42

4 สายดน และ เครองตดไฟรว

ไฟเขา ไฟออก

เครองตดไฟรว

เครองใช ไฟฟา

RCBO = Residual Current Circuit Breaker with Overcurrent Protection

RCCB = Residual Current Circuit Breaker (without Overcurrent Protection)

4.1) เครองตดไฟรว

4.1.1.เครองตดไฟรวคออะไร เครองตดไฟรว หรอทรจกกนวา “เครองกนไฟดด”

คอ เครองตดไฟฟาอตโนมตททำหนาทปองกนอนตราย โดยตดไฟทไหลผานตวมนในกรณทพบวามกระแสไฟฟาบางสวนรวหายไป คอไมไหลยอนกลบไปตามสายไฟของการไฟฟา แตกลบมไฟรวไหลไปทอน เชน รวไหลลงไปในดน โดยผานรางกายมนษยเมอมการสมผสไฟ หรอ รวผานฉนวนทชำรดของอปกรณไฟฟา เปนตน เครองตดไฟรวอาจมชอเรยกอยางอนอกเชน เครองตดกระแสไฟฟารวลงดน (ELCB, GFCI) เครองตดกระแส(เศษ)เหลอ (RCD,

RCCB, RCBO) เปนตน

4.1.2.ประโยชนของเครองตดไฟรว : :ปองกนอนตรายจากไฟดด(ตดไฟรวทไหลผานรางกาย) :ปองกนอคคภย (ตดไฟรวทไหลลงดนทอปกรณไฟฟา หรอสายไฟฟา ในกรณทเครองปองกนกระแสเกน เชน ฟวสหรอเบรกเกอรไมทำงาน หรอทำงานชาเนองจากปรมาณกระแสไฟรวมคาตำหากปลอยทงไวอาจทำใหเกดอคคภยได)

4.1.3.ประเภทเครองตดไฟรว

43

เครองตดไฟรวจะมอยหลายประเภทในทนขอแบงออกเปน2ประเภทคอ : เครองตดไฟรวทตดกระแสลดวงจรได (RCBO) สามารถใชตดไดทงไฟรวและกระแสลดวงจร : เครองตดไฟรวทไมสามารถตดกระแสลดวงจร (RCCB) จงตองใชรวมกบฟวสหรอเบรกเกอรดวยทกครง

4.1.4.คณสมบตและการใชงานของเครองตดไฟรว เครองตดไฟรวทใชปองกนไฟดดตองมคณสมบตและการใชงานดงน

: เครองตดไฟรวทใชปองกนไฟดดตองมพกดขนาดกระแสไฟฟารวไมเกน 30 mAและตองตดไฟไดภายในระยะเวลา 0.04 วนาทเมอมไฟรวขนาด 5 เทาของพกด (=150 mA)และตองเปนไปตามมาตรฐานมอก.909 : เครองตดไฟรวควรตดตงควบคไปกบการตดตงระบบสายดน(ดรายละเอยดเรองสายดน)และควรตดตงใชงานในวงจรไฟฟาเฉพาะจดเชนวงจรเตารบในหองครว,หองนำ (เครองทำนำอน),หองเดกๆหรอวงจรเตารบ/สายไฟทตอไปใชงานภายนอกอาคารทงชวคราวและถาวรเชนไฟทใชในสวนสนามหญาหนาประตบานกรงหนาบานปมสบนำบอเลยงปลาการกอสรางซอมแซมเปนตน : ไมควรตดตงเครองตดไฟรวธรรมดา (ขนาด 30 mA) เพยงตวเดยวปองกนรวมทกวงจรทเมนสวตช เพราะอาจจะมปญหาเครองตดทำงานบอย แลวในทสดกไมอาจใชเครองตดไฟรวตวนนได ปญหาดงกลาวจะมากหรอนอยขนอยกบสภาพการเดนสายและการตดตงใชงานของเครองใชไฟฟา หรอมอปกรณทตามปกตมกระแสไฟรวลงดนมาก เชน อปกรณปองกนฟาผา, เครองปรบอากาศ, อปกรณทมโอกาสเปยกชน เปนตน กรณเชนน จะตองแยกปองกนดวยเครองตดไฟรวในแตละวงจร หรอปองกนเฉพาะวงจรทจำเปน ในทางปฏบตอาจตองตรวจสอบปรมาณกระแสไฟรวในแตละวงจรดวยเครองตรวจวดกระแสไฟรวถาวงจรใดมไฟรวมากเปนปกตตองใชเครองฯทมพกดไฟรวสงขนเชนขนาด100,300หรอ500mAปองกนเฉพาะในวงจรนนๆ :การตดตงเครองตดไฟรวสำหรบใชปองกนรวมทกวงจรทเมนสวตช (ขนาด 100mA, 300 mA หรอ 500 mA) รวมกบการตดตงระบบสายดนจะชวยเปนมาตรการเสรมสำหรบปองกนอคคภยจากการใชไฟฟาไดอกชนหนงโดยทขนาด30mAนนกยงคงใชปองกนในแตละวงจรยอย และหากมปญหาการทำงานพรอมกนใหเลอกชนดทมการหนวงเวลา (Type S) สำหรบ เครองตดไฟรวทเมนสวตช : เมอตดตงรวมกบระบบสายดน ตำแหนงทมการตอลงดนตองอยดานไฟเขาของเครองตดไฟรวเสมอ

44

4.1.5.เราจะรไดอยางไรวาเครองตดไฟรวทมอยปลอดภย : เราสามารถตรวจสอบวาเครองตดไฟรวทมอยจะทำงานไดอยางปลอดภยไดหรอไมดงน ❖ ควรมการตดตงพรอมกบตดตงระบบสายดน(ดรายละเอยดเรองสายดน) ❖ ควรมการตดตงเขาสายอยางถกตอง การตอสายทไมถกตอง เครองจะไมทำงาน

สายไฟทเขาและออกตองไมรวมสายดน ตำแหนงของการตอลงดนตองอยกอนดานไฟเขาของเครองตดไฟรว

❖ การกดปมทดสอบเปนประจำ เปนเพยงการทดสอบวากลไกการตดวงจรยงสามารถทำงานไดเทานน (ไมสามารถบอกไดวาตดตงถกตองหรอไม สามารถตดไดไวหรอไม)

❖ การตรวจสอบการทำงานตองตรวจดวยเครองตรวจสอบการทำงานของเครองตดไฟรว(RCDtester)วาสามารถตดไฟรวไดภายในระยะเวลาทกำหนดหรอไม

4.1.6.ขอแนะนำในการตรวจสอบเมอเครองตดไฟรวทำงาน ทกครงทเครองตดไฟรวทำงานตดไฟแสดงวาไดมไฟรวในสวนใดสวนหนงของวงจรไฟฟาเกดขนแลวจงมความจำเปนตองตรวจสอบสาเหตเพอการแกไขตอไปซงขอแนะนำวธตรวจสอบดงน ❖ ตรวจสอบวาเครองตดไฟรวททำงานนนจายไฟบรเวณใดบาง ❖ ตรวจสอบและสอบถามผเกยวของวาขณะเกดเหตมการใชเครองใชไฟฟาอะไรบาง ❖ แจงใหทกคนทเกยวของทราบเพอปดและงดจายไฟเครองใชไฟฟาทเกยวของทงหมด ❖ สบจายไฟเครองตดไฟรวแลวจำลองการใชไฟ โดยการทดลองจายไฟเครอง

ใชไฟฟาทมการใชไฟทละเครอง โดยสงเกตวาเมอมการตดไฟเกดขน แสดงวามไฟรวกบเครองใชเครองสดทายทมการจายไฟนน

❖ ในทางปฏบตหากจำเปนอาจตองใชเครองตรวจสอบกระแสไฟฟารว (leakagecurrent tester) ลกษณะเปนเครองวดกระแสแบบคลองสายไฟทสามารถวดไฟรวไดละเอยดเปนมลลแอมปหรอไมโครแอมป

❖ ขอสงเกตอนๆเพมเตม ☞ ตรวจสอบวามฝนตกหรอนำทวมททำใหเครองใชไฟฟาหรอสายไฟฟาเกาๆ เปยกนำชนหรอไมซงมกจะทำใหเกดไฟรวได ☞ เครองตดไฟรวมกจะไวกบสญญาณคลนฟาผา โดยไมตองมไฟรวกบ เครองใชไฟฟากได จงตองตรวจสอบวาขณะเกดเหตมเหตการณ ฟาแลบ ฟารองฟาผาหรอไม ❖ ผนงทชนเนองจากฝนตกกอาจทำใหสายไฟเกาๆ ทพาดกบผนงมไฟรวได เชนกน

45

4.2) สายดน 4.2.1.สายดนคออะไร สายดนคอสายไฟทออกแบบไวเพอใหเกดความปลอดภยกบผใชเครองใชไฟฟาสายไฟ เสนดงกลาวปลายดานหนงจะตองมการตอลงดน ปลายอกดานหนงจะตอเขากบสวนทเปนโลหะ ของวตถหรอเครองใชไฟฟาทตองการใหมศกยไฟฟาเปนศนยเทากบพนดน หมายเหต สายดนโดยทวไป จะมสองชนด คอ 1. สายดนเพอใหทำงานได

(functionalearthingconductor)เปนสายดนชนดทไมเกยวของกบเรองความปลอดภยมไว เพยงเพอใหเครองใชไฟฟาทำงานได และ 2. สายดนปองกน (protective earthing conductor)ทมไวเพอใหเกดความปลอดภยในการใชไฟฟาสายดนทกลาวถงทงหมดในเอกสาร นจะหมายถงเฉพาะสายดนปองกนโดยจะเรยกสนๆวาสายดน

4.2.2.ประโยชนของสายดน 4.2.2.1.ปองกนไฟฟาดดเมอมกระแสไฟฟารวจากเครองใชไฟฟา การทำงานของสายดนอาจเปนไปไดใน3ระดบคอ ☞ กรณกระแสไฟรวมปรมาณมาก (ไฟรวไมผานความตานทาน) เชน

สายเสนทมไฟไปแตะกบตวถงโลหะของเครองใชไฟฟาทมการตอลงดนผานทางเตาเสยบ-เตารบ เปนตน หนาทของสายดนในกรณนคอ ทำใหเกดการลดวงจร (กระแสฯมคาสงมาก) และเปนเสนทางใหกระแสลดวงจรไหลกลบจากตวถงของเครองใชไฟฟาไปยงสายนวทรลของการไฟฟาผานทางสายดนไดโดยสะดวก (สายดนตอกบสายนวทรลทเมนสวตช) ขณะเดยวกนสายดนกจะชวยรกษาแรงดนของตวถงไมใหสงจากดนมาก และหนาทๆ สำคญกคอการททำใหเครองปองกนกระแสเกนทเมนสวตชหรอในวงจรยอยทำหนาทตดกระแสลดวงจรไดอยางรวดเรว ถาไมมสายดน ผใชเครองใชไฟฟาจะไดรบอนตรายจากไฟฟาดดทนทเมอสมผสเครองใชไฟฟา ถามเครองตดไฟรว แตไมมสายดน เครองตดไฟรวจะทำงานไดกตอเมอมผไปสมผสไฟทรว ทำใหไฟรวไหลผานรางกายลงดนเสยกอน(ทานตองถกไฟดดกอน เครองจงจะตด) เนองจากไฟรวไหลลงสายดนไมได(ไมมสายดน) ถามสายดนและมเครองตดไฟรวรวมอยดวย เครองตดไฟรวกจะชวยทำงานตดไฟทนททมการรวเกดขน (เพราะมไฟรวไหลลงสายดน)โดยไมจำเปนตองรอใหมผไปสมผสไฟใหถกดดเสยกอน ดงนนการม

46

เครองตดไฟรวรวมอยดวย สามารถปองกนอนตรายไดอกชนหนง (ตดไดไวกวาเครองตดกระแสลดวงจร)

☞ กรณกระแสไฟรวมปรมาณปานกลาง (ไฟรวผานความตานทาน) ไฟรวจากฉนวนเสอมชำรด หรอจากความชน หรอรวผานวสดหรอสตวทไปแตะสายเสนไฟ แลวมาแตะทตวถง เปนตน กรณนจะมคากระแสไฟรวปานกลาง ไมมากถงกบเกดกระแสลดวงจร กระแสไฟรวจงไมสงเพยงพอทจะใหเครองปองกนกระแสเกนตดไดอยางรวดเรว ดงนนการมสายดนอยางเดยวจงไมสามารถปองกนไฟดดในกรณนไดดวยตวเองซงในกรณนการมเครองตดไฟรวอยางเดยวโดยไมมสายดนกจะไมทำงานเชนเดยวกน (จนกวาจะมผถกไฟดดเสยกอน) แตถามการตดตงเครองตดไฟรวรวมกบสายดน ทงสองสวนจะชวยเสรมการทำงานไดเปนอยางดโดยไฟจะรวลงสายดนแทนทจะรวผานคนทไปจบ ซงจะชวยใหเครองตดไฟรวทำงานปลอดภยมากยงขน (การทำงานเชนเดยวกบกรณไฟรวมากขางตน)

☞ กรณกระแสไฟรวปรมาณนอย ชนดทไมเปนอนตราย (ไฟรวโดยการเหนยวนำ ประมาณ 0-5 mA) เปนไฟรวจากการใชงานปกตทเกดจากการเหนยวนำทางไฟฟาภายในเครองใชไฟฟา ไมไดเกดจากฉนวนเสอมสภาพหรอชำรดแตกทำใหผใชเกดความรำคาญทสมผสแลวจะรสกวามไฟดดเลกนอยซงมกจะเปนกบเครองใชไฟฟาประเภทท1ทออกแบบมาใหตองตอสายดนแตผใชไฟฟาไมตอสายดน ดงนนการมเพยงสายดนจะสามารถปองกนไฟดดในกรณนไดอยางสมบรณ เครองตดไฟรวเพยงอยางเดยวไมสามารถแกปญหานได

4.2.2.2.เพอใหมแรงดนอางองเปนศนยเทากบพนดน การตอลงดนของระบบไฟฟาและ ของเครองใชไฟฟาของผใชไฟฟาจะปองกนไมใหเครองใชไฟฟาไดรบความ เสยหาย หากเกดแรงดนผดปกตขนในระบบไฟฟา (กรณเชนเดยวกบการ ปองกนฟาผา) 4.2.2.3.เพอลดอนตรายอนเนองจากแรงดนสมผสทเกดจากการสมผสไฟรวทเครอง ใชไฟฟา 4.2.2.4.เพอการทำงานทสมบรณของเครองใชไฟฟาบางประเภทเชนคอมพวเตอรเครองเสยงอปกรณอเลกทรอนกสอปกรณสอสารทอาจทำงานไดไมสมบรณหรอชำรดไดงายหากไมมสายดนเปนตน

47

สายไฟสำหรบ สของสายไฟ (มอก.11-2531) สของสายไฟ (มอก.11-2549)

ขวทมไฟ(L) ดำ นำตาล

ขวนวทรล(N) เทาออน ฟา(นำเงน)

ขวสายดนGหรอ เขยวแถบเหลอง เขยวแถบเหลอง

4.2.3. เครองใชไฟฟาประเภทใดบางทตองมสายดน

☞เครองใชไฟฟาประเภททตองมสายดน :

เครองใชไฟฟารวมทงอปกรณตดตงทางไฟฟาทมโครงหรอเปลอกหมเปนโลหะซงบคคลมโอกาสสมผสไดและมโอกาสเกดไฟฟารวตองมสายดน เชนตเยน, เตารด, เครองซกผา,หมอหงขาว,เครองปรบอากาศ,เตาไมโครเวฟ,กะทะไฟฟา,กระตกนำรอนไฟฟา,

เครองทำนำรอนหรอนำอน,เครองปงขนมปงเปนตนเราเรยก

เครองใชฯเหลานวาเปนเครองใชไฟฟาประเภท 1 เตาเสยบทใชกบเครองใชประเภท1ตามมาตรฐานมอก.-166ใหมจะเปนแบบสามขากลม(ดในเรองเตาเสยบ-เตารบ) ☞ เครองใชไฟฟาประเภททไมตองมสายดน

ก. เครองใชไฟฟาประเภท2ซงมสญลกษณ หรอมเครองหมาย (เพอความมนใจอาจใชไขควงลองไฟทดสอบโลหะทสมผสไดบนเครองใชไฟฟาถามสญลกษณประเภท2แลวแตยงมไฟรวอยกแสดงวาเครองใชนนผลตไมไดมาตรฐานและจำเปนตองมสายดน)ตวอยางของเครองใชไฟฟาประเภท2เชนวทย,โทรทศน,พดลมเปนตนเตาเสยบทใชกบเครองใชประเภท2ตามมาตรฐานมอก.-166ใหมจะเปนสองขากลมมฉนวนหม(ดในเรองเตาเสยบ-เตารบ) ข. เครองใชไฟฟาประเภท 3 ไดแก เครองใชไฟฟาทใชกบแรงดนไฟฟาไมเกน 50โวลต โดยตอจากหมอแปลงชนดพเศษทไดออกแบบไวเพอความปลอดภย เชน เครองโกนหนวด,โทรศพทเปนตนสญลกษณทใชไดแก

4.2.4. สญลกษณและสของสายดน

เครองใชไฟฟาทมเครองหมาย แสดงวาตองมสายดน โดยมกจะแสดงไวในตำแหนงหรอจดทจะตองตอสายดน และสของสายไฟฟาเสนทแสดงวาเปนสายดน คอ สเขยว หรอสเขยวสลบเหลอง

48

4.2.5. วธตดตงระบบสายดนทถกตอง

1. จดตอลงดนของระบบไฟฟา (จดตอลงดนของเสนศนยหรอนวทรล) ตองอยดานไฟเขาของเครองตดวงจรตวแรกของตเมนสวตช

2. ภายในอาคารหลงเดยวกนไมควรมจดตอลงดนมากกวา1จด

3. สายดนและสายเสนศนยตองตอรวมกนทจดตอลงดนภายในตเมนสวตช (ดขอยกเวนสำหรบหองชด อาคารชด) และหามตอรวมกนในทอนๆ อก อาท เชน ในแผงสวตชยอย

ขวสายศนยตองมฉนวนกนแยกจากตวกลอง สวนขวตอสายดนกบตวตจะตอถงกนและตอลงสายดนซงขวสายศนยและขวสายดนจะไมมการตอถงกน

4. ตเมนสวตชสำหรบหองชดของอาคารชดและตแผงสวตชประจำชนของอาคารชดใหถอวาเปนแผงสวตชยอยหามตอสายเสนศนยและสายดนรวมกน

5. ไมควรตอโครงโลหะของเครองใชไฟฟาลงดนโดยตรง แตถาไดดำเนนการไปแลวใหแกไขโดยมการตอลงดนทเมนสวตชอยางถกตองแลวเดนสายดนจากเมนสวตชมาตอรวมกบสายดนทใชอยเดม

6. ไมควรใชเซอรกตเบรกเกอรชนด 120/240 V กบระบบไฟ 220 V เพราะพกด IC จะลดลงประมาณครงหนง

7. การตดตงเครองตดไฟรว จะเสรมการปองกนไฟฟาดดใหสมบรณแบบยงขน เชน กรณทมกจะมนำทวมขงหรอกรณสายดนขาด เปนตนและจดตอลงดนตองอยดานไฟเขาของเครองตดไฟรวเสมอ

8. ถาตเมนสวตชไมมขวตอสายดนและขวตอสายเสนศนยแยกออกจากกน เครองตดไฟรวจะตอใชไดเฉพาะวงจรยอยเทานนจะไมสามารถใชตวเดยวปองกนทงบานได

9. วงจรสายดนทถกตองในสภาวะปกตจะตองไมมกระแสไฟฟาจากการใชไฟปกตไหลอย

10. ถาเดนสายไฟในทอโลหะจะตองเดนสายดนในทอโลหะนนดวย(หามเดนสายดนนอกทอโลหะ)

11. ดวงโคมไฟฟาและอปกรณตดตงทเปนโลหะควรตอลงดน มฉะนนตองอยเกนระยะทบคคลทวไปสมผสไมถง(สง2.40เมตรหรอหาง1.50เมตรในแนวราบ)

49

12. ขนาดและชนดของอปกรณระบบสายดนตองเปนไปตามมาตรฐานกฎการเดนสายและตดตงอปกรณไฟฟาของการไฟฟานครหลวง

50

4.2.6.ตวอยางผงแสดงการตอลงดนและการตอสายดนของอปกรณไฟฟา

1 = protectiveconductor(P.E.) หรอequipmentgrounding conductor(EGC)(สายดน อปกรณไฟฟา)2 = mainequipotentialbonding conductor(สายตอฝากหลกหรอ สายตอประสานหลก)3 = earthingconductor, groundingelectrode conductor(สายตอหลกดน)4 = supplementary equipotential bonding conductors, bonding jumper (สายตอฝากหรอสายตอประสาน)B = mainearthingterminal,mainearthingbar,groundbus(ขวตอลงดนหลก) **ตองมการตอขวตอลงดนหลก (B) เขากบขวนวทรลทเมนสวตชเสมอ (ยกเวนในหองชด ของอาคารชด)M = exposed-conductive-part(โลหะเปลอกนอกของเครองใชไฟฟา)C = extraneous-conductive-part(ตวนำหรอโลหะสวนทไมเกยวกบการใชไฟฟา)P = mainmetallicwaterpipe(ทอนำโลหะ)T = earthelectrode(หลกดน)

4.2.7. ทำไมจงตองมการตอสายดนเขากบสายเสนศนย (นวทรล) ทตเมนสวตช เพอใหระบบสายดนทำงานไดอยางสมบรณ ทำใหกระแสลดวงจรทไหลลงสายดนสามารถไหลยอนกลบไปหมอแปลงของการไฟฟาฯทางสายเสนศนยไดอกทางหนง อกทงเปนเสนทางทไหลไดสะดวกกวาการไหลลงดนเสนทางเดยว ทำใหกระแสลดวงจรมคาสง และเครองตดกระแสลดวงจร(เบรกเกอรหรอฟวส)สามารถตดไฟออกไดอยางรวดเรว

4.2.8. หากตอสายดนลงดนโดยตรงทเครองใช หรอไมตอสายดนเขากบสายเสนศนยทเมน สวตช จะมผลเสยอยางไร และควรทำอยางไร ผลเสยคอกระแสไฟรวจะไหลยอนกลบลงทางหลกดนเสนทางเดยว หากกระแสไฟรวมปรมาณเลกนอยเชนจากการเหนยวนำกจะไมมปญหาแตในกรณทมไฟรวคาปานกลางถงคามากในลกษณะของการลดวงจรผานหรอไมผานความตานทานนน กระแสไฟรวจะไหลลงดนไดไมสะดวก

51

4.2.10. เครองตดไฟรวกบสายดนอยางไหนจะดกวากน ❖ สายดน เปนความจำเปนอนดบแรกทผใชไฟฟาจะตองมสำหรบปองกนไฟฟาดด เพอใหกระแสไฟฟารวไหลลงระบบสายดนไดโดยสะดวกโดยไมผานรางกาย(ไฟไมดด)และทำใหเครองตดไฟอตโนมตตดไฟออกไดทนท ❖ เครองตดไฟรว เมอใชกบระบบไฟทมสายดนจะเปนมาตรการเสรมความปลอดภยอกชนหนง เพอใหมการตดไฟรวกอนทจะเปนอนตรายกบระบบไฟฟา(ไฟไหม)หรอกบมนษย(ไฟดด) ❖ เครองตดไฟรวในระบบไฟทไมมสายดน เครองตดไฟรวจะทำงานกตอเมอมไฟรวไหลผานรางกายแลว (ตองถกไฟดดกอน) ดงนน ความปลอดภยจงขนอยกบความไวในการตดกระแสไฟฟาและสภาพความแขงแรงของผถกไฟฟาดด ❖ ระบบไฟฟาทดจงควรมทงระบบสายดนและเครองตดไฟรว เพอเสรมการทำงานซงกนและกนใหเกดความปลอดภยทงจากอคคภยและการถกไฟฟาดด

ทำใหเครองตดกระแสลดวงจรจะทำงานชาหรอไมทำงาน ทำใหมกระแสเกนในวงจรไหลอยเปนเวลานานซงจะมผลเสยดงน ❖ สายไฟและจดตอตางๆจะเกดความรอนและเกดอคคภยไดงาย ❖ กระแสและความรอนทำใหดนรอบหลกดนเปลยนสภาพและแขงตวความตานทานทหลกดนจะเพมสงขนมากแรงดนสมผส(touchvoltage)ทสายดนขณะมไฟรวจงสงขนตามและเกดอนตรายได ❖ หนาสมผสจดตอตางๆรวมทงความตานทานทหลกดนจะเสอมสภาพโดยถาวรขอแนะนำในการแกไข ก. แกไขโดยตดตงหลกดนทไดมาตรฐานเพมทตเมนสวตชและตอเขากบสายศนยทตเมนสวตช ใหถกตอง ข. ตดตงเครองตดไฟรวเพอเสรมการทำงาน

4.2.9. ทำไมจงหามตอสายดนเขากบสายเสนศนยทต แผงสวตชยอย การตอสายดนเขากบสายเสนศนยทตแผงสวตชยอย จะทำใหสายดนและสายเสนศนยทกเสนในบานตอถงกนหมด และเมอมการใชไฟฟาทจายไฟจากแผงยอย จะมกระแสไฟไหลกลบในเสนศนยและในสายดนทตอรวมกนอย มผลทำใหสายดนทกเสนรวมทงตวถงโลหะของเครองใชไฟฟาในบานทเสยบใชอยมแรงดนไฟฟาเนองจากมกระแสไฟฟาไหลผาน แรงดนไฟฟาดงกลาวจะสงกวาดนและมขนาดขนอยกบกระแสไฟ ขนาดสายดน และความตานทานการตอลงดน จงถอวาเปนการตอสายดนทไมปลอดภย กรณนจะตางจากกรณการตอรวมกนทตเมนสวตชทเปนจดทมการตอลงดน ทำใหสายดนในบานมแรงดนเทากบดนซงในการใชไฟฟาปกตจะไมมกระแสไฟฟาไหลในสายดน

52

4.3) หลกดน 4.3.1 ทำไมตองมหลกดน หลกดนเปนองคประกอบทสำคญของระบบสายดนดงน ❖ เปนอปกรณปลายทางทจะทำหนาทสมผสกบพนดน ❖ เปนสวนทจะทำใหสายดนหรออปกรณทตอลงดนมศกยไฟฟาเปนศนยเทากบดน ❖ เปนเสนทางไหลของประจไฟฟาหรอกระแสไฟฟาทจะไหลลงสดน ❖ เปนตวกำหนดคณภาพ อายความทนทาน และความปลอดภยของระบบการตอลงดน ในระยะยาว

4.3.2. คณสมบตของหลกดน และการตดตงทถกตอง ❖ หลกดนตองทำดวยวสดททนตอการผกรอนและไมเปนสนม เชนแทงทองแดงแทงเหลกชบหรอหมดวยทองแดงขนาดเสนผาศนยกลาง16มม.(5/8นว)และยาวไมนอยกวา2.40เมตรถาเปนเหลกหมดวยทองแดง ตองมความหนาของทองแดงไมตำกวา 0.25 มม. และตองหมอยางแนบสนทยดตดเปนเนอเดยวกนโดยไมหลดออกจากกน และไมมปลายเหลกโผลออกมาสมผสกบเนอดน เพอไมใหเหลกเปนสนม และตองไมมการเจาะรเพอยดทองแดงกบเหลกใหตดกน มฉะนนแทงเหลกจะเปนสนมตามรทเจาะนน ❖ หามใชอะลมเนยมหรอโลหะผสมของอะลมเนยมเปนหลกดนเนองจากผกรอนไดงาย ❖ หลกดนทดควรผานการทดสอบตามมาตรฐานUL-467 ❖ การตอสายดนเขากบหลกดนนน หวตอ, หลกดน และสายตอหลกดนควรใชวสดชนดเดยวกนเพอไมใหมปญหาการกดกรอน เชน หลกดนทองแดงตอกบสายตอหลกดนทำดวยทองแดง วธทดทสดควรใชวธเชอมตอดวยการเผาผงทองแดงใหหลอมละลาย (ตองเทผงจดชนวนใหอยผวดานบนและจดดวยประกายไฟจากปนจดชนวนเทานนเพราะไมสามารถจดดวยวธอนได)ถาใช

หมายเหต * สถานทจำเปนไดแก ● บรเวณทเกยวของกบนำเชนหองนำ(เครองทำนำอน)หองครว อางลางหนาและมอสระวายนำปมสบนำบอเลยงปลาเปนตน ● การใชไฟฟานอกอาคารทงชวคราวและถาวรเชนในสวนสนามหญา โรงรถกรงหนาบานการกอสรางซอมแซมตางๆเปนตน ● อนๆเชนสถานทมเดกเลกเปนตน

ระบบปจจบน ขอแนะนำเพอความปลอดภย

ถาไมมระบบสายดนหรอเครองตดไฟรว ตองมระบบสายดน + เครองตดไฟรวในสถานทจำเปน*

ถามเครองตดไฟรวอยแลว ตองมระบบสายดน

ถามระบบสายดนอยแลว ตองมเครองตดไฟรวในสถานทจำเปน*

53

Exothermic Welding

ผงชนวน

ผงโลหะสำหรบเชอม

รสำหรบโลหะไหล

หลกดน

ฝาปด

เบาหลอม

แผนรอง บรเวณเชอม

สายตอหลกดน

หวตอแบบหลอมละลาย

ปนจดชนวน Flint Igniter

ผงชนวน ÿ ÿ

เบาหลอม

ฝาปด/ฝารอง

เทผงชนวน

จดดวยปน

หลอมละลาย

กะเทาะเบาออก

ÿ หวตอทยดดวยแรงกลกตองใชหวตอทมสวนผสมของทองแดงและตองตออยางมนคงแขงแรงและทนตอการกดกรอนไดเปนอยางดตวอยางของหวตอชนดตางๆ ตามรป ทงนหวตอแตละชนดควรตองผานการทดสอบตามมาตรฐานUL-467ดวย

❖ หลกดนทดเมอตอกลงดนแลวตองมความตานทานการตอลงดนไมเกน 5 โอหม ตามมาตรฐานของการไฟฟานครหลวง ❖ เนอดนบร เวณทตอกหลกดนทดควรเปนดนแทๆ และตองไมถกกนหรอลอมรอบดวยหน, กรวด, ทราย หรอแผนคอนกรต เพราะเปนอปสรรคตอการแพรกระจายของประจไฟฟาลงสดน ทำใหความตานทานการตอลงดนมคาสงเกนกวามาตรฐาน (ในกรณทใชหลกดนตามมาตรฐานการไฟฟานครหลวง และสภาพพนทและเนอดนไมเปนอปสรรคในดนแลว ความตานทานการตอลงดนในเขตบรการของการไฟฟานครหลวงจะไมเกน5โอหมเสมอโดยไมตองตรวจวด) ❖ หามใชตะปคอนกรตตอกเขาไปในผนงหรอพนคอนกรตแทนหลกดน เพราะตะปคอนกรตไมสามารถกระจายกระแสไฟฟาลงดนเมอมไฟรวไดหลกดนสนๆขนาด1ฟตทใชสำหรบอปกรณสอสารกไมสามารถใชเพอความปลอดภยนได ซงยอมไมสามารถเทยบไดกบหลกดนมาตรฐานยาว2.40เมตรเพอการตอลงดนทดไดหลกดนยงยาวจะตอกไดลกและยงใหความตานทานดนทตำ ❖ ตำแหนงของหลกดนควรอยใกลกบตเมนสวตช ❖ หามแชหลกดนในนำ เพราะเมอมไฟรวจะแพรกระจายไปกบนำและเกดอนตรายกบผทอยในนำ ถาจำเปนตองตอกหลกดนในนำตองตอกใหมดดน และสายตอหลกดนกตองหมฉนวนใหมดชดดวย ❖ ขนาดของสายตอหลกดนจะขนอยกบขนาดของสายเมน และตองไมเลกกวา 10 ตร.มม.โดยควรมทอหรอฉนวนหมอยดวย ❖ การตอกหลกดนควรตอกใหลกทสด และถาเปนหวตอหลกดนชนดยดดวยแรงกลกควรใหหวตอโผลพนดน หรอระดบทอาจมนำทวมเพอหลกเลยงการผกรอนของหวตอและสามารถตรวจสอบไดงาย ❖ หวตอชนดหลอมละลายสามารถตอกใหจมดนได แตตองใชสายตอหลกดนทมเกลยวเสนใหญและหมฉนวนมดชดเพอไมใหสายเกลยวผกรอน

หวตอแบบขน (ประกบ) หวตอแบบลม

ÿ ÿ ÿ

54

5 การประหยดไฟฟา ตองเรมจากการพจารณาเลอกซอเครองใชไฟฟาอยางมหลกเกณฑ ซงขอแนะนำตอไปนจะเปนเครองชวยประเมนคณคาของเครองใชไฟฟาทจะซอ กอนตดสนใจควรพจารณาดงน1. ควรทราบวาเครองใชไฟฟาทพบเหนนนกนไฟมากนอยเพยงไร2. มความเหมาะสมในการใชงานหรอไม3. สะดวกในการใชสอยคงทนปลอดภยหรอไม4. ภาระการตดตงและคาบำรงรกษา5. พจารณาคณภาพคาใชจายอายใชงานมาประเมนออกมาเปนตวเงนดวย

การใชไฟฟาอยางมประสทธภาพ และปลอดภยสำหรบเครองใชไฟฟาทวไป

ปรมาณการกนไฟ (กำลงไฟฟา) ของเครองใชไฟฟาประเภทตางๆ

หลกในการเลอกซอเครองใชไฟฟา

เครองใชไฟฟา กำลงไฟฟา (วตต)

พดลมตงพน 20 - 75

พดลมเพดาน 70 - 100

โทรทศนขาว-ดำ 28 - 150

โทรทศนส 80 - 180

เครองเลนวดโอ 25 - 50

ตเยน7-10คว 70 - 145

หมอหงขาว 450 - 1,500

หมอหงตมไฟฟา 200 - 1,500

หมอชงกาแฟ 200 - 600

เตาไมโครเวฟ 100 - 1,000

เครองปงขนมปง 800 - 1,000

เครองทำนำอน/รอน 2,500 - 12,000

เครองเปาผม 400 - 1,000

เตารดไฟฟา 750 - 2,000

เครองซกผาแบบมเครองอบผา 3,000

เครองปรบอากาศ 1,200 - 3,300

เครองดดฝน 750 - 1,200

มอเตอรจกรเยบผา 40 - 90

55

การคดคากระแสไฟฟา ตวอยาง การคดคาไฟฟาประเภทบานอยอาศยประเภท1.2สมมตในเดอนกมภาพนธ2551ผใชไฟฟาใชไฟฟา500หนวย1. คาไฟฟาฐาน 1.1 คาพลงงานไฟฟา

150หนวยแรก150x1.8047 เปนเงน 270.705 บาท 250หนวยตอไป250x2.7781 เปนเงน 694.525 บาท เกน400หนวยตอไป(500–400)x2.9780 เปนเงน 297.80 บาท รวมคาไฟฟาฐาน เปนเงน 1,303.93 บาท

Ftทเรยกเกบเพมจากคาไฟฟาฐานประจำเดอนกมภาพนธ2551=68.86สตางคตอหนวย2. คาไฟฟาผนแปร=500x(68.86/100) เปนเงน 344.30 บาท รวมคาไฟฟาฐานและคาไฟฟาผนแปร เปนเงน 1,648.23 บาท

3. ภาษมลคาเพมรอยละ7 เปนเงน 115.38 บาท รวมคาไฟฟาทงสน เปนเงน 1,763.61 บาท

5.1ไฟฟาแสงสวาง

ขอแนะนำการใชงาน

1. ใชหลอดฟลออเรสเซนตแทนหลอดไส หลอดฟลออเรสเซนตหรอทชาวบานเรยกกนวา“หลอดนออน”ลกษณะเปนหลอดยาวมขนาด18วตตและ36วตตหรอชนดขดเปนวงกลมมขนาด32วตต(หลอดชนดนจะใหแสงสวางมากกวาหลอดไสประมาณ4-5เทาถาใชปรมาณไฟฟาขนาดเทากนอายการใชงานของหลอดฟลออเรสเซนตจะนานกวาหลอดไสประมาณ7เทา)

2. หลอดฟลออเรสเซนตชนดพเศษ (หลอดซปเปอร) เปนหลอดทกนไฟเทากบหลอดผอมแตใหกำลงสองสวางมากกวาหลอดทวๆไปเชนหลอด

ผอมธรรมดาขนาด36วตตจะใหความสวางประมาณ2,600ลเมน(ℓm)แตหลอดซปเปอรใหควา

มสวางถง3,300ลเมน(ℓm)ซงจะทำใหสามารถลดจำนวนหลอดทใชลงได

56

3. หลอดคอมแพคฟลออเรสเซนต (หลอดตะเกยบ)

หมายถง หลอดฟลออเรสเซนตขนาดเลกทไดมการพฒนาเพอใหเกดการประหยดพลงงาน

โดยใชแทนหลอดไสได มอายการใชงานมากกวาหลอดไส 8-10 เทา และใชไฟฟานอยกวาหลอดไส

โดยจะประหยดไฟได 75-80% (เนองจากอายของหลอดขนอยกบสภาพการตดตง เชน การระบาย

ความรอนและแรงดนไฟฟาดวย)ปจจบนม2ประเภทคอ

3.1 หลอดคอมแพคบลลาสตภายใน ทเรยกวาหลอดประหยดไฟ เปนหลอดฟลออ-

เรสเซนตทยอขนาดลง มบลลาสตและสตารทเตอรรวมอยภายในหลอด สามารถนำไปใชแทน

หลอดไสชนดหลอดเกลยวไดทนทโดยไมตองเพมอปกรณใดๆ มอยหลายขนาด คอ 9 W,

11W,13W,15W,18W,20Wตวอยางเปรยบเทยบกบหลอดไสธรรมดาเปนดงน

ใหแสงสวางเทากบหลอดไส

หลอดคอมแพคบลลาสตภายนอก

หลอดคอมแพคบลลาสตภายใน

5 W

7 W

9 W

11 W

25 W

40 W

60 W

75 W

3.2 หลอดคอมแพคบลลาสตภายนอก หลกการใชงานเชนเดยวกบหลอดคอมแพค

บลลาสตภายใน แตหลอดคอมแพคบลลาสตภายนอกสามารถเปลยนหลอดไดงายเมอหลอดชำรด

ตวหลอดมลกษณะงอโคงเปนรปตวย (U) ภายในขวของหลอดจะมสตารทเตอรอยภายใน และม

บลลาสตอยภายนอกมหลายขนาดคอ

ใหแสงสวางเทากบหลอดไส

9 W

13 W

18 W

25 W

40 W

60 W

75 W

100 W

57

ขอควรปฏบตเพอการประหยดไฟฟาแสงสวาง มดงน 1. ปดสวตชไฟเมอไมใชงาน

2. ในบรเวณทไมจำเปนตองใชแสงสวางมากนก เชน เฉลยง ทางเดน หองนำ ควรใชหลอดทม

วตตตำ โดยอาจใชหลอดคอมแพคบลลาสตภายใน เนองจากมประสทธภาพการใหแสง ลเมน/

วตต(ℓm/W)สงกวาหลอดไสและดกวาหลอดฟลออเรสเซนตขนาดไมเกน18วตตดวย

สำหรบบรเวณทตองการแสงสวางปกตนน

หลอดผอมขนาด36วตตจะมประสทธภาพการใหแสง

(ลเมน/วตต)สงกวาหลอดคอมแพคบลลาสตภายในทวๆไป

ไมตำกวา10%และยงจะมประสทธภาพการใหแสงมากขน

ถาเปนหลอดผอมชนดซปเปอรและใชบลลาสตประหยดไฟรวมดวย

ดงนนจำนวนหลอดไฟทใชและการกนไฟของหลอดผอมจะนอยกวาหลอดประหยดไฟ

3. หมนทำความสะอาดขวหลอดและตวหลอดไฟรวมทงโคมไฟและโปะไฟตางๆ

4. ผนงหองหรอเฟอรนเจอรอยาใชสคลำๆทบๆเพราะสพวกนจะดดแสงทำใหหองดมดกวาหองท

ทาสออนๆเชนสขาวหรอสขาวนวล

5. เลอกใชโคมไฟฟาประสทธภาพสง ซงมแผนสะทอนแสงทำดวยอะลมเนยมเคลอบโลหะเงน

จะสามารถลดจำนวนหลอดไฟลงไดโดยแสงสวางยงคงเทาเดม

6. เลอกใชไฟตงโตะในบรเวณทตองการแสงสวางเฉพาะแหงเชนอานหนงสอ

7. ใหใชบลลาสตประหยดไฟฟาควบคกบหลอดฟลออเรสเซนต

โดยบลลาสตประหยดไฟม2แบบคอ

7.1 แบบแกนเหลกประหยดไฟฟา(LOW–LOSS

MAGNETICBALLAST)

7.2 แบบอเลกทรอนกส(ELECTRONICBALLAST)

8. ในการเลอกซอหลอดไฟ โดยเฉพาะหลอดฟลออเรสเซนตนน ใหสงเกตปรมาณการสองสวาง

(ลเมน หรอ ℓm) ทกลองดวย เนองจากในแตละรนจะมคาลเมนไมเทากน สงผลใหม

ราคาแตกตางกน เชน หลอดผอม 36 หรอ 40 วตตจะใหแสงประมาณ 2,000-2,600 ลเมนหลอดชนดซปเปอรจะใหแสง 3,300 ลเมน หลอดประหยดไฟขนาด11วตต(หลอดคอมแพคขนาด11วตตหรอหลอดตะเกยบ)จะใหแสงประมาณ500-600ลเมนเปนตนนอกจากนจะตองคำนงถงการกนไฟภายในบลลาสตดวย ซงบลลาสตแกนเหลกธรรมดาจะกนไฟมากสวนบลลาสตอเลกทรอนกสจะกนไฟนอยมาก

58

ประโยชนของบลลาสตประหยดไฟฟา ❖ บลลาสตธรรมดากนไฟประมาณ10-12วตตบลลาสตประหยดไฟกนไฟประมาณ3-6วตต

❖ บลลาสตธรรมดามประสทธผลการสองสวาง 95–110% บลลาสตประหยดไฟมคาประสทธผล

การสองสวาง95–150%

❖ การใชบลลาสตประหยดไฟชวยใหเกดความปลอดภยเพมมากขน เนองจากมอณหภมขณะ

ทำงานไมเกน 75 องศาเซลเซยส ในขณะทบลลาสตธรรมดามความรอนจากขดลวดและแกน

เหลกถง110–120องศาเซลเซยส

❖ บลลาสตประหยดไฟมอายการใชงานมากกวาแบบธรรมดา 1 เทาตว แมราคาจะสงกวา

บลลาสตแบบธรรมดา

คำแนะนำดานความปลอดภยในการใชไฟฟาแสงสวาง

1. เมอจะเปลยนหลอดควรดบหรอปลดวงจรไฟฟาแสงสวางนน

2. สงเกตบลลาสตวามกลนเหมนไหมหรอรอยเขมาหรอไม

3. ถาเปนหลอดฟลออเรสเซนตไมควรปลอยใหไฟกระพรบ

อยเสมอ หรอหวหลอดแดงโดยไมสวาง เพราะอาจเกด

อคคภยได

4. ขวหลอดตองแนนและไมมรอยไหมทพลาสตกขาหลอด

5. ไมนำวสดทตดไฟงายเชนผากระดาษปดคลมหลอดไฟฟา

6. ถาหลอดขาดหรอชำรดบอย ใหตรวจสอบแรงดนไฟฟาวาสงผดปกตหรอไม ถาพบผดปกตใหรบ

แจงการไฟฟานครหลวงทนท

7. ถาโคมไฟเปนโลหะและอยในระยะทจบตองไดควรตดตงสายดนดวย มฉะนนจะตองเปนประเภท

ฉนวน2ชน

8. หลอดไฟทขาดแลวควรใสไวตามเดมจนกวาจะเปลยนหลอดใหม

9. หลอดไฟขนาดเลกทใชใหแสงสวางตามทางเดนตลอดคนซงใช

เสยบกบเตารบนน อาจมปญหาเสยบไมแนนจนเกดความรอน

และไฟไหมได นอกจากนวสดทใชมกมคณภาพตำ ไมทนทาน

ตอความรอน จงไมแนะนำใหใช หรอเสยบทงไวโดยไมมผคน

ดแลหากจะใชกไมควรมวสดตดไฟไดอยใกลๆ

10. ดขอควรปฏบตในการใชไฟฟาหรอเครองใชไฟฟาอยางปลอดภย

59

5.2โทรทศน ประเภทของเครองรบโทรทศนแบงออกเปน2ประเภทคอโทรทศนขาวดำและโทรทศนสซงม2ชนดคอชนดทมรโมทคอนโทรลกบไมมรโมทคอนโทรลโดยทวไปโทรทศนสจะกนไฟมากกวาโทรทศนขาวดำประมาณ1-3เทาและโทรทศนสทมรโมทคอนโทรลจะกนไฟมากกวาโทรทศนสทไมมรโมทคอนโทรลทมขนาดเดยวกนเพราะมวงจรเพมเตมและกนไฟตลอดเวลาถงแมจะไมใชเครองรโมทคอนโทรลกตามโทรทศนขนาดใหญกจะกนไฟ

มากกวาขนาดเลก

วธใชเครองรบใชโทรทศนใหประหยดพลงงาน คอ

1. ควรเลอกดรายการเดยวกน

2. ปดเมอไมมคนด

3. ถอดปลกเมอไมไดใชงานนอกจากจะกนไฟแลวโทรทศนจะชำรด

ไดงายดวย

4. ถาผใชนอนหลบหนาโทรทศนบอยๆควรตดสวตชตงเวลาเพม

คำแนะนำดานความปลอดภยในการใชโทรทศน 1. ควรตดตงเสาอากาศใหมนคงแขงแรงแลวยดดวยลวดไมตำกวา 3จด เพอปองกนไมใหเสาลม

ไมควรตดตงเสาอากาศทวใหสงเกนความจำเปนเพอหลกเลยงฟาผาลงทเสา นอกจากนควรใหเสาหางจากแนวสายไฟฟาแรงสงเพอไมใหเสาลมพาดสายแรงสงและเกดอนตรายได

2. อยาเปดเครองรบโทรทศนในขณะทตวเปยกชนและไมควรจบ เสาอากาศโทรทศนดวย3. ใหปดโทรทศนถอดปลกไฟและขวสายอากาศออก ในขณะทมฝนฟาคะนองเพอปองกนโทรทศนชำรด4. อยาดโทรทศนใกลเกนไปจะทำใหสายตาเสยหรอ ไดรบรงสและคลนสนามแมเหลกไฟฟามากเกนไป5. วางโทรทศนในทๆมอากาศถายเทไดสะดวก6. อยาถอดซอมดวยตวเองเนองจากภายในมระบบไฟฟาแรงสงอยดวย7. ดขอควรปฏบตในการใชไฟฟาหรอเครองใชไฟฟาอยางปลอดภย

60

5.3ตเยน การซอตเยนนอกจากจะตองคำนงถงราคาแลว ควรจะพจารณาถงลกษณะและระบบของตเยน เพอประหยดพลงงานดงตอไปน1. ควรเลอกซอตเยนทมสลากประหยดไฟ โดยเปนสตกเกอรตด

อยทตเยน ซงสำนกงานมาตรฐานผลตภณฑอตสาหกรรม(สมอ.) เปนผตรวจสอบและรบรองคณภาพโดยกำหนดเปนตวเลขดงน

เลข5 ดมาก หมายถง ประสทธภาพสงสด เลข4 ด หมายถง ประสทธภาพสง เลข3 ปานกลาง หมายถง ประสทธภาพปานกลาง เลข2 พอใช หมายถง ประสทธภาพพอใช เลข1 ตำ หมายถง ประสทธภาพตำ

2. ควรพจารณาขนาดใหเหมาะสมกบขนาดครอบครว ขนาดประมาณ 2.5 ลกบาศกฟต (คว)สำหรบสมาชก2คนแรกของครอบครวแลวเพมขนอกประมาณ1ลกบาศกฟตตอ1คน

3. ควรเลอกตเยนทมฉนวนกนความรอนหนาและเปนชนดโฟมอดเพอไมใหมการสญเสยความเยนมาก

4. ตเยน 2 ประตกนไฟมากกวาตเยนประตเดยวทมขนาดความจเทากน เนองจากใชทอนำยาเยนทยาวกวาแตตเยน2ประตจะมการสญเสยความเยนนอยกวา

5. ตเยนชนดทไมมนำแขงจบจะกนไฟมากกวาชนดทมปมกดละลายนำแขง6. ควรเลอกซอตเยนทใชกบระบบไฟฟา 220–230 โวลตเทานน ถาใชชนด 110–120 โวลต

จะตองใชหมอแปลงลดแรงดนทำใหกนไฟมากขน

วธใชตเยนใหประหยดพลงงาน 1. กอนใชควรศกษาคมอการใชและปฏบตตามคำแนะนำ2. ตงไวในทเหมาะสมควรตงตเยนใหหางจากผนงอยางนอย 15เซนตเมตร3. อยาตงใกลแหลงความรอนไมควรตงอยใกลเตาไฟหรอแหลง ความรอนอนและไมควรใหโดนแสงแดด4. ปรบระดบใหเหมาะสมเวลาตงตเยนใหปรบระดบดานหนาของ ตเยนสงกวาดานหลงเลกนอยเพอเวลาปดนำหนกของประตตเยนจะถวงใหประตปดเขาไปเอง

61

5. หมนตรวจสอบยางขอบประตไมใหมรอยรวหรอเสอมสภาพ6. อยาเปดตเยนบอยๆเมอเปดแลวตองรบปด7. ละลายนำแขงสมำเสมอเพอใหการทำความเยนมประสทธภาพสง8. ตงสวตชควบคมอณหภมใหเหมาะสมกบชนดและปรมาณอาหารทแชตเยน9. ถอดปลกกรณไมอยบานหลายวนหรอไมมอะไรในตเยน

คำแนะนำดานความปลอดภยเกยวกบตเยน 1. ควรตดตงระบบสายดนกบตเยนผานทางเตาเสยบ–เตารบทมสายดน2. ใชไขควงลองไฟตรวจสอบตวตเยนวามไฟรวหรอไมตเยนทไมมสายดนนน การกลบขวทปลกอาจทำใหมไฟรวนอยลงได3. ตเยนทดควรจะมสวตชอตโนมตปลดออกและสบเองดวยการ หนวงเวลาเมอมไฟดบ-ตกมฉะนนจะตองถอดปลกตเยนออก ทนทกอนทจะมไฟเขามาและจะเสยบปลกเขาอกครงเมอไฟมา ปกตแลว3-5นาท4. หลอดไฟในตเยนถาขาดไมควรเอาหลอดออกจนกวาจะมหลอดใหมมาเปลยน5. อยาปลอยใหพนบรเวณประตตเยนเปยกเพราะอาจเปนสอไฟฟา อยางดใหปดวยพรมหรอพนยางกไดสวนบรเวณมอจบกควรมผาหรอฉนวนหมดวย6. ดขอควรปฏบตในการใชไฟฟาหรอเครองใชไฟฟาอยางปลอดภย5.4เครองปรบอากาศ1. ควรเลอกซอเครองปรบอากาศทมสลากประหยดไฟ โดยเปนสตกเกอรตดอยทเครองปรบอากาศ

ซงสำนกงานมาตรฐานผลตภณฑอตสาหกรรม (สมอ.) เปนผตรวจสอบและรบรองคณภาพโดยกำหนดเปนตวเลขดงน

เลข5 ดมาก หมายถง ประสทธภาพสงสด

เลข4 ด หมายถง ประสทธภาพสง

เลข3 ปานกลาง หมายถง ประสทธภาพปานกลาง

เลข2 พอใช หมายถง ประสทธภาพพอใช

เลข1 ตำ หมายถง ประสทธภาพตำ

62

2. ควรเลอกขนาดของเครองปรบอากาศใหเหมาะสมกบหองทตองการจะตดตง โดยทความสงของหองไมเกน3เมตรควรเลอกขนาดตามตารางตอไปน

พนทหองตามความสง ขนาดของเครองปรบอากาศ

ไมเกน 3 ม. (บทย/ชวโมง) (ตร.ม.)

13-14 7,000-9,000 16-17 9,000-12,000 20 11,000-13,000 23-24 13,000-16,000 30 18,000-20,000 40 24,0003. ชนดของเครองปรบอากาศทนยมใชในบานอยอาศย ในปจจบนมจำหนายในทองตลาด 3 ชนด

คอ 3.1 ชนดตดหนาตาง จะเหมาะสมกบหองทมลกษณะทตดตงวงกบหนาตาง ตดกระจกชองแสง

ตดตาย บานกระทง บานเกลด เปนตน มขนาดตงแต 9,000-24,000 บทย/ชม. มคาประสทธภาพ(EER=บทย/ชวโมง/วตต)ตงแต7.5-10บทย/ชม./วตต

3.2 ชนดแยกสวนตดฝาผนงหรอแขวนเหมาะสมกบหองทมลกษณะทบจะตดตงไดสวยงามแตจะมราคาแพงกวา เมอเปรยบเทยบเครองปรบอากาศชนดตางๆ ทมขนาดเทากน (บทย/ชม.) เครองปรบอากาศชนดนสวนใหญจะมประสทธภาพสงกวา และจะมสวตชควบคมอณหภมอตโนมตแบบอเลกทรอนกส สำหรบควบคมอณหภมความเยนของหอง มขนาดตงแต8,000–24,000บทย/ชม.คาEERตงแต7.5-13บทย/ชม./วตต

3.3 เครองปรบอากาศชนดแยกสวนตงพน จะเหมาะสมกบหองทมลกษณะหองทเปนกระจกทงหมด ผนงทบซงไมอาจเจาะชองเพอตดตงได เมอเปรยบเทยบเครองปรบอากาศชนดตางๆ ทมขนาดเทากน เครองปรบอากาศชนดนสวนใหญจะมประสทธภาพตำกวา มขนาดตงแต12,000-36,000บทย/ชม.มคาEERตงแต6-11บทย/ชม./วตต

วธใชเครองปรบอากาศใหประหยดพลงงาน 1. ตดตงในทเหมาะสม คอตองสงจากพนพอสมควร สามารถเปด-ปดปมตางๆ ไดสะดวก และ

เพอใหความเยนเปาออกจากเครองไดหมนเวยนภายในหองอยางทวถง2. อยาใหความเยนรวไหลควรจะปดประตหรอหนาตางหองใหมดชด

63

3. ปรบปมตางๆใหเหมาะสมเมอเรมเปดเครองควรตงความเรวพดลม ไปทตำแหนงสงสดเมอความเยนพอเหมาะแลวใหตงไปทอณหภม 26องศาเซลเซยส4. หมนทำความสะอาดแผนกรองอากาศอปกรณในระบบปรบอากาศ และตะแกรงรวมทงชดคอมเดนเซอรเพอใหอากาศผานเขาออกได สะดวกจะประหยดไฟโดยตรง5. ใชพดลมระบายอากาศเทาทจำเปน6. ควรปดเครองปรบอากาศเมอไมมความจำเปนตองใช7. ในฤดหนาวขณะทอากาศไมรอนมากเกนไปไมควรเปดเครองปรบอากาศ8. หมนตรวจสอบลางทำความสะอาดตามระยะเวลาทผผลตกำหนด9. หนาตางหรอบานกระจกควรปองกนรงสความรอนทจะเขามาดงน ❖ ใชอปกรณบงแดดภายนอกมใหกระจกถกแสงแดดเชนผาใบหรอแผงบงแดดหรอรมเงา

จากตนไม ❖ ใชกระจกหรอตดฟลมทสะทอนรงสความรอน ❖ ใชอปกรณบงแดดภายใน เชน ผามาน มล (กระจกดานทศใตใหใชใบอยในแนวนอน

กระจกทศตะวนออก-ตกใหใชใบทอยในแนวดง)10. ผนงหรอเพดานโดยเฉพาะอยางยงดานทมแสงแดดสองจะเกบความรอนไวมาก ทำใหมการ

สญเสยพลงงานมากจงควรปองกนดงน ❖ บดวยฉนวนกนความรอนหรอแผนฟลมอะลมเนยมสะทอนรงสความรอน ❖ ทำทบงแดด/หลงคา/ปลกตนไมดานนอก11. พยายามอยาใชเครองใชไฟฟาทใหความรอนในหองทมเครองปรบอากาศ ไฟสองสวางกเปนตวให

ความรอนจงควรปดไฟเมอไมมความจำเปน12. ชดคอนเดนเซอรทใชระบายความรอนสภายนอก ❖ ควรถกแสงแดดใหนอยทสด ❖ ขจดสงกดขวางทางลมใหระบายอากาศไดสะดวก ❖ อยาตดตงใหปะทะกบลมธรรมชาตโดยตรง

คำแนะนำดานความปลอดภยของเครองปรบอากาศ 1. ตดตงระบบสายดนกบเครองปรบอากาศและทดสอบไฟรวดวยไขควงลองไฟ2. เครองตดไฟรวขนาดไมเกน 30mA. หากปองกนวงจรของเครองปรบอากาศดวย อาจมปญหา

เครองตดไฟรวทำงานบอยขน ควรหลกเลยงโดยการแยกวงจรออก และใชขนาดไมตำกวา 100mA.ปองกนอกชนหนง

64

3. ตดตงเบรกเกอรหรอสวตชอตโนมตและควบคมวงจรโดยเฉพาะ4. กรณมไฟตกหรอไฟดบถาไมมสวตชปลดสบเองโดยอตโนมต ตองรบปดเครองทนทกอนทจะมไฟมาและควรรอระยะเวลา ประมาณ3-5นาทกอนทจะสบสวตชเขาใหม5. หมนตรวจสอบขวและการเขาสายของจดตอตางๆอยเสมอ6. ดขอควรปฏบตในการใชไฟฟาหรอเครองใชไฟฟาอยางปลอดภย5.5 พดลม

วธใชพดลมเพอใหประหยดพลงงาน 1. ควรใชพดลมตงพนหรอตงโตะแทนพดลมตดเพดาน เพราะจะกนไฟนอยกวาพดลมตดเพดานประมาณครงหนง2. อยาเปดพดลมทงไวเมอไมมคนอย3. เมอเลกใชแลวควรปดพดลมและถอดปลกออก4. ปรบระดบความเรวลมพอสมควร5. เลอกขนาดใหเหมาะสมกบการใชงาน6. ควรเปดหนาตางใชลมธรรมชาตแทนถาทำได

คำแนะนำดานความปลอดภยของพดลม 1. ไมควรมวสดตดไฟใกลบรเวณพดลมเชนผามานกลองกระดาษหรอหนงสอ2. ควรเปนพดลมชนดมฉนวนประเภท2มฉะนนตองมสายดน3. หมนตรวจสอบไฟรวดวยไขควงลองไฟเสมอ4. พดลมทเปดแลวไมหมนหรอหยดหมนจะรอน และเกดไฟไหมไดใหรบปดพดลมแลวถอดปลก เพอสงซอมตอไป5. ตรวจสอบสภาพของสายออนทใชอยเสมอ ซงฉนวนมกจะชำรดไดงาย6. อยาพยายามเปดพดลมเพอระบายอากาศ ในบรเวณทมสารระเหยทไวไฟเชนกาซหงตมทนเนอรหรอไอนำมนเชอเพลง7. ดขอควรปฏบตในการใชไฟฟาหรอเครองใชไฟฟาอยางปลอดภย

65

5.6เตารดไฟฟา

วธใชเตารดไฟฟาใหประหยดพลงงาน 1. ควรรดผาคราวละมากๆตดตอกนจนเสรจ และควรเรมรดผาบางๆกอนในขณะทเตารดยงไมรอน และกอนรดเสรจประมาณ2-3นาทใหถอดปลกออก2. เมอไมไดใชงานควรถอดปลกออกและกอนจะเกบควรทงใหเตารดเยนกอน

คำแนะนำดานความปลอดภยของเตารด 1. ควรระวงไมใหความรอนจากเตารดสมผสสายไฟฟา เพราะจะทำใหเปลอกสาย(ฉนวน)เสยหายได2. สายปลกของเตารดเปลอกสาย(ฉนวน)ตองไมเสอมสภาพหรอฉกขาด3. ตองคอยหมนตรวจสอบฉนวนยางทหมสายเขาเตารด หากพบวาเปอยหรอฉกขาดควรรบเปลยนใหมโดยชางผมความร เพราะหากไมรบเปลยนสายไฟบรเวณนนอาจชำรดและถกไฟดดได4. ขณะใชงานเมอหยดรดตองวางบนวสดทไมตดไฟงาย5. เตารดทใชควรมสายดนและตอลงดนผานทางเตาเสยบ-เตารบทมสายดนดวย และหมนตรวจสอบไฟรวดวยไขควงลองไฟเสมอ6. ดขอควรปฏบตในการใชไฟฟาหรอเครองใชไฟฟาอยางปลอดภย

5.7เตาไฟฟา

วธใชเตาไฟฟาใหประหยดพลงงานและปลอดภย 1. ควรเลอกซอใชเตาไฟฟาชนดทมประสทธภาพสง เชน เตา

แมเหลกไฟฟา หรอเตาเหนยวนำ เนองจากมประสทธภาพสงถง 80-90 % ในขณะทเตาไฟฟาธรรมดาแบบขดลวดความรอนและเตาแกสจะมประสทธภาพเพยง 40-47 %เทานนจงประหยดพลงงานและลดระยะเวลาในการปรงอาหารตวเตาไมรอน มความปลอดภยสง ไมมเขมาหรอควนพษจากแกสและควบคมดวยระบบอเลกทรอนกส

2. การทำกบขาวตองมแผนการประกอบอาหารแตละครง ควรเตรยมเครองปรงตางๆ ใหพรอมเสยกอนแลว จงเปดสวตชเตาไฟฟา ตงกระทะประกอบอาหารแตละอยางตดตอกนไปรวดเดยวจนเสรจ

66

3. ใชภาชนะกนแบนภาชนะทใชควรเปนชนดกนแบนพอดกบเตาไมเลกไมใหญจนเกนไป และภาชนะทมเนอโลหะรบความรอนไดดซงถกออกแบบใหใชกบเตาไฟฟา

4. อาหารแชแขง ทำใหหายแขงกอน โดยการนำอาหารลงมาแชทชนลางกอนการประกอบอาหารเปนเวลานานพอสมควร

5. ในการประกอบอาหารใสนำแตพอควร6. ควรใชเตาชนดมองไมเหนขดลวด เพราะจะไมมความรอน

สญเปลาและปลอดภยกวา7. อยาเปดเตาบอยๆ และขณะใชงานควรวางบนพนททนไฟหรอ

ไมตดไฟ8. กอนประกอบอาหารเสรจควรปดสวตชเตาไฟฟา เพราะความ

รอนทสะสมอยมเพยงพอ9. ควรระวงไมใหความรอนจากเตาไฟฟาสมผสสายไฟฟาเพราะ

จะทำใหเปลอกสาย (ฉนวน) เสยหายไดและไมควรตงวางใกลวสดตดไฟเชนกระดาษ

10. เตาไฟฟาทใชปรงอาหารจะใหความรอน ความรอนทเกดจากเตาไฟฟาจะทำใหฉนวนเสอมไดงาย จงจำเปนตองมสายดนทกเครองและคอยตรวจสอบไฟรวดวยไขควงลองไฟอยเสมอ

11. ดขอควรปฏบตในการใชไฟฟาหรอเครองใชไฟฟาอยางปลอดภย

5.8เครองซกผา

วธใชเครองซกผาใหประหยดพลงงานและปลอดภย 1. เลอกขนาดใหเหมาะสมกบงานทใช2. ซกผาตามพกดของเครองอยาใสผาอดแนนเกนกำลงของเครอง3. การซกผาทละ2-3ชนไมเปนการประหยดและควรใชนำรอน ซกผาเมอจำเปนเทานน4. ซกผาแลวไมจำเปนตองใชเครองอบผาแหงดวยไฟฟา ควรใชวธการผงลมหรอผงแดด5. ตองตอสายดนและหมนตรวจสอบไฟรวดวยไขควงลองไฟอยเสมอ6. ดขอควรปฏบตในการใชไฟฟาหรอเครองใชไฟฟาอยางปลอดภย

67

5.9หมอตมนำรอน (กาตมนำ หรอกระตกนำรอน)

วธใชหมอตมนำรอนอยางประหยดพลงงานและปลอดภย 1. ควรใสนำใหพอเหมาะกบความตองการ2. ถอดปลกทนทเมอเลกใชงาน ❖ เมอนำเดอดจะตองถอดปลกทนท ❖ อยาเสยบปลกทงไวโดยไมมคนอย3. ขณะใชงานควรวางบนพนทไมตดไฟและไมควรตงวางใกลวสดตดไฟ4. หมอตมนำรอนตองตอสายดนแมวาจะมฉนวนหมภายนอก หรอไมกตามเนองจากจะมไฟรวมากบนำทเท หรอกดใหไหลออกมากบทอโดยเฉพาะอยางยง หากนำภาชนะโลหะรองรบนำอาจถกไฟดดได (สามารถทดสอบไดดวยไขควงลองไฟ)5. ดขอควรปฏบตในการใชไฟฟาหรอเครองใชไฟฟาอยางปลอดภย5.10หมอหงขาวควรเลอกขนาดใหพอเหมาะกบการใชงานและมขอแนะนำดงน

จำนวนคนท ขนาดหมอหงขาว กนไฟประมาณ รบประทาน (คน) ทควรใช (ลตร) (วตต)

1-3 1 450 4-5 1.5 550 6-8 2 600 8-10 2.8 1,000 10-12 3 1,350

วธใชหมอหงขาวใหประหยดพลงงานและปลอดภย 1. ตองตอสายดนกบหมอหงขาวและหมนใชไขควงลองไฟทดสอบอยเสมอ2. ขวตอสายทตอสายทตวหมอหงขาวและทเตารบตองเสยบใหแนนสนท3. เมอเลกใชงานควรถอดปลกออกจากเตารบ4. ดขอควรปฏบตในการใชไฟฟาหรอเครองใชไฟฟาอยางปลอดภย

68

5.11เครองปงขนมปง

วธใชเครองปงขนมปงใหประหยดพลงงานและปลอดภย 1. ตงระดบความรอนใหพอดกบความตองการ2. ขวตอสายทตวเครองปงขนมปงและทเตารบตองเสยบใหแนนสนท3. เมอเลกใชงานควรถอดปลกออกจากเตารบ4. ขณะใชงานควรวางบนพนททนไฟหรอไมตดไฟ5. ตดตงสายดนและหมนใชไขควงลองไฟทดสอบไฟรวอยเสมอ6. ดขอควรปฏบตในการใชไฟฟาหรอเครองใชไฟฟาอยางปลอดภย5.12เครองทำนำอนในหองนำ

วธใชเครองทำนำอนในหองนำใหประหยดพลงงานและปลอดภย 1. ใชเสรจแลวรบปดเครองอยาเปดสวตชทงไว2. ไมควรปรบปมความรอนเกนความจำเปน3. สวตชและสวนประกอบอนๆตองเปนชนดทกนนำได4. ตองตดตงระบบสายดนและเครองตดไฟรวทไดมาตรฐาน กบวงจรไฟฟาสำหรบเครองทำนำอน5. ดขอควรปฏบตในการใชไฟฟาหรอเครองใชไฟฟาอยางปลอดภย5.13เครองดดฝน

วธใชเครองดดฝนใหประหยดพลงงานและปลอดภย 1. เมอใชแลวควรเอาฝนผงในถงทงทกครง เพอเครองจะไดมแรงดดดและไมกนไฟ2. ซอเฉพาะประเภททมสายดนพรอมมากบปลกไฟและตดตง ระบบสายดนทเตารบดวยยกเวนวาเปนเครองใชไฟฟาประเภท23. ดขอควรปฏบตในการใชไฟฟาหรอเครองใชไฟฟาอยางปลอดภย

69

5.14เครองปนผลไม-เครองผสมอาหาร

วธใชเครองปนผลไม-เครองผสมอาหารใหประหยดพลงงานและปลอดภย 1. ควรเลอกขนาดใหพอเหมาะและใชเทาทจำเปน2. ไมควรใชใหเกนกำลงและไมควรใชตดตอกนเปนเวลานาน3. ควรเปนเครองใชไฟฟาประเภท2มฉะนนตองมสายดนมาดวย4. ดขอควรปฏบตในการใชไฟฟาหรอเครองใชไฟฟาอยางปลอดภย5.15เครองเปาผม

วธใชเครองเปาผมใหประหยดพลงงานและปลอดภย 1. ควรเชดผมใหเกอบแหงกอนทจะใชเครองเปาผม2. ระหวางเปาควรขยและสางผมดวยใหใชลมรอนเทาทจำเปน3. ควรเปนเครองใชไฟฟาประเภท2มฉะนนตองมสายดนมาดวย4. ดขอควรปฏบตในการใชไฟฟาหรอเครองใชไฟฟาอยางปลอดภย5.16เครองส บนำ

วธใชเครองสบนำใหประหยดพลงงานและปลอดภย 1. เครองสบนำชนดมถงความดน(pressuretank) ควรเลอกซอใหมขนาดใหญพอควร2. บอพกควรสรางไวระดบพนดนหรอใตดน3. ใชสวตชอตโนมตชวยการทำงาน4. ประหยดการใชและลดการสญเปลาของนำ5. ควรตรวจสอบและบำรงรกษาอยเปนประจำ6. ตองตดตงสายดนพรอมทงมเครองตดไฟฟารวดวย7. ดขอควรปฏบตในการใชไฟฟาหรอเครองใชไฟฟาอยางปลอดภย

70

5.17 พดลมดดอากาศ

วธใชพดลมดดอากาศใหประหยดพลงงานและปลอดภย 1. ควรปดพดลมทกครงเมอไมมคนอยหรอเลกใช2. ควรตงความเรวพดลมใหพอเหมาะหรอควรเปดหนาตาง เพอใชลมธรรมชาตชวยถายเทอากาศภายในหอง และหมนทำความสะอาดใบพดและตะแกรง3. ดขอควรปฏบตในการใชไฟฟาหรอเครองใชไฟฟาอยางปลอดภย5.18 เครองคอมพวเตอร

วธใชเครองคอมพวเตอรใหประหยดพลงงานและปลอดภย 1. จะตองไมเปดเครองคอมพวเตอรทงไวนานๆเพราะจะทำใหสนเปลองไฟฟา2. ควรปดจอภาพถาไมไดใชงานเกน15นาท3. เลอกใชจอภาพทขนาดไมใหญเกนไปเพราะจะทำใหกนไฟฟา4. ควรตดตงคอมพวเตอรในทๆอากาศถายเทและระบายความรอนไดด5. ควรตดตงระบบScreensaverเพอรกษาคณภาพของหนาจอ และยงชวยประหยดพลงงานในกรณทยงไมปดเครอง หรอใหศกษาจากคมอหรอซอฟแวรในวธการใชเครองฯใหประหยดพลงงาน

คำแนะนำดานคามปลอดภยของเครองคอมพวเตอร 1. ถอดปลกเมอเลกใชงาน2. ใชเตาเสยบและตอเขากบเตารบชนดทมสายดนเทานน และหามตดหรอหกขาสายดนออกรายละเอยดดในเรองเตาเสยบ-เตารบ3. อยาเปดฝาครอบเครองคอมพวเตอรในขณะกำลงใชงาน4. อยานำเครองดมวางไวบนคอมพวเตอร เพราะหากหกใสเครองสามารถทำใหเครองลดวงจรได5. อยาปดผาคลมหรอเกบเครองโนตบคใสกระเปา ในขณะทเครองยงรอนอยเครองจะเสอมชำรดเรว