4. sınıf - genital sistem radyolojisi - firat
TRANSCRIPT
GENİTAL SİSTEM RADYOLOJİSİ
Dr.Ahmet Kürşad PoyrazRadyoloji Anabilim Dalı
AMAÇ
❖ Erkek ve kadın genital sisteminin sık görülen patolojilerinde radyolojinin rolünü anlatabilmek
Erkek Genital Sistemi
Testis Torsiyonu
❖ Testis ve spermatik kordun skrotum içinde spontan ya da travmatik olarak dönmesi
❖ Vasküler oklüzyon ve enfarkt ile sonuçlanır
❖ %95 olguda tek taraflıdır
Testis Torsiyonu
❖ Renkli doppler US de azalmış ya da kaybolmuş testiküler kan akımı
❖ US de tamamen normal görünümlü testis olabileceği gibi büyümüş testis-epididim, heterojen ekojenite, hidrosel bulgusu olabilir
❖ En iyi görüntüleme yöntemi renkli doppler US
Testis Torsiyonu
❖ Ayırıcı Tanı
❖ Epididimoorşit
❖ Testis Tm
❖ Testis travması
Skrotal kitle
❖ İntratestiküler Lezyonlar
❖ Germ hücreli tümör
❖ Stromal Tümör
❖ Lösemi-Lenfoma
❖ Metastaz
❖ Orşit/abse
❖ Hematom/kontüzyon
❖ Fokal infarkt
Skrotal kitle❖ Ekstratestiküler Lezyonlar
❖ Kistler: Epididim kisti, tunika albugenia kisti, spermatosel
❖ Kalsifikasyon
❖ Varikosel
❖ Herni
❖ Abse
❖ Tümör
Skrotal kitle
❖ En iyi görüntüleme yöntemi US dir. Kitleyi tanımlayıp karakterize eder.
❖ BT ve MRG evlelemede kullanılır (lenf nodları, uzak metastaz?)
❖ Komplike vakalarda MRG kullanılmalıdır
Skrotal kitle
❖ Ayırıcı Tanı
❖ Epidermoid kist
❖ Lenfoma
❖ Subakut hematom
❖ Segmental enfarkt
❖ Fokal orşit
Skrotal kitle
❖ Çift taraflı ise lenfoma göz önünde bulundurulmalı
❖ Kriptorşizm, mikrolitiazis, ailesel öykü ve diğer testiste kanser öyküsü ile ilişkili olabilir
Epididimit
❖ Epididim ve/veya testisin enfeksiyöz inflamasyonu
❖ Genişlemiş ve hiperemik epididim ve/veya testis
❖ Genellikle epididimin kuyruk bölgesinden başlar
Epididimit
❖ En iyi görüntüleme yöntemi renkli doppler US dir
❖ Renkli dopplerde büyümüş epididim, artmış vaskülarite, reaktif hidrosel, skrotum duvarında ödem
Epididimit
❖ Ayırıcı Tanı
❖ Testis torsiyonu
❖ Testis Tm
❖ Segmental enfarkt
Skrotal Travma
❖ Tunika albugenia laserasyonu, testis dokusunun skrotuma ekstrüzyonu
❖ Testis konturu bozulur ve parankimi heterojen görünümde olur
Skrotal Travma
❖ En iyi görüntüleme yöntemi US
❖ US de parankimal heterojenite, kontur düzensizliği, hematosel, epididim büyümesi, fraktür hattı gösterilebilir
❖ MRG ile hematom evresi, avasküler alanlar gösterilebilir (C+)
Skrotal Travma
❖ Ayırıcı Tanı
❖ Testis Tm
❖ Epididimoorşit
❖ Testis torsiyonu
❖ Segmental enfarkt
Benign Prostat Hipertrofisi
❖ Benign hiperplastik nodül nedeniyle prostat boyutlarında artış
❖ US, BT ya da MRG de transizyonel zonda büyüme
❖ En iyi görüntüleme yöntemi US, MRG
Benign Prostat Hipertrofisi
❖ İVP: Mesane tabanına eksternal bası, distal üreterlerde balık oltası görünümü
❖ BT: Büyümüş prostat, mesane basısı, kalsifikasyon
❖ MRG: Büyümüş prostat, nodüller
❖ US: Büyümüş prostat, hiperplastik nodüller, mesane basısı, post-voiding idrar hacmi
Benign Prostat Hipertrofisi
❖ Ayırıcı Tanı
❖ Prostat Ca
❖ Prostat absesi
❖ Mesane Ca
Varikosel
❖ İnternal spermatik vendeki retrograt akıma bağlı olarak pampiniform pleksus venlerinin dilatasyonu
❖ En iyi görüntüleme yöntemi renkli doppler US
Varikosel
❖ US de testis posteriorunda dilate tubuler venler
❖ Renkli doppler US de, dilate venlerde valsalva manevrası ile geriye doğru akım
❖ Venografi: Testiküler vende dilatasyonlar
Varikosel
❖ Ayırıcı Tanı
❖ Rete testis ektazisi
❖ Epididimit
Prostat Ca
❖ Prostat bezi malignensisi
❖ En iyi görüntüleme yöntemi MRG, US
Prostat Ca
❖ MRG de periferal zonda anormal sinyal, ekstrakapsüler invazyon, nörovasküler demet invazyonu, metastaz gösterilebilir.
❖ MR spektroskopi ile malignite işaretçisi olan (kolin) lezyon içi metabolitler belirlenebilir
❖ Difüzyon ağırlıklı MRG ile lezyon içi difüzyon kısıtlanması gösterilebilir.
Prostat Ca
❖ BT ile kesin tanı koyulamaz. Ekstrakapsüler uzanım, LAP ve metastazlar görülebilir
❖ US de transrektal bakıda nodüller görülebilir. Nodüllere US kılavuzluğunda biyopsi yapılabilir
Prostat Ca
❖ Ayırıcı Tanı
❖ BPH
❖ Rektal karsinom
Prostatit
❖ Prostat bezinin inflamasyonu nedeniyle ortaya çıkan pelvik/perineal ağrı
❖ Prostatodini: Histolojik olarak prostat inflamasyonu bulgusu olmamasına rağmen prostatit semptomları olması
Prostatit
❖ Üretrografi: Prostatik üretra kompresyonu
❖ BT: Abse varsa gösterilebilir
❖ MRG: Prostat Ca dan ayrılamayan düşük sinyal alanları
❖ US: Prostat Ca dan ayrılamayan fokal hipoekoik alanlar
❖ Prostatit tanısı görüntüleme ile koyulamaz
İnmemiş Testis
❖ Skrotuma tam olarak inememiş testis
❖ En iyi görüntüleme yöntemi inguinal testis için US, abdominal testis için MRG
İnmemiş Testis
❖ Tek taraflı olarak spermatik kord izlenemez
❖ Testis böbrek ile inguinal kanal arasında herhangi bir yerde olabilir
❖ %80 inguinal kanal içerisindedir
❖ %10 vakada bilateraldir
❖ İnmemiş testis normal testisten küçüktür
İnmemiş Testis
❖ BT: Skrotum dışındaki testis kitle olarak izlenebilir
❖ MRG: Skrotum dışında ovoid kitle
❖ US: Ovoid, düzgün sınırlı, normal testisten küçük inmemiş testis
❖ Anjiografi: Gonadal venografi ile pampiniform pleksusu gösterme
İnmemiş Testis
❖ Ayırıcı Tanı
❖ Anorşi
❖ İnguinal kitle
Kadın Genital Sistemi
Endometrial Hiperplazi
❖ Endometrial bezlerde artmış proliferasyon
❖ Postmenapozal kanaması olan ve endometrium kalınlığı 5 mm’den fazla olan hasta
❖ En iyi görüntüleme yöntemi transvajinal US
❖ US: Diffüz/fokal olarak kalınlışmış ve ekojen endometrium
❖ MRG: Kalınlaşmış endometrium, kistik değişiklikler eşlik edebilir
Endometrial Hiperplazi
❖ Ayırıcı Tanı
❖ Sekretuar endometrium
❖ Endometrial karsinom
❖ Endometrial polip
❖ Endometrit
Endometrial Hiperplazi
Over Kisti
❖ Foliküler kist hormon bağımlıdır
❖ Basit over kistleri zamanla küçülür
❖ Ovulasyona yaklaştıkça duvarı kalınlaşır ve vaskülaritesi artar
❖ Kist içi kanama gerçekleşebilir
❖ En iyi görüntüleme yöntemi US
Over Kisti
❖ US: İnce ya da kalın duvarlı uniloküler anekoik kist, komplike ise septasyon ya da seviyelenme görülür, ovülasyona yaklaştıkça duvarında kanlanma artar
❖ BT: İnce/kalın duvarlı sıvı dansiteli kist
❖ MRG: Kistin içeriğine göre farklı sinyal
Over Kisti
❖ Ayırıcı Tanı
❖ Endometrioma
❖ Over absesi
❖ Ovaryan dermoid
Polikistik Over Sendromu
❖ Altta yatan adrenal ya da pitüiter bozukluk olmadan hiperendrojenizm ve kronik anovülasyon
❖ Büyümüş overler, periferik dizilimli küçük foliküller, belirgin merkezi stroma
❖ Genellikle bilateral
❖ En iyi görüntüleme yöntemi US
❖ US yetersiz kaldığında MRG yararlı
Polikistik Over Sendromu
❖ US, BT, MRG: Büyümüş overler, çok sayıda follikül kisti
Polikistik Over Sendromu
❖ Ayırıcı Tanı
❖ Normal overler
❖ Pelvik konjesyon sendromu
Konjenital Malformasyonlar
❖ Uterin hipoplazi
❖ Unikornuat/bikornuat uterus
❖ Uterus didelfis
❖ Septat uterus
❖ Kompleks anomaliler
Konjenital Malformasyonlar
❖ Müllerian kanal anomalileridir
❖ Uterin/fallop tüpü anomalileri görülür
❖ En iyi görüntüleme yöntemi MRG
Konjenital Malformasyonlar
❖ US: Özel olarak şüphelenilmiyorsa US ile saptamak zor
❖ MR: Obstrükte segment, eşlik eden komplikasyonlar, hematosalpinks, endometriozis, anatomik bozukluklar gösterilebilir
Konjenital Malformasyonlar
❖ Ayırıcı Tanı
❖ Diğer uterin anomaliler
❖ Pedinküle leiomiyom
❖ Kistik adenomatozis
Asherman Sendromu
❖ İntrauterin adezyonlar, uterin kavitenin parsiyel/komplet obliterasyonu, menstrüel bozukluklar, infertilite, tekrarlayan düşükler
Asherman Sendromu
❖ En iyi görüntüleme yöntemi histerosalfingografi
❖ HSG: Genişlemeyen endometrial kavite, düzensiz ve keskin sınırlı dolum defektleri
❖ MRG: Düşük sinyalli ve kontrastlanan fibröz adezyonlar
Asherman Sendromu
❖ Ayırıcı Tanı
❖ Uterin sineşi
❖ Endometrial polip
❖ Endometrial pıhtı
❖ Submukozal leiomiyom
Leiomiyom
❖ Uterin düz kaslardan kaynaklanan benign tümör
❖ Düzgün sınırlı, yuvarlak miyometrial kitleler
❖ Dejenere olabilirler
❖ Primer modalite olarak US tercih edilir. MR ile daha detaylı ve kesin bilgiler elde edilir, cerrahi öncesi planlamada yararlıdır
Leiomiyom
❖ Radyografi: Kalsifikasyonlar ve bağırsak deplasmanı izlenebilir
❖ US: Miyomlar, kalsifik-nekrotik dejenerasyonları görülür
❖ BT: Miyometrium ile yakın dansitede solid lezyonlar, değişik derecelerde kontrastlanabilir
❖ MR: Dejenere olmayanları miyometrium ile aynı intensitededir
Leiomiyom
❖ Ayırıcı Tanı
❖ Adenomiyozis
❖ Malign uterin neoplazmlar
Endometrium Ca
❖ Endometriumun malign neoplazmı
❖ Endometrial kavitede ekspansiyona neden olan kitle
❖ Polipoid ya da diffüz olabilirler
Endometrium Ca
❖ İlk değerlendirmede US kullanılabilir
❖ MRG ve BT evrelemede kullanılır
❖ MRG en fazla bilgiyi verir
Endometrium Ca
❖ US: Diffüz kalınlaşma ya da polipoid kitle olarak görülür. Çevreye yayılım hakkında sınırlı bilgi verebilir
❖ BT (c+): Diffüz kalınlaşma ya da endometrial kitle, miyometrial invazyon hakkında yeterli bilgi vermez, lenf nodu yayılımı ve uzak metastaz değerlendirilebilir
❖ MRG: Detaylı bilgi verir. Miyometrial invazyonu değerlendirme ve evrelemede kullanılır
Endometrium Ca
❖ Ayırıcı Tanı
❖ Endometrial hiperplazi
❖ Submukozal leiomyoma
❖ Uterin sarkom
Adenomiyom
❖ Miyometriumda yuvarlak adenomiyozis odağı
❖ Sınırları zor seçilen yuvarlak miyometrial kitle
❖ Genellikle endometrium ile devamlılığı görülmez
❖ Kitle etkisi hafiftir
Adenomiyom
❖ En iyi görüntüleme yöntemi US
❖ MRG sorun çözücü olarak tercih edilir
❖ US: Sınırları seçilemeyen, heterojen hipoekoik miyometrial kitle
❖ BT: Nonspesifik
❖ MRG: Sınırları zor seçilen düşük sinyalli miyometrial kitle
Adenomiyom
❖ Ayırıcı Tanı
❖ Leiomiyoma
❖ Adenomiyozis
❖ Endometrial polip
Serviks Ca
❖ Uterin serviksin primer malign neoplazmı
❖ Endoservikal kanaldan gelişip servikal stromayı invaze eder
❖ En iyi görüntüleme yöntemi MRG
Serviks Ca
❖ US: Hipoekoik servikal kitle
❖ BT: Sınırları zor seçilen kitle
❖ MRG: Tümör ve çevreye uzanımı görülür. Evrelemede MRG gereklidir.
Serviks Ca
❖ Ayırıcı Tanı
❖ Nabothi kisti
❖ Benign servikal polip
❖ Adenoma malignum
❖ Servikal lenfoma, metastaz
Nabothi Kisti
❖ Servikal bezlerden kaynaklanan kistler
❖ Servikal kanal komşuluğunda tek/çok, uniloküler, yuvarlak, düzgün sınırlı kistler
❖ En iyi görüntüleme yöntemi US
Nabothi Kisti
❖ US: Servikste iyi sınırlı anekoik kistler
❖ BT: Düşük dansiteli ve kontrastlanmayan kistler, komplike olduğunda dansitesi artabilir
❖ MRG: Kist intensitesinde, kontrastlanmayan lezyonlar
Nabothi Kisti
❖ Ayırıcı Tanı
❖ Gartner kanalı kisti
❖ Adenomiyozis
❖ Kistik adneksiyal kitle
Gartner Kanalı Kisti
❖ Vajina duvarından gelişen kistik yapı
❖ Vajinanın anterolateral duvarından gelişir
❖ Tipik olarak stmphysis pubis seviyesinin üzerindedir
❖ En iyi görüntüleme yöntemi US. Komplike vakalarda MRG tercih edilir.
Gartner Kanalı Kisti
❖ US: Vajina duvarında kistik kitle
❖ BT: Vajina duvarında kontrastlanmayan su dansitesinde kitle. Komplike ise kontrastlanır.
❖ MRG: Kist içeriğine göre değişen sinyal intensitesi
Gartner Kanalı Kisti
❖ Ayırıcı Tanı
❖ Bartholin kanalı kisti
❖ Uretral divertikül
❖ Nabothi kisti
Teka Lütein Kistleri
❖ Artmış beta HCG seviyesine anormal ovaryan cevap sonucu gelişen kistler
❖ Çok sayıda kist içeren ve büyümüş bilateral overler
❖ Molar gebelik ile ilişkili olabilir
❖ Assit eşlik ediyorsa ovaryan hiperstimülasyon sendromu
❖ En iyi görüntüleme yöntemi US
Teka Lütein Kistleri
❖ US: İnce septalı çok sayıda anekoik kist ve overlerde boyut artışı
❖ BT: Çok sayıda ovaryan kist, overler batını doldurabilir
❖ MRG: Kist içeriğine göre değişen sinyal özellikleri
Teka Lütein Kistleri
❖ Ayırıcı Tanı
❖ Ovaryan epitelyal neoplazmlar
❖ Polikistik over hastalığı
❖ Gebelik luteoması
Adneksiyal Torsiyon
❖ Over, fallop tüpü ya da her ikisinin pedinkülü etrafında dönmesi
❖ Kalınlaşmış fallop tüpü ve ödemli over
❖ Uterusun torsiyone overe doğru deviasyonu
❖ En iyi görüntüleme yöntemi TVUS-doppler
Adneksiyal Torsiyon
❖ US: Genişlemiş, ödemli, kistler içeren over. Normal doppler akımı olabilir
❖ BT: Hemorajik over kistleri / fallop tüpü. Nonspesifik adneksiyal kitle
❖ MRG: Ödemli over, hemoraji varsa görülebilir, kontrastlanma değişkendir
Adneksiyal Torsiyon
❖ Ayırıcı Tanı
❖ PID
❖ Ektopik gebelik
❖ Hematosalfinks