ผมเรยนชวตผานสอครบ

การพฒนาทกษะชวตเยาวชน โดยกระบวนการสอมวลชนศกษา

กรณเยาวชนบานแหงความด ศนยฝกและอบรมเดกและเยาวชน

เขต ๙ จงหวดสงขลา

ผมเรยนชวตผานสอครบ

ดำเนนการโดยสงขลาฟอรม เพอประชาคมพลเมองเดกศนยฝกและอบรมเดกและเยาวชนเขต ๙ จงหวดสงขลา

สนบสนนโดย

แผนงานสอสรางสขภาวะเยาวชน (สสย.)สำนกงานกองทนสนบสนนการสรางเสรมสขภาพ (สสส.)มลนธเพอการพฒนาเดก (มพด.)

เรยบเรยงโดย: นางพรรณภา โสตถพนธ

ISBN 978-616-7309-12-5

พมพครงท 1

จำนวน 3,000 เลม

ออกแบบปก/รปเลม สำนกพมพ ปนโต พบลชชง

สงขลาฟอรม เปนองคกรประชาชนในเครอขายของสถาบนการเรยนรและพฒนา

ประชาสงคม มความรก ความผกพนกบเยาวชนสถานพนจและคมครองเดก

และศนยฝกและอบรมเดกและเยาวชน เขต ๙ จงหวดสงขลา มาเปนเวลานานตงแตป

พ.ศ. ๒๕๔๙ เรอยมาจนถงปจจบน โดยไดเขามาจดกจกรรมการเรยนรสอเพอการ

พฒนาในลกษณะและรปแบบตางๆ ไดแก การแสดงหนเชดมอ การจดละครเพอการพฒนา การผลตรายการวทยสรางสรรค และกอตงหอกระจายขาวเพอเยาวชนในศนยฝกอบรม เดกและเยาวชน เขต ๙ จงหวดสงขลา การเปดเวทรบฟงเสยงเดกและเยาวชน เวท การมสวนรวมประชาคมพลเมองเดกสงขลา ฯลฯ จนกระทง ป พ.ศ. ๒๕๕๐ ศนยฝกและอบรมเดกและเยาวชน เขต ๙ จงหวดสงขลา กรมพนจและคมครองเดกและ เยาวชน กระทรวงยตธรรมไดจดโครงการ บานแหงความด เพอเฉลมพระเกยรตพระบาท-สมเดจพระเจาอยหว ในวโรกาสเฉลมพระชนมพรรษา ๘๐ พรรษา เพอพฒนารปแบบ การพฒนาศกยภาพเดกและเยาวชนใหสอดคลองกบสภาพและปญหาเยาวชนในโลก ยคปจจบน ในโอกาสน สงขลาฟอรมไดรบการประสานงานใหเขามารเรมบกเบกงาน ดงกลาวและชวยออกแบบการดำเนนงานรวมกบเครอขายสหวชาชพดานเดก และคณะกรรมการบรหาร บานแหงความด โดยใชกระบวนการสอมวลชนศกษาเขามาจดเปนกจกรรมตางๆ เพอพฒนาทกษะชวตเยาวชนบานแหงความด รนแรก จำนวน ๑๒ คน เปนกระบวนการเรยนรตอเนอง ๒๔ สปดาห (๖ เดอน) กอนทเยาวชนจะไดรบการพพากษาใหกลบคนสครอบครวและสงคมไทยตอไป เอกสารสรปบทเรยนและขอคนพบฉบบน ไดประมวลผลการดำเนนงาน การวเคราะห

สงเคราะห การพฒนาทกษะชวตเยาวชนใน ๕ ดาน ไดแก การพฒนาดานความคด การรจกตนเองและเขาใจผอน การจดการและควบคมอารมณ การสอสารและสราง สมพนธภาพ และการมจตใจเพอสวนรวม โดยใชกระบวนการเรยนรสอในชวตประจำวน

การเรยนรเรองจรง ชวตจรง และสถานการณจรง เขามาเปนเครองมอในการขบเคลอน

การเรยนรอยางตอเนองตลอดระยะเวลา ๒๔ สปดาห (๖ เดอน) ซงจากการประเมนผลและการออกไปเยยมเยาวชนหลงกลบคนบานพบวา เยาวชนทง ๑๒ คน ยงคงตระหนก

คำนำ

ถงความสำคญในการพฒนาทกษะชวตทง ๕ ดานของตน และกลาววาเรองนเปนสงท

อยในใจเสมอ เพราะสถานการณสงคมรอบดานมอทธพลทแรงทอาจทำใหพลาดพลงได

อก โดยเฉพาะทกษะการคด (คดมากขน คดรอบคอบกอนตดสนใจ คดเชอมโยง) ทกษะ

การควบคมอารมณในสถานการณตางๆ ทตองเผชญในชวต (ไมชอบหนาคนบางคน ถก

ขดใจหรอถกขดแยงทางความคด ถกลอดวยอบายมข สงเสพตด และแกงเกาๆ

ทรวมทำผดกฎหมาย) ซงเยาวชนยอมรบวาทกษะขอนสำคญมากเพราะชวตทกาวพลาด

เปนเพราะอารมณชววบ ขโมโห และบมบามขาดสต และสดทายทกษะการรจกตนเอง สงดๆ ทมอยในตว ความสามารถทตนเองมอย และการเขาใจผอน (โดยเฉพาะเขาใจและ เหนใจสมาชกในครอบครวทตองลำบากใจในการทำผดของตน เหนใจพอ แม ทลำบากไปกเงนมาชวยเหลอตนเอง และพอ แม พ นอง ทตองทำงานหนกเพอสงใหตนเองเรยน) เปนทกษะทเยาวชนยนยนวาตองนำมาใชในชวตมากทสด ในการดำเนนงานครงน สงขลาฟอรมซาบซงในนำใจของเยาวชน (พบดด ๕ คน) ทมจตใจอาสาสมครเขามาทำงานอยางไมเหนแกเหนดเหนอยทงกลางวนและกลางคน (ทตองมานอนเวรเปนเพอนนอง) โดยไมมคาตอบแทนตลอดระยะเวลา ๖ เดอน ขอขอบคณ ผบรหารระดบสงของกรมพนจและคมครองเดกและเยาวชนทใหกำลงใจและอำนวยความสะดวกในการทำงาน ขอขอบคณ ผอ.จตรนนท หนเทพ ผอำนวยการศนยฝกและอบรมเดกและเยาวชน เขต ๙ จงหวดสงขลา ทคอยใหกำลงใจ คำแนะนำและแบงปนพนทบานพก ผอ. ใหเปนสำนกงานชวคราว ขอบคณ ครเจอ สวรรณชาตร ครสทธพร ศรอนทร คณสมนา จงรงโรจน คณกรรณการ พกศร คณประสทธ บญกำเนด และเจาหนาทศนยฝกและ อบรมเดกและเยาวชน เขต๙ ทกทานทรวมเปนกลยาณมตรในการทำงานตลอดเวลา สดทายน ขอขอบคณแผนงานสอสรางสขภาวะเยาวชน (สสย.) สำนกงาน

กองทนสนบสนนการสรางเสรมสขภาพ (สสส.) และมลนธเพอการพฒนาเดกทมองเหน คณคาของการดำเนนงานน และสนบสนนใหสรปบทเรยนและขอคนพบเพอเปน แรงบนดาลใจใหทกทานทอานและสนใจไดชวยกนวพากษวจารณ และใหขอคด ขอเสนอแนะ

เพอการพฒนางานนใหถกทางและถกตองตอไป

สงขลาฟอรม

๓๐ พฤษภาคม ๒๕๕๑

เรอง หนา

บทท ๑ บทนำ : สภาพและผลกระทบของสอมวลชนทมตอเยาวชน ๗

บทท ๒ แนวคดและประสบการณทเกยวของ ๑๕

บทท ๓ ผลการดำเนนงานสอมวลชนศกษาเพอพฒนาทกษะชวตเยาวชน ๓๓

บทท ๔ การประเมนผลการพฒนาทกษะชวตเยาวชน ๖๗

บทท ๕ บทเรยนและขอคนพบ ๗๑

บทท ๖ บทสรปและขอเสนอแนะ ๘๓

หนงสอและแหลงขอมลทใชในการคนควา ๘๖

รายชอคณะทำงานสรปบทเรยนและขอคนพบ ๘๘

สารบญ

บทท ๑

บทนำ

สภาพและผลกระทบของสอมวลชนทมตอเยาวชนไทย

สอมวลชนถอไดวาเปนสถาบนทางสงคมและวฒนธรรมทมอทธพลและผล กระทบตอสงคมอยางมากทงในเชงบวกและลบ และเปนแหลงสำคญในการรวบรวม

ขอมลทเปลยนแปลงอยตลอดเวลาทงภายในประเทศและของโลก รวมถงประเดนปญหาท

เกยวกบคน สถานท เหตการณ การรายงานกระแสของทศนคตและคานยมดานตางๆ ในดานการทำงานการเมอง การใชเวลาวาง และการศกษา สงคมไทยไดกาวสกระแส โลกาภวตนอยางไมอาจหลกเลยงได การนำสอมวลชนไปใชในเชงธรกจ การขายสนคา

และธรกจบนเทงอยางหนกหนวงทก ๕ นาท ๑๐ นาท ของสอจะมโฆษณาสนคาท

>> ผมเรยนชวตผานสอครบ >>

7

สามารถสรางลทธบรโภคใหเดก เยาวชน และครอบครวไดโดยงายจนคนทวไปมโรคแหง

ความอยากบรโภคอยางไมสนสด เกดเปนปญหานานปการอยางตอเนองและซำซาก

ผลการวจยพบวา สอมพลงอำนาจอยางสงในการปลกฝงคานยมเรองเพศและความ

รนแรง การบรโภคนยม การถายทอดคานยมและความเชอทสอมวลชนกระทำกนอยอยาง

ตอเนองและมระดบความเขมขนมาก ไดสงผลตอการปลกฝงทศนคตและคานยมตางๆ

เหลานนทงทรตวและไมรตว นอกจากนนยงพบวา สอโทรทศนเปนสอทมอทธพลสงเมอ

เทยบกบสอประเภทอนๆ เนองจากเครองรบโทรทศนมใชอยางกวางขวาง สามารถเขาถง ผคนไดงาย ทกเพศ ทกวย และทกสถานะการศกษา รวมทงยงมอทธพลตอการใชประสาท สมผสในการรบร ทงรปภาพและเสยง เพราะอวยวะรบรทมนษยใชมากทสดคอ ตา ทมการใชถง ๗๕% รองลงมาคอห ๑๓% ดงนนการดโทรทศน เราจงใชประสาทสมผส ในการรบรถง ๘๘% ทำใหสอโทรทศนมอทธพลตอความรสกนกคดของคนเรามากกวาสออนๆ ผลกระทบอกประการหนงทสรางความวตกกงวลแกสงคมมากเปนพเศษคอ เรอง สอสามารถกอใหเกดการเลยนแบบและสรางสมพฤตกรรมกาวราว และสรางความรสก ชนชาตอความกาวราวได จงไมนาแปลกใจทเราไดเหน ไดยน ไดฟง เรองสภาพเดกวยรนท ถกครอบงำดวยวตถนยมจนนำพาชวตเดนเขาสความผดพลาดและความรนแรงหลายรปแบบ ทงในฐานะผกระทำและผถกกระทำจากป ๒๕๔๔ ตอเนองมาถงปจจบนมขอมลการศกษา จากศนยการศกษาเพอเดกดอยโอกาส คณะครศาสตร จฬาลงกรณมหาวทยาลย ททำงาน รวมกบองคกรเอกชนกวา 20 แหง ไดศกษาและรายงานสสาธารณะอยางตอเนองวา ปญหาของเดกและเยาวชนมแตจะทวความรนแรงและขยายตวมากขน!! • เดกตดยาบา ๖๐๐,๐๐๐ คน ยาบาระบาดในกลมเดกและเยาวชนปละกวา ๗๐๐ ลานเมด

• เดกถกละเมดทางเพศ ถกทารณกรรม ถกทำรายรางกายเพมขน ๑๐๐-๑๕๐% ทกป • เดกเขาขายบรการทางเพศดวยความสมครใจ ซงเดกกลมนมอายเฉลยนอยลง

ซงอยระหวาง ๑๓-๑๕ ป

• เดกชายและเดกหญงระดบมธยมศกษาตอนตนมเพศสมพนธกนเอง เรยนรเรองเพศสมพนธจากสอลามก อนเทอรเนต และการตนญปน

>> ผมเรยนชวตผานสอครบ >>

8

• เดกมวสม ใจแตก แตงกายตามแฟชนเดกญปนและเดกฝรง ยอมผมสตางๆ

ใสเสอสายเดยว โชวหนาทอง เจาะจมก เจาะลน เจาะสะดอ ออกเทยวกลางคน เดกนยม

ขายบรการแฝงไปกบการเทยว มสงคมจดปารตยาอ ยาบา ผสมผสานกบการมเพศสมพนธ

อยางเสร

• เดกนยมชมชอบการซอของ การมรสนยมสง ตองตามกระแสแฟชนใหทน มความสข

กบการจบจายใชสอยสนคาราคาแพงๆ มากกวาการใชประโยชนในชวตประจำวน ซอของ

แพงเพราะแรงโฆษณาทจงใจซำๆ ตกอยในภาวะบรโภคนยม • ในจงหวดใหญๆ พบจำนวนตวเลขนกเรยน นกศกษา ลาออกจากสถานศกษาใน แตละเทอมระหวาง ๒๐ ถง ๔๐ ราย เพอไปรกษาตวเนองจากการตงครรภ การทำแทง และ ปญหาอนๆ ตามมาอกมากมาย

ยคศรอารยะ ไดเขยนไวในหนงสอ วเคราะหระบบโลก วา อำนาจของสอม มหาศาลแตเปนพลงอำนาจทคนสวนใหญมองไมเหนเนองจาก ประการแรก สอทำหนาทคลายกบเปนผใหขาวสารและความรแกประชาชน ประการทสอง สอทำหนาทเตอนภยสงคม และชใหเหนปญหาสงคมทตองแกไข ประการทสาม สอทำหนาทในการนำเสนอความบนเทงและความสนกสนาน เมอภาพใหญของสอมวลชนเปนเชนน จงทำใหคนสวนใหญมองเหนสอดานเดยววาเปนสงทดมากกวาเปนสงอนตราย ประกอบกบสอมอำนาจในการชนำและควบคมจต วญญาณของมนษยโดยใชวธการผลตซำใหด ไดยนซำจนฝงแนนเขาไปในจตสำนก จนเขา ไปกำหนดความฝนและคานยมของผคนในสงคมได นอกจากนนสอยงเปนศนยผลตแบบวฒนธรรมทสรางการยอมรบไดงาย เชน แบบวฒนธรรมบรโภคนยม แบบวฒนธรรม ความรนแรงและสำสอน ยงไปกวานนสอยงมพลงอำนาจในการโฆษณาชวนเชอ นำไปส

การสรางกระแสสงคมและชนำทศทางของสงคม เสมอนเปนสถาบนทใหคำตอบแกสงคม

การชใหเหนถงพลงอำนาจและอทธพลของสอเชนน ยอมเปนเครองยนยนไดวา สอม บทบาทและอทธพลในการอบรมบมเพาะคนในสงคมไมนอยไปกวาสถาบนครอบครว สถาบนทางศาสนา และสถาบนทางการศกษา และบางทสอมอทธพลมากกวาสถาบน

เหลานเสยดวยซำ

>> ผมเรยนชวตผานสอครบ >>

9

จากสภาพของสงคมและอทธพลของสอดงกลาว ทำใหเดกและเยาวชนจำนวนหนง

ประสบปญหาดานความคด พฤตกรรม และการกระทำผดกฎหมาย ตามขอมลสถานการณ

เดกและเยาวชนในเอกสารโครงการพฒนาทกษะชวตเยาวชนภาคใต ดำเนนงานโดย

สงขลาฟอรม โดยการสนบสนนขององคกรพฒนาเดกและเยาวชน (สอดย.) ในพระบรม-

ราชปถมภสมเดจพระเทพรตนราชสดาฯ ทกลาวไววา “สาเหตของสถานการณเชงลบของ

เดกและเยาวชนดเหมอนไมแตกตางไปจากสถานการณเชงลบของเดกและเยาวชนในระดบ

ประเทศทอำนาจรฐสวนกลางมบทบาทหลกในการชนำ และขบเคลอนการพฒนาไปทว ภมภาคไปตามกระแสคานยมและโลกทศนแบบตะวนตก (ทนนยม/บรโภคนยม) ทกภมภาค จงไดรบผลกระทบจากการพฒนาทไมสมดล ไมยงยน และกระแสการบรโภคนยมและ วตถนยมนำเสนอผานสออยางกวางขวางและรนแรงตลอดเวลา ๔๐ ปของการพฒนา จงเปนสาเหตเชงโครงสรางทสำคญททำใหสถาบนทางสงคมดานตางๆ ออนแอลง และ สงผลตอสถานการณเชงลบของเดกและเยาวชนในภมภาคตางๆ ทวประเทศ ดร.อมรวชช นาครทรรพ อาจารยประจำภาควชาการศกษากบสงคม ภาควชา สารตถศกษา และผอำนวยการศนยวจยนโยบายการศกษา คณะครศาสตร จฬาลงกรณ- มหาวทยาลย (หนงสอพมพกรงเทพธรกจ / ๒ สงหาคม ๒๕๔๗) ไดวเคราะหวา สถานการณปญหาของเดกไทยถกรกรานดวยบาป ๗ ประการ คอ ๑) ภาวะเกบกดจากสภาพครอบครวทแตกแยกมากขน ๒) สถาบนศาสนาทออนแอไมเปนหลกยดเหนยวกบเดก ๓) การเขาถงสอลามก-เกมรนแรงททำใหใจเรารอน ๔) กระแสบรโภคนยม ตวก ของก ในโลกยคโลกาภวตน ๕) ปญหาวยรนเปนปญหาทซบซอนและโยงใยกบสถาบนหลกในสงคมไทยแทบ ทงหมด ไมวาจะเปนสถาบนครอบครว สถาบนการศกษา สถาบนศาสนา และโดยเฉพาะ

อยางยงสถาบนสอมวลชน ความจรงการศกษาทเนนการแขงขน ทำใหเครยด กลว

อตตารวน ๖) วธคดสดขว ถก-ผด ขาว-ดำ แพ-ชนะ ๗) การถกหอมลอมดวยพนทชวมากกวาพนทด

>> ผมเรยนชวตผานสอครบ >>

10

สถานการณดงกลาว ชใหเหนถงความแรงของสอทกระทำตอเดกและเยาวชน

ความจำเปนทจะตองรวมพลงทกฝายทงสงคม เพอคลคลายและแกปญหานอยางนง

และลกซง รวมไปถงการเอาใจใสในเรองการจดกระบวนการเรยนรเพอพฒนาทกษะ

ชวต โลกทศน วธคดของเยาวชนเพอใหมภมคมกนเพยงพอ รเทาทนตอการเผชญหนา

กบอทธพลของสอทอนตราย จากสภาพปญหาและผลกระทบของสอทมอทธพลตอ

เยาวชนดงกลาวขางตน กอใหเกดการประสานงานทดลองนำกระบวนการสอมวลชน

ศกษา มาใชเปนกระบวนการเรยนรหลกในการพฒนาทกษะชวตเยาวชน บานแหงความด ซงเปนโครงการเฉลมพระเกยรตพระบาทสมเดจพระเจาอยหวในวโรกาสเฉลมพระ ชนมพรรษา ๘๐ พรรษา ของศนยฝกและอบรมเดกและเยาวชนเขต ๙ จงหวดสงขลา ตามนโยบายกรมพนจและคมครองเดก กระทรวงยตธรรม ระหวางเดอนมถนายน-พฤศจกายน ๒๕๕๐ จดเปนกระบวนการตอเนองรวม ๒๔ สปดาห สปดาหละ ๕ ชวโมง โดยมคณะทำงานสงขลาฟอรมเปนวทยากรกระบวนการและดำเนนการสรป บทเรยนเพอใชในการพฒนาและขยายผลในโอกาสตอไป วตถประสงค ๑. เพอศกษารปแบบกระบวนการสอมวลชนศกษาทใชในการพฒนาทกษะชวตเยาวชน บานแหงความด ระหวางเดอนมถนายน-พฤศจกายน ๒๕๕๑ ๒. เพอสรปผลพฒนาการทกษะชวตของเยาวชนบานแหงความดทเขาฝกอบรมในกระบวนการสอสารมวลชนศกษา จำนวน ๑๒ คน ๓. เพอสรปบทเรยน ขอคนพบ และขอเสนอแนะ การพฒนาทกษะชวตเยาวชน บานแหงความด โดยใชกระบวนการสอมวลชนศกษา (รางตนฉบบ) ๑ ชด

กลมเปาหมาย ๑. เยาวชนบานแหงความด รนท ๑ จำนวน ๑๒ คน มความสามารถอานออก

เขยนได (จบการศกษาระดบประถมศกษาตอนปลายขนไป) ทผานกระบวนการคดเลอก ของศนยฝกและอบรมเดกและเยาวชนเขต ๙ จงหวดสงขลา

๒. เอกสารสรปบทเรยน ขอคนพบ และขอเสนอแนะ (ตนฉบบ) จำนวน ๑ ชด

>> ผมเรยนชวตผานสอครบ >>

11

วธการดำเนนงาน ๑. ประชมวางแผนรวมกบคณะทำงาน

๒. รวบรวมเอกสาร ใบงาน สมดแบบฝกหดของเยาวชน และเอกสารบนทกการ

สอนของครและผชวย

๓. ประชมคณะทำงานโครงการเพอใหขอมลเกยวกบกระบวนการเรยนการสอน

(จากกจกรรมท ๑ ถง ๑๔)

๔. สมภาษณเยาวชนบานแหงความด เยาวชนเครอขายทมารวมกจกรรม สมภาษณ พบดด สมภาษณเจาหนาททเกยวของ เครอขายสหวชาชพ ๕. มอบหมายการเขยนรายงานเบองตน ๖. ประชมคณะทำงานโครงการฯ เพอวเคราะหกระบวนการเรยนรสอมวลชนศกษา และผลทมตอการพฒนาทกษะชวตเยาวชนบานแหงความด ๗. การเตรยมเอกสารสรปบทเรยนและขอคนพบ (รางเพอการประชมรบฟงการ สะทอนกลบความคดเหนจากกลมตางๆ ๘. การประชมเครอขายเยาวชน นกพฒนา พอ แม ผปกครอง และคร ๙. การประชมนกวชาการและเครอขายสหวชาชพ ๑๐. สรปบทเรยน ขอคนพบ และขอเสนอแนะ (ตนฉบบ)

ขอจำกดในการดำเนนงาน ๑. ศนยฝกและอบรมเดกและเยาวชน เขต ๙ จงหวดสงขลา ดำเนนงานนโดยยง

ไมมการออกแบบการจดกระบวนการเรยนรและเตรยมบคลากรมากอน การเขามาดำเนนงานนของสงขลาฟอรมอยในลกษณะฉกเฉน เปนอาสาสมครทำงานเตมเวลาโดยไมมคา ตอบแทน และการสนบสนนเครองมออปกรณการสอนยงไมเพยงพอ

๒. การออกแบบกระบวนการเรยนรสอมวลชนศกษานมงเนนเพอออกแบบให

สอดคลองกบสภาพและปญหา และเพอการพฒนาทกษะชวตของเยาวชนทกาวพลาด ทมอายระหวาง ๑๖-๑๘ ป และมการศกษาในระดบมธยมศกษาตอนตน

>> ผมเรยนชวตผานสอครบ >>

12

ผลทคาดวาจะไดรบ บทเรยน ขอคนพบ และขอเสนอแนะในการพฒนาทกษะชวตเยาวชนบานแหง

ความด โดยใชกระบวนการสอมวลชนศกษา สามารถนำไปพฒนาและปรบใชกบเยาวชน

บานแหงความดรนตอไป รวมทงกลมเปาหมายอนๆ ได

>> ผมเรยนชวตผานสอครบ >>

13

บทท ๒

แนวคดและประสบการณทเกยวของ

ในการดำเนนงานบานแหงความด ซงเปนโครงการทศนยฝกและอบรมเดกและ เยาวชน เขต ๙ จงหวดสงขลา กรมพนจและคมครองเดกและเยาวชน กระทรวงยตธรรม จดเปนโครงการเฉลมพระเกยรตพระบาทสมเดจพระเจาอยหวในวโรกาสเฉลมพระชนม- พรรษา ๘๐ พรรษา ในปพทธศกราช ๒๕๕๐ และคณะกรรมการบรหารโครงการฯ ได มอบหมายใหสงขลาฟอรม ซงเปนองคกรพฒนาเอกชนและมประสบการณในการจด

กระบวนการเพอพฒนาทกษะชวตเยาวชน เปนคณะทำงานดำเนนงานพฒนาทกษะชวต

เยาวชนรนท ๑ จำนวน ๑๒ คน โดยใชกระบวนการสอมวลชนศกษาเปนกระบวนการ หลกตามแนวคดและประสบการณทเกยวของดงน

>> ผมเรยนชวตผานสอครบ >>

15

๑. แนวคดเดม VS แนวคดใหม จากการทำงานรวมกนอยางตอเนองและการประชมปรกษาระหวางเครอขาย

สหวชาชพ คณะทำงานสงขลาฟอรม และบคลากรศนยฝกและอบรมเดกและเยาวชน เขต

๙ จงหวดสงขลา สะทอนความคดวาสภาพการจดการเรยนการสอนและกจกรรมตางๆ

ภายในศนยฝกฯ ยงคงใชกระบวนการเกาๆ (คร ผเรยน กระดานดำ หนงสอตำราเดมๆ)

จงตองการใหมการฝกอบรมและเรยนรรปแบบการจดกจกรรมการเรยนการสอนใหมๆ ท

สอดคลองกบสภาพและปญหาของเยาวชนทกระทำผด และใหมงเนนการพฒนาทกษะ ชวตเปนสำคญกวาการเรยนการสอนสายสามญ ซงเยาวชนสวนใหญทมาตามเสนทางน มกปฏเสธการเรยนการสอนทเนนการทองจำและการสอนในสาระแคบๆ เทาทม ในตำรบตำรา และขาดการเสรมกจกรรมเพอสงเสรมทกษะชวตในเชงรก ประกอบกบ กรมพนจและคมครองเดกเองมนโยบายในการทำงานเชงรก ในการพฒนาเยาวชนท กาวพลาดและทำผดกฎหมายใหมโอกาสพฒนาทกษะชวตในระหวางทอยระหวางการฝก อบรม มากกวาการเรยนการสอนแบบเดมๆ เพราะตองการใหเยาวชนไดมโอกาสพฒนา ตนเองใหมทกษะชวตทดและเพยงพอทจะกลบคนไปเปนคนดของครอบครวและสงคมได เรองนสอดคลองกบการศกษาวจยสถานการณกลไกการเฝาระวงและกลไกสทธเดก เยาวชนและครอบครว ในสถานพนจและคมครองเดกและเยาวชน ซงใชระยะเวลา เด อน เมษายน ๒๕๔๗ ถ ง เด อนมนาคม ๒๕๔๘ (หน งส อคนพล ง ให เยาวชนกาวพลาด โดยโครงการสงเสรม สนบสนน และคมครองสขภาพและสทธมนษยชน ดานเดก เยาวชน และครอบครว มลนธสาธารณสขแหงชาต : ๒๕๔๙) ทพบวาเดกม ปญหาดานสขภาพกายและสขภาพจต คอความเครยด พบปญหาเรองการใชอำนาจ ระหวางเดกกบเดกดวยกน และการใชอำนาจของเจาหนาทกบเดก เรองการ ฝกอาชพพบวา ขาดแคลนบคลากรทจะทำการฝกอาชพตามทตงเปาไว เดกตองการคำ

ปรกษาหารอดานกฎหมายและการดำเนนคดทเกยวของกบเดกดานการศกษาทหนวยงาน

จดให ซงเปนการศกษาระบบนอกโรงเรยนนน เดกมปญหาเรองสตปญญาจงกอใหเกด ปญหาตางๆ ตามมา ในเรองการดำเนนชวตประจำวน เดกตองการใหเพมเวลาในการทำกจวตรประจำวนและกจกรรมนนทนาการในรปแบบตางๆ ซง ผศ.อภญญา เวชยชย

คณะสงคมศาสตร มหาวทยาลยธรรมศาสตร นกวจยในโครงการนกลาววา “การทำงาน

>> ผมเรยนชวตผานสอครบ >>

16

กบเดก การฟนฟตองไมใชการฟนฟพนฐาน ตองคนหาเพอเขาไปสนวตกรรม

ใหมๆ เพอทจะนำไปสการฟนฟเชงลก อาจเปนกระบวนการกลม กจกรรมเชงบำบด

เพอนำไปสการเสรมพลงอำนาจในตวเอง การวางแผนกจกรรมทงระบบการศกษาม

ระบบการพฒนาฐานความคด ทกกจกรรมตองมคณคา เปนกจกรรมทเดกไดคด

มากกวาเปนกจกรรมทเดกหายใจทงไปวนๆ”

นางสมนา จงรงโรจน พนกงานคมประพฤต ๘ ศนยฝกและอบรมเดกและเยาวชนเขต

๙ จงหวดสงขลา ใหขอคดวา จากการนำกจกรรมพฒนาเยาวชนรปแบบทหลากหลาย เขามาจดในศนยฝกฯ พบวากระบวนการทเกยวของกบสอจะเราใจ ดงดดใจ และทาทาย ความสามารถและความตองการในการแสดงออกของเยาวชนทอยในวยรน ประกอบกบ เยาวชนทกระทำผดสวนใหญตองการมพนทในการแสดงออกและระบายความคด ศนยฝกฯ และกลมมะขามปอมไดเคยจดกระบวนการละครเพอการพฒนาเยาวชน (ป ๒๕๓๗) เยาวชนไดมโอกาสพฒนาดานความคดและพฒนาจตใจ พรอมๆ กบการม โอกาสไดแสดงออกอยางสรางสรรค ทำใหเยาวชนไดมโอกาสพฒนาความคด พฒนานสย ใจคอ ในการทำงานรวมกบผอน ควบคมอารมณไดอยางเหมาะสมและภมใจในความสามารถของตนเอง ตอมาสงขลาฟอรมไดนำกระบวนการเรยนรสอและการเปดโอกาสใหเยาวชนผลตสอรปแบบตางๆ เชน การผลตและแสดงหนเชดมอ (๒๕๓๗) การผลตเทปเสยง และมสวนรวมในการกอตงเสยงตามสายภายในศนยฝกฯ (๒๕๓๘) การฝกอบรม รายการวทยในรายการทางสถานวทย (๒๕๓๙-๒๕๔๑) พบวา เปนกระบวนการเรยนรททำใหเยาวชนมทกษะชวตดานตางๆ อยางมาก โดยเฉพาะการพฒนาความคด การ ทำงานเปนทมทจำเปนตองใชทกษะการรเขารเราและการจดการทางอารมณ จงทำใหเกดเปนการเรยนรทมความสข อ.พรรณภา โสตถพนธ ผอำนวยการสงขลาฟอรม ไดกลาวถงประสบการณ

การทำงานของสงขลาฟอรมกบกลมเดกและเยาวชนในจงหวดสงขลา ระหวางป ๒๕๓๖

ถง ๒๕๔๙ วา การจดกระบวนการเรยนรดานสอใหเดกและเยาวชนเปนทกษะในโลกยคสอไรพรมแดน และสงผลตอการพฒนาทกษะชวต (Life skills) เดกและเยาวชน ๕ ดานหลก คอ การพฒนาดานระบบคด การรจกตนเองและเหนใจผอนการจดการและ

ควบคมอารมณ การพฒนาการสอสารและสรางสมพนธภาพ รวมทงการพฒนาดาน

>> ผมเรยนชวตผานสอครบ >>

17

จตสำนกทมตอสวนรวม เพราะสอมอทธพลสำคญตอการเรยนรและสามารถเขาถงเดก

และเยาวชนไดงายและหลากหลาย เพมพลงการคดอยางมวจารณญาณและสามารถจด

หองเรยนรใหมชวตชวา โดยใชสาระของขาวหรอเนอหาตางๆ ใหเปนเสมอนหนงตำราเรยน

ทมาจากเรองจรงชวตจรงและทนสมยทนเหตการณ ทำใหเดกและเยาวชนมความสามารถ

ในการรเทาทนสงคมได ในป ๒๕๔๑ เดกและเยาวชนในจงหวดสงขลาซงเปนเดกและ

เยาวชนระดบประถมศกษา มธยมศกษาตอนตน และเยาวชนสถานพนจฯ และศนยฝกฯ

เขต ๙ จงหวดสงขลา โดยการสนบสนนของกลมฟอรมและเครอขายรวมตวกนเปนกลมตนกลาสอ ไดกอตงสำนกขาวทถกลม และไดมโอกาสศกษาเรยนรมาตรา ๔๐ (รฐธรรมนญ ป ๒๕๔๐) เพอตดตามสถานการณการปฏรปสอ และในป ๒๕๔๔ ได รวมกนกอตงศนยเรยนรวทยชมชนเดกและครอบครวสงขลาขน เปนการเพมพนทแหงการ ทำความด โดยมกจกรรมสรางสรรคสงคมในการเรยนรเรองสอใหเดกและเยาวชนสามารถ เชอมโยงไปสการปลกจตสำนกสาธารณะและจตสำนกแหงการเปนพลเมองดใหกบชมชนบานเกด และประเทศชาต ไดแก กจกรรมเสวนา การฝกอบรมการผลตรายการวทย สรางสรรค การฝกอบรมการทำขาว คายเดกสงขลาศกษาภมปญญาไทย เดกสงขลา : อาสาสมครเพอสงคม นกวจยนอยกบวฒนธรรมตาลโตนด ฯลฯ ซงกจกรรมเหลานเยาวชน แกนนำยงคงสานตอมาจนถงปจจบน และกลายเปนฐานการเรยนร เปนแหลงขอมล เพอผลตรายการวทย จากการถอดบทเรยนและประสบการณ ๘ ป (ระหวางป พ.ศ. ๒๕๔๓-๒๕๕๐) ในการดำเนนงานดานการเรยนรสอของกลมเดกและเยาวชน และ อาสาสมครเพอสงคมของสงขลาฟอรมกลมน ไดคนพบวา ๑) การฝกทกษะการเคลอนไหวทางความคดในประเดนตางๆ ทเกยวของกบชวต ประจำวน ขาวสารบานเมอง เรองจรงชวตจรง โดยฝกวเคราะหวจารณอยางมเหตผล คดอยางละเอยดในเรองเลกๆ ทมผลทางใจผานการสนทนา การเขยน การเลาเรอง

(Story telling) และการบนทกประจำวน ทำใหเยาวชนมพฒนาการดานระบบคดและ

ตดสนใจทมเหตผลมากกวาการใชอารมณ ๒) การฝกฟงอยางลกซง (Deep listening) ไดแก การฟงตนเอง การฟงเพอน การฟงครผสอน และการฟงสอทดและสรางสรรค ทำใหนง มสมาธ เขาใจตนเอง

และผอนมากขน

>> ผมเรยนชวตผานสอครบ >>

18

๓) การฝกทำงานเปนกลมในกจกรรมตางๆ ของสงคม ทำใหเกดการพฒนาระบบคด

การรเขารเรา การสอสารและสรางสมพนธภาพ การจดการทางอารมณ และการมจตสำนก

ถงสวนรวม

๔) การเปดโอกาสใหเยาวชนสอสารกบสาธารณะโดยการผลตสอในแบบฉบบของ

ตนเอง ไดแก การประพนธบทเพลงสรางสรรค รวมเวทสาธารณะ ผลตสอเพอวทย

ชมชนเดก ผลตสารคดสน หรอการนำเสนอทผานการออกแบบ การรวมพดคยกน

อยางมวจารณญาณทำใหเยาวชนไดพฒนาบคลกภาพการพด การวางตว การมความ เชอมนในความสามารถของตนเองและของเพอน ๕) สงเสรมความเปนพลเมองดเพอสรางจตสำนกเพอสวนรวมผานกจกรรมตางๆ ทเดกคดเอง ทำเอง และการทำงานรวมกบผใหญและกลมองคกรตางๆ ในชมชน โดยมฐานความคดวา โลกของเดกและโลกของผใหญคอโลกใบเดยวกน ทำใหเยาวชน เรยนรการทำงานรวมกบผใหญอยางไมมชองวางระหวางวย สมศกด ชชวยคำ เยาวชนนกพฒนาของสงขลาฟอรมผรบผดชอบโครงการ สะพานชวต ซงเปนโครงการพฒนาทกษะชวตใหกบเยาวชนทกาวพลาดและกระทำผด กฎหมายในศนยฝกและอบรมเดกและเยาวชนเขต ๙ จงหวดสงขลา ระหวางป ๒๕๔๙-๒๕๕๐ ไดกลาวเสนอแนะเกยวกบการจดกระบวนการเรยนรใหเยาวชนทกาวพลาด ไวในเวทนโยบายสาธารณะรวมกนเปดใจใหโอกาสเดกทกาวพลาด ณ สถาบนวจยจฬาภรณ เมอวนท ๒๓ กมภาพนธ ๒๕๔๙ วา “ตองคดคนกระบวนการใหมๆ ขนมาเพอรองรบเดกนอกกรอบ เพราะวาปจจบน เราตองยอมรบวาสถานศกษาหลายๆ แหง เมอเดกออกนอกกรอบ เดกกจะถกกดกนทนท เมอเดกถกปฏเสธออกจากระบบการศกษาแลว พนททจะรองรบเขาคอ พนทชว ระบบการ ศกษาจงตองปรบตวรองรบเดกกลมนบาง โดยทเดกไมจำเปนตองเลนกฬาเกง ไมจำเปน

ตองเรยนใหไดเกรดดอยางเดยว” และไดวเคราะหสภาพและสถานการณการพฒนาเดก

และเยาวชน วาการเรยนการสอนใหเยาวชนทกาวพลาดศนยฝกฯ การใหความสนใจ อยางจรงจงในเรองการฝกอบรมทเนนดานการคดและพฒนาจตใจมากกวามงการอานออก เขยนไดอยางเดยว เยาวชนยคนเกยวของกบสอในวถชวตอยางมาก และตนทางของ

การกาวพลาด มสอเปนตวหนนทมอทธพล การจดกระบวนการเรยนรเรองสอเพอให

>> ผมเรยนชวตผานสอครบ >>

19

เยาวชนมภมคมกนและรเทาทนสงทสอนำเสนอเปนสงจำเปนอยางยง จากการสมภาษณ

เยาวชนสะพานชวตในปแรก (๒๕๔๘) เดกสวนใหญมการทำผดจากลกษณะคดเกยวกบ

ทรพย เชน ลกทรพย วงราวทรพย ซงเปนความตองการดานบรโภคนยมทมาจาก

โฆษณาสนคาผานสอ (โดยเฉพาะโทรทศน) ความเบยงเบนทางเพศหรอความตองการ

ทางเพศทรนแรง จนกอเปนคดทสะเทอนใจ เชน การมเพศสมพนธกอนวยอนควร

การกอคดขมขนกระทำชำเรา เกดจากการเขาถงสอลามกไดงายๆ เชน รานเชาวซดโปท

มอยทกตรอกซอกซอย หนงสอหรอนตยสารโปทมจำหนายตามแผงหนงสอทวไป กรยา อาการของผแสดงในโฆษณาสนคา มวสกวดโอ และละครโทรทศน ทสอไปในทางกระตน ความตองการทางเพศออกอากาศเปนประจำ เวบโปและเกมรนแรงหลากหลายใน คอมพวเตอรทเดกเขาถงไดงาย นอกจากนนในระหวางการอยรวมกนในศนยฝกฯ เยาวชนมพฤตกรรมในเชงลบและใชความรนแรงตอกน อาทเชน การทะเลาะววาท การทำรายรางกาย การแบงพรรคแบงพวก การดถกในเชอชาตศาสนา การสกตามรางกาย การสบยาตง การฝงมก ฯลฯ ดงนน การเปดหองเรยนสะพานชวตในปท ๒ (๒๕๕๐) จงไดจดกระบวนการเรยนรสอมวลชนศกษาเบองตน เพอเพมทกษะชวตในการรเทาทน สอและสงคม และลดพฤตกรรมเชงลบดงกลาว ผลจากการดำเนนการดงกลาวพบวา เยาวชนสะพานชวต รนท ๑ จำนวน ๑๙ คน รนท ๒ จำนวน ๒๒ คน มพฒนาการ ทกษะชวต โดยเฉพาะทกษะการคดวเคราะห วจารณและการคดตดสนใจ การจดการ ทางอารมณ การสอสารเพอสรางสมพนธภาพ การรจกตนเองและเขาใจผอน และการ มจตใจเพอสวนรวม เปนพฒนาการทเหนไดชดเจนในระหวางการทำกจกรรมในหองเรยนและในขนตอนการผลตสอในแบบฉบบของตนเอง และจากการปฏบตกจกรรมสรางสรรค สงคมทเยาวชนคดสรางสรรคขน ๔ กลมงาน ไดแก กจกรรมนนทนาการเพอสราง สขภาวะ กจกรรมเดกดอทำสอด กจกรรมหนงสอนาอานคนอานนารก กจกรรม

งานศลปสรางอาชพ พบวา เยาวชนสามารถนำทกษะทไดรบจากกระบวนการสอมวลชน

ศกษามาเปนพลงเชงบวกในการสอสารกบเพอนๆ และเจาหนาท ในศนยฝกฯ ไดอยางกวางขวาง จนกอใหเกดการเปลยนแปลงในทางทดระหวางเจาหนาทและเยาวชนอยางมาก (สรปบทเรยนโครงการสะพานชวต ปท ๒:๒๕๕๐)

>> ผมเรยนชวตผานสอครบ >>

20

๒. แนวคดเรองสอมวลชนศกษา ดร.เออจต วโรจนไตรรตน (วทยานพนธ ๒๕๔๐) กลาวถงบทบาทของสอมวลชนวา

“มบทบาทสำคญในการกำหนดความเหนของคนทมตอโลก โดยสอมวลชนเปนตวแทน

หรอผถายทอดความเปนจรงทบอยครงมความลำเอยง (Biased) และมการสรางหรอ

อางความเปนแบบฉบบหรอ Stereotyped จนทำใหสถาบนตางๆ ทางสงคม

กลาวโทษสอมวลชนวา มผลรายตอชวตของบคคลโดยเฉพาะเยาวชน ทงนจากการ

วเคราะหพบวา เยาวชนมกตกเปนเหยอสอมวลชนเพราะไมคอยตงขอสงสยตอสอ มวลชน และไมระมดระวงในเรองทสอมวลชนนำเสนอ วาสงผลตอความเชอ ทศนคต และพฤตกรรมของตน เปนเพราะคนเรามแนวโนมทจะเชอในสงทเหน ไดยนจากสอมวลชน ในเรองนองคการยเนสโก (UNESCO Declaration on Media Education อางใน Pungente) ใหขอคดไววา แทนทจะประณามหรอยอมรบอำนาจทไมตองสงสยของ สอมวลชน ตองยอมรบความจรงวา สอมวลชนสามารถแพรกระจายไปทวโลกและมผล กระทบทสำคญ และตองชนชมวาสอมวลชนเปนองคประกอบหนงของวฒนธรรมโลกใน ปจจบนดวย ไมควรประเมนบทบาทของสอมวลชนในกระบวนการพฒนาตำกวาความ เปนจรง เชนเดยวกนกไมควรละเลยภาระงานของสอมวลชนในการเปนเครองมอ สำหรบการสรางความมสวนรวมอยางแขงขนของพลเมองในสงคมระบบการเมอง และการศกษาควรตระหนกถงพนธกจในการสงเสรมใหประชาชนสามารถวจารณและ วนจฉยสภาพสอมวลชนดวยความเขาใจ ความทาทายทเผชญหนาทกคนในขณะนคอ ความพยายามเปนผ ร ส อ ไมว าผ ร บส อจะมส วนรวมในส อ หรอ เปน เพยง แคผบรโภคสอ กควรมความรเกยวกบสอ เพอเปนการสรางความสมดลของชองวาง ระหวางความเปนจรงกบสงทสอนำเสนอ ดวยการสรางความร ความเขาใจในธรรมชาตของการสรางสอเพอทำใหสามารถประเมนสงทไดเหนและไดยนจากสอไดถกตองและ

แมนยำ นอกจากนนการใหความร ทศนคต ทกษะในการตความ (Interpret) การวจารณ

และการประเมนสอ ยงเปนการทำใหผรบสอมความเขาใจในสอมวลชนไดชดเจนและถกตอง” จากรายงานการศกษาเรองสอมวลชนเพอการศกษาและเรยนร ของโครงการ ยทธศาสตรสอเดกและคมอ Media Education in Pacific : A Guide for Secondary

School Teacher แนวคดทฤษฎของการศกษาเรอง Media Literacy ทอยในระบบการ

>> ผมเรยนชวตผานสอครบ >>

21

ศกษาของประเทศตางๆ ในแถบยโรป อเมรกา และจากรายงานการสมมนาเรอง Youth

Media Education ซงไดรบการสนบสนนจากองคการยเนสโก ประเทศไทย ไดอธบายวา

สอมวลชนศกษา หรอ Media Education มคำทใชในความหมายใกลเคยงกนคอคำวา

Media Literacy (การรเทาทนสอ) Media Awareness (การสำนกรในการเลอกรบสอ)

Media Competence (การมศกยภาพหรอความสามารถในดานสอ) แนวคดเรอง

สอมวลชนศกษาในความหมายทรจกกนอยางแพรหลาย หมายถง แนวคดในการสงเสรม

การอานสอออก เขยนสอได สรางความสามารถในการอานและประเมนวเคราะหขาวสารจากสอประเภทตางๆ ได สรางความสามารถในการสอและแสดงออกเชงขาวสาร ขอมล ความคดเหน อารมณ ความรสกตางๆ ผานสอหลายประเภทและหลายรปแบบ สอมวลชน ศกษาสงเสรมใหเขาใจวา สอมวลชนสรางภาพความจรงขนมาไดอยางไร มสำนกร เกยวกบกระบวนการผลตสอ และยงมงสงเสรมการเรยนรสอเพอใหเกดความออนไหว ศกษาความเปนมนษยและวถชวตของผคนในสงคม และชนชมตอมรดกทางดานวฒนธรรม โดยหลกการคดของสอมวลชนศกษา มวตถประสงคทสำคญดงน ๑) เพอเสรมสรางภมคมกนแกประชาชน เดก และเยาวชนในการเลอกรบสอ ๒) เพอสรางความสามารถในการวพากษสอ ๓) เพอสรางความสามารถในการผลตสอระดบชมชน ๔) เพอสรางความสามารถในการวเคราะหภาพลกษณ รปแบบ และเนอหาสาระ นอกจากนนจากหนงสอแนวทางการเรยนรสอ : คมอการสอนระดบมธยมศกษา ในประเทศไทย จดทำโดยองคการการศกษาวทยาศาสตรและวฒนธรรมแหงสหประชาชาต (UNESCO) ไดกำหนดกระบวนการเรยนรสอหรอสอมวลชนศกษาไว ๔ ขนตอนคอ ๑) การเขาถงสอ คอ การไดรบสอประเภทตางๆ ไดอยางเตมทและรวดเรว สามารถรบรและเขาใจเนอหาของสอประเภทตางๆ ไดอยางเตมความสามารถ แสวงหา

ขาวสารไดจากสอหลายประเภท และไมถกจำกดอยกบสอประเภทใดประเภทหนงมากเกนไป

๒) การวเคราะห คอ การตความเนอหาสอตามองคประกอบและฟอรมทสอ แตละประเภทนำเสนอวา สงทสอนำเสนอนนสงผลกระทบอะไรบางตอสงคม การเมอง หรอเศรษฐกจ โดยใชพนความรเดมและประสบการณในการคาดการณผลทจะเกดขน ท

อาจมาจากการวเคราะหวตถประสงคของการสอสาร การวเคราะหเปาหมายของสอ

>> ผมเรยนชวตผานสอครบ >>

22

(กลมผเปดรบสอ) จดยนของสอ บรบทตางๆ ของสอทสงผลกระทบตอการนำเสนอของ

สอ โดยอาจใชวธการของการวเคราะหเปรยบเทยบ การแตกองคประกอบยอยตางๆ

หรอการวเคราะหขอมลเชงเหตและผล

๓) การประเมนคาสอ เปนผลมาจากการวเคราะหสอทผานมา ทำใหสามารถทจะ

ประเมนเนอหาทถกสงออกมานนวามคณคาตอผรบมากนอยเพยงใด สามารถนำไปใช

ใหเกดประโยชนตอผรบในดานใดไดบาง คณคาทเกดขนเปนคณคาทเกดขนทางใจ อารมณ

ความรสก หรอมคณคาทางศลธรรม จรรยาบรรณ สงคม วฒนธรรม หรอประเพณอยางไรบาง สงทสอเสนอมประโยชนตอการเรยนร ในศาสตรใดศาสตรหนงหรอไม อยางไร ในขณะเดยวกน การประเมนคาทเกดขนอาจเปนการประเมนคณภาพของสอวา การนำ เสนอของสอนนมกระบวนการผลตทมคณภาพหรอไม เมอเปรยบกบสอประเภทเดยวกน ๔) การพฒนาทกษะการสรางสอในแบบฉบบของตนเองขนมา เมอผเรยนมความรความเขาใจ สามารถวเคราะห วจารณ ประเมนคาสอไดอยางถองแทแลว ทกคนจะตองเปลยนบทบาทเปนผผลตทจะตองวางแผน เขยนบท คนควาขอมล เนอหามาประกอบตาม เทคโนโลยของสอหรอรปแบบองคประกอบของสอแตละประเภท เพอทจะสามารถสอใหไดตามวตถประสงคการสอสารทตนไดวางไว การพฒนาทกษะนจงเปนบทสรปททำใหครบ กระบวนการเรยนรสอไดสมบรณทสด

๓. การดำเนนงาน Action-oriented Media Pedagogy (AOMP) ทประเทศเยอรมนไดแลกเปลยนการเรยนรกบ ดร.ทราวเดล กนเนล (Dr.Traudel Gunnel) ซงเปนแกนนำคณะทำงาน AOMP และไดเดนทางมาเยยมเยยนและให

คำแนะนำกบทมสงขลาฟอรม เมอวนท ๒๖-๒๗ มนาคม ๒๕๕๑ แนวทางการดำเนนงาน AOMP โดยภาพรวมกคอ การใหความสำคญในการเรยนรสอทมงเนนการเรยนรและทำงานสอในเชงรกทมชวตชวา (Activating media work) และวธเรยนรโดยการปฏบต

(Learning by action) นนหมายถงวา ในการพฒนาบคคลใหมศกยภาพดานสอ หมายถง

การสรางความรความเขาใจในระดบ In perception การสะทอนกลบความคดเหนได การใชสอและผลตสอได รวมไปถงการทำความเขาใจในเรองโครงสรางการบรหารจดการ

ทเชอมโยงกบสอได ในเรองการเคารพตอความเปนปจเจกบคคลจะพฒนาใหเกดขนไป

>> ผมเรยนชวตผานสอครบ >>

23

พรอมๆ กบการคดถงผลประโยชนของสวนรวม และเพอสงเสรมใหกระบวนการสอสาร

และการสะทอนกลบมชวตชวาและทำงานในเชงรกได จงออกแบบการเรยนการสอนให

ทำงานแบบ “ทมงาน”

ดร.กนเนล ไดอธบายวา เพอรกษาลกษณะสำคญของกระบวนการเรยนรสอจาก

การปฏบตจรง จงควรมการเตรยมการ การฝกอบรมดานตางๆ ใหผเรยน ดงน

๑. การเสรมสรางทกษะการรบรและเขาใจ และการสะทอนกลบโดยสอนใหทำสอ

ในแบบของตนเอง ผเรยนตองทำงานในเรองหรอประเดนทเฉพาะเจาะจง (Work on specific topics) การรจกใชเสยงและเทคนคทใหอารมณความรสก การสอสารกบผอนทเปนไปอยางหลากหลาย และการมลำดบความคด วธนเปนการเรยนรเพอเขาใจสถานการณ ตางๆ ผานสอนนเอง ๒. การเสรมสรางทกษะดานการผลตสอในกระบวนการผลตสอดวยตนเองนน ผเรยนไดคนพบและพฒนาทกษะและความรดานตางๆ ทงในดานเนอหาและเทคนคการ ผลตอยางสรางสรรค ๓. การเสรมสรางทกษะดานการสอสารในการสรางสรรคการผลตสอ ผเรยน ไดเรยนรการใชคำพด และการพนจพจารณาความหมายในสงทตนพดและนำเสนอ รวมทง เปนการเพมพนความสามารถในดานการพดของตนเองมากขน ในขณะเดยวกนผเรยนไดมการสอสารเกยวกบผลผลตสอตอกน แลกเปลยนมมมอง เพอพฒนาเนอหาสาระให เหมาะสมมากขน โดยพนฐานเรองนจะเปนจดสำคญของการฝกวเคราะหแยกแยะงานสออนๆ ตอไปได ๔. การไดมาซงความเชอมนในตนเองในสถานการณตางๆ ของสงคมในกระบวนการ ผลตสอ ผเรยนไดเรยนรบทบาทดานตางๆ เชน บทบาทการปฏบตการสมภาษณในลกษณะ ตางๆ และไดมโอกาสใชเปนประสบการณสะทอนความคดกบทมงานคนอนๆ

นอกจากนน ดร.กนเนล ยงไดกลาวถงสงสำคญในการเรยนรเรองสอวาตองอยบน

ฐานของเรองจรงสถานการณจรง (Real life situation) โดยใชผเรยนเปนศนยกลาง มโครงสรางในการเสรมสรางการมสวนรวมของผเรยนและการเรยนรผานการปฏบตจรง

(Learning through action) และการเขาใจในผลผลตสอ

>> ผมเรยนชวตผานสอครบ >>

24

๔. แนวคดเรองการจดกระบวนการเรยนร การเรยนร

ความหมายของการเรยนรม ๒ ลกษณะ คอ การเรยนรทเปนวธและกระบวนการ

ทชวยนำบคคลไปสเปาหมาย และการเรยนรทเปนผลลพธหรอเปาหมายทบคคลตองการ

ความหมายทง ๒ สวนนมความสมพนธและสงผลกระทบตอกน หากผเรยนมกระบวน

การเรยนรทด เหมาะสมกบตนเอง และมประสทธภาพกยอมจะเกดความรความเขาใจใน

สาระ (Know-what) และเกดความรสกหรอเจตคตอนนำไปสการกระทำหรอพฤตกรรมทพงประสงค (Know-how) กระบวนการเรยนรทจะชวยใหเกดประสทธผลทดตอผเรยนกคอ วธและกระบวนการเรยนรทผเรยนไดมโอกาสสรางความหมาย ความเขาใจในขอเทจจรง ขอมลประสบการณ หรอการกระทำตางๆ ใหแกตนเอง โดยการจดกระทำตอสาระการเรยนร นนๆ มใชเพยงการรบเขามาในสมองเปนขอมลดบใหจำและเชอโดยงายๆ อยางเดยว ดงนนการเรยนรจงเปนกระบวนการทแตละคนตองดำเนนเอง เปนกระบวนการเฉพาะตนแตอาศยกระบวนการทางสงคมเขาชวย การมปฏสมพนธกบผอนชวยกระตนการเรยนร เพอตรวจสอบและปรบความร ทศนคต และพฤตกรรมของตนใหเปนทยอมรบของผอน กระบวนการเรยนรจงเปนทงกระบวนการทางปญญาและกระบวนการทางสงคมทชวยใหผเรยนเกดความตนตว ใฝร และมความสนก ผกพนกบสงทเรยนร เพราะผเรยนไดทงการ รบรและการแสดงออกจากการลงมอกระทำ (ทศนา แขมมณ, 2544 ก.) จากความหมายและลกษณะของการเรยนรดงกลาวขางตน การเรยนรจงเปน กระบวนการเปลยนแปลงไปสสงทดกวา และเปนกระบวนการตอเนองตลอดชวตของบคคล ตงแตแรกเกดจนตาย “ทงนเพราะกระบวนการสรางความรจะดำเนนไปเรอยๆ ตลอดเวลา เนองจากบคคลรบสงเราเขามาทางประสาทสมผสตลอดเวลา ทกครงทมกระบวนการ สรางความรเกดขน โครงสรางทางสตปญญาของบคคลจะปรบเปลยนไปเรอยๆ

ไมมทสนสด ดงนนกระบวนการเรยนรจงเปนกระบวนการทตอเนองไปตลอดชวต

และเกดขนไดทกเวลา สถานท ไมจำกดวาจะเกดขนในเฉพาะหองเรยนเทานน” (ทศนา แขมมณ, 2544 ก:13) การสรางวฒนธรรมการเรยนรตลอดชวตจงมความจำเปนมาก ทสดในสงคมทตองการพฒนาอยางตอเนองและยงยน

>> ผมเรยนชวตผานสอครบ >>

25

หลกพทธศาสนากลาววา การเรยนรทจำเปนทสดเบองตน คอ การรจกตนเอง

รจกตรวจสอบความคดและการกระทำของตน และรจกสรรพสงตางๆ ทแวดลอมรอบตว

การมปฏสมพนธระหวางตนเองกบบคคลอนอยางเหมาะสม ราบรน และการมปฏกรยา

ตอบสนองตอสงเราทมากระทบประสาทสมผสอยางถกตอง จะทำใหบคคลนนมพลง

ความคดพรอมทจะทำงาน จตใจทผอนคลายไมเครงเครยด อารมณทเปนสขอนเกดจาก

การรจกตนเอง ไมยดตดกบความเปนสวนตน มผลทำใหคนเรามความสามารถในการ

รบรและปรบตวตอสงรอบๆ ตวไดตลอดเวลา รวมทงเกดแรงจงใจใหเรยนรสงอนๆ ไดอยางมประสทธภาพ และเปนการเรยนรทชวยใหบคคลนนมพฒนาการเกดขนอยางตอเนองตลอดเวลา และยงยนตลอดชวต (ศนสนย ฉตรคปต และคณะ, 2544) กระบวนการเรยนร คอ การดำเนนการอยางมขนตอน หรอการใชวธการตางๆ ในการสรางความหมายและสรางความเขาใจในขอมล เนอหาสาระ หรอประสบการณตางๆ ดวยตนเอง เพอใหเกดความร ความจำ ความเขาใจ และความชำนาญ แตในวงการการศกษา มความหมายกวางและลกซงไปกวานน กลาวคอ เปาหมายหรอผลของการเรยนไมไดจำกด อยทความร ความเขาใจ และความชำนาญเพยงเทานน แตหมายรวมทงความรสก เจตคต คานยม และการเรยนรกระบวนการตางๆ อกดวย นอกจากนน คำวา “ร” ยงมระดบของการ “ร” ทแตกตางกนไปหลายระดบ การ “เขาใจ” เปนเพยงการรในระดบหนงเทานน พระราชวรมน (ประยร ธมมจตโต) ไดกลาวถงการรในระดบปญญา ซงเปนการรในขนสงกวา หมายถงการ “รรอบ” และ “รลก” การรรอบ หมายถง การรเปนระบบหรอการบรณาการ ไมแยกสวน ไมใชรเพยงจดเดยว แตเหนความสมพนธของสวนตางๆ สวนการรลก หมายถง การรถงสงทอยหลงฉากหรออยเบองหลง หยงรถงเจตนาหรอความคดทแทจรง ทแอบแฝงอย ไมปรากฏชดเจน พระราชวรมณกลาววา การรรอบและรลก จะชวยใหบคคล “รเทาและรทน” โดยรเทาเอาไวปองกน รทนเอาไวแกไข (พระราชวรมณ 2543:8-9)

สรปไดวา คำวา การเรยนรมขอบเขตทครอบคลมความหมาย ๒ ประการ คอ

๑. การเรยนรในความหมายของ “กระบวนการเรยนร” หมายถง การดำเนนการ อยางมขนตอน หรอการใชวธการสรางความหมาย ความเขาใจในขอมล เนอหาสาระ หรอประสบการณตางๆ ดวยตนเอง เพอใหเกดการรในระดบหนง

>> ผมเรยนชวตผานสอครบ >>

26

๒. การเรยนรในความหมายของ “ผลการเรยนร” หมายถง ความร ความเขาใจ

พฤตกรรมหรอการกระทำ และความชำนาญตางๆ รวมทงความรสก เจตคต คานยม

และทกษะกระบวนการตางๆ ดวย

กลาวอกนยหนงไดวา การเรยนรมลกษณะเปนทงผลลพธอนเปนเปาหมาย (Ends)

และวธการทนำไปสเปาหมาย (Means) ซงลกษณะทงสองนบเปนองคประกอบทสมพนธ

กนและสงผลตกกระทบกน หากบคคลมวธการแสวงหาความรทด มประสทธภาพ

และเหมาะสมสำหรบตน บคคลนนกยอมมโอกาสทจะเกดการเรยนรหรอผลการเรยนรซงมความหมายและเปนประโยชนกบตน สามารถชวยใหตนเกดความร ความเขาใจในสาระหรอกระบวนการตางๆ ไดอยางกระจาง ถองแท และลกซง เกดความรสกหรอเจตคตไป ในทางทเหมาะสมและเกดการเปลยนแปลงทางดานการกระทำหรอพฤตกรรมไปในทาง ทพงประสงค ในการเรยนรบคคลจำเปนตองใชวธการเรยนรวธใดวธหนงแตเนองจากกระบวนการ เรยนรเปนวธการ ดงนน กระบวนการเรยนรจงเกดขนลอยๆ ไมได จำเปนตองมสาระท เรยนรควบคไปดวยเสมอ เชน เดกอาจใชวธการเรยนรโดยการถาม การอาน หรอการคด แตเดกไมสามารถถาม อาน หรอคดลอยๆ ได จำเปนตองมเรองทถาม เรองทอาน หรอเรองทคดดวย ดงนนวธการเรยนรจงตองควบคไปดวยกนเสมอ เมอผเรยนใชกระบวนการ เรยนรหรอวธการเรยนรเนอหาสาระแลว ผลทเกดตามมาคอ ผเรยนเกดความเขาใจหรอ ไมเขาใจในสงทถาม และการเรยนรทเกดขนควบคไปดวย กคอ กระบวนการ ในการเรยนรนนเอง เชน เดกอาจพบวาถาเขากลาถาม และใชคำถามทเหมาะสม เขาจะไดคำตอบทตองการ ดงนนผลการเรยนรจงม ๒ สวน คอ ๑. สวนทเปนความร ความเขาใจทกษะหรอเจตคตเกยวกบสาระทเรยนร ๒. สวนทเปนกระบวนการเรยนรอนเปนเครองมอสำคญในการเรยนรตอไป

ดงนน เมอพดถง “การเรยนร” สงทจะตองเกยวพนดวยเสมอ คอ

(๑) การเรยนร (๒) สาระการเรยนร (๓) ผลการเรยนร

>> ผมเรยนชวตผานสอครบ >>

27

๕. แนวคดเรองการพฒนาทกษะชวตเยาวชน ความสำคญของทกษะชวต

การทำความเขาใจในความหมายของทกษะชวต ทำใหทราบวาทกษะชวตม

ความสำคญในสวนทเกยวของกบความสามารถในการคด การปรบตว และการตดสนใจ

ซงจะทำใหมนษยประสบความสำเรจในการดำรงชวต ทกษะชวตจงมความสมพนธกบ

จตมนษย ๓ ดาน คอ

๑) ดานสตปญญา (IQ) ๒) ดานอารมณ (EQ) ๓) แรงจงใจดานการหลอหลอมบคลกภาพในดานมโนธรรมและคณธรรม (MQ) การฝกฝนใหบคคลมทกษะชวตจะเปนประโยชนในการพฒนาบคลกภาพทงภายใน และภายนอก สงผลใหบคคลมความร ความสามารถสงในการปฏบตงานใหเกดผลสำเรจทกๆ ดาน ซงจำแนกผลการฝกฝนทกษะชวตกบการพฒนาคนได ดงน ๑. มความเปนเลศทางปญญาหรอคนเกง ในทนหมายถง การพฒนาดานสตปญญา ในสวนทเกยวของกบความจำ การคดหาเหตผล การตดสนใจ การแกปญหา การวเคราะห ปญหา มความคดสรางสรรค การเรยนร มความเชอมนในตนเอง มการใฝหาความร ทนโลก ทนเหตการณ ๒. ดำรงตนเปนคนด ในทนหมายถง มเจตคตอนเกดจากการเรยนรทางดานอารมณ และความรสกของตนเอง ในดานการอยรวมกนในสงคมโดยรวม ซงกอใหเกดมโนคต มคณธรรมประจำตน มจตสำนกในสทธและหนาทของตนเองทมตอสงคมโดยรวม รจกการแสองออกอยางเหมาะสม ๓. มความสขในการดำรงชวต ในทนหมายถง มความมนคงทางจตใจ มบคลกภาพด มการปรบตว มทกษะในการสอสารระหวางบคคลใหเปนไปอยางราบรน เปนผลดในดานการ

บรหารจดการอยางมประสทธภาพ และมความสามารถปฏบตงานใหเกดผลสำเรจ

นอกเหนอจากการพฒนาบคลกภาพดงทกลาวแลว ทกษะชวตยงมความสำคญในดานการจดการศกษาและการสงเสรมสขภาพ รวมถงการแกไขปญหาตางๆ ทม ความรนแรงในสงคม อาท ปญหาการใชสารเสพตด การมเพศสมพนธในวยทไมเหมะสม

การทำแทงในกลมวยรน ความรนแรง ความขดแยง ความเกบกด ความวตกกงวล ฯลฯ

>> ผมเรยนชวตผานสอครบ >>

28

ทกษะชวตจงมบทบาทสำคญในการสงเสรมสขภาพและการพฒนาบคลกภาพของ

บคคลเพอความเปนอยทดขน และในการจดการศกษาไดนำเอาทกษะชวตไปใชอยาง

กวางขวาง ทงนเพอสงเสรมใหเกดการใชความคดอยางมวจารณญาณ การคดทกวางไกล

ซงหลอหลอมบคลกภาพของบคคลในดานการแสวงหาความร การทบคคลมวจารณญาณ

จะสงผลในดานการหาทางเลอก การวเคราะห การประเมนศกยภาพของตนเอง

การสรางความตระหนกในตนและความรบผดชอบตอสงคม รจกการควบคมอารมณ

ความรสกในสถานการณตางๆ ได และพยายามใชการเจรจาและสมพนธภาพทดกบบคคล ทวไป ดวยเหตนทกษะชวตไดนำไปใชในการจดการศกษาเพอสรางสนตภาพในมนษยชาต การวเคราะหอทธพลจากสอตางๆ อทธพลจากกลมเพอน การประเมนความเสยง รวมทง การใชเครอขายทางสงคมใหเหมาะสม บคคลทมทกษะชวตจะเปนคนทมความเชอมนใน ตนเอง เหนคณคาของตนเอง การเคารพสทธของผอน การอยรวมกนในสงคมดวยความเปนมตร การมองโลกในแงดและในเชงสรางสรรค การพฒนาทกษะชวตทำใหบคคลเปนคนเกงงาน เกงคน และเปนคนดของสงคมโดยรวม

องคประกอบของทกษะชวต ทกษะชวต (Life Skills) เปนยทธวธทางการศกษาซงนำมาใชในการพฒนาคน เพอใหเปนคน พฒนาตนเองพรอมจดการกบปญหารอบขาง และมความสามารถในการ ปรบตนเองใหอยในสงคมและวฒนธรรมไดอยางมความสข ทกษะชวตประกอบดวย กลมทกษะการคด การปรบตว และการตดสนใจ ๑. กลมทกษะการคด (Thinking Skill) หมายถงกระบวนการทางจตหรอ

กระบวนการทางสมองในการบนทกขอมลและเรองราว ประกอบดวยความร ๓ ระดบ (อรพรรณ พรสมา, 2543:1-24 อางถงในมหาวทยาลยสโขทยธรรมาธราช, 2546: 19-20)

๑.๑ ทกษะการคดขนพนฐาน จดเปนทกษะทมความจำเปนในการดำรงชวต

ประจำวน และเปนทกษะทนำไปสการคดระดบกลางและระดบสง เรมตงแตการบนทก การจดระบบขอมล การเปรยบเทยบ การเรยงลำดบความสำคญ

๑.๒ ทกษะการคดระดบกลาง จดเปนความรในระดบทสงกวาทกษะการคด

>> ผมเรยนชวตผานสอครบ >>

29

พนฐาน การคดดงกลาวเปนภาคความรในการวเคราะหหาเหตผล แยกแยะความซบซอน

๑.๓ ทกษะการคดระดบสง จดเปนทกษะทมความจำเปนในการศกษาทกระดบ

ซงการคดระดบสงเปนการคดทใชวจารณญาณ การไตรตรองอยางรอบคอบ มความคด

สรางสรรคและแกปญหา การหาทางเลอกใหม การประเมนคาและการตดสนใจเพอเลอก

ปฏบต และถายทอดใหผอนมความเขาใจไดเปนอยางด

กลมทกษะการคดจงมความสมพนธกบทกษะชวต ในการแสวงหาความรและเปน

พนฐานในดานการตดสนใจและการปรบตว คณภาพของความคดขนอยกบคณภาพของสมองและวฒภาวะทางอารมณและสภาพแวดลอม ซงโครงสรางทางสมองของบคคล บงชความสามารถของบคคล โดยจำแนกออกเปน ๒ สวน ไดแก ๑) สมองซกขวา รบผดชอบดานอารมณและความคดสรางสรรค ๒) สมองซกซาย ทำหนาทควบคมการรบร การคดหาเหตผลวเคราะหเปรยบเทยบ อยางไรกตาม ทกษะการคดมความจำเปนในการผสมผสานการใชสมองซกซาย และซกขวา เพอการดำรงชวตประจำวนตามความเหมาะสม ทงนเพอมใหบคคลใชความคด เพยงดานเดยว ทกษะชวตครอบคลมทกษะการคดทงสวนสมองและอารมณโดยมทกษะ ยอยทสำคญไดแก ทกษะการคดอยางมวจารณญาณ ทกษะการคดสรางสรรค ๒. กลมทกษะการตดสนใจ การตดสนใจเปนการแสดงพฤตกรรมทมตอสงใด สงหนง กอใหเกดผลเชงประจกษ ทกษะการตดสนใจจงมความสมพนธดานเจตคต ซงเปน พนฐานในการตดสนใจเลอกปฏบตทามกลางสงคมทมความซบซอน ความสามารถใน การจดการกบชวตทามกลางความเปลยนแปลง การรจกทางเลอกทเหมาะสมกบการดำรง ชวต รวมทงความตระหนกในปญหาของสงคมสวนรวม ความรสกในดานการเปน สวนหนงของครอบครวและชมชน ความรบผดชอบตอตนเองและสงคม เขาใจผอน ความซาบซงในความด ความงามรอบตว คณลกษณะดงกลาวนจะสงผลใหชวตมความสข

รวมทงการเปนคนดของสงคม

ทกษะการตดสนใจเลอกสงทด ประกอบดวย ๑) ความตระหนกในตนเอง เปนความสามารถของบคคลในการเขาใจจดดและจดดอยของตนเองและผอน ผทมความตระหนกรในตนเองจะเปนผทมจตใจด มสมพนธภาพ

กบคนรอบขาง และสอสารกบผอนอยางเปนมตร

>> ผมเรยนชวตผานสอครบ >>

30

๒) การจดการกบอารมณและความเครยด เปนความสามารถในการรจกและ

เขาใจอารมณของตนเองและผอน มสขภาพจตด รจกการควบคมอารมณตนเองไดอยาง

เหมาะสม

๓) ความเหนใจผอน เปนความสามารถในการเขาใจความรสกและเหนใจผอน

ยอมรบความแตกตางระหวางบคคล ใจกวาง มองโลกในแงด

๔) ความภมใจในตนเอง เปนการแสดงตนในการเหนคณคาของตนเอง สามารถ

ประกอบงานไดสำเรจ ๓. กลมทกษะการปรบตว กลมทกษะในการปรบตวจดเปนทกษะทางสงคมในการ สอสารของบคคลเพอสรางสมพนธภาพ พรอมทงการใชความสามารถดานการใชคำพด เพอถายทอดความรสกนกคดไดอยางเหมาะสมกบประเพณและวฒนธรรม รจกการ แสดงความคดเหน แสดงความปรารถนา การเตอน การปฏเสธ การขอความชวยเหลอ ในสถานการณตางๆ ไดสำเรจเปนผลดในการดำรงชวต ทกษะในการปรบตวจงมความสมพนธในดานมนษยสมพนธ สามารถทำงานรวมกบ ผอนได โดยเฉพาะการทำงานกลม มความสามารถในการประสานงานและการสอสารทมประสทธภาพโดยใชภาษาพด ภาษาเขยน ภาษาทาทาง และการแสดงออกทเหมาะสม กลมทกษะการคด การตดสนใจ และการปรบตว ซงรวมเปนองคประกอบของทกษะ ชวตจดเปนทกษะพนฐานทมความจำเปนในการทำงาน หากไดรบการฝกฝนอยางสมำเสมอ จะนำไปสความสำเรจในการดำรงชวตและการทำงาน

>> ผมเรยนชวตผานสอครบ >>

31

บทท ๓

ผลการดำเนนงานสอมวลชนศกษาเพอพฒนาทกษะชวตเยาวชน

๑. การจดหองเรยนและคดเลอกกลมเปาหมาย ๑.๑ หองเรยนสอมวลชนศกษา ไดจดใหมขนภายในบานแหงความด ซงเปน โครงการเฉลมพระเกยรต เนองในโอกาสมหามงคลเฉลมพระชนมพรรษา ๘๐ พรรษา โดยศนยฝกและอบรมเดกและเยาวชนเขต ๙ จงหวดสงขลา ไดซอมแซมและปรบปรงเรอน

ไมเกา (ซงเดมเปนบานพกขาราชการ) เลขท ๗๘ ถนนราชดำเนนนอก ตำบลบอยาง อำเภอเมอง จงหวดสงขลา เปนเรอนพกของเยาวชนทรวมโครงการ จำนวน ๑๒ คน โดยชนบนและชนลางใชเปนหองเรยน ผเรยนและผสอนนงกบพน เนองจากยงไมมโตะ

และบอยครงทใชสวนรอบบานซงมมาหนทใชสำหรบใหครอบครวนงพดคยเวลามา

เยยมเยยนเปนหองเรยนในสวน

>> ผมเรยนชวตผานสอครบ >>

33

ลำดบ ชอเลน พนฐานชวต/ลกษณะนสยและบคลก

๑. ด

ผอม รางเลก สหนาทาทางเปนคนเอาจรงเอาจง เปนคนอารมณรอน แตเมออยกบเพอนจะราเรง ชอบนงคยกบเพอน แตไมชอบคางบานเพอน มาจากครอบครวทรกใครกนด ฐานะพอมพอกนอยในชนบท กาวพลาดใน ขณะเมาและอยในเหตการณการทำผดคดขมขนกระทำชำเรา

๒. บาวว

รางใหญ แตอายนอยทสดในกลม ไมคอยพด หนาเฉยๆ มองไมออกวารสก อยางไร พอแมหยารางกน อาศยอยกบปยา ฐานะพอมพอใช อาศยอยในเมอง มนสยคบเพอนไมเลอก และเทยวเตรตอนกลางคน ชอบนงรานนำชา ทำผดคดวงราวทรพย

๓. โนต

รปรางสนทด ชางพด ทาทางกระตอรอรนตลอดเวลา พดเรว มทาทใจรอน ขาดความมนคงทางจตใจ อาศยอยกบพอแมแตหางเหนกน เมอมปญหาจะ เกบไวคนเดยว เพราะพอแมขบน และชอบดาวาจงรสกรำคาญ อาศย อยในเมองใหญ ฐานะทางบานพอมพอกน ทำงานรบจาง มภรรยาแลวแต หยากน มลกหนงคน ทำผดคดยาเสพตด

๔. หนง

ผอมบาง สง หนาตาด สหนาเฉยมาก เหมอนไมมอารมณใดๆ และเหมอน ใชความคดอยตลอด เรอยๆ เฉอยๆ ทาทไมคอยอยากพดกบใครงายๆ มแววตาเหมอนตงคำถามตลอดเวลา พอแมหยารางกน อยกบพอซงปวยหนก ยาและปาในชมชนเมอง ซงฐานะไมดนก ชวยงานบานทกอยางแตมกถกพอทำรายรางกายและถกไลใหไปอยทอนบอยๆ ขณะเรยนระดบมธยมศกษาตอน ตนตองลาออกเพราะไมมคาเลาเรยน ทำผดคดวงราวทรพย

๕. บอลผอมสง ผวคอนขางคลำมาก พอแมหยารางกนตงแตเลกๆ อาศยอยกบ แมซงฐานะไมดนก รบจางกอสรางและทงใหอยกบยายซงอายมาก มอสระ ในการเทยวเตรกลางคน กาวพลาดในคดตอชวตและพยายามฆา

๖. บาวเลก

ผอมมาก และตวเลก เงยบ ไมพดกบใครทไมสนท ชอบวาดรปครอบครว พอแมหยารางกน อาศยอยกบแมในยานชมชนเมอง ดอรนกบผปกครอง ชอบเทยวกบเพอนในเวลากลางคน เรยนระดบมธยมศกษาตอนตน เรยนออนมาก ทำผดคดขมขนกระทำชำเรา

๑.๒ เยาวชนกลมเปาหมาย เปนเยาวชนจากบานแหงความดโครงการเฉลม

พระเกยรตพระบาทสมเดจพระเจาอยหวในวโรกาสเฉลมพระชนมพรรษา ๘๐ พรรษา ท

ผานกระบวนการคดเลอกของศนยฝกและอบรมเดกและเยาวชนเขต ๙ จงหวดสงขลา

จำนวน ๑๒ คน อายระหวาง ๑๕-๑๘ ป

>> ผมเรยนชวตผานสอครบ >>

34

๗. แนน

ผอมบาง หนาตาด และยมแยมแจมใส พดจาชดถอยชดคำ ดฉลาด มไหวพรบด ดอรนไมชอบฟงคำตกเตอนของใคร พอแมอยดวยกน ฐานะพอกนพอใช แตออกไปทำงาน ปลอยใหอยบานคนเดยว พอแมจะมาเยยมสปดาหละครง ศกษาอยในเมอง กาวพลาดในคดยาเสพตด

๘. ชญ

รางสง หนาตาด ดสขภาพด หนาเฉย กรยาสภาพเรยบรอย พอแมอยดวยกน ฐานะพอกนพอใช แตพอแมไปทำงานไกล ทงใหอยกบยาโดยพอแมจะมาเยยม ปละครง เทยวกบเพอนบางสปดาหละครง ชวยงานบานเปนประจำ ไมเลนการพนน ไมขบรถซง ตองคดขมขนกระทำชำเรา

๙. ชยลำสน ผวขาว แววตาแขงๆ ด ใจรอนโมโหงาย ไมยอมใครงายๆ ครอบครว ฐานะดและปกตด เรยนระดบปรญญาตร ไมสบบหร แตดมสราบางเมอไปงาน เลยง ตองคดขมขนกระทำชำเรา

๑๐. มาส

ผอมบาง เรยบรอย ไมคอยพดจะนงตลอด แตมมกตลกใหเพอนๆ ขำ ดใจดและ อารมณดเวลาอยกบเพอนสนท พดเสยงดงฟงชด (มาสปฏเสธวาไมไดทำทงในระดบสอบสวนและคมประพฤต โดยใหเหตผลวาอาจเปนเพราะเขาเคยถก คดลกษณะนมากอน ทำใหเมอถกซดทอดตำรวจจงเชอวามาสทำผดจรง) มาสเรยนจบ ป.6 อยในครอบครวทเขาใจกนด ฐานะปานกลาง ชวยพอแม กรดยาง และรบจางเลนกลองยาวในงานพธตางๆ ดมสรานานๆ ครง ไมสบบหร ไมมประวตเรองยาเสพตด เทยวกลางคนบาง นงกนกบเพอน ในตลาดนานๆ ครง ตองคดวงราวทรพย

๑๑. ป

แตงงานแลว มบตร ๑ คน (อาย ๓ ขวบ) เรยนจบ ม.ปลายจาก กศน. มอาชพทำสวน พอแมอยดวยกนและเปนบตรชายคนโต อารมณเยน พดจาสภาพ ตรงไปตรงมา เอาแตใจตนเอง ชอบเทยวกลางคนกบเพอน เคยขรถซง ไมสบบหร ไมดมเหลา ไมเคยยงเกยวกบยาเสพตด ตอนแรกๆ ทเขามาอยบานแหงความด หนาตาเศรา กงวลใจเรองคด และบนคดถงลก เมยเสมอ รองไหไดงายเมอพดถงครอบครว ดเหมอนเกบกด

๑๒. ตม

ลำสน มมาดเฉยๆ ตามสบาย เหมอนขเกยจ ทาทกลาไดกลาเสย เปนลก คนเดยวของพอแมทแยกทางกน เรยนมธยมศกษาปท ๒ แตไมจบ เรยนออนมาก หนเรยนเปนประจำ ออกมาทำงานรบจาง คบเพอนไมเลอก เทยวกลางคนเปนประจำตามรานนำชา สบบหรมาก ดมสรา เบยรนานๆ ครง มภรรยาแลว ทำผดคดทำรายรางกายและพยายามฆา (เกดจากการ ทะเลาะววาทกนในหมวยรน)

>> ผมเรยนชวตผานสอครบ >>

35

๑.๓ ครผสอนและครผชวย

สงขลาฟอรมโดย อาจารยพรรณภา โสตถพนธ และอาสาสมครสงขลาฟอรมจำนวน

๕ คน ทำหนาทเปนครผสอนและครผชวยตลอดกระบวนการ ๒๔ สปดาห โดย

ทำงานในลกษณะอาสาสมคร ไมมคาตอบแทน และความตงใจจรงทจะเรยนรการพฒนา

ทกษะชวตเยาวชน โดยกระบวนการสอมวลชนศกษาในครงน ไดแก นางสาวดวงแกว

แกลวทนงค นายสมศกด ชชวยคำ นายพชญกตต แกวละเอยด นายกตตศกด

นวลละมาย และนางสาวกรรฑมา เชาวตะ ซงไดผานกระบวนการเรยนรและประสบการณดานตางๆ ดงน • ฝกอบรมดานการผลตรายการวทย (โดยสถาบนพฒนาสอภาคประชาชน สมาคมนกขาววทยโทรทศนไทย) • การรวมกอตงวทยชมชนเดกและครอบครวสงขลาและฝกการบรหารจดการ สถานวทย (โดยสงขลาฟอรมและศนยศรเกยรตพฒน) • การฝกอบรมเชงปฏบตการรเทาทนสอ จดโดยกลมตนกลาสอ • การพฒนาศกยภาพมนษยแบบหยงรองครวม (ศนยสงเสรมศลปะและ วฒนธรรม มอ. หาดใหญ) • เปนเยาวชนทผานการปฏบตงานโครงการตางๆ ในดานการพฒนาประชาสงคม การพฒนาเยาวชนแกนนำ การจดการประชมแบบสรางสรรค (สถาบนพฒนาประชา สงคมและการเรยนร Civic net) • การพฒนาละครเพอเยาวชน (กลมมะขามปอม) • การพฒนาเยาวชนผประกอบการทางสงคม (องคกรอโชกา ประเทศไทย) • คณะทำงานโครงการการมสวนรวมของเดก เยาวชน และครอบครว • คณะทำงานโครงการสรางสนตวฒนธรรม (มลนธสาธารณสขแหงชาต)

• คณะทำงานโครงการพฒนาทกษะชวตเยาวชนภาคใต (สภาองคการพฒนา

เดกและเยาวชน สอดย.) • โครงการสะพานชวต และโครงการตามยทธศาสตรของแผนงานสอสราง สขภาวะ เดกและเยาวชน (สสย.)

>> ผมเรยนชวตผานสอครบ >>

36

นอกจากนนมขาราชการและเจาหนาทศนยฝกฯ รวม ๓ คน ททำหนาทประสาน

งานและจดกจกรรมสรางสรรคไปพรอมๆ กบกระบวนการสอมวลชนศกษา ดงน

นางสมนา จงรงโรจน พนกงานคมประพฤต ๘ ทำหนาทหวหนาบานแหงความด

และบรหารจดการและประสานงานการดำเนนงานสอมวลชนศกษา

นางกรรณการ พกศร นกจตวทยา จดกจกรรมดานจตวทยาและการพฒนา

ศกยภาพมนษยแบบหยงรองครวม

นายประสทธ บญกำเนด นกวชาการอบรมและฝกวชาชพ ทำหนาทประสานงาน ทวไปและการจดการฝกอบรมวชาชพ

๒. กระบวนการสอมวลชนศกษาของสงขลาฟอรม (ME SF1) คณะทำงานไดออกแบบกระบวนการสอมวลชนศกษาออกเปนกจกรรมยอยๆ ๑๔ กจกรรมทสอดคลองกบสภาพปญหาของผเรยนและการสรางเสรมพฒนาทกษะชวต การจดกระบวนการเรยนรทมพลงการเรยนรทเชอมโยงกายและใจ (ภายในและภายนอก) โดยใชกระบวนการสอมวลชนศกษาเปนอปกรณและเครองมอ ไดแก การเตรยมความ พรอมผเรยน การเรยนรเรองสอหนงสอพมพ การรจกบคคลผานสอ การรจกบคคล ในชวตจรง การวเคราะหและประเมนคาสอ เนอหา และภาษา (ภาพรวมสอ) การวเคราะห และประเมนคาสอฯ (สารคด) การวเคราะหและประเมนคาสอฯ (สอโฆษณาสนคา) การจดวงสนทนาเกยวกบสถานการณของสงคม การวเคราะหและประเมนคาสอฯ (สงพมพ) การรวมสรางสรรคสงคม การเรยนรเครองมอและอปกรณการผลตสอ การเสรมทกษะชวตและพลงการเรยนร การผลตสอในแบบฉบบของตนเองและการสราง แผนงานชวต กระบวนการเรยนรดงกลาวมวตถประสงคหลกเพอพฒนาทกษะ

ชวตเยาวชนใน ๕ ดาน คอ

๑) การพฒนาดานความคด ๒) การพฒนาในดานการรจกตนเองและรจกเหนใจผอน ๓) การพฒนาในดานการควบคมอารมณและจดการผอนคลายความเครยดได

๔) การพฒนาการสอสาร (การพด การเขยน การแสดงความคดเหนทงทแสดงดวย

คำพดและผานสอทผลต การแสดงภาษากายและสหนาเพอสรางสมพนธภาพกบผอน ๕) การพฒนาจตใจเพอสวนรวม โดยดำเนนการตามรายละเอยดดงน

>> ผมเรยนชวตผานสอครบ >>

37

สปดาหท ๑ การเตรยมความพรอมผเรยน - ครเรมตนจากการแนะนำตวซงกนและกน บอกชอจรง ชอเลน ถนกำเนด และชอบ

สอประเภทใด เพราะอะไร บรรยากาศสดชนแจมใส เยาวชนแนะนำกนเรว พดภาษาใต

รวๆ เรวๆ

• สอทเยาวชนชอบสวนใหญกอนมาอยทนคอ โทรทศน: ชอบดรายการขาว

รายการกฬา (อาจเปนเพราะเยาวชนในชนเรยนเปนผชายหมด) และรายการละคร

หนงสอพมพไมคอยไดอาน ถาอานเปดหนากฬาและบนเทง หนงสอดาราบนเทงซอหรอ ยมเพอนมาอานบอย เพลงลกทงและเพอชวตตามสมยนยมเปนสอทชอบมากฟงจากเทปคาสเสตต เครองเลนซด รายการเพลงทางสถานวทย และสอทยอดฮตอกอยางหนง คอ โทรศพทมอถอ ใชโทรถงแฟน ถงเพอน สวนคอมพวเตอร ไมมโอกาสไดใช เพราะ ไมมเงนซอ - ครเสรมกจกรรมนงสมาธ ๕ นาท เพอผอนคลายความเครยดและความฟงซาน เนองจากหองเรยนมองเหนผคนเดนผานไปมาอยเปนระยะๆ (ญาตทมาเยยมเยาวชน ทอยขางในตองเดนผานหนาหองเรยนน) ทำใหเยาวชนตองมองตามหรอเบยงเบนความสนใจ บอยๆ และสอนการนวดเพอเยยวยาตวเองแบบงายๆ ตงแตศรษะถงปลายเทา เพอใหรางกายสดชนขน - ครใหระดมความคดเรองสภาพการเขาถงเมอมาอยทศนยฝกอบรมเดกและ เยาวชนเขต ๙ จงหวดสงขลา เยาวชนสะทอนภาพวาถกจำกดการบรโภคสอ โทรทศนมใหดทหอนอนภายในเวลาทกำหนด และชอบรายการไมเหมอนกนจงไมคอยใชบรการ เพราะบางทตองแยงชองทจะด หนงสอถกหามนำขนหอนอน รสกวาอยากอานอะไรกไดกอนนอน บางคนอยากอานจดหมายของแฟน ภรรยา พอแม หรอคนทผกพน

แตถกหามทงหมด วทยไมมใหฟง บางครงตองแอบฟงจากวทยของยามทเฝาประตหรอ ของครชางเวลาเรยนวชาอาชพ หองสมดมหนงสอไมนาสนใจ เกาและอานซำๆ แลว วนเสาร-อาทตยมเวลาวางแตหองสมดปด เพราะเปนวนหยดของเจาหนาท เยาวชน

เลาสภาพเรองนอยางเขาใจและรบสภาพการถกจำกดสทธ แตรสกเหงาและมเวลาวาง

จนบางครงคดมาก - ครชวนคยชวนคดถงการมาอยบานแหงความดทเปดโอกาสในการเรยนรและการ

>> ผมเรยนชวตผานสอครบ >>

38

สรางสรรคกจกรรมใหเยาวชนมากมาย ประเดนอยทวาพวกเราคดทจะสรางสรรคเรอง

การมโอกาสใชสอกนอยางไร

• ความคดทเยาวชนเสนอและไดตกลงรวมกนทจะจดหาและดำเนนการไดแก ๑)

การมมมหองสมดไวทบานน โดยใหรบบรจาคหนงสอดๆ จากเจาหนาททอยบานใกล

เรอนเคยง ๒) ใหพบดด (เจาหนาทสงขลาฟอรม) หรอเจาหนาทศนยฝกฯ พาไปหองสมด

ประชาชนจงหวดสงขลา สปดาหละ ๑-๒ ครง ๓) โทรทศนหวหนาบานจดมาให ๑ เครอง

โดยทง ๑๒ คนจะประนประนอมในการแบงเวลาและสลบรายการกนชม ๔) การรบ หนงสอพมพ ๑ ฉบบประจำบาน และยมหนงสอพมพจากบาน ผอ. หรอเจาหนาท ทอยใกลกน • เยาวชนและผดแลสามารถชวยกนจดมมหองสมดเสรจในสปดาหนน การไป หองสมดประชาชนใหตกลงกบพบดดแตละกลม โดยบรรณารกษหองสมดไดใหการดแล เปนพเศษในการทำบตรยมและการอำนวยความสะดวกอนๆ ทกคนมททาชอบไปหองสมด เพราะมหนงสอมากและไดเปดหเปดตา โทรทศนและการรบหนงสอพมพหวหนาบานจด ใหภายใน ๒ วน - ผสอนอธบายเกยวกบการเรยนการสอนสอมวลชนศกษา ความหมายของ สอมวลชนศกษา วตถประสงค กจกรรมตางๆ ภายใน ๒๔ สปดาห และแนะนำใหรจก ครผชวยสอน ซงเยาวชนเรยกวา พบดด (พ ๔ คน แตละคนดแลนอง ๓ คน ตลอดหลกสตร) ขอตกลงทเครงครดเพอเรยนเรองนใหไดผลคอ การรวมแสดงความคดเหนโดยครจะไม เนนความถกผด แตเนนการฟงความคดเหนทแตกตางหลากหลาย การตรงตอเวลา การทำการบานสงทกครง โดยครผสอนจะใหความสำคญในการอานและตรวจผลงาน ของผเรยน การทำงานกลม (อยาเอามาทำเสยคนเดยว เพอตดความรำคาญ) ทงนเพอ ฝกการทำงานทตองรบฟงความคดเหนซงกนและกนในกลม ขอใหทกคนฝกฝนการทำงาน

รวมกบเพอนอยางมความสขเสมอ

• เยาวชนใหความสนใจในขอตกลงเหลานและรบปากวา ทำได! จากการ สงเกตของผสอน เยาวชนสวนใหญกลาแสดงความคดเหนสนๆ ม ๓ รายทไมกลาพด และอก ๒ รายมททาเหมอนอยากพดแตพดไมออก อก ๗ ราย แสดงความคดเหนสมำเสมอ

และทำใหหองเรยนมชวตชวา ความขดแยงเลกๆ เกดขนบางแตแกนนำเยาวชน (ทเพอนๆ

>> ผมเรยนชวตผานสอครบ >>

39

ยอมรบและเกรงใจ) รวมทงพบดดทดแลใกลชดจะชวยคลคลายและใหคำปรกษาหารอ

ไดทนทวงท

สปดาหท ๒ การเรยนรเรองสอหนงสอพมพ

- ครเรมตนดวยการพดคยเรองทวๆ ไป และพดแนะนำเรองการฝกตนเองใหรกการ

อานอยเสมอ เพราะการอานจะทำใหเราไดรบรเรองราวตางๆ ไดมาก ยงเลอกอาน

สงทดตอชวต กยงเพมพนความรได แลวโยงเขาสการเรยนเรองสอหนงสอพมพ ครให เยาวชนคนหนงเลาขาวหรอความรทไดจากหนงสอพมพประจำวน แลวพดคยกน - ครนำหนงสอพมพเกา (อยในชวง ๒-๓ สปดาหทผานมาและเปนเหตการณท ยงจำกนได) จำนวน ๒๕ ฉบบ มาใหทกคนเลอกศกษาโครงสรางหนงสอพมพ การผลต และจำหนาย ผผลต ผจดทำ กองบรรณาธการ คอลมนตางๆ ในหนงสอพมพ การพาดหวขาวโดยผสอนเปนผชแจงและเปดดพรอมๆ กนวาสวนไหนอยตรงไหน หลงจากนน มอบหมายใหแตละคนเลอกขาว ๑ ขาวทตนเองสนใจทสดและบอกดวยวาทำไมจง สนใจขาวน • เยาวชน ๓ รายเลอกขาวอาชญากรรมจากหนาหนง ๒ รายเลอกขาวดาราบนเทง ๒ รายเลอกขาวกฬา ๒ รายเลอกขาวทองถนเกยวกบการทำกจกรรมของชาวบานและอบต. ๒ รายเลอกขาวสงแวดลอม ๑ รายเลอกขาวศลปวฒนธรรม เหตผลไดแก เปน ความสนใจสวนตว เพราะเปนขาวหนาหนง ชอบนกกฬา (มวย) สนใจงานในทองถนตาง จงหวด ปจจบนตองสนใจสงแวดลอม ชอบเรองวฒนธรรมพนบาน เรองชาวบานทฉลาด • ครเปดอภปรายทวไปในเรองของหนงสอพมพกบชวตประจำวนของพวกเรา เยาวชนไดพดถงประโยชนทสามารถหยบมาอานตดตามขาวไดทกวน คดเหมอนกนวาขาว

ทเสนอจรงหรอไมจรง ตองคดตามไปดวยทกครง มภาพทไมเหมาะสม มคอลมนทม เนอหามากมายใหเลอกอาน เปนสอทซอหาไดงาย อานแลวอานอกไดยามวาง ยมเขา อานมากกวาโดยเฉพาะตามรานคา สวนใหญพอ แม หรอผใหญในครอบครวซอมา

(ซอเองนอยมาก) ทำใหรวาคนทำชวหรอผรายในประเทศเรามมากจรงๆ เพราะเปนขาว

หนาหนงและหนาอนๆ เปนจำนวนมาก • ครตองตดตามขาวและรอบรสถานการณสงคมและบานเมองอยเสมอ เพราะตอง

>> ผมเรยนชวตผานสอครบ >>

40

ใชเปนตวอยางเชอมโยง และเยาวชนกลมนตดตามสถานการณบานเมองจากรายการ

ขาวทวและอานหนงสอพมพ จากการสงเกตเยาวชนชอบซกถามในเรองสถานการณ

บานเมองอยเสมอ (เปนลกษณะนสยของคนใตโดยทวไป) หวหนาบานฯ ไดรบหนงสอพมพ

ไวประจำบาน ๑ ฉบบ (ไมมเงนมากพอทจะรบทกฉบบ ครและเยาวชนลงมตเลอกหนงสอพมพ

มตชน เหตผลวา มบทความใหอานมากกวาฉบบอนๆ)

สปดาหท ๓ การรจกบคคลผานสอ - ผสอนเรมดวยการพดคยถงคำวา “บคลกด” เพราะเยาวชนเมอมาอยทนจะ หนาตาสดใส และดสะอาดสะอานขน เยาวชนไดใสเสอผาและไวทรงผมเหมอนเดกปกต ทวไป ชวตกมอสระมากขน เยาวชนสนใจคำวา “สมารท” เพราะเขาใจวาหมายถงคนหลอๆ ทมกลามใหญๆ อกผายไหลผง ครบอกวามนมความหมายมากไปกวานน คอ เราตองมความคดด สมองด กรยาทาทางทดดวย - ครนำเขาสบทเรยนเรองสอวนน โดยนำนตยสาร วารสาร หนงสอพมพหลากหลาย มาใหเลอกอาน เปดอานกน และใหเลอกบคคลทตนเองไดรจกผานสอมา ๕ คน ซงอาจเลอก จากสงพมพทจดใหหรอทไดรจกผานสออนๆ เชน โทรทศน วทยกได โดยใหเขยนวา ไดรจกเขาในเรองใด ทำไมจงเลอกคนน ผเรยนคดวาเขาเปนคนมบคลกหรอนสยใจคอ อยางไร ชอบเขาหรอไมชอบอยางไร - หลงจากนนใหแบงกลมยอย โดยมครผชวย (พบดด) เปนผดำเนนรายการ ใหผเรยน รายงานบคคลทรจกผานสอและอภปรายในประเดนตอไปน การรจกบคคลผานสอเราม ขอมลเพยงพอหรอไมทจะสรปวาเขาเปนอยางนน เขาเปนอยางน เยาวชนคดวาสอสรางให คนดด ดไมด (สรางภาพ) ไดหรอไม นำเสนอความคดจากกลมยอยใหกลมใหญฟง • การคนหาบคคลทตนเองรจกผานสอ บรรยากาศเปนไปอยางกระตอรอรน และ

มการปรกษาหารอกนในกลมตลอดเวลา ชวงแสดงความคดเหนในกลมยอยเยาวชนให ความคดเหนวา คนทเราเลอกมาลวนเปนคนสำคญ มตำแหนง และคนอกกลมเปนคนในวงการบนเทงเปนดาราเปนนกรอง เปนคนทสอชอบเพราะคนชอบด ชอบอานเรองดารา

ทำธรกจ เยาวชนคนหนงแสดงความคดวา ดารานกรองบางคน (ระบชอ) เราคดวาเปนคน

นสยด แตพอมาพบตวจรงพดจาหยาบคาย เหมนเหลา เราตองเผอใจบาง อยาคดวาเขาดไป ทงหมด การพดคยในกลมยอยพบดดรายงานวา เยาวชนแสดงความคดเหนทวถง

>> ผมเรยนชวตผานสอครบ >>

41

ตางกนตรงพดมาก พดนอย เยาวชนมความคดตรงกนวาสอชวยสรางภาพได ใครออกทว

ลงหนงสอพมพบอยจะดงงายและคนรจกมาก

- มอบการบานคอเขยนชอบคคลหรอเหตการณทรจกในชวตจรง เขาเปนใคร

มความสำคญตอชวตเราอยางไร อยางนอย ๑๐ คน/เหตการณ เขยนลงสมดบนทกอกเลม

เพอใชพดคยกน และสงเปนการบานในครงตอไป

- หลงจากนนเกบรวบรวมสมดแบบฝกหดครงนนอกจากเพอใหผสอนประเมนผล

ตามจรงแลว ยงเปนการตดตามความคดของเยาวชนในประเดนตางๆ ทเรยนรรวมกน และเปนชองทางในการสอสารระหวางครและผเรยนไปดวยในตว ครและพบดดพบวา “ดาว” ทไดรบและขอความ (หรอจดหมายนอย) ทครแนะนำจะเปนทเฝาคอยอานของเยาวชนมากถอเปนแรงจงใจใหผเรยนสงการบาน และครตองขยนตรวจ ขยนเขยน “จดหมายนอย” ดวย

สปดาหท ๔ การรจกบคคลในชวตจรง - กอนเรมเรยน เยาวชนรายงานวา มาส คนทเงยบๆ แตตงใจเรยนมาก (สงเกตจากการบาน) มเพลงทแตงเองจะรองใหครฟง ทำใหการเรมตนการเรยนเปนไป อยางสนกสนาน เพราะมาสรองเพลงไดด และมมกตลกหนาตายททำใหทกคนหวเราะ อยางมความสข - ครเชอมโยงวา ทำใหรจกมาสในอกมมมองหนง คนทเรารจกในชวตจรงจะม รายละเอยดมากมายใหเรารจกเพมขนเสมอ แลวเขาบทเรยนคอใหทกคนนำเสนอคน/เหตการณทตนรจกในชวตจรง ครผสอนสมเลอกเพอนำเสนอในทประชมเปนตวอยาง ๔-๕ คน/เหตการณ สวนใหญเยาวชนเลอกคนในครอบครว คนรก เพอนสนท บคคลอนๆ

ทตนเองประทบใจ ไดแก คร เจาหนาทศนยฝกฯ ทเขาใจเยาวชน สวนครผสอนและ

พบดดไมมใครเสนอเปนเหตการณ - ครผสอนชวนคยใหลองเปรยบเทยบวา คน/เหตการณทเรารจกผานสอ และคน/ เหตการณทเรารจกในชวตจรง แตกตางกนอยางไร ในแงไหนบาง เยาวชนแสดงความ

คดเหนวา คนทเรารจกจรงเรามรายละเอยดทเปนจรง เชน รปราง หนาตา นำหนก สวนสง

ชอบไมชอบอะไร และเราเหนๆ อยในชวตประจำวน มอยางเดยวทไมรคอ เขาคด

>> ผมเรยนชวตผานสอครบ >>

42

อะไรอย??

• ครผสอนเลาเหตการณทครอบครวของเพอนเปนขาวมบคคลในครอบครว

ฆาตวตาย เพราะมอาการทางประสาท แตขาวในหนงสอพมพลงวาอกหก คนรกไปมรกอน

ทงๆ ทสามเขายงรกและหวงใยกน เปนการใหขาวคลาดเคลอนจากความจรงและทำให

ครอบครวเขาเสยหาย พวกเราคดอยางไร และมใครเคยมประสบการณลกษณะนบาง

เยาวชนแสดงความคดเหนวา ไมมใครมประสบการณดานน แตมคนหนง (ซงจะเปนผม

สวนรวมแสดงความคดเหนประจำ) ใหขอสงเกตวาหนงสอพมพบางฉบบเขยนขาวเหมอน เปนเรองสน อานแลวมน อาจเปนเรองไมจรงกได ทงๆ ทไมเคยเชอแตกชอบอาน มผตงคำถามวาทำไมขาวหนาหนงมแตเรองรายๆ และเรองคนทำชว ทประชมแสดงความ คดเหนกวางขวาง - กอนจบครใหเวลาเขยนเพมเตมขอมลหรอความรสกทมตอคนทเรารจกในชวต จรงแลวสงเปนการบานวนตอไป • เยาวชนทขอาย ไมคอยแสดงความคดเหน ๓ ราย (บาวเลก บาวว มาส) จะรวมแสดงความคดเหนเองโดยไมตองเรยกชอ สงเกตวาเยาวชนจะมความสขทจะพด ถงคนทตนรก โดยเฉพาะแม แฟน ผสงอายในครอบครว เชน ยา ยาย ตา ป เยาวชน มสำนวนภาษาของตนเอง เชน มรกผมสดใจเลย ดาราบางคนแตงตวดบๆ เกนไป เยาวชนมความสขโดยดจากสหนา และการนงเขยนขอมลเพมเตมถงคนทตนเองเลอก มขอสงเกตวาผเรยนใหความสำคญในการทำการบานมากขน อาจเปนเพราะครตรวจละเอยด สะทอนกลบขอมลใหกำลงใจ ใหขอคด ใหดาว (แสดงนำหนกของผลงานแตละครง) ทจะพดคยในเรองเหลาน มขอตกลงกน “ความรกตองทำใหชวตเราดขน ในตอนทาย มการพดเชอมโยงถงเรองความรก เรองแฟน ซงทกคนดสดชนทจะคยเรองความรก และเหนพองตองกนวามความรกแลวชวตตองดขน ไมใชมแตชวนกนทำผดและชวตตกตำ”

ครและพบดดพบวา เยาวชนจะใหความสนใจในการพดคยเรองความรก ปรชญาเกยวกบ

ความรกทดงาม คำพดหรอบทกลอน บทกวทกนใจและคมคายทใหขอคดเกยวกบความรก และชวต

>> ผมเรยนชวตผานสอครบ >>

43

สปดาหท ๕ กจกรรมวเคราะหและประเมนคาสอ เนอหาและภาษา (ภาพรวม ของสอ) -ครพาเยาวชนลงไปในสวนขางหองเรยน ใหทกคนฝกการหายใจเขา-ออก

และฟงเพลง หลงจากนนใหเยาวชนเลอกไปยนใตตนไมใหญคนละตน อธบายเรองลมหายใจ

ของตนไมและของเราเปนลมหายใจเดยวกน ตนไมทบานแหงความดเปนตนไมเกาแก

เปรยบเหมอนญาตผใหญของเรา ตนไมกมชวต เราดแลญาตของเราบาง โดยลอง

โอบกอดทานอยางออนโยน เอาหแนบกบลำตน ฟงเสยงทานดวย • เยาวชนสดชน แจมใส และตงใจฝกหายใจ แตเมอใหโอบกอดตนไม กจะรสกขำๆ และหวเราะกน แตเมอไดรบฟงการอธบายวา ตนไมใหอากาศบรสทธแกเรา และเขา เปนสงมชวต ทกคนจะนงขนและพยายามโอบกอดและแนบหไปกบลำตน เมอมานงพดคยกน เยาวชนแสดงความคดเหนวา เปนความรสกใหมทด ทบาน (ชนบท) มตนไมใหญๆ ใกลบาน จะกลบไปกอดและมความรสกดๆ กบเขา อยากใหออกมาเรยนในสวนสลบกนอยางน รสก สดชน กอนกลบเขาไปในหองเรยน “ป” ซงเปนเยาวชนคนหนงทแตงงานแลวมลกสาว ๑ คน และจะบนคดถงลก เมยเสมอ บอกวาเขาใชเวลาวางแตงเพลงใหปาหนและนาจอ เปนเพลงทมเนอรองนาประทบใจมาก บอกความรสกออนโยนทมตอคนๆ หนง ทเขารสกวาเขาใจและใหความชวยเหลอเขาเสมอ สงเกตวาเพอนเยาวชนรองคลอเพลงนไดดวย - กลบเขาหองเรยน ครใหความรเบองตนเกยวกบลกษณะสำคญๆ ของสอ สอมวลชนแตละประเภท บทบาทหนาทของสอสารมวลชน (ผนวกสถานการณในปจจบน ทศทางการปฏรปสอ) เนอหาไมลงลกมากนก และใชสำนวนภาษาทเขาใจงายใชแผนกระดาน บอรดเลกทเขยนเนอหาตวใหญชดเจน - ใหชมวซดเกยวกบวทยชมชน สอภาคประชาชน (ทผลตโดย พอช.)เพอใหผเรยน

รบรสถานการณสอและเชอมโยงทมาทไปกบศนยปฏบตการเรยนรวทยชมชนเดกและ ครอบครวสงขลา ซงตงอยใกลๆ กบบานแหงความด - ศกษาจากตวอยางสอประเภทตางๆ โดยภาพรวม ดตวอยางสอรอบๆ ตว ไดแก

โปสเตอร แบนเนอร โฆษณาในสงพมพ ในโทรทศนและวทย พดคยถงธรรมชาตของสอ

แตละประเภทและการนำมาใชในโอกาสตางๆ เปดโอกาสใหซกถาม • เยาวชนใหความสนใจกบวทยชมชนเดกฯ มากขน ประกอบกบพบดดทง ๔ คน

>> ผมเรยนชวตผานสอครบ >>

44

เปนเยาวชนทรวมพฒนาและกอตงวทยแหงนมา จงมการพดคยและนดแนะกนใหใช

เวลาวางไปศกษาและชวยงานทสถาน เยาวชนจะใกลชดสนทสนมกบพบดดมากขน

และเขามาชวยเหลองานตางๆ ของสถานวทย

สปดาหท ๖-๗-๘ กจกรรมวเคราะหและประเมนคาสอ เนอหา และภาษา (สารคด) - ครจดใหมการชมสารคด ๔ เรอง ทกเรองใชกระบวนการเปดดพรอมกน แลวคร

เกรนนำสาระสำคญของเรองแตไมลงลก หรอชนำวาด ไมดอยางไร เมอดจบตงวงเสวนาเปนกลมใหญ โดยเชญครและพเลยงหรอบคลากรทคนเคยเขามาชมและรวมเสวนาดวย ผนำในการพดคยเตรยมประเดนเรองหรอหวขอมาชวนคยอยางมชวตชวา ตามลำดบ เรองดงน สปดาหท ๖ วดทศน เรอง อารเจนตนา (โดยคณนตภม นวรตน) กรณตวอยาง จากประเทศหนงทสองใหมองเหนความฟมเฟอยของคนในชาต การถกรกรานจากลทธ บรโภคนยม จนทำใหแทบสนชาต สปดาหท ๗ วดทศน เรอง การคามนษย (ของสำนกงาน พมจ. สงขลา) เชอมโยง ไปสการเคลอนไหวทางความคดเรองการรเทาทนสงคมทหลอกลวงเดกไปสเสนทาง การคาประเวณ เรองความรนแรงทเกดขนกบเดกและผหญงทงในครอบครว โรงเรยน และชมชน สปดาหท ๘ วดทศน รายการ คนคนคน เรอง ตนขาวลกไมในเงา เพมมมมองชวต วยเยาวทงดงาม ชวตในชนบททมภมปญญามากมายใหศกษา ความรสกรกบานเกด ฯลฯ และเรอง ชางกอม ชวตซอมได ซงเปนเรองราวของผชายพการคนหนงแตไมทอถอยกบ ชวตทลำบาก ปจจบนเขามงานทำ และมครอบครวทอบอน

- หลงจากพดคยกลมใหญ ครจดเวลาใหเยาวชนเขยนรายงานความคดเหนวาม เนอหาสาระเรองใดบาง มขอคดสามารถเชอมโยงเขามาในชวตของตนอยางไร ภาษา ทใชเขาใจยากงายอยางไร มถอยคำทประทบใจวาอยางไร เปนสารคดทดหรอไมดตอ

เยาวชน และตอสงคมอยางไร

• จากการชมสารคดเรอง อารเจนตนา เยาวชนจะตงใจดและนงเงยบตลอด มจดบนทกเปนระยะๆ เมอจบลงและตงวงเสวนา เยาวชนสะทอนความคดวาสะเทอนใจ

>> ผมเรยนชวตผานสอครบ >>

45

มาก ทำใหเหนวาความประพฤตของคนในชาต โดยเฉพาะความมกงายจะมผลตอความ

อยรอดของประเทศ มความรสกวาตนเองกมนสยไมดหลายอยางดงทเหนในเรองน เชน

การฟมเฟอย เทยวกลางคน คนในประเทศตกอยในสภาพถกหลอกโดยเฉพาะการซอ

สนคาตางๆ ในหางของตางชาต ทำใหเงนไหลออกนอกประเทศได เขาใจแลววาการทคนจนๆ

หรอคนขาดทพงตองประทวงเพราะเขาถกเอาเปรยบ ปรกษาใครไมได เปนบทเรยนมากวา

เราตองเรยนรเรองประเทศชาตใหมากขน เหนภาพผคนอดตายซงไมนาเกดขนเลย ไม

อยากเหนประเทศไทยเปนอยางน...ฯลฯ • จากการชมเรอง การคามนษย ในประเทศสงคโปร ตอนหญงไทยไกลบาน เยาวชนไดวเคราะหเรองนวา สามารถดงดดใจโดยบรรยายและแสดงภาพใหเหนความ เปนอยของหญงไทยทเคราะหรายถกหลอกไปขายบรการ การไปทำงานตางประเทศไมใช เรองงายและสบายอยางทคด เปนเหตการณจรงทเขาสามารถเกบภาพมาเสนอไดอยาง นาตกใจ กระบวนการคามนษยเปนสงทนากลว เปนการทารณอยางมากตอผหญง ประเทศ สงคโปรกไมตางจากประเทศไทยทมการคามนษยเหมอนกน และสงทเปนตวเชอมในเรองนกคอ ความตองการทางเพศของผใชแรงงานทอยไกลบาน รสกเหนใจผหญงทตองมา ทำมาหากนแบบน คดวาเขาคงไมตองการทำงานน สงหนงทตองคดคอพวกเราเปนผชาย มความเสยงในโรคเอดสซงจะตดตอมาสเราได พวกเราจะฝกการควบคมความตองการ ทางเพศ ดวยการหมนออกกำลงกาย ฝกธรรมะในศาสนาทตนนบถอใหมากขน • จากการชมเรอง ตนขาวลกไมในเงา เยาวชนตงใจดและคนทมลกแลว (สองราย) จะพดวา เหนแลวคดถงลกมาก คนอนๆ จะชชวนกนดวถชวตในเรองวา “เหมอนทบาน เราเลย” มการพดเลนๆ วาถามลกอยากเลยงลกใหนารกอยางน มองเหนวามความรและความสขอยรอบตวแบบไมตองใชเงน อยอยางพอเพยง หากเรามลกสามารถนำไปสอน ลกใหรจก ทำใหลกเหน ไมใฝสง ภมใจในสงทเรามอย มองเหนความฉลาดของเดกทรจก

พชผกและสมนไพรตางๆ มากมาย

• จากการชมเรอง ชางกอม ชวตทซอมได เยาวชนทกคนเขยนรายงานวารสก สะเทอนใจ เหนใจ และสงสาร แตชนชมในความอดทนสชวตและทำมาหากนไมไปแบมอ ขอใคร ไมเปนคนพการทแคนอนรอความตาย เยาวชนรายหนงบอกวา “รสกตะลงวา

เขาทำไดยงไง” มนทำใหผมตองฝกความอดทนใหมากกวาน ขอคดทเยาวชนไดคอ

>> ผมเรยนชวตผานสอครบ >>

46

การรจกอดทน ตองฝกใจใหเขมแขง ทกคนสามารถเปนคนดและสรางครอบครวทดได

สปดาหท ๙ กจกรรมวเคราะหและประเมนคาสอ เนอหา และภาษา (สอ โฆษณาสนคา) - ครเรมตนพดคยเรองขาวและสถานการณบานเมอง การโฆษณาเกยวกบการ

เชญชวนใหไปรวมลงประชามตรางรฐธรรมนญ โดยใหดจากหนงสอพมพ แผนปลว เยาวชน

ใหความสนใจในเรองนไมมากนก มถาม ๓ คนวา พวกเขามสทธไปลงประชามตได หรอไม ครจงใหเยาวชน ๑ คน ชวยอานรายละเอยด คณสมบตผมสทธลงประชามตให เพอนๆ ฟง หลงจากนนครนำเขาสเรองการโฆษณาสนคาในชวตประจำวน เรมจากแผนปลว การโฆษณาฟาสตฟดทแจกตามบาน โฆษณาสนคาในหนงสอพมพ และนตยสารตางๆ โดยใหเลอกโฆษณาทกระทบใจตนเอง เลาใหทกคนฟง หลงจากนนครตงประเดน ระดม ความคดวาผเรยนรสกอยางไรตอการโฆษณาทเหนและเปนอย • เยาวชนจะแยงกนตอบ ไดแก ชอบโฆษณาเพราะมคนสวย โฆษณามากเกนเหต ทำใหรจกสนคามากขน บางโฆษณาดผหญงโงๆ ปญญาออน โชวการขบรถทเรว แรง เกนไปเปนตวอยางไมด โฆษณาทำใหคนดงได อยากซอของมาก ผแสดงโฆษณาแตงตวโป มแตคนรวยๆ ในโฆษณา รสกวาเกนจรง - ครเปดวซดสอโฆษณาสนคาจากโทรทศนใหผเรยนชม ๒ ชดใหญ คอ สปอตโฆษณาสนคาชดท ๑ การสรางสรรคกจกรรมสงคม นำเสนอสปอตชด เมาไมขบ และสปอตรณรงคเรองการไมสบบหร สปอตโฆษณาสนคาชดท ๒ โฆษณาสนคาทเนนการบรโภคนยม ครนำเสนอ สปอตโฆษณาสนคาทบนทกมาจากโทรทศนชองตางๆ - แบงกลมยอยใหทกคนแสดงความคดเหนกบทกโฆษณาสนคาวาเราชอบ ไมชอบ

เนอหากระทบใจ มสาระ มความรนแรง มการใชภาษาอยางไร ตลอดจนประเมนคาสอทม

ตอตนเองและสงคม เชอมโยงความคดมาในวถชวตประจำวนของเยาวชน - ครสรปใหขอคดเกยวกบการเปนผบรโภคสนคาทฉลาด รทนการโฆษณา และมอบหมายงานใหแตละคนตดตามดโฆษณาจรงๆ จากสอในชวตประจำวน

และวจารณกนเองบาง ครแนะนำหนงสอ “ฉลาดซอ” ซงมทหองสมดและวางจำหนาย

>> ผมเรยนชวตผานสอครบ >>

47

ทวไป เพราะเปนหนงสอทชวยใหเรารทนการบรโภคสนคาและบรการตางๆ มากขน

รวมทงมชองทางของการรองเรยนทมประสทธภาพ

สปดาหท ๑๐ กจกรรมวงสนทนาเกยวกบสถานการณสงคม - เนองจากในชวงนนพระบาทสมเดจพระเจาอยหวทรงพระประชวรอยท

โรงพยาบาลศรราช คณะผสอนไดคดเลอกเอกสารแนวคดเรองเศรษฐกจพอเพยง ศกษา

และเรยนรจากคมอนำทางชวตรกพอ เพอพอ ขอดำเนนชวตดวยหลกเศรษฐกจพอเพยง (เอกสารเลมเลกจดพมพโดยสำนกงานปฏรประบบสขภาพแหงชาต หรอ สปรส.) มาแนะนำในชนเรยน โดยประสานงานขอหนงสอมาแจกเยาวชนในชนเรยนครบทกคน - ครผสอนเรมตนดวยการเลาถงเรองราวของ ๓ พนองซงเปนเยาวชนกลม “รอยยมของพอ” ทไดรบแรงบนดาลใจจากแนวพระราชดำรของในหลวง ในหนงสอคมอสรางแรงบนดาลใจจากในหลวง ถงเยาวชน เรอง ๙ ยางตามรอยเทาพอ และอานใหฟงในบางตอนทประทบใจ เชน เมอพชายนำแนวคดทจะกอตงกลมทำกจกรรมเพอสงคม... เราคดขนมาวาในฐานะของประชาชนคนหนงในสงคม เราสามารถทำอะไรเลกๆ นอยๆ ทนาจะผอนแรงแบงเบาภาระของพระองคทานไดบาง พวกเราหวงวาสกวนหนงจะมแต รอยยมทเตมเปยมไปดวยความสขบนแผนดนของพอ ซงเมอถงวนนน คงเปนวนทพอ ของเราไดยมอยางมความสข... หนงสอเลมนครแจกใหเยาวชนทกคนไปอาน - ครมอบหมายใหตดตามสถานการณบานเมองจากรายการโทรทศนหรอสอสงพมพ ทเยาวชนสนใจและใหชวนคดชวนคยกนเอง • ๒ วนจากทเยาวชนไดอานหนงสอ เยาวชนไดสะทอนความรสกวา รกหนงสอ เลมนมาก เพราะทำใหรจกในหลวงมากขน ทำใหรจกพระองคและทราบวาพระองคทานมความสามารถหลายดาน ในหนงสอเลมนเปนการเปดโอกาสใหตวแทนเยาวชนในภาค

ตางๆ ไดเลาถงกจกรรมดๆ ทเยาวชนทำเพอพระองค อยากมโอกาสทำกจกรรมดๆ

เพอพระองคบาง ครและพบดดพดสนบสนนใหคดทำกจกรรมตามความถนดของกลม พวกเรา และจะมการปรกษาหารอในเรองนตอไป

>> ผมเรยนชวตผานสอครบ >>

48

สปดาหท ๑๑ กจกรรมวเคราะหและประเมนคาสอ เนอหา และภาษา (สงพมพประเภทวารสารนตยสาร) - ครชวนคดชวนคยเรองสถานการณบานเมอง เยาวชนสนใจเรองการจดเรตตง

รายการโทรทศนซงชวงนนกำลงเปนขาว ครผชวยตดขาวและบทความเรองนมาอานและ

แลกเปลยนความคดกน

- ครเตรยมวารสาร นตยสารหลายๆ รปแบบ ทงทเปนของกลมวยรน กลมครอบครว

แนวบนเทงเรงรมย สขภาพ การเมอง ประมาณ ๓๐ เลม ใหเยาวชนเลอกคนละ ๑ เลม แลวใหศกษาโครงสรางของเลมทเลอก วาเราพบอะไรในเลม ไดแก บทบรรณาธการ คอลมนประจำ คอลมนอนๆ สารคด ภาพประกอบ ผผลตโฆษณา - ใหทกคนนำเสนอคอลมนหรอภาพทกระทบใจทสดในเลมนโดยการบรรยายให เพอนฟง ฝกทกษะการพด บคลกภาพ การฟงทใหเกยรตผพด การวเคราะหเนอหาสอ การใชภาษาในการสอสาร - มอบหมายใหเขยนรายงานสงในเรองโครงสรางของเลม คอลมนหรอภาพทกระทบใจ • เยาวชนเลอกสงพมพทหลากหลาย และสามารถคนหาโครงสรางของสงพมพ นนไดด เชน บทบรรณาธการ คณะบรรณาธการ คอลมนประจำ คอลมนพเศษ ภาพประกอบ การโฆษณาทงตรงและแฝง ฯลฯ และสามารถบอกไดวาสงพมพนนมงไปยงกลมเปาหมายใด เปนหลก เนอหาทเลอกมานำเสนอจะเปนเรองการทองเทยว สขภาพ และทเกยวของ กบกฬา เยาวชนมองวาสงพมพสวนใหญราคาแพง แตมเรองราวดๆ ทเปนประโยชน มภาพววทวทศนทสวยงาม มผหญงแตงตวด

สปดาหท ๑๒ กจกรรมสรางสรรคสงคม เนองจากวตถประสงคหนงของสอมวลชนศกษาและการพฒนาทกษะชวตเยาวชน มงเปาไปทการมจตสำนกเพอสวนรวม กจกรรมนจงออกแบบใหผเรยนไดเรยนรการทำงาน

เพอสวนรวมกบกลมเพอนเยาวชนในสงคม เครอขายเดกและเยาวชนในชมชนทอาศยอย

กลม/องคกรททำงานดานพฒนาสงคม ดงน - การไปรวมประชมเชงปฏบตการ เดกสงขลา : อาสาสมครเพอสงคม ซงจดรวมกน

ระหวางสำนกงานพฒนาสงคมฯ จงหวดสงขลา กองทนคมครองเดกสงขลา สงขลาฟอรม

>> ผมเรยนชวตผานสอครบ >>

49

• คณะครผชวยตกลงกนวาการเปดโอกาสใหเดกและเยาวชนไดมโอกาสรวมงาน

ผสานใจกบเดกและเยาวชนจากสถานศกษาตางๆ บนพนทแหงความด และไดมตำแหนง

แหงทในสงคมบานเกด ควรจดใหอยในชวงระยะเวลาทเขาเกดความมนใจในตนเอง

มระบบความคดและโลกทศนทเหมาะสมในการทำงานรวมกบเยาวชนภายนอกจากการมา

รวมการประชมน เยาวชนบานแหงความดปรบตวเขากบเพอนๆ ไดเปนอยางด การแสดง

ความคดเหนในทประชมใหญและการทำงานในกลมยอย การลงไปศกษาดงานในพนท

เยาวชน ๓ รายเปนประธานกลม (ในจำนวน ๕ กลมยอย) และจากการตรวจผลงาน เรองเลาในการไปประชมครงน พบวา เยาวชนทง ๑๒ คน มความสขทไดเปนเดกสงขลา อาสาสมครเพอสงคม มความเขาใจในเรอง “ความเปนอาสาสมคร” จากกรณศกษาท วทยากรบรรยายพรอม PowerPoint เรองอาสาสมครฉอจ ของประเทศไตหวน เปนทประทบใจมาก ดใจทมเพอนใหมและเขาไมรงเกยจทเราเปนเดกศนยฝกฯ ประทบใจทไดลงไปเรยนรการทำงานของกลมตางๆ ทมจตใจอาสา ไดแก กลมเพอนหญง (ทชวยเหลอ ผหญงและเดกทถกทำรายรางกาย) ศนยพงได (ทชวยเหลอเดกและผหญงบาดเจบจาก การถกขมขน ทำแทง ถกทบต) เยาวชนรายงานวารสกเหนใจผหญงมากขน อยาก มาชวยเหลองานเหลาน - ฝกปฏบตเปนอาสาสมครงานการกศล ตลาดนดนำใจเพอการระดมทนทำกจกรรม วทยชมชนเดกและครอบครวของเครอขายเดกและเยาวชนในจงหวดสงขลา • เยาวชนกลมตนกลาสอทเปนอาสาสมครบรหารจดการและผลตรายการวทย ชมชนเดกและครอบครว จดการระดมทนโดยมการรบบรจาคสงของเกาๆ ทยงอยในสภาพด เปนของเกาเกบจากครอบครวคนสงขลา แลวนำมาจดประมล -ในชวงทพระบาทสมเดจพระเจาอยหวทรงพระประชวร และเขารบการรกษาใน โรงพยาบาลศรราช เยาวชนตางเปนหวงเฝาตดตามจากโทรทศน และในทสดกปรกษากน

วาเรามารวมกนจดการสวดมนตสรภญญะ ถวายความรกและความหวงใยในหลวง

อนเปนทรกยง โดยจดทกเยนในบานแหงความดและบรเวณศาลาหนาอาคาiรมพฤกษ เปดโอกาสใหประชาชนทวไป เพอนเยาวชนจากสถานศกษาในสงขลา และเจาหนาทศนยฝกฯ เขารวมงานดวย

• เยาวชนจดงานนเปนทประทบใจของผใหญทมารวมงานมาก โดยแบงภารกจเปน

>> ผมเรยนชวตผานสอครบ >>

50

ฝายตอนรบทยมแยมแจมใสและสภาพออนโยน เปนพธกรซงมการเตรยมบททด ม

ถอยคำท เขาใจงายและมกาลเทศะ ผททำหนาทสวดนำไดมการเตรยมฝกซอม

ออกเสยงใสชดถอยชดคำ มการเตรยมเครองดม อาหารวางบรการผใหญ พอแม

ผปกครองเมอเสรจพธ โดยมเพอนๆ เดกสงขลาอาสาสมครเพอสงคมมาชวยทำงานดวย

ทำใหเยาวชนรสกภมใจ สงเกตจากการมาพดถง เลาใหใครฟงบอยๆ และรบฟงคำชนชม

จากผมารวมงานโดยตรง

สปดาหท ๑๓-๑๖ กจกรรมการเรยนร เครองมอ อปกรณผลตสอ สรางสรรค ใหผเรยนไดทำความเขาใจเครองมออปกรณในการผลตสอ แบงเปนกลมยอยโดยม พบดด เปนผสอนและคอยดแลอยางใกลชด ไดแก - การฝกถายรปจากกลองดจทลงายๆ - การผลตรายการวทย รวมผลตและออกอากาศจรงกบวทยชมชนเดกและ ครอบครวสงขลา - การฝกตดตอภาพผสมเสยงจากเครองคอมพวเตอร - การทำหนงสอพมพฝาผนงและการทำสอนทรรศการเกยวกบ “บานแหงความด” โดยเชญ อ.ทวช ปรศวงศ จากศนย กศน. จงหวดสงขลา ซงมประสบการณการทำ หนงสอพมพฝาผนงและการจดนทรรศการ มฝมอออกแบบและการวาดภาพมาสอน และใหคำแนะนำ • เนองจากหองเรยนสอมวลชนศกษา เปนงานทเพงรเรมงานใหมและไมมงบประมาณสนบสนนอยางเพยงพอ จงขาดวสดอปกรณดานสอ ทมผสอนไดชวยกนระดมอปกรณ สวนตวของทมงานและใชเงนทไดจากการระดมทนจดซอ ทสำคญพบดดทเปนอาสาสมคร ไดเสยสละอปกรณสวนตว อาท กลองถายรป เครองคอมพวเตอรโนตบก เทปบนทกเสยง เครอง MP3 เพอใชฝกทกษะการเรยนรสอ • ในการฝกหดครงน ครและพบดดเนนการดแลรกษาอปกรณ การใชอยางถกตองและทะนถนอมเปนอยางมาก เปนการฝกใหรคณคาของวสดอปกรณทเรามอยนอยใหใช ไดนานๆ เพอใหนองรนหลงไดใชตอไปอก และเปนการฝกความออนโยน ประณต

และละเอยดออนในการใชสงตางๆ ดวย

>> ผมเรยนชวตผานสอครบ >>

51

สปดาหท ๑๗ กจกรรมเสรมทกษะชวตและพลงการเรยนร - คณะทำงานไดพยายามออกแบบจดกระบวนการเรยนรเพอเสรมสรางการพฒนา

ทกษะชวตและพลงการเรยนร โดยสรรหาวทยากรทมประสบการณและมพลงในการสราง

แรงบนดาลใจใหกบเยาวชน คอ อาจารยชยวฒน ถระพนธ ประธานสถาบนการเรยนร

และพฒนาประชาคม (Civic net) จดประชมเชงปฏบตการเรองชวตกบบททดสอบ ระยะ

เวลา ๑ วน ระหวางเวลา ๙.00–๑๗.00 น. วนท ๒๗ กนยายน ๒๕๕๐ จดรวมกน

ระหวางโครงการสะพานชวตและศนยฝกฯ (เยาวชนบานแหงความด ๑๒ คน และเยาวชน สะพานชวต ๒๓ คน) โดยวทยากรจดกระบวนการเปนลำดบดงน การเลาประสบการณชวต ทเคยพบกบเหตการณเผชญหนากบการถกทำราย รางกาย แตสามารถวางใจใหนงเผชญกบสถานการณอยางไมไหวหวนจนเสยสต ใชการพดเจรจาใหฝายตรงขามเปลยนใจได ทำใหเกดบทเรยนในชวตขนมาไดวา เหตการณท ผานมาในชวตเปนเพยงบททดสอบหนงของชวตเทานน ถาเรามสตกจะเกดปญญาและ สะสมจนเปนพลงของชวตได ชมวซด เรองเฮอรเคน เปนเรองราวของชายหนมผวดำทถกกลนแกลงจนตดคก ถง ๒๐ กวาปทงๆ ทไมไดกระทำผด ตลอดระยะเวลาดงกลาวเขาพยายามอดทนและ ทำใจ พรอมๆ กบการฝกเขยนหนงสอและศกษาหาความรดานกฎหมายและกระบวนการยตธรรม ความยาวเรองน ๒ ชวโมง การแบงกลมยอย ใหพจารณาขอคดทไดจากเรองน สงดๆ ทอยากฝากใหนองๆ รนหลง และแนวทางแกไขปญหาตางๆ ทเผชญอย แตละกลมมพอาสาสมครสงขลาฟอรม และเจาหนาทศนยฝกฯ ชวยดำเนนรายการ ใหบนทกลงบอรดและใชประกอบในการ นำเสนอกลมใหญ • ภาพยนตรเรองนวทยากรไมไดตดทอน ใหเยาวชนไดชมเตมๆ และใชเสยงพากยไทย

ซงในตอนแรกหวนเกรงวาเยาวชนจะเบอเพราะจะเปนบทสนทนาเสยสวนใหญ

แตผลปรากฏวา เยาวชนทง ๒ กลมนงชมอยางตงใจ ไมมใครลกออกไปไหนตงแตตนจนจบ เนอหาและถอยคำในเรองกระทบใจและชวนตดตาม สะทอนจากการเสนอของกลมยอย ไดแก ชวตของเรามบททดสอบเขามาตลอด การเปนนกสทชนะใจตนเอง ความ

ยตธรรมยงมอยในโลกน การเคารพในศกดศรของตนเอง ไมมองขามความสขเลกๆ ทมอย

>> ผมเรยนชวตผานสอครบ >>

52

การชวยเหลอผอนโดยไมหวงสงตอบแทน การรจกรกษาใจตนเอง การเขยน คอ

อาวธอยางหนง กลาทจะคนหาตวเองและประสบการณใหมๆ ลมแลวตองลกใหได

ความดเปนสงไมตาย เขาหาโอกาสไมใชรอใหโอกาสเขามาหา

• สงดๆ ทอยากฝากใหนองรนหลงๆ ไดแก ความมระเบยบวนยและมจตอาสา

อยากใหนองหมนทำความด อยาคดหนปญหา ทกเรองมทางออก ไมตองอายถาเรา

อยากทำความด ไมใชกำลงขมเหงผอน ปลกฝงนสยรกการอาน (เรยกรองใหศนยฝกฯ

อนญาตใหเอาหนงสอไปอานบนหอนอนได) ไปใหถงฝน มองโลกในแงด รกและเคารพผอน ใชบทบาทขาใหญในทางทถกตอง ใชเวลาวางใหเปนประโยชน ใหมจตอาสา กลาคด และกลาทำ ชวยกนสรางหรอใหเกดคณะกรรมการเดกและเยาวชนในศนยฝกฯ สรางตนเองใหมคณคาและคณภาพ อยากทำดใหทำเลย • คณะทำงานคนพบวา สอบคคล เปนสอทมพลงและเปนตนแบบทเยาวชนสมผสไดจากตวตนจรงๆ ในการเลอกสรรสอบคคลทเหมาะสมและเปนผทมความรความเขาใจ ถงธรรมชาตของเยาวชน และมความสามารถในการสรางกระบวนการเรยนรเพอเสรมสราง พลงชวตใหเยาวชนไดเปนอยางมาก

สปดาหท ๑๘-๑๙-๒๐ การผลตสอในรปแบบของตนเอง - มอบหมายใหทำงานแบบจบค ๒ คน ทำเทปรายการสมภาษณเพอออกอากาศ (รายการ ๕ ถง ๗ นาท) วทยากรใหความรเกยวกบการสมภาษณ นำมาฟงรวมกนและ ชวยกนวจารณในดานรปแบบ การใชภาษา เนอหา ฯลฯ โดยครใหความรเรองการ สมภาษณวา ผสมภาษณตองมหลกคดในการตงคำถาม อยาใชคำถามปลายปดทคนตอบ

จะตอบไดแค ใช ไมใช เทานน ควรเปนคำถามปลายเปด ทเปดโอกาสใหผตอบไดอธบาย ไดแสดงความคดเหนไดมาก ใหเยาวชนเตรยมคดตงคำถามกนใหเจาะลก ฝกพด ใหชดถอยชดคำ ผถกสมภาษณกฝกตอบคำถาม ลำดบความคดและเนอหาทจะตอบให

คนฟงเขาใจงาย ฝกพดใหเปนธรรมชาต

• เยาวชนจบคกนสมภาษณ โดยสมภาษณในเรองทเปนเรองจรงในชวต ไมใชเรองสมมต เยาวชนสมภาษณเรองราวในชวตประจำวน เชน ชอบใชเวลาวางทำอะไร

หนงสอหรอรายการโทรทศนทชอบ สถานททองเทยวทประทบใจ และเรองความถนดสวนตว

>> ผมเรยนชวตผานสอครบ >>

53

เชน การเลนดนตรพนเมอง ความสามารถในการรองเพลง ฯลฯ ซงผลตไดนาสนใจและ

ตงคำถามไดเจาะลก แตยงมเขนอาย ชะงกคำถามนาน ใชคำแขงๆ ไมเปนธรรมชาตอยบาง

แตหากพจารณาโดยภาพรวม มองเหนวาเยาวชนรบผดชอบในการทำงาน ทำดวยความ

สนกและตงใจทจะนำเสนอผลงานของตนเอง และตงใจฟงคำวจารณของเพอนและคร

- มอบหมายงานกลมผลตสารคดภาพนง โดยใหเลอกเรองอยางอสระทกลมคดวา

นาสนใจและเปนประโยชนตอการเรยนรของตนและผอน ความยาวประมาณ ๑๐-๑๕

นาท ขอใหทำงานเปนทม โดยพยายามเปดโอกาสใหทกคนมสวนรวมในการทำงาน กลมท ๑ ประกอบดวยดและบาวเลก โดยมพกลวยเปนพเลยง ผลตเปนเรองแรกคอ เรองการแตงกายของนกศกษา ซงใชเวลาปรกษาหารอกนถง ๔ ชวโมง ทเลอกเรองน เพราะ (ชวงนน) มขาวการแตงกายทไมเหมาะสมของนกศกษาวพากษวจารณกนมาก จงอยากเจาะลกเรองนในสถานศกษาในจงหวดนบาง โดยเรมตนหาขอมลจากหนงสอพมพ และนตยสารตางๆ ในหองสมด การวางแผนการถายภาพและสมภาษณผทเกยวของ หลงจากผลตเรองนแลวผานการวพากษวจารณและเขาใจระบบการผลตเบองตน จงทำ เรองใหมอกเรองเพอใหเปนประโยชนกบทน นนคอประมวลเรองราวของบานแหงความด ใหเปนสารคดและเรองราวของบานในมมมองของเราโดยเฉพาะ เรามองบานของเราและ สามารถเจาะลกเรองราวในบานของเราเองได กลมท ๒ ประกอบดวยโนต บอล และพกตตเปนพเลยง ฝกทำงานเรองแรกวาดวยเรอง การแตงกายทไมเหมาะสมของวยรน ตองแอบถายภาพและมอปสรรคมาก จงเปลยน มาเปนเรอง “หวนายแรง” เพราะอยากทำสารคดทองเทยวทมมมมองของตนเอง และอยากเจาะลกไปในชมชน กลมท ๓ ประกอบดวยบาวว ชญ และชย มพตรงเปนพเลยง ทำสารคดเรองแรกเกยวกบสขภาพ เนนเรองการออกกำลงกายทสนามกฬาฯ ไดฝกการสมภาษณจากบคคล

มากหนาหลายตาและผสงอายหลายคนทใหความเมตตา และเลอกทำสารคดอกเรอง

ใหบานแหงความด กคอเรองราวของโรงเรยนกสกรรมไรสารพษ ซงเปนความประทบใจ ทมตอลงชาวบาน ๒ คน ทชวยสอนและปฏบตจรงในเรองกสกรรมไรสารพษใหกบ เยาวชนในระหวางทอยในบานแหงน

กลมท ๔ ประกอบดวยแนน หนง และมพเกเปนพเลยง เรองแรกเยาวชน ๒ คน

>> ผมเรยนชวตผานสอครบ >>

54

จะไมกระตอรอรนในการทำงานและไมมนใจในการเขาไปสมภาษณนกศกษา เพราะหวขอ

ทตงไวคอเรองการมวสมของวยรนในหอพก ซงตองไปซมแอบถายรปในหอพก จงเกด

ความรสกไมสะดวกใจและแคร ตอสายตาผคนทดตนเองอยางสงสยแตกพยายามทำจน

จบเรองแรก แลวเมอทำเรองทสอง จงเลอกเรองทเกบภาพทำงายขน การทำงาน

จงเรมสนกและมกำลงใจในการผลตมากขนแมจะตองขนไปสมภาษณบนเขาและเผชญ

หนากบฝงลง (ซงแนนเปนคนทกลวลงมาก)

• สารคดทง ๘ เรองในชวตเยาวชน ไดจดเกบไวเปนผลงานทมคณคา การ ประเมนผลของครผสอนและคณะทำงานเนนเรองการทำงานของกลมในดานการชวยเหลอ เกอกลกน การฝกคดอยางมเหตมผล การคดตดสนใจ การควบคมอารมณในการทำงาน รวมกน การสอสารกบผคนทเกยวของในทกขนตอนของการผลต รวมทงการมจตสำนกทดในการเลอกสาระของเรองใหมคณคาและมประโยชนมากกวาความสามารถในดาน เทคนคการผลต ทกเรองเปนทประทบใจของคณะทำงานและผชมคนอนๆ ทเชญ มารวมวจารณ และทกเรองทำใหมองเหนความสามารถและความคดของเยาวชนไดมาก

สปดาหท ๒๑-๒๒-๒๓-๒๔ เยาวชนกบแผนงานชวต - ครไดมอบหมายงานการทำแผนชวตของตนเอง โดยแสดงใหเหนชดเจนวา เมอ กลบบานแลวจะวางแผนทำอะไรบางเพอชวตทด แผนชวตนใหเยาวชนเขยนลงกระดาษ ปรฟ ออกแบบหรอมภาพวาดประกอบใหสวยงาม ชดเจน คนอนเขาใจไดงาย - การเตรยมนำเสนอแผนชวตของตนเองเปนรายบคคล โดยคณะทำงานประกอบดวย ปาหน นาจอ ครประสทธ พบดดทกคน รวม ๘ คน นงฟงและซกถามรายละเอยด เพอ ใหเยาวชนไดบอกเลาสวนลกในใจเกยวกบแผนชวตออกมาใหมากทสด คณะทำงาน ตกลงกนวา คำพดทกคำในบรรยากาศรบฟงแผนชวตขอใหเปนการสอสารตอกนใน

เชงบวก ใหขวญและกำลงใจใหมากทสด

- ใหเวลาในการเตรยมงานน ๓ สปดาห และนคอสวนหนงของความตงใจใน เสนทางชวตของเยาวชนกลมน • การทำแผนชวตของเยาวชน หากพจารณาตามงานเขยนกจะเหนเพยงขอความ

สนๆ ไมมพลง แตหากพจารณาตามกระบวนการทเยาวชนนำเสนอดวยถอยคำทแลก

>> ผมเรยนชวตผานสอครบ >>

55

เปลยนขอคดกบคณะทำงาน แววตาทมงมนกจะสมผสกบพลงเชงบวกทอยากทำสงทด

ใหกบชวตและครอบครว เชน

บาวว พดหนกแนนวา จดออนของผมคอไมรจกเลอกคบเพอน จะไมคบเพอนทไมดอก

จะหลกเลยงใหได ตองรเทาทนเพอน “เขาเอาชนะผมไมไดหรอกครบถาผมไมทำตามเขา...”

โนต ใหขอคดวา จะใกลชดกบพอแมใหมากขน จะมพชายซงเปนคนดและทำมา

หากนมนคงเปนทปรกษา “ผมวาจดออนของผมคอ แตกอนผมเปนคนคดแลวทำเลย

ตอไปนผมตองคดใหมากขน ควบคมอารมณตนเองใหมากขน...” หนง งานทบานแหงความด ทำใหนงและคดเปนเหตเปนผลมากขน “ผมอยากเอางาน นำชวตผม...เพราะผมตองพงตนเองใหได และความสมพนธกบครอบครวกเปนเรองสำคญ แมวาไมมแม...มพอแตเขากนไมได...ผมกมยาและปา ซงมความขดแยงทางความคด อยบาง แตผมกคดวา มแคนกอบอนแลวเมอเทยบกบเดกกำพรา” แนน ใหขอคดวา “กระบวนการสอมวลชนศกษา ทำใหผมพฒนาความคดไดมาก ผมมกำลงใจทำอะไรมากขน เพราะผใหญเขาตงใจทำงานใหผมและเชอในตวผม ผมรสกได” ชญ “เรองผหญงผมไดบทเรยนราคาแพงแลว” ชย สรปเรองกระบวนการเรยนรสอวา มนเปนกระบวนการทดมากๆ สำหรบผม ทไมเคยร ไดร ทไมเคยคด ไดคด ทนทำใหผมเปลยนเปนคนละคน...กลบออกไปผมจะ ไมพลาดอก จะทำงานและเรยนใหพอแมพนองภมใจ...

>> ผมเรยนชวตผานสอครบ >>

56

แผนชวตในอนาคตของโนต

เรองเนอหาทจะปฏบตในอนาคต

หลงจากทผมไดหลดออกไปจากน...ผมจะใชชวตแบบเดมไมไดแลว เพราะผมมหนาท

ทตองรบผดชอบเยอะ เชน ตองดแลพอ แม และเลยงด “ลกชาย” ดวย แตกอนทจะเลยง

พวกเขากตองหางานทำกอน แตผมไมหนกใจเทาไหรเพราะผมมงานรองรบอยแลว เชน ไปทำงานแผนพนหรอคลายๆ กบงานกอสรางทพชายทำอย และมนยงไดเงนสงอกดวย เพอทจะนำเอาไปเลยงดลกชายและชวยลดคาใชจายพอ แม แลวอกอยางหนงผมจะตองเรยนหนงสอใหจบ ม.6 กอน พอจบแลวในใจผมอยากเรยนตอใหจบ ปวส. ทางดานชางไฟฟา เพราะผมตองการใหพอ แมปลมใจ และเปนอาชพทผมชอบดวยครบ แตพอเรยนจบกจะ ออกมาหาวชาอกสกหนอย หรอพดงายๆ วาหาประสบการณประมาณ ๑-๓ ป พอไดวชา อะไรมาพอสมควรกตองเรมหาทนเพอมาซออปกรณ เครองมอจะมารบงานเอง พอรบงาน เองแลวหรอตงหลกไดแลว กตองเกบเงนอกครงเพอทจะเปนทนใหกบ “ลกชาย” เขาเรยนหรอเรยนสงๆ และใหพอ แม ไมตองทำงาน อยอยางสบาย เพราะในใจผมอยากจะใหครอบครวมความสข และตองการให “ลกชาย” มการศกษาสงๆ เปนคนดในสงคม สวนพอ แม ผมกอยากใหอยบานเลยงหลานๆ อยทบานดกวา ไมตองทำงานเพราะตอนน พอและแมสขภาพไมคอยแขงแรงเทาไหรครบ ...นคอเปาหมายของผมทจะตองทำใหไดเพราะตองทดแทนพระคณ และตองดแล ลกชายใหเปนคนดในสงคมแลว

“ครอบครวมความสข”

>> ผมเรยนชวตผานสอครบ >>

57

แผนชวตของด

ชวตหลงจากไดรบอสรภาพ

หลงจากทผมไดรบอสรภาพคนมา เรองแรกเลยทผมจะทำคอเรยนหนงสอ ผมจะ

เรยน กศน. ม.ปลาย ตอนนผมกไดสมคร กศน. ทศนยฝกและอบรมเดกและเยาวชน เขต

๙ จงหวดสงขลา ไวแลว และผมยงคดอกวาจะไปสมครเรยนดานนอกดวย คอผมจะสมคร เรยนชางยนต ผมจะออกมาทำงาน ถาไมสามารถเปดรานเปนของตวเองไดผมจะไปทำราน เดมทเคยทำอยกอนทจะมาอยทนครบ เมอทำงานไดเงนมาผมจะเกบสวนหนงไวใชเอง และอกสวนหนงจะใหแมเกบไวใหนองเรยน จะทำอยางนไปเรอยๆ จนกวาผมจะมอะไรท ตองรบผดชอบมากกวานครบผม

องคประกอบของชวตในการเดนทางสเปาหมาย

ครอบครว- เชอฟงพอแม

- ชวยพอแมทำงาน-ดแลนองสาว

ตวเอง

- เลกเทยวกลางคน- เปลยนนสยตวเองใหม

สงคม- เปนคนดของสงคม

- เปนหเปนตาใหสงคม

การเรยน

- ตงใจเรยน

การคบหาเพอน- เลกคบเพอนไมด

- หนมาคบเพอนทด เรยนหนงสอ- คดใหดกอนเชอ

>> ผมเรยนชวตผานสอครบ >>

58

ชวตเลอกไดอยทตวเรา

แผนชวต ตลอดชวต

๑. ครอบครว ถาผมไดปลอยตวออกไปสสงคม สงแรกทผมตองทำคอ การเปน

เดกดของพอ แมกอน และตอมากเปนคนดของสงคม ผมตงใจวาจะออกไปหางานทำ

(แตพอบอกวาพอจะหางานใหทำเอง จะพาไปฝากงานทพอผมรจก แตถาผมไมถนดงานท พอฝากให ผมกจะกลบไปทำงาน “ขนม” ทผมทำอยเมอกอน เพราะผมพอมความรในการ ทำขนมอยแลว และจะตองพงพาตวเองใหรอด และผมจะหาเงนเลยงพอ แมตอไป ๒. การศกษา ผมตงใจวาผมออกไปผมจะศกษาทาง “ศาสนา” และจะเรยนใหจบ กศน. ไปดวย เพราะทางศาสนาผมยงออนอย จะเรยนใหจบ ม.6 ระยะเวลาประมาณ ๒-๓ ปและเรยนทางดานศาสนาไปเรอยๆ ๓. สงคม ผมจะหลกเลยงพวกอบายมขทงหลาย ผมจะทำตววางเฉยกบคำนนทา ของผอน ผมจะเลอกคบเพอนทอยในกรอบหรอคบไดแตตวผมตองอยในกรอบ และผมจะตองเขากบสงคมไดดมความสข ๔. ความรทไดจากบานแหงความด สงทผมไดเรยนรจากทบานแหงความด ความรทไดจากการทำนำหมก ผมจะออกไปทำดวย เพราะวาแมผมเพงปลกยางพารา ผมคดวาจะทำนำหมกรดตนยางพาราของผมตอไป

>> ผมเรยนชวตผานสอครบ >>

59

อนาคตของชญ

เมอออกไปจากทนแลวผมจะออกไปเรยนตอใหจบ ม.6 และทำงานควบคไปดวย

ซงผมเองกมงานรองรบอยแลวเพอเปนทนใหตวเองไดเรยนใหจบดวย และสงเสยใหนอง

ชายอกคนไดเรยนดวย เพอแบงเบาภาระใหพอ แมดวย ควบคไปกบอาชพเสรมทำกรอบรป

ชวยแบงเบาภาระของครอบครว และตองมความรบผดชอบมากกวาเดม เปนระยะเวลา

๑ ป จากนนทำงานชวยสงเงนใหพอ แม และเกบเงนสะสมไวเพออนาคตตวเองและ ครอบครวตอไป ควบคกบเชอฟงพอ แม เปนตวอยางทดของนอง เปนระยะเวลา ๕ ป แลวทำงานเกบเงนไวเพอสรางทอยอาศยไวใหพอ แม ในยามททานชรา และชวยสงเสย นองเรยนตอใหสงๆ และเอาความรทผานมากลบมาสรางบานตวเอง เปนระยะเวลา ๒ ป และเปาหมายสงสดคอ พอ แม กลบมาอยดวยกนทบานเดมโดยททานทงสอง ไมตองทำงานอกตอไป

>> ผมเรยนชวตผานสอครบ >>

60

ความใฝฝนวนนของชย

ชวตครอบครว

แนวทางปฏบต - ชวยเหลองานพอแมทกอยาง

- ดแลเอาใจใสยากบยาย

- ใชเวลาอยกบครอบครวใหมาก

- จะไมสรางปญหาใหครอบครว - เชอฟงพอ แมชวตในสงคม - เลอกคบเพอนทด - จะไมใชสารเสพตดเดดขาด - ชวยเหลอ ทำประโยชนใหผอน - ไมสรางความเดอดรอนใหผอนการศกษา เหตผล - ตองการความกาวหนาในชวต - ทำใหพอ แมภมใจ - ไมอยากอยบานเฉยๆ - เพอความตอเนอง (เรยนตอ)สถานท - ยายจากท กทม. มาเรยนท จ.นครศรธรรมราช (โอนหนวยกต)สาขา - สาขาวชาการตลาด เพราะเปนสาขาทเรยนมาแลวระดบการศกษา - ตงใจวาใหจบปรญญาตรกอน แลวจะบวชใหพอ แม หลงจากนนอาจ เรยนตอถามโอกาส

เหตผล - อยากอยบาน เดนทางไปเรยนสะดวก - จะไดอยชวยงานพอ แม - จะไดทำอาชพทตงใจ (ทำกรอบรป)

ระยะเวลา - ประมาณ 1-2 ป เพราะตองเรยนป 4 ใหม ถาบางวชายายหนวยกต

ไมไดตองลงเรยนใหม

>> ผมเรยนชวตผานสอครบ >>

61

การประกอบอาชพ (เปดรานทำกรอบรป)

เหตผล - เปนงานทถนดเลยทำและนาจะไปไดสวย อยากมงานทำ

มกจการเปนของตนเอง จะไดเกบเงนเปนทนไวเรยน

ทน - คงตองอาศยทนจากพอ แม

- อยากใหศนยฝกฯ ชวยเหลอบางสวน

- ถาไมมทนคดวาจะไปเปนลกจางตามรานทวไปกอน

จะไดมประสบการณทำเล - ทบานโดยเปดรานเลกๆ ไปกอน - หาทเชาทราคาถกๆ ในตลาดผลทคาดวาจะเปนไปได -ตงใจไวแลวยงไงตองทำใหได

>> ผมเรยนชวตผานสอครบ >>

62

แผนชวตของแนน

ณ ปจจบนน ผมไดมาอยบานแหงความด ทำใหผมมการใชความคดดานการใช

ชวตมากขน และทำใหผมมหลกคดเปนของตวเอง และสามารถนำไปเปนรากฐานของ

ทางเดนชวตผมตอไปไดเมอไดรบอสระ

ดานการเรยนจดเรมตนของผมตอนนคอ การสมครเรยน กศน. แลว และเมอไดรบ

อสรภาพ ผมจะไปสมครเรยน ปวช. สาขาคอมพวเตอร เพอทจะทำใหผมมความรพนฐาน เกยวกบคอมพวเตอร เพอทจะนำไปเรยนในระดบปรญญาตรไดงายขน และสามารถ นำไปประกอบอาชพไดและเลยงครอบครวตอไปในอนาคต ดานครอบครวและการใชชวตในสงคม สำหรบตวผม ผมจะกระทำสงใดผมตอง คำนงถงพอ แม พชาย เปนอนดบแรก เพราะผมไมตองการใหพอ แม พชายผม เสยใจอก ทผมสกบปญหาไดทกวนนเพราะครอบครวของผม ผมมกำลงใจมากเมอนกถงครอบครว และการใชชวตในสงคม ผมจะนำประสบการณทผานมาเปนคร และสงใดทไมดผมจะไมรบ มาใสในชวตของผมแนนอน เทานกสขแลว เรยนจบปรญญาตร ครอบครวมความสข ตวผมภมใจในตวเอง มความสข บวชใหพอ แม และหาเงนเพอเลยงดพอ แม ทำใหพอ แม มความสขมากทสดเทาทจะทำได

>> ผมเรยนชวตผานสอครบ >>

63

ชวตและอนาคตของบอล

แผนชวตเมอออกไป

เมอผมกลบไปอยทบาน ผมมความตงใจและมจดมงหมายไววาผมจะทำงานท

โรงงานแถวๆ บานเพราะสะดวกในการเดนทาง

เหตผลทผมตงใจทจะทำงานกเพราะตองการทจะชวยแมหารายไดและอยาก แบงเบาภาระจากแมลงบาง อยากใหแมสบาย เพราะถงเวลาทผมจะตองตอบแทนบญคณของผทมพระคณ และเงนทผมไดมาจากการทำงานทสจรตนน ผมจะเกบไวใชสวนตวบาง เลกนอย ทเหลอจะใหแมทงหมดเพอทจะลดคาใชจายในครอบครว และตงใจวาจะสงนองเรยนใหสงเทาทผมจะทำได เพราะผมอยากใหผมและ ครอบครวอยกนอยางมความสข และผมจะไปสมครเรยน กศน. ตอจนจบ ม.ปลาย คดไววาจะเรยนไปทำงานไป...

>> ผมเรยนชวตผานสอครบ >>

64

แผนและอนาคตของบาวว

หลงการปลอยตว

ผมจะกลบไปทำงานเกบเงน จะซอรถและเกบไวสวนหนง พรอมๆ กบเรยน ผมจะ

เรยน กศน.

ครอบครว จะใชชวตอยกบครอบครวอยางอบอน เชอฟงผใหญ เปนลกทดของพอ แม ชวยแบงเบาภาระทางบาน สงนองเรยนหนงสอจนสดความสามารถ

สงคม จะคบเพอนทไมเปนอนตรายตอสงคม เพราะจะไมทำใหเราคดผด คนทเราไววางใจไดจะไดเปนทปรกษา เทยวใหนอยลง กลบบานนอน

เปาหมาย อยากจะเปดรบซอนำยางสกแหง เพอจะเปนอาชพหลกของตนเองและคนอน เพราะความรในดานนผมมอยมากจะนำมาใชใหเกดประโยชน และความรทไดรบจากการฝกอบรมมาใชในยามวาง เพอเปนการสรางรายไดทางหนง

>> ผมเรยนชวตผานสอครบ >>

65

อสระ...ทเลอกได - ของหนง

หลงจากทผมออกไปจากทนแลว ผมจะเรมชวตใหมเพอตวเองและครอบครว ผมจะ

นำเอาวชาทไดศกษาเลาเรยนและประสบการณตางๆ มาทำอยางตอเนอง

ผมจะยดงานดานกรอบกระจก เพราะผมรสกไปไดด งานทผมเลอกจะตองทำแลว

สบายใจ ไมอดอดกบงานททำ และทสำคญใจตองรกกบงานทเลอกจะทำมน

ผมจะทำงาน เกบเงนเลยงตวเองและเลยงครอบครวของผมดวยตวเอง

“การงาน” งานทผมเลอกตนทนจะตองตำพอประมาณเพราะครอบครวผมไมคอยจะมรายไดสกเทาไหร แตถางานไมราบรนอยางทผมคด ผมกตองรบจางทำงานทไม หนกมาก เพราะวารางกายผมไมคอยแขงแรงสกเทาไหร

“สถานทการคา” ผมอาจจะเปดรานเลกๆ ทบานของผมสกระยะหนง ถาไปไดสวย กคงตองหาตลาดนดเชาลอคหอง

ความฝนยงไมเหน แตใจรบรอยขางใน

>> ผมเรยนชวตผานสอครบ >>

66

บทท ๔

การประเมนผลการพฒนาทกษะชวตของเยาวชน

คณะทำงานไดจดการประเมนผลการพฒนาทกษะชวตเยาวชน บานแหงความด รนท ๑ รวม ๑๒ คน ดงน • ครผสอนรวบรวมการบานหรอแบบฝกหดทไดรบมอบหมายใหทำในระหวาง การเรยนการสอนเพอใชประกอบการประเมนผลทกษะชวตเยาวชน • ทดสอบความร ความเขาใจเบองตนเกยวกบสอมวลชนศกษา

• มอบหมายงานใหเยาวชนทำแผนชวตของตนเองและนำเสนออยางสรางสรรค

ในทประชมเปนรายบคคล • ครและคณะทำงานประเมนผลการพฒนาทกษะชวตเปนรายบคคล โดยนงพรอม

กน และดรายละเอยดการพฒนาของเยาวชนทง ๕ เรอง อภปรายรวมกนอยางละเอยด

>> ผมเรยนชวตผานสอครบ >>

67

• พบดด ๔ คน จดหองประชมใหเยาวชนแตละคนเขามาประเมนเพอนทกคนตาม

มมของตนเอง โดยใหเขามาอภปรายทละคน

สรปผลการพฒนาทกษะชวตเยาวชนไดดงน

ลำดบ ชอ การพฒนาทกษะชวต

๑ ด

มความภมใจในตนเอง มกาลเทศะ เกรงใจผอนมาก ไมเหนแกตว คดเปนระบบ คดแยกแยะได และกลาแสดงความคดเหนเมอมการปรกษาหารอในการ ทำงานเพอสวนรวม ควบคมอารมณได แมจะเครยดกจะหาทางระบายความ เครยดดวยการพดคยกบพๆ และคร ทำงานบานและปลกตนไม เปนท ยอมรบของเพอน เขยนสอสารความคดไดด มจตใจเพอสวนรวมมาก และ มงมนทจะทำงานใหดและสำเรจ

๒ บาววมความคดดแตคดชา มความพยายามมากขนในการรวมแสดงความคด มความอดทนเมอถกเพอนลอ มทาททเปนมตรและมมนษยสมพนธตอคนอน มจตสำนกตอสวนรวมแตไมกลาเปนผนำ เปนผตามทด

๓ โนต

มความกลาหาญในการแสดงความคดเหน กลาคดนอกกรอบ พฒนาไดเดนชด คอ จะมทาทคดกอนพดและเขยนสอสารความคดเหนไดด เปนคนรกาลเทศะ และประนประนอมกบคนอนมากขน ใจเยนมากขน มใจอาสามากขน จะ กระตอรอรนในการทำงานเพอสวนรวม

๔ หนง

เปนคนทคดเปนระบบได มความลกซงในความคดเรองตางๆ อยางเชอมโยง แตบางทคดไดดแตไมกลาลงมอทำ เปนคนยอมรบสภาพของตนเองและ ความทกขทเผชญอยได โดยเฉพาะปญหาทมอยในครอบครว เปนคนวางเฉย ไดแมจะไมพอใจ เพราะไมอยากขดแยงกบเพอน การสอสารเพอสราง สมพนธภาพยงไมเดนชดนก เพราะปกตจะเฉยแตสงเกตจากแววตาทเปน มตรและยมรบ ความรบผดชอบตอสวนรวมพฒนาขนกวาชวงเดอนแรกๆ ทมาอย เมอไดรบมอบหมายงานใดๆ จะรบผดชอบและทำเตมท

>> ผมเรยนชวตผานสอครบ >>

68

๕ บอล

มความคดดและแสดงความคดไดชดเจน ลำดบความคดและใหเหตผล ประกอบได มความภมใจในตนเอง คดทำสงทดในกจกรรมหลายอยางไดท บานน ใจเยนและประนประนอมเมอขดแยงกนในกลม สอสารดวยคำพดท สภาพและออนนอม การทำงานเพอสวนรวมจะอยในระดบผนำกลม เพราะเปนทยอมรบของกลม

๖ บาวเลก

มความพยายามในการรวมแสดงความคดเหนในชนเรยนและในกลม มการพดคยทไมเปนทางการมากขน ยมแยมแจมใสและสบตาผคนมากขน มพฒนาการในดานการเขยนแสดงความคด (จากทเขยนสนๆ กดๆ ๒ – ๓ บรรทด เปนครงหนาและเกอบเตมหนา) การมจตใจเพอสวนรวมเหนไดชด ในการทำงานรวมกบผอนอยางเตมทในการออกแรงยกของ (แมจะผอมบาง และตวนดเดยว) พฒนาจากทเปนคนเฉอยๆ เปนคนทคลองแคลวมากขน ไมตดเพอนแจเหมอนชวงแรกๆ กลาทจะไปรวมกลมกบคนอนๆ

๗ แนน

มความมนใจในตนเองในการรวมแสดงความคดเหน มจดยนทชดเจน มททา ทดในการเปดใจรบฟงผอน มความภาคภมใจทมครอบครวทด และเชอวา ครอบครวเปนสงยดเหนยวในชวตมากขน อารมณดและยมเสมอ ไมเครยด มลกษณะเปนสภาพบรษคอยบรการครและผอาวโสอนๆ ในบาน เปนผนำ ในการทำงานกลมไดด และแสดงออกในการอาสาทำงานเพอสงคมเสมอ (เปนฝายตอนรบทด)

๘ ชญ

เปนทยอมรบของเพอนๆ แสดงความคดเหนไดดทงดวยการพดและการเขยน มบคลกภาพทด สภาพออนโยน และยอมรบสงทพลาดไปวาเปนบทเรยนชวต ทสำคญ ภมใจและเชอมนวาตนเองจะสามารถทำสงทดใหครอบครวภมใจได (จากการพดคย) ในการทำงานเพอสวนรวมจะทำงานจรงจงและรบผดชอบ อยในกลมจะเกบของจนเรยบรอยเมอเลกงาน

๙ ชย

คดไดกวางและลกมากขน พฒนาในดานการยอมรบความคดเหนของเพอนมากขน มองเหนความผดพลาดและจดเปลยนแปลงชวตใหดขนและมนใจวาตนเองทำได (ทนทำใหผมเปลยนเปนคนละคน และลดการเหนแกตวลงมาก) ชยมงมนในการทำกรอบรป (งานอาชพทเรยนทน) และทำไดมฝมอด เปด บรการหารายไดใหกองกลางไดมาก และตงใจมากทจะเรยนตอในมหาวทยาลย ทเคยเรยนมาแลว เชอมนในการเผชญหนากบสงคม และคดวาตนเองม หลกคดทไดรบจากบานแหงความด

>> ผมเรยนชวตผานสอครบ >>

69

๑๐ มาส

มาสไดกลบบานกอนคนอน มพฒนาการดานการเขยนแสดงความคดเหน เปนผทรบผดชอบในงานบานและการบานเปนอยางมาก พฒนาดานการพด (จะพดไดตลอด) ทมเหตมผลและลำดบการคดไดมากขน มความสามารถ พเศษหลายดานในศลปะพนบาน เชน การรองโนรา การเลนกลองยาว ฯลฯ มความภมใจในสงน เปดตวเองมากขน (เมอกอนจะแยกตวอยเงยบๆ ไมสงสงกบใคร) ใจเยนลงและควบคมอารมณไดด (ลดการทำตาขวางๆ) ราเรงแจมใสอยางเหนไดชด

๑๑ ป

มพฒนาการในดานความมนคงทางอารมณ (คดถงบานและลก) แสดงออกวายอมรบสภาพและการรอคอยไดดขน การสอสารแสดงความคดเหนดาน การเขยนไดดกวาการพด รบผดชอบในการทำการบานมาก (เมอไดกลบบานกอนคนอนกยงฝากสงการบานกลบมาใหครอกอยางเรยบรอย) ชวยเหลอ งานในบานและงานเพอสวนรวมในฐานะผตามไดด เปนผมความสามารถ พเศษในการแตงเพลงและเลนกตารไดด การใชชวตทนทำใหเกดแรงบนดาลใจแตงเพลงรวมกบบอลไดกวา ๑๐ เพลง มความมงมนกลบไปทำสวนยาง ของครอบครวเปนหลก และจะเลยงลกใหดทสด

๑๒ ตม

มพฒนาการการพดใหดดและจงใจผอนได มความคดลกซงในเรองปญหา ของชวต ยอมรบสภาพชวตทผดพลาด แตกยงดเฉยๆ ไมมพลงทจะทำอะไรเพอการพฒนาชวตไดอยางชดเจน ตมไดออกจากบานกอนคนอนและเมอ กลบมาเยยมบานแหงความด ดทาทคกคะนองและฟมเฟอย (พจารณาจากการแตงตวของตมและแฟนทมาดวยกน) และพดถงการเทยวเตรการไป กรงเทพฯ กบแฟน หลงจากนนประมาณเดอนกวาๆ แมและแฟนไดมาบอกวา ตมถกจบกมคดวงราวทรพย แมตองไปกเงนจำนวนมากมาประกนตว และมความหวงกบลกวาลกจะอยชวยขายของกบแมในระหวางรออทธรณศาล

>> ผมเรยนชวตผานสอครบ >>

70

บทท ๕

บทเรยนและขอคนพบ

คณะทำงานไดดำเนนการสรปบทเรยนการดำเนนงานพฒนาทกษะชวตเยาวชน โดยกระบวนการสอมวลชนศกษา เปนลำดบดงน ๑. การจดคณะทำงานบนทกการดำเนนงานพฒนาทกษะชวตเยาวชนบานแหง

ความด โดยกระบวนการสอมวลชนศกษาตงแตเรมตนจนสนสดโครงการ อยางตอเนอง

๒๔ สปดาห ระหวางวนท ๑๒ มถนายน - วนท ๓๐ พฤศจกายน ๒๕๕๐ ๒. การประชมคณะทำงานประกอบดวยครผสอน พบดด เจาหนาทบานแหงความด รวม ๘ คน เพอรวบรวมและประมวลผลกระบวนการเรยนการสอนและกจกรรมท

เกยวของ ณ หองประชมบานแหงความด เปนการประชมอยางตอเนอง รวม ๒ วน

คอวนท ๑๓ - ๑๔ ธนวาคม ๒๕๕๐

>> ผมเรยนชวตผานสอครบ >>

71

๓. ประชมคณะทำงานและนกวชาการเพอรายงานและวเคราะหขอมลเบองตน

และเขยนรายงานผลการดำเนนงาน โดย อ.พรรณภา โสตถพนธ และคณวโชต จงรงโรจน

นกวชาการศนยพฒนาเศรษฐกจและสงคมภาคใต จงหวดสงขลา ระหวางเดอนมกราคม

– กมภาพนธ ๒๕๕๑

๔. ประชมเครอขายเยาวชนและอาสาสมครเพอสะทอนกลบผลการดำเนนงาน

และใหขอเสนอแนะ (จากมมมองเยาวชน) ๒๑ คน ทเกาะยาวใหญ จ.พงงา ระหวางวนท

๑๙ - ๒๐ มนาคม ๒๕๕๑ ๕. ประชมเครอขายสหวชาชพ ผพพากษาหวหนาศาล ผพพากษาสมทบ กรรมการ สงเคราะห ผบรหารศนยฝกและอบรมเดกและเยาวชนเขต ๙ และเจาหนาท ครและ นกวชาการในทองถน รวม ๕๔ คน “เวทวถคดใหมในการพฒนาเยาวชน” โดย อ.ชยวฒน ถระพนธ ผเชยวชาญดานการจดกระบวนการเรยนร จากสถาบนการเรยนรและพฒนา ประชาสงคม (Civic net) เปนวทยากรกระบวนการ เพอสะทอนกลบความร ความคด และขอเสนอแนะในการจดกระบวนการเรยนรเพอพฒนาทกษะชวตเยาวชน ระหวางวนท ๑๔ พฤษภาคม ๒๕๕๑ ณ หองประชมทรายแกว โรงแรมพาวเลยน สงขลา มผเขารวมประชม ๖๒ คน สรปบทเรยนและสงทคนพบจากการดำเนนงานพฒนาทกษะชวตเยาวชนโดย กระบวนการสอมวลชนศกษา ดงน ๕.๑ การสรางสรรคกระบวนการเรยนร (๑) การดำเนนงานพฒนาทกษะชวตเยาวชนโดยกระบวนการสอมวลชนศกษา ระยะเวลาตอเนอง ๒๔ สปดาห (ระหวางมถนายน - พฤศจกายน ๒๕๕๑) เปนการ จดกระบวนการเรยนรทใชวธวทยาแหงความรกและเมตตา เปนจดเดนของงานน อาจารยชยวฒน ถระพนธ ประธานสถาบนการเรยนรและพฒนาประชาสงคม ไดศกษา

กระบวนการพฒนาทกษะชวตเยาวชนในโครงการนแลวสะทอนความคดวา คณะ

ทำงานนบตงแตหวหนาบาน ครผสอน นกจตวทยา ครพเลยงหรอพบดด ๕ คน ครสอนวชาชพทกคนจะมบคลกภาพทออนโยน นมนวล และใหเกยรตเดก มททาทเปนมตรและ เมตตาตอเดกอยางเหนไดชด เอาใจใสในการใหคำปรกษาหารอ มทาททไววางใจ ไมคอย

จบผดหรอขบนดวาอยางมอำนาจเหนอกวา การใชคำแทนตวเสมอนเปนญาต เชน ปา นา

>> ผมเรยนชวตผานสอครบ >>

72

พ ใชการขอรองหรอชแจงดวยนำเสยงปกต เมอเดกพลาดพลงหรอทำผด การดแลตอนรบพอ

แม ญาตพนองของเยาวชนอยางมมตรไมตร ทำใหบรรยากาศของบานดอบอน

และเขาใจกน เยาวชนเกดความเกรงใจผใหญในบานมากกวากลว ในเรองน ป เลาวา

...เขาไมเคยพบเหนผใหญทเมตตาและใหเกยรตเยาวชนททำผดอยางเขา ทมแต

คนดถก ไมไวใจ แตนปาหน นาจอ และพทกคน ไมไดเปนญาตอะไรกบเรา แตเขาดกบเรา

ใหโอกาส ใหกำลงใจเราตลอด จงอยากเปนคนดและมอนาคตทด... ปมความสามารถใน

การเลนกตารและแตงเพลง และไดถายทอดความรสกเหลานไวในเพลงของเขาหลาย เพลง (มแผนซดทบานแหงความด) แนน เลาวา เขามความสขในบานน ไมรสกมปมดอย เพราะทกคนรกและเขาใจเขา “ผมประทบใจมากในเชาตรวนหนงในหลายๆ วน ทไดไป วงสลบเดนรมชายทะเลกบปาหน เราไมคดวาคนสงอายจะวงและเดนกบพวกเรา รวมกวา ๑๕ กโลในวนนน วงผานผคนทรจก ปาหนจะบอกเขาวา พาลกชาย ๑๒ คน มาออกกำลงกาย คนเขาอมยม และลอวานกวาปาหนตงคายมวย” อาจารยชยวฒนให ขอคดวา บรรยากาศของบานทอบอวลไปดวยความรกความเมตตาอยางน คอปจจย สำคญทสดททำใหโครงการนสำเรจในระยะแรกเรมและบกเบก เพราะงานใดๆ กตามถาจะเอาเพยงโครงสรางทเหนดวยตามาจบความสำเรจ เราจะเหนหมดวาออกแบบอยางไร มคนสำเรจหรอลมเหลวกคน มการบรหารจดการอยางไร วธคดชดนเปนชดการคด โครงสราง คดมาออกกฎหมาย ออกระเบยบ คดจะสรางถนน สรางอาคารมนจะออกมา ในเชงกายภาพทงหมด แตสงทมความหมายทสดและทาทายการทำงานของมนษยมาก ทสดกคอ ความเชอ ความศรทธา เปนเรองของคณคาทมความหมายตอชวต ถาพลงตวน มนแรงมนจะเปนหลกของชวตและของการทำงาน งานพฒนาทกษะชวตเยาวชนโดยใช กระบวนการสอมวลชนศกษาน ผมจบความสำเรจในระยะของการรเรมโครงการไดวา สงท รองรบอยขางใตความสำเรจดานตางๆ มนเปนเรองของหวใจและความรก ความรกของ

คนทำงานทงหมด ตงแตหวหนาไปจนถงพบดดทกคน เปนความรกทมตอเดกทง ๑๒ คน

ทเดกเขาสมผสได เขารสกได การใหเกยรตเขา ชวยเหลอเขาเตมท ปรกษาหารอได คลกคลรวมทกขรวมสขในทกสถานการณ วธการออกแบบกระบวนการเรยนรดวยรกและ เมตตา คลกเคลาไปกบกระบวนการสอน ถาพดในเชงวชาการเปนวธวทยาแบบหวใจ

เปนวธวทยาแหงความรกและความเมตตา ซงในทางปรชญา วธวทยาม ๒ แบบ คอ

>> ผมเรยนชวตผานสอครบ >>

73

๑) วธวทยาแบบอำนาจ เปนแบบทใชการควบคม รด ฉนฉลาด ฉนเปนผใหญกวา

ถกตองกวา มวธคดแบบแยกสวน มโลกทศนทมองโลกเปนแคสงทมารบใชเรา

๒) วธวทยาแบบหวใจ ใหรกและเมตตา กระบวนการตางๆ ของโครงการน

จากกจกรรมท ๑ การเตรยมความพรอม ไปจนถงกจกรรมท ๑๔ การทำแผนชวต

แมจะเกยวพนอยกบกระบวนการสอกจรงแตวญญาณของงานชนนอยทหวใจ รก

และเมตตา แผงไปดวยการสอสารเชงบวก ใหกำลงใจ ใหมอสระทเพยงพอ ใหความ

ไวเนอเชอใจ ใหการมสวนรวมในการออกแบบกฎกตกามารยาททอยรวมกน สงเหลาน ตองมองใหเหนเพราะเมอโครงการเดนทางไปถงระยะการขยายผล หรอมอบงานให หนวยงานราชการทรบผดชอบ ถามองไมเหนสงนกจะทำผดหมด หรอแหงแลง ไรวญญาณและความสำเรจ... (จากเวทวถคดใหมเพอเยาวชน : โครงการสรปบทเรยน การพฒนาทกษะชวตเยาวชนโดยกระบวนการสอมวลชนศกษา จดโดยสงขลาฟอรมและ สสย.)

(๒) การดำเนนงานพฒนาทกษะชวตเยาวชน โดยกระบวนการสอมวลชนศกษา ระยะเวลาตอเนอง ๒๔ สปดาห (ระหวางมถนายน – พฤศจกายน ๒๕๕๑) เปน กระบวนการเรยนรและทำงานสอเชงรก (Activity media work) โดยไดศกษาเปรยบเทยบ กบกจกรรมในโครงการ Actionoriented Media Pedagogy (AOMP) ซง ดร.กนเนล ทราวเดล ดำเนนงานรวมกบชมชนรอบมหาวทยาลยไฟรบวรก ประเทศเยอรมน โดย ดร.ทราวเดล ไดเดนทางมาศกษาการทำงานของสงขลาฟอรมในเรองน ระหวางวนท ๒๖ - ๒๗ มนาคม ๒๕๕๑ และไดใหความคดเหนวา โครงการนไดจดกระบวนการเรยนร

สอทเนนเรองจรง สถานการณจรง โดยใชผเรยนเปนศนยกลางทกขนตอน และมความ ยดหยนทลงตวกบความสามารถของเยาวชน จากการสงเกตการณการเรยนการสอน การพดคย ครผสอนหลกและครผชวย ไดพบวามลกษณะสำคญของ Activating Media

Work หลายประการ คอ

- การเปดโอกาสใหเยาวชนทำงานในเรองหรอประเดนทเฉพาะเจาะจง เชน การ สรางบรรยากาศการเรยนรในบาน เพอใหตนเองมโอกาสในการเขาถงสอมากขน

เยาวชนจดมมหองสมดเลกๆ และขอรบบรจาคหนงสอจากผคนทอยใกลเคยง (รอบๆ

>> ผมเรยนชวตผานสอครบ >>

74

บานแหงความด ทบานพกขาราชการ) และสอสารกบผบรหารบานใหมทวประจำบาน

โดยเยาวชนตกลงในการเลอกดรายการดวยกนได ขออนญาตไปหองสมดประชาชนเพอ

เพมโอกาสในการอานหนงสอเลมททบานไมม หรอการมโอกาสเรยนรจากสอบคคล

หลงจากไดรบแรงบนดาลใจจากสอสารคดทเกยวของกบการงานอาชพของครอบครวเยาวชน

และจดเวลาใหเยาวชนลงไปเรยนรกบภมปญญาชาวบานในเรองการเกษตรไรสารพษ

เปนประจำและตอเนอง ทำใหเยาวชนมโอกาสเรยนรเรองจรงชวตจรง ไดสอสารกบผคน

หลากหลาย มโอกาสรลกถงเรองนนๆ มโอกาสปฏบตจรง (ไดนำความรนนกลบมา ปฏบตจรง เชน การทำปยชวภาพ การปลกผกปลอดสารพษ การทำแชมพและสบ จากธรรมชาต) เมอถงขนตอนการผลตสอ เยาวชนจงเขาใจเรองหรอสถานการณนน อยางดในขนลำดบความคดได สอสารกบแหลงขอมลไดด (ในขณะทำการสมภาษณ) และทสำคญทสดเยาวชนสามารถสะทอนกลบความรสกหรอความคดเหนของตนเองได - ทกษะทสำคญในการเรยนรสอ คอ ทกษะในการสอสาร ซงไมไดมองแคผลงาน การผลตสอออกมาของเยาวชนเทานน ตวเยาวชนเองไดพฒนาทกษะการพด การเลอกใชคำพด การกลาพดวจารณงานตนเองและของเพอนๆ และมความสามารถ นำสงทรบฟง เชน การวจารณของคนอนมาปรบปรงแกไขงานสอของตน อาจเปนการ ปรบปรงการเขยนบท การวเคราะหแยกแยะงานสออนๆ ทเขามาในชวตได เปนการ เพมพนทกษะแบบคอยเปนคอยไป เชน เยาวชนฝกการสมภาษณนอกสถานท เยาวชนไดมโอกาสฝกใชคำพด คดคำถาม ฝกการฟงคำตอบอยางตงใจ เพอทจะไดตง คำถามตอไปไดลงตว เหลานเปนความสำคญในการเรยนสอและชวยพฒนาการคดและ การสอสาร - ขนตอนการผลตสอในลกษณะ My style เปนการแสดงออกถงความมอสระใน การคดและออกแบบผลผลตของตนเองหรอกลมของตนเอง แสดงออกถงความเชอมนใน

ตนเองทงในระดบปจเจกบคคลและระดบกลม ไมตดวาตองเปนมออาชพ ตองทำใหเหมอน

คนนนคนนทมชอเสยง ไดรบฟงวาเมอนำงานสอทเยาวชนผลต คณะทำงานไมเนนเรอง ถกผดในงาน Production แต เนนการพฒนาความคด ความสมเหตสมผล ความงดงามในภาพ หรอมมมองทเยาวชนนำเสนอ ทนาประทบใจคอ การทำงานในกลม

วามเบองหลงการทำงานรวมกนไดอยางลงตว และยอมรบซงกนและกนไดอยางไร

>> ผมเรยนชวตผานสอครบ >>

75

ในทามกลางการมขอขดแยงเลกๆ ในระหวางการทำงาน สงนเปนการพฒนาทกษะเยาวชน

ในเรองของความเขาใจตนเองและการเขาใจผอนได

- จากการออกแบบกระบวนการสอมวลชนศกษาของสงขลาฟอรมซงเปนวทยากร

กระบวนการเรองน และจากรายงานผลการดำเนนงานพบวา มการออกแบบใหมกจกรรม

การเสรมพลงชวตและการทำงานอาสาสมครเพอสงคมซงเปนเรองสำคญเรองหนงของ

กระบวนการเรยนรเรองสอ เพราะนอกจากจะพฒนาบคคลใหมศกยภาพในเรองสอ

มความรความเขาใจในระดบ In perception และสะทอนกลบความคดไดแลว ตองเสรมศกยภาพบคคลในดานการคดถงประโยชนของสวนรวมดวย เรองผลประโยชนของ สวนรวมเปนเรองสำคญยงในการพฒนาคน ทงในฐานะผบรโภค ความเปนพลเมอง และในฐานะเปนสอสารมวลชน กจกรรมดงกลาวสามารถจดใหเชอมโยงกบกระบวนการ เรยนรสอจะยงด

(๓) ลกษณะการจดกระบวนการเรยนรเพอพฒนาทกษะชวตเยาวชนบานแหง ความดรนท ๑ โดยใชกระบวนการสอมวลชนศกษา หากวเคราะหดวย ๓ ประเดนสำคญ ทเกยวของกบกระบวนการเรยนร ไดแก เนอหา วธการเรยนร และฐานการเรยนร พบวา ๓.๑) ดานเนอหา เนอหาการเรยนรเทาทนสอกระแสหลก โครงการนใหความสำคญในเนอหาดาน บรโภคนยมและความฟมเฟอย การมพฤตกรรมทางเพศทไมเหมาะสมในดานตางๆ ทผาน สอกระแสหลกหลากหลายรปแบบอยางรนแรง โดยเฉพาะทางรายการละครและเพลงทาง โทรทศน การโฆษณาสนคา เนอหาเพลงทเยาวชนซอหาจากรานคาทวไปทแฝงถอยคำ หยาบคาย มคานยมทไมเหมาะสม เนองจากเนอหาตางๆ เหลานเปนเนอหาทอยใกลชด

กบชวตของเยาวชน และนำเสนอผานสอกระแสหลกทเผชญหนาอยในชวตประจำวนและ

มพลงทแรง การเรยนรเทาทนสอกระแสหลกจงเปนเรองทจำเปน ในขณะเดยวกนโครงการ กแนะนำสอทางเลอกทมอยในชมชน เชน สอวทยชมชน หนงสอดทมคณคา (โดยเปด โอกาสใหเยาวชนไปหองสมดประชาชนทอยใกลบาน) ภาพยนตรทพบดดแนะนำ

การพดคยวงเลก วจารณและแลกเปลยนความคดกน (สอบคคล เพอใหเยาวชนมทางออก

และทางเลอกในการเรยนรสอ)

>> ผมเรยนชวตผานสอครบ >>

76

ในการเรยนรเทาทนสอกระแสหลก พบวาโครงการไดเชอมโยงเนอหาเขามาสเรอง

จรงในชวตของเยาวชนอยางเปดใจ เชน เนอหาเรองยาเสพตด ทงทเกยวของกบการขาย

และการเสพ กจะมการเปดใจคยเพอวเคราะหเบองลกในมตตางๆ รวมกน (ครผสอนและ

พเลยงจะมโอกาสเรยนรขอเทจจรงในเรองนอยางลกซง เพราะเยาวชนมประสบการณ

ตรงมาเลาใหฟง ครไดใชเปนแนวทางในการใหคำปรกษาอยางรเทาทนกบปญหานนๆ

มากขน)

เนอหาทเกยวกบพฤตกรรมทางเพศทไมเหมาะสม การกระทำความรนแรงตอเดก และผหญง ทางโครงการถอวาเปนประเดนสำคญ เพราะเยาวชนบางคนในบาน มประสบการณทเปนทงผกระทำความรนแรงและผถกกระทำ เรองความรนแรง ทงความ รนแรงในการทำรายรางกาย การใชวาจาและกรยาทาทาง การดถกเหยยดหยาม การ เอารดเอาเปรยบกนในสงคม มปรากฏอยมากในรายการโทรทศน เกมคอมพวเตอร และ การตนสำหรบวยรน คณะทำงานจงเนนการใหความร ความเขาใจ และสอดแทรกการปฏบต เพอลดความรนแรงในตวตนไวในชวตประจำวนของเยาวชนทบานแหงความดดวย ไดแก การฝกสมาธ การเยยวยาตนเอง การฝกโยคะ การรวมกนสอสารเชงบวก (พดจาไพเราะ พดเขาหคนอนมากขน) การเลนดนตรและรองเพลง การเลนกฬาเชอมความรก มากกวาเอาแพเอาชนะ สอดแทรกในการพดคยในชวตประจำวนและการใหคำปรกษา และการสอนในชนเรยน และการนำเอกสารหรอหนงสอทเกยวของกบการลดความรนแรง ในครอบครวและในสงคมมาใหอาน เนอหาหรอกรณศกษาทเสรมสรางการพฒนาทกษะชวต เนองจากโครงการนม วตถประสงคหลกอยทการพฒนาทกษะชวต ๕ ดานของเยาวชน (การคด การรจกตนเอง และเขาใจผอน การจดการควบคมอารมณ การสอสารเพอสรางสมพนธภาพ และการมจตใจ เพอสวนรวม) ประสบการณชวตหรอเรองเลาของชวต เรองจรงชวตจรงของเยาวชนเอง

ผคนรอบขาง เปนเนอหาทมคณคาและกอใหเกดแรงบนดาลใจใหใฝดและทำดได เยาวชน

มโอกาสเรยนรไดจากสอบคคล ไดแก ชวตในวยหนมของอาจารยชยวฒน ทผานการ ทดสอบชวตมาอยางนาสนใจ เมออาจารยนำมาเลาอยางมชวตชวา เยาวชนแทบทกคน เขยนบนทกวา ฟงแลวมพลงมาก โดยเฉพาะการกาวพลาดในชวต ทอาจารยใชคำพดวา

นนคอแบบทดสอบชวต ไมใชความผดของชวต แตเราตองสอบผานมนใหได ขามพนมนใหได

>> ผมเรยนชวตผานสอครบ >>

77

แบบทดสอบตองทำใหเราเขมแขงขน ไมใชออนแอและทำผดซำๆ หรอการนำกรณศกษา

จากชวตจรงทนำมาสรางเปนภาพยนตรเรองเฮอรเคน เดกหนมทถกจบตดคกทงๆ

ทไมไดกระทำผดถง ๒๒ ป แตเขาสามารถสรางชวตตนเองใหมคณคาและมความหมาย

ไดแมอยในคก เรองเหลานจะมเนอหาสาระของทกษะการใชชวตทเปนภมคมกนใหเยาวชน

ไดอยางด เพราะเนอหาทกลนกรอง มภาพและมมมองทดงดดใจและสรางสรรคดวยเทคนค

ตางๆ มนสามารถกลายเปนสอทเดนทางไปกระทบใจและกระทบความคดและอารมณ

เยาวชน (เชนเดยวกบทสอเนอหาการบรโภคนยมดงดดใจเดกเราในขณะน) ดงนนเมอ โครงการมการจดกระบวนการเรยนรใหสอดคลองกบเนอหา กจะกอใหเกดการพฒนา คณภาพชวตของเยาวชนได เยาวชนบนทกกจกรรมนไววา “พบลงชยวฒน แลวไดแรง” “หนงเรองเฮอรเคน ทำใหความคดเรองปมดอยของเราผอนคลาย เมอผอนคลายก ปลอดโปรง คดอยากทำสงดๆ และมความหมาย...” ๓.๒) วธการเรยนร โครงการนใชวธการเรยนรหลก ๆ ดงน - วธการเรยนรโดยใชครหรอผสอนบรรยายในเนอหาทตองการสอน หรอใชสอ (ภาพ เสยง) ทเปนกรณตวอยาง หรอนำเสนอเนอหาตามวตถประสงค หลงจากนนตง ประเดนพดคย เพอใหเยาวชนรบรแลวเกดการเคลอนไหวทางความคดในเรองหรอประเดน นนๆ มากขน - วธการเรยนรโดยการคดและการเขยน ไดแก แบบฝกหด เพอตอกยำความเขาใจ อกชนหนง (การเขยน จะชวยใหเยาวชนมทกษะในการลำดบความคดไดดขน) การทำ รายงาน การวเคราะหและประเมนคารายการโทรทศน รายการโฆษณาสนคา วารสาร และนตยสารตางๆ - วธการเรยนรโดยการปฏบตจรง ทงเปนงานกลมใหญ กลมยอย และรายบคคล รายบคคล ไดแก การคนควาหาความรและทำรายงาน การฝกเขยนบท

และบนทกเสยง “เรองเลา” (Story telling) การฝกถายภาพนง การฝกการใชอปกรณ

และเครองมอในการผลตสอสารคด การทำแผนชวต กลมยอย ไดแก การผลตสารคด การผลตรายการวทย (การสมภาษณ) การทำบอรดนทรรศการ

กลมใหญ ไดแก การสรางสรรคกจกรรมเพอสงคม เชน การจดตลาดนดนำใจ

>> ผมเรยนชวตผานสอครบ >>

78

เพอระดมทนใหสถานวทยชมชนเดกและครอบครวจงหวดสงขลา การจดกจกรรมสวด

สรภญญะ เพอในหลวงขณะททรงพระประชวรอยในโรงพยาบาลศรราช การรวมจดกจกรรม

“เดกสงขลา : อาสาสมครเพอสงคม”

- วธการเรยนรจากภมปญญาชาวบาน โดยเยาวชนลงไปเรยนรโรงเรยนทชาวบาน

สรางขน ชอโรงเรยนกสกรรมไรสารพษ ในพนทตำบลเกาะแตว อำเภอเมองสงขลา (เปน

หองเรยนตอเนองสปดาหละ ๑ วน ระยะเวลา ๒ เดอน) และนำมาปฏบตรวมกนในบาน

ไดแก การทำปยชวภาพ การทำแชมพและสบจากผลตภณฑธรรมชาต การปลกพชไมใชสารเคมและสารพษ การดแลแหลงนำ การดแลรกษาดน พบวาเยาวชนใหความสนใจ อยางจรงจง เนองจากครอบครวทำเกษตรกรรม และเยาวชนคดวาเปนเรองทมประโยชนมากและนำไปใชไดจรงเมอกลบบาน - วธการเรยนรตามสถานการณทเกดขนจรง และการเรยนรนอกสถานท ไดแก การเชญเจาหนาท กกต. มาเลาเรองการทำประชามตรางรฐธรรมนญ ๒๕๕๐ (เนองจาก ชวงนน สงคมกำลงใหความสนใจเรองน) การไปเทยวงานเกษตรภาคใต การไปฟงบรรยาย เรองเขมทศชวต การไปฟงดนตรสรางสรรคทจดตามมหาวทยาลย การไปศกษาดงานของ มลนธเพอนหญง ดงานศนยพงไดของโรงพยาบาลสงขลา เพอศกษาเรองความรนแรงทมมากในสงคมไทย รวมกบเยาวชนจากสถาบนตางๆ แลวตงวงเสวนารวมกน กลบมาเลา ความรสกและสงทไดพบเหนในชนเรยน การเปดโอกาสใหเยาวชนไปรวมงาน หรอปรากฏตว หรอทำกจกรรมรวมกบผคนและเยาวชนอนๆ ในสงคม เปนการสรางความมนใจและ ปรบบคลกภาพของเยาวชนได ๓.๓) ฐานการเรยนร จากการวางวตถประสงคหลกไวทการพฒนาทกษะชวต ๕ ดาน ไดแก การพฒนาความคด (คดแยกแยะ แยกยอย คดลกซง และคดเชอมโยง) การรจกตวเองและเขาใจผอน การจดการทางอารมณ การสอสารเพอสราง

สมพนธภาพ และการมจตใจเพอสวนรวม เพอใหเยาวชนไดมฐานการเรยนรอยท

การพฒนาตนเอง สรางพลงการเรยนรอยทตนเองใหมากทสด ทำใหการออกแบบ กระบวนการเรยนรพจารณาจากวธการเรยนรทง ๑๔ กจกรรมทจดใหเยาวชน ตลอดระยะเวลา ๒๔ สปดาหของโครงการน ใหเยาวชนเปนศนยกลางการเรยนมากทสด

โดยมพบดด ๑ คน ดแลนอง ๓ คนอยางใกลชด พผชายจะหมนเวยนนอนเวร (กลางคน)

>> ผมเรยนชวตผานสอครบ >>

79

ทบานดวย พบดดทำหนาทเปนทปรกษาทกเรองใหกบนอง และพบดดเปนผเชอมประสาน

กบครผสอนและผบรหารบาน

อยางไรกตาม ฐานการเรยนรอกดานหนงคอ ฐานของครอบครว ทางศนยฝกฯ และ

ผบรหารบานแหงความด (งานราชการ) จะเปนผเชอมประสานกบพอ แม ผปกครองของ

เยาวชนในรปแบบการทำรายงาน (จดหมาย) ชวตความเปนอยของเยาวชน การพฒนา

ความประพฤตของเยาวชน การจดใหเยาวชนกลบไปเยยมบาน ๑ สปดาหในทกเดอน

และตดตามสอบถามความประพฤตของเยาวชนเมอกลบบานจากพอ แม ผปกครอง การจดคายใหเยาวชนกบครอบครวพบกนกอนทเยาวชนจะกลบบานอกครงหนง เพอไดรบร แผนชวตและแนวทางการดำเนนชวตทเกอหนนเยาวชนกนตอไป สวนฐานการเรยนรกบชมชนทเยาวชนอาศยอย นายก อบต. ทาขาม คอ คณสนธพ ซงเปนกรรมการบรหารบานแหงความด ไดเสนอแนะใหประสานงาน อบต. ทเยาวชนอาศยอย ใหรบชวงตอในการสนบสนนเยาวชนทงในดานการเรยนและการทำงาน เพราะ อบต. ม แนวคดและงบประมาณสนบสนนในเรองนอย ซงในเรองนทางหวหนาบานแหงความด และศนยฝกฯ รบไปประสานการสรางฐานการเรยนรนตอไป ๕.๒ ปจจยสงเสรมการดำเนนงาน คณวโชต จงรงโรจน นกวชาการจากศนยพฒนาเศรษฐกจและสงคมภาคใต จ.สงขลา ไดวเคราะหปจจยทสงเสรมการดำเนนงานพฒนาทกษะชวตเยาวชนรนท ๑ ของบานแหงความด รวมทงปญหาและอปสรรคโดยทวไป มดงน ปจจยภายใน ๑. ความมงมนของทมงาน ทงในสวนของครผสอน ๑ คน และครผชวย ๕ คน จากสงขลาฟอรม และเจาหนาทศนยฝกฯ รวม ๓ คน ททำหนาทประสานงานและจด กจกรรมสรางสรรคไปพรอมๆ กบกระบวนการสอมวลชนศกษา แมจะตองพบกบอปสรรค

ตางๆ กตาม

๒. ครผสอนมประสบการณและความเชยวชาญในการจดกระบวนการสอมวลชนศกษามาอยางตอเนองยาวนานนบ ๑๐ ป โดยเฉพาะมทกษะในการออกแบบกจกรรม สอมวลชนศกษาทเหมาะสมสอดคลองกบเยาวชนในบานแหงความด มศลปะและเทคนค

ในการสอนทดเยยม รวมทงมความคดทเปนระบบและฉบไวในการแกปญหาเฉพาะหนา

>> ผมเรยนชวตผานสอครบ >>

80

๓. ผบรหารศนยฝกฯ เปดโอกาสใหทมงานดำเนนงานอยางเตมท ทำใหทมงานได

ปลดปลอยพลงและศกยภาพของตนเองในการสรางสรรคงาน โดยไมตดกรอบและกฎ

ระเบยบราชการจนเกนไป

๔. การไมชนำหรอครอบงำความคดเยาวชน ทำใหเยาวชนไดแสดงทศนะ ความร

และความสามารถของตนเองอยางเตมท ซงจะเปนประโยชนตอความรวมมอ การ

วเคราะหจดออน จดแขง และการพฒนาศกยภาพของเยาวชนและการดำเนนงานของ

โครงการตอไป ๕. ทมงานสงขลาฟอรมและศนยฝกฯ มการประชมเตรยมความพรอมกอนดำเนนกจกรรมแตละครง รวมทงรวมกนตดตามผลและสรปบทเรยนหลงการดำเนนกจกรรม เปนระยะๆ จงทำใหการทำงานมความราบรนมากขน ๖. การทำงานในแนวราบ ไดแก การทำงานระหวางศนยฝกฯ และสงขลาฟอรม โดยแตละภาคมอสระในการคดและรวมมอทำงานตามความถนดเพอบรรลเปาหมายรวมกน ๗. การทำกจกรรมเชงรก (Active Activities การเชอมประสานระหวาง โครงการฯ กบนโยบายของศนยฝกฯ เชน การจดกจกรรมการสวดสรภญญะเพอถวาย ในหลวงในโอกาสทพระองคทรงพระประชวรและประทบอยในโรงพยาบาลศรราช การเปด โอกาสใหเยาวชนบานแหงความดเขารวมฝกอบรม “เดกสงขลา : อาสาสมครเพอสงคม” โดยการสนบสนนของกองทนคมครองเดกและสำนกงานพฒนาสงคมและความมนคง ของมนษย จงหวดสงขลา การสงเสรมการเรยนรดานเกษตรกรรมธรรมชาต และ กสกรรมไรสารพษ เปนตน ๘. ในระหวางเสนทางการทำงาน มความจำเปนตองเสรมพลงทางปญญาและพลง ชวตใหกบเยาวชน ไดแก การจดเวทการเรยนร รวม ๒ ครง โดยเชญวทยากรทมความ เชยวชาญจดกระบวนการ สรางพลงเชงบวกใหเยาวชนไดอยางมาก

๙. กระบวนการทเปนนวตกรรมเปนสงทเยาวชนอยากลอง อยากเรยนร ซงเยาวชน

เหลานมพนฐานปฏเสธระบบการศกษาทเปนอยเปนทนเดมอยแลว ๑๐. การใหโอกาสแกเยาวชนในการทำความด ทำใหเยาวชนไดพสจนตวเอง และกทำไดจรง (ไมควรประเมนคาเยาวชนตำเกนไป)

>> ผมเรยนชวตผานสอครบ >>

81

ปจจยภายนอก ๑. นโยบายของกรมพนจฯ ทเรมใหความสำคญในการแสวงหาแนวทางใหมๆ

(Innovation) ในการสนบสนนใหเยาวชนในศนยฝกฯ ทำกจกรรมทหลากหลาย สรางสรรค

และเกดประโยชน โดยเนนการดงเครอขายภาคประชาสงคมเขามามสวนรวมในการพฒนา

ศกยภาพเดกและเยาวชน

๒. ทนทางสงคม ไดแก เครอขายทงภาครฐและเอกชนทรวมกนทำงานพฒนา

ศกยภาพเดกและเยาวชนอยางตอเนองมาเปนเวลานบสบป การใชทนทางสงคมใหเปน ประโยชนตอการดำเนนโครงการมความสำคญเปนอยางมาก เชน ผใหญใจดจากภายนอก ภมปญญาทองถน เพอเสรมกระบวนการเรยนรของเยาวชน เปนตน

ปญหาและอปสรรคในการดำเนนงาน ๑. เนองจากเปนงานทเพงรเรม งานใหมและไมมงบประมาณสนบสนน จงขาดวสด อปกรณดานสอ ทมผสอนไดชวยกนระดมอปกรณสวนตวของทมงาน และใชเงนทไดจากการระดมทนจดซอ ทสำคญพบดดทเปนอาสาสมครไดเสยสละอปกรณสวนตว อาท กลองถายรป เครองคอมพวเตอรโนตบก เทปบนทกเสยง เครอง MP3 เพอใชฝกทกษะ การเรยนรสอ ๒. สถานทไมเอออำนวย เชน คบแคบเกนไป รอนอบอาว มเสยงรบกวนเปน บางครง หรอไมมพนทในการทำกจกรรมทเปนสดสวน ทำใหผเรยนขาดสมาธในการเรยน ๓. ครผสอนและพบดด ซงเปนเจาหนาทสงขลาฟอรมมภาระหนาทประจำและ งานทรบผดชอบหลายโครงการซอนกนอย การมาทำงานอาสาสมครโดยมขอจำกดในเรอง งบประมาณและวสดอปกรณหลายๆ ดาน ทำใหทำงานดวยความยากลำบากมาก และม

ผลกระทบดานสขภาพกายและจตใจ

๔. คณะกรรมการบานแหงความดและเจาหนาทศนยฝกฯ ยงไมสามารถจดเวลา เขามารวมเรยนรในกระบวนการนอยางเพยงพอ แมจะมคำสงแตงตงโดยทางราชการแลว อาจเปนเพราะภาระงานประจำมาก หรออาจมองไมเหนคณคารปแบบใหมๆ ในการ

พฒนาเยาวชน

>> ผมเรยนชวตผานสอครบ >>

82

บทท ๖

บทสรปและขอเสนอแนะ

ในการดำเนนงานพฒนาทกษะชวตเยาวชนโดยกระบวนการสอมวลชนศกษา โดยกลมสงขลาฟอรมไดจดและออกแบบเพอเยาวชนบานแหงความด รนท ๑ จำนวน ๑๒ คน ระหวางเดอนมถนายน – เดอนพฤศจกายน ๒๕๕๑ ณ บานแหงความด ซงเปน โครงการเฉลมพระเกยรตพระบาทสมเดจพระเจาอยหวในวโรกาสเฉลมพระชนมพรรษา

๘๐ พรรษา ของศนยฝกและอบรมเดกและเยาวชนเขต ๙ จงหวดสงขลา มบทสรป

และขอเสนอแนะดงน

บทสรป

- การจดกระบวนการเรยนร โครงการนไดบรณาการกระบวนการสอมวลชนศกษา

>> ผมเรยนชวตผานสอครบ >>

83

เขากบกระบวนการพฒนาทกษะชวต โดยจดกระบวนการเรยนรใน ๑๔ กจกรรม

ใหตอเนอง ๒๔ สปดาห ใหเปนรปแบบหนงของการพฒนาทกษะชวตเยาวชน

และกลาวไดวา เปนระบบการเรยนรทมชวต เปนพลงการเรยนรทบรณาการ “ภายนอก”

และ “ภายใน” ทเปนพลงการเรยนรอยในตวตนของเยาวชน โดยนำเนอหาสาระจากสอ

และเรองจรง ชวตจรง สถานการณจรงของเยาวชน ผานการคดอยางลกซงดวย

กระบวนการทหลากหลายและสอดคลองกบสภาพของเยาวชน อาท การฝกสมาธพนฐาน

การสรางสมดลระหวางกายและใจ การฟงอยางลกซง การพดคยเสวนา การเขยนรายงาน การแสดงความคดเหน การฝกปฏบตจรง การศกษาดงาน การทำกจกรรมเพอสงคมรวมกบเยาวชนทวไป กอใหเกดพลงของการเรยนรทมชวต และนำไปใชไดจรงในชวตของ เยาวชน เปนการจดกระบวนการเรยนรในระดบสรางการรบร การเขาใจ และไปจนถง ระดบการเปลยนแปลง และทเหนไดชดคอเปนการจดการเรยนรททำใหเยาวชนเขามามสวนรวมไดอยางมความสข (ดกจกรรมหนา ๒๓ - ๓๗) - ในดานการพฒนาทกษะชวต โดยกระบวนการสอมวลชนศกษา ทมเปาหมายให เยาวชนไดรจกสำรวจการใชสอของตน การวเคราะหและประเมนคาสอในชวตประจำวน การฝกผลตสอในแบบฉบบของตนเอง โครงการนสามารถนำสอมวลชนศกษามาจดเปน กระบวนการพฒนาทกษะชวตเยาวชนใน ๕ ดานอยางไดผล พจารณาจากผลการพฒนา ทกษะชวต ๕ ดานของเยาวชนในระยะเวลาฝกอบรม ๒๔ สปดาห (๖ เดอน) กลาวคอ เนนการฝกทกษะการคดในทกกจกรรม การรจกตนเองและเขาใจผอน (การทำงาน กลมยอย) การรจกควบคมอารมณ (การใชชวตอยรวมกนในบาน ในชนเรยน ในการ ทำกจกรรมตางๆ รวมกบเพอนๆ และพๆ ) การสอสารและสรางสมพนธภาพ (การพดคย แสดงความคดเหน การรวมทำกจกรรมกลม การผลตสอซงจำเปนตองใชความสามารถ ในการสอสารดวยคำพด ดวยการแสดงความคดเหน และดวยภาพ และการมจตใจเพอ

สวนรวม (ดจากกจกรรมทเยาวชนคดทำเอง เชน สวดมนตถวายพระพรในหลวงท

ทรงพระประชวร การรวมจดตลาดนดนำใจ และเวทเดกสงขลา : อาสาสมครเพอสงคม ฯลฯ) นอกจากนนจากการประเมนผลการพฒนาทกษะชวตของคณะทำงาน พบวา เยาวชนทง ๑๒ คนมพฒนาการทกษะชวตทง ๕ ดานอยางชดเจน (ดตารางหนา

๖๘- ๗๐)

>> ผมเรยนชวตผานสอครบ >>

84

ขอเสนอแนะ ๑. ในการเรมตนสรางรปแบบการพฒนาทกษะชวตเยาวชนโดยกระบวนการ

สอมวลชนศกษา (ME for LK) ศนยฝกและอบรมเดกและเยาวชนเขต ๙ จงหวดสงขลา

และแหลงทนทเกยวของควรสนบสนนใหมการดำเนนการซำอกครง เพอสรางความ

เชอมนในเครองมอและการเตรยมพรอมดานวสดอปกรณ สอ และอนๆ รวมทงการ

เตรยมพฒนาบคลากรทงในดานการเรยนการสอน การตดตามและประเมนผล การสรป

บทเรยน เพอใหมความร ความเขาใจในกระบวนการดงกลาว ในจำนวนทเพยงพอ ตอการดำเนนงานในระยะการขยายผลตอไป ๒. กรมพนจและคมครองเดก ควรสนบสนนใหบคลากรศนยฝกฯ ตางๆ ทสนใจ เขาฝกอบรมรปแบบการพฒนาทกษะชวตโดยกระบวนการสอมวลชนศกษาใหกวางขวางขน เพราะสอกบชวตประจำวนเกยวพนกนอยางใกลชดและกระบวนการสอมวลชนศกษามพลงหรอเสนหทแรงเพยงพอกบการพฒนาทกษะชวตทอยในตวตนของเยาวชนออกมาไดดและสมสมย ๓. การสนบสนนในดานการตดตามผล เยาวชนทผานกระบวนการฝกอบรม ดงกลาว หลงการปลอยตวกลบบาน ศนยฝกฯ ควรมการตดตามผลอยางใกลชดและจดหนวยสนบสนนหรอศนยใหคำปรกษาหารอหรอฮอตไลนสายดวนใหเยาวชน เพราะจาก การเสนอแนะของเยาวชนจำนวนมากหลงกลบสสงคมใหมอกครง เยาวชนตองการ คำปรกษาหารอดานการเรยนตอ และแมจะเขาเรยนตอแลวกยงตองการการแนะแนว การเรยนวชาตางๆ นอกจากนนมเยาวชนหลายคนสบสนในการตงตนชวตใหม มความ ตองการคำปรกษาหารอในชวต คำแนะนำดานการทำมาหากนเปนอยางมาก ๔. การประสานการทำงานระหวางศนยฝก ฯ กบองคกรปกครองสวนทองถน (เชน

เทศบาล อบต. อบจ.) หรอองคกรพฒนาเอกชน ในชมชนทเยาวชนอาศยอย เพอ สนบสนนเยาวชนหลงการปลอยคนสชมชนในดานตางๆ เชน การใหกำลงใจ ใหทน การศกษา การสนบสนนใหเยาวชนทำกจกรรมเพอสงคม ฯลฯ จะชวยสงเสรมไมให

เยาวชนเขาสวงจรชวรายอยางซำซาก

>> ผมเรยนชวตผานสอครบ >>

85

หนงสอและแหลงขอมลท ใชในการคนควา

กนกภรณ ชเชด. แปลและเรยบเรยง. มตใหมของการพฒนาภาวะผนำ. บทความเรอง

INSIGHT AND WISDOM. เอกสารประกอบการเรยนรในโครงการเสรม

สรางศกยภาพการบรหารจดการ เครอขายการวจยบรณาการลมนำทาจน

- แมกลอง คณะสงแวดลอมและทรพยากรศาสตร มหาวทยาลยมหดล :

๒๕๔๙.ชยวฒน ถระพนธ. การบรณาการระหวางกายกบจตวญญาณ:วทยาศาสตรแหงบรณาการ. ในเครอขายความรขามศาสตร รวมบทความการสมมนาวชาการ TRANS DISCLIPLINARY COMMONS ครงท ๑ เครอขายความรขามศาสตร สำนกงานทรานสทม เครอขายการวจยบรณาการลมนำทาจน - แมกลอง คณะสงแวดลอมและทรพยากรศาสตร มหาวทยาลยมหดล : ๒๕๔๘. ชยวฒน ถระพนธ. วถใหมในการพฒนาเยาวชน. เอกสารการบรรยายในเวทสรป บทเรยนและขอคนพบการพฒนาทกษะชวตเยาวชนโดยกระบวนการ สอมวลชนศกษา ณ หองประชมพาวเลยน สงขลา จดโดยสงขลาฟอรม : ๑๔ พฤษภาคม ๒๕๕๑.พรทพย เยนจะบก, ผศ. คมอการสอนระดบมธยมศกษา. องคการศกษาวทยาศาสตร และวฒนธรรมแหงสหประชาชาต : ๒๕๔๘.สมนา จงรงโรจน. สรปผลการดำเนนงานบานแหงความด. โครงการเฉลมพระเกยรต พระบาทสมเดจพระเจาอยหวในวโรกาสเฉลมพระชนมพรรษา ๘๐ พรรษา. ศนยฝกและอบรมเดกและเยาวชนเขต ๙ จงหวดสงขลา : ๒๕๕๐.

เออจต วโรจนไตรรตน. การวเคราะหระดบมเดยลตเตอเรซของนกศกษาระดบอดมศกษา. วทยานพนธหลกสตรครศาสตรดษฎบณฑต บณฑตวทยาลย จฬาลงกรณ มหาวทยาลย : ๒๕๔๐.

บทความ

ACTION – ORIENTED MEDIA PEDAGOGY : THEORY AND PRACTICE BY TRUADEL GUNNEL ในหนงสอ FROM THE MARGINS TO THE CUT-

>> ผมเรยนชวตผานสอครบ >>

86

TING EDGE : COMMUNITY MEDIA AND EMPOWERMENT EDITED BY

PETER M. LEWIS, SUSAN JONES, International Association for Media

and Communication Research : 2006.

ศนยปฏบตการตอสเพอเอาชนะยาเสพตดจงหวดสงขลา. องคประกอบทกษะชวต :

๒๕๔๗ ศนยศรเกยรตพฒนและสภาองคการพฒนาเดกและเยาวชนในพระราชปถมภ

สมเดจพระเทพรตนราชสดา. เตมทกษะชวตใหเตมชวต. โครงการพฒนาทกษะชวต

เยาวชนภาคใต : ๒๕๔๙.สมภาษณเยาวชนในโครงการทง ๑๒ คน ในชวงการผลตสารคดและทำแผนชวตในระหวางเดอน พฤศจกายน : ๒๕๕๐.เยาวชนและพอ แม ผปกครอง ของเยาวชนทง ๑๒ คน หลงจากการฝกอบรมและกลบบาน โดยทางโทรศพทและการไปเยยมทบาน (จ.ภเกต จ.ตรง และ อ.รตตภม อ.หาดใหญ อ.สงหนคร จ.สงขลา) ในระหวางเดอนกมภาพนธ – พฤษภาคม ๒๕๕๑.

>> ผมเรยนชวตผานสอครบ >>

87

คณะทำงาน

สรปบทเรยนการพฒนาทกษะชวตเยาวชนโดยกระบวนการสอมวลชนศกษา

ครผสอนและครพเลยง (พบดด)

นางพรรณภา โสตถพนธ

นายสมศกด ชชวยคำ

นายพชญกตต แกวละเอยดนายกตตศกด นวลละมายนางสาวกรรฑมา เชาวตะ

นางสาวดวงแกว แกลวทนงคบนทกกระบวนการทำงานนางสาวกรรฑมา เชาวตะ

นางสาวดวงแกว แกลวทนงคประเมนผลการพฒนาทกษะชวต

นางสมนา จงรงโรจนนางสาวกรรณการ พกศรนายประสทธ บญกำเนดทมครผสอนและครพเลยง

วเคราะหกระบวนการเรยนรและการบรหารจดการทวไปอ.ชยวฒน ถระพนธอ.วโชต จงรงโรจน

เขยนรายงานสรปบทเรยนและขอคนพบ

นางพรรณภา โสตถพนธ

สนบสนนสถานท ขอมล และกำลงใจผอำนวยการศนยฝกและอบรมเดกและเยาวชนเขต ๙ จงหวดสงขลา

ขาราชการและเจาหนาทศนยฝกฯ ทกทาน