชนทงสน

ซงผถกฟองคดท ๑ โดยความเหนชอบของคณะรฐมนตรอาจปรกษาประธานสภาผแทนราษฎร

และประธานวฒสภาเพอประกาศในราชกจจานเบกษาใหมการออกเสยงประชามต ตามท

รฐธรรมนญ ๒๕๕๐ มาตรา ๑๖๕ กาหนดทางออกใหไว แตผถกฟองคดท ๑ มไดใสใจทจะ

ดาเนนการตามแนวทางดงกลาว เวนแตศาลจะไดมคาพพากษาใหเปนไปตามคาขอทายคาฟอง

๓๐

ของผฟองคด โดยนาหลกการปองกนลวงหนา หรอ Precautionary Principle มาใชในการ

พจารณาพพากษาคดน เพอเปนการปองปราม หรอปองกนความเสยหายของประเทศชาต

สงคม และสงแวดลอมทมอาจแกไขเยยวยาหรอฟนฟกลบมาไดอก และเพอเปนการวางบรรทดฐาน

ทางกฎหมาย และการบรหารราชการแผนดนทถกตองตอไป

ผถกฟองคดทงสย นคาแถลง ลงวนท ๑๘ มถนายน ๒๕๕๖ ความวา การดาเนน

โครงการออกแบบกอสรางระบบการจดการบรหารจดการทรพยากรนาอยางยงยนและระบบ

แกไขปญหาอทกภยของประเทศไทยเปนโครงการทมความสาคญและมความหมายยงตอ

อนาคตของประเทศไทย ดงจะเหนไดจากกรณทเกดอทกภยขนาดใหญเมอปลายปพทธศกราช

๒๕๕๔ ไดทาใหเกดความเสยหายอยางใหญหลวงตอประชาชนและเศรษฐกจของประเทศ

ประกอบกบภาวะโลกรอนทมผลคกคามตอความเปลยนแปลงดานสภาพภมอากาศของโลกรวมทง

ประเทศไทย ทาใหประเทศไทยตกอยในความเสยงทจะตองพบเผชญกบอทกภยครงใหญ

ในอนาคตโดยไมอาจคาดทานายไดวาเรวหรอชา จงมความจาเปนทจะตองเรงจดวางการบรหาร

จดการนา และการปองกนอทกภยทมความครอบคลมและสามารถปองกนแกไขปญหาในพนท

ทมความเสยงภย โดยเฉพาะอยางยงพนทลมนาเจาพระยาและบรเวณเกยวเนอง ซงมประชากร

อาศยอยหนาแนนและเปนพนทเศรษฐกจทสาคญของประเทศ ในการดาเนนการเพอ

วตถประสงคดงกลาวขางตนหากใชวธการออกแบบกอสรางในวธการปกตของทางราชการ

จะตองใชเวลามาก และยงมขอจากดในเรองบคลากรภาครฐทจะสามารถทางานขนาดใหญทม

จานวนเนองานมากครอบคลมพนทเกอบครงหนงของประเทศมจานวนไมเพยงพอและมลกษณะ

ทตองทางานแขงกบเวลาทไมอาจพยากรณไดวาจะเกดอทกภยรายแรงรอบใหมขนอกเมอใด

ดงนน การดาเนนการในเรองดงกลาวจงมความจาเปนตองใชกระบวนงานทมลกษณะเฉพาะ

เพอเรงดาเนนการวางระบบปองกนและบรรเทาปญหาอทกภยในอนาคตใหไดโดยเรวทสด

โดยตงเปาหมายไววาจะตองดาเนนการเสรจสนภายในระยะเวลาไมเกน ๕ ป และเปดโอกาสให

มการระดมความคดและทรพยากรจากภาคเอกชนทงในประเทศและตางประเทศเขามาทางาน

รวมกนกนบคลากรภาครฐ โดยใชงบประมาณเงนกในวงเงนรวม ๓๕๐,๐๐๐ ลานบาท เพอใหม

ความมนใจในความตอเนองของงบประมาณการดาเนนการและสามารถมองเหนภาพรวมของ

โครงการไดโดยตลอดตงแตตนจนเสรจสนดวย

๓๑

การจดการทรพยากรนาในประเทศไทยมสวนราชการและผเชยวชาญตางๆ

ในภาครฐทางานในเรองนมาอยางตอเนองยาวนาน โดยมการเกบรวบรวมขอมลและ

ประสบการณไวมใชนอย แตอยางไรกด ดวยววฒนาการทางดานวชาการและแนวคดในการ

บรหารจดการทรพยากรนาของประเทศตางๆ ทมความหลากหลาย ลวนแตเปนขอมลทเปน

ประโยชน และนาจะไดพจารณานามาประยกตใชในกรณของประเทศไทยตามความเหมาะสม

และจาเปน การดาเนนการโครงการนทไดเรมตงแตตนมาจนบดนไดใชความรเดมทภาครฐมอย

เปนฐานและเพมเตมดวยประสบการณและขอเสนอในชนการเสนอกรอบความคด ( Conceptual

Plan) จากกลมบรษทตางๆ ทงจากประเทศไทยและตางประเทศ จากนนคณะกรรมการซง

ประกอบดวยผทรงคณวฒและเชยวชาญดานการบรหารจดการนาไดเลอกคดแนวความคดท

เปยมดวยประสบการณจากผเสนอกรอบแนวความคดทหลากหลายมาบรณาการและผสมผสานกนเขา

เพอกาหนดเปนขอกาหนดและขอบเขตงาน (TOR) ในชน Definitive Design โดยระบ

วตถประสงค เปาหมาย และพนทดาเนนการทมความชดเจนเพยงพอทผย นขอเสนอในขนตอน

นจะสามารถทางานได อนเปนการระบผลลพธทตองการ ซงสอดคลองกบการกาหนด

การดาเนนงานในลกษณะ Design – Build เพอเนนความรวดเรวและเหมาะสมกบลกษณะงาน

ในแตละพนทมากทสด โดยผย นขอเสนอจะตองแขงขนกนทางวชาการและทางประสบการณ

เพอนาเสนอแนวทางไปสผลลพธดงกลาวดวยเทคนควชาการทดทสด และในการพจารณา

คดเลอกของคณะกรรมการพจารณาคดเลอกฯ ซงมคณะอนกรรมการพจารณาขอเสนอเทคนคฯ

ชวยอานวเคราะหและใหความเหนเพอประกอบการใหคะแนนความเหมาะสมดานเทคนค

จงสามารถทาไดโดยรอบคอบและสามารถเปรยบเทยบทางเลอกตางๆ ของผย นขอเสนอเพอให

ไดขอเสนอทดทสด ทงน โดยคานงถงขอเสนอดานราคาของผย นขอเสนอแตละราย

เมอเปรยบเทยบกบเนองานและรายละเอยดทางเทคนคประกอบดวย อกทงคณะกรรมการ

พจารณาคดเลอกฯ กมความแนวแนทจะเจรจาตอรองราคาตามเกณฑราคามาตรฐานของ

ทางราชการทเคยจดซอจดจางอยเปนประจาตามปรมาณงานทเกดขนจรงและโดยคานงถง

ประโยชนของทางราชการเปนสาคญ เนองจากเปนการดาเนนงานในลกษณะ Design – Build

ประกอบกบกจกรรมสาหรบโครงการตาง ๆทมการจดซอจดจางในคราวนมความหลากหลาย บาง

เนองานไดมการศกษาและจดทารายงานผลกระทบสงแวดลอมเบองตน (IEE) หรอรายงาน

๓๒

การวเคราะหผลกระทบสงแวดลอม (EIA) หรอรายงานการวเคราะหผลกระทบสงแวดลอม

สาหรบโครงการและกจการทอาจกอใหเกดผลกระทบตอชมชนอยางรนแรงทงดานคณภาพ

สงแวดลอม ทรพยากรธรรมชาต และสขภาพ (EHIA) ตามกฎหมายวาดวยการสงเสรมและ

รกษาคณภาพสงแวดลอมไวแลว ในกรณดงกลาว เมอจดซอจดจางแลวกสามารถดาเนนการ

ในสวนทเกยวของตอไปไดทนทเพราะไดดาเนนการตามทกฎหมายกาหนดมากอนแลว ขณะท

บางเนองานหากยงไมไดมการศกษาและจดทารายงานผลกระทบสงแวดลอมตามกฎหมาย

แตมสภาพของงานทตองจดทารายงานดงกลาว ขอกาหนดและขอบเขตของงานกไดระบไวชดแจงวา

ตองดาเนนการตามกฎหมายโดยไมมขอยกเวน ในขณะทงานในบาง module เชน A๖ และ B๔

คองานทเกยวกบระบบคลงขอมลเพอการพยากรณและเตอนภยรวมทงการบรหารจดการนา

ซงไมจาเปนตองมการศกษาและจดทารายงานผลกระทบสงแวดลอมกสามารถดาเนนการไดทนท

โดยไมมขอขดของตามกฎหมายวาดวยการสงเสรมและรกษาคณภาพสงแวดลอมแตประการใด

นอกจากน ในขณะนไดมการมอบหมายใหคณะอนกรรมการรางสญญาฯ ซงม

ผแทนจากสานกงานอยการสงสดเปนประธาน รบไปพจารณาดาเนนการยกรางสญญาเพอแยกงาน

เกยวกบการศกษาความเหมาะสมและจดทารายงานผลกระทบสงแวดลอมตามกฎหมาย

ออกจากงานออกแบบและงานกอสราง โดยกาหนดเวลาและการจายคาจางสาหรบงานตางๆ

แยกกนโดยชดเจน ซงหากงานศกษา/วเคราะห ใชเวลาเกนกาหนดหรอมปญหาอปสรรค หรอ

ผลการศกษาปรากฏวาไมผานเกณฑเกยวกบ ผลกระทบตอสงแวดลอมกอาจพจารณายต

การดาเนนโครงการไดดวย ซงในประเดนดงกลาวขางตน ผถกฟองคดท ๔ ไดมการรายงานชแจง

ไปยงสานกงาน ป.ป.ช. ตามทไดมขอสงเกตและขอเสนอแนะเพอปองกนการทจรตและเสยหาย

ของทางราชการในการดาเนนโครงการดงกลาวแลวดวย และผถกฟองคดท ๔ ไดเสนอ

ผลการพจารณาคดเลอกผย นขอเสนอโครงการเพอออกแบบและกอสรางระบบบรหารจดการ

ทรพยากรนาอยางยงยนและระบบแกไขปญหาอทกภยของประเทศไทยไปเพอคณะรฐมนตรพจารณา

โดยคณะรฐมนตรไดประชมปรกษาเมอวนท ๑๘ มถนายน ๒๕๕๖ ลงมตดงน

(๑) อนมตและเหนชอบผลการพจารณาคดเลอกผย นขอเสนอโครงการตามท

ผถกฟองคดท ๔ เสนอ โดยใหผถกฟองคดท ๔ และหนวยงานทเกยวของดาเนนการตอไป

โดยยดหลกความถกตอง โปรงใส ตรวจสอบได รวมทงการตดตามผลการดาเนนการ การตรวจรบงาน

๓๓

ในพนท ตลอดจนรบความคดเหนโดยใหมกระบวนการมสวนรวมจากทกภาคสวน และใหรบ

ความเหนของกระทรวงการคลง กระทรวงวทยาศาสตรและ เทคโนโลย กระทรวงอตสาหกรรม และ

สานกงานคณะกรรมการพฒนาการเศรษฐกจและสงคมแหงชาตไปพจารณาดาเนนการดวย

(๒) โดยทการดาเนนการทเกยวกบการวางระบบการบรหารจดการนาทผานมา

เปนการดาเนนการภายในของสวนราชการทมการพฒนาการดาเนนการตามลาดบ ซงเปน

ขนตอนในการศกษาเพอกาหนดลกษณะแผนงานและโครงการทจะดาเนนงาน พนททควร

ดาเนนงานและจะทาใหทราบถงผลกระทบในการดาเนนการตอไปทมความชดเจนขน และแมวา

ทผานมาคณะรฐมนตรจะมอบหมายใหหนวยงานทเกยวของเผยแพรแนวทางการดาเนนการ

มาเปนระยะ รวมทงมการรบฟงความคดเหนจากประชาชนโดยตลอดมากตาม แตการดาเนนการ

ทผานมาเปนเพยงการเสนอกรอบแนวคดกวางๆ ยงไมมขอยต เมอผถกฟองคดท ๔ ไดเสนอ

ผลการพจารณาคดเลอกผทจะเสนอการออกแบบและการกอสรางแลว จงมความชดเจน

พอสมควรในระบบการบรหารจดการทรพยากรนาของประเทศไทยทจะดาเนนการตอไป ดงนน

คณะรฐมนตรจงมมตวาเมอมการจดทารายละเอยดในขนตอไปตามโครงการทคณะรฐมนตร

อนมตแลวจะตองมการรบฟงความคดเหนจากประชาชนทไดรบผลกระทบตอไป

ศาลออกนงพจารณาคดเมอวนท ๒๕ มถนายน ๒๕๕๖ โดยไดรบฟงสรปขอเทจจรง

ของตลาการเจาของสานวน และคาชแจงดวยวาจาประกอบคาแถลงการณเปนหนงสอของตลาการ

ผแถลงคดดวยแลว

ศาลไดตรวจพจารณาเอกสารทงหมดในสานวนคด กฎ หมาย ระเบยบ และ

ขอบงคบทเกยวของประกอบดวยแลว

ขอเทจจรงรบฟงไดวา หลงเหตอทกภยรายแรงเมอ พ.ศ. ๒๕๕๔ รฐบาล

ไดแตงตงคณะกรรมการยทธศาสตรเพอการฟนฟและสรางอนาคตประเทศไทย (กยอ.) ขน

และไดมการจดทาแผนยทธศาสตรเพอการฟนฟและสรางอนาคตประเทศไทย ตอมาเมอวนท ๑๐

พฤศจกายน ๒๕๕๔ ผถกฟองคดท ๑ ไดออกระเบยบสานกนายกรฐมนตร วาดวยยทธศาสตร

เพอวางระบบการบรหารจดการทรพยากรนา พ.ศ. ๒๕๕๔ เพอจดตงผถกฟองคดท ๒ ขน

โดยกาหนดใหผถกฟองคดท ๒ มอานาจหนาทจดทาแผนแมบทและยทธศาสตรการบรหาร

จดการนาอยางเปนระบบ รวมทงจดทาขอเสนอแนะเชงนโยบายในการแกไขปญหาและ

๓๔

วางระบบบรหารจดการทรพยากรนาของประเทศ และกาหนดกรอบการลงทนดานการบรหาร

ทรพยากรนาของประเทศ ซงตอมาผฟองคดท ๒ ไดนาขอมลทไดจากการประชมของ

ผถกฟองคดท ๒ (รวม ๔ ครง) จากการประชมคณะอนกรรมการดานการวางแผนและกาหนด

มาตรการแกไขปญหาระยะเรงดวน คณะอนกรรมการดานการวางแผนและกาหนดมาตรการ

แกไขปญหาอยางยงยน และคณะทางานเพอพจารณาความเหมาะสมของโครงการ

ดานโครงสรางพนฐาน ป พ.ศ. ๒๕๕๕ ทประกอบดวยผทรงคณวฒ นกวชาการ หนวยราชการ

และรฐวสาหกจดานการบรหารทรพยากรนาของประเทศ ดานการวางผงเมอง ดานอตนยมวทยา

ดานคมนาคม ดานอทกวทยา และดานเทคโนโลยอวกาศและภมสารสนเทศ (รวม ๑๐ ครง)

จากการเสนอแนวคดการปองการนาทวมภาคเอกชน ทมนายปรด บรณสร ผทรงคณวฒดานผงเมอง

เปนหวหนาคณะ เสนอตอเลขาธการคณะกรรมการพฒนาการเศรษฐกจและสงคมแหงชาต

เมอวนท ๒๕ พฤศจกายน ๒๕๕๔ จากการเสนอผลการสานเสวนา เรอง การปฏรปการจดการนา

ในประเทศไทย ทจดโดยมลนธหวใจอาสา เมอวนท ๒๔ พฤศจกายน ๒๕๕๔ รวมทง

จากเอกสารแนวทางแกไขปญหานาทวมภาคกลางและกรงเทพมหานครทเสนอตอผถกฟองคดท ๑

โดยคณะกรรมาธการการปกครองวฒสภา มาจดทาแผนแมบทการบรหารจดการทรพยากรนาขน

และตอมาคณะรฐมนตรไดมมตเมอวนท ๑๐ มกราคม ๒๕๕๕ เหนชอบแผนแมบทดงกลาว

ซงมหลกการ คอ การบรหารจดการนาทงประเทศดาเนนการในระดบลมนาและครอบคลมทกลมนา

ในประเทศตงแตพนทตนนา กลางนา ปลายนา โดยการมสวนรวมของผเกยวของทกภาคสวน

และมการจดทาแผนบรหารจดการนาทงในระยะสนและระยะยาวและแผนเรงดวน เพอรองรบ

ปญหาอทกภยทอาจเกดขน โดยมแนวคดในการบรหารจดการเพอแกไขอทกภยในแตละระดบ

ใหสอดคลองกบแผนพฒนาดานเศรษฐกจและสงคมของประเทศและพนท ดงน (๑) พนทตนนา

ใหความสาคญกบการชะลอนา ดวยการเกบกกนาในชวงนาหลากดวยการสรางฝายชะลอนา

เขอนเกบกกนา รวมทงการปลกหญาแฝก เพอดดซบนาและชะลอความเรวของนาไมใหไหลบา

อยางรนแรงเขาสพ นทตอนลาง รวมทงยงชวยรกษาความชมชนใหกบพนทปาตนนา และเปน

การปองกนการชะลางพงทลายของหนาดน ตลอดจนชวยปองกนดนถลม (๒) พนทกลางนา

ใหความสาคญกบการบรหารจดการนา เพอปองกนความเสยหายจากอทกภยใหเกดขนนอยทสด

ดวยการประยกตใชแนวทางของเศรษฐกจพอเพยงและเกษตรทฤษฎใหมในการบรหารจดการ

๓๕

รวมกบการบรหารจดการประตระบายนาเพอเปด-ปด และระบายนาตลอดแนวพนทกลางนา

อยางมประสทธภาพ และจดทาแนวคลองกนนาในบรเวณพนทสาคญ เขตชมชนและ

เขตเศรษฐกจ อาท โรงพยาบาล โบราณสถานและพนทเศรษฐกจสาคญ (๓) พนทปลายนา

ใหความสาคญกบการเรงระบายนาและการผลกดนนา โดยการเรงแกไขอปสรรคในการระบายนา

ไดแก ถนน สงกอสรางในลานาทขวางการระบายนา รวมถงการกาจดวชพชนาและผกตบชวา

เปนตน รวมกบดาเนนการตดตงอปกรณและเครองผลกดนนาออกสทะเล และมวตถประสงค

เพอปองกน บรรเทา และลดความเสยหายทเกดขนจากอทกภยขนาดกลางถงขนาดใหญ

ปรบปรงประสทธภาพการปองกนนาทวม การบรหารจดการอทกภยในยามคบขน รวมทง

เพมประสทธภาพในการเตอนภย และสรางความมนใจ ความมนคง เพมรายไดในการดารงชวต

ของเกษตรกร สงคมเมอง และเศรษฐกจของประเทศ บรหารจดการทรพยากรนา ดน และปาไม

ใหเกดประโยชนอยางยงยน ทงน แผนแมบทดงกลาวประกอบดวย ๘ แผนงาน คอ

(๑) แผนงานฟนฟและอนรกษปาและระบบนเวศเพอฟนฟพนทปาตนนา กลางนา และปลายนา

(๒) แผนงานบรหารจดการเขอนเกบนาหลก และการจดทาแผนบรหารจดการนาของประเทศ

ประจาป (๓) แผนงานฟนฟและปรบปรงประสทธภาพสงกอสรางเดมหรอตามแผนทวางไว

เพอปองกนและบรรเทาปญหาอทกภย (๔) แผนงานพฒนาคลงขอมล ระบบพยากรณและเตอนภย

และระบบเตอนภย (๕) แผนงานเผชญเหตเฉพาะพนท เพอฟนฟและพฒนาพนทสาคญ

ใหมความสามารถในการปองกน บรรเทาปญหาอทกภย รวมทงใหมความสามารถในการ

เตรยมพรอมและรองรบผลกระทบทเกดขนจากอทกภย (๖) แผนงานการกาหนดพนทรบนานอง

และมาตรการชวยเหลอผทไดรบผลกระทบจากการใชพนทเพอการรบนา (๗) แผนงานปรบปรง

องคกรเพอบรหารจดการนา และ (๘) แผนงานสรางความเขาใจ การยอมรบ และการมสวนรวม

ในการบรหารจดการอทกภยขนาดใหญของทกภาคสวน หลงจากนน ไดมการตราพระราชกาหนด

ใหอานาจกระทรวงการคลงกเงน เพอการวางระบบบรหารจดการนาและสรางอนาคตประเทศ

พ.ศ. ๒๕๕๕ เมอวนท ๒๖ มกราคม ๒๕๕๕ เพอใหกระทรวงการคลงมอานาจกเงนในนามรฐบาล

เพอนามาใชจายในการดาเนนการวางระบบการบรหารจดการนาและสรางอนาคตประเทศ

โดยมาตรา ๓ วรรคสอง ของพระราชกาหนดดงกลาว บญญตใหการกเงนดงกลาวมมลคา

รวมกนไมเกนสามแสนหาหมนลานบาทและใหกระทาไดภายในกาหนดเวลาไมเกน

๓๖

วนท ๓๐ มถนายน ๒๕๕๖ ตอมา ผถกฟองคดท ๑ ไดออกระเบยบสานกนายกรฐมนตร วาดวย

การบรหารจดการนาและอทกภยแหงชาต พ.ศ. ๒๕๕๕ ลงวนท ๑๓ กมภาพนธ ๒๕๕๕ และ

มคาสงสานกนายกรฐมนตร ท ๖๒/๒๕๕๕ เรอง แตงตงคณะกรรมการตามระเบยบ

สานกนายกรฐมนตรวาดวยการบรหารจดการนาและอทกภยแหงชาต พ.ศ. ๒๕๕๕ รวม ๒ คณะ

ลงวนท ๒๔ กมภาพนธ ๒๕๕๕ แตงตงผถกฟองคดท ๓ และท ๔ เพอดาเนนการใหเปนไปตาม

แผนแมบทการบรหารจดการทรพยากรนา โดยกาหนดอานาจหนาทใหผถกฟองคดท ๓

เปนผกาหนดนโยบายการจดทาแผนปฏบตการบรหารจดการนา การปองกนและแกไขปญหา

อทกภยแหงชาต และใหผถกฟองคดท ๔ เปนผจดทาแผนปฏบตการและดาเนนการบรหาร

จดการนาและอทกภยตามนโยบายของผถกฟองคดท ๓ ซงตอมา ผถกฟองคดท ๔ ไดจดทา

รางประกาศเชญชวนผสนใจรวมเสนอกรอบแนวคด ( Conceptual Plan) เพอออกแบบกอสราง

ระบบบรหารจดการนาอยางยงยนและระบบแกไขปญหาอทกภยของประเทศไทย เสนอ

คณะรฐมนตรเพอพจารณา และคณะรฐมนตรไดมมตเมอวนท ๑๒ มถนายน ๒๕๕๕ เหนชอบ

รางประกาศดงกลาว ผถกฟองคดท ๔ จงไดดาเนนการเชญชวนภาคเอกชนทสนใจเพอรวม

เสนอกรอบแนวคดและจดใหมการประชมชแจงโครงการเสนอกรอบแนวคดดงกลาวเมอวนท

๒๔ กรกฎาคม ๒๕๕๕ ซงตอมามผย นเสนอกรอบความคดรวมจานวน ๓๔ กลม/๑๑๔ ราย

และตอมาไดมบรษท/กลมบรษททไดรบการคดเลอกจานวน ๖ ราย หลงจากนน ประธาน

ผถกฟองคดท ๔ ไดอาศยอานาจตามประกาศ เรอง หลกเกณฑและวธการเกยวกบการพสด

ในการดาเนนโครงการตามระเบยบสานกนายกรฐมนตร วาดวยการบรหารโครงการและ

การใชจายเงนกเพอวางระบบบรหารจดการนาและสรางอนาคตของประเทศ พ.ศ. ๒๕๕๕

ลงวนท ๑๙ กนยายน ๒๕๕๕ มคาสง ท ๖๐/๒๕๕๖ ลงวนท ๒๒ กมภาพนธ ๒๕๕๖ แตงตง

คณะกรรมการพจารณาคดเลอกโครงการเพอออกแบบและกอสรางระบบการบรหารจดการ

ทรพยากรนาอยางยงยนและระบบแกไขปญหาอทกภยของประเทศไทย เพอทาหนาทจดทา

เอกสารเชญชวน รางขอบเขตของโครงการและเงอนไขสาคญทจะตองมในสญญา รวมทง

พจารณาคดเลอกผทเหมาะสมเปนผรบงาน ซงตอมาคณะกรรมการดงกลาวและผถกฟองคดท ๔

ไดจดทาขอกาหนดและขอบเขตของงาน (TOR) ขน Definitive Design หรอฉบบการประมลขน

๓๗

ซง TOR ดงกลาว แบงออกเปน Package A ในลมนาเจาพระยา ( A1-A6) และ Package B

ในพนทลมนา ๑๗ ลมนา (B1-B4) ดงน

Module A1 การสรางอางเกบนาอยางเหมาะสมและยงยนในพนทลมนาปง ยม

นาน สะแกกรง และปาสก

Module A2 การจดทาผงการใชทดน/การใชประโยชนทดนในพนทลมนา รวมทง

การจดทาพนทปดลอมพนทชมชนและเศรษฐกจหลก สาหรบลมนาเจาพระยา

Module A3 การปรบปรงพนทเกษตรชลประทานในพนทโครงการชลประทาน

เหนอจงหวดนครสวรรค เพอเกบกกนาหลากชวคราว

Module A4 การปรบปรงสภาพลานาสายหลกและการปองกนการกดเซาะตลง

รมแมนา ในพนทแมนายม นาน เจาพระยา

Module A5 การจดทาทางผนนา ( Flood diversion channel) ขนาดประมาณ

๑,๕๐๐ ลบ.ม./วนาท รวมทงการกอสรางถนน เพอรองรบการคมนาคม

Module A6 และ B4 ระบบคลงขอมลเพอการพยากรณและเตอนภย รวมทง

การบรหารจดการนา

Module B1 การสรางอางเกบนาอยางเหมาะสมและยงยนในพนทลมนา ๑๗ ลมนา

Module B2 การจดทาผงการใชทดน/การใชประโยชนทดนในพนทลมนา รวมทง

การจดทาพนทปดลอมพนทชมชนและพนทเศรษฐกจหลก ในพนทลมนา ๑๗ ลมนา

Module B3 การปรบปรงสภาพลานาสายหลกและการปองกนการกดเซาะตลง

รมแมนา ในพนทลมนา ๑๗ ลมนา

ขอกาหนดและขอบเขตงานหรอ TOR ดงกลาวมสาระสาคญเปนการกาหนด

เงอนไขและขอบเขตของงานรวม ๑๙ หวขอ คอ ๑. บทนา ๒. วตถประสงค ๓. พนทดาเนนการ

๔. ขอบเขตงานหลก ๕. คณสมบตของผย นขอเสนอ ๖. รปแบบของโครงการและเงอนไขการ

ยนขอเสนอ ๗. เอกสารทตองยนในการเสนอ ๘. หลกเกณฑและสทธในการพจารณา ๙. การทา

สญญาจาง ๑๐. คาจางและการจายเงน ๑๑. อตราคาปรบ ๑๒. การรบประกนความชารด

บกพรอง ๑๓. การจายเงนลวงหนา ๑๔. การหกเงนประกนผลงาน ๑๕. ขอสงวนสทธในการ

เสนอราคาและอน ๆ ๑๖. หลกประกนซอง ๑๗. ลขสทธในเอกสาร ๑๘. การปฏบตตาม

๓๘

กฎหมายและระเบยบ ๑๙. ขอกาหนดอน ๆ ซงในแตละ Module จะมขอกาหนดในรายละเอยด

ในทานองเดยวกนเกอบทกหวขอ ยกเวนหวขอวตถประสงคและพนทดาเนนการ เชน Module A1

มวตถประสงคเพอศกษา สารวจ ออกแบบ และกอสรางอางเกบนาในพนทลมนาปง ยม นาน

สะแกกรง และปาสก ใหไดความจเกบกกประมาณ ๑,๓๐๐ ลาน ลบ.ม. เพอการบรหารจดการนา

การชลประทานโดยเนนการปองกนนาทวม โดยใชงบประมาณไมเกน ๕๐,๐๐๐ ลานบาท

กอสรางแลวเสรจภายในระยะเวลา ๕ ป โดยพนทดาเนนการใหคดเลอกจากรายชอทกาหนดไว

๒๒ รายการ Module A3 มวตถประสงคเพอสารวจ ออกแบบ และกอสรางโครงสรางพรอม

สวนประกอบทจาเปนอน ๆ ตอการพฒนาพนทรบนาหลากชวคราว (แกมลง) ในพนทโครงการ

ชลประทานเหนอจงหวดนครสวรรค หรอพนทลมนาตามธรรมชาต สาหรบเกบกกนาหลากชวคราว

ใหไดความจเกบกกประมาณ ๓,๐๐๐ ลาน ลบ.ม. โดยใชงบประมาณไมเกน ๑๐,๐๐๐ ลานบาท

กอสรางแลวเสรจภายในระยะเวลา ๕ ป พนทดาเนนการครอบคลมพนทเกษตรชลประทาน

ในพนทโครงการชลประทานเหนอนครสวรรค อยางนอยประกอบดวย โครงการสงนาและ

บารงรกษาทาบว (จ.นครสวรรค) ดงเศรษฐ (จ.พจตร) พลายชมพล (จ.พษณโลก) และพนทลมตา

ตามธรรมชาต เชน พนทลมตาบางระกา พนทพจตร-ตะพานหน พนทชมแสง-เกาเลยว...

Module A4 มวตถประสงคเพอศกษา สารวจ ออกแบบ ปรบปรงสภาพลานาสายหลก

และปองกนการกดเซาะตลงรมนา ( River Bank Protection) ในพนทแมนายม นาน เจาพระยา

โดยใชงบประมาณไมเกน ๑๗,๐๐๐ ลานบาท เพอทาหนาทระบายนาจากลมนาเจาพระยาลงส

อาวไทยไดอยางมประสทธภาพ พนทดาเนนการไดแก ๑. ปรบปรงขยายแมนาพจตร (แมนานาน

สายเกา) ชวงจงหวดพจตร โดยขดขยายใหเตมแนวเขตแมนาเดมตลอดสายพรอมอาคารบงคบนา

ทจาเปน ๒. ขดขยายคลองหกบาท คลองผนนายม-นาน จงหวดสโขทย ใหมอตราการไหล

๑๐๐ ลบ.ม.ตอวนาท ๓ ขดคลองสายใหมชวงคอขวดจงหวดอยธยา จาก อ.บางบาล ถง อ.บางไทร

ระยะทางประมาณ ๒๓ กโลเมตร อตราการไหลไมนอยกวา ๑,๒๐๐ ลบ.ม.ตอวนาท

พรอมอาคารบงคบนา....

สาหรบเงอนไขอนทมลกษณะทานองเดยวกน เชน หวขอ ๔ ขอบเขตงานหลก

กาหนดใหผรบจางตองดาเนนการในดานตาง ๆ คอ

๓๙

๔.๑ การศกษา ซงแบงแยกเปน ๔.๑.๑ การศกษาความเหมาะสม โดยกรณ

โครงการทกาหนดมผลการศกษาความเหมาะสมเดมอยแลว ผรบจางตองทบทวนผลการศกษาดงกลาว

และจดทารายงานสรปผลการทบทวนเพอใหมนใจวาผรบจางมความเขาใจในโครงการเปนอยางด

สามารถดาเนนการปรบปรงแบบกอสรางใหเปนไปตามวตถประสงคและผลการศกษาได

สวนกรณโครงการทยงไมมการศกษาความเหมาะสม ผรบจางจะตองดาเนนการศกษา

ความเหมาะสมตามขอกาหนดของผวาจาง ๔.๑.๒ การวเคราะหผลกระทบสงแวดล อม-สงคม/

สขภาพ กาหนดวา หากโครงการใดอยในขายตองจดทารายงานผลกระทบสงแวดลอมเบองตน (IEE)

หรอรายงานการวเคราะหผลกระทบสงแวดลอม ( EIA) หรอรายงานวเคราะหผลกระทบ

สงแวดลอมสาหรบโครงการหรอกจการทอาจกอใหเกดผลกระทบตอชมชนอยางรนแรง

ทงดานคณภาพสงแวดลอม ทรพยากรธรรมชาตและสขภาพ ( EHIA) ตามพระราชบญญต

สงเสรมและรกษาคณภาพสงแวดลอมแหงชาต พ.ศ. ๒๕๓๕ และขอกาหนด/กฎหมาย/ประกาศ

ระเบยบตาง ๆ ทเกยวของกบสงแวดลอม รวมถงมตคณะรฐมนตรทเกยวของ ผรบจาง

ตองดาเนนการศกษาผลกระทบดงกลาวขางตน รวมทงจดทามาตรการปองกนแกไขและลด

ผลกระทบสงแวดลอมและแผนตดตามตรวจสอบผลกระทบสงแวดลอม ( EIMP) ตามประเภท

รายงานทตองจดทา.... ๔.๑.๓ การวเคราะหความคมคาดานเศรษฐศาสตรและการเงนของ

แผนการลงทน ซงตองวเคราะหความเหมาะสมดานเศรษฐศาสตรการเงนและดานสงคม

โดยพจารณาทงแบบแยกรายโครงการและแบบรวมทง Module โดยใชตวชวดตาง ๆ

0๔.๒ การออกแบบ 0 ตองดาเนนการสารวจ ออกแบบ/ทบทวนแบบรายละเอยด

ตามผลการศกษาในหวขอ ๔.๑ เพอใหไดรปแบบโครงสรางและรายละเอยดตาง ๆ

ตามวตถประสงค โดยในสวนของ Module A1 อยางนอยตองประกอบดวยรายละเอยดของตวเขอน

อาคารระบายนาลน อาคารทอสงนา และอาคารประกอบอน ๆ เพอใชสงนาในการชลประทาน

การอปโภคบรโภค รองรบการผลตไฟฟาพลงนาหากมศกยภาพและความจาเปนในภายหลง

สาหรบในสวนของ Module A3 อยางนอยตองประกอบดวยรายละเอยดของประตบงคบนา

ทางรบนา ทางระบายนาออกและคลองระบายนา สถานสบนา คนกนนา ระบบตดตามและ

ควบคมบรหารจดการนาในพนทรบนาหลากชวคราว (แกมลง) และอาคารประกอบอน ๆ ทงน

การดาเนนการออกแบบการกอสรางอยางนอยตองเปนไปตามมาตรฐานและหลกเกณฑ

๔๐

การออกแบบของหนวยงานราชการของไทย... ซงอาจมการปรบเปลยนจากขอเสนอของ

ผรบจางตามผลการทบทวนศกษาความเหมาะสม ผลการวเคราะหผลกระทบสงแวดลอม และ

ผลการพจารณาของผวาจางหรอตวแทนผวาจางในขนตอนการออกแบบ...

๔.๓ การจดหาทดนและการขออนญาตใชพนท ผรบจางตองรวมดาเนนการจดหา

ทดนหรอประสานงานกบสวนราชการตาง ๆ ทเกยวของในการขออนญาตใชพนทของ

ทางราชการเพอใหไดมาซงพนทสาหรบกอสราง... โดยตองใหความสาคญกบการอพยพ

ยายราษฎรออกจากพนทในกรณทมความจาเปน รวมทงมหนาทจายคาทดน คาชดเชยทดน

และทรพยสน คาทดแทน คารอยาย หรอคาใชจายอน ๆ ... ทดนทผรบจางจดหาทงหมด

กรรมสทธหรอสทธครอบครองในทดนนนเปนของผวาจาง คาดาเนนการของการจดหาทดนทงหมด

เปนคาใชจายของผรบจางทงสน กรณทดนทเปนกรรมสทธของเอกชนและสามารถตกลงราคากนได

ใหผรบจางจายคาจดหาทดน กรณทตกลงกนไมได ใหผวาจางดาเนนการเพอใหมการเวนคน

ตามทกฎหมายกาหนด โดยผวาจางมสทธนาเงนคาอสงหารมทรพยและคาทดแทน

อสงหารมทรพย คาเสยหาย และคาใชจายใด ๆ ทรฐตองจายใหแกผถกเวนคนมาหกออกจาก

มลคางานตามสญญา ทงน ผวาจางจะจายเงนเพอจดหาทดนใหแกผรบจางตามทมการจายจรง

แตไมเกนวงเงนตามทกาหนดไวในสญญา

๔.๔ การกอสรางและการควบคมงาน

๔.๕ การดาเนนการดานการมสวนรวมของประชาชน ตองดาเนนการรบฟง

ความคดเหนและการมสวนรวมของประชาชนตามทกฎหมายกาหนด โดยเปดโอกาสใหผมสวนไดเสย

มสวนรวมในแตละขนตอน

๔.๖ การแกไขปญหาผลกระทบ ประกอบดวยขนตอนอยางนอย ๑. ปรบแผน

การแกไขและบรรเทาผลกระทบดานตาง ๆ โดยแยกเปนระยะกอนกอสราง ระหวางกอสราง

และหลงกอสราง ๒. ตองดาเนนการตามแผนปฏบตการแกไขและบรรเทาผลกระทบฯ

ใหครบถวน ๓. สาหรบ Module A1 เนองจากมการกอสรางอางเกบนาในพนทปาไม จงตอง

ดาเนนการปลกปาทดแทน โดยรวมกบทางราชการปลกปาทดแทนอยางนอย ๓ เทาของพนท

ปาไมทถกนาทวม

๔.๗ การดาเนนงานในลกษณะบรณาการงานหลกทกดาน

๔๑

๔.๘ การฝกอบรมและการถายทอดเทคโนโลย

๔.๙ การประชาสมพนธ และการจดทาสอประชาสมพนธ

๔.๑๐ การดาเนนการดานอน ๆ

หวขอ ๖ กาหนดรปแบบของโครงการวา เปนโครงการจางดวยวธจางออกแบบ

และกอสรางพรอมประกนราคาไมเกนวงเงนสงสด ( Design-build with Guaranteed Maximum

Price) ซงครอบคลมแตไมจากดตงแตการศกษาความเหมาะสม การศกษาผลกระทบ

สงแวดลอม-สงคม/สขภาพ การจดหาทดน การสารวจออกแบบ และกอสรางจนแลวเสรจ

รวมทงคาดาเนนการงานบารงรกษา ( Maintenance) คาดาเนนการในการสนบสนนวชาการ

ใหแกเจาหนาทผปฏบตงานของผวาจางในระหวางการปฏบตงาน ( Operation) และ

คารบประกนงานกอสราง หวขอ ๑๕.๑ กาหนดวา เงนคาจางสาหรบงานจางครงน ไดมาจาก

เงนกตามพระราชกาหนดใหอานาจกระทรวงการคลงกเงนเพอการวางระบบบรหารจดการนา

และสรางอนาคตประเทศ พ.ศ. ๒๕๕๕ การลงนามในสญญาจะกระทาไดเมอผวาจางไดรบ

การอนมตใหนาเงนกดงกลาวมาใชไดแลวเทานน

ผฟองคดทงสสบหารายเหนวา การจดทาแผนแมบทการบรหารจดการทรพยากรนา

รวมทงการดาเนนการตาง ๆ ตามแผนแมบทดงกลาว เปนแผนงาน โครงการหรอกจกรรมท

อาจมผลกระทบตางคณภาพสงแวดลอม สขภาพอนามย คณภาพชวต หรอสวนไดเสยสาคญอนใด

เกยวกบบคคลหรอชมชนทองถน หรออาจมผลกระทบตอสวนไดเสยสาคญของประชาชน

ทจะตองดาเนนการจดใหมกระบวนการรบฟงความคดเหนของประชาชนอยางทวถง

กอนดาเนนการ และผฟองคดท ๑ ไดเคยมหนงสอ ลงวนท ๓๐ กรกฎาคม ๒๕๕๕ แจงไปยง

ผถกฟองคดท ๑ เพอใหปฏบตตามเงอนไขหรอขนตอนตามทบญญตไวในรฐธรรมนญ

แหงราชอาณาจกรไทย มาตรา ๕๗ มาตรา ๕๘ และมาตรา ๖๗ รวมทงกฎหมายอนทเกยวของ

ใหครบถวน และดาเนนการจดใหมการรบฟงความคดเหนของประชาชนอยางทวถง รวมทง

จดใหมเวทหรอชองทางการสอสารสาธารณะใด ๆ เพอชแจงขอมล และเปดโอกาสใหประชาชน

หรอผมสวนไดเสยไดแสดงความคดเหนเสยกอน โดยใหดาเนนการภายใน ๙๐ วนนบแต

วนทไดรบหนงสอ และมหนงสอลงวนทเดยวกนถงผถกฟองคดท ๔ ขอใหทบทวน

การดาเนนการเปดประมลโครงการตามกรอบแนวคดเพอออกแบบกอสรางระบบการบรหาร

๔๒

จดการทรพยากรนาอยางยงยนและระบบแกไขปญหาอทกภยของประเทศไทยไวเปนการชวคราว

แตผถกฟองคดดงกลาวมไดดาเนนการตามทผฟองคดท ๑ แจง ผฟองคดทง ๔๕ รายจงยนฟองคด

ตอศาล

คดมประเดนทตองวนจฉยรวม ๓ ประเดน คอ ๑. ผฟองคดทงสสบหารายมสทธ

ฟองคดนหรอไม ๒. การจดทาแผนแมบทการบรหารจดการทรพยากรนาของผถกฟองคดท ๒

เปนการกระทาทไมชอบดวยกฎหมาย หรอเปนการละเลยตอหนาทตามทกฎหมายกาหนดให

ตองปฏบตหรอไม อยางไร และ ๓ ผถกฟองคดทงสละเลยตอหนาทตามทกฎหมายกาหนดให

ตองปฏบตในการดาเนนการตาง ๆ ตอมาตามแผนแมบทการบรหารจดการทรพยากรนา

หรอไม อยางไร

ประเดนทหนง ผฟองคดทงสสบหารายมสทธฟองคดนหรอไม

0พเคราะหแลว0เหนวา 0คดนเปนการฟองวา ผถกฟองคดทงสซงเปนเจาหนาทของ

รฐทมอานาจหนาทและความรบผดชอบในการจดทาแผนแมบทการบรหารจดการทรพยากรนา

และการดาเนนการตอมาตามแผนแมบทดงกลาว กระทาการทเปนการฝาฝนตอบทบญญตของ

รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พระราชบญญตสงเสรมและรกษาคณภาพสงแวดลอม

แหงชาต พ.ศ. ๒๕๓๕ และพระราชบญญตสขภาพแหงชาต พ.ศ. ๒๕๕๐ 0 และละเลยตอหนาท

ตามทกฎหมายดงกลาวกาหนดใหตองปฏบต ดวยการไมจดใหมการรบฟงความคดเหนของ

ประชาชนอยางทวถงกอนการดาเนนการดงกลาว ขอใหศาลมคาพพากษาเพกถอนแผนแมบท

การบรหารจดการทรพยากรนา และใหผถกฟองคดทงสรวมกนจดใหมกระบวนการรบฟงความ

คดเหนของประชาชนอยางทวถง และปฏบตหรอดาเนนการตามรฐธรรมนญและกฎหมายท

เกยวของดงกลาว ซงเขาลกษณะเปนคดพพาทเกยวกบการทเจาหนาทของรฐกระทาการโดยไม

ชอบดวยกฎหมายและละเลยตอหนาทตามท กฎหมายกาหนดใหตองปฏบต ทอยในอานาจ

พจารณาพพากษาของศาลปกครองตามมาตรา ๙ วรรคหนง (๑) และ (๒) แหงพระราชบญญต

จดตงศาลปกครองและวธพจารณาคดปกครอง พ.ศ. ๒๕๔๒ 0ผฟองคดท ๑ เปนนตบคคลทม

วตถประสงคเพอตดตามตรวจสอบ แหลงกาเนดมลพษทเปนตนเหตของปญหาโลกรอน และเหต

ภาวะมลพษตาง ๆ ทกอความเสยหายตอบคคล สตว พช ทรพยสน ทรพยากรธรรมชาตและ

สงแวดลอม และสงเสรมสทธและหนาทของประชาชนตามรฐธรรมนญในการจดการดานการ

๔๓

คมครองสงแวดลอมและอนรกษทรพยากรธรรมชาตใหใชประโยชนไดอยางสมดล ยงยน และ

เกดความมนคงทางนเวศ และไดจดทะเบยนเปนองคกรเอกชนดานการคมครองสงแวดลอมและ

อนรกษทรพยากรธรรมชาตตามมาตรา ๗ แหงพระราชบญญตสงเสรมและรกษาคณภาพ

สงแวดลอมแหงชาต พ.ศ. ๒๕๓๕ เมอการฟองคดนมเหตแหงการฟองคดเกยวกบการ

ดาเนนการของผถกฟองคดทงสทเปนการกระทบตอสทธของประชาชนตามรฐธรรมนญในการ

จดการดานการคมครองสงแวดลอมและอนรกษทรพยากรธรรมชาตซงอยในวตถประสงคหลก

ของผฟองคดท ๑ ถอไดวา ผฟองคดท ๑ เปนผทไดรบความเดอดรอนหรอเสยหาย หรออาจจะ

เดอดรอนหรอเสยหายโดยไมอาจหลกเลยงไดอนเนองจากการกระทาหรอการงดเวนการกระทา

ของผถกฟองคดทงส และการแกไขหรอบรรเทาความเดอดรอนหรอเสยหายดงกลาวไดแก

การเพกถอนแผนแมบทการบรหารจดการทรพยากรนา และการใหผถกฟองคดทงสดาเนนการ

ตามบทบญญตของรฐธรรมนญและกฎหมายทเกยวของ เปนกรณทตองมคาบงคบของศาล

ตามมาตรา ๗๒ วรรคหนง (๑) และ (๒) แหงพระราชบญญตจดตงศาลปกครองและวธพจารณา

คดปกครอง พ.ศ. ๒๕๔๒ ผฟองคดท ๑ จงมสทธฟองคดตอศาลตามมาตรา ๔๒ วรรคหนง

แหงพระราชบญญตดงกลาว และการจดทาแผนแมบทการบรหารจดการทรพยากรนา รวมทง

การดาเนนการตอมาตามแผนแมบทดงกลาว ไมมกฎหมายกาหนดขนตอนหรอวธการสาหรบ

การแกไขความเดอดรอนหรอเสยหายไวโดยเฉพาะ ผฟองคดท ๑ จงมสทธฟองคดนโดยไมตอง

ดาเนนการตามทบญญตไวในวรรคสองของบทบญญตดงกลาวแตอยางใด

0สาหรบในสวนของผฟองคดท ๒ ถงท ๔๕ นน แมวาผฟองคดดงกลาวจะได

อางแตเพยงวา เปนประชาชนชาวไทยทมหนาทเสยภาษใหกบชาต มสทธหรอหนาทตามท

รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทยบญญตหรอใหการคมครองไว 0 โดยไมไดกลาวอางและให

เหตผลหรอปรากฏขอเทจจรงทแสดงใหเหนวา ผฟองคดดงกลาวไดรบความเดอดรอนหรอ

เสยหายหรออาจจะเดอดรอนหรอเสยหายโดยไมอาจหลกเลยงไดอนเนองจากการกระทาหรอ

การงดเวนการกระทาของผถกฟองคดทงสอยางไร ซงโดยหลกแลวกรณดงกลาวยงไมอาจถอได

วาผฟองคดท ๒ ถงท ๔๕ เปนผทไดรบความเดอดรอนหรอเสยหาย หรออาจจะเดอดรอนหรอ

เสยหายโดยมอาจหลกเลยงไดอนเนองจากการกระทาหรอการงดเวนการกระทาของหนวยงาน

ทางปกครองหรอเจาหนาทของรฐทจะมสทธฟองคดตอศาลปกครองไดตามมาตรา ๔๒ วรรคหนง

๔๔

แหงพระราชบญญตจดตงศาลปกครองและวธพจารณาคดปกครอง พ.ศ. ๒๕๔๒ กตาม

แตเมอพจารณาบทบญญตมาตรา ๕๗ ของรฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย ทบญญตรองรบ

สทธในขอมลขาวสารและการรองเรยนของประชาชนชาวไทยไว แลวเหนวา ประชาชนชาวไทยทกคน

ซงรวมทงผฟองคดท ๒ ถงท ๔๕ เปนผทรงสทธดงกลาว ทงน เนองจากผฟองคดท ๒ ถงท ๔๕

มไดโตแยงในเรองของกระบวนการในการคดเลอกผทจะเขามาดาเนนโครงการตามแผนแมบท

อนเปนคดพพาทเกยวกบสญญาทางปกครอง แตเปนการโตแยงในเรองสทธในขอมลขาวสาร

และการรองเรยนทเกยวกบคณภาพสงแวดลอม สขภาพอนามย และคณภาพชวต อนเปน

คดพพาทเกยวกบสงแวดลอม เมอเปนเชนน การพจารณาถงความเปนผเสยหายทจะ

มสทธฟองคดตอศาลปกครองจงตองตความอยางกวาง เมอผฟองคดดงกลาวไดยนฟองคดตอ

ศาลโดยอางวาผถกฟองคดทงสไมปฏบตใหเปนไปตามบทบญญตดงกลาวอนเปนการกระทาท

กระทบตอสทธในขอมลขาวสารและการรองเรยนของผฟองคดท ๒ ถงท ๔๕ ยอมถอไดวา

ผฟองคดดงกลาวเปนผทไดรบความเดอดรอนเสยหายทมสทธฟองคดตอศาลปกครองได

ตามมาตรา ๔๒ แหงพระราชบญญตจดตงศาลปกครองและวธพจารณาคดปกครอง

พ.ศ. ๒๕๔๒ เชนกน

0 ประเดนทสอง การจดทาแผนแมบทการบรหารจดการทรพยากรนาของผถกฟองคดท ๒

เปนการกระทาทไมชอบดวยกฎหมาย0หรอเปนการละเลยตอหนาทตามทกฎหมายกาหนดใหตอง

ปฏบตหรอไม อยางไร

0 พเคราะหแลวเหนวา 0การจดทาแผนแมบทการบรหารจดการทรพยากรนา มทมา

จากการทประเทศไทยไดประสบเหตอทกภยอยางรายแรงเมอ พ.ศ. ๒๕๕๔ ซงในระยะแรก

รฐบาลไดแตงตงคณะกรรมการยทธศาสตรเพอการฟนฟและสรางอนาคตประเทศไทย (กยอ.)

ขน และได มการจดทาแผนยทธศาสตรเพอการฟนฟและสรางอนาคตประเทศไทย และตอมา

ผถกฟองคดท ๑ ไดออกระเบยบสานกนายกรฐมนตร วาดวยยทธศาสตรเพอวางระบบ

การบรหารจดการทรพยากรนา พ.ศ. ๒๕๕๔ เพอจดตงผถกฟองคดท ๒ ขน โดยกาหนดให

ผถกฟองคดท ๒ มอานาจหนาทจดทาแผนแมบทและยทธศาสตรการบรหารจดการนาอยางเปนระบบ

รวมทง จดทาขอเสนอแนะเชงนโยบายในการแกไขปญหาและวางระบบบรหารจดการทรพยากรนา

ของประเทศ และกาหนดกรอบการลงทนดานการบรหารทรพยากรนาของประเทศ ซงตอมา

๔๕

ผถกฟองคดท ๒ ไดจดทาแผนแมบทการบรหารจดการทรพยากรนาเสนอตอคณะรฐมนตร

และคณะรฐมนตรไดมมตเหนชอบแผนแมบทดงกลาวทมสาระสาคญเปนการ กาหนดแผน

การบรหารจดการทรพยากรนาทงประเทศ โดยดาเนนการในระดบลมนาและครอบคลมทกลมนา

ในประเทศตงแตพนทตนนา กลางนา ปลายนา โดยการมสวนรวมของผเกยวของทกภาคสวน

ประกอบดวย ๘ แผนงาน คอ (๑) แผนงานฟนฟและอนรกษปาและระบบนเวศเพอฟนฟพนท

ปาตนนา กลางนา และปลายนา (๒) แผนงานบรหารจดการเขอนเกบนาหลก และการจดทา

แผนบรหารจดการทรพยากรนาของประเทศประจาป (๓) แผนงานฟนฟและปรบปรง

ประสทธภาพสงกอสรางเดมหรอตามแผนทวางไว เพอปองกนและบรรเทาปญหาอทกภย

(๔) แผนงานพฒนาคลงขอมล ระบบพยากรณและเตอนภย และระบบเตอนภย (๕) แผนงาน

เผชญเหตเฉพาะพนท เพอฟนฟและพฒนาพนทสาคญใหมความสามารถในการปองกน

บรรเทาปญหาอทกภย รวมทงใหมความสามารถในการเตรยมพรอมและรองรบผลกระทบท

เกดขนจากอทกภย (๖) แผนงานการกาหนดพนทรบนานอง และมาตรการชวยเหลอผทไดรบ

ผลกระทบจากการใชพนทเพอการรบนา (๗) แผนงานปรบปรงองคกรเพอบรหารจดการนา

และ (๘) แผนงานสรางความเขาใจ การยอมรบ และการมสวนรวมในการบรหารจดการอทกภย

ขนาดใหญของทกภาคสวน ซงผฟองคดทง ๔๕ รายเหนวา แผนแมบทการบรหารจดการ

ทรพยากรนาดงกลาวไมชอบดวยกฎหมาย เนองจากในการจดทาแผนดงกลาวรฐไมไดจดใหม

กระบวนการรบฟงความคดเหนของประชาชนอยางทวถงกอนการดาเนนการ อนขดตอมาตรา ๕๗

ของรฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย โดยมไดกลาวอางหรอปรากฏขอเทจจรงในสานวนคดวา

มเหตแหงความไมชอบดวยกฎหมายในประการอนใด กรณจง มประเดนทจะตองพจารณาแต

เพยงวา แผนแมบทการบรหารจดการทรพยากรนาเปนกรณทตองตามมาตรา ๕๗ วรรคสอง

ของรฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย ทรฐจะตองจดใหมกระบวนการรบฟงความคดเหนของ

ประชาชนโดยทวถงกอนดาเนนการหรอไม อยางไร

ศาลเหนวา มาตรา ๕๗ ของรฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย เปนบทบญญตท

รองรบสทธในขอมลขาวสารและการรองเรยนของประชาชน และสทธของประชาชนในการแสดง

ความคดเหนอยางทวถงเกยวกบการทรฐจะจดใหมการดาเนนการตาง ๆ ซงอาจมผลกระทบตอ

สวนไดเสยสาคญของประชาชน โดยวรรคหนง บญญตใหบคคลมสทธไดรบขอมล คาชแจง และ

๔๖

เหตผลจากหนวยราชการ หนวยงานของรฐ รฐวสาหกจ หรอราชการสวนทองถน กอนการ

อนญาตหรอการดาเนนโครงการหรอกจกรรมใดทอาจมผลกระทบตอคณภาพสงแวดลอม

สขภาพอนามย คณภาพชวต หรอสวนไดเสยสาคญอนใดทเกยวกบตนหรอชมชนทองถน และม

สทธแสดงความคดเหนของตนตอหนวยงานทเกยวของเพอนาไปประกอบการพจารณาในเรอง

ดงกลาว เมอบทบญญตดงกลาวเปนการรบรองสทธของประชาชนไวเชนน ดงนน นอกจากเปน

หนาทรฐจะตองไมกระทาการใด ๆ ทเปนการขดขวางการใชสทธดงกลาวแลว ยงพงสงเสรมให

ประชาชนไดรบรขอมลขาวสารตางๆ ของแผนงานหรอโครงการทมลกษณะตามมาตรา ๕๗ วรรคสอง

เพอประโยชนของการมสวนรวมในการตดสนใจอกดวย ทงน เพอใหสอดคลองกบแนวนโยบาย

ดานทดน ทรพยากรธรรมชาต และสงแวดลอม ตามมาตรา ๘๕ ในสวนท ๘ ของหมวด ๕

แนวนโยบายพนฐานแหงรฐ ซงแยกออกมาเนนเปนการเฉพาะ นอกเหนอจากแนวนโยบายดาน

การมสวนรวมของประชาชนตามมาตรา ๘๗ ในสวนท ๑๐ ของหมวด ๕ ของรฐธรรมนญแหง

ราชอาณาจกรไทยอกดวย

สาหรบบทบญญตในมาตรา ๕๗ วรรคสอง ทบญญตวา การวางแผนพฒนาสงคม

เศรษฐกจ การเมอง และวฒนธรรม การเวนคนอสงหารมทรพย การวางผงเมอง การกาหนด

เขตการใชประโยชนในทดน และการออกกฎทอาจมผลกระทบตอสวนไดเสยสาคญของ

ประชาชน ใหรฐจดใหมกระบวนการรบฟงความคดเหนของประชาชนอยางทวถง

กอนดาเนนการ นน บทบญญตในสวนนเปนการกาหนดหนาทของรฐหรอขนตอนทสาคญของ

การวางแผนพฒนาสงคม เศรษฐกจ การเมอง และวฒนธรรม การเวนคนอสงหารมทรพย

การวางผงเมอง การกาหนดเขตการใชประโยชนในทดน และการออกกฎทอาจมผลกระทบตอ

สวนไดเสยสาคญของประชาชน ดวยการบงคบใหรฐตองจดใหมกระบวนการรบฟงความคดเหน

ของประชาชนอยางทวถงกอนดาเนนการดงกลาว ซงหลกการดงกลาวไดเรมมมาตงแต

รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๔๐ โดยมเจตนารมณทจะรบรองสทธของ

ประชาชนใหมโอกาสในการแสดงความคดเหนอยางทวถงและใชสทธไดโดยถกตองกบความเปนจรง

เกยวกบการทรฐจะจดใหมการดาเนนการตาง ๆ ซงอาจมผลกระทบตอสวนไดเสยสาคญของ

ประชาชน อนเปนการสงเสรมใหมความเปนรฐบาลโดยประชาชนมากยงขน และเพอท

ประชาชนจะไดปกปกรกษาประโยชนของตนไดอกประการหนงดวย แตเนองจากในขณะทม

๔๗

การยกรางรฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย ผรางยอมไมอาจคาดหมายไดถงการดาเนนการตาง ๆ

ทรฐจะจดใหมขนในอนาคต ในการตความบทบญญตมาตรา ๕๗ วรรคสอง ทเกยวกบ

“การวางแผนพฒนาสงคม เศรษฐกจ การเมอง และวฒนธรรม การเวนคนอสงหารมทรพย

การวางผงเมอง การกาหนดเขตการใชประโยชนในทดน และการออกกฎทอาจมผลกระทบตอ

สวนไดเสยสาคญของประชาชน” นน จงจาเปนตองพจารณาในความหมายอยางกวางเพอให

บรรลเจตนารมณดงกลาวขางตนยงกวาถอยคาตามลายลกษณอกษร อยางไรกตาม ในกรณน

ยอมมความหมายวา การรบฟงความคดเหนของประชาชนอยางทวถงกอนการดาเนนการ

ตามความในวรรคน ยอมหมายความถงเฉพาะกรณทอาจมผลกระทบตอสวนไดเสยสาคญของ

ประชาชนเทานน ดงนน เมอพจารณาจากรายละเอยดในแผนแมบทการบรหารจดการ

ทรพยากรนา ปรากฏขอเทจจรงวาไดมการระบรายละเอยดของแผนการดาเนนการทอาจม

ผลกระทบตอสวนไดเสยสาคญของประชาชนในวงกวางในหลายพนท เชน มการระบไว

ในหวขอ ๓.๔.๖ แผนงานกาหนดพนทรบนานอง และมาตรการชวยเหลอผทไดรบผลกระทบ

จากการใชพนทเพอการรบนา ทมแนวทางการดาเนนงานดวยการกาหนดพนทรบนานอง

ในเขตเจาพระยาตอนบนและเจาพระยาตอนลาง ตงแตเขอนหลกในพนทภาคเหนอ ตลอดจน

สองฝ งของลมนาเจาพระยาใหเปนพนทรบนานอง ดงนเปนตน และการใชอานาจทางปกครอง

ในการดาเนนการตามแผนแมบทดงกลาว กเหนไดชดเจนวา มลกษณะจะเปนการเปลยนแปลงผงเมอง

และกาหนดเขตการใชประโยชนทดน จงมลกษณะเปน “การวางผงเมอง” และ “การกาหนดเขต

การใชประโยชนในทดน” ตามตวอยางทกาหนดไวในมาตรา ๕๗ วรรคสอง ของรฐธรรมนญ

แหงราชอาณาจกรไทย โดยตรง ดงนน เมอรฐโดยผถกฟองคดท ๑ ซงเปนผบรหารสงสดของประเทศ

และผถกฟองคดท ๒ ไดใชอานาจในการจดทาแผนแมบทการบรหารจดการทรพยากรนา

อนมลกษณะเปนการวางผงเมอง และการกาหนดเขตการใชประโยชนในทดน จงยอมถกกากบ

โดยหนาทตามรฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทยทตองจดใหมกระบวนการรบฟง ความคดเหน

ของประชาชนอยางทวถงกอนดาเนนการดงกลาว แตในคดนยงไมปรากฏขอเทจจรงวาผถกฟองคดท ๑

และท ๒ ไดดาเนนการหรอมแผนทจะจดใหมกระบวนการรบฟงความคดเหนของประชาชน

อยางทวถงกอนการดาเนนการแผนแมบทการบรหารจดการทรพยากรนาแตอยางใด

๔๘

เมอขอเทจจรงในคดนรบฟงไดวา แผนการบรหารจดการทรพยากรนา ของ

ผถกฟองคดท ๒ เปนเพยงกรอบแผนงานกวาง ๆ ซงประกอบดวย ๘ แผนงานทสาคญ

แผนแมบทการบรหารจดการทรพยากรนา จงไมไดเปนการกระทาทรฐใชอานาจทางปกครอง

ทจะกอใหเกดความเดอดรอนหรอเสยหายแกบคคลใดโดยตวของแผนแมบทเอง และ

ยงไมปรากฏขอเทจจรงวาผถกฟองคดท ๑ และท ๒ ไดจดใหมกระบวนการรบฟงความคดเหน

ของประชาชนอยางทวถงกอนการจดทาแผนแมบทดงกลาวแตอยางใด และผถกฟองคดท ๑ ท ๓

และท ๔ ไดนาไปกาหนดเปนโครงการเสนอกรอบแนวคด ( Conceptual plan) และนามาซง

การจดทาหรอกาหนดขอบเขตงาน (TOR) ของ ๑๐ แผนงาน/โครงการ (Module) และนาไปเปดประมล

ซงขณะทย นฟองรวมถงระหวางศาลมคาพพากษาในคดนยงอยในขนตอนของการคดเลอก

ผทจะมาเปนคสญญา อนถอไดวาการดาเนนการตอมาตามแผนแมบทการบรหารจดการ

ทรพยากรนายงไมสนสด และอยในวสยทผถกฟองคดทงสจะจดใหมกระบวนการรบฟง

ความคดเหนของประชาชนไดอยางทวถง ศาลจงเหนวา การทผถกฟองคดท ๑ และท ๒

ยงมไดจดใหมกระบวนการรบฟงความคดเหนของประชาชนอยางทวถง เปนการละเลยตอ

หนาทตามทรฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทยกาหนดใหตองปฏบต ทศาลมอานาจออกคาบงคบ

ใหผถกฟองคดดงกลาวปฏบตหนาทไดตามมาตรา ๗๒ วรรคหนง (๒) แหงพระราชบญญต

จดตงศาลปกครองและวธพจารณาคดปกครอง พ.ศ. ๒๕๔๒

ประเดนทสาม ผถกฟองคดทงสละเลยตอหนาทตามทกฎหมายกาหนดให

ตองปฏบตในการดาเนนการตาง ๆ ตอมาตามแผนแมบทการบรหารจดการทรพยากรนา

หรอไม อยางไร

พเคราะหแลวเหนวา โดยทในการฟองคดน นอกจากผฟองคดทง ๔๕ ราย จะอางวา

แผนแมบทการบรหารจดการทรพยากรนาไมชอบดวยกฎหมายและขอใหศาลพพากษาเพกถอน

แผนแมบทดงกลาวแลว ผฟองคดทง ๔๕ ราย ยงอางดวยวา ในการดาเนนการตอมาตาม

แผนแมบทดงกลาว ผถกฟองคดทงสละเลยตอหนาทตามทกฎหมายตาง ๆ (อนไดแก รฐธรรมนญ

แหงราชอาณาจกรไทย พระราชบญญตสงเสรมและรกษาคณภาพสงแวดลอมแหงชาต พ.ศ. ๒๕๓๕

และพระราชบญญตสขภาพแหงชาต พ.ศ. ๒๕๕๐) กาหนดใหตองปฏบต โดยมคาขอใหศาล

กาหนดคาบงคบใหผถกฟองคดทงสจดใหมกระบวนการรบฟงความคดเหนของประชาชน

๔๙

ผมสวนไดเสยทวประเทศอยางทวถงกอนดาเนนการ โดยการจดทาประชามตตามมาตรา ๑๖๕

ของรฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย ตามพระราชบญญตประกอบรฐธรรมนญ วาดวย

การออกเสยงประชามต พ.ศ. ๒๕๕๒ โดยงบประมาณของผถกฟองคด และดาเนนการ

ดงตอไปน กอนการดาเนนโครงการเกยวกบแผนงานตาง ๆ ทเกยวกบการบรหารจดการ

ทรพยากรนาและ อทกภย (๑) ปฏบตหรอดาเนนการตามรฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย

มาตรา ๕๗ มาตรา ๕๘ มาตรา ๖๗ ประกอบมาตรา ๘๕ และมาตรา ๘๗ (๒) ปฏบตหรอ

ดาเนนการตามพระราชบญญต สงเสรมและรกษาคณภาพสงแวดลอมแหงชาต พ.ศ. ๒๕๓๕

มาตรา ๓๗ มาตรา ๓๘ มาตรา ๖๐ และมาตรา ๖๓ (๓) ปฏบตหรอดาเนนการตามพระราชบญญต

สขภาพแหงชาต พ.ศ. ๒๕๕๐ มาตรา ๕ ประกอบมาตรา ๑๑ ซงเหนควรแยกพจารณาเปน ๖ กรณ

ดงตอไปน

0 กรณทหนง การออกเสยงประชามตตามมาตรา ๑๖๕ ของรฐธรรมนญ

แหงราชอาณาจกรไทย และพระราชบญญตประกอบรฐธรรมนญ วาดวยการออกเสยงประชามต

พ.ศ. ๒๕๕๒

0 มาตรา ๑๖๕ วรรคหนง ของรฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย บญญตวา

ประชาชนผมสทธเลอกตงยอมมสทธออกเสยงประชามต และวรรคสองบญญตวา การจดใหม

การออกเสยงประชามตใหกระทาไดในเหตดงตอไปน (๑) ในกรณทคณะรฐมนตรเหนวา

กจการในเรองใดอาจกระทบถงประโยชนไดเสยของประเทศชาตหรอประชาชน นายกรฐมนตร

โดยความเหนชอบของคณะรฐมนตรอาจปรกษาประธานสภาผแทนราษฎรและประธานวฒสภา

เพอประกาศในราชกจจานเบกษาใหมการออกเสยงประชามตได (๒) ในกรณทมกฎหมาย

บญญตใหมการออกเสยงประชามต จากบทบญญตดงกลาวจะเหนไดวา กรณทจะตองจดใหม

การออกเสยงประชามตมเพยง ๒ กรณ ตามทบญญตไวในบทบญญตดงกลาวเทานน ซง การ

จดทาแผนแมบทการบรหารจดการทรพยากรนาและการดาเนนการตาง ๆตอมาตามแผนแมบท

ดงกลาว คณะรฐมนตรไมไดเหนวาเปนกจการทอาจกระทบถงประโยชนไดเสยของประเทศชาต

หรอประชาชน และไมมกฎหมายใดบญญตใหการดาเนนการดงกลาวตองจดใหมการออกเสยง

ประชามต โดยพระราชบญญตประกอบรฐธรรมนญ วาดวยการออกเสยงประชามต พ.ศ. ๒๕๕๒

เปนเพยงบทบญญตของกฎหมายทบญญตถงรายละเอยดในการออกเสยงประชามตเทานน

๕๐

มไดบญญตถงกรณทจะตองจดใหมการออกเสยงประชามตเพมเตมไปจากมาตรา ๑๖๕ ของ

รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทยดงกลาว ดงนน ผถกฟองคดทงสจงไมไดละเลยตอหนาท

ตามทมาตรา ๑๖๕ ของรฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย กาหนดใหตองปฏบตแตอยางใด

0 กรณทสอง สทธในขอมลขาวสารและการรองเรยนตามมาตรา ๕๗ และมาตรา ๕๘

ของรฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย

เหนวา มาตรา ๕๗ วรรคแรก ทบญญตวา บคคลยอมมสทธไดรบขอมล คาชแจง

และเหตผลจากหนวยราชการ หนวยงานของรฐ รฐวสาหกจ หรอราชการสวนทองถน กอนการอนญาต

หรอการดาเนนโครงการหรอกจกรรมใดทอาจมผลกระทบตอคณภาพสงแวดลอม สขภาพ

อนามย คณภาพชวต หรอสวนไดเสยสาคญอนใดทเกยวกบตนหรอชมชน และมสทธ

แสดงความคดเหนของตนตอหนวยงานทเกยวของเพอนาไปประกอบการพจารณาในเรองดงกลาว

และมาตรา ๕๘ ทบญญตวา บคคลยอมมสทธมสวนรวมในกระบวนการพจารณาของเจาหนาทของรฐ

ในการปฏบตราชการทางปกครองอนมผลหรออาจมผลกระทบตอสทธและเสรภาพของตน

เปนบทบญญตทรองรบสทธในขอมลขาวสารและการรองเรยนของประชาชน โดยมไดกาหนดหนาท

ทรฐจะตองปฏบตไวเปนการเฉพาะ (ดงเชนทบญญตไวในวรรคสองของมาตรา ๕๗ วารฐตอง

จดใหมกระบวนการรบฟงความคดเหนของประชาชนอยางทวถง) ดงนน โดยผลของบทบญญตน

รฐจงตองไมกระทาการใด ๆ ทเปนการขดขวางการใชสทธของประชาชนตามทบญญตไว

ในบทบญญตดงกลาว ซงในคดน แมวาการดาเนนการตามแผนแมบทการบรหารจดการ

ทรพยากรนาทปจจบนไดมการดาเนนการจดทาขอกาหนดและขอบเขตของงาน ( TOR)

กาหนดรายละเอยดของการจดทาโครงการหรอกจกรรมตาง ๆ รวม ๑๐ Module โดยมโครงการ

ทงการกอสรางเขอนหรออางเกบนาใน Module A1 และ B1 และการพฒนาพนทรบนาหลากชวคราว

(แกมลง) ใน Module A3 และ B3 ซงไดมการระบพนทดาเนนการไวแลว (เชน Module A3

พนทดาเนนการครอบคลมพนทเกษตรชลประทานในพนทโครงการชลประทานเหนอนครสวรรค

อยางนอยประกอบดวย โครงการสงนาและบารงรกษาทาบว (จ.นครสวรรค) ดงเศรษฐ (จ.พจตร)

พลายชมพล (จ.พษณโลก) และพนทลมตาตามธรรมชาต เชน พนทลมตาบางระกา พนท

พจตร-ตะพานหน พนทชมแสง-เกาเลยว) นน หากมการดาเนนการตามโครงการดงกลาวจรง

ยอมตองใชพนทจานวนหนงในการกอสรางเขอนหรออางเกบนา รวมทงการพฒนาพนท

๕๑

รบนาหลากชวคราว ซงบางสวนเปนพนทปาไม บางสวนเปนทดนทประชาชนอยอาศยและใช

ประกอบอาชพ อนถอไดวา เปนโครงการหรอกจกรรมทอาจมผลกระทบตอคณภาพสงแวดลอม ฯลฯ

ตามนยมาตรา ๕๗ วรรคแรก และการดาเนนการดงกลาวถอไดวาเปนการพจารณาของ

เจาหนาทของรฐในการปฏบตราชการทางปกครอง (การใหบรการสาธารณะดานการบรหาร

จดการทรพยากรนา) ตามนยมาตรา ๕๘ แตเนองจากดงทกลาวแลวขางตนวาบทบญญตดงกลาว

มไดกาหนดหนาททรฐจะตองถอปฏบตไวเปนการเฉพาะ ทงไมปรากฏขอเทจจรงวา รฐหรอ

ผถกฟองคดทงสไดขดขวางการใชสทธตามบทบญญตดงกลาวของผฟองคดทง ๔๕ ราย ดงนน

จงไมมกรณทจะถอไดวาผถกฟองคดทงสละเลยตอหนาทตามทมาตรา ๕๗ วรรคแรก และ

มาตรา ๕๘ ของรฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย ไดบญญตไว

สาหรบในสวนของมาตรา ๕๗ วรรคสอง ทบญญตวา การวางแผนพฒนาสงคม

เศรษฐกจ การเมอง และวฒนธรรม การเวนคนอสงหารมทรพย การวางผงเมอง การกาหนด

เขตการใชประโยชนในทดน และการออกกฎทอาจมผลกระทบตอสวนไดเสยสาคญของ

ประชาชน ใหรฐจดใหมกระบวนการรบฟงความคดเหนของประชาชนอยางทวถง

กอนดาเนนการ นน เมอศาลไดวนจฉยในประเดนทสองแลววา ในการจดทาแผนแมบทดงกลาว

ผถกฟองคดทงสละเลยตอหนาทตามทรฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทยกาหนดใหตองปฏบต

ดงนน กรณจงตองถอวาผถกฟองคดทงสละเลยตอหนาทตามทมาตรา ๕๗ วรรคสอง

ของรฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย กาหนดไวดวย

กรณทสาม สทธชมชนตามมาตรา ๖๗ ของรฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย

มาตรา ๖๗ ของรฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย บญญตวา สทธของบคคล

ทจะมสวนรวมกบรฐและชมชนในการอนรกษ บารงรกษา และการใชประโยชนจาก

ทรพยากรธรรมชาตและความหลากหลายทางชวภาพ และในการคมครอง สงเสรม และรกษา

คณภาพสงแวดลอม เพอใหดารงชพอยไดอยางปกตและตอเนองในสงแวดลอมทจะไมกอใหเกด

อนตรายตอสขภาพอนามย สวสดภาพ หรอคณภาพชวตของตน ยอมไดรบการคมครอง

ตามความเหมาะสม

การดาเนนโครงการหรอกจกรรมทอาจกอใหเกดผลกระทบตอชมชนอยางรนแรง

ทงทางดานคณภาพสงแวดลอม ทรพยากรธรรมชาต และสขภาพ จะกระทามได เวนแตจะได

๕๒

ศกษาและประเมนผลกระทบตอคณภาพสงแวดลอมของประชาชนในชมชน และจดใหม

กระบวนการรบฟงความคดเหนของประชาชนและผมสวนไดเสยกอน รวมทงไดใหองคกรอสระ

ซงประกอบดวยผแทนองคการเอกชนดานสงแวดลอมและสขภาพ และผแทนสถาบนอดมศกษา

ทจดการการศกษาดานสงแวดลอมหรอทรพยากรธรรมชาตหรอดานสขภาพ ใหความเหน

ประกอบกอนมการดาเนนการดงกลาว

สทธของชมชนทจะฟองหนวยราชการ หนวยงานของรฐ รฐวสาหกจ ราชการ

สวนทองถน หรอองคกรอนของรฐทเปนนตบคคล เพอใหปฏบตหนาทตามบทบญญตน

ยอมไดรบความคมครอง

ในสวนของบทบญญตวรรคแรกและวรรคสามซงเปนการบญญตถงสทธของ

บคคลในการมสวนรวมกบรฐในการอนรกษและสงเสรมคณภาพสงแวดลอม รวมทงสทธ

ในการฟองคดตอศาลเพอบงคบใหหนวยงานของรฐปฏบตหนาทตามบทบญญตดงกลาวนน

บทบญญตดงกลาวมไดกาหนดหนาทของรฐใหตองปฏบตไวเปนการเฉพาะ รฐจงมหนาทเพยง

ไมกระทาการใด ๆ ทเปนการขดขวางการใชสทธดงกลาวเทานน ซงในคดนกไมปรากฏวา

ผถกฟองคดทงสไดกระทาการอยางหนงอยางใดทเปนการขดขวางการใชสทธดงกลาว

สาหรบในสวนของบทบญญตในวรรคสอง เมอพจารณารายละเอยดของ

การดาเนนการตามขอกาหนดและขอบเขตงาน ( TOR) ตามโครงการเพอออกแบบและกอสราง

ระบบการบรหารจดการทรพยากรนาอยางยงยนและระบบแกไขปญหาอทกภยของประเทศไทย

Module A1 การสรางอางเกบนาอยางเหมาะสมและยงยนในพนทลมนาปง ยม นาน สะแกกรง

และปาสก Module A2 การจดทาผงการใชทดน/การใชประโยชนทดนในพนทลมนา รวมทง

การจดทาพนทปดลอมพนทชมชนและเศรษฐกจหลก สาหรบลมนาเจาพระยา Module A3

การปรบปรงพนทเกษตรชลประทานในพนทโครงการชลประทานเหนอจงหวดนครสวรรค

เพอเกบกกนาหลากชวคราว Module A4 การปรบปรงสภาพลานาสายหลกและการปองกนการ

กดเซาะตลงรมแมนา ในพนทแมนายม นาน เจาพระยา Module A5 การจดทาทางผนนา

(Flood diversion channel) ขนาดประมาณ ๑,๕๐๐ ลบ.ม./วนาท รวมทงการกอสรางถนน

เพอรองรบการคมนาคม Module B1 การสรางอางเกบนาอยางเหมาะสมและยงยนในพนทลมนา

๑๗ ลมนา Module B2 การจดทาผงการใชทดน/การใชประโยชนทดนในพนทลมนา รวมทง

๕๓

การจดทาพนทปดลอมพนทชมชนและพนทเศรษฐกจหลก ในพนทลมนา ๑๗ ลมนา Module B3

การปรบปรงสภาพลานาสายหลกและการปองกนการกดเซาะตลงรมแมนา ในพนทลมนา ๑๗ ลมนา

แลวจะเหนไดวา หากมการดาเนนการตามโครงการดงกลาวจรงยอมตองมการใชพนทจานวนหนง

ในการกอสราง ซงบางสวนเปนพนทปาไม บางสวนเปนทดนทประชาชนอยอาศยและใช

ประกอบอาชพ ทาใหเขาลกษณะเปนโครงการหรอกจกรรมท อาจกอใหเกดผลกระทบตอชมชน

อยางรนแรงทงดานคณภาพสงแวดลอมและทรพยากรธรรมชาต ซงจะตองมการศกษาและ

ประเมนผลกระทบตอคณภาพสงแวดลอมของประชาชนในชมชน และจดให มกระบวนการรบฟง

ความคดเหนของประชาชนและผมสวนไดเสยกอน รวมทงไดใหองคกรอสระซงประกอบดวยผแทน

องคการเอกชนดานสงแวดลอมและสขภาพ และผแทนสถาบนอดมศกษาทจดการการศกษา

ดานสงแวดลอมหรอทรพยากรธรรมชาตหรอดานสขภาพ ใหความเหนประกอบกอนมการ

ดาเนนการดงกลาว แมวาเมอพจารณาขอกาหนดดงกลาวในสวนทเกยวกบรปแบบของ

โครงการตามทกาหนดไวในหวขอ ๖ และขอบเขตงานหลกตามทกาหนดไวในหวขอ ๔ ของแต

ละ Module แลวจะเหนไดวา โครงการหรอกจกรรมดงกลาวมงานหลกทสาคญทจะตองกระทา

เปนลาดบแรกคอ การศกษาในดานตาง ๆ ทงดานความเหมาะสม การวเคราะหผลกระทบตอ

คณภาพสงแวดลอม-สงคม/สขภาพ และการวเคราะหความคมคาดานเศรษฐศาสตรและการเงน

โดยการออกแบบและการกอสราง ในพนทตามทกาหนดไวในแตละ Module จะตองขนอยกบ

ผลการศกษาดงกลาว ซงหมายความวา กอนทจะมการออกแบบและกอสรางจะตองมการศกษา

ในดานตาง ๆ ซงรวมถงจดทารายงานการวเคราะหผลกระทบตอคณภาพสงแวดลอมฯ อยแลว

และหากผลการศกษาในดานตาง ๆ ปรากฏวาไมมความเหมาะสมทจะกอสราง กยอมไมมการ

ดาเนนการกอสรางเกดขนและรฐไมจาตองจาย คาจางในสวนของงานดงกลาว แมจะไดมการทา

สญญาจางซงมขอกาหนดของสญญาใหผรบจางทาการออกแบบและกอสรางไปแลวกตาม อกทง

ตามหวขอ ๔.๕ และ ๔.๖ ของแตละ Module กไดกาหนดขอบเขตงานหลกไวอกประการหนงวา

จะตองดาเนนการรบฟงความคดเหนและการมสวนรวมของประชาชนตามทกฎหมายกาหนด

โดยเปดโอกาสใหผมสวนไดเสยมสวนรวมในแตละขนตอน และปรบแผนการแกไขและบรรเทา

ผลกระทบดานตาง ๆ ตามรายงานมาตรการแกไขและบรรเทาผลกระทบตอคณภาพ

สงแวดลอม-สงคม/สขภาพ ซงแสดงใหเหนวา กอนทจะมการออกแบบและกอสรางในพนทใดจรง

๕๔

จะตองมการศกษาและประเมนผลกระทบตอคณภาพสงแวดลอมและสขภาพของประชาชนในชมชน

และจดใหมกระบวนการรบฟงความคดเหนของประชาชนและผมสวนไดเสยกอน อนเปนการ

แสดงเจตนาของผถกฟองคดทงสทจะดาเนนการตามบทบญญตดงกลาว

อยางไรกด การทขอกาหนดและขอบเขตงาน (TOR) ดงกลาว กาหนดใหเปนหนาท

ของผรบจางในการศกษาในดานตาง ๆ และจดใหมการรบฟง ความคดเหนของประชาชน นน

นอกจากการดาเนนการดงกลาวของผรบจางอาจเบยงเบนหรอไมตรงกบความเปนจรง เนองจาก

ผรบจางดงกลาวเปนผทไดทาสญญารบจางออกแบบและกอสรางกบรฐไปแลว และเปนปกตวสย

ในทางธรกจของผประกอบการทงหลายทยอมคานงถงผลกาไรสงสดจากการประกอบการเปนสาคญ

จงยอมประสงคและอาจพยายามใหผลการศกษาดงกลาวออกมาในลกษณะทใหมการกอสรางตาง ๆ

ซงกรณดงกลาวนอกจากจะทาใหเปนทไมม นใจในความถกตองและความนาเชอถอของ

ผลการดาเนนการแลว ยงเปนการดาเนนการทไมสอดคลองกบเจตนารมณของกฎหมายในการ

กาหนดใหมการศกษาและประเมนผลกระทบตอคณภาพสงแวดลอมและสขภาพของประชาชน

และการจดใหมกระบวนการรบฟงความคดเหนของประชาชนและผมสวนไดเสยตามทบญญตไว

ในมาตรา ๖๗ วรรคสอง ของรฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย อกดวย โดยเฉพาะอยางยง

เมอพจารณาประกอบกบระเบยบสานกนายกรฐมนตร วาดวยการรบฟงความคดเหนของ

ประชาชน พ.ศ. ๒๕๔๘ ทกาหนดใหเปนหนาทของหนวยงานของรฐทเปนเจาของโครงการเปน

ผดาเนนการรบฟงความคดเหนตามระเบยบดงกลาว ทงน แมวาการทผถกฟองคดทงสตดสนใจ

ทจะนาวธการจางออกแบบและกอสรางพรอมประกนราคาไมเกนวงเงนสงสด ( Design-build

with Guaranteed Maximum Price) มาใชกบการดาเนนการตามโครงการทพพาทน จะเปน

เรองของการใชดลพนจของฝายบรหารทศาลไมอาจกาวลวงไดกตาม แตการทผถกฟองคดทงส

ไดกาหนดขอกาหนดและขอบเขตงานหรอ TOR ใหคสญญาเปนผดาเนนการจดใหม

กระบวนการรบฟงความคดเหนของประชาชน ทงทตามระเบยบสานกนายกรฐมนตรดงกลาว

กาหนดใหเปนหนาทของหนวยงานของรฐทเปนเจาของโครงการ และคสญญาทไดทาสญญาจาง

ใหทาการออกแบบและกอสรางไปแลว ยอมถอไดวาเปนผทมสวนไดเสยโดยตรงในการศกษา

และจดใหมกระบวนการรบฟงความคดเหนของประชาชนนน เปนกรณทถอไดวา ผถกฟองคดทงส

ซงเปนผทมอานาจหนาทในการดาเนนการตามโครงการดงกลาวละเลยตอหนาทตามท

๕๕

มาตรา ๖๗ วรรคสอง ของรฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย กาหนดใหตองปฏบต ดวยการให

คสญญาซงถอวาเปนผมสวนไดเสยเปนผทมหนาทในการศกษาและจดใหมกระบวนการรบฟง

ความคดเหนของประชาชนอนมผลทาใหการดาเนนการดงกลาวไมเปนไปตามเจตนารมณของ

กฎหมายตามบทบญญตดงกลาว และแมวาในขณะทย นคาฟองรวมถงระหวางทศาล

มคาพพากษาในคดนจะยงอยในขนตอนของการคดเลอกผทจะมาเปนคสญญา และยงไมมการ

ออกแบบและกอสรางจรง อนจะทาใหผถกฟองคดทงสตองจดใหมการศกษาและรบฟง

ความคดเหนของประชาชนเสยกอนตามบทบญญตดงกลาว แตเมอไดมขอกาหนดและขอบเขตงาน

(TOR) กาหนดไวชดแจงวา ใหคสญญาเปนผดาเนนการในเรองน จงเปนทเลงเหนไดวา เมอม

การทาสญญาขนแลวยอมเกดการกระทาทถอวาผถกฟองคดทงสละเลยตอหนาทตามทกฎหมาย

กาหนดใหตอง ปฏบตอยางแนแท แมจะปรากฏขอเทจจรงตามคาแถลงของผถกฟองคดทงสวา

ขณะนไดมการมอบหมายใหคณะอนกรรมการรางสญญาฯ ซงมผแทนจากสานกงานอยการสงสด

เปนประธาน รบประเดนดงกลาวไปพจารณาดาเนนการ โดยไดพจารณาเกยวกบการยกรางสญญา

เพอแยกงานเกยวกบการศกษาความเหมาะสมและจดทารายงานการวเคราะหผลกระทบตอ

สงแวดลอมตามกฎหมายออกจากงานออกแบบและงานกอสราง โดยกาหนดเวลาและการจาย

คาจางสาหรบงานตางๆ แยกกนโดยชดเจน ซงหากงานศกษา/วเคราะห ใชเวลาเกนกาหนด

หรอมปญหาอปสรรค หรอผลการศกษาปรากฏวาไมผานเกณฑเกยวกบผลกระทบตอคณภาพ

สงแวดลอมกอาจพจารณายตการดาเนนโครงการไดดวย แตกเปนเพยงคาชแจงซงยงไมม

ขอเทจจรงหรอพยานหลกฐานใดทยนยนถงความแนนอนวาจะมการดาเนนการตามคาแถลง

ดงกลาวจรง และ โดยทการดาเนนการตามโครงการทพพาทเปนกรณทถอไดวามผลกระทบตอ

ประชาชนในวงกวาง ประกอบกบรฐบาลเหนวาเปนกรณทมความจาเปนเรงดวน และมการ

กาหนดกรอบระยะเวลาดาเนนการไวแลว หากปลอยใหระยะเวลาลวงเลยไปยอมไมเปน

ประโยชนแกคกรณทงสองฝายและประชาชนทวไป จงเปนกรณทศาลจะมคาบงคบอยางใดอยางหนง

เพอใหผถกฟองคดทงสปฏบตหนาทตามทกฎหมายกาหนดใหตองปฏบตไดแลว

กรณทส บทบญญตทเปนนโยบายดานทดน ทรพยากรธรรมชาต และสงแวดลอม

ตามมาตรา ๘๕ และนโยบายดานการมสวนรวมของประชาชน ตามมาตรา ๘๗ ของรฐธรรมนญ

แหงราชอาณาจกรไทย ซงผฟองคดทง ๔๕ รายไดอางในคาฟองดวยนน บทบญญตทงสองมาตรา

๕๖

ดงกลาวเปนสวนหนงของหมวด ๕ แนวนโยบายพนฐานแหงรฐ ซงมาตรา ๗๕ วรรคแรก

ของรฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย บญญตวา บทบญญตในสวนนเปนเจตจานงใหรฐ

ดาเนนการตรากฎหมายและกาหนดนโยบายในการบรหารราชการแผนดน ดงนน บทบญญตตาง ๆ

ในหมวดนจงไมใชเปนกฎหมายทกาหนดสทธและหนาทของบคคลใด ๆ โดยตรง แตเปนเรองทรฐ

พงตองกระทาตามแนวทางทกาหนด โดยไมสามารถกระทาไปในแนวทางทตรงกนขามหรอ ตาง

ออกไป แตมไดเปนบทบญญตทกาหนดหนาทบงคบใหรฐจะตองปฏบต ดงนน แมผถกฟองคดทงส

จะยงมไดดาเนนการตามแนวนโยบายดงกลาว กยงไมอาจถอไดวา เปนการละเลยตอหนาท

ตามทกฎหมายกาหนดใหตองปฏบต

กรณทหา การ ดาเนนการตามพระราชบญญตสงเสรมและรกษาคณภาพ

สงแวดลอมแหงชาต พ.ศ. ๒๕๓๕ มาตรา ๓๗ มาตรา ๓๘ มาตรา ๖๐ และ มาตรา ๖๓ เหนวา

บทบญญตดงกลาวกาหนดอานาจหนาทของผวาราชการจงหวดในการดาเนนการใหเปนไปตาม

แผนจดการคณภาพสงแวดลอมตามมาตรา ๓๕ แหงพระราชบญญตฉบบเดยวกน ดวยการ

จดทาแผนปฏบตการเพอจดการคณภาพสงแวดลอมในระดบจงหวด (มาตรา ๓๗ และมาตรา ๓๘)

และกาหนดอานาจหนาทของเจาพนกงานทองถนในการจดทาแผนปฏบตการเพอลดขยะและ

มลพษ และอานาจหนาทของผวาราชการจงหวดในการเปนผกากบดแลการดาเนนการของ

เจาพนกงานทองถนและใชอานาจหนาทดงกลาวแทน (มาตรา ๖๐ และมาตรา ๖๓) ซงเปน

คนละเรองกนกบทผฟองคดยนฟองในคดน

กรณทหก การ ดาเนนการตามพระราชบญญตสขภาพแหงชาต พ.ศ. ๒๕๕๐

มาตรา ๕ ประกอบมาตรา ๑๑ โดยมาตรา ๕ บญญตวา บคคลมสทธในการดารงชวต

ในสงแวดลอมและสภาพแวดลอมทเออตอสขภาพ และมหนาทรวมกบหนวยงานของรฐในการ

ดาเนนการใหเกดสงแวดลอมและสภาพแวดลอมทเออตอสขภาพ สวนมาตรา ๑๑ บญญตวา

บคคลหรอคณะบคคลมสทธรองขอใหมการประเมนและมสทธรวมในกระบวนการประเมน

ผลกระทบดานสขภาพจากนโยบายสาธารณะ บคคลหรอคณะบคคลมสทธไดรบรขอมล

คาชแจง และเหตผลจากหนวยงานของรฐ กอนการอนญาตหรอดาเนนโครงการหรอกจกรรมใด

ทอาจมผลกระทบตอสขภาพของตนหรอของชมชน และแสดงความเหนของตนในเรองดงกลาว

บทบญญตทงสองมาตราดงกลาวมไดกาหนดหนาทใหรฐตองปฏบตไวเปนการเฉพาะ รฐจงม

๕๗

หนาทเพยงไมดาเนนการอยางใด ๆ ทเปนการขดขวางการใชสทธดงกลาว ซงในคดน

ไมปรากฏขอเทจจรงวาผถกฟองคดทงสกระทาการดงกลาวแตอยางใด

พพากษาใหผถกฟองคดทงสปฏบตหนาทตามทมาตรา ๕๗ วรรคสอง และมาตรา ๖๗

วรรคสอง ของรฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย กาหนดใหตองปฏบต ดวยการนาแผนแมบท

การบรหารจดการทรพยากรนาไปดาเนนการจดใหมกระบวนการรบฟงความคดเหนของ

ประชาชนอยางทวถง ตามเจตนารมณของสวนท ๑๐ สทธในขอมลขาวสารและการรองเรยน

และดาเนนการอยางหนงอยางใดใหมการศกษาและจดใหมกระบวนการรบฟงความคดเหนของ

ประชาชนและผมสวนไดเสย ตามเจตนารมณของสวนท ๑๒ สทธชมชน ซงอยในหมวด ๓

สทธเสรภาพของปวงชนชาวไทยของรฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย ทงน กอนทจะ

ดาเนนการจางออกแบบและกอสรางในแตละแผนงาน (Module) คาขออนนอกจากนใหยก

นายตรทศ นโครธางกร ตลาการเจาของสานวน

ตลาการศาลปกครองกลาง

นายธรรฐ อรามทวทอง

ตลาการหวหนาคณะศาลปกครองกลาง

นายสรตน พมพวง

ตลาการหวหนาคณะศาลปกครองกลาง

นายทศพร โตะบรนทร

ตลาการศาลปกครองกลาง

นายศรณย โพธรชตางกร

ตลาการศาลปกครองกลาง

๕๘

นายวนย รงรกสกล

ตลาการศาลปกครองกลาง

มความเหนแยง

ตลาการผแถลงคด :นางสาววาสนา มะลทอง

๕๙

ความเหนแยง คดหมายเลขดาท ๙๔๐ /๒๕๕๖

คดหมายเลขแดงท ๑๐๒๕/๒๕๕๖

ศาลปกครองกลาง

วนท ๒๗ เดอน มถนายน พทธศกราช ๒๕๕๖

ขาพเจานายตรทศ นโครธางกร ตลาการศาลเจาของสานวนในองคคณะท

พจารณาคดน และเปนเสยงขางนอยในองคคณะ มความเหนแยงดงน

ขาพเจาไมเหนดวยกบการทเสยงขางมากมความเหนวา แผนแมบทการบรหาร

จดการทรพยากรนามลกษณะเปนการวางผงเมอง และการกาหนดเขตการใชประโยชนในทดน

ตามนยมาตรา ๕๗ วรรคสอง ของรฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย แลวมความเหนตอมาวา

ผถกฟองคดท ๑ และท ๒ ละเลยตอหนาทตามทบทบญญตดงกลาวกาหนดใหตองปฏบต

โดยขาพเจาเหนวา แผนแมบทการบรหารจดการ ทรพยากร นามไดมลกษณะหนงลกษณะใด

ตามบทบญญตดงกลาว เนองจากสาระสาคญของแผนแมบทการบรหารจดการ ทรพยากร นา

เปนเพยงการกาหนดแผนการหรอโครงการทรฐบาลจะกระทาในอนาคตเพอแกไขปญหา

เกยวกบทรพยากรนา และการดาเนนการตามแผนการหรอโครงการดงกลาวกเปนเรองของ

การจดใหมสงสาธารณปโภคดานการบรหารจดการทรพยากรนาเทานน แผนแมบทดงกลาว

มไดมสวนหนงสวนใดทเปนเรองของการพฒนาเศรษฐกจ การเมอง และวฒนธรรม ไมใช

การเวนคนอสงหารมทรพย การวางผงเมอง และการกาหนดเขตการใชประโยชนในทดน และ

ไมมลกษณะเปนกฎ แมวาตามแผนดงกลาวจะไดมการระบหรอกลาวถงแผนงานการกาหนด

พนทรบนานอง ในหวขอ ๓.๔.๖ แตการระบดงกลาวกเปนเพยงการกาหนดแผนงานหนง

ทรฐบาลจะจดใหมขนเพอปองกนและแกไขปญหาอทกภยทจะเกดขนในอนาคตเทานน ซงมใช

และไมอาจถอไดวาเปนการวางผงเมองและการกาหนดเขตการใชประโยชนในทดนแตอยางใด

เพราะการวางผงเมองและการกาหนดเขตการใชประโยชนในทดนจะตองเปนไปตาม

หลกวชาการและกฎหมายวาดวยการผงเมองและการกาหนดเขตการใชประโยชนในทดน

๖๐

และทสาคญคอ ตองมสภาพบงคบ (เพราะหากไมมสภาพบงคบกยอมจะไมกอใหเกดผลกระทบ

ตอสทธ หนาทหรอเสรภาพของประชาชนอนจะตองจดใหมการรบฟงความคดเหน

กอนดาเนนการ) แตแผนงานการกาหนดพนทรบนานองรวมทงแผนงานอน ๆ ตามแผนแมบท

การบรหารจดการทรพยากรนามไดมสภาพบงคบในทานองเดยวกนกบจดทาผงเมองและ

การกาหนดเขตการใชประโยชนในทดนตามนยมาตรา ๕๗ วรรคสอง ของรฐธรรมนญ

แหงราชอาณาจกรไทย ดงนน ในการจดทาแผนแมบทการบรหารจดการนาดงกลาว

จงไมจาตองมการจดใหมกระบวนการรบฟงความคดเหนของประชาชนอยางทวถงเสยกอน

และขาพเจาไมเหนดวยกบการทเสยงขางมากเหนวา กรณดงกลาวไมถอวาเปนการกระทาทไมชอบ

ดวยกฎหมาย แตเปนการละเลยตอหนาทตามทกฎหมายกาหนดใหตองปฏบตของผถกฟองคดทงส

เพราะองคคณะไดวนจฉยวางหลกไวแลววา บทบญญตในวรรคสองของมาตรา ๕๗ ของ

รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย เปนการกาหนดหนาทของรฐหรอขนตอนทสาคญของ

การวางแผนพฒนาสงคม เศรษฐกจ การเมอง และวฒนธรรม การเวนคนอสงหารมทรพย

การวางผงเมอง การกาหนดเขตการใชประโยชนในทดน และการออกกฎทอาจมผลกระทบตอ

สวนไดเสยสาคญของประชาชน ดวยการบงคบใหรฐตองจดใหมกระบวนการรบฟงความคดเหน

ของประชาชนอยางทวถงกอนดาเนนการดงกลาว ดงนน หากเสยงขางมากเหนวาแผนแมบทดงกลาว

ตองตามมาตรา ๕๗ วรรคสอง ของรฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทยแลว การไมจดใหม

กระบวนการรบฟงความคดเหนของประชาชนกอนการดาเนนการจงเปนการกระทาทไมถกตอง

ตามขนตอนอนเปนสาระสาคญทกาหนดไวสาหรบการนน ซงเปนการกระทาทไมชอบ

ดวยกฎหมายตามมาตรา ๙ วรรคหนง (๑) และศาลตองเพกถอนการกระทาดงกลาวตาม

มาตรา ๗๒ วรรคหนง (๑) แหงพระราชบญญตจดตงศาลปกครองและวธพจารณาคดปกครอง

พ.ศ. ๒๕๔๒ อกทงการทเสยงขางมากมคาบงคบใหผถกฟองคดทงสรวมกนนาแผนแมบทดงกลาว

ไปดาเนนการจดใหมกระบวนการรบฟงความคดเหนยงเปนการดาเนนการทไมสอดคลองกบ

บทบญญตมาตรา ๕๗ ของรฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย เพราะเปนการบงคบใหจดใหม

กระบวนการรบฟงความคดเหนของประชาชนภายหลงจากทไดจดทาแผนแมบทการบรหาร

จดการทรพยากรนาเสรจสนไปแลว ในขณะทตามบทบญญตดงกลาวจะตองจดใหมกระบวนการ

รบฟงความคดเหนของประชาชนกอนดาเนนการ นอกจากน ขาพเจายงเหนวาการกาหนดคาบงคบ

๖๑

ใหผถกฟองคดทงสนาแผนแมบทการบรหารจดการทรพยากรนาไปจดใหมกระบวนการรบฟง

ความคดเหนของประชาชนอยางทวถงดวย ในขณะทไดมคาบงคบใหผถกฟองคดทงส

ดาเนนการอยางใดอยางหนงใหมการศกษาและจดใหมกระบวนการรบฟงความคดเหนของ

ประชาชนและผมสวนไดเสยกอนทจะดาเนนการจางออกแบบและกอสรางในแตละแผนงาน

(Module) อยแลว การดาเนนการในสวนของแผนแมบทนาจะไมเกดประโยชนตามเจตนารมณ

ทแทจรง เพราะไดมการดาเนนการตาง ๆ ตามแผนแมบทดงกลาวไปแลว อกทงอาจกอใหเกด

ความสบสนขนได

ขาพเจายงไมเหนดวยกบการทเสยงขางมากวนจฉยวา การดาเนนการตาง ๆ ตอมา

ตามแผนแมบทการบรหารจดการทรพยากรนาเปนกรณทตองดวยมาตรา ๕๗ วรรคสอง

ของรฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย เพราะเหตทไดวนจฉยแลววาแผนแมบทการบรหาร

จดการทรพยากรนาเปนกรณทตองดวยบทบญญตดงกลาว โดยขาพเจาเหนวา การดาเนนการตาง ๆ

ตอมาตามแผนแมบทดงกลาว ซงในขณะนไดแกการจดทาขอกาหนดและขอบเขตงาน ( TOR)

ทกระทาโดยผถกฟองคดท ๔ มไดมลกษณะหนงลกษณะใดตามมาตรา ๕๗ วรรคสอง

ของรฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทยแตอยางใด เนองจากสาระสาคญของขอกาหนดดงกลาว

เปนเพยงการกาหนดเงอนไขตาง ๆ ในการทจะจดจางผทจะทาหนาทศกษา ออกแบบ และกอสราง

สงสาธารณปโภคตาง ๆ ทเกยวกบการบรหารจดการทรพยากรนาและการปองกนอทกภย

โดยมไดมสวนหนงสวนใดทเปนเรองของการวางแผนพฒนาสงคม เศรษฐกจ การเมอง และ

วฒนธรรม และไมใชการเวนคนอสงหารมทรพย การวางผงเมอง หรอการกาหนดเขตการใช

ประโยชนในทดน รวมทงไมมลกษณะเปนกฎ การทผถกฟองคดทงสมไดจดใหมกระบวนการ

รบฟงความคดเหนของประชาชนอยางทวถงกอนการดาเนนการดงกลาวจงไมเปนการละเลยตอ

หนาทตามทมาตรา ๕๗ ของรฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย กาหนดใหตองปฏบต

ขาพเจามความเหนเพมเตมวา การทรฐจะเขาทาสญญากบผทไดรบการคดเลอก

ตามโครงการทพพาทนโดยสญญาดงกลาวเปนการจางออกแบบและกอสรางดวย ทงทยง

ไมเปนทแนนอนวางานออกแบบและกอสรางดงกลาวจะมการดาเนนการจรงหรอไม เนองจาก

จะตองเปนไปตามผลการศกษาในดานตาง ๆ เสยกอน ยอมทาใหประชาชนสวนหนงเกด

ความกงวลใจวา อาจมการกาหนดและจายคาจางทไมเหมาะสม เนองจากการคานวณคาจาง

๖๒

ตงอยบนสมมตฐานทยงไมเปนทแนนอนวาจะมการกอสรางจรงหรอไมและในรปแบบใด อกทง

รปแบบของการดาเนนการดงกลาวทเปนโครงการจางออกแบบและกอสรางพรอมประกนราคา

ไมเกนวงเงนสงสด ทอาจทาใหเกดความเขาใจผดไดวาผรบจางจะไดรบคาจางตามวงเกนดงกลาว

(เชนใน Module A1 ทระบเปนเงนจานวน ๕๐,๐๐๐ ลานบาท เปนตน) หรอตามวงเงนทงหมด

ทไดมการทาสญญาซงอาจเปนจานวนทสงเกนไป แมวาตามขอกาหนดและขอบเขตงาน (TOR)

ไดกาหนดเปนหลกการไวแลววา การจายเงนใหกบผรบจาง รฐบาลจะจายตามปรมาณงาน

ตามผลการออกแบบรายละเอยด และราคาตอหนวยทเปนทยอมรบตามหลกเกณฑของราชการแลว

กตาม ประกอบกบการดาเนนงานตามโครงการดงกลาวมการตงวงเงนคาใชจายไวสงถง

๓๕๐,๐๐๐ ลานบาท ซงแมทมาในระยะเรมแรกจะมาจากการกยมตามพระราชกาหนดใหอานาจ

กระทรวงการคลงกเงนเพอการวางระบบบรหารจดการนาและสรางอนาคตประเทศ พ.ศ. ๒๕๕๕

แตในทายทสดผทรบภาระยอมไดแกประชาชนชาวไทยทกคน และแมจะดเหมอนวา

ในการจดทาขอกาหนดและขอบเขตงาน ( TOR) ดงกลาว ไดมความพยายามในการกาหนด

เงอนไขในการดาเนนโครงการในดานตาง ๆ ทผถกฟองคดทงสเหนวารอบคอบและรดกมแลว

แตกยงมประชาชนสวนหนงทยงไมเขาใจหลกการและรายละเอยดอยางดพอและสวนหนง

ไมเหนดวยกบขอกาหนดดงกลาวจนทาใหเกดการคดคานในรปแบบตาง ๆ ขน ดงจะเหนไดจาก

การทมการยนคารองตอคณะกรรมการปองกนและปราบปรามการทจรตแหงชาตเพอให

ตรวจสอบการดาเนนการดงกลาว และวศวกรรมสถานแหงประเทศไทย ในพระบรมราชปถมภ

กไดมคาแถลงการณคดคานและเสนอขอสงเกตเกยวกบการดาเนนการตามโครงการน จงเหนวา

เพอขจดขอสงสยในเรองความถกตองและความนาเชอถอของผลการศกษา และปฏบต

ใหเปนไปตามเจตนารมณของกฎหมายในการรบฟงความคดเหนของประชาชน รวมทงลดขอหวงใย

และสรางความเขาใจทชดเจนและถกตองแกประชาชนทวไป ผถกฟองคดทงสควรจะพจารณาถง

การแยกขนตอนการศกษาและการรบฟงความคดเหนของประชาชนออกจากการทาสญญา

จางออกแบบและกอสรางอยางเดดขาด และดาเนนการในขนตอนดงกลาวเองหรอมอบหมาย

หรอทาสญญาจางใหองคกรหรอหนวยงานทมความเชยวชาญและประสบการณ มความเปนกลาง

และนาเชอถอเปนผดาเนนการในเรองดงกลาวแทน และเมอไดผลการศกษาเปนประการใด

๖๓

รวมทงจดใหมการรบฟงความคดเหนของประชาชนตามทกฎหมายบญญตไวแลว

จงจะดาเนนการจดทาสญญาจางออกแบบและกอสรางตอไป

โดยสรปขาพเจาเหนวา ตามขอเทจจรงทรบฟงไดในคดนซงไดแก

การทขอกาหนดและขอบเขตงาน ( TOR) ตามโครงการเพอออกแบบและกอสรางระบบ

การบรหารจดการทรพยากรนาอยางยงยนและระบบแกไขปญหาอทกภยของประเทศไทย

ทก Module ยกเวน Module A6 และ B4 กาหนดใหเปนหนาทของคสญญาในการศกษาและ

จดใหมกระบวนการรบฟงความคดเหนของประชาชนตามกฎหมายทเกยวของ เปนกรณท

ไมปฏบตใหเปนไปตามเจตนารมณในการศกษาและรบฟงความคดเหนตามทบญญตไว

ในมาตรา ๖๗ วรรคสอง ของรฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย และถอไดวาเปนการละเลยตอ

หนาทตามทกฎหมายกาหนดใหตองปฏบต ซงควรมคาพพากษาใหผถกฟองคดทงสปฏบตหนาท

ใหเปนไปตามเจตนารมณของบทบญญตดงกลาว ดวยการดาเนนการอยางหนงอยางใดเพอใหม

การศกษาและจดใหมการรบฟงความคดของประชาชนโดยหนวยงานหรอผทมความเปนกลาง

กอนทจะมการจางออกแบบและกอสรางในแตละแผนงานดงกลาว คาขออนใหยก

นายตรทศ นโครธางกร

ตลาการศาลปกครองกลาง

๖๔

ความเหนแยง คดหมายเลขดาท ๙๔๐ /๒๕๕๖

คดหมายเลขแดงท /๒๕๕๖

ศาลปกครองกลาง

วนท ๒๗ เดอน มถนายน พทธศกราช ๒๕๕๖

ขาพเจานายวนย รงรกสกล ตลาการศาลปกครองกลางซงอยในองคคณะทรวม

พจารณาคดน และเปนเสยงขางนอยในองคคณะ มความเหนแยงดงน

ประการทหนง การทผฟองคดท ๒ ถงท ๔๕ อางกลาวเพยงวา เปนประชาชนชาวไทย

ทมหนาทเสยภาษใหกบชาต มสทธหรอหนาทตามทรฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทยบญญต

หรอใหการคมครองไว โดยไมปรากฏขอเทจจรงทแสดงใหเหนวา ผฟองคดดงกลาวไดรบ

ความเดอดรอนหรอเสยหายหรออาจจะเดอดรอนหรอเสยหายโดยไมอาจหลกเลยงไดจาก

การกระทาหรองดเวนการกระทาของผถกฟองคดทงส อยางไร ซงเปนหลกการขนพนฐาน

ในการเสนอคดตอศาล ในชนนจงยงไมอาจรบฟงไดวาผฟองคดท ๒ ถงท ๔๕ เปนผทไดรบ

ความเดอดรอนหรอเสยหาย หรออาจจะเดอดรอนหรอเสยหายโดยมอาจหลกเลยงได

อนเนองมาจากการกระทาหรองดเวนการกระทาของหนวยงานทางปกครองหรอเจาหนาทของรฐ

ทจะมสทธฟองคดตอศาลปกครองไดตามมาตรา ๔๒ วรรคหนง แหงพระราชบญญตจดตง

ศาลปกครองและวธพจารณาคดปกครอง พ.ศ. ๒๕๔๒ ผฟองคดท ๒ ถงท ๔๕ จงมใชผมสทธ

ฟองคดน

ประการทสอง รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย มาตรา ๕๗ วรรคสอง บญญตวา

การวางแผนพฒนาสงคม เศรษฐกจ การเมอง และวฒนธรรม การเวนคนอสงหารมทรพย

การวางผงเมอง การกาหนดเขตการใชประโยชนในทดน และการออกกฎทอาจมผลกระทบตอ

๖๕

สวนไดเสยสาคญของประชาชน ใหรฐจดใหมกระบวนการรบฟงความคดเหนของประชาชน

อยางทวถงกอนดาเนนการ เมอพจารณาเนอหาของ แผนแมบทการบรหารจดการนา จะเหนวา

สาระสาคญของแผนแมบทการบรหารจดการนาเปนเพยงการกาหนดแผนงาน กรอบ หรอ

แนวทางในการดาเนนโครงการของรฐบาลทจะกระทาในอนาคตเพอแกไขปญหาอทกภยของประเทศ

และเพอใหประชาชนไดใชประโยชนจากทรพยากรนา ในการอปโภคและบรโภค ไดอยาง

มประสทธภาพ ไมไดมเนอหาหรอมลกษณะเปนการวางแผนพฒนาเศรษฐกจ การเมอง และ

วฒนธรรม ไมใชการเวนคนอสงหารมทรพย การวางผงเมอง และการกาหนดเขตการใช

ประโยชนในทดน และไมมลกษณะเปนกฎแตอยางใด สวนขอ ๓.๔.๖ ของแผนแมบท

การบรหารจดการทรพยากรนาทกาหนดพนทรบนานองในเขตเจาพระยาตอนบนและเจาพระยา

ตอนลางนน เมอพจารณาเนอหาของแผนตลอดทงขอ โดยเฉพาะขอ ๒) จะเหนวา เปนการ

กาหนดแผนหรอกรอบการใชพนทกวางๆ เพอเปนแนวทางใหผดาเนนโครงการไปกาหนดพนท

ทใชรบนานองทชดเจนในบรเวณหนงบรเวณใดหรอหลายบรเวณในพนททแผนกาหนดตอไปเทานน

อกทงการวางผงเมองและการกาหนดเขตการใชประโยชนในทดนจะตองเปนไปตาม

หลกวชาการและกฎหมายวาดวยการผงเมองและการกาหนดเขตการใชประโยชนในทดน

และทสาคญตองมสภาพบงคบ มใชแคการวางแผน เพราะหากไมมสภาพบงคบกยอมจะ

ไมกอใหเกดผลกระทบตอสทธ หนาทหรอเสรภาพของประชาชนอนจะตองจดใหมการรบฟง

ความคดเหนกอนดาเนนการ ดวยเหตผลทกลาวมาน แผนแมบทการบรหารจดการทรพยากรนา

จงไมใชการวางแผนพฒนาสงคม เศรษฐกจ การเมอง และวฒนธรรม การเวนคนอสงหารมทรพย

การวางผงเมอง การกาหนดเขตการใชประโยชนในทดน และการออกกฎ ตามนยมาตรา ๕๗ วรรคสอง

ของรฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย ดงนน ในการจดทาแผนแมบทการบรหารจดการนาดงกลาว

จงไมจาตองมการจดใหมกระบวนการรบฟงความคดเหนของประชาชนอยางทวถง

๖๖

กอนดาเนนการ การกระทาของผถกฟองคดท ๑ และท ๒ ในกรณนจงมไดเปนการละเลยตอ

หนาทตามทกฎหมายกาหนดใหตองปฏบต

ประการทสาม รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย มาตรา ๕๗ วรรคสอง บญญตวา

การวางแผนพฒนาสงคม เศรษฐกจ การเมอง และวฒนธรรม การเวนคนอสงหารมทรพย

การวางผงเมอง การกาหนดเขตการใชประโยชนในทดน และการออกกฎทอาจมผลกระทบตอ

สวนไดเสยสาคญของประชาชน ใหรฐจดใหมกระบวนการรบฟงความคดเหนของประชาชน

อยางทวถงกอนดาเนนการ หมายความวา หากรฐจะดาเนนการอยางหนงอยางใด

ตามบทบญญตดงกลาว รฐจะตองจดใหมกระบวนการรบฟงความคดเหนของประชาชนอยางทวถง

กอนจดทาแผนหรอ ดาเนนการในเรองนน ดงน ทตลาการเสยงขางมากมความเหนวา การท

ผถกฟองคดท ๑ และท ๒ จดทาแผนแมบทการบรหารจดการนาโดยไมจดใหมกระบวนการรบฟง

ความคดเหนของประชาชนอยางทวถงกอนดาเนนการ เปนการละเลยตอหนาทตามทกฎหมาย

กาหนดใหตองปฏบต และมคาพพากษาหรอคาบงคบใหผถกฟองคด ทงส ปฏบตหนาท

ตามทมาตรา ๕๗ วรรคสอง ของรฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย กาหนดใหตองปฏบต

ดวยการนาแผนแมบทการบรหารจดการ ทรพยากรนาไปดาเนนการจดใหมกระบวนการรบฟง

ความคดเหนของประชาชน คาพพากษาหรอคาบงคบดงกลาวยอมไมสอดคลอง และขดตอ

บทบญญตตามมาตรา ๕๗ วรรคสอง ของรฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย เพราะเปนการ

บงคบใหผถกฟองคดทงสจดใหมกระบวนการรบฟงความคดเหนของประชาชนภายหลงจากทได

จดทาแผนแมบทการบรหารจดการทรพยากรนาเสรจสนไปแลว ในขณะทตามบทบญญตดงกลาว

จะตองจดใหมกระบวนการรบฟงความคดเหนของประชาชนกอนดาเนนการ อกทงในกรณขอน

หากจะมขอพพาทเกดขนจะตองเปนการโตแยงวา เจาหนาทของรฐกระทาการหรอออก

แผนแมบทการบรหารจดการนาโดยไมชอบดวยกฎหมาย มใชโตแยงวาเจาหนาทของรฐละเลย

ตอหนาทตามทกฎหมายกาหนดใหตองปฏบต นอกจากนแผนดงกลาวไมไดมสภาพเปนกฎหรอคาสง

๖๗

ศาลจงไมอาจออกคาบงคบใหเพกถอนแผนตามทผฟองคดขอมาทายฟองไดตามมาตรา ๗๒

วรรคหนง (๑) แหงพระราชบญญตจดตงศาลปกครองและวธพจารณาคดปกครอง พ.ศ.๒๕๔๒

สวนในประเดนขออนๆ นอกจากน เหนดวยกบความเหนของตลาการเสยงขางมาก

จงเหนวา คดนควรมคาพพากษาใหผถกฟองคดท ๑ ท ๓ และท ๔ ปฏบตหนาทตามท

มาตรา ๖๗ วรรคสอง ของรฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทยกาหนดใหตองปฏบต ใหเปนไปตาม

เจตนารมณของกฎหมายตามแนวทางทศาลวนจฉยไวในคาพพากษา กอนดาเนนการออกแบบ

และกอสรางในแตละโครงการ ทตองมการดาเนนการตามบทบญญตดงกลาว สวนคาขออน

นอกจากนใหยก และยกฟองของผฟองคดท ๒ ถงท ๔๕

นายวนย รงรกสกล

ตลาการศาลปกครองกลาง