3. ÇALIŞMA: ANA UYGULAMA ÇALIŞMASI

DOĞAL ÖĞRETİM PROJESİ:

OKUL ÖNCESİ KAYNAŞTIRMA SINIFLARINDA ÖĞRETMENLER İÇİN DOĞAL

ÖĞRETİM SÜRECİ

1.AMAÇ

Bu projenin amacı, okul öncesi kaynaştırma öğretmenlerine yönelik genelde tüm sınıf özelde

ise kaynaştırma öğrencilerine günlük rutin, etkinlikler ve geçişler sırasında doğal bir öğretim

süreci ile nasıl öğretim sunabileceklerini içeren yazılı ve görsel materyaller geliştirmek ve

materyallerin kullanımı ve etkililiğine ilişkin öğretmenlerin görüşlerini almaktır. Bu genel

amaca yönelik olarak

- Okul öncesi öğretmenlere yönelik hazırlanan içeriğin öğretmenlerin doğal öğretim

sürecine yönelik bilgi düzeylerine etkisi nasıldır?

- Okul öncesi öğretmenlere yönelik hazırlanan içeriğe ilişkin öğretmenlerin memnuniyet

düzeyleri (sosyal geçerlik) nasıldır?

Bu amaç bağlamında projenin 2. çalışması olan PİLOT ÇALIŞMA süresince hazırlanan

materyallerin ülke genelinde, 12 ilde uygulanması ve değerlendirilmesi hedeflenmiştir.

Projenin Ana Uygulama Çalışması olan bu çalışma aşağıdaki detaylıca açıklanmıştır.

2. YÖNTEM

2.1. Katılımcılar

2.1.1. Okulöncesi Kaynaştırma Öğretmenleri

Doğal Öğretim Süreci’nin nicel aşamasının evrenini Türkiye’de bulunan okul öncesi

kaynaştırma öğretmenleri oluşturmaktadır. Avrupa Birliği ülkelerinin kullandığı İstatistiki

Bölge Birimleri Sınıflandırması içinde Türkiye için kullanılan sınıflandırma olan Türkiye

İstatistiki Bölge Birimleri Sınıflandırması (Türkiye İBBS) (Fransızca: nomenclature d'unités

territoriales statistiques, NUTS) temelinde var olan evren üzerinde mümkün olan en geniş ve

geçerli sonuca ulaşabilmek adına sırasıyla; Ankara, Antalya, Balıkesir, Bursa, İstanbul, Kars,

Kütahya, Nevşehir, Şanlıurfa, Trabzon, Van ve Zonguldak olmak üzere 7 bölgeden 12 il Özel

Eğitim ve Rehberlik Hizmetleri Genel Müdürlüğü ile belirlenmiştir. İstanbul ve Kars hariç

olmak üzere anılan tüm illerde biri deney biri kontrol grubu olmak üzere uygulama yapılacak

okullar belirlenmiştir. İstanbul’da ulaşılabilen tüm okul öncesi kaynaştırma öğretmenleri

çalışmaya dâhil edilirken Kars ilinde tek bir okulöncesi kurumu olması sebebiyle bu ildeki okul

deney grubuna dâhil edilmiştir.

İfade edilen illerdeki okullar belirlenirken öncelikle Özel Eğitim ve Rehberlik Hizmetleri Genel

Müdürlüğü vasıtasıyla illerdeki okullara ilişkin bilgi alınmıştır. Belirlenen okullara Rehberlik

Araştırma Müdürlüğü vasıtasıyla projeye katılım hususunda tebligat, yine Özel Eğitim ve

Rehberlik Hizmetleri Genel Müdürlüğü kanalıyla gerçekleştirilmiştir. İlgili okulların

listelenmesinin ardından okullarla telefonla iletişime geçilerek, öntest ve sontest verilerinin

toplanması ve proje ile ilgili tanıtım toplantılarının yapılabilmesi amacıyla randevu alınmıştır.

Okulların deney ve kontrol grubu olarak seçilmesi sırasında seçkisiz atama yoluyla okullar

belirlenmiştir.

Bu çalışmanın evreni Türkiye’de bulunan okulöncesi kaynaştırma öğretmenleri

oluşturduğu için öğretmenlerle ilgili olarak bir takım ön koşul özelliklerin bulunması söz

konusu olmuştur. Bu önkoşul özellikler şöyledir:

1. Okulöncesi öğretmeni olma,

2. Sınıfında kaynaştırma öğrenci bulunma veya bulunmuş olma,

3. www.dogalogretim.com sitesine gömülü Doğal Öğretim Modüllerini süreç içerisinde

takip etme ve tamamlama,

4. 2.0 web sitesine gömülü Doğal Öğretim Modüllerine ilişkin her modül sonunda

bulunan yansıtma sorularına (DÖS-YS) cevap verme.

Deney ve kontrol grubu dahil olmak üzere toplamda 517 katılımcıya ulaşılmıştır.

Katılımcıların 107’si kontrol grubunda yer alırken; 410’u deney grubu içerisinde yer almıştır.

Yine bu katılımcılardan 14 tanesi erkek iken; 503’ü de kadınlardan oluşmaktadır. İstanbul

ilinden projeye dahil olan katılımcıların tümü deney grubuna dahil edilmiştir. İstanbul ilinden

projeye dahil olan katılımcı sayısı 265’tir. Kars ilinde okulöncesi kaynaştırma öğretmeni

bulunan tek bir okul bildirildiğinden, bu okul deney grubuna dahil edilmiştir.

Doğal Öğretim Süreci (DÖS) kapsamında çalışmaya katılım gösteren öğretmenlere

ilişkin demografik özellikler proje ekibi tarafından geliştirilmiş olan kapsamlı bir demografik

bilgi formu vasıtasıyla toplanmıştır. Bu form üzerinde yer alan bilgilerin daha rahat anlaşılması

adına 3 ana tema altında raporlanmıştır. İlk tema olan temel demografik bilgiler öğretmenlerin

cinsiyet, kıdem yılı, göre yaptığı il, eğitim verdiği yaş dönemi olmak üzere olarak sınıflanmıştır.

İkinci tema olan kaynaştırma ve risk altındaki öğrenci özellikleri içerisinde sınıf içerisinde yer

alan kaynaştırma öğrencisi sayısı, kaynaştırma öğrencisinin tanısı, risk altındaki öğrenci sayısı,

risk altındaki öğrenci tanısı olarak sınıflanmıştır. Üçüncü ve son tema olan öğretmenlerin

kaynaştırma ve doğal öğretim hakkındaki eğitim geçmişi özellikleri öğretmenlerin kaynaştırma

eğitimi durumları, kaynaştırma eğitimini almışlar ise nereden aldıkları ve süresi, doğal öğretim

eğitimi durumları ve doğal öğretim eğitimini aldıkları yer ve süresi olarak sınıflanmıştır.

Demografik bilgi formu vasıtası ile elde edilen katılımcı özellikleri deney ve kontrol grubu için

ayrı sütunlar içerisinde sunulmuştur.

Öğretmenlerin Temel Demografik Özellikleri Tablo 1. Öğretmenlerin Temel Demografik Özelliklerine İlişkin Dağılımlar

Frekans (Deney)

Yüzde %

Frekans (Dontrol)

Yüzde %

Öğretmenlerin Görev Yaptığı İllere Göre

Dağılım

Ankara 16 3,9 11 14,0 Antalya 16 3,9 15 10,3 Balıkesir 12 2,9 9 8,4 Bursa 18 4,4 14 13,1 İstanbul 260 63,3 - - Kars 19 4,6 - - Kütahya 7 1,7 11 10,3 Nevşehir 11 2,7 8 7,5 Şanlıurfa 9 2,2 9 8,4 Trabzon 10 2,4 12 11,2 Van 21 5,1 11 10,3 Zonguldak 12 2,9 7 6,5 Toplam 411 100,0 107 100,0

Öğretmenlerin Cinsiyete

Göre Dağılımları Kadın 401 97,6 103 96,3 Erkek 9 2,2 4 3,7 Toplam 410 99,8 107 100,0

Öğretmenlerin Eğitim Sunduğu Yaş Dönemi

Göre Dağılımları

3 Yaş 42 10,2 13 12,1 4 Yaş 130 31,6 30 28,0 5 Yaş 186 45,3 47 43,9 6 Yaş 23 5,6 5 4,7 Toplam 381 92,7 95 88,8

Öğretmenlerin Meslekteki

Kıdem Yıllarına Göre Dağılımları

1-5 Yıl Arası 133 32,4 22 12,1 6-11 Yıl Arası 222 54,0 62 28,0 12-17 Yıl Arası 39 9,5 9 43,9 18-23 Yıl Arası 8 1,9 7 4,7 24-29 Yıl Arası 7 1,7 4 88,8 30 Yıl ve Üzeri 2 ,5 3 12,1 Toplam 411 100,0 107 12,1

Kaynaştırma ve Risk Altındaki Öğrenci Özellikleri Tablo 2. Öğretmenlerin Kaynaştırma Öğrencileri ve Risk Altındaki Öğrencilerine İlişkin Dağılımlar

Frekans (Deney)

Yüzde %

Frekans (Kontrol)

Yüzde %

Öğretmenlerin Kaynaştırma Öğrencileri İle İlgili Bilgiler

Kaynaştırma Öğrencisi Olan Öğretmen

202 49,1 35 32,7

Kaynaştırma Öğrencisi Olmayan Öğretmen

171 41,6 63 58,9

Toplam 373 90,8 98 91,6 Öğretmenlerin Kaynaştırma Öğrencilerinin Tanı Özellikleri

Otizm 78 19,0 8 7,5 Hiperaktivite 7 1,7 1 ,9 Down Sendromu 19 4,6 1 ,9 Zihinsel Yetersizlik 47 11,4 14 13,1 Fiziksel Yetersizlik 15 3,6 4 3,7 Üstün Yetenekli 5 1,2 - - Dil ve Konuşma Bozukluğu

42 10,2 - -

İşitme Kaybı 15 3,6 5 4,7 Serebral Palsi 7 1,7 2 1,9 Görme Kaybı 1 ,2 - - Epilepsi 1 ,2 1 ,9 Mikrosefali - - 1 ,9 Öğrenme Güçlüğü 4 1,0 - - Toplam 241 58,6 43 40,2

Risk Altındaki Öğrenci Durumu Öğretmenlerin Risk Altındaki Öğrencilerine Ait Özellikler

Risk Altında Öğrencisi Olan

146 35,5 30 28,0

Risk Altında Öğrencisi Olmayan

135 32,8 42 39,3

Toplam 281 68,4 72 67,3 Sınıfında Risk Altında Öğrenci Sayısı 1 Öğrenci 87 21,2 21 19,6 2 Öğrenci 34 8,3 6 5,6 3 Öğrenci 11 2,7 - - 4 Öğrenci 3 ,7 - - 5 Öğrenci 2 ,5 - - Toplam 137 33,3 27 25,2 Risk Altındaki Öğrencinin Gelişim Alanlarında Yaşadığı Problemler Bilişsel Alanda Gerilik

63 15,3 8 7,5

Öğrenmede Güçlük 10 2,4 1 ,9 Özbakım Becerilerinde Sorun

6 1,5 4 3,7

Motor Becerilerde Sorun

26 6,3 4 3,7

Dil Becerilerinde Sorun

51 12,4 14 13,1

Sosyal Etkileşimde Güçlük

38 9,2 8 7,5

Dikkatini Toplamada Güçlük

17 4,1 1 ,9

Davranış Problemleri

11 2,7 1 ,9

Duygu Durum Problemleri

1 ,2 - -

Görme Problemleri 1 ,9 Toplam 223 54,3 42 39,3

Öğretmenlerin Kaynaştırma ve Doğal Öğretim Eğitimi Durumları Özellikleri Tablo.3 Öğretmenlerin Kaynaştırma ve Doğal Öğretim Eğitimi Durumları İle İlgili Dağılımlar

Frekans (Deney)

Yüzde %

Frekans (Kontrol)

Yüzde %

Öğretmenlerin Kaynaştırma Öğretmeni Olarak Çalışma Süreleri Öğretmenlerin Kaynaştırma Eğitimi İle İlgili Özellikleri

1-5 Yıl Arası 110 26,8 24 22,4 6-10 Yıl Arası 16 3,9 4 3,7 11-15 Yıl Arası 4 1,0 1 ,9 16 Yıl ve Üzeri 1 ,2 1 ,9 Toplam 131 31,9 30 28,0

Öğretmelerin Kaynaştırma Eğitimi Geçmişleri İle İlgili Dağılımlar

Kaynaştırma

Eğitimi Almış 123 29,9 43 40,2

Kaynaştırma Eğitimi Almamış

223 54,3 48 44,9

Toplam 346 84,2 91 85,0 Öğretmenlerin Kaynaştırma Eğitimini Aldıkları Kurumlar İle İlgili Dağılımlar MEB 64 15,6 26 24,3 Üniversite 18 4,4 11 10,3 Halk Eğitim 6 1,5 - - Özel Eğitim

Rehabilitasyon Merkezi

2 ,5 1 ,9

Tohum Otizm Vakfı

5 1,2 - -

Toplam 95 23,1 38 35,5 Öğretmenlerin Almış Oldukları Kaynaştırma Eğitimi Süreleri (Saat) İle İlgili Dağılımlar 1-4 saat 37 9,0 20 18,7 5-16 saat 9 2,2 3 2,8 17-24 saat 1 ,2 - - 25 saat ve üzeri 4 1,0 - - Toplam 51 12,4 23 21,5 Öğretmenlerin Doğal Öğretim Eğitimi Almalarına İlişkin Dağılımlar Öğretmenlerin Doğal Öğretim Eğitimi İle İlgili Özellikleri

Doğal Öğretim Hakkında Eğitim Alan

8 1,9 2 1,9

Doğal Öğretim Hakkında Eğitim Almayan

328 79,8 78 72,9

Toplam 336 81,8 80 74,8 Öğretmenlerin Doğal Öğretim Eğitimi Aldıkları Kurumlar İle İlgili Dağılımlar MEB 1 ,2 1 ,9 Halk Eğitim 1 ,2 - - Özel Eğitim

Rehabilitasyon Merkezi

1 ,2 - -

Üniversite 1 1,2 - - Toplam 8 1,9 1 ,9 Öğretmenlerin Almış Oldukları Doğal Öğretim Eğitimi Süreleri (Saat) 5 saat ve altı 3 ,7 1 ,9 6-10 saat 2 ,5 - - 11 saat ve üzeri 3 ,7 - - Toplam 8 1,9 1 ,9

2.1.2. Araştırmacılar

DÖS içerisinde bir yürütücü, araştırmacılar ve bursiyerler bulunmaktadır. Proje, proje

yürütücüsü bünyesinde iş takvimine bölünerek yürütülmüştür. Proje ekibi; projenin pilot ve ana

uygulamasının yürütülmesinde, programa ilişkin kitapçıkların hazırlanmasında, videoların

çekilmesinde, DÖS içeriğinin ve kullanımının tanıtılmasında, program takibinin sağlanmasında

ve web sitesi ile ilgili durumların takip edilmesinde görev almışlardır.

2.2. Ortam

Çalışma sürecinde iki türlü ortamdan bahsedilebilir. Bunlardan birincisi, okulöncesi

kaynaştırma öğretmenlerine yönelik beş modülün gömülü olduğu web sitesi; diğeri ise öntest

ve sontest verilerinin toplanması için okul yönetimleri tarafından hazırlanan masa ve

sandalyelerin bulunduğu toplantı salonlarıdır. İller içerisinde sadece İstanbul ilinde 300 kişi

kapasiteli kapalı bir konferans salonu kullanılmıştır. Öntest verilerinin toplanması ve web

sitesinin kullanımına ilişkin İstanbul ilindeki toplantı, öğretmenlerin programlarına uygun

olabilmesi amacıyla öğleden önce ve öğleden sonra yapılmıştır.

2.3. Araç-Gereçler

2.3.1. Web Sitesi ( www.dogalogretim.com )

Erişilebilirlik açısından katılımcıların kullanabileceği bir web sitesi oluşturularak, sistem

üzerinden programı takip etmeleri amacıyla bir web sitesi kurulmuştur. Bu web sitesi 2.0

tabanlıdır. Katılımcılara kendi isimlerine tanımlı kullanıcı adı ve şifreler verilerek web sitesinde

bulunan platform sekmesi aracılığıyla sisteme girişleri sağlanmıştır. Site ile ilgili bilgiler 2.

Çalışma olan Pilot Çalışmada detaylıca açıklanmıştır.

2.3.2. Kitaplar

DÖS bağlamında katılımcıların kullanabilecekleri toplam beş adet kitap web sitesi içerisine

gömülmüştür. Kitapların yazım aşamasında katılımcıların gün içerisinde sınıflarındaki rutin,

etkinlik ve geçişler sırasında olası karşılaşmış oldukları ve karşılaşma ihtimalleri bulunan

senaryolar kullanılmaya çalışılmıştır. Yazılı bilginin yanı sıra çizimi yaptırılan görsel

senaryolar benzer şekilde katılımcılar ve yaşantılar göz önüne alınarak hazırlanmaya

çalışılmıştır.

Katılımcıların kullanımına sunulan kitaplar şunlardır:

1. Okul Öncesi Öğretmenlerine Yönelik Doğal Öğretim Süreci,

2. Okul Öncesi Öğretmenlerine Yönelik Gelişimsel Yetersizlik Türlerinin Tanım ve Özellikleri,

3. Okul Öncesi Öğretmenlerine Yönelik Nitelikli Yetişkin Davranışları,

4. Okul Öncesi Öğretmenlerine Yönelik Doğal Öğretim Strateji ve Teknikleri,

5. Okul Öncesi Öğretmenlerine Yönelik Çevresel Düzenlemeler.

Kitaplar ile ilgili bilgiler 2. Çalışma olan Pilot Çalışmada detaylıca açıklanmış,

www.dogalogretim.com adresinden tüm kitaplara erişilebilinmektedir.

2.3.4. Videolar

Web sitesi içerisinde toplamda 5 bölümden oluşan, ilgili konu baz alınarak örnek olayların

olduğu videolar yer almaktadır. Uzmanlar tarafından her modülle ilgili bilgilerin aktarıldığı

toplamda 28 video yer alırken; örnek olayların yer aldığı videoların sayısı ise 193’tür.

Web sitesi içerisinde Giriş Doğal Öğretim Süreci’nde doğal öğretim sürecinin genel

çerçevesinin alan uzmanı tarafından anlatıldığı bir video yer almaktadır. 1. modül olan

Gelişimsel Yetersizlik Türleri isimli bölümde ise; zihinsel yetersizlik, down sendromu, işitme

yetersizliği, görme yetersizliği, dil ve konuşma bozuklukları, otizm spektrum bozukluğu, dikkat

eksikliği ve hiperaktivite, serebral palsi başlıkları olmak üzere farklı alan uzmanlarının yer

aldığı toplamda 8 video yer almaktadır. 2. modül olan Nitelikli Yetişkin Davranışları isimli

bölümde ise alan uzmanının yer aldığı 4 video yer alırken, örnek olayların yer aldığı video

sayısı 56’dır. 3. modül olan Doğal Öğretim Stratejileri ve Teknikleri isimli modülde alan

uzmanının yer aldığı 10 video yer alırken, örnek olayların yer aldığı video sayısı 105’tir. 4. ve

son modül olan Çevresel Düzenlemeler isimli modülde ise alan uzmanını yer aldığı 4 video yer

alırken, örnek olayları olduğu video sayısı ise 32’dir. Tüm videolara www.dogalogretim.com

adresinden ücretsiz erişilebilinmektedir.

2.4. Araştırma Deseni

Okul öncesi kaynaştırma öğretmenlerine yönelik, genelde tüm sınıf özelde ise kaynaştırma

öğrencilerine günlük rutin, etkinlik ve geçişler sırasında doğal bir öğretim süreci ile nasıl

öğretim sunabileceklerini içeren yazılı ve görsel materyaller geliştirmek ve materyallerin

kullanımı ve etkililiğine ilişkin öğretmenlerin görüşlerini almak amacıyla gerçekleştirilen

Doğal Öğretim Projesi (DÖP), karma yöntem araştırma desenlerinden “Yakınsayan Paralel

Desen’’ kullanılmıştır. Yakınsayan paralel desen, araştırmacının nicel ve nitel verileri eş

zamanlı toplayıp birbirinden ayrı analiz ederek bulguların birbirini doğrulayıp doğrulamadığını

kontrol ettiği bir karma yöntem araştırma deseni olarak tanımlanmaktadır (Creswell ve Plano-

Clark, 2011).

Yakınsayan paralel desenin uygulama sürecinde dört ana aşama bulunmaktadır. Birinci

aşamada, araştırmacı birbirinden bağımsız olarak hem nicel hem de nitel veri toplamaktadır.

İkinci aşamada ise, araştırmacı nicel ve nitel yaklaşımlar kullanarak elde ettiği verileri

birbirinden bağımsız bir şekilde analiz etmektedir. Üçüncü aşamada, farklı yaklaşımlardan elde

ettiği verileri birleştirmeye çalışmaktadır. Kullanılan yaklaşımlar birbirinden farklı olması

sebebiyle araştırmacı bu süreçte verileri daha doğru ve tutarlı bir biçimde ilişkilendirmek adına

sonuçları dönüştürmeye çalışmaktadır. Son aşamada ise, araştırmacı elde etmiş olduğu iki farklı

veri kümesinin, hangi koşullarda ve derecede bir araya geldiklerini, birbirilerini ne oranda

açıkladıklarını ve birbirileri arasında yer alan ilişkiyi yorumlamakta ve çalışmanın nihai

amacına hizmet etmesi için bu sonuçları birleştirmeye çalışmaktadır (Creswell, 2013).

DÖS sürecinde karma yöntem araştırma deseninin tercih edilmesinin nedeni ise nicel

yaklaşımla elde edilen bulguları nitel yöntemle açıklayarak okulöncesi kaynaştırma

öğretmenlerinin hem kaynaştırma hem de normal gelişim gösteren öğrencilere günlük rutin,

etkinlik ve geçişler sırasında doğal bir öğretim süreci kullanarak öğretim sunmalarını

desteklemek amacıyla geliştirilen program sonucunda öğretmenlerin anılan becerilerinde nasıl

bir değişim olduğunu saptamak ve beklenen bu değişim üzerinde geliştirilen programın ne

derece etkili olduğunu tespit etmektir.

2.4.1. Öntest-sontest Kontrol Gruplu Deneysel Desen

Yukarıda bahsi geçen amaçları gerçekleştirmek amacıyla yakınsayan paralel desenin nicel

aşamasında, öntest- sontest kontrol gruplu deneysel desen kullanılmıştır. Öntest-sontest kontrol

gruplu deneysel desen, katılımcıların rastgele oluşturuldukları gruplarda geleneksel bir desen

olarak tanımlanmaktadır. Bu desende her iki katılımcı grubuna da öntest ve sontest

uygulanmaktadır. Deneysel işlem sadece denek grubu olan A grubuna uygulanmaktadır

(Creswell, 2014). Bu desende gruplar arasındaki sontest verileri uygulamanın etkili olup

olmadığını ortaya koymak için kullanılmaktadır (Gay, Mills ve Airasian, 2012). Öntest-sontest

gruplu deneysel desen deneysel işlemden kaynaklı olarak bağımlı değişken üzerindeki etkiyi

güçlü bir şekilde ortaya koyan istatistiksel güç sağlamaktadır. Ayrıca bu desen elde edilen

bulguların neden sonuç açısından yorumlanmasına olanak sağlamakta ve özellikle davranış

bilimlerinde sıklıkla kullanılmaktadır (Büyüköztürk, 2001). Uygulamanın gerçekleştirildiği

illerde bulunan okulöncesi kurumlar belirlendikten sonra yansız atama yoluyla her bir ilden bir

deney bir kontrol grubu oluşturulacak şekilde katılımcıların atamaları gerçekleştirilmiştir. Buna

göre, deney grubunda yer alan okullarda görev yapan okul öncesi kaynaştırma öğretmenlerine

proje kapsamında geliştirilen web tabanlı eğitim sunulmuşken kontrol grubunda yer alan okul

öncesi kaynaştırma öğretmenlerine ise hiçbir uygulama yapılmamıştır.

Tablo 4. Araştırma Deseninin Sembolik Gösterimi

Ön test Son test

G1

O1

X1

O3

Gk

O2

O4

G1 Deney grubu

Gk Kontrol grubunu,

O1, O3 Deney grubunun ön test, son test ölçümlerini,

O2, O4 Kontrol grubunun ön test, son test ölçümlerini,

X1 Deney grubuna uygulanan 2.0 web tabanlı DÖS’ü ifade etmektedir.

Kontrol grubuna hiçbir uygulama yapılmamıştır.

2.4.2. Nitel Boyut

Deney grubu içerisinde yer alan okulöncesi kaynaştırma öğretmenlerinin yanıtlaması için web

sitesi içerisinde her modül sonunda bulunan yansıtma soruları çalışmanın nitel boyutu için

tasarlanmıştır. Toplamda 5 modül sonunda yer alan yansıtma soruları içerisinde kapalı ve açık

uçlu sorular yer almaktadır.

2.5. İç ve Dış Geçerliği Etkileyen Etmenlerin Kontrol Altına Alınması

Geçerliğe yönelik tehditler, sonuç üzerinde etki eden etmenlerin deneysel işlemden ziyade bazı

diğer faktörlerden kaynaklanması ihtimalini ortaya çıkarmaktadır. Araştırmacılar iç geçerliği

tehdit eden etmenleri ortaya koyarak, tehditlerin ortaya çıkmasını engelleme veya en az

seviyede etki sağlamaya çalışmaktadırlar. Geçerliğe yönelik tehditler iç ve dış olmak üzere iki

türlüdür (Creswell, 2014).

2.5.1. İç Geçerliği Etkileyen Etmenler

Creswell (2014), iç geçerliği tehdit eden etmenleri; katılımcı seçimi, olgunlaşma, regresyon,

seçim yöntemi, katılımcı kaybı, deneysel işlemin yaygınlaşması, deneysel işleme tepki, rekabet,

ölçme durumları ve ölçme aracı başlıkları altında toplamaktadır. DÖS sürecinde iç geçerliği

tehdit eden etmenler ve alınan önlemler ilerleyen paragrafta ifade edilmiştir.

Katılımcı seçimi sırasında deney ve kontrol grubu olacak okullar rastgele seçilerek bu etmen

kontrol altına alınmaya çalışılmıştır. DÖS sürecinde olgunlaşma etmenini kontrol altına almak

için kontrol ve deney grubu içerisindeki katılımcılar yaş değişkenine göre eşleştirilmeye

çalışılmıştır. Ayrıca DÖS sürecinde deney grubunun edineceklerinin olgunlaşma bağlamında

ortaya çıkacak durumlarla örtüşeceği düşünülmemektedir. Regresyon etmenini kontrol altına

almak için katılımcı sayılarının fazla olmasından dolayı uç değerlerin dahil edilmesi

planlanmıştır. Seçim yöntemi etmenini kontrol etmek için yine deney ve kontrol grubundaki

okullar rastgele seçilerek kontrol altına alınmıştır. Katılımcı kaybı etmeni çalışma sırasında bazı

katılımcıların çalışmayı yarım bırakması olarak ifade edildiğinden, bu etmeni kontrol altına

almak için her iki grupta da görece olarak büyük sayılarla çalışılmıştır. Deney ve kontrol

grubunun birbiriyle etkileşerek sonucu etkilemesi anlamına gelen deneysel işlemin

yaygınlaşması etmeninde ise gerek okulların farklı olması gerek de çalışma sırasında

katılımcılara kontrol ve deney grubu okullarıyla ilgili bilgiler verilmeyerek bu etmen kontrol

altına alınmaya çalışılmıştır. Deneysel işleme tepki etmeni katılımcıların uygulamadan yoksun

bırakıldığı için küskünlük yaşamaları olarak ifade edilmektedir ve bu etmenin kontrolü için

DÖS sonunda kontrol grubuna da programın açılacağı belirtilmiştir. Rekabet etmeni benzer

şekilde kontrol grubunun deney grubuna nazaran kendini daha değersiz hissetmesi olarak ifade

edilebilir. Bu etmeni kontrol altına almak için kontrol grubundaki katılımcılara, DÖS sistemi

proje sonunda kullanabilecekleri ifade edilmiştir. Ölçme durumlar etmeni sonraki testlerde

önceki cevapların hatırlanıyor olması olarak tanımlanmaktadır. Yine bu değişkeni kontrol etme

adına öntest ve sontest ölçümleri arasında 6 haftalık süre konulmuştur. Ölçme aracı etmeni

öntest ve sontest sırasında kullanılan araçların farklılaşması olarak ifade edilmektedir ve bu

etmeni kontrol edebilmek için aynı ölçme aracı kullanılmıştır.

2.5.2. Dış Geçerliği Etkileyen Etmenler

Dış geçerliği etkileyen etmenler; örneklem verileri baz alınarak diğer kişi, ortam, geçmiş ve

gelecek durumlar hakkında çıkarsamalar yaparken hatalı çıkarsamalar yapma olarak

tanımlanmaktadır. Bu etmenler; seçim yöntemi ve deneysel işlem arasındaki etkileşim, deney

ortamı ve deney ortamı arasındaki etkileşim ve katılımcı geçmişi ve deneysel işlem arasındaki

etkileşim olarak ifade edilmektedir (Creswell, 2014). DÖS sürecinde dış geçerliği etkileyen

etmenler ve alınan önlemler ilerleyen paragrafta ifade edilmiştir.

Seçim yöntemi ve deneysel işlem arasındaki etkileşim, katılımcıların sınırlı özellikleri

nedeniyle bu özelliklere sahip olmayan gruplara genelleme yapılamayacağı şeklinde

belirtilmektedir ve DÖS sürecinde programa dahil olan katılımcıların tümü okulöncesi

öğretmenlerinden oluşmaktadır. Bu bağlamda örneklemi oluşturan katılımcıların evreni temsil

ettiği söylenebilir ve genellemenin yapılıyor olduğu grup okulöncesi öğretmenleridir. Deney

ortamı ve deneysel işlem arasındaki etkileşim etmeni, deney ortamı nedeniyle araştırmacıların

başka ortamdaki bireylere sonuçları genelleyemeceği olarak tanımlanmaktadır. DÖS

bünyesindeki ortam, web tabanlı bir ortam olarak ifade edilebilir. Dolayısıyla ortamın

katılımcılar için büyük bir farklılık göstermediği söylenebilir. Bir diğer etmen olan katılımcı

geçmişi ve deneysel işlem arasındaki etkileşim etmeni, deneyin yürütüldüğü zamanın belli bir

dilim içermesinden dolayı geçmiş ve gelecek olaylar hakkında genelleme yapılamaması olarak

tanımlanmaktadır. Bu etmenden yine öneriler kısmında ileri araştırmalar yapılabileceği

şeklinde ifade edilecektir.

2.6. Bağımsız ve Bağımlı Değişkenler

2.6.1. Bağımsız Değişken

DÖS sürecinde belirlenen bağımsız değişken deney grubuna uygulanan, araştırma ekibi

tarafından proje kapsamında geliştirilmiş okulöncesi kaynaştırma öğretmenlerine yönelik web

tabanlı DÖS materyalleri temelli programdır. Program, bünyesinde okul öncesi öğretmenlerinin

sınıflarında kaynaştırma öğrencilerine günlük rutin, etkinlikler ve geçişler sırasında doğal bir

öğretim süreci ile nasıl öğretim sunabileceklerini içeren yazılı ve görsel materyalleri (kitap ve

uygulama örneklerini içeren video kayıtları) içeren elektronik ortamdır. Bunun yanı sıra web

temelli program içerisinde kullanıcıların görüş ve sorun bildirebildikleri, katıldıkları eğitim

sürecini hem ünite hem de genel anlamda değerlendirebildikleri bir panel bulunmaktadır.

Web 2.0 tabanlı etkileşimli program içerisinde yer alan görsel ve yazılı kaynaklar, DÖS

kapsamında geliştirilmiş, doğal öğretim süreci, gelişimsel yetersizlik türleri, nitelikli ebeveyn

davranışları, doğal öğretim strateji ve teknikleri ve çevresel düzenlemeler konuları ile ilgili okul

öncesi öğretmenlerinin bilgi düzeyleri ve ihtiyaçlarına uygun olarak hazırlanmış, içerikleri

görseller ile desteklenmiş anılan beş kitaptan oluşmaktadır. Bunun yanı sıra her ünite içerisinde

sunulan kitaplar vasıtasıyla sunulan içeriğin anlatıldığı video kayıtlar bulunmaktadır. Program

içeriğinde yer alan nitelikli ebeveyn davranışları, doğal öğretim strateji ve teknikleri ve çevresel

düzenlemeler konuları ile teorik anlatımların işlendiği video kayıtlarının yanı sıra okul

ortamları içerisinde farklı rutin ve etkinlikler içerisinde farklı yetersizlik türlerinden etkilenmiş

çocuklarla örnek uygulamaların işlendiği video kayıtları bulunmaktadır.

2.6.2. Bağımlı Değişken

Proje kapsamında belirlenen bağımlı değişken ise, okulöncesi kaynaştırma öğretmenlerinin

doğal öğretim sürecine ilişkin hazırlanan Doğal Öğretim Süreci Bilgi Testi (DÖS-BİL)’ne

vermiş oldukları doğru cevaplardır.

2.7. Deney Süreci

2.7.1. Pilot Çalışma

2.7.2. Uygulama Süreci

DÖS uygulama sürecinden önce web sitesi ile ilgili gerekli altyapının hazırlanması gerekmiştir.

Bu hazırlık süreci içerisinde kitapların hazırlanması, videoların çekilmesi, web sitesinin

hazırlanması, videoların web sitesine eklenmesi, web sitesinde her modül için yansıtma

sorularının hazırlanması ve bilgi testinin hazırlanması içim hazırlıklar yapılmıştır. Web tabanlı

programın hazırlanmasından sonra önce pilot uygulama sonra da ana uygulama başlatılmıştır.

Bu süreç 2. Çalışma olan Pilot Çalışmada detaylıca açıklanmıştır.

Ana uygulamada, çalışmaya katılacak okullar ve iller belirlendikten sonra, illerde yer alan

okullar rastgele bir şekilde kontrol ve deney grubu olarak atanmıştır. Kontrol ve deney

gruplarının belirlenmesinden sonra çalışmaya katılacak olan okullarla telefon yoluyla iletişime

geçilerek bilgilendirme yapılmış ve tüm katılımcıların dahil olabileceği uygun zamanlar

belirlenerek o illere gidilmiştir. Gidilen iller sırası ile Antalya, Balıkesir, Bursa, Kütahya,

Şanlıurfa, Van, Kars, Trabzon, Nevşehir, Zonguldak, İstanbul ve Ankara olmak üzere toplamda

12 ildir. Gidilen illerde okul idarecileri vasıtasıyla ayarlanan toplantı salonlarında öncelikle

DÖS hakkında kısa bir bilgilendirme yapılmış ve ardından hazırlanan bilgi testlerini

doldurmaları istenmiştir. Ortalama 45 dakikalık test cevaplama süresinden sonra hazırlanan

slaytlarla katılımcılara sunum yapılmıştır. Sunum ve sonrasında DÖS tanıtımı, web sitesinin

kullanımı ve soru cevap başlıklarından oluşan toplamda 30 dakikalık oturumlar düzenlenmiştir.

Deney grupları için web sitesi kullanımı sırasında örnek bir kullanıcı adıyla sistem içerisinde

yer alan tüm modüller tanıtılmış, kitapların indirilebileceği sekmeler gösterilmiş, video izleme

adımları belirtilmiş, modül sonunda doldurulması gereken yansıtma soruları tanıtılmıştır. Yine

bu oturumlar sırasında ifade edilen 5 modülün her hafta açılacağı, izleyen her haftada yeni

modüllere geçiş yapabilecekleri aktarılmıştır. Belirtilen illerde yer alan deney grupları için aynı

şekilde oturumlar düzenlenmiştir. Kontrol grubu olarak belirlenen okullardaki katılımcılarla

yine tanıtım ve öntest verilerinin toplanabilmesi için oturumlar düzenlemiştir. Oturumlar

sırasında kendilerine kontrol grubu oldukları açıklanmamış, web sitesinin açılacağı kendilerinin

de ulaşabilecekleri belirtilmiştir.

Deney grubundaki katılımcıların her biri için hazırlanmış olan kullanıcı adı ve şifreler verilerek

web sitesine girişte herhangi bir sorun olup olmadığı kontrol edilmiştir. Toplantı tarihi

başlangıç olmak üzere sistem üzerinden verilen kullanıcı adları ve okul isimleri baz alınarak

her hafta bir modül olmak üzere toplamda 5 modül olan web sitesi kullanımlarına açılmıştır. 5

haftanın sonunda deney grubunda yer alan katılımcıların her biri için web sitesine erişim

kısıtlanmıştır.

5 haftalık uygulama bitiminin ardından aynı il içerisindeki deney ve kontrol grubundaki

katılımcılardan uygulama bitimi esas alınacak bir şekilde sontest verileri toplanarak uygulama

bitirilmiştir. Yine uygulama sonunda okullara ve katılımcıların adlarına düzenlenmiş

sertifikalar verilmiştir.

2.8. Verilerin Toplanması

DÖS kapsamında iki türlü veri toplanmıştır. Bunlar; “Doğal Öğretim Süreci Bilgi Testi (DÖS-

BİL)’’ ve web sitesi her modül sonunda toplamda 5 farklı “Doğal Öğretim Süreci (DÖS)

Yansıtma Soruları’’dır. Deney ve kontrol grubundaki katılımcıların tümü, DÖS-BİL testini

farklı tarihlerde öntest ve sontest olarak hazırlanan A5 boyutunda kitapçıklar üzerinden

doldurmuşlardır. Diğer bir veri toplama aracı olan DÖS Yansıtma Soruları sadece deney

grubuna dahil olan katılımcılar tarafından 2.0 web sitesi üzerinden doldurulmuştur. Tablo 5’de

DÖS bağlamında toplanan verilerin hangi araçlarla toplandığı, kimler tarafından doldurulduğu

ve ne zaman toplandığına ilişkin özet bilgiler yer almaktadır.

Tablo 5. DÖS Veri Toplama Çizelgesi

Veri Toplama Aracı Ölçeği Dolduran Toplanacak Zaman

DÖS Bilgi Testi

(DÖS-BİL)

Deney ve kontrol grubunda

yer alan öğretmenler

2 kez

Uygulama öncesi ve

sonrası

DÖS Yansıtma Soruları

(DÖS-YS)

Deney grubunda yer alan

öğretmenler

5 kez

Uygulama sırasında her

modül sonunda

2.8.1. DÖS Bilgi Testi (DÖS-BİL)

Bilgi testleri, hedeflenen konularla ilgili olarak bireylerin bilgi düzeylerini ölçmeyi

amaçlamaktadır (Adıgüzel, 2016). Bu bağlamda DÖS kapsamında nicel verilerin

toplanabilmesi amacıyla bir bilgi testi geliştirilmiştir. Bu süreç 2. Çalışma olan Pilot Çalışmada

detaylıca açıklanmıştır.

2.8.2. DÖS Yansıtma Soruları (DÖS-YS)

DÖS kapsamında özellikle katılımcıların DÖS’e ilişkin görüşleri, düşünceleri ve önerileri

açısından 2.0 web sitesi üzerinden doldurabilecekleri formlar geliştirilerek web sitesine

eklenmiştir. Bu süreç 2. Çalışma olan Pilot Çalışmada detaylıca açıklanmıştır. Sorular, açık ve

kapalı uçlu olmak üzere her modül sonuna eklenmiş ve toplamda beş farklı aşamada kullanıcılar

tarafından doldurulmuştur. Sorular bulgular kısmında ifade edilmiş, bulgular bölümünde

sorular ve sorulara verilen yanıtlar görülebilir. DÖS-YS ifade edildiği gibi kapalı ve açık uçlu

sorulardan oluşmakta ve her soru için aynı şekilde kullanıcıların yanıt verebilmesi için sistem

hazırlanmıştır. Alt sorulara ilaveten her soru altında yer alan açık uçlu sorular

DÖS-YS içerisinde ilk aşamayı oluşturan Giriş Doğal Öğretim Süreci kısmında toplamda 5 soru

ve bu soruların alt soruları yer almaktadır. 1. soru ile ilgili 4 alt soru ve 1 açık uçlu soru, 2. soru

ile ilgili 4 alt soru ve 1 açık uçlu soru, 3. soru ile ilgili 7 alt soru ve 1 açık uçlu soru, 4. soru ile

ilgili 3 alt soru ve 1 açık uçlu soru ve son olarak 5. soru ile ilgili olarak açık uçlu 1 soru sistem

içerisinde yer almaktadır. Toplamda bu kısımda 5 açık uçlu ve 18 hem açık hem kapalı uçlu

olmak üzere 23 soru yer almaktadır. Web sitesi üzerinden bu kısmı dolduran 287 katılımcı

tamamlamıştır.

DÖS-YS içerisinde ikinci aşamayı oluşturan Modül 1 Gelişimsel Yetersizlik Türlerinin Tanım

ve Özellikleri olarak adlandırılan modülde 5 soru ve bu soruların alt soruları yer almaktadır. 1.

soru ile ilgili 8 alt soru ve 1 açık uçlu soru, 2. soru ile ilgili 2 alt soru ve 1 açık uçlu soru, 3.

soru ile ilgili 2 alt soru ve 1 açık uçlu soru, 3. soru ile ilgili 4 alt soru ve 1 açık uçlu soru, 4.

Soru ile ilgili 2 alt soru ve 1 açık uçlu soru ve son olarak 5. soru ile ilgili 1 açık uçlu soru yer

almaktadır. Toplamda bu modülde 5 açık uçlu soru ve 16 hem açık hem kapalı uçlu soru olmak

üzere toplamda 21 soru yer almaktadır. Web sitesi üzerimden bu modülü 273 katılımcı

tamamlamıştır.

DÖS-YS içerisinde üçüncü aşamayı oluşturan Modül 2 Nitelikli Yetişkin Davranışları olarak

adlandırılan modülde 4 soru ve bu soruların alt soruları yer almaktadır. 1. soru ile ilgili 2 alt

soru ve 1 açık uçlu soru, 2. soru ile ilgili 2 alt soru ve 1 açık uçlu soru, 3. soru ile ilgili 7 alt

soru ve 1 açık uçlu soru ve 4. soru ile ilgili 4 alt soru ve 1 açık uçlu soru yer almaktadır.

Toplamda bu modülde 5 açık uçlu soru ve hem açık hem de kapalı uçlu 14 soru olmak üzere

toplamda 19 soru yer almaktadır. Web sitesi üzerinden bu modülü toplamda 267 kullanıcı

tamamlamıştır.

DÖS-YS içerisinde dördüncü aşamayı oluşturan Modül 3 Doğal Öğretim Strateji ve Teknikleri

olarak adlandırılan modülde 5 soru ve bu soruların alt soruları yer almaktadır. 1. soru ile ilgili

2 alt soru ve 1 açık uçlu soru, 2. soru ile ilgili 2 alt soru ve 1 açık uçlu soru, 3. soru ile ilgili 7

alt soru ve 1 açık uçlu soru, 4. soru ile ilgili 3 alt soru ve 1 açık uçlu soru yer almaktadır.

Toplamda bu modülde 5 açık uçlu ve hem açık hem de kapalı uçlu 14 soru olmak üzere 19 soru

yer almaktadır. Web sitesi üzerinden bu modülü toplamda 262 kişi tamamlamıştır.

DÖS-YS içerisinde beşinci ve son aşamayı oluşturan Modül 4 Çevresel Düzenlemeler olarak

adlandırılan modülde 5 soru ve bu soruların alt soruları yer almaktadır. 1. soru ile ilgili 2 alt

soru ve 1 açık uçlu soru, 2. soru ile ilgili 2 alt soru ve 1 açık uçlu soru, 3. soru ile ilgili 7 alt

soru ve 1 açık uçlu soru, 4. soru ile ilgili 3 alt soru ve 1 açık uçlu soru ve son olarak 5. soru ile

ilgili 1 açık uçlu soru yer almaktadır. Toplamda bu modülde 5 açık uçlu soru ve hem açık hem

de kapalı uçlu 14 soru olmak üzere 19 soru yer almaktadır. Web sitesi üzerinden bu modülü

toplamda 259 kişi tamamlamıştır.

2.9. Verilerin Analizi

2.9.1 Nicel Verilerin Analizi

Bu araştırmada deney grubunda yer alan öğretmenlere, DÖS kapsamında geliştirilen

okulöncesi kaynaştırma öğretmenlerinin sınıflarında bulunan hem kaynaştırma hem de normal

gelişim gösteren öğrencilerine günlük, rutin, etkinlikler ve geçişler sırasında doğal bir öğretim

süreci ile nasıl öğretim sunabileceklerini içeren yazılı ve görsel materyallerden oluşan web 2.0

tabanlı etkileşimli programı uygulanmıştır. Programın öncesinde ve sonrasında öğretmenlerin

bilgi düzeylerinin sunulan programa göre değişimini izlemek amacıyla yine DÖS kapsamında

geliştirilen Doğal Öğretim Bilgi Testi (DÖS-BİL) deney ve kontrol grubundaki öğretmenlere

uygulanmıştır. Anılan programın öğretmenlerin doğal öğretim konusundaki bilgi düzeyleri

üzerindeki değişimi test etmek için gruplar arası ve gruplar içi karşılaştırmalarda kullanılan t-

testi uygulanmıştır (Büyüköztürk, Çokluk ve Köklü, 2016). Deney ve kontrol gruplarının

bağımlı değişkenlere ilişkin puanları arasında %95 güven aralığında fark olup olmadığını tespit

etmek amacıyla bağımsız örneklem t-testi kullanılırken grupların kendi içinde araştırma

başlangıcı ve bitimi arasında bağımlı değişkenler açısından fark olup olmadığını tespit etmek

amacıyla bağımsız örneklem t-testi kullanılmıştır. Bağımsız örneklemler için t-testi, iki

bağımsız örneklem grubundan elde edilen ortalama puanlar arasındaki farkın istatistiksel olarak

anlamlılık düzeyini karşılaştırmak için kullanılan parametrik bir test olarak ifade edilmektedir.

Bağımlı örneklemler için t-testi ise, iki ilişkili örneklemden elde edilen iki örneklem ortalaması

arasındaki farkın istatistiksel anlamlılık düzeyini karşılaştırmak amacıyla kullanılan parametrik

bir test olarak ifade edilmektedir (Büyüköztürk, Çokluk ve Köklü, 2016).

2.9.2. Nitel Verilerin Analizi

DÖS bağlamında nitel verilerin tümünü 2.0 web tabanı içerisinde gömülü DÖS-YS

içermektedir. DÖS-YS soruları içerisinde yer alan açık ve kapalı uçlu sorulardan elde edilen

veriler; frekans, yüzde ve kullanıcıların açık uçlu sorulara bırakmış oldukları ifadelerden elde

edilen alıntılarla aktarılmıştır. Kullanıcıların açık uçlu sorulara vermiş oldukları yanıtlar belli

ölçütlere göre aktarılmıştır. Ölçüt örnekleme, önceden belirlenen ölçütleri karşılayan

durumların çalışılması olarak tanımlanmaktadır (Yıldırım ve Şimşek, 2008). Burada belirlenen

ölçüt katılımcıların sorulara, soruyla ilgili cevaplar vermesidir.

3. BULGULAR

3.1. Nicel Bulgular

Araştırmada, uygulanan deneysel işlem öncesi grupların denkliğini sağlamak adına

deney ve kontrol grubundaki katılımcıların doğal öğretim bilgi testinden almış oldukları ön test

puanları üzerinde bağımsız örneklemler için t-testi analizi gerçekleştirilmiştir. Analiz

sonucunda, grupların aritmetik ortalama (X), standart sapma (s), t değeri ve anlamlılık düzeyleri

(p) göz önünde bulundurularak grupları denk oldukları görülmüştür. Analiz sonucunda elde

edilen sonuçlar Tablo 6 üzerinde görülmektedir.

Tablo 6. Deney ve kontrol gruplarındaki öğretmenlerin doğal öğretim bilgi testi öntest puanlarına ilişkin bağımsız gruplar için t-testi sonuçları

Test Grup N X S.S t df p Öntest Deney 75 35,85 6,22048 ,408 148 0,684*

Kontrol 75 36,36 8,76362 N: 150, p>0,05

Deney ve kontrol gruplarına deneysel işlem öncesinde ve sonrasında sunulan DÖS-BİL öntest

ve sontest olarak uygulanmıştır. DÖS-BİL’den elde edilen veriler kapsamında, deney ve kontrol

gruplarının öntest ve sontest puanları arasında fark olup olmadığını tespit etmek amacıyla

bağımlı örneklemler için t-testi ile değerlendirilmiştir. Ulaşılan bulgular Tablo 7 ve Tablo 8’te

görülmektedir.

Tablo 7. Deney Grubundaki Öğretmenlerin Doğal Öğretim Bilgi Testi Öntest ve Sontest Puanları Farkının İncelenmesi İçin Bağımlı Grupları İçin T-Testi Analizi

Deney N X SS t df p Öntest Son Test

75 35,85 6,22048 12,396 74 0,00* 75 43,04 4,97410

N: 75, p<0,05

Tablo 7’ye göre deney grubundaki öğretmenlerin DÖS-BİL öntest ve sontest puanları arasında

anlamlı düzeyde farklılık olduğu belirlenmiştir (t(74)= -12,396 p<0,005). Web 2.0 tabanlı doğal

öğretim programına katılan okulöncesi kaynaştırma öğretmenlerinin DÖS-BİL öntest

puanlarının X= 35,85, DÖS-BİL sontest puanlarının ise X=43,04 olduğu görülmüştür. Elde

edilen bu sonuç, deney grubuna sunulan programın öğretmenlerin doğal öğretim bilgi

düzeylerini artırmada oldukça etkili olduğu şeklinde yorumlanabilir.

Tablo 8. Kontrol Grubundaki Öğretmenlerin Doğal Öğretim Bilgi Testi Öntest ve Sontest Puanları Farkının İncelenmesi İçin Bağımlı Grupları İçin T-Testi Analizi

Kontrol N X SS t df p Öntest Son Test

75 36,36 8,76362 3,546 74 0,01* 75 39,80 8,05052

N: 75, p<0,05

Tablo 8’e göre kontrol grubundaki öğretmenlerin DÖS-BİL öntest ve sontest puanları arasında

anlamlı düzeyde farklılık olduğu belirlenmiştir (t(74)= -3,546 p<0,005). Deneysel işlem

sürecinde kendilerine herhangi bir uygulama sunulmasa da kontrol grubunda yer alan

okulöncesi kaynaştırma öğretmenlerinin DÖBT öntest puanlarının X=36,96, DÖS-BİL sontest

puanlarının ise X=39,96 olduğu görülmüştür. Elde edilen bu sonuç, uygulama sürecine etki

eden çeşitli değişkenler açısından ilerleyen bölümde tartışılmaktadır.

Tablo 9. Deney ve Kontrol Gruplarındaki Öğretmenlerin Doğal Öğretim Bilgi Testi Sontest Puanlarına İlişkin Bağımsız Gruplar İçin T-Testi Sonuçları

Test Grup N X SS t df p Sontest Deney 75 43,04 4,97410 2,965 148 0,04*

Kontrol 75 39,80 8,05052 N: 150, p<0,05

Tablo 9 üzerinde yer alan verilere göre, deney ve kontrol grubundaki öğretmenlerin DÖBT

puanlarının deneysel uygulama sonrasında anlamlı düzeyde farklılaştığı tespit edilmiştir

(t(148)= 2,965, p<0,005). Öğretmenlerin DÖS-BİL’den almış oldukların puanların aritmetik

ortalamaları incelendiğine; deney grubundaki öğretmenlerin DÖS-BİL puanlarının (X=43,04)

kontrol grubundaki öğretmenlerin puanlarından (X=39,80) yüksek olduğu görülmektedir. Bu

sonuç, gerçekleştirilen deneysel çalışmanın deney grubundaki öğretmenlerin bilgi düzeylerini

büyük oranda geliştirdiği şeklinde yorumlanabilir. Her ne kadar bu sonuç sunulan programın

%95 güven aralığında etkili olduğunu ifade etse de bu etkinin büyüklüğünü ifade etmemektedir.

Bu nedenle, sunulan web 2.0 tabanlı doğal öğretim programının etki büyüklüğünü belirlemek

için Cohen’in d değeri hesaplanmıştır. Cohen’in d değeri 0.01 ile 0.06 ise etki büyüklüğü küçük,

0.06 ve üstü etki büyüklüğü orta, 0.14’ten büyük ise etki büyüklüğü geniş olarak

yorumlanmaktadır (Cohen, 1988). Bu koşullar altında deney ve kontrol grubunda yer alan

öğretmenlerin DÖS-BİL sontest puanları ile ilgili olarak ulaşılan eta kare değeri .056 olup

Cohen (1988) tarafından küçük olarak kabul edilmektedir.

Tablo 10. Katılımcıların DÖS-BİL öntest ve sontest puanlarının bağımlı örneklemler t testi sonuçlarının etki büyüklüğü değerleri

Test Grup Eta Eta Squared Sontest Deney*Kontrol ,237 ,056

DÖS sürecinde deney grubuna sunulan uygulamanın etkililiğini daha uygun ölçümsel koşullar

altında tespit etmek adına yukarıda gerçekleştirilmiş analizler kontrol grubu ile eşleştirilmiş ve

rastgele atanmış katılımcılar ile gerçekleştirilmiştir. Fakat sunulan uygulamanın deney

grubundaki katılımcıların tamamı üzerindeki etkisini ölçmek adına sunulan uygulamayı

tamamlamış, öntest ve sontest ölçümleri ile verileri toplanmış deney grubu katılımcılarının

tamamına bağımlı örneklemler için t testi kullanılarak uygulama öncesi ve uygulama sonrası

bilgi düzeyleri karşılaştırılmıştır. Bu ölçüm sonucunda, deney grubundaki katılımcıların öntest

ve sontest puanları arasında anlamlı fark olduğu tespit edilmiştir (t(150)=18,421, p<0,005).

Deney grubundaki katılımcıların öntest puanları ortalamaları ile (X=37,05) sontest puan

ortalamaları (X=43,67) arasında anlamlı derecede fark olduğu görülmektedir. Bahsi geçen

ölçümlere ilişkin sonuçlar Tablo 11 üzerinde görülmektedir.

Tablo 11. Deney grubundaki katılımcıların DÖS-BİL öntest ve sontest puanlarının bağımlı örneklemler t testi sonuçları

Deney N X SS t df p Öntest Sontest

151 37,05 5,69887 18,421 150 0,00* 151 43,67 4,55273

N: 151, p<0,05

Deney grubundaki katılımcıların tamamı üzerinde gerçekleştirilen bağımlı örneklemler için t-

testi analizi sonucunda katılımcıların öntest ve sontest puanları arasında istatistiki açıdan

anlamlı bir fark olduğu görülmüştür. Fakat bu anlamlı fark sunulan programın etkili olduğunu

bildirse de etkinin büyüklüğü hakkında bir bilgi sunmaktadır. Bu amaçla deney grubundaki

katılımcıların öntest ve sontest puanları arasındaki farkın oluşturduğu etkiyi saptamak amacıyla

etki büyüklüğü hesaplanmıştır. Bu hesaplama sonucunda deney grubunda yer alan

katılımcıların DÖS-BİL sontest puanları ile ilgili olarak ulaşılan eta kare değeri 0,069 olup

Cohen (1988) tarafından orta düzey kabul edilmektedir. İlgili sonuçlar Tablo 12 üzerinde

görülmektedir.

Tablo 12. Deney grubundaki katılımcıların DÖB-BT öntest ve sontest puanlarının bağımlı örneklemler için t testi sonuçların etki büyüklüğü değerleri

Test Grup Eta Eta Squared Öntest Sontest

Deney ,138 ,069

3.2. Nitel Bulgular

Nitel bulgular ifade edildiği üzere, DÖS kapsamında 2.0 web sitesine gömülü DÖS-YS

içerisinde yer alan açık ve kapalı uçlu sorulara verilen yanıtları içermektedir. Katılımcıların

sorulara verdiği yanıtlar frekans, yüzde ve alıntılarla ifade edilmiştir. DÖS içerisinde her modül

sonunda yer almak üzere toplamda 5 farklı DÖS-YS yer almaktadır. Her modüle ilişkin bulgular

ilerleyen başlıklarda paylaşılmıştır.

3.2.1. Giriş Doğal Öğretim Süreci

Katılımcıların ilk ve giriş modülü olan Giriş Doğal Öğretim Süreci başlıklı modüle ilişkin

kapalı uçlu evet-hayır sekmelerini barındıran 4 adet soruya vermiş oldukları yanıtların yüzde

ve frekansları tablo… belirtilmiştir. Yine modül içerisinde açık uçlu sorulara ilişkin

katılımcıların vermiş oldukları cevaplar ilerleyen başlıklar içerisinde yer almaktadır.

3.2.1.1. Soru 1: “Web Tabanlı Okul Öncesinde Doğal Öğretim Eğitimi Programı”

Kapsamında bu hafta ele alınan “Doğal Öğretim Süreci” Modülü İle İlgili Düşünceleriniz Nelerdir?

Tablo 13. “Web Tabanlı Okul Öncesinde Doğal Öğretim Eğitimi Programı” Kapsamında bu hafta ele alınan “Doğal Öğretim Süreci” Modülü İle İlgili Düşünceleriniz Nelerdir? Sorusuna Katılımcıların Verdiği Cevapların Dağılımları

Soru Frekans (Evet)

Yüzde %

Frekans (Hayır)

Yüzde %

Doğal öğretim tanımı hakkında bilgi sahibi oldum. 284 98,95 3 1,05

Doğal öğretim sürecinin temel özellikleri hakkında bilgi sahibi oldum.

284 98,95 3 1,05

Doğal öğretimde 3N (Ne? Nerede? Nasıl?) süreci hakkında bilgi sahibi oldum.

284 98,95 4 1,05

Doğal öğretim planı hazırlama konusunda bilgi sahibi oldum.

276 96,17 11 3,83

Toplam Katılımcı 287

Modül içerisinde 1. sorunun alt soruları içerisinde yer alan açık uçlu soru şöyledir: Bu hafta ele

alınan “Doğal Öğretim Süreci” adlı giriş modülü ile ilgili genel olarak belirtmek istediğiniz

düşünceleriniz nelerdir? Bu soruya ilişkin 458 numaralı katılımcı görüşlerini şöyle ifade

etmektedir: ‘’ Doğal öğretim sürecinin planlı bir şekilde uygulanması durumunda çocuklara

katkı sağlayacağı kesindir’’. Benzer şekilde 202 numaralı katılımcı: ‘’ Çocukların benimle ve

birbirleriyle olan etkileşimine katkı sağlayacağını düşünüyorum.’’ Şeklinde görüş

bildirmektedir. 434 numaralı katılımcı ise: ‘’ Hem özel eğitim açısından hem de normal eğitim

gösterdiğimiz sınıflarımızda farkına varmadan aslında uyguladığımız bilgileri öğrenmiş

oldum’’ diyerek görüş bildirmiştir. Bir diğer katılımcı olan 272 numaralı kullanıcı ise: ‘’ Bu

bilgilerle öğrencilerime daha faydalı olacağımı düşünüyorum’’ demiştir. Yine bir diğer

katılımcı olan 113 numaralı katılımcı: ‘’Genelde aslında okulda gördüğümüz konularmış ama

bence bana ileri meslek hayatımda bu öğrendiklerim çok yardımcı olacak’’ diyerek görüş

bildirmiştir. Benzer şekilde 207 numaralı katılımcı şöyle belirtmektedir: ‘’Aslında bu modülde

ele alınanlar anlatılmak istenenler eğitim ortamında sürekli kullandığımız kavramlardı. Bu

modüldeki amaç bana göre doğal öğretim sürecinin öneminin farkına varılmasını sağlayarak

farkındalık oluşturmaktı. Modülün anlatış şekli verilmek istenen bilginin net ve anlaşılır olması

güzeldi’’. 140 numaralı katılımcı bu soruya: ‘’Çok açıklayıcı bir anlatıma sahip. Faydalı

bilgiler içeriyor’’ şeklinde bir cevap vermektedir. Benzer şekilde 155 numaralı katılımcı:

‘’Açıklayıcı, süreci daha iyi kavramamız adına özetleyici bilgiler içeriyor.’’ şeklinde

değerlendirme yapmıştır. Giriş modülüne ilişkin görüşünü bildiren 258 numaralı kullanıcı:

‘’Giriş modülünde "Doğal Öğretim Süreci’nin amaçları ve temel ilkelerinden ayrıntılı olarak

bahsedilmiştir’’ diyerek ilgili modüle ilişkin değerlendirme yapmıştır. Yine modülle ilgili

değerlendirme yapan 277 numaralı katılımcı soruya ilişkin görüşünü şöyle ifade etmektedir: ‘’

Yapılabilir, öz'ü anlatmak da başarılı’’. 24 numaralı katılımcının görüşü şöyledir: ‘’ Doğal

Öğretim Sürecinin tanımını ve bizim okulda yaptığımız günlük etkinliklerde neyi nasıl ve nerede

öğretebileceğimizi öğrendim’’. 225 numaralı katılımcı ise görüşünü şöyle ifade etmektedir: ‘’

Başarılı bir modül olmuş, sınıfta uygulanan etkinlikleri, süreleri pekiştirme fırsatım oldu,

bilgiyi kapsamlaştırdım. Nerede, nasıl davranılması gerektiğinin farkına vardım. Teşekkür

ederim.’’. 125 numaralı katılımcı ise görüşünü şöyle ifade etmiştir: ‘’Rutin dışında kalan,

etkinlik ve geçişler hakkında hali hazırda bildiğim ve uygulamaya gayret ettiğim süreç hakkında

fazlasıyla fikir sahibi oldum. Hemen uygulamaya koyabileceğim hap bilgiler edindim’’. 285

numaralı katılımcı düşüncesini şöyle ifade etmiştir: ‘’Teorik olarak anlaşılır bulduğum

modülün, uygulanabilir olması, örneklerin açıklayıcı ve net bir dille aktarılması dolayısıyla

keyifli ve verimli olduğunu söyleyebilirim.’’.

3.2.1.2. Soru 2: “Web Tabanlı Okul Öncesinde Doğal Öğretim Öğretmen Eğitimi Programı” Kapsamında Bu Hafta “Doğal Öğretim Süreci” Modülü İle Edindiğiniz Bilgileri Sınıfa Yansıtmaya Çalışma (Sınıfta Uygulama) İle İlgili Düşünceleriniz Nelerdir? Tablo 14. “Web Tabanlı Okul Öncesinde Doğal Öğretim Öğretmen Eğitimi Programı” Kapsamında Bu Hafta “Doğal Öğretim Süreci” Modülü İle Edindiğiniz Bilgileri Sınıfa Yansıtmaya Çalışma (Sınıfta Uygulama) İle İlgili Düşünceleriniz Nelerdir? Sorusuna Katılımcıların Verdiği Cevapların Dağılımları

Soru Frekans (Evet)

Yüzde % Frekans (Hayır)

Yüzde %

Sınıfımda doğal öğretim sürecinin temel özelliklerini uygulamayı yararlı buluyorum.

281 97,91 6 2,09

Sınıfımda doğal öğretim sürecinin temel özelliklerini uygulama fırsatları yakaladım.

237 82,58 57 17,42

Doğal öğretimde 3N (Ne? Nerede? Nasıl?) sürecini dikkate alarak sınıfıma yönelik Doğal Öğretim Planı geliştirmeyi yararlı buluyorum.

277 96,52 10 3,48

Doğal öğretimde 3N (Ne? Nerede? Nasıl?) sürecini dikkate alarak sınıfıma yönelik Doğal Öğretim Planı geliştirdim.

198 68,99 89 31,01

Toplam Katılımcı 287 Modül içerisinde 2. sorunun alt soruları içerisinde yer alan açık uçlu soru şöyledir: ‘’ Sınıfınızda

gerçekleştirdiğiniz uygulamalardan örnekler yazar mısınız?’’. Bu soruya ilişkin 216 numaralı

katılımcı deneyimini şöyle ifade etmiştir: ‘’Konuşma güçlüğü olan öğrenciye tuvalete gitmek

için izin istediğinde cümleyi düzgün kurması için ona belli bir süre tanıdım daha sonra tekrar

söylemesi için anlayamadım tekrar söyler misin dedim. Tekrar süre tanıyarak kelimeleri

istenilen nitelikte söylemesine fırsat tanıdım’’. 136 numaralı katılımcının görüşü ise şöyledir

‘’Etkili ve kalıcı öğrenmeyi sağlamak için birçok etkinliklerde doğal öğretim sayesinde fikirler

edinmiş oldum. 3N süreci de sınıfımda etkinlik hazırlarken çok etkili oldu’’. Diğer bir katılımcı

olan 71 numaralı katılımcı kitap içerisinde yer alan örnekten yola çıkarak gerçekleştirdiği sınıf

içerisindeki uygulamayı şöyle belirtmiştir: ‘’Aşamalı olarak örnekte yer alan "su" örneğini

uyguladım ve başarılı oldu’’. Benzer şekilde 225 numaralı katılımcı sınıf içerisindeki

uygulamayı şöyle ifade etmiştir: ‘’ Oyuna katılmayan çocuklarla masa kurup komşu oyunu

oynadık, çay yapan, misafirlerini karşılayan, ütü masası alarak yıpranan kuklalarımızı

ütüledik. Ayrıca rutin geçişlerde mesela oyuncak toplama, yemek sonrası sınıfı toplama

zamanlarında bir elektrik süpürgesi rollerine girdik. Otomatik düğmeye basınca çocuklar

eğlenceli bir şekilde sınıf topluyorlar düğmeyi kapatınca sınıf temizlenmiş oluyor. Mesela el

yıkamada başkanlık sistemi yapıyoruz başkan seçilen çocuk sabun ve peçete tutuyor ve en

önemlisi hiç katılım sağlamayan sessiz duran dikkati dağınık olan çocukları lider seçerek uygun

roller vererek etkili uygulamalar yaptırıyorum. Böylece Rutin ve 3N kurallarını etkili

uyguladık’’. 319 numaralı katılımcı sınıf içerisindeki gözlemini şöyle ifade etmektedir: ‘’

Serbest zamanı daha kaliteli bir zaman olarak geçirmeye başladık’’. Sınıf içerisinde uygulama

fırsatı bulan 99 numaralı katılımcı sınıf içerisindeki yaptığı etkinliği şöyle ifade etmektedir:

‘’Ne istediğini sadece işaret ederek anlatan öğrencime ihtiyacı olan şeyi isteyeceği bir ortam

yaratıp isteğini sözel şekilde ifade etmesini bekledim. Ufak destekler sağladım.’’. 29 numaralı

katılımcı ise deneyimini şöyle ifade etmiştir: ‘’Sevdiği şarkıyı dinlemek için bilgisayarı gösterip

el çırparak gülümseyerek işaret eden öğrencime aç diye tekrarlayıp aç kelimesini söylemesini

isteyip kalıcı öğrenmesi için rehberlik ettim’’. 26 numaralı katılımcı sınıf içerisindeki

uygulaması şöyle ifade etmektedir: ‘’ Sınıfımda bulunan konuşma problemi olan öğrenciye

boya vermedim ve boyayı istemesini istedim’’. 63 numaralı katılımcı deneyimini şöyle ifade

etmiştir: ‘’Bir öğrencimin en çok sevdiği oyun materyallerini ortamdan kaldırdım ve talep

etmesini bekledim. İlk iki gün ben söyleyinceye kadar hiç sesini çıkarmadı. Ancak diğer

günlerde yavaş yavaş arabayı, ambulansı kendisi istemeye başladı. Örneğin; aynı öğrencim

sanat etkinliğinde yapıştırıcısı yokken sadece onu görüp vermemi beklerken şimdi kısık sesle de

olsa istemeye başladı’’. Benzer şekilde 69 numaralı katılımcı deneyimini şöyle ifade

etmektedir: ‘’Su diyen çocuğun suyunu bir üst rafa koyarak su istemesini sağladım’’. Benzer

şekilde 126 numaralı katılımcı: ‘’Oyun hamurunu işaret ederek isteyen kaynaştırma öğrencimin

'hamur' kelimesini söylemesi bekledim ve önce model oldum sonra söylemesini bekledim

söyledikten sonra kendisine oyun hamurunu verdim’’. 156 numaralı katılımcı sınıf içerisinde

yaptıklarını şöyle ifade etmiştir: ‘’Konuşma konusunda sıkıntı yaşadığı için mümkün olduğu

kadar isteklerini dile getirmesi için kalem kutusu yükseğe kaldırıldı ve her etkinlik sürecinde

benden istemesi gerekti’’. 170 numaralı katılımcı sınıfındaki deneyimi şöyle ifade etmektedir:

‘’Oyuncak araba ile oynamak isteyen kaynaştırma öğrencisine araba kelimesini öğretmek için

serbest zamanda arabayı oyuncakların olduğu raftan göstererek istemesini sağladık birkaç

denemeden sonra tam olarak araba kelimesini söyleyemese de arabaya yakın bir kelime söyledi

arabayı verdik hırçınlığı geçti ve mutlu oldu’’. 207 numaralı katılımcının deneyimi ise şöyledir:

‘’Sınıfımda 6 ve 9 sayısını karıştıran öğrencilerim vardı. Öncelikle ne nerede ve nasıl

sorularımı sordum kendime. Öğretmem gereken 6 ve 9 sayısının doğru yazılması ve birbirine

karıştırılmamasıydı. Okuma yazmaya hazırlık, oyun, matematik etkinliklerinde bu sayılara

ağırlık vererek doğru yazılışlarını sık sık tekrarladım. Öncelikle nesnelerle sayıları eşleştirme

çalışmaları, yardımla tahtada sayıların doğru yazımı, aile katılımı, bu sayıları oyunlarda

kullanma gibi etkinlikler planladım. Sonuç olarak amacıma ulaştım.’’. Benzer şekilde 216

numaralı katılımcının deneyimi şöyledir: ‘’ Konuşma güçlüğü olan öğrenciye tuvalete gitmek

için izin istediğinde cümleyi düzgün kurması için ona belli bir süre tanıdım daha sonra tekrar

söylemesi için anlayamadım tekrar söyler misin dedim. Tekrar süre tanıyarak kelimeleri

istenilen nitelikte söylemesine fırsat tanıdım.’’. 244 numaralı katılımcı sınıf içerisinde

kullandığı stratejileri şöyle ifade etmiştir: ‘’sınırlı oranda verme, eksik bırakma, şaşırtıcı

beklenmedik durumlar yaratma, beklenti içinde olma.’’. Sınıfında stratejileri kullanan 246

numaralı katılımcı deneyimini şöyle aktarmıştır: ‘’Çevresel düzenleme yardımıyla; eksik

bırakma ve şaşırtıcı beklenmedik durumlar yaratma yöntemlerini kullanarak başarılı sonuçlara

ulaşıldı.’’. 279 numaralı katılımcının sınıf içerisindeki deneyimi şöyledir: ‘’Sınıfta çocuğun

ilgisini en çok çeken oyuncağı dolabın en üstüne koydum öğrencim almaya çalıştı alamayınca

elimden tutu ve beni oyuncağın olduğu dolaba götürdü işaret eti bende ne istiyorsun araba mı

dedim basını salladı ben de hayır arabayı istiyorum. Demesini istedim şimdi sadece araba

diyebildi ben de aferin dedim ve arabayı öğrencime verdim.’’.

3.2.1.3. Soru 3: “Web Tabanlı Okul Öncesinde Doğal Öğretim Öğretmen Eğitimi Programı” Kapsamında Bu Hafta “Doğal Öğretim Süreci” Modülü İle Edindiğiniz Bilgilerin Sınıfınızdaki Öğrencilere Katkılarına İlişkin Düşünceleriniz Nelerdir? Tablo 15. “Web Tabanlı Okul Öncesinde Doğal Öğretim Öğretmen Eğitimi Programı” Kapsamında Bu Hafta “Doğal Öğretim Süreci” Modülü İle Edindiğiniz Bilgilerin Sınıfınızdaki Öğrencilere Katkılarına İlişkin Düşünceleriniz Nelerdir? Sorusuna Katılımcıların Verdiği Cevapların Dağılımları

Soru Frekans (Evet)

Yüzde % Frekans (Hayır)

Yüzde %

Akademik başarısına katkısı oldu. 231 80,49 56 19,51 Serbest oyuna katkısı oldu. 251 87,46 36 12,54 Etkinliklere katılımına katkısı oldu 249 86,76 38 13,24 Günlük rutin, etkinlik ve geçişlerde öğrenmesine katkısı oldu.

254 88,5 33 11,5

Normal gelişim gösteren öğrencilerimin benimle olan etkileşimleri arttı.

242 84,32 45 15,68

Gelişimsel yetersizliği olan öğrenci ya da öğrencilerimin benimle olan etkileşimleri arttı.

239 83,28 48 16,72

Öğrencilerimin birbirileri ile olan etkileşimleri arttı. 247 86,06 40 13,94 Toplam Katılımcı 287

Modül içerisinde 3. sorunun alt soruları içerisinde yer alan açık uçlu soru şöyledir: ‘’ “Doğal

Öğretim Süreci” adlı modülün öğrencilerinize olan diğer katkıları hakkındaki görüşlerinizi

belirtiniz’’. 63 numaralı katılımcı görüşünü şöyle ifade etmektedir: ‘’ Her çocuk için uygun ve

yararlı bir süreç olsa da risk gruplarında ve özel eğitime ihtiyaç duyan çocuklarda daha etkili

olacağını düşünüyorum. Sınıfımın genelinin yeterli düzeyde olduğunu düşünsem de özellikle iki

öğrencim için bu sürecin yararlı olacağını düşünüyorum ve uygulamaya çalışacağım’’. 71

numaralı katılımcı sınıfında yer alan öğrencilere katkılarıyla ilgili şöyle cevap vermiştir:

‘’Normal gelişim gösteren öğrencilerim beni model alarak gelişim yetersizliği alan

öğrencilerimle daha olumlu etkileşime girdi’’. Benzer şekilde 80 numaralı katılımcı deneyimini

şöyle ifade etmektedir: ‘’Daha bilinçli yönlendirmelerde bulunduğum için normal gelişimdeki

öğrencilerim arasındaki etkileşim artış gösterdi’’. 51 numaralı kullanıcı ‘’olumlu dönütler

aldığını’’; 227 numaralı katılımcı ‘’amaçlanan hedeflere daha çabuk ulaştığını’’; 67 numaralı

kullanıcı ‘’öğrencilere olumlu etkiler sağladığını’’; 258 numaralı katılımcı ‘’öğrencilerin tüm

gelişim alanlarını olumlu yönde etkilediğini’’; 70 numaralı katılımcı ‘’sosyal duygusal alanda

büyük katkılar sağladığını’’; 88 numaralı kullanıcı ‘’akademik başarısına katkı sağladığını’’

95, 191, 229 ve 76 numaralı kullanıcılar ‘’öğrencilerin iletişiminin olumlu yönde arttığını’’;

439 numaralı katılımcı ‘’çocukların kendiyle olan iletişiminin daha kaliteli olduğunu’’; 200

numaralı kullanıcı ‘’farkındalığın arttığını ve sosyalleşme sürecine katkılarının olduğunu’’;

136 numaralı katılımcı ‘’öğrencilerinin sosyalliklerinin arttığını, günlük rutin etkinliklerde

daha az sıkıldıklarını’’; 207 numaralı kullanıcı ‘’öğrencilerinin daha kaliteli zaman geçirdiğini

ve kendilerini daha rahat ifade edebildiklerini’’; 35 numaralı kullanıcı ‘’planlı bir şekilde

ilerliyor olmanın eğitim ve öğretim esnasında öğrencilerin boş kalmadan kaliteli bir zaman

dilimi geçirmelerini sağladığını’’; 149 numaralı katılımcı ‘’kendilerini ifade etmeye daha

hevesli hale geldiklerini ve özgüvenlerinin olumlu yönde etkilendiğini’’; 220 numaralı katılımcı

‘’kendilerini daha iyi ifade etmeye yardımcı olduğunu’’; 110 numaralı katılımcı ‘’çocukların

dikkat sürelerinin uzadığını ve daha keyifli katılım sağladıklarını’’; 13 numaralı kullanıcı

‘’arkadaşlarıyla ilişkisinin daha da güçlendiğini’’; 175 numaralı katılımcı ‘’diğer öğrencilerle

etkileşimin ve etkinliklere katılımın arttığını’’; 150 numaralı katılımcı ‘’sınıf içerisindeki

etkileşimin artarak olumlu kaynaşma sağladığını’’; 162 numaralı katılımcı ‘’sınıf içerisinde

etkileşim arttığı için öğrenmenin kolaylaştığını’’; 245 numaralı katılımcı ‘’etkinliklere

katılımına etkisi olduğunu ve öğrencilerin birbirleriyle iletişimlerinin arttığını’’; 202 numaralı

katılımcı ‘’ öğrenciler arasındaki etkileşimin artmasının sınıf içi verimliliği arttırdığını’’; 165

numaralı katılımcı ‘’birbirleri ile olan iletişimlerinde olumlu gelişmeler olduğunu’’ ve 84

numaralı kullanıcı ise öğrencilerinin ‘’ birbirleriyle kaynaştıklarını’’ ifade etmektedir. 126

numaralı katılımcı Doğal Öğretim Sürecine ilişkin görüşünü şöyle ifade etmektedir: ‘’Doğal

öğretim süreci öğrencilerin okuldaki zamanı tam anlamıyla verimli geçirmesine katkı

sağlamaktadır’’. Diğer bir katılımcı olan 63 numaralı katılımcı ise görüşünü şöyle ifade

etmektedir: ‘’Dil ve konuşmada yetersiz olan öğrencim için kendisini ifade de şu an için az da

olsa katkısı olduğunu düşünüyorum. Motor becerisi ve özbakım becerileri gelişmemiş olan

öğrencimde de kendi başına yapabilme noktasında gelişmeler görüyorum’’. 168 numaralı

katılımcının düşünceleri şöyledir: ‘’ Öğrenciler sıkılmadan ve direkt olarak bilgiye

boğulmadan öğrendikleri için verim artıyor.’’. 142 numaralı katılımcı ise şöyle yorum

yapmıştır: ‘’Doğal öğretim süreci temel özelliklerinde tariflenen yöntemler model alındığında,

elde ettiğimiz başarılar ve çocuklarımızdaki olumlu yöndeki değişimler, çocuklarımızın

ebeveynlerince de gözlemlenmekte ve onlarında öğretim sürecine katkı motivasyonlarını

yükseltmektedir’’. 216 numaralı katılımcının deneyimi ise şöyledir: ‘’Çocuklar birbirleri ile

daha çok iletişim kurmaya başladılar. Farklı alanlarda oynamayı tercih ederken aynı alanda

oyunlarını birleştirerek oynamaya başladılar.’’. 225 numaralı katılımcı öğrencilerine ilişkin

değerlendirmesini şöyle aktarmıştır: ‘’Daha aktif, öğretim sürecine katılan, kendini iyi ifade

edebilen mutlu öğrenciler oldular.’’. 250 numaralı katılımcı düşüncesini şöyle ifade etmiştir:

‘’Yorucu yoğun bir etkinliğe sıkıştırılmış, çabuk unutulan bilgi, terim uygulama vb. yerine aynı

konuyu farklı yerde ve farklı zamanlarda farklı biçimlerde vermek sınıfımdaki uyguladığım

etkinliklere ilgiyi daha kolay çekmeme ve dikkat toplamama yardımcı oldu.’’. 263 numaralı

katılımcı sınıfındaki öğrencilere ilişkin şöyle değerlendirme yapmıştır: ‘’Kaynaştırma

öğrencisi olan arkadaşlarının kademeli olarak öğrendiğini fark ettiler. Onun öğrenme, yaşantı

sürecine saygı duymaları gerektiğini öğrendiler.’’.

3.2.1.4. Soru 4: “Web Tabanlı Okul Öncesinde Doğal Öğretim Öğretmen Eğitimi Programı” Kapsamında Bu Hafta “Doğal Öğretim Süreci” Adlı Modül İle Edindiğiniz Bilgilerin Mesleki Gelişiminize Katkıları Nelerdir? Tablo 16. “Web Tabanlı Okul Öncesinde Doğal Öğretim Öğretmen Eğitimi Programı” Kapsamında Bu Hafta “Doğal Öğretim Süreci” Adlı Modül İle Edindiğiniz Bilgilerin Mesleki Gelişiminize Katkıları Nelerdir? Sorusuna Katılımcıların Verdiği Cevapların Dağılımları

Soru Frekans (Evet)

Yüzde % Frekans (Hayır)

Yüzde %

Yeni bilgiler öğrendim. 280 97,56 7 2,44 Normal gelişim gösteren öğrencilerimle etkileşimlerim arttı.

247 86,06 40 13,94

Gelişimsel yetersizliği olan öğrenci ya da öğrencilerimle olan etkileşimlerim arttı.

242 84,32 45 15,68

Toplam Katılımcı 287

Modül içerisinde 4. sorunun alt soruları içerisinde yer alan açık uçlu soru şöyledir: ‘Doğal

Öğretim Süreci adlı modülün mesleki gelişiminize diğer katkıları hakkındaki görüşlerinizi

belirtiniz.’’. 63 numaralı katılımcını bu soruya ilişkin ifadeleri şöyledir: ‘’Üniversite de

aldığımız özel eğitim derslerinin yetersizliğinden dolayı ben de sınıfımda bu öğrencilerime

yetersiz kalabiliyorum. Bazen nasıl davranmam gerektiğini bilemiyorum. Bu süreçle nasıl

yaklaşabileceğimi daha iyi görüyor ve uygulamaya çalışıyorum.’’. Benzer doğrultuda 197

numaralı katılımcının görüşleri şöyledir: ‘’Üniversitede aldığım eğitimin doğru ama yetersiz

olduğunu anladım. Bakış açım genişledi.’’. 168 numaralı katılımcı düşüncesini şöyle ifade

etmiştir: ‘’Aslında zaten sınıfımda adına doğal öğretim dememiş olsam da benzer uygulamalar

yaptığımı fark ettim. Artık daha bilinçli bir şekilde bu uygulamaları geliştirme ve iyileştirme

olanağı buldum.’’. 246 numaralı katılımcının cevabı ise şöyledir: ‘’Normal eğitim sürecimiz

içinde bilerek ya da bilmeyerek zaten bu süreçleri mesleki deneyim arttıkça ve ''öğrenmeyi ve

öğretmenin farkındalığı ' geliştikçe en önemlisi çocuklarımızın bireysel öğrenme biçimlerini

keşfederek bunları uyguluyorduk. Yapılmış olan çalışma bu önemli öğretme farkındalığının

sistematik hale getirilmiş ve sunulmuş halidir. Emeği geçen tüm Proje çalışanlarını tebrik

ederim.’’. 250 numaralı katılımcının bu soruya ilişkin cevabı şöyledir: ‘’Etkinliklerde veya

etkinlikler arası geçişlerde öğrenci için belirlediğim amaçları nasıl ve nerelerde

kazandırılacağını düşünmenin, planlamanın yaratıcılığımı geliştireceğini düşünüyorum.’’. 137

numaralı katılımcının görüşü ise şöyledir: ‘’Gerçekten tüm bilgileriyle bizi anlatan bizi anlatan

bir modül ileriki aşamalarda çok daha fazla bilgi sahibi olacağıma inanıyorum’’. 130 numaralı

katılımcı şöyle cevap vermiştir: ‘’Sınıfımda özel gereksinimli çocuklara daha yararlı olduğumu

kanıksadım’’. 142 numaralı katılımcı ise ‘’Doğal öğretim süreci, bugüne kadar sahip

olduğumuz bilgi ve becerilerimizin, pekiştirilmesi noktasında faydalı olmuştur.’’ şeklinde görüş

bildirmiştir. 225 numaralı katılımcı katkıları şöyle ifade etmektedir: ‘’ Bilinen bilgilerde

gizemde kalmış bilgilerimin daha fazla açığa çıkmasında etkili oldu. Rutin geçişleri ve 3N gibi

etkinlikleri uygun zamanlarda planlama fırsatım oldu. Ayrıca öğrencilere daha esnek

yaklaşmamda daha fazla iletişim kurmamda etkili oldu.’’. 177 numaralı katılımcının

değerlendirmesi şöyledir: ‘’ Mesleki anlamda bizler için basit olan uygulamaların aslında

çocukların gelişimi için çok çok önemli olduğunu anlamamı sağladı’’. 144 numaralı

katılımcının bu soruya ilişkin görüşü şöyledir: ‘’Tanılanmamış ya da tanılanamamış birçok

öğrencim oldu ve ben onları normal kabul edip eğitimimi sürdürmeye çalıştım çoğu zaman.

Ancak durum üzerinde daha hassas olmam gerektiğini fark ettim.’’. 207 numaralı katılımcının

görüşü şöyledir: ‘’Bu modül öğrendiğim bilgileri hatırlamamı sağlayarak karşılaştığım

güçlüklere daha çabuk pratik çözümler bulmama yardımcı oldu. Zaten yapılan etkinlikleri bir

plan doğrultusunda uyguluyorum. Planlanan etkinlikler üzerinde daha da çok düşünmemi,

daha farklı neler ekleyebilirim nasıl genişletebilirimi düşünmemi sağladı.’’. 184 numaralı

katılımcının ifadeleri şöyledir: ‘’Etkinliklerimi daha kolay organize etmeme ve öğrencilerimin

öğrenme düzeylerini daha yakından izlememe yardımcı oldu.’’. 148 numaralı katılımcı ‘’Her

çocuğa uygun eğitim verebilmek adına mesleki gelişimine katkısı olduğunu’’; 149 numaralı

katılımcı ‘’çocuklarla etkileşiminin arttığını’’; 146 numaralı katılımcı ‘’gelişimsel yetersizliği

olan öğrenci ya da öğrencileriyle olan etkileşiminin arttığını’’; 147 numaralı katılımcı ‘’normal

gelişim gösteren ve gelişimsel yetersizliği olan öğrencilere nasıl bir tutumla yaklaşacağım

konusunda katkısı olduğunu’’; 150 numaralı katılımcı ‘’bundan sonra karşılaşacağı özel

öğrencilere daha da kapsamlı ve yararlı olabileceğini düşündüğünü’’; 152 numaralı katılımcı

‘’daha geniş düşünmeye başladığını’’; 154 numaralı katılımcı ‘’öğretmenin rolüyle ilgili

hatırlatmalar yapması adına yararlı bulduğunu’’; 156 numaralı katılımcı ‘’yeni öğretmen

olduğu için teorik bilgileri uygulama fırsatı yakaladığını’’; 162 numaralı kullanıcı ‘’mesleki

gelişim açısından bakış açısının genişlediğini ve yaklaşımlarının farklılaştığını’’; 165 numaralı

katılımcı ‘’öğrencileriyle daha iletişim kurmaya yardımcı olduğunu’’; 170 numaralı katılımcı

‘’öğrenciyi tanıma, öğretimi planlama, kendini geliştirme açısından bir çok şey kattığını

düşündüğünü’’; 220 numaralı katılımcı ‘’daha geniş bir yelpazeden bakmasını sağladığını’’;

175 numaralı katılımcı ‘’yeni bilgiler ve gelişimsel yetersizliği olan çocuklara nasıl davranması

gerektiğini öğrendiğini’’; 176 numaralı katılımcı ‘’eğitim akışı içerisinde benzer uygulamalar

yaptıklarını ve bu eğitim ile daha planlı uygulamalar hazırlama imkanına sahip olduklarını’’;

174 numaralı katılımcı ‘’nitelikli zaman geçirmenin öğretmen ve öğrenci için gerçekten faydalı

ve iyi olduğunu’’; 181 numaralı kullanıcı ‘’günlük rutin etkinliklerin ve etkinlikler arası

geçişlerin bir doğal öğretim süreci olarak kullanılabileceğini gördüğünü’’; 202 numaralı

katılımcı ‘’normal gelişim gösteren öğrencileriyle etkileşiminin arttığını’’; 222 numaralı

katılımcı ‘’gelişimsel yetersizliği olan öğrencisiyle etkileşiminin arttığını’’; 227 numaralı

katılımcı ‘’meslek yaşamında kullanacağı bilgilere sahip olduğunu’’; 244 numaralı katılımcı

‘’yetersizliği olan çocukları daha kolay keşfetmesini sağladığını’’; 262 numaralı katılımcı

‘’sınıf içi kontrolü sağlamanın daha rahat olduğunu’’ ve 258 numaralı katılımcı ‘’Etkinliklerin

planlanmasında Doğal Öğretim Sürecinden faydalandığını’’ belirtmiştir. 285 numaralı

katılımcının bu soruya cevabı şöyledir: ‘’Bu modül sayesinde özel durumu olan öğrencimle ve

diğer öğrencilerimle ilgili yaptığım çalışmaları daha sistematik ve planlı şekilde

yürütebileceğime inanıyorum.’’. 289 numaralı katılımcı bu soruya ilişkin şöyle cevap

vermektedir: ‘’Günlük uyguladığımız plan harici, çocukların okula geldiği andan başlayarak

okuldan ayrılış anına kadar tüm süreyi değerli kullanma bilinci gelişti.’’. 294 numaralı

katılımcının değerlendirmesi şöyledir: ‘’Özellikle gelişimsel yetersizliği olan öğrencilerimle

etkileşimimde, edindiğim bilgiler bana yardımcı oldu.’’.

3.2.1.5. Soru 5: Bu hafta ele alınan “Doğal Öğretim Süreci” adlı modüldeki bilgileri sınıfınızda uygularken yaşadığınız sorunlar oldu mu? Bu sorunların nedenleri sizce

nelerdir?

Modül içerisinde yer alan ve 5. soru olan açık uçlu soru şöyledir: ‘’Bu hafta ele alınan “Doğal

Öğretim Süreci” adlı modüldeki bilgileri sınıfınızda uygularken yaşadığınız sorunlar oldu mu?

Bu sorunların nedenleri sizce nelerdir?’’ Bu soruya ilişkin kullanıcıların büyük bir çoğunluğu

‘’herhangi bir sorun yaşamadıklarını’’ belirtirken; 200 numaralı katılımcı ‘’ İlk olarak anlamak

ve uygulamaya geçirmekte zorluklar yaşadık’’ demiştir. 63 numaralı katılımcını ise bu soruya

ilişkin ifadeleri şöyledir: ‘’Her çocuğun bu sürece ihtiyacı olduğunu düşünmüyorum.

Belirlediğim öğrencilerimde aralıklarla uygulamaya çalıştım ve sıkıntı yaşamadım’’. 137

numaralı katılımcının görüşü ise şöyledir: ‘’ Sadece sınıfım kalabalık olduğu için her öğrenci

için tek tek doğal öğretim süreci planlayamadım fakat öğrendiğim bilgiler ışığında serbest

zaman etkinliklerine daha çok önem verdim ve gözlemleme sürecimi daha dikkatli yapmaya

başladım.’’. 147 numaralı katılımcının görüşü ise şöyledir: ‘’Süreç hakkında henüz yeterli

bilgiye sahip olmadığımdan günlük hayata aktarımı konusunda zorluk çektim’’. 150 numaralı

katılımcı şöyle demiştir: ‘’ Oldukça iyiydi. Herhangi bir sıkıntı yaşanmadı.’’. 157 numaralı

katılımcının görüşü ise şöyledir: ‘’Yeni bir yöntem zamana ihtiyacım olduğunu düşünüyorum’’.

227 numaralı katılımcının deneyimi ise şöyledir: ‘’ Çocukların isteksiz oluşu tek

problemimizdi.’’. 229 numaralı katılımcı ise bu soruya şöyle cevap vermiştir: ‘’ Zaman zaman

oldu. Sınıf sayımızın fazla olmasından dolayı sıkıntılar yaşadım.’’. Benzer şekilde 253 numaralı

katılımcı ‘’sınıfların kalabalık olduğunu’’ belirtmiştir. 263 numaralı katılımcının görüşü ise

şöyledir: ‘’Komutları tekrar tekrar etmek ve öğretemediğim hissine kapılmak ve yetersizlik

hissetmeme sebep oluyor.’’. 285 numaralı katılımcı düşüncesini şöyle ifade etmiştir:

‘’Uygulama ile ilgili daha uzun süreye ihtiyaç duyuyorum bu nedenle bu uygulamaların dönem

başı itibari ile bir yıla yayılarak yapılmasının verimi arttıracağını düşünüyorum.’’. 286

numaralı katılımcı sınıf içerisindeki deneyimini şöyle ifade etmektedir: ‘’Oldu. Öğrencilere

bağlı durumlar oldu. Bazı öğrencilerin davranışlarında yaşanan olumsuzluklar sebebiyle doğal

öğretim sürecinde aksaklıklar yaşandı.’’. 279 numaralı katılımcının cevabı ise şöyledir: ‘’Evet

başta biraz sorunlar oldu ama örnek göstererek uygulamaları örnekleri çoğaltarak daha

başarılı olduk.’’.

3.2.2. Modül 1 Gelişimsel Yetersizlik Türlerinin Tanım ve Özellikleri

3.2.2.1. Web Tabanlı Okul Öncesinde Doğal Öğretim Öğretmen Eğitimi Programı”

Kapsamında Bu Hafta Ele Alınan “Gelişimsel Yetersizlik Türlerinin Tanım Ve

Özellikleri” Modülü İle İlgili Düşünceleriniz Nelerdir?

Tablo 17. Web Tabanlı Okul Öncesinde Doğal Öğretim Öğretmen Eğitimi Programı” Kapsamında Bu Hafta Ele Alınan “Gelişimsel Yetersizlik Türlerinin Tanım Ve Özellikleri” Modülü İle İlgili Düşünceleriniz Nelerdir? Sorusuna Katılımcıların Verdiği Cevapların Dağılımları

Soru Frekans (Evet)

Yüzde % Frekans (Hayır)

Yüzde %

Zihinsel yetersizliğin tanımı ve gelişimsel özellikleri hakkında bilgi sahibi oldum.

271 99,27 2 0,73

Down Sendromunun tanımı ve gelişimsel özellikleri hakkında bilgi sahibi oldum.

271 98,27 2 0,73

İşitme yetersizliğinin tanımı ve gelişimsel özellikleri hakkında bilgi sahibi oldum.

271 99,27 2 0,73

Görme yetersizliğinin tanımı ve gelişimsel özellikleri hakkında bilgi sahibi oldum.

271 99,27 2 0,73

Dil ve konuşma bozukluğunun tanımı ve gelişimsel özellikleri hakkında bilgi sahibi oldum.

270 98,9 3 1,1

Otizm Spektrum Bozukluğunun (OSB) tanımı ve gelişimsel özellikleri hakkında bilgi sahibi oldum.

271 99,27 2 0,73

Dikkat Eksikliği ve Hiperaktivite Bozukluğunun (DEHB) tanımı ve gelişimsel özellikleri hakkında bilgi sahibi oldum.

271 99,27 3 1,1

Serebral Palsinin (SP) tanımı ve gelişimsel özellikleri hakkında bilgi sahibi oldum.

270 99,27 2 0,73

Toplam Katılımcı 275 Modül içerisinde 1. sorunun alt soruları içerisinde yer alan açık uçlu soru şöyledir: Bu hafta ele

alınan “Gelişimsel Yetersizlik Türlerinin Tanım ve Özellikleri” adlı birinci modül ile ilgili

genel olarak belirtmek istediğiniz düşünceleriniz nelerdir? Bu soruya ilişkin 34 numaralı

katılımcı düşüncesini şöyle ifade etmiştir: ‘’Okuduğum bilgilerin bana mesleki anlamda katkı

sağladı fakat bu bilgilerin yüz yüze eğitimle daha etkili olacağını düşünüyorum.’’. 15 numaralı

katılımcı ‘’ Bazıları bildiğim bazıları bilmediğim bilgilerdi. Aslında üniversitede öğrendiğimiz

ve unuttuğumuz bilgileri hatırlama olanağı sundu.’’ düşüncesini ifade ederken; benzer şekilde

26 numaralı katılımcı ‘’Daha önce öğrendiğimiz bilgileri tekrar etmemi sağladı. Yeni

çalışmalardan da bilgi sahibi oldum.’’ şeklinde düşüncelerini ifade etmişlerdir. 407 numaralı

katılımcının ifadeleri ise şöyledir: ‘’Çok etkili bir modüldü. Bu engel gruplarıyla ilgili

bilmediğim birçok bilgi burada vardı ve çok açıklayıcıydı.’’. 479 numaralı katılımcının ifadeleri

şöyledir: ‘’Gelişimsel Yetersizlik Türlerinin Tanım ve Özelliklerini çok açıklayıcı ve

bilgilendirici olarak buldum.’’. 484 numaralı katılımcı ise kendisi için yararını şöyle ifade

etmiştir: ‘’DEHB tanımını ayırıcı yönlerini gözden geçirmek gerçekten faydalı oldu. Son

dönemlerde en çok karşılaştığımız soru hocam bizim çocuk hiperaktif mi? bu soruyla gelen bir

veliyle yaptığım görüşmede soracağım sorular daha da netleşti kafamda.’’. 422 numaralı

katılımcı düşüncesini şöyle belirtmektedir: ‘’Birbiriyle karıştırılan yetersizlikler karşılaştırma

yapılarak çok güzel bir şekilde anlatıma sunulmuş.’’. 496 numaralı katılımcı ise görüşünü şöyle

belirtmiştir: ‘’Videolar ve kitap birbirleriyle bağlantılı olduğu için bir tekrar niteliği taşımıştır.

Bu durum tanımların ve özelliklerin öğrenilmesi açısından fayda sağlamıştır.’’. 443 numaralı

katılımcı ise düşüncelerini şöyle belirtmiştir: ‘’Gelişimsel yetersizlik türlerine dikkat çekmesi

çocukları ayırt etmede etkili oldu. Eğitimcide dikkat uyandırdı.’’. 504 numaralı katılımcı var

olan durumu şöyle ifade etmektedir: ‘’Gelişimsel yetersizlik türlerinin özellikleri hakkında bilgi

sahibi olmam eğitim ortamını ve etkinliklerini daha uygun ve verimli bir şekilde düzenlenmeme

yardımcı oldu.’’. 434 numaralı katılımcı ise yaşadığı durumu şöyle ifade etmiştir:

‘’Sınıflarımızda sık sık karşılaştığımız konuşma ve dil bozukluklarının detaylarını öğrendim ve

konu ile ilgili detaylı bilgi sahibi olmamı sağladı.’’. 418 numaralı katılımcının modülle ilgili

görüşü şöyledir: ‘’Modülün sadece tanımla kalmayıp örneklerle desteklenmesi daha verimli

olmasını sağlamış.’’. 411 numaralı katılımcı şunları belirtmiştir: ‘’Modül geniş kapsamda

açıklama yapılmış. Bildiğim bilgilerin de üstünde farklı bilgiler aldım ve not ettim.’’. 509

numaralı kullanıcı ise düşüncesini şöyle belirtmektedir: ‘’Bu konuda ayrıntılı bilgi sahibi

oldum. Mesleki açıdan gerekli verimli bir bilgilenme oldu.’’. 29 numaralı katılımcı ise

düşüncesini şöyle ifade etmektedir: ‘’…çocuklarımızı desteklemede dikkat etmemiz gereken

noktalar açık anlaşılır sade bir şekilde ifade edilmiş eğitim sürecimizde biz öğretmenlere

oldukça faydalı olacağına inanıyorum.’’. 28 numaralı katılımcı ‘’videolar ve kitapların

aydınlatıcı, bilgilendirici olduğunu’’; 24 numaralı katılımcı ‘’bilmediklerini ve kavramlar

arasındaki farklılıkların neler olduğunu öğrendiğini’’; 402 numaralı katılımcı ‘’hepsinin

açıklayıcı olduğunu’’; 403 numaralı katılımcı ‘’bütün metinlerin ne ve akılda kalıcı olduğunu’’;

408 numaralı katılımcı ‘’anlaşılır bir dil kullanıldığını’’; 409 numaralı kullanıcı ‘’gelişimsel

yetersizlikler hakkında nitelikli bilgi sahibi olduğunu’’; 414 ve 502 numaralı katılımcılar ‘’eksik

bilgilerini tamamladığını’’; 416 numaralı katılımcı benzer şekilde ‘’bilgilerini tazelediğini’’;

424 numaralı katılımcı ‘’yetersizlik türlerinin belirtilerinin güzel anlatıldığını’’; 427 numaralı

katılımcı ‘’yararlı bilgilerim mevcut olduğunu’’; 437 numaralı katılımcı ‘’Bu bilgilerin sürekli

tekrar edilmesi gerektiğini’’; 438 numaralı katılımcı ‘’bu modül ile mevcut bilgilerini

tekrarlama fırsatı bulduğunu’’; 439 numaralı kullanıcı ‘’bu konulara daha hakim olduğunu’’;

442 numaralı katılımcı ‘’çok faydalı bilgiler edindiğini’’; 451 numaralı katılımcı ‘’daha detaylı

bilgi sahibi olduğunu’’; 453 numaralı katılımcı ‘’tanımı yapılan tüm gelişimsel yetersizlikler

hakkında bilgi sahibi olduğunu’’; 459 numaralı katılımcı ‘’…bilmediği bilgiler edindiğini’’;

478 numaralı katılımcı ‘’modülün sade, anlaşılır ve kapsamlı olduğunu’’ ve 505 numaralı

katılımcı ‘’gayet verimli olduğunu’’ belirtmektedir. Bu görüşlerin aksine 474 numaralı

katılımcının düşünceleri şöyledir: ‘’Bilgilerimiz pekişti yanlış bildiklerimi düzelttim. Videolar

en fazla on dakikaydı ama yine de dinlerken sıkıldım dikkatim dağıldı. Örnek bir öğrenci

görmek isterdim veya farklı görseller de olabilirdi diye düşünüyorum.’’. Benzer şekilde 419

numaralı katılımcının ifadeleri şu şekildedir: ‘’Tanımlar ve özellikleri oldukça açıklayıcı fakat

o gelişimsel yetersizliğe sahip olan bir çocuğa nasıl davranılması gerektiği bilgisi bulunmaması

1. modülü eksik ve yetersiz bulmama neden oldu.’’

3.2.2.2. Soru 2: “Web Tabanlı Okul Öncesinde Doğal Öğretim Öğretmen Eğitimi Programı” Kapsamında Bu Hafta “Gelişimsel Yetersizlik Türlerinin Tanım Ve Özellikleri” Modülü İle Edindiğiniz Bilgileri Sınıfa Yansıtmaya Çalışma (Sınıfta Uygulama) İle İlgili Düşünceleriniz Nelerdir? Tablo 18. “Web Tabanlı Okul Öncesinde Doğal Öğretim Öğretmen Eğitimi Programı” Kapsamında Bu Hafta “Gelişimsel Yetersizlik Türlerinin Tanım Ve Özellikleri” Modülü İle Edindiğiniz Bilgileri Sınıfa Yansıtmaya Çalışma (Sınıfta Uygulama) İle İlgili Düşünceleriniz Nelerdir? Sorusuna Katılımcıların Verdiği Cevapların Dağılımları

Soru Frekans (Evet)

Yüzde %

Frekans (Hayır)

Yüzde %

Sınıfımda gelişimsel yetersizliği olan öğrenci ya da öğrencilerimin özelliklerini yeniden gözden geçirdim.

223 81,68 50 18,32

Sınıfımdaki eğitim-öğretim etkinliklerini planlarken gelişimsel yetersizliği olan öğrenci ya da öğrencilerimin gelişimsel özelliklerini göz önünde bulunduruyorum.

234 85,71 39 14,29

Toplam Katılımcı 273 Modül içerisinde 2. sorunun alt soruları içerisinde yer alan açık uçlu soru şöyledir: Sınıfınızda

gerçekleştirdiğiniz uygulamalardan örnekler yazar mısınız? Örneğin, sınıfınızda Otizm

Spektrum Bozukluğu ya da görme yetersizliği olan öğrencinize yönelik ne gibi düzenlemeler

yaptınız ya da yapıyorsunuz? Bu soruya ilişkin 200 numaralı katılımcının cevabı şöyledir:

‘’Fiziksel engelli öğrencimle ince kaslarını geliştirmek için ipe boncuk dizme, plastik çivileri

takma gibi çalışmalar yaptık.’’. 215 numaralı katılımcı sınıf içerisindeki uygulamalarını şöyle

aktarmaktadır: ‘’Atipik otizme sahip bir öğrencim var. Öğrencimin bireysel özelliklerini

gözlemlediğimde müzikten çok hoşlandığını fark ettim. Rakamları ve yeni kavramları

öğretirken özellikle müzik etkinliği yani şarkıları uygulamaya çalışıyorum. Öğrencim de birçok

kez tekrar ederek en önemlisi bundan keyif alması bilinçleniyor.’’. 226 numaralı katılımcı sınıf

içerisinde yapmış olduklarını şöyle ifade etmektedir: ‘’Dil ve konuşma bozukluğu olan bir

öğrencimi etkinliklere aktif olarak almaya çalışıyorum sınıfta daha çok konuşabileceği kendini

ifade edeceği ortamlar ve etkinlikler düzenlemeye çalışıyorum.’’. Yine benzer şekilde 242

numaralı katılımcı sınıf içinde yaptıklarını şöyle ifade etmektedir: ‘’Dikkat eksikliği olan

öğrencimle sınıf içi etkinliklerde birebir değil de sınıfla bütünleştirerek çalışmalar

yapıyorum.’’. 331 numaralı katılımcı yapılan çalışmaları şöyle ifade etmektedir: ‘’ Sınıfımda

DEHB tanılı öğrenci yok! fakat aşırı hareketli ve ilgisi çabuk dağılan öğrencilerim var. Günlük

etkinliklerimde daha çok hareketli oyunlara yer veriyorum. Özellikle gün içinde bahçede

oyunları oynamalarına olanak tanıyorum. Bu sayede masada ve dikkat gerektiren etkinliklere

daha çok konsantre oluyorlar.’’. Bu soruya ilişkin 203 numaralı katılımcı ‘’yeterli şekilde

faydalandığını’’; 209 numaralı katılımcı ‘’ona uygun eğitici oyuncaklar hazırlayacağını’’; 216

numaralı katılımcı ‘’otizmli bir dikkat süresinin kısa olması sebebiyle etkinliklerin sürelerini

kısa tutmaya çalıştığını’’; 238 numaralı katılımcı ‘’otizmli çocukların çok fazla taklit yaptığını

ve öğretmek istediği kavramları sık sık tekrar ettiğini’’ ve 342 numaralı katılımcı ‘’Otizm

Spektrum Bozukluğu olan öğrencilerin dikkatinin kolayca dağılmasından dolayı dikkat dağıtan

unsurları belirleyip ortam düzenlemesi yaptığını’’ belirtmiştir. 71 numaralı katılımcı ise

görüşlerini şöyle ifade etmiştir: ‘’Otizm spektum bozukluğu olan öğrencilerimle konuştuğumda

göz teması kurmak için yakınına geliyorum, izin veriyorsa elini tutuyorum ve konuşmalarımı

birkaç kez tekrar ediyorum. İsmini söyleyerek yapması gereken komutu net ve anlaşılır şekilde

söylüyorum ve anlaşılmadığını düşünüyorsam tekrar ediyorum.’’.

3.2.2.3. Soru 3: “Web Tabanlı Okul Öncesinde Doğal Öğretim Öğretmen Eğitimi Programı” Kapsamında Bu Hafta “Gelişimsel Yetersizlik Türlerinin Tanım Ve Özellikleri” Modülü İle Ediğiniz Bilgilerin Sınıfınızdaki Öğrencilere Katkısına İlişkin Düşünceleriniz Nelerdir? Tablo 19. “Web Tabanlı Okul Öncesinde Doğal Öğretim Öğretmen Eğitimi Programı” Kapsamında Bu Hafta “Gelişimsel Yetersizlik Türlerinin Tanım Ve Özellikleri” Modülü İle Ediğiniz Bilgilerin Sınıfınızdaki Öğrencilere Katkısına İlişkin Düşünceleriniz Nelerdir? Sorusuna Katılımcıların Verdiği Cevapların Dağılımları

Soru Frekans (Evet)

Yüzde %

Frekans (Hayır)

Yüzde %

Akademik başarısına katkısı oldu. 205 75,09 68 24,91 Serbest oyuna katılımına etkisi oldu. 217 79,49 56 20,51 Etkinliklere katılımına etkisi oldu. 218 79,85 55 20,15 Günlük rutin, etkinlik ve geçişlerde öğrenmesine etkisi oldu.

220 80,22 54 19,78

Toplam Katılımcı 273 Modül içerisinde 3. sorunun alt soruları içerisinde yer alan açık uçlu soru şöyledir: “Gelişimsel

Yetersizlik Türlerinin Tanım ve Özellikleri” adlı modülün öğrencilerinize olan diğer katkıları

hakkındaki görüşlerinizi belirtiniz. Bu soruya ilişkin 200 numaralı katılımcı ‘’farkındalıklarının

arttığını’’; 203 numaralı katılımcı ‘’uygulamanın anlatımını eksik bulduğunu’’; 215 numaralı

katılımcı ‘’öğrencisiyle ilgili birkaç durumu öğrenmesine yardımcı olduğunu’’; 216 numaralı

katılımcı ‘’çocuklar arasında özel durumu olan arkadaşları konusunda farkındalık

yarattığını’’; 220 numaralı katılımcı ‘’öğrencilerin derse daha aktif katlım sağladığını’’ ve 342

numaralı katılımcı ‘’sosyal iletişim becerilerinin gelişimine katkısı olduğunu’’ belirtmiştir. 202

numaralı katılımcı görüşünü şöyle ifade etmektedir: ‘’ Gelişimsel yetersizlikle ilgili bilgi sahibi

oldum. Böyle bir öğrencim olduğunda daha bilinçli yaklaşacağım.’’. 226 numaralı katılımcı

öğrencilere katkısını şöyle belirtmektedir: ‘’Öğrencilerin kendilerini daha rahat ifade

edebileceği ortamlar oluşturması açısından büyük katkılar sağladığına inanıyorum.’’. 211

numaralı katılımcının değerlendirmesi şöyledir: ‘’Sonraki zamanda uygulama yaptığımda

öğrencilerime çok katkısı olacağına inanıyorum.’’. 207 numaralı katılımcı düşüncelerini şöyle

ifade etmektedir: ‘’Özellikle gelişimsel yetersizlik türlerinin tanım ve özelliklerini öğrendikten

sonra sınıfımdaki öğrencilerimin davranışlarını, bu özellikleri göz önünde bulundurarak

gözlemlemeye başladım. Sınıfımda herhangi bir yetersizliği olan bir öğrencim yok. Fakat bu

modül bana gelişimsel yetersizliği olan çocukların okul öncesi dönemde okul öncesi

öğretmenleri tarafından fark edilebileceği yapacağımız gözlemlerin ne kadar önemli olduğunu

ve daha da dikkatli olmamız gerektiğini bir kez daha hatırlattı.’’. 225 numaralı katılımcı sınıf

içerisindeki deneyimini şöyle ifade etmektedir: ‘’Öğrencilerimi daha iyi gözlemleme ve onları

özelliklerine göre daha fazla anlama fırsatım oldu. Empati yeteneğimiz gelişti, karşılıklı

konuşabilme iletişim kurma becerimiz arttı. Yavaş yavaş sosyalleşme etkinliklere katılma

becerileri artıyor.’’. 235 numaralı katılımcı sınıfında öğrencileriyle yaptığı etkinlik şöyledir:

‘’Sınıfımdaki normal gelişim gösteren öğrencilerimi konuyla ilgili bilgilendirmek için kısa kısa

slayt gösterileri hazırladım. Bunları beraber izledik. En azından farkındalık kazanmalarını

sağladığımı düşünüyorum.’’. 71 numaralı katılımcının düşünceleri şöyledir: ‘’Emin

olamadığım bazı konular hakkında bilgi sahibi oldum, "gelişimsel yetersizlik türlerinin tanımını

ve özelliklerini" daha net anlamamı sağladı.’’.

3.2.2.4. Soru 4: “Web Tabanlı Okul Öncesinde Doğal Öğretim Öğretmen Eğitimi Programı” Kapsamında Bu Hafta “Gelişimsel Yetersizlik Türlerinin Tanım Ve Özellikleri” Modülü İle Edindiğiniz Bilgilerin Mesleki Gelişiminize Katkıları Nelerdir? Tablo 20. “Web Tabanlı Okul Öncesinde Doğal Öğretim Öğretmen Eğitimi Programı” Kapsamında Bu Hafta “Gelişimsel Yetersizlik Türlerinin Tanım Ve Özellikleri” Modülü İle Edindiğiniz Bilgilerin Mesleki Gelişiminize Katkıları Nelerdir? Sorusuna Katılımcıların Verdiği Cevapların Dağılımları

Soru Frekans (Evet)

Yüzde % Frekans (Hayır)

Yüzde %

Yeni bilgiler öğrendim. 272 99,63 1 0,37 Gelişimsel yetersizliği olan öğrencimin gelişim özelliklerini yeniden gözlemleyerek değerlendirmeme katkısı oldu.

243 89,01 30 10,99

Toplam Katılımcı 273

Modül içerisinde 4. sorunun alt soruları içerisinde yer alan açık uçlu soru şöyledir: “Gelişimsel

Yetersizlik Türlerinin Tanım ve Özellikleri” adlı modülün mesleki gelişiminize diğer katkıları

hakkındaki görüşlerinizi belirtiniz. Bu soruya ilişkin 202 numaralı katılımcının görüşü şöyledir:

‘’Gelişimsel yetersizlik konusu kendimi yetersiz hissettiğim bir konu bilgi sahibi olmamı

sağlayıp bu konuda kendimi daha fazla geliştirmem gerektiğini düşündürdü.’’ 204 numaralı

katılımcının ifadeleri ise şöyledir: ‘’ İlerleyen senelerde gelişimsel yetersizliği olacak öğrencim

olursa daha hazırlıklı olacağım.’’. Benzer şekilde 215 numaralı katılımcının ifadeleri şöyledir:

‘’Meslek hayatımız sadece birkaç öğrenciyle sınırlı değil. Karşıma belki birçok engel birçok

farklı durum çıkabilecek. Ve henüz karşılaşmasak da bu eğitim sayesinde daha detaylı bilgi

sahibi oldum.’’. Yine bu doğrultuda 216 numaralı katılımcı düşüncelerini şöyle belirtmiştir:

‘’Bu konuda tecrübe kazanacağım bir öğrencim olmadı ama ilerde karşılaştığımda yapmama

gerekenler ve almam gereken önlemler konusunda bilgi sahibi oldum.’’. 402 numaralı

katılımcının değerlendirmesi ise şöyledir: ‘’Anasınıfı öğretmenleri bu konudan hep kaçarlar ve

genelde kaynaştırma öğrencileri tabiri caizse arada kaynar. Kendimizi geliştirmemiz için gayet

iyi bir program.’’. 207 numaralı katılımcı gelecek döneme ilişkin düşüncelerini şöyle

belirtmektedir: ‘’Şu ana kadar meslek hayatımda gelişimsel yetersizliği olan bir öğrencim

olmadı. Fakat onların özelliklerini ve sergilediği davranışları öğrenmek bu öğrencileri daha

iyi tanımamı, onlarla nasıl iletişim kurulması gerektiğini ve verilecek eğitim hakkında daha

bilinçli olmamı sağladı.’’. 211 numaralı katılımcı ise düşüncelerini şöyle ifade etmektedir:

‘’Kaynaştırma öğrencilerimin sınıfa ve diğer öğrencilere uyum sağlama süreci hakkında fikir

sahibi oldum. Bu da sınıf başarısına katkı sağlayacaktır. ‘’Sınıf içerisinde deneyiminden

bahseden 225 numaralı katılımcının ifadeleri şöyledir: ‘’Mesleki gelişimime tabi ki özel eğitim

konusunda katkısı oldu çünkü ben ilk defa bu yıl kaynaştırma gerektiren çocukları sınıfımda

bulunduruyorum evet önceki yıllarda bir öğrencim yine olmuştu işitme yetersizliği olan ve bu

yüzden konuşamıyordu… Fakat bu yıl raporlu ve raporsuz olup özel eğitim gerektiren çocuklar

sınıfımda oldukça fazla maalesef bu durumda okul idaresi ve aileye bazen anlatamadığımız

durumlar oluyor. Bu yüzden öğretmene çok büyük rol düşüyor ve bu yıl en çok bu çocuklara

yararlı olmam için bu eğitimin ihtiyacı olduğu yıldayım. Bu yüzden böyle bir eğitim için çok

teşekkür ederim.’’. 225 numaralı katılımcı düşüncesini şöyle ifade etmektedir: ‘’Özellikle

görme yetersizliği olan bir öğrencim olsaydı ona nasıl yaklaşabilirdim, öğrenmesini sağlamak

için ne gibi etkinlikler hazırlayabilirim ya da sınıf ortamını nasıl düzenleyebilirim, ne gibi

çözümler üretebilirim diye düşünmemi sağladı.’’. 226 numaralı katılımcını düşünceleri ise

şöyledir: ‘’Gelişimsel gerilik oluşturan durumlar ve hastalıklar hakkında ayrıntılı bilgi sahibi

oldum. Sınıfımda böyle bir durumla karşılaştığımda neler yapabileceğim hakkında fikir sahibi

olmamı sağladı.’’. 71 numaralı katılımcı gözlemlerine ilişkin düşüncesini şöyle açıklamıştır:

‘’Gelişimsel Yetersizlik Türlerinin Tanım ve Özellikleri adlı modül sayesinde öğrencilerimi

daha bilinçli gözlemle şansı buldum. 224 numaralı katılımcı görüşlerini şöyle ifade etmiştir:

‘’Farkında olmadığım bazı eksikliklerimin olduğunu anladım. Öğrenmem gereken şeyler var’’.

242 numaralı katılımcı ise yaptıklarını şöyle belirtmiştir: ‘’Gelişimsel Yetersizlik Türlerinin

Tanım ve Özelliklerini öğrendikten sonra çocuklar ile ilgili daha doğru tespitler yaparak daha

uygun planlamalar yaptım’’. 203 numaralı katılımcı ‘’yön gösterici olduğunu’’; 77 numaralı

kullanıcı ‘’öğrencilerin davranışlarına daha dikkatli bakar olduğunu’’; benzer şekilde 76

numaralı katılımcı ‘’çocukları gözlemlerken daha geniş açılardan bakmamışını sağladığını ve

daha dikkatli bir gözlem süreci yaşadığını’’; 209 numaralı katılımcı ‘’yıllardan beri süregelen

hataları düzelteceğini’’; 220 numaralı katılımcı ‘’konu hakkında daha donanımlı olmasına

katkı sağladığını’’; 238 numaralı katılımcı ‘’Serebral palsinin ismi haricinde ne olduğunu

öğrendiğini’’ ve 68 numaralı katılımcı ‘’yeteri kadar bilmediğini anladığını’’ belirtmiştir.

3.2.2.5. Soru 5: Bu hafta ele alınan “Gelişimsel Yetersizlik Türlerinin Tanım ve Özellikleri” adlı modüldeki bilgiler yeterli mi? Değilse bu modüle hangi bilgiler eklenmeli? Modül içerisinde yer alan ve 5. soru olan açık uçlu soru şöyledir: Bu hafta ele alınan “Gelişimsel

Yetersizlik Türlerinin Tanım ve Özellikleri” adlı modüldeki bilgiler yeterli mi? Değilse bu

modüle hangi bilgiler eklenmeli? Bu soruya ilişkin 202 numaralı katılımcının verdiği cevap

şöyledir: ‘’ Etkinliklere bu çocuklarla yapılacak örnek etkinlikler verilmelidir.’’. 207 numaralı

katılımcı düşüncelerini şöyle aktarmıştır: ‘’Bence ele alınan bilgiler yeterliydi. Öğrenilmesi

gereken temel özellikler açık bir şekilde verilmişti.’’. 403 numaralı katılımcının ifadeleri

şöyledir: ‘’Akademik bilgiler yeterliydi. Sınıf içinde uygulayabileceğimiz uyarlamalara biraz

daha örnekler eklenirse bizim için daha yol gösterici olur.’’. 411 numaralı katılımcı ise şu

ifadeleri kullanmıştır: ‘’Modülde ki bilgiler yeterli bilgiler. Hem ince ayrıntı hem de akılda

kalıcı bilgiler.’’. Bu soruya ilişkin 203 numaralı katılımcı ‘’daha fazla uygulama olması

gerektiğini’’; 204 numaralı katılımcının ‘’daha fazla görsellik eklenmesi ve videoların ilgi

çekici hale getirilmesi gerektiği’’; 211 numaralı katılımcı ‘’ bilgilerin açık, anlaşılır ve yeterli

olduğunu’’; 215 numaralı katılımcı ‘’konunun özüne dair verilen bilgilerin yeterli olduğu’’;

216, 224, 238, 242, 402 ve 226 numaralı katılımcılar ‘’yeterli olduğunu düşündüğünü’’; 225

numaralı katılımcı ‘’RAM’a yönlendirme, yönlendirme sırasında aile ve idarenin nasıl ikna

edileceği konusunda bilgiler almak istediğini’’; 235 numaralı katılımcı ‘’modülde yer alan

bilgiler ve görsellerin oldukça detaylı ve bilgilendirici olduğunu’’; 78 numaralı katılımcı ‘’ her

şeyin detaylı olarak anlatıldığını ve yeterli olduğunu’’ ve 76 numaralı katılımcı ‘’sınıf

içerisinde etkinlik örneklerine yer verilmesi gerektiğini’’ belirtmiştir.

3.2.3. Modül 2 Nitelikli Yetişkin Davranışları

3.2.3.1. Soru 1: “Web Tabanlı Okul Öncesinde Doğal Öğretim Öğretmen Eğitimi Programı” Kapsamında Bu Hafta Ele Alınan “Nitelikli Yetişkin Davranışları” Modülü İle İlgili Düşünceleriniz Nelerdir?

Tablo 21. “Web Tabanlı Okul Öncesinde Doğal Öğretim Öğretmen Eğitimi Programı” Kapsamında Bu Hafta Ele Alınan “Nitelikli Yetişkin Davranışları” Modülü İle İlgili Düşünceleriniz Nelerdir? Sorusuna Öğretmenlerin Verdiği Cevapların Dağılımları

Soru Frekans (Evet)

Yüzde % Frekans (Hayır)

Yüzde %

Nitelikli yetişkin davranışlarının ne olduğu konusunda bilgi sahibi oldum.

264 98,9 3 1,12

Nitelikli yetişkin davranışları stratejilerini anladım.

264 98,88 3 1,12

Toplam Katılımcı 267 Modül içerisinde 1. sorunun alt soruları içerisinde yer alan açık uçlu soru şöyledir: Bu hafta ele

alınan “Nitelikli Yetişkin Davranışları” adlı ikinci modül ile ilgili genel olarak belirtmek

istediğiniz düşünceleriniz nelerdir? Bu soruya 29 numaralı katılımcının vermiş olduğu cevap

şöyledir: ‘’Nitelikli yetişkin davranışları gerçekten olması gereken şekilde çocuğu hem mutlu

edecek hem eğlendirecek hem de eğitecek davranışlardan seçilerek hazırlanmış etkili ve insani

erdemlerin çocuğa yansıtılmasına imkân tanıyan bir modül’’. 181numaralı katılımcının

değerlendirmesi şöyledir: ‘’Nitelikli yetişkin davranışlarının çoğunu sınıfımda yapmaya

çalışıyordum bundan sonrada eksiklerimi gidererek öğrencilerime nitelikli yetişkin

davranışlarını sergileyerek etkileşim içinde olacağım’’. 26 numaralı katılımcı bu soruya şöyle

yanıt vermiştir: ‘’Çalışmalar esnasında tekrar yapmak ve çalışmalarda uygulamaya geçmek iyi

oldu. Verimli aydınlatıcı bir modüldü.’’. 112 numaralı katılımcının değerlendirme şu şekildedir:

‘’Nitelikli Yetişkin davranışları Okul Öncesi eğitiminde kesinlikle olmazsa olmaz temel olan

davranışlar. Eğitimcinin iletişimde yapacağı hızlı konuşma, çocuğu engelleme ya da doğru

yerde yönlendirememe iletişimin negatif sonuçlanması ya da bitişine sebep olabilir. Bu

anlamda da Nitelikli Yetişkin davranışları çocuk ile kurulan iletişimin temelidir, önemlidir.’’.

52 numaralı katılımcının değerlendirmesi şöyledir: ‘’Bilgi verici, öğretici ve etkileyici anlatım

olması örneklendirilmesi, konu ile ilgili bilgi sahibi olmamı sağlıyor’’. Benzer şekilde 63

numaralı katılımcının verdiği cevap şöyledir: ‘’Genel olarak sınıfımda göstermeye çalıştığım

davranışlar. Örneklerle çok güzel anlatılmış’’. 314 numaralı katılımcının değerlendirme

şöyledir: ‘’Nitelikli yetişkin davranışları açıklamalar ve videolar ile ne kadar önemli olduğunu

ve eğitim öğretimde ne kadar faydalı olduğu net bir şekilde açıklanmış’’. 197 numaralı

katılımcının bu soruya cevabı şöyledir: ‘’Eksik yanlarımı ve yanlış olan davranışlarımı da

gördüm diyebilirim, bilmekten ziyade doğru uygulamayı gösterdi’’. Benzer şekilde 235

numaralı katılımcının değerlendirmesi şöyledir: ‘’Çocuklarla birlikteyken gün içerisinde zaten

sıkça bunları uyguladığımı fark etmemi sağladı. Yanlış ya da eksik yaptığım bir iki noktayı

görmeme yardımcı oldu.’’. 170 numaralı katılımcı bu soruya şöyle cevap vermişti: ‘’Nitelikli

yetişkin davranışları modülünde öğrencilerin ilgi ve alakalarını takip edip ona uygun yapıcı

bir dille sevecen bir şekilde yaklaşmanın daha çok fayda sağlayacağını gördük.’’. 37 numaralı

katılımcının ifadesi şöyledir: ‘’Bazen bazı durumlara ne kadar yanlış yaklaştığımızı fark

ettim.’’. 72 numaralı katılımcı şöyle değerlendirme yapmaktadır: ‘’Çocuklarla olan iletişime

verim eklediği yadsınamaz’’. 28 numaralı katılımcı ‘’etkili ve bilgilendirici olduğunu’’; 38

numaralı katılımcı ‘’çocuklar iletişim noktasında güzel püf noktalara değinildiğini’’; 40

numaralı katılımcı ‘’genel olarak uygulandığında başarı sağlayan bir yöntem olduğunu’’; 50

numaralı katılımcı ‘’verilen örneklerin konuyu daha anlaşılır hale getirdiğini’’; 51 numaralı

katılımcı ‘’videoların çok faydalı olduğunu düşündüğünü’’; 71 numaralı kullanıcı ‘’nitelikli

yetişkin davranışlarının anlaşılır bir şekilde ifade edildiğini’’; 102 numaralı katılımcı ‘’bu

konuda yeterli bilgi sahibi olduğunu’’; 103 numaralı katılımcı ‘’yeni bilgiler edindiğini’’; 107

numaralı katılımcı ‘’gayet başarılı bir program çok faydalı olduğunu’’; 177 numaralı katılımcı

‘’doğru bildikleri yanlışları görmelerini sağladığını’’; 182 numaralı katılımcı ‘’oldukça

bilgilendirici modül olduğunu’’; 227 numaralı katılımcı ‘’faydalandığını’’; 250 numaralı

katılımcı ‘’öğretmenlerin yanı sıra ebeveynlerin de okuması gereken bir modül olduğunu’’ ve

258 numaralı katılımcı ‘’çocukların gelişimine olumlu katkılar sağladığını’’ ifade etmiştir.

3.2.3.2. Soru 2: “Web Tabanlı Okul Öncesinde Doğal Öğretim Öğretmen Eğitimi Programı” Kapsamında Bu Hafta “Nitelikli Yetişkin Davranışları” Modülü İle Edindiğiniz Bilgileri Sınıfa Yansıtmaya Çalışma (Sınıfta Uygulama) İle İlgili Düşünceleriniz Nelerdir? Tablo 22. “Web Tabanlı Okul Öncesinde Doğal Öğretim Öğretmen Eğitimi Programı” Kapsamında Bu Hafta “Nitelikli Yetişkin Davranışları” Modülü İle Edindiğiniz Bilgileri Sınıfa Yansıtmaya Çalışma (Sınıfta Uygulama) İle İlgili Düşünceleriniz Nelerdir? Sorusuna Öğretmenlerin Verdiği Cevapların Dağılımları

Soru Frekans (Evet)

Yüzde % Frekans (Hayır)

Yüzde %

Sınıfımda nitelikli yetişkin davranışları stratejilerini uygulamayı yararlı buluyorum.

263 98,5 4 1,5

Sınıfımda nitelikli yetişkin davranışları stratejilerini uygulama fırsatı yakaladım.

228 85,39 39 14,61

Toplam Katılımcı 267 Modül içerisinde 2. sorunun alt soruları içerisinde yer alan açık uçlu soru şöyledir: Sınıfınızda

hangi nitelikli yetişkin davranışları stratejilerini kullandınız ya da kullanıyorsunuz? Sınıfınızda

gerçekleştirdiğiniz uygulamalardan örnekler yazar mısınız? Bu soruya ilişkin 15 numaralı

katılımcının cevabı şöyledir: ‘’Oyunlarına katılarak onların hizasına inerek konuşuyorum,

oyun dışında kalan çocuklara istediklerini ifade edebilmeleri için olanak sağlıyorum’’. 29

numaralı katılımcı ise şu cevabı vermiştir: ‘’Duyarlı olma duygusal kabullenme pozitif

yönlendirici olma özellikle sıcak davranma yumuşak bir ses tonu sabır koşulsuz sevgi ve

şefkatle yaklaşım zaten eğitimcinin çocuk üzerinde etkili olmasını sağlıyor.’’. 36 numaralı

katılımcı deneyimini şöyle ifade etmektedir: ‘’Çocuğun oyun ve etkinlik seçimlerine çok fazla

müdahale etmeden çocuk istedikçe yönlendirme yapıyorum.’’. 110 numaralı katılımcı

deneyimini şöyle ifade etmektedir: ‘’Örneğin yaptığımız tüm etkinliklerde çocukların hızına

göre kendi tempomu biraz daha yavaşlatmam gerektiğini düşündüm ve uyguladım’’. 37

numaralı katılımcı sınıf içerisindeki deneyimini şöyle belirtmektedir: ‘’Aslında hepsini

kullanmaya çalışıyorum. Bir kısmı öğretmen olduğumuz için kendiliğinden oluyor. Konuşmak

istemeyen çocuğa yanıtlayıcı ya da yaratıcı olma davranışlarıyla etkili olmaya çalışıyorum.’’.

112 numaralı katılımcı sınıf içerisindeki deneyimini şöyle ifade etmektedir: ‘’Anlatılan

stratejilerin hepsini kısmen kullanıyorum. Konuşma yetersizliği olan öğrencilerimle çalışırken

göz kontağı kurdukları nesneleri takip ederek isim ya da renklerini belirtiyorum.’’. 181

numaralı kullanıcı sınıf içerisindeki yaşantısını şöyle ifade etmektedir: ‘’Balık diyerek kırmızı

balık şarkısını söylememizi isteyen öğrencime kırmızı balık şarkısını mı söylememizi istiyorsun

diyerek duyarlı ve yanıtlayıcı yetişkin davranışını öğrencime sergilemeye çalıştım’’. 250

numaralı katılımcının sınıftaki yaşantısı şöyledir: ‘’Öğrencim bireysel oyun oynarken

gözlemlemeye başlamıştım. Oyunu ilgimi çekti yanına yaklaştım, yere yanına oturdum. Benimle

çok ilgilenmedi. Yumuşak malzemeden yapılan puzzle parçalarıyla özgün çalışıyor, kendine bir

ev yapmaya çabalıyordu. Evi tamamladıktan sonra etrafını düzenlemeye başladı ama yumuşak

malzemeden olan puzzle parçaları bitmişti. Müdahil olmadan sadece legoları göstererek

onlarla devam edebileceğini söyledim. Amacım etkinliğin devam etmesini sağlamaktı ve

başarılı oldum.’’. 63 numaralı katılımcı sınıf içerisindeki gözlemlerini şöyle ifade etmektedir:

‘’Kendi adıma özellikle sıcak olma ve kabullenme davranışlarını daha çok gösterdiğimi fark

ettim. Etkinlik süreci veya dışında sıcak olmayı seviyorum ve bunu öğrencilerimin de yapmasını

talep ediyorum. Örneğin; çocuklara beni neden sevdiklerini sorup cevapları not ettikten sonra

ben de onları neden sevdiğim hakkında pozitif açıklamalar yapıyorum’’. 103 numaralı

katılımcının deneyimi ise şöyledir: ‘’Otizmli öğrencim arabaları çok seviyor ve onu benden

isterken sadece rengini söyleyip benden istiyor (maviyi versene) mavi arabayı mı istiyorsun

diyorum ve bana mavi araba dediğinde ona arabayı veriyorum’’. 170 numaralı katılımcı sınıf

içerisinde deneyimini şöyle ifade etmektedir: ‘’Duyarlı yanıtlayıcı olma, konuşma güçlüğü olan

öğrencim sınıfa kol saatini getirmişti bana gösterip takmamı işaret dili ile anlatmaya çalıştı

göz hizasına inerek saat, saati tak demesini tekrar etmesini istedim ve saat dedi başını okşadım

aferin kızıma dedim’’. 113 numaralı katılımcı sınıf içerisindeki deneyimini şöyle ifade

etmektedir: ‘’Yaratıcı olma, aktif katılım ve duyarlı olma stratejilerini kullanıyorum. Sınıfta

sözcük çıktısı az olan down sendromlu öğrencim Yunus Emre'nin müziğe karşı ilgisi vardır. Her

müzik açıldığında dikkatli dinler. Etkinlik bitiminde müzik açmam için bilgisayarı gösterir.

Onun müziğe olan ilgisini fark ettim. Hemen onun yanına gidip müzik açmamı mı istiyorsun

dedim.’’. 334 numaralı katılımcı sınıfındaki gözlemlerini şöyle ifade etmektedir: ‘’Bahsedilen

aktif, yanıtlayıcı ve yaratıcı olma stratejilerini sürekli kullanıyorum. Sınıfımda içine kapanık,

öz güveni eksik ve sözel olarak ifade etmede sıkıntı yaşayan öğrencilerimde özellikle ilerleme

olduğunu gözlemledim’’. 227 numaralı katılımcının deneyimleri şöyledir: ‘’Örneğin sözel

pekiştireç kullanırken aferin, çok iyi vb. gibi kısa ifadeler yerine ''Kerim, çok sabırlıydın bugün

ve sıranın sana gelmesini bekledin, aferin sana.''; oyun sırasında yere düşen arkadaşını

kaldıran bir öğrencimi diğer arkadaşlarının da fark etmesini sağlamak için '' Ecrincim,

arkadaşına destek oldun çok yardım seversin, aferin sana.'' gibi ifadeleri sıkça kullanıyorum.’’.

262 numaralı katılımcı sınıf içerisinde kullandığı stratejileri şöyle ifade etmektedir: ‘’Yaratıcı

olma, keyif alma, yönlendirici olma, sözel pekiştireç kullanma stratejilerini kullanıyorum.

Serbest zaman etikliğinde, hangi köşelerde oynamak istersiniz, şeklinde bir soru yöneltip

istedikleri köşelere çocukları yönlendiriyorum. Oyun sırasında onlara eşlik edip, oyunlar

arasında bir bağ kuruyorum…’. 71 numaralı kullanıcının soruya ilişkin cevabı şöyledir:

‘’Duygusal-ifade edici özelliğimle ilgili otistik öğrencilerim ve diğer tüm öğrencilerime

sınıfımda olmandan mutluluk duyuyorum ve seni seviyorum mesajını her zaman veriyorum’’.

314 numaralı katılımcı deneyimini şöyle ifade etmektedir: ‘’Duygusal ifade edici olma ve

duyarlı yanıtlayıcı olmayı daha sık kullanıyorum. Olabildiğince öğrenciler ile etkileşime geçip

onları taleplerini yerine getirmeye çalışıyorum’’. 77 numaralı katılımcının aktardıkları

şöyledir: ‘’Sınıf içinde davranışlarıma daha dikkat eder oldum sonuçlarını ve etkilerini daha

iyi anladım’’. 107 numaralı katılımcının değerlendirmesi şöyledir: ‘’Bu programda uygulanan

birçok etkinlik çalışma bizim sınıf içi etkinliklerimizle aynı’’. 185 numaralı kullanıcı sınıf

içerisindeki deneyimini şöyle ifade etmektedir: ‘’Oyun esnasında oynamak istediği oyunu kendi

seçmesini sağladım ve seçim yapmasına fırsat verdim’’. 227 numaralı katılımcı sınıf

içerisindeki durumu şöyle ifade etmektedir: ‘’Duyarlı olma, etkili dinleme, model olma

davranışlarını kullanıyorum. Çocuğun seviyesine inerek onun ilgi ve ihtiyaçları doğrultusunda

eğitim ortamını şekillendiriyorum’’. 24 numaralı katılımcı ‘’olumlu davranışlar gözlediğini’’;

26 numaralı katılımcı ‘’duyarlı olma, iletişimi güçlendirici çalışmalar yaptığını’’; 38 numaralı

katılımcı ‘’zaman zaman başarı odaklı olduğunu fark ettiğini ve duyarlı olmaya çalıştığını’’;

50 numaralı katılımcı ‘’sıcak olma-duyarlı olma uygulamalarını kullandığını’’; 51 numaralı

katılımcı ‘’yaratıcı olma ile ilgili fırsatlar yakaladığını’’; 52 numaralı katılımcı ‘’öğrencisinin

etkinliklerde seçim yapmasına fırsat verdiğini ve oyunu kendisinin seçmesini sağladığını’’; 76

numaralı katılımcı ‘’etkileşim hızına daha dikkat ettiğini’’; 102 numara katılımcı ‘’kabullenme,

keyif alma stratejilerini kullandığını’’; 173 numaralı kullanıcı ‘’özgüven gelişimi konusunda

oldukça fazla katkı olduğunu’’; 182 numaralı kullanıcı ‘’duyarlı olma stratejisini

kullandığını’’; 197 numaralı katılımcı ‘’hoşgörü ve dayanışmanın en büyük katkısı olduğunu,

bireysellik ve bencillik gibi duyguların törpülendiğini’’ ve 258 numaralı katılımcı ‘’Genelde

tüm stratejileri kullandığını, en çok duyarlı-yanıtlayıcı olma stratejisini kullandığını’’ ifade

etmektedir.

3.2.3.3. Soru 3: “Web Tabanlı Okul Öncesinde Doğal Öğretim Öğretmen Eğitimi Programı” Kapsamında Bu Hafta “Nitelikli Yetişkin Davranışları” Modülü İle Ediğiniz Bilgilerin Sınıfınızdaki Öğrencilere Katkısına İlişkin Düşünceleriniz Nelerdir? Tablo 23. “Web Tabanlı Okul Öncesinde Doğal Öğretim Öğretmen Eğitimi Programı” Kapsamında Bu Hafta “Nitelikli Yetişkin Davranışları” Modülü İle Ediğiniz Bilgilerin Sınıfınızdaki Öğrencilere Katkısına İlişkin Düşünceleriniz Nelerdir? Sorusuna Öğretmenlerin Verdiği Cevapların Dağılımı

Soru Frekans (Evet)

Yüzde % Frekans (Hayır)

Yüzde %

Akademik başarısına katkısı oldu. 238 89,14 29 10,62 Serbest oyuna katılımına katkısı oldu. 246 92,13 22 8,06 Etkinliklere katılımına katkısı oldu. 244 91,39 23 8,42 Etkinliklere katılımına katkısı oldu. 241 90,26 27 9,89 Normal gelişim gösteren öğrencilerimin benimle olan etkileşimleri arttı.

242 90,64 25 9,16

Gelişimsel yetersizliği olan öğrenci ya da öğrencilerimin benimle olan etkileşimleri arttı.

224 83,9 44 16,12

Öğrencilerimin birbirleri ile olan etkileşimleri arttı.

243 91,01 24 8,79

Toplam Katılımcı 267 Modül içerisinde 3. sorunun alt soruları içerisinde yer alan açık uçlu soru şöyledir: “Nitelikli

Yetişkin Davranışları” adlı modülün öğrencilerinize olan diğer katkıları hakkındaki

görüşlerinizi belirtiniz. Bu soruya ilişkin 15 numaralı katılımcının verdiği yanıt şöyledir:

‘’Öğrencilerin sınıf içinde ve dışında iletişime girmelerinde artışlar gözlendi’’. 29 numaralı

katılımcı gözlemlerini şöyle ifade etmektedir: ‘’Öğrencilerimin öncelikle kendilerini iyi

hissetmelerine mutlu yüz ifadelerine, öncelikle kendilerini sevmelerine, olumlu benlik algısı

oluşturmalarına dolayısıyla anne baba okul öğretmen arkadaş vb. sevgisi ve tüm insani

değerleri kazanabilmeleri için gerekli olan duyguları yaşamalarına imkân tanıdı. Öğrenciler

okula karşı olumlu tutum kazandılar. Öğrenmeye karşı ilgi ve istekleri arttı’’. 170 numaralı

katılımcının cevabı şöyledir: ‘’Öğrencilerim birbirlerine karşı daha anlayışlı ve duyarlı olmaya

başladılar, hırçınlıkları azaldı, öğretmenleri tarafından daha iyi anlaşılır olmak onlara da

huzur verdi’’. 63 numaralı katılımcının değerlendirmesi şöyledir: ‘’Bu davranışların hepsinin

çocuklar üzerinde pozitif etkisi var. Takdir edilmeleri, destek olunmaları, ilgilenildiklerinin

farkında olmaları, birlikte bir şeyleri başarmamız onları mutlu ediyor. Amacımız da her şeyden

önce mutlu bireyler olmalarını sağlamak diye düşünüyorum’’. 39 numaralı katılımcı

gözlemlerini şöyle aktarmaktadır: ‘’Kendi davranışlarımla ve gözlem yapmadaki

eksikliklerimle ilgili farkındalığım arttı ve bu durum öğrencilerime yaklaşımımı olumlu şekilde

etkiledi böylece onların da davranışlarını olumlu yönde değiştirdi’’. 76 numaralı katılımcının

ifadeleri ise şöyledir: ‘’Birbirimizi daha iyi anlama yorumlama birbirimizle daha iyi iletişim

kurma yönünde ilerleme kaydettik ‘’. 182 numaralı kullanıcının sınıf içindeki deneyimi

şöyledir: ‘’Öğrencilerimin benimle ve diğer arkadaşlarıyla olan iletişimleri arttı. Sınıfta pasif

olan öğrenciler daha çok katılım sağladı.’’. 235 numaralı katılımcının görüşü şöyledir:

‘’Oyunlarına çoğu zaman benim de katılıyor olmam onları çok mutlu ediyor, daha çok

eğleniyorlar. Farkında olmadan öğrenme gerçekleştiriyorlar’’. 181 numaralı kullanıcı

öğrencilerine olan katkılarıyla ilgili şöyle değerlendirme yapmıştır: ‘’Benimle ve arkadaşlarıyla

iletişim içine daha çok girdiler ve göz teması daha fazla kurdular etkinlerde daha da keyif

aldılar’’. 250 numaralı katılımcının değerlendirmesi şöyledir: ‘’Modül doğrudan yetişkin

davranışlarını yönlendirici olduğundan öğrencilerime katkısı dolaylı olarak gerçekleşti.

Yaklaşım ve tavırlarımda değişiklik göstermem sınıfta hemen fark edildi.’’. 185 numaralı

katılımcının öğrencisiyle ilgili değerlendirmesi şöyledir: ‘’Yaptığı olumlu davranışları

pekiştirme desteklemem onun yaptığı davranıştan mutluluk duymasını sağladı’’. 314 numaralı

katılımcı gözlemlerini şöyle ifade etmektedir: ‘’Arkadaşları ve benimle olan etkileşimi arttığı

için d özgüveni arttı ve sınıfta daha mutlu olduğunu gözlemledim’’. 258 numaralı katılımcının

değerlendirmesi şöyledir: ‘’Öğrencilerin insanlarla olan iletişiminde karşı tarafın hislerini

algılayarak empati duygularının gelişimine olumlu olarak yansıdığını ve olumlu davranış

özellikleri geliştirdiklerini düşünüyorum’’. 262 numaralı katılımcı şöyle bir eleştiri

getirmektedir: ‘’Bu modül bildiğimiz fakat uygulama açısından sıkıntımız olduğu bir modül.

Kalabalık sınıflarda her zaman istediğin tepkiyi, ilgi ve alakayı vermek ne yazık ki mümkün

olmayabiliyor. Yapmamız gerekenlerin bilincindeyiz ama sınıf şartlarının, öğrenci sayısının

başarımızdaki etkisi büyük’’. 24 numaralı katılımcı sınıf içerisinde öğrencilerinin ‘’birbirleri

ve kendisiyle uyumunun düzeldiğini’’; 28 numaralı katılımcı ‘’etkileşimin arttığını’’; 34 ve 50

numaralı katılımcılar ‘’öğrencilerin birbiri ile olan etkileşimlerinin arttığını’’; 36 numaralı

katılımcı ‘’sınıfında etkileşimin arttığını’’; 51 numaralı katılımcı ‘’öğrencilerin birbirleriyle

diyaloglarının arttığını’’; 71 numaralı kullanıcı ‘’yaptığı uygulamaların kalitesinin arttığını’’;

77 numaralı katılımcı ‘’öğrencilerin aldıkları dönütlerle sınıfta daha aktif katılım

sergilediklerini’’; 102 numaralı katılımcı ‘’olumlu katkılarının olduğunu’’; 103 numaralı

katılımcı ‘’öğrencisiyle iletişiminin arttığını’’; 107 numaralı katılımcı ‘’çalışmaların daha

sistemli ve programlı olduğunu’’; 110 numaralı katılımcı ‘’daha doğru bir dil kullanımı ve

iletişim sağlayacak bilgiler içerdiğini’’; 113 numaralı katılımcı ‘’çocuklarla daha sağlıklı

iletişim kurduğunu ve çocukların gelişimini desteklemelerine yardımcı olduğunu’’; 227

numaralı katılımcı ‘’çocuğun kendini değerli görmesinin kendisi için en önemli gelişme

olduğunu’’ ve 334 numaralı katılımcı öğrencilerinin ‘’düşüncelerinin kendini daha rahat ifade

edebildiğini, cümle kurabildiğini farklı etkinlikler yapabildiğini gözlemlediğini’’ bildirmiştir.

3.2.3.4. Soru 4: “Web Tabanlı Okul Öncesinde Doğal Öğretim Öğretmen Eğitimi Programı” Kapsamında Bu Hafta “Nitelikli Yetişkin Davranışları” Modülü İle Edindiğiniz Bilgilerin Mesleki Gelişiminize Katkıları Nelerdir? Tablo 24. “Web Tabanlı Okul Öncesinde Doğal Öğretim Öğretmen Eğitimi Programı” Kapsamında Bu Hafta “Nitelikli Yetişkin Davranışları” Modülü İle Edindiğiniz Bilgilerin Mesleki Gelişiminize Katkıları Nelerdir? Sorusuna Öğretmenlerin Verdiği Cevapların Dağılımları

Soru Frekans (Evet)

Yüzde % Frekans (Hayır)

Yüzde %

Yeni bilgiler öğrendim 261 97,75 6 2,25 Öğrencilerimle olan etkileşimlerim arttı 250 93,63 17 6,59 Gelişimsel yetersizliği olan öğrenci ya da öğrencilerimle etkileşimlerim arttı

220 82,4 47 17,22

Toplam Katılımcı 267

Modül içerisinde 4. sorunun alt soruları içerisinde yer alan açık uçlu soru şöyledir: “Nitelikli

Yetişkin Davranışları” adlı modülün mesleki gelişiminize diğer katkıları hakkındaki

görüşlerinizi belirtiniz. Görüş belirtmesi istenilen 15 numaralı katılımcının görüşü şöyledir:

‘’Yeterlilik duygum arttı. Teoride öğrendiklerimizi uygulama fırsatı bulduk. Bilgilerimi

pekiştirdim’’. 29 numaralı katılımcının ifadeleri şöyledir: ‘’Eğitimin çocuğu sevmekle

başladığına inandığım ve yıllarca uygulamaya gayret ettiğim öğrencilerime yönelik olumlu

davranışlarımın öğrencilerimizde ne kadar güzel izler bıraktığını çocuklar için ne kadar

anlamlı ve önemli olduğunu çok güzel hazırlanmış bu modülde görmüş olmanın mutluluğunu

ve bu mesleğe verdiğim emeğin sorumluluğun değeri konusunda farkındalığımı güçlendirdi’’

170 numaralı katılımcı düşüncesini şöyle ifade etmektedir: ‘’Çocuklara güven vererek ,

yeterlilik duygusunu geliştirdiğimi düşünüyorum böylece daha mutlu ve başarılı öğrenciler

yetiştirdiğimi düşünüyorum’’. 26 numaralı katılımcının ifadeleri şöyledir: ‘’Davranışlarımı

gözden geçirip yeni öğrendiğim bilgiler ışığında harmanladım. Olumlu yönde gelişimi

desteklediğini düşünüyorum.’’. 39 numaralı katılımcının düşünceleri şöyledir: ‘’Kendi

davranışlarımla ve gözlem yapmadaki eksikliklerimle ilgili farkındalığım arttı’’. 51 numaralı

katılımcının ifadeleri şöyledir: ‘’Bize yetişkinlere çoğu zaman detay gibi gelen yaşantıların

aslında çocuklar üzerinde ne kadar etkili olabileceğini fark ettim’’. 63 numaralı katılımcı

deneyimlerini şöyle ifade etmektedir: ‘’Bu modülü okumadan önce de sınıfımda bu şekilde

davranmaya özen gösteriyordum. Bazen olumsuzluklar yaşansa da bu davranışları tekrar

gözden geçirip yapmaya çalışmak bence o olumsuzlukları bana ve çocuklarıma da

unutturuyor’’. 112 numaralı katılımcının ifade şöyledir: ‘’Nitelikli Yetişkin davranışları Okul

Öncesi eğitiminde kesinlikle olmazsa olmaz temel olan davranışlar. Çocuk ile kurulacak tüm

iletişimin pozitif ya da negatif sonuçlanmasını sağlayacak o ince çizgisinin kendisidir’’. 182

numaralı kullanıcı durumu şöyle ifade etmektedir: ‘’Çocuklarla birlikte etkili zaman geçirmeme

fırsat sağladı. Çocuklar hakkında fark edemediğim detayların farkına vardım’’. 314 numaralı

katılımcının ifadesi şöyledir: ‘’Bildiğim fakat uygulamada sınıf mevcudundan dolayı

gerçekleştirmediğim davranışların ne kadar önemli olduğunu ve öğrencilerim ile etkileşim

içinde olduğumda işlerin daha da kolaylaştığını fark ettim’’. 185 numaralı kullanıcı katkılarla

ilgili şunları belirtmektedir: ‘’Çocuğu gözlemlemek ve onun isteklerini bilip o doğruda ona bilgi

vermem konusunda bana etkili bir katkısı oldu’’. 197 numaralı katılımcının değerlendirmesi

şöyledir: ‘’ Sevgi ve sabrın zor olmadığını bir kez daha hatırlattı, her şeyin bir tekniği var

nitelikli yetişkin davranışlarının da bu sayede katılım ve birlikte üretmenin güzelliği ile gün

sonlanıyor.’’. 235 numaralı katılımcının değerlendirmesi şöyledir: ‘’Var olan bilgilerimde

eksiklik ve yanlış olan noktaları görmemi sağladı, doğrusunu uygulamamı sağladı’’. 258

numaralı katılımcının görüşü şöyledir: ‘’Sadece öğrenciler değil; genel olarak insanlarla olan

iletişimde daha etkili ve olumlu özellikler kazandırdığını düşünüyorum’’. 334 numaralı

katılımcının ifadesi şöyledir: ‘’Çocuklarımın aktif, yaratıcı ve kendinden emin bireyler olması

benim için çok önemli. Onlara iyi örnek olacaksam öncelikle benim nitelikli bir yetişkin olmam

gerekiyor. Çocuklarıma böyle yaklaşıyorum. Bu tutumum sayesinde çocuklarımdan çok şey

öğreniyorum’’. 250 numaralı şöyle değerlendirme yapmaktadır: ‘’Gelişimsel yetersizliği olsun

veya olmasın sadece öğrenciler değil tüm çocukların yaratıcılıklarını engellemeden kendi

fikirlerinin peşinden gitmelerini onlara alışkanlık haline getirmenin yollarını geliştirmede

modülün katkısı oldu’’. 24 numaralı katılımcı ‘’unuttuğu konuları hatırladığını ve yeni bilgiler

öğrendiğini’’; 28 numaralı kullanıcı kişisel ‘’farkındalığının arttığını’’; 34 numaralı katılımcı

‘’bu bilgilere ulaşabileceği bir kaynağın elinde matbu şekilde olmasını istediğini’’; 36 numaralı

katılımcı ‘’yeni bilgiler öğrenip uyguladığını’’; 50 numaralı katılımcı ‘’mesleki anlamda

örnekler sayesinde konuyu daha iyi kavradığını’’; 71 numaralı kullanıcı ‘’nitelikli yetişkin

davranışlarının mesleki anlamda kendini gözlemlemesine yardımcı olduğunu’’; 77 numaralı

katılımcı ‘’sınıfta daha etkili olduğunu hissettiğini’’; 102 numaralı katılımcı ‘’pekiştireçlerin

eğitimdeki önemini bir kez daha anladığını’’; 110 numaralı katılımcı ‘’çocuklarla daha doğru

iletişim dili geliştirmeye katkı sağlayacak anlatımlar içerdiğini’’; 113 numaralı katılımcı

‘’gelişimsel yetersizliği olan öğrencileriyle iletişiminin arttığını’’ ve 181 numaralı katılımcı

‘’eksiklerini görme fırsatı bulduğunu’’ ifade etmektedir.

3.2.3.5. Soru 5: Bu hafta ele alınan “Nitelikli Yetişkin Davranışları” adlı modüldeki

bilgileri sınıfınızda uygularken yaşadığınız sorunlar oldu mu? Bu sorunların nedenleri

sizce nelerdir?

Modül içerisinde yer alan ve 5. soru olan açık uçlu soru şöyledir: Bu hafta ele alınan “Nitelikli

Yetişkin Davranışları” adlı modüldeki bilgileri sınıfınızda uygularken yaşadığınız sorunlar oldu

mu? Bu sorunların nedenleri sizce nelerdir? Bu soruya 34 numara katılımcı şöyle yanıt

vermiştir: ‘’Modülle ulaşmak için sürekli internete girmem sıkıntı oldu elimde bir kaynağın

olmamasının eksikliğini yaşadım.’’. 39 numaralı katılımcının yanıtı ise şöyledir: ‘’Kalabalık

bir sınıfa sahip olduğum için gözlem yapmakta zorlandığımı fark ettim’’. 51 numaralı

katılımcının soruya ilişkin değerlendirmesi şöyledir: ‘’Sınıf içinde sorun yaşanmadı. Bana ve

öğrencime faydalı olduğunu düşünüyorum’’. Görüş belirtilmesi istenen 63 numaralı katılımcı

düşüncelerini şöyle ifade etmiştir: ‘’Sıkıntı yaşamadım. Elimden geldiğince uyguluyorum ve

dönütlerinin güzel olduğunu düşünüyorum’’. 71 numaralı kullanıcının değerlendirmesi

şöyledir: ‘’Nitelikli Yetişkin Davranışları adlı modüldeki bilgileri uygularken başarı odaklı

davranışların bir kısmını kullandığımı fark ettim. Sonuca çabuk ulaşmak olduğunu

düşünüyorum’’. 72 numaralı katılımcı yaşadığı sorunu şöyle ifade etmektedir: ‘’Hafif düzey

zihinsel yetersizliği olduğunu düşündüğüm öğrencim üzerinde uğraşmama rağmen, çok fazla

yol kat edemedik’’. 76 numaralı katılımcı kişisel deneyimini şöyle aktarmaktadır: ‘’Bazen çok

hızlı iletişim kurduğumu ve karşıdan da aynı hızda iletişim kurmasını istediğimi fark ettim. Bu

olumsuz durumu olması gereken duruma getirmeye çalıştım’’. 110 numaralı katılımcı görüşünü

şöyle ifade etmiştir: ‘‘Hayır bir sorun yaşamadım. Öğrencilerimle daha iyi bir eğitim ortamı

yaratmama katkı sağladı’’. 112 numaralı katılımcının değerlendirmesi şöyledir: ‘’Bu

stratejileri kısmen zaten sınıfımda uyguluyordum. Herhangi bir sorun yaşamadım.’’. 113

numaralı katılımcı sınıf içerisinde yaşadığı sorunu şöyle ifade etmektedir: ‘’Sorun oldu. Nedeni

ise sınıfın 26 kişi olması iki öğrencimin özel çocuk olması sınıfın küçük olması ve sınıfta

yardımcı öğretmenimizin bulunmamasından kaynaklanıyor’’. 185 numaralı kullanıcının bu

soruya verdiği cevap şöyledir: ‘’Sorun yaşanmadı işimi daha da aktif ve kolay bir hale getirdi’’.

227 numaralı katılımcı yaşadığı sorunu şöyle ifade etmektedir ‘’Bu davranışları elimden

geldiğince uygulamaya çalışıyorum. Kendini iletişime kapatan çocuklar haricinde herhangi bir

sorun yaşamadım’’. 250 numaralı katılımcı soruya şöyle cevap vermektedir: ‘’Bireysel

uygulanacak bilgiler olduğundan kalabalık sınıflarda öğretmenin zorlanacağı davranışlar’’.

262 numaralı katılımcının eleştirisi şöyledir: ‘’Videolarınızı izlerken dikkatimi çeken şey, bir

öğrenciye bir yetişkinin hatta birkaç yetişkinin eşlik etmesi oldu. Buna rağmen çocuğun engeli

edeniyle sizleri zorladığını hissettim. Sizler birebir çalışırken zorlanıyorsanız biz okul öncesi

öğretmenleri kalabalık sınıflarda her çocuğa gereken ilgi alakayı nasıl verelim. Üstelik işimiz

sadece birebir çalışmakla da bitmiyor. Bir sürü evrak işi diyebileceğim işlerle de uğraşıyoruz.

Amacım bahanelere sığınmak değil. Gerçekten yaptığım işi layıkıyla yapmak istiyorum. Ama

az öncede belirttiğim şartlar beni zorluyor. Umarım sınıf mevcutları ile doğru orantılı

kaynaştırma öğrencilerimiz olur’’. 314 numaralı katılımcının görüşü şöyledir: ‘’Sınıf mevcudu

çok olduğu için uygulamada bazı sorunlar yaşadım. Hepsi ile aynı anda etkileşime

geçemediğim için kıskançlıklar olduğunu söyleyebilirim’’. 334 numaralı katılımcının getirdiği

eleştiri şöyledir: ‘’Bahsedilen davranışları bildiğim ve önemseyerek uyguladığım için (sınıf

sayısı dışında) sıkıntı yaşamadım. Çünkü sınıf sayısının fazla olması çocuğu daha yakından

gözlemleme şansını azaltabiliyor’’.

3.2.4. Modül 3 Doğal Öğretim Strateji ve Teknikleri

3.2.4.1. Soru 1: “Web Tabanlı Okul Öncesinde Doğal Öğretim Öğretmen Eğitimi

Programı” Kapsamında Bu Hafta Ele Alınan “Doğal Öğretim Strateji Ve Teknikleri”

Modülü İle İlgili Düşünceleriniz Nelerdir?

Tablo 25. “Web Tabanlı Okul Öncesinde Doğal Öğretim Öğretmen Eğitimi Programı” Kapsamında Bu Hafta Ele Alınan “Doğal Öğretim Strateji Ve Teknikleri” Modülü İle İlgili Düşünceleriniz Nelerdir? Sorusuna Öğretmenlerin Verdiği Cevapların Dağılımları

Soru Frekans (Evet)

Yüzde %

Frekans (Hayır)

Yüzde %

Doğal öğretim strateji ve tekniklerinin ne olduğu konusunda bilgi sahibi oldum.

260 99,24 2 0,76

Doğal öğretim strateji ve tekniklerini anladım. 262 100,0 0 0,0 Toplam Katılımcı 262

Modül içerisinde 1. sorunun alt soruları içerisinde yer alan açık uçlu soru şöyledir: Bu hafta ele

alınan “Doğal Öğretim Strateji ve Teknikleri” adlı üçüncü modül ile ilgili genel olarak

belirtmek istediğiniz düşünceleriniz nelerdir? Bu soruya ilişkin 15 numaralı katılımcı şöyle

cevap vermektedir: ‘’Sınıf içindeki ve evdeki tutumlarımı gözden geçirmemi sağladı’’. 29

numaralı katılımcının değerlendirmesi şu şekildedir: ‘’Modülün tüm öğrencilerin özellikle de

gelişimsel yetersizliği olan öğrencilerin desteklenmesi için hem eğitimci tarafından okulda

dikkatle uygulanıp hem de evde eğitimcinin uygulamalarını destekleyen ebeveyn tutumları ile

öğrenciler eğitilirse öğrencilerde çok olumlu ve başarılı değişimlere gelişimlere imkân

tanıyacağına inanıyorum. Doğal öğretim strateji ve teknikleri ile eğitim süreci öğrenci ve

öğretmenler için daha keyifli mutlu edici çocukların öğrenmeye karşı merak ilgi ve isteklerini

artırıcı bir süreç olacak diye düşünüyorum’’. 40 numaralı katılımcının değerlendirmesi

şöyledir: ‘’Yetersizliği bulunan öğrencileri başarıya götürecek bireyi esas alan çok yönlü bir

yöntem’’. 37 numaralı katılımcının değerlendirmesi şöyledir: ‘’Üstünde durmamız gereken

fakat es geçtiğimiz konulara değinmiş, çok beğendim’’. 63 numaralı katılımcının

değerlendirmesi şöyledir: ‘’Strateji ve tekniklerin özelikle dil ve konuşma yetersizliği olan

çocuklarımızda faydalı olacağını düşünüyorum. Çok güzel ve açık anlatılmış.’’. 100 numaralı

katılımcının değerlendirmesi şöyledir: ‘’Bu konu hakkında bilgim vardı fakat ilgim daha da

arttı. Bu teknikleri uyguluyorum’’. 126 numaralı katılımcı benzer şekilde şöyle değerlendirme

yapmaktadır: ‘’Doğal öğretim strateji ve teknikleri çocuklara yaklaşım yönünden oldukça

faydalı buldum’’. 129 numaralı katılımcı şöyle değerlendirme yapmıştır: ‘’Bekleme süreli

öğretim hakkında bilgilendim, model olma fiziksel yardım gibi kavramları zaten biliyordum

geniş bir şekilde öğrendim’’. 144 numaralı katılımcı şöyle değerlendirme yapmaktadır: ‘’Teknik

ve stratejiler gayet anlaşılır bir şekilde anlatılmış. Örnek videolar gerçekten çok öğretici

olmuş’’. 150 numaralı katılımcı düşüncesini şöyle ifade etmektedir: ‘’Doğru sorular sorma,

model olma ve bekleme süreli öğretim konuları özellikle kriz anlarını çözmede çok etkili oldu’’.

37 numaralı katılımcının cevabı şöyledir: ‘’Bazı teknikleri bilmeden de olsa kullandığımı fark

ettim bilmediklerimi de öğrenme fırsatı yakaladım’’. 170 numaralı katılımcı bu soruya şöyle

cevap vermiştir: ‘’Farklı strateji yöntem ve teknikleri öğrenip uygulamak otizmli öğrencimde

yol almamı sağladı’’. 394 numaralı katılımcı benzer şekilde değerlendirme yapmaktadır:

‘’Sınıfta daha önceden de kullandığım bu teknik ve stratejiler kazanım elde etmemi sağlıyor’’.

28 numaralı katılımcı ‘’etkili olduğunu’’; 34 numaralı katılımcı ‘’uygulama esnasında takıldığı

sorunları çözmekte kaynak yetersizliği yaşadığını’’; 38 numaralı katılımcı ‘’çok fazla işi olduğu

için hangisinin ne olduğunu biraz karıştırdığını’’; 39 numaralı katılımcı ‘’modülü kendisi için

ve dolaylı olarak öğrencileri için faydalı bulduğunu’’; 45 numaralı katılımcı ‘’bilgilerini

pekiştirdiğini’’; 50 numaralı katılımcı ‘’videolarla birlikte konuyu daha iyi anladığını’’; 51

numaralı katılımcı ‘’özellikle videoları izlerken kendini mesleki bakımdan değerlendirme şansı

yakaladığını’’; 52 numaralı katılımcı ‘’öğretici olarak model olması konusunda fikir

edindiğini’’; 88 numaralı katılımcı ‘’çok eğitici modül olduğunu’’; 89 numaralı katılımcı

‘’stratejiler hakkında güzel örneklere yer verildiği’’; 95 numaralı katılımcı ‘’faydalı doyurucu

bir modül olduğunu’’; 119 numaralı katılımcı ‘’güzel ve etkili bir çalışma olduğunu’’; 125

numaralı katılımcı ‘’uygulaması oldukça keyifli ve aspirin bilgiler içerdiğini’’; 128 numaralı

katılımcı ‘’meslek hayatı boyunca kullanacağı bilgiler edindiğini’’; 146 numaralı katılımcı

‘’bilgi sahibi olduğunu’’; 148 numaralı katılımcı ‘’uygun, iyi hazırlanmış olduğunu’’; 162

numaralı katılımcı ‘’çok açıklayıcı ve ayrıntılı bilgiler verdiğini’’; 179 numaralı katılımcı

‘’videoların faydalı olduğunu’’; 181 numaralı katılımcı ‘’uygulamalarda faydasını gördüğünü,

yararlı bilgiler olduğunu’’; 202 numaralı katılımcı ‘’bilgilendirici ve faydalı bir modül

olduğunu düşündüğünü’’; 215 numaralı katılımcı ‘’farkında olmadan uyguladığı bir çok

davranışın ne diye adlandırıldığını öğrendiğini’’; 403 numaralı katılımcı ‘’çok anlamlı ve işe

yarar bulduğunu’’; 471 numaralı kullanıcı ‘’dil gelişiminde ve kendini ifade etmede başarılı bir

modül olduğunu’’; 489 numaralı katılımcı ‘’bu teknikleri genellikle sınıf ortamında kullandığı

yöntemlerden bazıları olarak gördüğünü’’ ve 464 numaralı katılımcı ‘’çok faydalı olduğunu

düşündüğünü’’ belirtmiştir.

5.2.4.2. Soru 2: “Web Tabanlı Okul Öncesinde Doğal Öğretim Öğretmen Eğitimi Programı” Kapsamında Bu Hafta “Doğal Öğretim Strateji Ve Teknikleri” Modülü İle Edindiğiniz Bilgileri Sınıfa Yansıtmaya Çalışma (Sınıfta Uygulama) İle İlgili Düşünceleriniz Nelerdir? Tablo 26. “Web Tabanlı Okul Öncesinde Doğal Öğretim Öğretmen Eğitimi Programı” Kapsamında Bu Hafta “Doğal Öğretim Strateji Ve Teknikleri” Modülü İle Edindiğiniz Bilgileri Sınıfa Yansıtmaya Çalışma (Sınıfta Uygulama) İle İlgili Düşünceleriniz Nelerdir? Sorusuna Öğretmenlerin Verdiği Cevapların Dağılımı

Soru Frekans (Evet)

Yüzde % Frekans (Hayır)

Yüzde %

Sınıfımda doğal öğretim strateji ve tekniklerini uygulamayı yararlı buluyorum.

261 99,62 1 0,38

Sınıfımda doğal öğretim strateji ve tekniklerini uygulama fırsatları yakaladım.

224 85,5 38 14,5

Toplam Katılımcı 262 Modül içerisinde 2. sorunun alt soruları içerisinde yer alan açık uçlu soru şöyledir: Sınıfınızda

hangi doğal öğretim strateji ve tekniklerini kullandınız ya da kullanıyorsunuz? Sınıfınızda

gerçekleştirdiğiniz uygulamalardan örnekler yazar mısınız? 29 numaralı katılımcının

değerlendirme şu şekildedir: ‘’Gelişimsel yetersizliği olan öğrencilerim için seviyelerine göre

ve bireysel özelliklerini dikkate alarak tekniklerin çoğunu uygun olan durumlarda kullanmaya

çalıştım, çalışıyorum, çalışmaktan keyif aldım’’. 50 numaralı katılımcının sınıf içerisindeki

deneyimi şöyledir: ‘’Model olma, tam ve kısmi ipucu gibi uygulamalarla sınıfımdaki dilsel

bozukluğu olan öğrencimle daha iyi etkileşim kurmaya başladım’’. 62 numaralı katılımcı şöyle

değerlendirme yapmaktadır: ‘’Yaş grubum altı olduğu için dolaylı ipuçlarının, sözel olmayan

ipuçlarını, özellikle düzeltme/yer değiştirme yapılarak genişletme yapmanın daha uygun

olduğunu düşünüyorum ve uygulamaya çalışıyorum.’’. 52 numaralı katılımcının ifadesi

şöyledir: ‘’Model olma tekniklerini kullandım. Özbakımda eksikliği olan öğrencimde model

olma yöntemini kullandım faydasını gördüm’’. 137 numaralı katılımcı sınıf içerisindeki

uygulamalarını şöyle ifade etmiştir: ‘’Sınıfımda gelişim geriliği olan öğrencim yok fakat kendini

sözel olarak ifade etmekte zorlanan bazı öğrencilerim var onlar üzerinde genişletme model

olma talep etme gibi yöntemleri uyguluyorum’’. 89 numaralı katılımcının deneyimi ise şöyledir:

‘’Down sendromlu öğrencime el yıkama etkinliğinde kendi kendine konuşma stratejisini sıklıkla

kullanıyorum’’. 98 numaralı katılımcı sınıf içerisinde deneyimlerini şöyle ifade etmektedir:

‘’Konuşan öğrencilerim için konuşacak olursak sık sık genişletme, seçenek sunma, kendi

kendine konuşma yöntemini kullanıyorum’’. 170 numaralı katılımcının sınıfındaki deneyimi

şöyledir: ‘’Talep etme, öğrencimle birlikte boyama yaparken ağzı kapalı şeffaf kavanozun

içerisindeki pastel boyaları almak istemektedir, kavanozu açmaya çalıştı ama açamadı bana

uzatarak açmamı istedi ben de ondan aç demesini istedim öğrencim aç dedi ve ben de

pekiştirdim kavanozu aç ve kapağı açtım’’. 202 numaralı katılımcının değerlendirmesi şöyledir:

‘’Çocuklarıma daha çok genişletme kullanarak model olma tekniğini kullandığımı fark ettim’’.

150 numaralı katılımcı düşüncesini şöyle ifade etmektedir. ‘’Daha çok paralel konuşma

hakkında etkinlikler yaparak pekiştirme sağladığımı düşünüyorum’’. 157 numaralı katılımcı

deneyimini şöyle aktarmaktadır: ‘’Bir öğrencimin 4 rakamının yazımı konusunda zorlandığını

gözlemledim. Ne kadar çabalarsa çabalasın ters tarafa yazdı. Fakat diğer rakamları yazarken

bu sıkıntıyı yaşamadık. Sadece 4 rakamında oldu. Önce tam destek sonra yarı destek en son

gölge tekniği ile sorunu aştık’’. 394 numaralı katılımcının deneyimi şöyledir: ‘’Makasla kesme

yapamayan öğrencime önce elinden tutarak daha sonra kâğıdı tutması ve makası

yerleştirmesinde fiziksel yardımda bulunarak en sonunda da sözel küçük hatırlatmalarla

kazanımı elde etmesini sağladım’’. Benzer şekilde 403 numaralı katılımcının deneyimi

şöyledir: ‘’Model olma yöntemini kullanarak oyun hamurlarıyla rakamların şeklini yaptık.

Hepsi başarılı olmasa da çok dikkat çekici ve akılda kalıcı oldu’’. 144 numaralı katılımcı

sınıfındaki deneyimini şöyle ifade etmektedir: ‘’Paralel konuşma ve kendi kendine konuşmayı

kullandım. Sınıfımda kaynaştırma öğrencim yok ancak etkinliklere katılmak istemeyen bir

öğrencim var ve onun yanına oturup kendi kendine konuşma tekniğini kullanarak onun da

yapmasını istediğim bir etkinliği yaptım, katıldı ve çok eğlendi’’. 411 numaralı katılımcı

sınıftaki uygulamasını şöyle ifade etmektedir: ‘’Evet derslerimde kullanıyorum. Kısa bir

Örnekle açıklayayım. Boyama çalışması yaparken önümüzde renkli kalemler var. Hangi rengi

alarak boyama yapacağını sordum ve onun dediği rengi o görmeden aldım ve kaldırdım. O

rengi aradı ve olmadığını söyledi sonra rengi ortaya çıkardım’’. 128 numaralı katılımcı

görüşünü şöyle ifade etmektedir: ‘’Türkçe dil etkinliklerinde, serbest zaman etkinliklerinde

sözcük ekleyerek genişletmeler yaparak çocukların dil gelişimini olumlu yönde destekleyici

çalışmalar yaptım’’. 215 numaralı katılımcının cevabı şöyledir: ‘’Bir etkinlik yapmadan önce

çocuklarında fikrini almaya çalışıyorum. Dönem dönem onlara seçenekler de sunuyorum.

Çocukların ilgi ve isteklerine dikkat etmeye çalışıyorum’’. 179 numaralı katılımcının ifadesi

şöyledir: ‘’Paralel konuşma tekniği en çok uyguladığımız teknik ve çocuk yaptığı işi ya da

oynadığı oyunu fark etmemizden mutlu oluyor geri dönüş alabiliyoruz’’. 129 numaralı katılımcı

sınıf içindeki durumu şöyle ifade etmektedir: ‘’En çok model olmayı kullanıyoruz otizmli

öğrencimiz akranlarını model alıyor’’. 15 numaralı katılımcı ‘’seçenek sunma, model olma

tekniklerini kullandığını’’; 28 numaralı katılımcı ‘’sözel ipuçlarını kullandığını’’; 37 numaralı

katılımcı ‘’bir kısmını fark etmeden kullandığını ama şimdi daha bilinçli kullandığını’’; 51

numaralı kullanıcı ‘’tek sözcük düzeyindeki öğrencisiyle çalışırken uygun dil girdileri

kullanarak aile ile birlikte hareket ettiğini’’; 67 numaralı katılımcı ‘’model olma, seçenek

sunma ve talep etme kullandığını’’; 101 numaralı katılımcı ‘’ipucu ve kendi kendine konuşmayı

sıklıkla kullandığını’’; 100 numaralı katılımcı ‘’model olma, kısmi model olma ve bir çoğunu

kullandığını’’; 119 numaralı katılımcı ‘’seçenek sunma, model olma tekniklerini kullandığını’’;

126 numaralı katılımcı ‘’yanıt beklemeden model olma tekniğini kullandığını’’; 136 numaralı

katılımcı ‘’sözel ipucu ve model olma yöntemini kullandığı’’; 146 numaralı katılımcı ‘’normal

gelişim gösteren öğrencilerinin kendisiyle olan etkileşiminin arttığını’’; 148 numaralı katılımcı

‘’normal çocuklarda model olma, doğru sorular sorma kullandığını’’; 162 numaralı katılımcı

‘’model olma, sözel ipucunu kullandığını’’; 181 numaralı katılımcı ‘’seçenek sunma, model

olma ve genişletme yaparak model olma tekniklerini kullandığını’’; 181 numaralı kullanıcı

‘’ifade edici dilin geliştiğini, daha çok sözcük kullanmaya başladıklarını’’ ve 464 numaralı

katılımcı ‘’sözcük bombardımanı tekniğini çok kullandığını’’ belirtmiştir.

5.2.4.3. Soru 3: “Web Tabanlı Okul Öncesinde Doğal Öğretim Öğretmen Eğitimi Programı” Kapsamında Bu Hafta “Doğal Öğretim Strateji Ve Teknikleri” Modülü İle Ediğiniz Bilgilerin Sınıfınızdaki Öğrencilere Katkısına İlişkin Düşünceleriniz Nelerdir? Tablo 27. “Web Tabanlı Okul Öncesinde Doğal Öğretim Öğretmen Eğitimi Programı” Kapsamında Bu Hafta “Doğal Öğretim Strateji Ve Teknikleri” Modülü İle Ediğiniz Bilgilerin Sınıfınızdaki Öğrencilere Katkısına İlişkin Düşünceleriniz Nelerdir? Sorusuna Öğretmenlerin Verdiği Cevapların Dağılımları

Soru Frekans (Evet)

Yüzde % Frekans (Hayır)

Yüzde %

Akademik başarısına katkısı oldu. 231 88,17 31 11,83 Serbest oyuna katılımına katkısı oldu. 231 88,17 31 11,83 Etkinliklere katılımına katkısı oldu. 239 91,22 23 8,78 Günlük rutin, etkinlik ve geçişlerde öğrenmesine katkısı oldu.

232 88,85 30 11,45

Normal gelişim gösteren öğrencilerimin benimle olan etkileşimleri arttı.

234 89,31 28 10,69

Gelişimsel yetersizliği olan öğrenci ya da öğrencilerimin benimle olan etkileşimleri arttı.

218 83,21 44 16,79

Öğrencilerimin birbirleri ile olan etkileşimleri arttı.

231 88,17 31 11,83

Toplam Katılımcı 262 Modül içerisinde 3. sorunun alt soruları içerisinde yer alan açık uçlu soru şöyledir: “Doğal

Öğretim Strateji ve Teknikleri” adlı modülün öğrencilerinize olan diğer katkıları hakkındaki

görüşlerinizi belirtiniz. 15 numaralı katılımcı kendi çocuğuyla ilgili şöyle değerlendirme

yapmaktadır: ‘’Bilgilerimi gözden geçirerek zaman zaman yaptığımız hataları fark ettim. Kendi

hayatımda çocuğumun konuşmasının gecikmesi konusunda daha farklı tutumlar geliştirmem

gerektiğini anladım’’. 29 numaralı kullanıcı sınıf içerisindeki gözlemi şöyle ifade etmektedir:

‘’Öğrenmeye karşı merak ilgi ve isteklerinde belirgin artış olduğunu gözlemledim’’. 39

numaralı katılıcının görüşü ise şöyledir: ‘’Henüz uygulama fırsatım olmadı ama son derece

faydalı buldum, ilerde muhakkak kullanmak istiyorum’’. 40 numaralı katılımcı görüşünü şöyle

ifade etmektedir: ‘’Tamamen özel öğrencilere hitap eden yöntem ve teknikler, özel öğrencim

olamaması sebebiyle uygulayamadım. Aşama aşama olması farklı alternatiflerin çok oluşu özel

öğrencilere katkı sağlayıp başarı ile sonuçlanacağı düşüncesindeyim’’. 50 numaralı katılımcı

sınıfına yansımasını şöyle ifade etmektedir: ‘’Çocuklar da birbirleri arasında model olma,

ipucu vb. konuşmaları yapmaya başladı’’. 63 numaralı katılımcı sınıf içerisindeki durumu şöyle

ifade etmektedir: ‘’Yaptığım genişletmelerle çocukların ilerleyen zamanlarda bunları sürekli

kullandıklarını gördüm. İpuçlarını sık kullandığımda çocuklarında birbirleriyle bu yöntemi

kullanarak iletişim kurduklarını gözlemledim ve eğlendiklerini gördüm’’. 136 numaralı

katılımcının değerlendirmesi şöyledir: ‘’Öğrencimin akademik başarısı üzerinde büyük artış

olduğunu fark ettim’’. 489 numaralı katılımcının verdiği cevap şöyledir: ‘’Kurulan iletişimin

daha nitelikli olmasını sağladı. Öğrencilerin kendilerine verilen ipuçları modelleri ve

yönergeleri anlamaları dönüt sağlamlarında ilerleme sağlandı’’. 67 numaralı katılımcının

ifadeleri şöyledir: ‘’Yeni davranış öğretme ve kazandırmada öğrenciler üzerinde olumlu etkiler

olmuştur. Onların merak duymasını sağlayıp yeni bilgiler öğrenmeye ilgilerinin artmasını

sağlamıştır.’’. 215 numaralı katılımcının değerlendirmesi şöyledir: ‘’Bu yaklaşımlar çocukların

kendilerini daha iyi hissetmelerini ve ifade etmelerini sağladığı için olumlu olduğunu

düşünüyorum’’. 144 numaralı katılımcı düşüncesini şöyle ifade etmektedir: ‘’Yapamıyor diye

çaresizliğe düşmektense yeni yollar olduğunu bilmek beni eğitimsel süreçte çok rahatlattı’’.

157 numaralı katılımcının görüşü şöyledir: ‘’özgüvenlerini geliştirme kendilerine ve

arkadaşlarına karşı olumlu tutum geliştirme adına oldukça yararlı’’. 394 numaralı katılımcı

benzer şekilde şunları ifade etmektedir: ‘’Gelişim yetersizliği olan öğrencimin normal gelişim

gösteren arkadaşlarıyla olan iletişimi arttı’’. 137 numaralı katılımcının sınıf içi deneyimi

şöyledir: ‘’Sınıfımda gelişim geriliği olan öğrencim yok diğer öğrencilerimle etkileşimimiz

gayet olumlu ve içe kapanık öğrencilerim kendilerini daha fazla ifade etmeye başladılar’’. 126

numaralı katılımcı deneyimini şöyle ifade etmiştir: ‘’Doğal öğretim strateji ve teknikleri

öğrencilerin daha çabuk öğrenmesini katkı sağladı ve bunu sıkılmadan öğrenmeli çok güzeldi’’.

51 numaralı kullanıcı gözlemlerini şöyle belirtmektedir: ‘’Doğru zamanı yakalayarak uygun

yöntemler kullandığımızda etkinliklere katılımlarının arttığını düşünüyorum’’. 181 numaralı

katılımcı şöyle cevap vermiştir: ‘’Çocuklarla etkileşimim arttıkça işime olan sevgimde artma

ve pekişme olduğunu söyleyebilirim’’. 89 numaralı katılımcı deneyimini şöyle ifade

etmektedir: ‘’Onlara seçenek sunarak yaptığımız etkinlikler daha keyifli ve başarılı oluyor’’.

150 numaralı katılımcı bu soruya şöyle cevap vermiştir: ‘’Öğrenciler arası etkileşimleri

artırarak olumlu eğitim süreci oluştu’’. 28 numaralı katılımcı ‘’ifade becerilerinin geliştiğini’’;

34 numaralı katılımcı ‘’kullanmasına rağmen çeşitlilik kattığını’’; 37 numaralı kullanıcı ‘’bazı

teknikleri kendisini model aldıkları için (öğrencilerin) birbirlerine uyguladığını fark ettiğini’’;

45 numaralı katılımcı ‘’öğrencileriyle kaynaşma açısından faydalı olduğunu’’; 84 numaralı

katılımcı ‘’etkileşimin arttığını’’; 101 numaralı katılımcı ‘’kendisiyle iletişimin arttığını’’; 119

numaralı katılımcı öğrencilerinin ‘’farklı öğrenme şekillerinin hoşuna gittiğini’’; 125 numaralı

katılımcı ‘’kendine olan güvenim arttığını’’; 128 numaralı katılımcı ‘’etkinlik katılımlarında

daha istekli ve gayretli olduklarını gözlemlediğini’’; 129 numaralı katılımcı ‘’öğrencilerin

birbiriyle olan etkileşiminde gözle görülür artış olduğunu’’; 146 numaralı katılımcı

‘’öğrencilerinin birbirleri ile olan etkileşiminin arttığını’’; 162 numaralı katılımcı ‘’öğrenmeyi

hızlandırdığını’’; 170 numaralı katılımcı ‘’normal gelişim gösteren öğrencilerinin kendisiyle

ve birbirleriyle olan etkileşiminin arttığını’’; 179 numaralı katılımcı ‘’birbirlerini taklit

ettiklerini gözlediğini’’; 403 numaralı katılımcı ‘’daha kalıcı öğrenme sağladığını’’ ve 411

numaralı katılımcı ‘’stratejileri kullandığını ve farklılıkları far ettiğini’’ ifade etmektedir.

5.2.4.4. Soru 4: “Web Tabanlı Okul Öncesinde Doğal Öğretim Öğretmen Eğitimi Programı” Kapsamında Bu Hafta “Doğal Öğretim Strateji Ve Teknikleri” Modülü İle Edindiğiniz Bilgilerin Mesleki Gelişiminize Katkıları Nelerdir? Tablo 28. “Web Tabanlı Okul Öncesinde Doğal Öğretim Öğretmen Eğitimi Programı” Kapsamında Bu Hafta “Doğal Öğretim Strateji Ve Teknikleri” Modülü İle Edindiğiniz Bilgilerin Mesleki Gelişiminize Katkıları Nelerdir? Sorusuna Öğretmenlerin Verdikleri Cevapların Dağılımı

Soru Frekans (Evet)

Yüzde % Frekans (Hayır)

Yüzde %

Yeni bilgiler öğrendim 260 99,25 2 0,76 Öğrencilerimle olan etkileşimlerim arttı 240 91,6 22 8,4 Gelişimsel yetersizliği olan öğrenci ya da öğrencilerimle etkileşimlerim arttı

221 84,35 41 15,65

Toplam Katılımcı 262

Modül içerisinde 4. sorunun alt soruları içerisinde yer alan açık uçlu soru şöyledir: “Doğal

Öğretim Strateji ve Teknikleri” adlı modülün mesleki gelişiminize diğer katkıları hakkındaki

görüşlerinizi belirtiniz. 15 numaralı katılımcının görüşü şu şekildedir: ‘’ Katkıları olacaktır bazı

bilgileri hatırladık bazılarını yeni öğrendik. Yaptığımız hataları gördük’’. 28 numaralı

katılımcının değerlendirmesi şu şekildedir: ‘’Doğal öğretim strateji ve teknikleri modülünün

dikkatle uygulandığında benim ve bu alanda çalışan tüm öğretmenlerin mesleki gelişimine

faydalı ve olumlu katkıları olduğunu düşünüyorum, nitelikli bir proje emeği geçen tüm

eğitimcilerimize hocalarımıza teşekkür ederim’’. 37 numaralı katılımcının değerlendirmesi

şöyledir: ‘’Daha sabırlı oldum ve farkındalık düzeyimin arttığını hissediyorum. Çünkü nerde

nasıl yönlendirmem konusunda aydınlatan bir modüldü’’. 51 numaralı katılımcının

değerlendirmesi şöyledir: ‘’Öz eleştiri yapma şansı yakaladım ve bazı durumlarda yaptığım

hatalı davranışlarımı düzeltme fırsatı yakaladım. Bu modül bana çok şey kazandırdı teşekkür

ederim’’. 63 numaralı katılımcı görüşünü şöyle ifade etmiştir: ‘’Verilen bilgiler hangi durumda

neyi nasıl uygulamam gerektiği konuşunda kolaylık sağlıyor. Mesleki hayatımda karşılaştığım

öğrenci profillerinde zaman kaybetmeden uygulayabileceğim yararlı ve etkili yöntemler

olduklarını düşünüyorum’’. 136 numaralı katılımcının ifadesi şöyledir: ‘’Yeni olan bir sürü

teknik öğrendim. Öğrencilerimle daha kuvvetli ilişkiler kurmaya başladım’’. 137 numaralı

katılımcı katkılarla ilgili olarak şunlar söylemiştir: ‘’Bazı bildiğimiz bilgileri güncelleme ve

daha detaylı öğrenme ve anlama fırsatım oldu’’. 100 numaralı katılımcının değerlendirme

şöyledir: ‘’Olan bilgim daha da arttı. Ayrıca çocuklarla olan etkileşimim de arttı’’. 119

numaralı katılımcı görüşünü şöyle ifade etmektedir: ‘’Güzel bir çalışma gerçekten. Tüm

çalışma hayatımda kullanabileceğim teknikler’’. 157 numaralı katılımcı bu soruya şöyle cevap

vermektedir: ‘’Öğrencilerimin öz güven gelişimleri açısından oldukça iyi dönütler aldım. Ben

yapamam ki cümlesini daha az duymaya başladım’’. 202 numaralı kullanıcının değerlendirmesi

şöyledir. ‘’Doğal öğretim stratejilerini çok kullanmadığımı fark ettim. Etkileşimde tek yönlü

değil çok yönlü olmam gerektiğini anladım’’. 394 numaralı katılımcı bu soruya şöyle cevap

vermiştir: ‘’Amaçladığım kazanıma yönelik strateji ve teknikleri doğru sırayla uygulayınca

kazanım elde etme yüzdesi ve hızı artıyor’’. 150 numaralı katılımcının bu soruya ilişkin görüşü

şöyledir: ‘’Kesinlikle bundan sonraki gelişimsel yetersizliği olan öğrencilere daha kapsamlı ve

bilgi sahibi olarak daha olumlu ve yeterli bir eğitim süreci olacağını düşünüyorum’’. 162

numaralı kullanıcı mesleki açıdan katkıları şöyle ifade etmiştir: ‘’Mesleki gelişim açısından

uygulamış olduğum stratejilerin eksikliklerini doğru yönlerini gördüm’’. 39 numaralı katılımcı

‘’doğru bildiği yanlışları fark etmesini sağladığını’’; 40 numaralı katılımcı ‘’özel öğrencilere

nasıl doğru yaklaşması konusunda ve çok yönlü olması konusunda bilgi sahibi olduğunu’’; 45

numaralı katılımcı ‘’mesleki gelişimine farklı bilgiler kattığını’’; 84 numaralı katılımcı ‘’birçok

yönden gelişimi desteklediğini’’; 89 numaralı katılımcı ‘’modüldeki örnekleri uygulayarak

daha çok tecrübe edindiğini’’; 95 numaralı katılımcı ‘’olumlu yönde gelişmeler olduğunu,

kendini geliştirme olanağı sağladığını’’; 98 numaralı katılımcı ‘’bildiği şeylerin bilimsel

basamaklarını gördüğünü’’; 125 numaralı katılımcı ‘’taktik hataları yaptığını fark ettiğini’’;

128 numaralı katılımcı ‘’yeni bilgiler öğrenip mesleki yaşamında olumlu katkılar sağlayacağını

düşündüğünü’’; 129 numaralı katılımcı ‘’eksik bilgilerinin tamamlandığı ve videoların

uygulama açısından ışık tuttuğunu’’; 146 numaralı katılımcı ‘’akademik başarısına katkısı

olduğunu’’; 148 numaralı katılımcı ‘’olumlu’’ olduğunu; 411 numaralı katılımcı ‘’meslek

hayatının her anında uygulayacağı yöntem, teknik strateji olduğu’’; 471 numaralı kullanıcı

‘’kendi bilgilerini yenileme ve tekrar fırsatı bulduğunu’’ ve 464 numaralı katılımcı ‘’birçok

alanda yeni bilgiler edindiğini’’ ifade etmiştir.

5.2.4.5. Soru 5: Bu hafta ele alınan “Doğal Öğretim Strateji ve Teknikleri” adlı modüldeki

bilgileri sınıfınızda uygularken yaşadığınız sorunlar oldu mu? Bu sorunların nedenleri

sizce nelerdir?

Modül içerisinde yer alan ve 5. soru olan açık uçlu soru şöyledir: Bu hafta ele alınan “Doğal

Öğretim Strateji ve Teknikleri” adlı modüldeki bilgileri sınıfınızda uygularken yaşadığınız

sorunlar oldu mu? Bu sorunların nedenleri sizce nelerdir? Katılımcıların çoğunluğu strateji ve

teknikleri uygularken herhangi bir sorun yaşamadığını belirtmektedir. Görüş belirten, sorun

yaşadığını belirten başlıca katılımcıların görüşleri aktarılmıştır. 34 numaralı kullanıcı soruya

şöyle cevap vermiştir: ‘’Modülü uygularken kaynak ve yüz yüze eğitim eksikliğini hissettim’’.

50 numaralı katılımcı sınıf içerisinde yaşadığı sorunu şöyle ifade etmektedir: ‘’Bazen model

olma konusunda sorunlar yaşandı. Sınıf kalabalık olduğu için zaman kullanımı ara ara kısıtlı

oldu’’. 52 numaralı katılımcının açıklaması şöyledir: ‘’Sınıf içinde bir sorun yaşamadım. Diğer

çocuklara da model oldum diye düşünüyorum’’. 125 numaralı katılımcının değerlendirmesi

şöyledir: ‘’Çok fazla uygulama şansım olmadı. Ancak; genel bilgilerle edindiğim tecrübeler

sayesinde kendime olan güvenim arttı’’. 129 numaralı katılımcının değerlendirme ise şöyledir.

‘’Kaynaştırmada sıkıntılar yaşanıyor. Eğitim saatinin süresi etkinliklerin yetişmesi açısından’’.

146 numaralı katılımcının görüşü şöyledir: ‘’Uygulamada çok faydalı oldu hiçbir sorun

yaşanmadı’’. 148 numaralı katılımcının ifadesi şöyledir: ‘’Anaokullarındaki yoğun etkinlikler,

sınıfımın küçük yaş grubu olması ve öğrenci sayısının fazla olması’’. 150 numaralı katılımcı

şöyle cevap vermiştir: ‘’Hayır olmadı aksine olumlu etkilerini yaşadım’’. 179 numaralı

katılımcının bu soruya ilişkin cevabı şöyledir: ‘’Otizm öğrencilerimiz olduğu için pek çok şeyi

uygularken zorlandık’’. 202 numaralı katılımcının görüşü şöyledir: ‘’Herhangi bir sorun

olmadı. Öğretmen olarak biraz daha bu teknikleri kullanmam gerektiğini düşündüm’’. 471

numaralı katılımcının cevabı şöyledir: ‘’Sorun olmadı. Çalışmalara çocuklar istekle

katıldılar’’. 489 numaralı katılımcı bu soruya şöyle cevap vermiştir: ‘’İlk olarak ben

uygulamakta tam anlamıyla başarılı olamadım. Sonraki zamanlarda ne kadar çok müdahale

ettiğimi fark ettim. Artık sadece sorular yönelterek cevapları, çözümleri onların dile

getirmelerini sağlıyorum’’.

3.2.5. Modül 4 Çevresel Düzenlemeler

3.2.5.1. Soru 1: “Web Tabanlı Okul Öncesinde Doğal Öğretim Öğretmen Eğitimi

Programı” Kapsamında Bu Hafta Ele Alınan “Çevresel Düzenlemeler” İle İlgili Düşünceleriniz Nelerdir?

Tablo 29. “Web Tabanlı Okul Öncesinde Doğal Öğretim Öğretmen Eğitimi Programı” Kapsamında Bu Hafta Ele Alınan “Çevresel Düzenlemeler” İle İlgili Düşünceleriniz Nelerdir? Sorusuna Öğretmenlerin Verdikleri Cevapların Dağılımları

Soru Frekans (Evet)

Yüzde % Frekans (Hayır)

Yüzde %

Çevresel düzenleme stratejilerinin ne olduğu konusunda bilgi sahibi oldum.

259 100,0 0 0

Çevresel düzenleme stratejilerini anladım. 259 100 0 0 Toplam Katılımcı 259

Modül içerisinde 1. sorunun alt soruları içerisinde yer alan açık uçlu soru şöyledir: Bu hafta ele

alınan “Çevresel Düzenlemeler” adlı dördüncü modül ile ilgili genel olarak belirtmek

istediğiniz düşünceleriniz nelerdir? Bu soruya ilişkin 24 numaralı katılımcının cevabı şöyledir:

‘’Bu yöntemleri ilk defa duyuyorum bazılarını bilmeden uygulamışım ancak bundan sonrası

için bilinçli olacağım ‘’. 29 numaralı katılımcının değerlendirmesi ise şöyledir: ‘’Öğrenme

ortamını eğlenceli hale getirip eğitici durumlar oluşturduğundan özellikle gelişimsel

yetersizliği olan öğrencilerin tüm gelişim alanlarını destekleme imkanı verdiğinden dolayı

çevresel düzenlemeler modülü de eğitimin başarısını arttırıcı diğer nitelikli modüllerinden biri

ve diğerleri gibi oldukça eğitici öğretici öğrencilerin ihtiyacı olan bilgi beceri ve davranışları

kazanmaya öğrenmeye karşı istek merak ve ilgi oluşturmaya katkıda bulunacak bir modül’’. 37

numaralı katılımcı bu soruya şöyle cevap vermiştir: ‘’Diğer modüller gibi anlatımı net ve

özgündü. Yine birçok ayrıntının farkına vardım’’. 40 numaralı kullanıcının değerlendirmesi

şöyledir: ‘’Çocukların ilgi ve gereksinimlerini karşılayan bir yöntem ve istenilen hedefe

ulaştıracak bir yöntem’’. 51 numaralı katılımcı bu soruya şöyle cevap vermiştir: ‘’Genel olarak

net örnekler verilmiş olması beni memnun etti’’. 52 numaralı katılımcı ise şöyle cevap vermiştir:

‘’Açıklayıcı bir anlatım uygulamayı ve öğrenmeyi sağlayıcı bir anlatım olduğunu

düşünüyorum’’. 128 numaralı katılımcının değerlendirmesi şöyledir: ‘’Çocukların iletişim

becerilerini arttırmaya yönelik faydalı stratejiler olduğunu düşünüyorum’’. 130 numaralı

katılımcı şöyle değerlendirme yapmaktadır: ‘’Çocuklara sunduğun eğitim öğretimin yanı sıra

çevreninde önemli bir faktörü olduğunu kanıksadım’’. 142 numaralı katılımcı şöyle

değerlendirme yapmaktadır: ‘’Gelişimsel yetersizliği olan çocuklar ile modülde anlatımı

yapılan bilimsel yöntemlerle iletişime geçilmesi oldukça başarılı. Modülde anlatılan yöntemler

ve verilen örnekler uygulaması oldukça kolay. Akılda kalıcı ve türetilebilir örnekler’’. 144

numaralı katılımcı şöyle değerlendirme yapmaktadır: ‘’Sınıfı normal çocuklara göre değil de

kaynaştırma öğrenciye göre düzenlemenin sonrasında çocuk uyum sağladıkça

normalleştirmenin daha sağlıklı olacağını düşünüyorum’’. 150 numaralı katılımcının görüşü

şöyledir: ‘’Öğrenci için öğrenme gereksinimi öğretmen içinse öğretme ortamı oluşturduğunu

söyleyebilirim’’. 168 numaralı katılımcı şöyle değerlendirme yapmaktadır: ‘’En çok bu

modülün bana bir şeyler kattığını düşünüyorum. Çevre düzenlemesi başlığı altında anlatılan

yöntemleri uygulamak konusunda heyecanlıyım’’. 197 numaralı katılımcı şöyle değerlendirme

yapmıştır: ‘’Yokluk akıl çalıştırır derler özetle bu diyebilirim. Çok etkili olduğunu

düşünüyorum’’. 207 numaralı katılımcının cevabı şöyledir: ‘’Yapılan çevresel düzenlemelerle

çocukların dil gelişimini desteklemek ve geliştirmek amaçlanmıştır. Yaratılan eğitici ve farklı

ortamlarla çocuklarla daha fazla iletişim kurularak öğretilmesi planlananlar daha kolay bir

şekilde öğretilecektir. Aynı şekilde bol örneklerle anlatılmış olması güzeldi’’. 216 numaralı

katılımcının değerlendirmesi şöyledir: ‘’Çocuk için öğrenme ihtiyacı ve öğretmen için öğretme

ortamının çocuğun doğal ortamı olan sınıfta vermenin daha etkili olduğunu gözlemledim.

Çocuklar doğal ortamda gözlemlenerek o anki ihtiyacına göre öğretme süreci gerçekleştirilirse

daha etkili olduğu düşüncesindeyim’’. 269 numaralı katılımcın ifade şöyledir: ‘’Bu modül ile

yapılacak etkinlikler, rutinler ve geçişlerde çocukların dil gelişimini desteklemek amacıyla biz

öğretmenlere yol gösterici bilgiler sunmaktadır’’. 341 numaralı katılımcının değerlendirmesi

şöyledir: ‘’Şaşırtıcı durumlar yaratmak eğitim içerisinde öğrencinin daha çok dikkatini çekip

heyecanlanmasını sağlıyor’’. 381 numaralı katılımcının değerlendirmesi şöyledir: ‘’Çevresel

düzenlemeler modülü ile sınıf içi ve dişi her alanda uygulanabilecek bilgiler kazandık’’. 422

numaralı katılımcı şöyle cevap vermiştir: ‘’Çevresel düzenlemeler çocuğun iletişim kurma

becerileri kendini ifade etme gibi birçok gelişimine destek veren bir uygulamadır’’. 34 numaralı

katılımcı ‘’etkili’’ olduğunu; 50 numaralı katılımcı ‘’birbirine karıştırdığı konuları örneklerle

daha iyi anladığını’’; 72 numaralı katılımcı ‘’düzenlemeler sağlandığında çocuklardan olumlu

dönütler alınabildiğini’’; 79 numaralı katılımcı ‘’faydalı’’ olduğunu; 80 numaralı katılımcı ‘’ne

şekilde düzenleme yapması gerektiğini öğrendiğini’’; 89 numaralı katılımcı ‘yeni fikirler

edindiğini’’; 95 numaralı katılımcı ‘’her zamanki gibi güzel, faydalı bir modül olduğunu’’; 102

numaralı katılımcı ‘’verimli bilgiler edindiğini’’; 103 numaralı katılımcı ‘’anlaşılır şekilde

anlatılmış olduğunu’’; 107 numaralı katılımcı ‘’çok faydalı bilgiler edindiğini’’; 119 numaralı

katılımcı ‘’bu modülün kesinlikle uygulanmasını’’; 137 numaralı katılımcı ‘’gerçekten faydalı

modül olduğunu’’; 148 numaralı katılımcı ‘’kısa, öz ve yararlı bulduğunu’’; 170 numaralı

katılımcı ‘’detaylı şekilde bilgi sahibi olduğunu’’; 184 numaralı katılımcı ‘’bilgi sahibi

olduğunu’’; 200 numaralı katılımcı ‘’açıklayıcı olduğunu’’; 209 numaralı katılımcı ‘’sınıfını

daha etkili kullandığını’’; 211 numaralı kullanıcı ‘’modülün açık ve anlaşılır bir dille

anlatıldığını ve faydalı olduğunu düşündüğünü’’; 254 numaralı katılımcı ‘’açık, net ve akılda

kalıcı bir modül olduğunu’’; 246 numaralı katılımcı ‘’çocukları teşvik edici yöntemler’’

olduğunu; 273 numaralı katılımcı ‘’yeterli bilgiye sahip olduğunu’’; 279 numaralı kullanıcı

‘’kaynaştırma öğrencileri için çok yararlı ve etkili bilgiler edindiğini’’; 297 numaralı katılımcı

‘’çevresel düzenlemelerin ne kadar önemli olduğunu daha iyi kavramasını sağladığını’’; 313

numaralı katılımcı ‘’çok faydalı olduğunu’’; 324 numaralı katılımcı ‘’gayet açıklayıcı’’

olduğunu; 407 numaralı katılımcı ‘’etkili ve örneklerle anlatılmış bir bölüm olduğunu’’ ve 510

numaralı katılımcı ‘’ifade edici dil gelişimine olumlu katkılar sağlayabileceğini daha iyi

anladığını’’ ifade etmiştir.

3.2.5.2. Soru 2: “Web Tabanlı Okul Öncesinde Doğal Öğretim Öğretmen Eğitimi Programı” Kapsamında Bu Hafta “Çevresel Düzenlemeler” Modülü İle Edindiğiniz Bilgileri Sınıfa Yansıtmaya Çalışma (Sınıfta Uygulama) İle İlgili Düşünceleriniz Nelerdir? Tablo 30. “Web Tabanlı Okul Öncesinde Doğal Öğretim Öğretmen Eğitimi Programı” Kapsamında Bu Hafta “Çevresel Düzenlemeler” Modülü İle Edindiğiniz Bilgileri Sınıfa Yansıtmaya Çalışma (Sınıfta Uygulama) İle İlgili Düşünceleriniz Nelerdir? Sorusuna Öğretmenlerin Verdikleri Cevapların Dağılımları

Soru Frekans (Evet)

Yüzde % Frekans (Hayır)

Yüzde %

Sınıfımda çevresel düzenleme stratejilerini uygulamayı yararlı buluyorum.

258 99,61 1 0,39

Sınıfımda çevresel düzenleme stratejilerini uygulama fırsatları yakaladım.

212 81,85 47 18,15

Toplam Katılımcı 259 Modül içerisinde 3. sorunun alt soruları içerisinde yer alan açık uçlu soru şöyledir: Sınıfınızda

hangi çevresel düzenleme stratejilerini kullandınız ya da kullanıyorsunuz? Sınıfınızda

gerçekleştirdiğiniz uygulamalardan örnekler yazar mısınız? Bu soruya 37 numaralı katılımcının

cevabı şöyledir: ‘’O an hangi strateji daha uygunsa onu kullanmaya çalışıyorum, hepsini yer

yer kullandım diyebilirim’’: 50 numaralı katılımcı deneyimini şöyle ifade etmiştir: ‘’Yeni

bilgiler öğrenerek var olan bilgilerimi geliştirmemi sağlayacak ve neler yapabileceklerim

konusunda araştırmaya isteği uyandırdı. Özel öğrencilere de faydalı olabileceğimiz fikri mutlu

etti’’. 51 numaralı katılımcı sınıf içerisindeki gözlemini şöyle aktarmaktadır: ‘’Tümünü

denedim özelikle öğrencimin istediği nesneyi almasını zorlaştırdığımda yani ulaşılmaz

kıldığımda konuşma çabası gösterdiğini fark ettim’’. 52 numaralı katılımcı soruya şöyle cevap

vermiştir: ‘’Sınıfımda kullanmam bana ve öğrencime kolaylık sağlıyor. Tehlikelere başta önlem

alınmış oluyor’’. 79 numaralı katılımcı soruya şöyle cevap vermiştir: ‘’Şaşırtıcı-beklenmedik

durumlar yaratma tekniğini kaynaştırma öğrencim yanı sıra tüm çocuklara uyguladım, olumlu

geri dönüşler aldım’’. 80 numaralı katılımcı öğrencisiyle yaşantısını şöyle ifade etmektedir:

‘’Ulaşılamaz hale getirmeyle arabaları ulaşamayacağı bir yere koyarak benimle iletişim

kurmasını sağladım ‘’. 89 numaralı kullanıcı sınıf içerisindeki deneyimini şöyle ifade

etmektedir: ‘’ Öğrencilerime su istediklerinde suyu bardağa yarım dolduruyorum. İçtikten

sonra tekrar isteyerek benimle iletişime geçmeleri için’’. 102 numaralı katılımcı deneyimini

şöyle aktarmıştır: ‘’Ulaşılamaz hale getirmeyi kullandım, en sevdiği oyuncağı ulaşamadığı yere

koydum’’. Benzer şekilde 103 numaralı katılımcının cevabı şöyledir: ‘’Ulaşılmaz hale getirme

stratejisini kullandım. Dolabın üzerine çikolata koydum, versene diyerek onu benden istedi, ne

istiyorsun diye sordum, yine aynı şekilde cevap aldım biraz bekledi ve çikolatayı mı istiyorsun

diyerek ona sordum’’. 107 numaralı katılımcının deneyimi şöyledir: ‘’Bütün stratejileri

kullandık özellikle eksik bırakma yöntemini ilk defa uyguladık, başarılı’’. 112 numaralı

katılımcının değerlendirmesi şöyledir: ‘’Sınıfta su isteyen beni elimden çekerek suyu yakınına

götüren öğrencime ne istiyorsun ne yapalım? diyorum. Suyu gösterdiğinde değişik objeler

veriyorum. Bu ya da bu diyebiliyor o zaman veriyorum ama evet az az veriyor istemesini

sağlıyorum. Bunlar sınıfta kullandığımız teknikler’’. 128 numaralı katılımcı değerlendirmesini

şöyle aktarmaktadır: ‘’Konuşma problemi olmayan fakat az iletişim kuran çocuklar için en

sevdiği oyuncakları ulaşamayacağı bir yere kaldırarak benden isteyip iletişime geçmesini

sağladım’’. 144 numaralı katılımcı görüşünü şöyle ifade etmektedir: ‘’Çevresel düzenleme

yapmak için kaynaştırma öğrenci şart değil. Normal öğrenme güçlüğü çeken her öğrenci için

düzenleme yapılabilir’’. 150 numaralı katılımcının değerlendirmesi şöyledir: ‘’İlgi ve dikkatini

yoğunlaştırmak adına ulaşılamaz hale getirerek dikkatini toplamaya çalıştım daha etkili ve

daha düzenli bir eğitim ortamı oluştu’’. 170 numaralı katılımcı sınıf içerisindeki deneyimini

şöyle ifade etmektedir: ‘’Otizmli öğrencimle göz kontağı kurmak için şaşırtıcı olay düzenlemesi

ile çorabını eline giydirdim, çok hoşuna gitti güldü ve bana baktı elindeki çorapla oynamaya

devam etti’’. 176 numaralı katılımcının deneyimi ise şöyledir: ‘’Eksik bırakma stratejisini öz

bakım becerilerinde sıklıkla kullanırım, peçeteyi vermeyi unutma gibi’’. 197 numaralı

katılımcının ifadesi şöyledir: ‘’Kendini daha az ifade eden çocuklarıma genellikle

uyguluyorum. Etkinliklerde bir şey isteme ya da etkinlik dağıtırken onun benden istemesini

sağlamasını sağlıyorum. Genellikle her şey ortaya konulur ama konulmadan önce daha az ifade

eden çocuğuma hep sorarım ne istediğini, ihtiyaçlarını. Otizm öğrencime önüne koyduğum

kâğıtta yapıştırıcı eksik oluyor mesela mutlaka söylemesi benim için yeterli oluyor...’’. 207

numaralı katılımcının deneyimi şöyledir: ‘’Özellikle sanat etkinliklerinde malzemeleri

dağıtırken ilgisi dağılmış farklı şeylere yönelmiş öğrencilerimi atlayarak onların durumun

farkına varmalarını sağlıyorum. Diğer öğrencilerim etkinlik yapmaya başlarken o öğrencim

kendi önünde malzeme olmadığını görüyor ve benden istiyor’’. 216 numaralı katılımcının

deneyimi şöyledir: ‘’Çocukların günlük rutin işlerinde eksik bırakma ve şaşırtıcı /beklenmedik

durumlar yaratma yöntemlerini kullanarak çocuklar üzerinde farklılıkları fark etme becerileri

kazanmalarına fırsat verildi’’. 254 numaralı kullanıcının deneyimi şöyledir: ‘’Evet, eksik

bırakma, ulaşılmaz hale getirme, sınırlı oranda parça parça verme stratejilerinin kullandım ve

çok faydalı olduğunu gördüm’’. 269 numaralı katılımcı sınıfındaki deneyimini şöyle

aktarmaktadır: ‘’Gelişim yetersizliği olan öğrencim (otizm) için sulu boya etkinliğinde

önlüklerini herkese giydirttikten sonra sulu boya ve çalışma sayfalarını verdim. Gelişim

yetersizliği olan öğrencime montunu giydirdikten sonra sulu boya ve çalışma sayfasını uzattım.

'' öğretmenim ondan giycem '' dedi düzeltme ve genişletme ile '' öğretmenim önlüğümü giydir ''

de dedim ve öğrencim söyledikten sonra '' Aferin çok güzel söyledin. ''dedim Beslenme saatinde

sütünü çok az koydum. ''öğretmenim süt '' dedi '' öğretmenim süt istiyorum '' de dedim, çocuk

söyledikten sonra sütünü verdim ve çok güzel söylüyorsun dedim. Down sendromlu öğrencim

ile halı üzerindeki hayvan figürlerine baktığımız esnada ineği gösterdi. Bende ''aaaa bak bu

kuzu '' dedim. Yüzüme baktı. Ardından '' bu hayvanın adı ne? '' dedim çocukta mööö dedi .. ''bu

inek. İnekler mööö der'' dedim. Aynı şekilde oyun saatinde hamurlarını verirken herkese tam

verdim gelişim yetersizliği olan öğrencime (down sendromu) küçük bir parça verdim.

İstemesini bekledim. Yüzüme baktı. ''aaaaa senin çok az olmuş. '' dedim. Ardından '' ver '' de

dedim söyleyince pekiştirdim’’.’’. 279 numaralı katılımcı deneyimini şöyle ifade etmektedir:

‘’Sınırlı oranda parça parça verme kahvaltı saatinde meyve suyu isteyen çocuğa az meyve suyu

verip istemesi sağladım böylece iletişim kurması sağladım’’. 313 numaralı katılımcı

deneyimini şöyle ifade etmektedir: ‘’Sınıfımdaki otistik öğrencim sınıfa gelir gelmez harf

kutusunu alıyordu. İletişime geçmesini istediğim için onu her zamanki yerinden daha yüksek

ulaşmadığı dolabın üstüne koydum. Bütün sınıfı aradı bulamadı bana geldi kutu dedi iletişime

geçmesi için kutuyu gösterip bunu mu istiyorsun dedim oda istiyor dedi cümlelerini genişletme

yöntemi kullandım’’. 341 numaralı katılımcı değerlendirmesini şöyle aktarmaktadır: ‘’Hedef

öğrencime eksik bırakma stratejisi daha çok kullanıyorum, kalem verip kâğıt vermeme gibi’’.

407 numaralı katılımcı sınıfındaki deneyimi şöyle ifade etmektedir: ‘’Eksik bırakma stratejisini

sık kullanıyorum, yemek saatinde ona tabak ya da içeceğini vermiyorum. İlk zamanlarda bana

bakıyordu sadece şimdi gelip tabak diye gösteriyor ve söylüyor’’. 422 numaralı katılımcının

ifadesi şöyledir: ‘’Eksik bırakma stratejisini kullandım. İletişimde sıkıntı çeken öğrencime eksik

parçaları olan yapbozu verdim. Düzenlediği yapbozdaki eksik parçalarının olduğunu fark etti

ve benimle iletişime geçti’’. 510 numaralı katılımcı şöyle cevap vermiştir: ‘’Boyama

etkinliğinde kâğıt vererek eksik olan boyama kalemlerini fark etmesini kalem istemesini

sağladım’’. 29 numaralı katılımcı ‘’ulaşılamaz hale getirme, eksik bırakma, şaşırtıcı

beklenmedik durumlar yaratma stratejisini kullandığını’’; 67 numaralı katılımcı ‘’şaşırtıcı

beklenmedik durumlar yaratmayı kullandığını’’; 69 numaralı katılımcı ‘’kaşık isteyen çocuğa

bardak verdiğini’’; 72 numaralı katılımcı ‘’şaşırtıcı sorular sormanın eğlenceli ve faydalı

olduğunu, en çok bunu uygularken eğlendiklerini’’; 101 numaralı katılımcı ‘’eksik bırakma ve

şaşırtmanın etkili olduğunu’’; 119 numaralı katılımcı ‘’sınırlı oranda verme, parça parça

verme ve şaşırtıcı beklenmedik durumlar yaratma tekniklerini çok kullandığını’’; 139 numaralı

katılımcı ‘’eksik bırakma ve ulaşılamaz hale getirme stratejilerini kullandığını’’; 148 numaralı

katılımcı ‘’şaşırtıcı durumlar yaratmayı kullandığını’’; 168 numaralı katılımcı ‘’yeni yeni bu

başlıkları uygulamaya başladığını ancak devam edeceğini ve şimdilik olumlu sonuçlar ile

karşılaştığını’’; 184 numaralı katılımcı ‘’şaşırtıcı beklenmedik durumlar yaratmayı

kullandığını’’; 209 numaralı katılımcı ‘’oyuncakları ve araç gereçleri doğru yerlere

koyduğunu’’; 226 numaralı katılımcı ‘’ulaşılamaz hale getirmeyi kullandığını ve arabayı

yüksek bir yere koyup istemesini sağladığını’’; 246 ve 273 numaralı katılımcılar ‘’ulaşılamaz

hale getirme, sınırlı oranda verme, eksik bırakma ve şaşırtıcı beklenmedik durumlar yaratma’’

kullandığını; 297 numaralı kullanıcı ‘’sınırlı oranda verme kullandığını’’; 324 numaralı

katılımcı ‘’iletişime kapalı olan öğrencisi için sevdiği oyuncağı ulaşılamaz hale getirdiğini’’

ve 381 numaralı katılımcı ‘’ulaşılmaz hale getirme, şaşırtıcı beklenmedik durumlar yaratma

ve sınırlı oranda verme’’ kullandığını ifade etmiştir.

3.2.5.3. Soru 3: “Web Tabanlı Okul Öncesinde Doğal Öğretim Öğretmen Eğitimi Programı” Kapsamında Bu Hafta “Çevresel Düzenlemeler” Modülü İle Ediğiniz Bilgilerin Sınıfınızdaki Öğrencilere Katkısına İlişkin Düşünceleriniz Nelerdir? Tablo 31. “Web Tabanlı Okul Öncesinde Doğal Öğretim Öğretmen Eğitimi Programı” Kapsamında Bu Hafta “Çevresel Düzenlemeler” Modülü İle Ediğiniz Bilgilerin Sınıfınızdaki Öğrencilere Katkısına İlişkin Düşünceleriniz Nelerdir? Sorusuna Öğretmenlerin Verdikleri Cevapların Dağılımları

Soru Frekans (Evet)

Yüzde % Frekans (Hayır)

Yüzde %

Akademik başarısına katkısı oldu. 224 86,59 35 13,51 Serbest oyuna katılımına katkısı oldu. 223 86,1 36 13,9 Etkinliklere katılımına katkısı oldu. 230 88,8 29 11,2 Günlük rutin, etkinlik ve geçişlerde öğrenmesine katkısı oldu.

230 88,8 29 11,2

Normal gelişim gösteren öğrencilerimin benimle olan etkileşimleri arttı.

229 88,51 30 11,49

Gelişimsel yetersizliği olan öğrenci ya da öğrencilerimin benimle olan etkileşimleri arttı.

219 84,56 40 15,44

Öğrencilerimin birbirleri ile olan etkileşimleri arttı.

231 89,19 28 10,81

Toplam Katılımcı 259 Modül içerisinde 3. sorunun alt soruları içerisinde yer alan açık uçlu soru şöyledir: “Çevresel

Düzenlemeler” adlı modülün öğrencilerinize olan diğer katkıları hakkındaki görüşlerinizi

belirtiniz. 29 numaralı katılımcının görüşü şöyledir: ‘’Özellikle dil gelişimi sosyal duygusal

gelişim ve ince motor beceri gelişimlerinde belirgin artış gözlemledim’’. 37 numaralı katılımcı

sınıf içi deneyimini şöyle ifade etmektedir: ‘’Mesela ulaşılmaz hale getirme tekniği ile daha

yaratıcı fikirler ve uygulamalar ortaya çıktı ve çocukların dikkatlerini daha çok çekebildim’’.

50 numaralı katılımcı şöyle bir deneyimini aktarmaktadır: ‘’Öğrencilerimin şaşırtıcı ve

beklenmedik durumlar yarattığımda çok dikkatlerini çekti. Onlar da bu durumları

arkadaşlarına kullanmaya başladı. Etkinlik vb. zamanlar eğlenceli hale gelmiş oldu’’. 51

numaralı katılımcı şöyle değerlendirme yapmaktadır: ‘’Çeşitli etkinlikler esnasında bilerek

eksik bıraktığım bir parçayı tamamlayabilmek veya bir yanlışı düzeltmek öz güvenlerini

arttırdı’’. 67 numaralı katılımcı şöyle değerlendirme yapmaktadır: ‘’Değişik ortamlar

yaratmak öğrencilerin öğrenme isteğini olumlu yönde etkiledi ve motivasyonlarını arttırdı’’. 79

numaralı katılımcının düşüncesi şöyledir: ‘’Daha çok değer görme hissi uyandığını ve aidiyet,

bilgiyi talep etme davranışında olumlu gelişim, sınıf etkileşiminde girişkenlik yarattığını

düşünüyorum’’. 80 numaralı katılımcı öğrencisiyle ilgili durumu şöyle ifade etmektedir:

‘’Ulaşamadığı için arkadaşlarıyla iş birliği yapmak durumunda kaldı bu da arkadaşlarıyla

iletişimini arttırdı’’. 89 numaralı katılımcı öğrencilerine katkısını şöyle belirtmektedir:

‘’Onlara bir materyali eksik verip benimle iletişime geçmelerini bekliyorum. Onlar da eksikleri

doğru bir şekilde belirtiyorlar’’. 112 numaralı katılımcının görüşü şöyledir: ‘’Bu modül özel

çocuklarda istemeyi, konuşmayı ve ayırt etmeyi daha doğrusu bakmayı değil görmelerini

sağlıyor, görmelerini öğretiyor’’. 150 numaralı katılımcı şöyle cevap vermiştir: ‘’Çocuğun

çabalaması onun mücadele etmesi daha çabuk yol kat etmemize yaralı oldu’’. 168 numaralı

katılımcı düşüncesini şöyle ifade etmektedir: ‘’Öğrencilerin güdülenmesi kendiliğinden

sağlanıyor ve bu hepimiz için çok iyi oluyor’’. 197 numaralı katılımcı şöyle belirtmektedir: ‘’Az

malzeme arkadaşlarının birbirleri ile etkileşimini ve paylaşım duygusunu kazandırıyor. Sabır

bekleme ve sonuç başarılı oluyor. Her şeyi önüne konular çocuk bana göre kafasını

kaldırmadan yaptığı etkinlik demek bu da çevresinden kopma anlamına geliyor o yüzden eksik

bırakma ya da model olma gibi düzenlemelerin etkili olduğunu düşünüyorum’’. 207 numaralı

katılımcının cevabı şöyledir: ‘’Yapılan çevresel düzenlemeler öğrencilerimin dikkat

seviyelerini ve ilgi düzeylerini arttırdı’’. 246 numaralı katılımcı görüşünü şöyle bildirmiştir:

‘’Sınıfımda konuşma bozukluğu olan çocuğumda uyguladım ve yararlandım’’. 269 numaralı

katılımcı şöyle belirtmiştir: ‘’Gelişim yetersizliği olan öğrencilerim isteklerini rahatlıkla

söylemeye başladılar, dil gelişiminde olumlu gelişimler sağlandı’’. 279 numaralı katılımcını

değerlendirmesi şöyledir: ‘’Etkinliklerde uyguladığım çevresel düzenleme teknikler öğrencimle

daha etkili iletişim kurmamız sağlandı’’. 341 numaralı katılımcının görüşü şöyledir: ‘’Çevresel

düzenlemeler öğrencilerle en kolay iletişime geçme teknikleridir’’. 381 numaralı katılımcı

görüşünü şöyle ifade etmektedir: ‘’Uygulamalarımı zorlaştırmayan ulaşılması beklenen hedef

davranışlara kolay yönlerden ulaşılabilirliği sağlayan bilgilerdi’’. 407 numaralı katılımcı şöyle

değerlendirme yapmıştır: ‘’Diğer çocuklarında ilgisini çekiyor ve benim kullandığım

yöntemleri birbirlerine uyguladıklarına şahit oluyorum’’. 422 numaralı katılımcının görüşü

şöyledir: ‘’Çocukların kendini ifade etmesi kendilerine güven duymaları arkadaş ilişkilerinde

daha başarılı olmalarına katkıda bulunan bir uygulama şekli’’. 34 numaralı katılımcı

‘’çocukların yardımlaşma duygularının arttığını’’; 52 numaralı katılımcı ‘’sınıfı ve öğrencileri

için verimli ortam sağladığını’’; 72 numaralı katılımcı ‘’uygun ortamın daha kolay sağlandığı

için süreçlerin daha etkili ve verimli geçtiğini’’; 101 numaralı katılımcı ‘’arkadaşları ve

kendisiyle etkileşimin arttığını’’; 102 numaralı katılımcı ‘’olumlu katkılarının olduğunu’’; 103

numaralı katılımcı ‘’onunla daha rahat iletişime geçebildiğini’’; 107 numaralı katılımcı

‘’derslere daha aktif katılım sağladığını’’; 119 numaralı katılımcı ‘’eğlenceli ve farklı

bulduklarını’’; 128 numaralı katılımcı ‘’birbirleriyle ve kendisiyle iletişimlerinin arttığını’’;

139 numaralı katılımcı ‘’öğrencilerinin birbirleriyle etkileşiminin arttığını ve serbest oyunlara

katılımlarının arttığını’’; 130 numaralı katılımcı ‘’geniş düşünceye sahip olduğunu’’; 144

numaralı katılımcı ‘’eğitime bakış vizyonunu geliştirdiğini’’; 148 numaralı katılımcı ‘’normal

öğrencilerde şaşırtıcı durumlar yaratmanın ilgi çektiğini’’; 170 numaralı katılımcı ‘’gerek

gelişimsel geriliği olan gerek normal gelişim gösteren öğrencilerinin etkileşimlerinin

arttığını’’; 176 numaralı katılımcı ‘’tüm gelişim alanlarını desteklediğini’’; 184 numaralı

katılımcı ‘’öğrencileriyle arasındaki iletişim düzeyinin arttığını’’; 200 numaralı katılımcı

‘’yaratıcılıklarına katkısı olduğunu’’; 209 numaralı katılımcı ‘’çocukların sınıf içinde daha

rahat olduklarını’’; 226 katılımcı ‘’öğrencileriyle etkileşiminin arttığını’’; 234 numaralı

katılımcı ‘’çocukları daha aktif ve önde tuttuğunu gözlemlediğini’’; 273 numaralı kullanıcı

‘’dikkatlerinin arttığını gözlemlediğini’’; 297 numaralı katılımcı ‘’öğrencisinin kendini

keşfetmesini sağladığını’’; 313 numaralı katılımcı ‘’otistik öğrencisinin konuşma becerisinin

arttığını’’ ve 510 numaralı katılımcı ‘’özel öğrencisi ve diğer çocuklar arasında etkileşimin

arttığını’’ ifade etmiştir.

3.2.5.4. “Web Tabanlı Okul Öncesinde Doğal Öğretim Öğretmen Eğitimi Programı” Kapsamında Bu Hafta “Çevresel Düzenlemeler” Modülü İle Edindiğiniz Bilgilerin Mesleki Gelişiminize Katkıları Nelerdir? Tablo 32. “Web Tabanlı Okul Öncesinde Doğal Öğretim Öğretmen Eğitimi Programı” Kapsamında Bu Hafta “Çevresel Düzenlemeler” Modülü İle Edindiğiniz Bilgilerin Mesleki Gelişiminize Katkıları Nelerdir? Sorusuna Öğretmenlerin Verdikleri Cevapların Dağılımları

Soru Frekans (Evet)

Yüzde % Frekans (Hayır)

Yüzde %

Yeni bilgiler öğrendim. 257 99,23 2 0,77 Öğrencilerimle olan etkileşimlerim arttı. 235 90,73 24 9,27 Gelişimsel yetersizliği olan öğrenci ya da öğrencilerimle etkileşimlerim arttı.

217 83,78 42 16,22

Toplam Katılımcı 259

Modül içerisinde 4. sorunun alt soruları içerisinde yer alan açık uçlu soru şöyledir: “Çevresel

Düzenlemeler” adlı modülün mesleki gelişiminize diğer katkıları hakkındaki görüşlerinizi

belirtiniz. 29 numaralı katılımcının değerlendirmesi şöyledir: ‘’Çevresel düzenlemeler

modülünün de diğer modüller gibi mesleki gelişimime büyük katkıları oldu. Oldukça faydalı

olduğunu düşünüyorum. Proje çok eğitici öğretici özenle titizlikle hazırlanmış’’. 40 numaralı

katılımcının görüşü ise şöyledir: ‘’Yeni bilgiler öğrenerek var olan bilgilerimi geliştirmemi

sağlayacak ve neler yapabileceklerim konusunda araştırmaya isteği uyandırdı. Özel

öğrencilere de faydalı olabileceğimiz fikri mutlu etti’’. 50 numaralı katılımcının

değerlendirmesi şöyledir: ‘’Örnekler ve videolar sayesinde konu daha iyi, anlaşılır hale geldi

ve ben de bu konuda her zaman olmasa da ara ara uygulamalar yapıyorum’’. 51 numaralı

katılımcının değerlendirmesi şu şekildedir: ‘’Rutinin dışına çıkıp, farklı stratejiler kullanarak

çocukla iletişimi başlatmak ve bu iletişimi sürdürmek çok daha kolay oldu, bu modülde

öğrendiklerimi uygulama konusunda kararlıyım’’. 67 numaralı katılımcının ifadesi şöyledir:

‘’Farklı öğrenme ortamları çocuklarını ilgilerini ve yaratıcıklarını desteklemiştir. Öğrenciler

yeni bilgiler öğrenmeye daha istekli olmuştur’’. 72 numaralı katılımcı görüşünü şöyle ifade

etmektedir: ‘’Sınıfta uygulama ortamı sağlayabildiğimiz zamanlarda benim için sürecin daha

etkili işlemesine yardımcı oldu’’. 112 numaralı katılımcının cevabı şu şekildedir: ‘’Bu doğal

öğretim 1. modülden 4. modüle kadar her aşaması çok değerli bilgilerle doluydu ve ben birçok

tekniğin belirli aşamalarını sınıfımda kullanıyor olsam da fark edemediğim birçok değerli

bilgiyi de öğrendim. İyi ki tanıştım bu sistemle ve iyi ki aldım bu eğitimi. Emeği geçen herkesin

tüm değerli hocaların emeklerine sağlık...’’. 128 numaralı katılımcı şöyle ifade etmektedir:

‘’Çocuklarla iletişimde özellikle içine kapanık çocuklara nasıl daha faydalı olabileceğimi

öğrendim’’. 139 numaralı katılımcı ise şöyle cevap vermiştir: ‘’Bu modülün konusunda mesleki

olarak yetersiz olduğumu fark ettim, yeni olan bir sürü bilgi öğrendim’’. 142 numaralı katılımcı

şöyle cevap vermiştir: ‘’Uygulaması kolay yöntemlere sahip çevresel düzenlemeleri, gelişimsel

yetersizliği olan bir öğrencim olursa muhakkak kullanacağım’’. 168 numaralı katılımcının

görüşü şöyledir: ‘’Uygulamaya ve bu konuda çalışmaya yeni başladım ancak sonuçlar

konusunda heyecanlıyım ve ilk izlenimlerim olumlu’’. 269 numaralı katılımcı şöyle belirtmiştir:

‘’Öğrencilerimin dil gelişimlerine nasıl katkıda bulunacağım ve bunu yaparken de doğal akışı

bozmadan geçişleri nasıl sağlayacağım hakkında bilgi sahibi oldum’’. 273 numaralı katılımcı

şöyle değerlendirme yapmaktadır: ‘’Bilmediğim ve uygulama da bana çok yardımcı olan

yöntemleri öğrenmiş ve kendimi daha çok geliştirmiş oldum’’. 279 numaralı katılımcı şöyle

cevap vermiştir: ‘’Yeni bilgiler ve çocuğa daha yararlı olacağım etkinlikler ve teknikleri

öğrendim’’. 381 numaralı katılımcı şöyle değerlendirme yapmaktadır: ‘’Çevresel düzenlemeler

modülü ile birlikte tüm öğrencilerime eşit başarı fırsatı yaratan tepkilerimin daha bilinçli

olduğu bir ortam oluştu’’. 407 numaralı katılımcının cevabı şöyledir: ‘’İki özel çocuğumda dil

konuşma bozukluğu var, onları daha fazla nasıl konuşturmaya teşvik ederim sorusuna cevap

bulduğum bir bölümdü. Ellerinize sağlık’’. 422 numaralı katılımcı şöyle ifade etmektedir: ‘’Bu

modül gerçekten güzel bir uygulama verilen örnekler güzel. Küçük bir şeyle çok yol kat

edebileceğiniz bir uygulama’’. 510 numaralı katılımcının görüşü şöyledir: ‘’Uyguladığım

şeylerin bir yöntem bir strateji olduğunu daha iyi anladım ve bundan sonra uygulamalarımda

daha çok yer verebileceğimi gördüm’’. 24 numaralı katılımcı ‘’bundan sonra bilinçli

kullanacağı için kendini şanslı hissettiğini’’; 34 numaralı katılımcı ‘’daha önceki bilgilerine

çeşitlilik kattığını’’; 37 numaralı katılımcı ‘’zorlandığı durumlarda kullanabileceği yöntemleri

fark ettiğini’’; 52 numaralı katılımcı ‘’sınıf atmosferi oluşturmada ve düzen için yararlı

olduğunu’’; 69 numaralı katılımcı ‘’olumlu katkısı olduğunu’’; 95 numaralı katılımcı ‘’kendini

geliştirmesi için yarar sağladığını’’; 101 numaralı katılımcı ‘’eksiklerini fark edip tamamlama

yoluna gittiğini’’; 103 numaralı katılımcı ‘’bilgilerini tazelemesine yardımcı olduğunu’’; 107

numaralı katılımcı ‘’yeni bilgiler öğrendiğini ve uyguladığını’’; 119 numaralı katılımcı ‘’yeni

bilgiler edinmesine yardımcı olduğunu’’; 130 numaralı katılımcı ‘’mesleğine katkı sağlayan bir

modül olduğunu’’; 148 numaralı katılımcı ‘’ne yapabileceğini ve nasıl davranabileceğini

öğrendiğini’’; 150 numaralı katılımcı ‘’yapılacak olan etkinliklerin çeşitlilik kazandığını’’; 170

numaralı katılımcı ‘’yeni bilgiler öğrendiğini ve kendisine çok şey kattığını’’; 184 numaralı

katılımcı ‘’sınıfında uyguladığını’’; 197 numaralı katılımcı ‘’bilginin pekiştirildiğini ve her

videonun kendisine daha esneklik kazandırdığını’’; 200 numaralı katılımcı ‘’araştırma ve

merak duygusunun arttığını’’; 209 numaralı katılımcı ‘’aldığı notlar sayesinde daha dikkatli

davrandığını’’; 216 numaralı katılımcı ‘’çocuklarla olan iletişimin ve çocuklar arasındaki

etkileşimin daha güçlü hale geldiğini’’; 226 numaralı katılımcı ‘’yeni bilgiler edinmesi

açısından yararlı olduğunu’’; 246 numaralı katılımcı ‘’etkin kullanıldığında sonuçların olumlu

olduğunu’’; 297 numaralı katılımcı ‘’çevresel düzenlemelerle ilgili videolar sayesinde birçok

şey öğrendiğini’’; 313 numaralı katılımcı ‘’daha geniş pençeden bakma fırsatı sunduğunu’’ ve

341 numaralı katılımcı ‘’farkındalıklarının arttığını’’ ifade etmiştir.

3.2.5.5. Soru 5: Bu hafta ele alınan “Çevresel Düzenlemeler” adlı modüldeki bilgileri sınıfınızda uygularken yaşadığınız sorunlar oldu mu? Bu sorunların nedenleri sizce

nelerdir?

Modül içerisinde yer alan ve 5. soru olan açık uçlu soru şöyledir: Bu hafta ele alınan “Çevresel

Düzenlemeler” adlı modüldeki bilgileri sınıfınızda uygularken yaşadığınız sorunlar oldu mu?

Bu sorunların nedenleri sizce nelerdir? Bu soruya ilişkin 24 numaralı katılımcı çekincesini şöyle

ifade etmektedir: ‘’Hayır olmadı ancak şunu düşünüyorum çocuğa çorba içmesi için kaşık

yerine çatal verdiğimizde çocuğun öfke nöbeti geçirip geçirmeyeceği konusunda endişelerim

var, böyle bir durum olursa ne yapmalıyız konusu önemli özellikle otizmli çocuklarda’’. 34

numaralı katılımcı şöyle değerlendirme yapmaktadır: ‘’Elimde kaynağın olmaması ile birlikte

yüz yüze eğitimin olmamasının eksikliğini yaşadım’’. 50 numaralı katılımcı yaşamış olduğu

sorunları şöyle ifade etmektedir: ‘’Bazen uygulamalara cevap alamadığım zamanlar, etkileşim

yaşayamadığım zamanlar oldu. Bu sınıfın kalabalık olması sürenin kısıtlı vb. olması gibi

nedenler olabilir’’. 72 numaralı katılımcı şöyle değerlendirme yapmaktadır: ‘’Gelişim geriliği

olan öğrencimle çok fazla yol alamadım’’. 137 numaralı katılımcı şöyle değerlendirme

yapmaktadır: ‘’Sınıfımda yetersiz gelişim gösteren öğrencim olmadığı için uygulama fırsatı

bulamadım fakat ileriki dönemlerde böyle öğrencilerim olursa artık daha bilinçliyim bu

çalışmadan dolayı sizi tebrik ederim’’. 148 numaralı katılımcı şöyle yanıtlamıştır: ‘’Kalabalık

sınıf ve yoğun etkinliklerin olmadığında uygulanması daha çok başarılı olur’’. 150 numaralı

katılımcı şöyle cevap vermiştir: ‘’Başta öğrenci yapmama konusunda direndi, çabuk sıkıldı

ama sonunda ikna olarak başarıya ulaştı’’. 197 numaralı katılımcı sınıfındaki durumu şöyle

açıklamaktadır: ‘’Paylaşım her zaman zordur ya da alınan bir ödülün kazanılmaması, bu

davranışlar zamanla oturuyor. Otizm öğrencim mesela daha hırçınlık yaparak eksik giderirken

şimdi eksiği ya da ihtiyacını tek kelime ile söylüyor. Mesela suluboya yaparken bu hafta suyu

döküldü ve bana bir anda öğretmenim diye bağırdı ki hiç yapmadığı şeydi, ne istiyorsun dedim

su dedi ve biz birlikte gittik suyu doldurduk. Bu olanlar onun boy seviyesine inince çok daha

kolay ve hızlı iletişimi sağlıyor da’’. 200 numaralı katılımcının değerlendirmesi şöyledir:

‘’Adaptasyon sıkıntısı oldu ama zamanla geçti’’. 207 numaralı katılımcı bu soruya şöyle cevap

vermiştir: ‘’Herhangi bir sorun yaşamadım. Sadece bu hafta için söylemek doğru değil.

Geçmişe yönelik deneyimlerime dayalı söylemek istiyorum. Çevresel düzenlemelerin çocukla

iletişime geçmek ve onu desteklemek adına yararlı olduğunu düşünüyorum’’. 234 numaralı

katılımcının ifadesi şöyledir: ‘’Zaten hepsi günün doğal bir parçası olduğu için bir sorun

yaşamadım’’. 407 numaralı katılımcı bu soruya şöyle cevap vermektedir: ‘’Bazen zihinsel

engeli olan öğrencim uyguladığım teknikler sonrası sinirlenip tükürme davranışı sergiledi.

İstediğini hemen yapmadığım için böyle davrandığını düşünüyorum’’.

4. SONUÇ

Doğal Öğretim Projesi sonucunda elde edilen bulgulara bakıldığında pek çok noktanın öne

çıktığı söylenebilir. Deney grubunda yer alan ve modüllerin tamamını bitirmesi dolayısıyla

programı tamamlaması beklenen katılımcı sayısı 410 iken modüllerin tümünü tamamlayan

dolayısıyla programı tamamlamış olan katılımcı sayısı 259’dur. Bakıldığında deney grubu

içerisinde programı tamamlamamış olan 151 kişi yer almaktadır. Bu katılımcıların sistemi

tamamlayamam gerekçeleri; tayin, internet erişiminde yaşanan sorunlar, katılımcıların bir

kısmının projeden çekilmek istemesi, ailevi problemler ve kendilerine verilmiş olan kullanıcı

adı ve şifreleri kaybettikten sonra hem kendi kurumları hem de proje yürütücüleri ile iletişime

geçmemeleridir. Uygulama sürecinde sistem üzerinden gerekli kontroller yapılarak,

katılımcıların sistemi takip etmeme veya sisteme girmeme durumlarında gerek katılımcıların

kendileri gerekse katılımcıların kurumlar ile iletişime geçilerek hatırlatmalar yapılmıştır. Buna

karşın web sitesi üzerinden katılımcıların 259’u modüllerin hepsini tamamlamıştır.

Sistemi tamamlamış katılımcıların sistemde kalış süreleri, videoları izleme oranları ve kitap

tıklama/indirme sayıları web sitesi içerisinde yer alan yönetim panelinden takip

edilebilmektedir. Deney grubu içerisindeki katılımcıların öntest ve sontest bulgularına

bakıldığında anlamlı bir artışın olduğu görülmektedir. Nicel olarak ortaya çıkan bu anlamlı fark,

nitel bulgularla da benzeşmektedir. Katılımcıların çoğu hem açık uçlu sorulara verdikleri

yanıtlar hem de kapalı uçlu sorularda işaretledikleri ‘’evet’’ seçeneği ile; modüller içerisinde

yer alan bilgileri öğrendiklerini, modüllerin içeriğinin yeterli olduğunu, modüller içerisinde yer

alan bilgilerin yararlı olduğunu, sınıflarında öğrendikleri bilgileri kullandıklarını ve modüller

içerisinde yer alan strateji ve yöntemleri nasıl kullandıklarını açıklamışlardır. Bu bağlamda

ifade edildiği gibi nicel ve nitel bulgular arasında bir paralellikten söz edilebilir.

Uygulama sonunda kontrol ve deney grubu açısından da öntest sontest puanlarına bakılmıştır.

Kontrol grubu içerisinde anlamlı olmamakla birlikte bir artış söz konusudur. Kontrol grubunda

yer alan katılımcıların puanlarındaki bu artış farklı açılardan incelenebilir. Öncelikle deney

grubunda yer alan katılımcıların sistem üzerine bıraktıkları yorumlar incelendiğinde hazırlanan

modüllerin her ne kadar etkili ve yararlı olduğu görülse de katılımcıların üniversitede almış

oldukları okulöncesi öğretmenliği programı ile benzeşen noktalarının olduğuna ilişkin birçok

yorum bulunmaktadır. Bunun yanında doğal öğretim yöntemi, erken çocukluk döneminde

sunulan bir müdahale olması sebebiyle hem katılımcıların çalışan yaş grubuna hem de öğretim

tarzına aşina olması kontrol grubunda görülen bu artışı açıklayabilir.

Uygulama sonucunda katılımcıların sistem ile ilgili görüşleri incelendiğinde süreç ve uygulama

ile ilgili bazı eleştirileri söz konusudur. Bunlar sistemin ve uygulamanın tasarımı ve içeriğinden

çok katılımcıların görev yaptığı ortamlar dolayısıyla uygulamanın gerçekleştiği ortamlar ile

ilgilidir. Sınıfların katılımcılara göre kalabalık olması, sınıflarda yetersizliği olan öğrencelerin

kaynaştırma ortamlarına göre yetersiz şiddetinin fazla olması, öğrencilerin problem davranışları

ile baş edememe ve öğretmenin sınıfta tek olması, yardım bulamaması ortam ile ilgili eleştiriler

arasında ifade edilmektedir. Bunun yanında katılımcıların bir kısmı uygulamanın şekli ile ilgili

önerilerde bulunmuştur.

KAYNAKÇA Adıgüzel, O. (2016). Eğitim programlarının geliştirilmesinde ihtiyaç analizi el kitabı. Ankara:

Anı Yayıncılık.

Büyüköztürk, Ş. (2001). Deneysel desenler: öntest-sontest kontrol grubu desen ve veri analizi.

Ankara: Pegem Akademi.

Büyüköztürk Ş. (2010). Sosyal Bilimler için Veri Analizi El Kitabı. Ankara: Pegem Akademi

Büyüköztürk, Ş., Çokluk, Ö. ve Köklü, N. (2016). Sosyal bilimler için istatistik. Ankara: Pegem

Akademi.

Creswell, J. W. (2013). Research desing: Qualitative, quantitative, and mixed methods approaches. California, USA: Sage Publications.

Creswell, J. W. (2014). Araştırma deseni: Nitel, nicel ve karma yöntem yaklaşımları. John W.

Creswell’den: Nicel yöntemler. M. Bursa ve S. B. Demir (Çev. ve Ed.). Ankara: Eğiten

Kitap.

Creswell, J. W. (2014). A concise introduction to mixed methods research. California, USA: Sage Publications.

Creswell, J. W., & Plano, V. L. (2011). Designing and conducting mixed method research. California, USA: Sage Publications.

Cohen, J. (1988). Statistical power analysis for the behavioral sciences. New York, USA: Routledge Academic.

Field, A & Hole, G. (2003). How to desing and report experiments. London, UK: Sage Publications.

Gay, L. R., Mills, G. E. & Airasian, P. W. (2012). Educational research: Competencies for

analysis and applications, (10th ed.). New Jersey, USA: Pearson Education, Inc.

Gay, L. R., & Mills, G. E. (2015). Educational research: Competiences for analysis and applications, global edition (11th ed.). New Jersey, USA: Pearson Educationi Inc.

Kalaycı, Ş. (2008). SPSS Uygulamalı çok değişkenli istatistik teknikleri. Ankara: Asil Yayın Dağıtım Ltd. Şti.

Özçelik, D.A. (2013). Okullarda ölçme ve değerlendirme: Öğretmen el kitabı. Ankara: Pegem Akademi.

Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2008). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri, (7. baskı). Ankara: Seçkin Yayıncılık.