1 p³ studiedag pesten, preventie en participatie: van pesten naar verbondenheid studiedag rotary...
TRANSCRIPT
1
P³ studiedagPesten, Preventie en
Participatie:van pesten naar verbondenheid
Studiedag Rotary Rotselaar &
Project Verbondenheid27 maart 04 - Heverlee
2
Welkom !!!!• Leerlingen, ouders, opvoeders en
leerkrachten, directies, CLB’ers, …
• Waarom deze P³-dag?• Wat maakt deze studiedag
bijzonder?
• Dank aan alle medewerkers!
3
Inhoud: Pesten – Preventie – Participatie: waarom
samen?1. Definities2. Van pesten naar verbondenheid3. Pesten onder de loep genomen4. Preventie: wat, hoe en waarom?5. Participatie: wat, hoe en waarom?6. Besluit
4
1. Pesten / Preventie /ParticipatieDefinities
Pesten = aanhoudend negatief gedrag van een persoon of groep ten aanzien van een andere persoon die niet (meer) in staat is om zich te verdedigen(met de bedoeling die persoon te kwetsen, te bedreigen of schade te berokkenen)
5
1. Pesten / Preventie /ParticipatieDefinities
Preventie =het voorkomen van problemen door het beperken van de risico’s
Dfn. Prof. N. Vettenburg:
preventie omvat die initiatieven die doelbewust en systematisch anticiperen op risicofactoren
6
1. Pesten / Preventie /ParticipatieDefinities
Participatie =de mogelijkheid tot deelname aan interactieprocessen binnen een bepaalde context [weinig invloed veel invloed](betreft: overleg, advies, samenwerking, beslissen, uitvoeren, …)
7
2. Van pesten naar verbondenheid... ‘Verbondenheid’als link tussen P-
P-P? ‘‘een grondhouding van respect die stoelt een grondhouding van respect die stoelt
op het bewust ervaren van het feit op het bewust ervaren van het feit verbonden te zijn’verbonden te zijn’
Pesten als variant van ‘de-link-went’ gedrag: de ‘band’ ontbreekt of is verstoord
Noodzaak van een fundamenteel antwoord (> symptoombestrijding)
Verbondenheid herstellen en ontwikkelen 5 ervaringsdomeinen nodigen uit
8
De ander
zichzelf de ander materiële de groep levens-
omgeving samenleving geheel
Verbondenheid in vijfvoud
9
2. Van pesten naar verbondenheid...
‘Verbondenheid’als link tussen P-P-P? Hoe naar meer verbondenheid?
• Ervaringen verdienen voorrang • Positief georiënteerd (kansen scheppen/
respect en vertrouwen uitdrukken/ veilig en duidelijk)
• Vorm en inhoud vinden elkaar via schoolcultuur en omgangsstijl
• Teamgericht en participatief: iedereen betrokken (team, lln, ouders, buurt)
10
3. Pesten onder te loep3.1. Goed om weten
1/4 BaO en 1/7 SO [BSO -- TSO - ASO] pesten vermindert met leeftijd maar niet
voor iedereen (piek tussen 10 en 14 jaar) meestal een groepsprobleem (2/3) – eigen
klas (1/2) meestal buiten de lescontext (‘speelplaats’)
(3/4) de kloof tussen voelen en zich gedragen de grote meerderheid wil ervan af! 1/3 praat er niet over (maar zou het moeten
doen!)
11
3. Pesten onder te loep
3.2. Deelaspecten van het pestfenomeen
Van plagen naar pesten: de grens is dun De zwijgplicht weegt op iedereen Signalen herkennen In dialoog met elkaar Oorzaken genoeg (persoon, opvoeding,
interactie, groep, school, samenleving)
12
3. Pesten onder te loep
3.3. Onderzoek verheldertSamenhang met gedachte aan
zelfdodingLeerkrachtstijl en klascultuurStraffen volstaat nietEffectieve methoden van aanpak
13
Samenhang met gedachte aan zelfdoding (Kidscape – UK)
Met pestverleden
Zonder pestverleden
Overwogen 46% 7%
Poging gedaan
20% 3%
14
Familiale context
Structuur Pesten
- Relaties
Klasmanagement - Aandacht
- Zorg dragen - Normen
- Onderricht
- Monitoring
- Tussenkomen
Leerkrachtstijl en klascultuur
(Erling Roland & David Galloway – Noorwegen)
15
Ervaringsgerichte leerkrachtstijl
(welbevinden bevorderen)• Veiligheid bieden– (spel)regels en afspraken– Aandacht voor sfeer en relatie
• Gevoelig voor beleving (oog voor binnenkant)• Autonomie verlenen
– Probleemoplossend leren handelen– Ruimte voor initiatief en zelfsturing– Monitoring
• Stimulerend tussenkomen– Positieve betrokkenheid op de persoon– Bekrachtigen wat goed loopt
16
Effectieve aanpakCuratief Preventief Leefklimaat
-brede context
Schoolniv.(o.a. team)
PAP/PPP‘Groene’ lkn.Communicatie
Sensibilisering Vorming
Speelplein(tijd) verbeteren
Klasniv. ThermometerNo BlamePeermediation‘hergo’s’
Sensibilisering en vorming – (kring)gesprekken
Goeie klassfeer en zorg voor mekaarSamenwerken
Indiv. Niv. (lln)
Steun ‘peers’(met steun lkn)Herstelgesprek
StewardsPeter/meterZorggroepjes
Indiv.Niv. (lk)
Steun collega’sCoaching
Sensibilisering en vorming
17
4. Preventie: wat, hoe en waarom?
4.1. Doel: hoger welbevinden en meer welzijn
4.2. ‘Wenselijke preventie’ veronderstelt vroegtijdig anticiperen op risicofactoren mikken op maximale kansen integrale aanpak uitbouwen (persoon en
context) participatieve aanpak democratisch karakter 4.3. Een mogelijk integrerend kader: de
preventiepiramide (J. Deklerck – KULeuven)
18
Vier mogelijke interventieniveaus
Vooraf: Actie is nodig (want de gevolgen wegen door)!!
Curatief niveau……………Stop & gedaan ermee! Specifieke preventie………..Zorg dat het niet
(her)begint! Algemene preventie………..Voorkomen met
beter Fundamtele preventie……...Een veilige en
aange- name leefomgeving
19
• Niv. 4: curatie• Niv. 3: specifieke
preventie• Niv. 2: algemene prev.• Niv. 1: fundamentele
preventie
• Niv. 0: brede context
Het appelboommodel
20
Preventiepiramide (J. Deklerck)
Pre-ventie
Participatie
21
Preventiepiramide (J. Deklerck)
Pre-ventie
Participatie
No Blame
Vertrouwenslln.
Peermediation
Herstelcontract
22
5. Participatie: wat, hoe, waarom?
5.1. Samen school maken: 3 pijlers Inhoud (waarover? – wie brengt aan?) Inspraakgehalte (in hoeverre?)
- Informatie delen- Initiatief (mogen) nemen- Beslissingsbevoegdheid bepalen
Interactie: - Procedure- Communicatie (hoe?)
Respect, openheid, inleving, aandacht voor draagkracht en competenties
23
5. Participatie: wat, hoe, waarom?
5.2. PAP/PPP: Participatie verdient aandacht!
Noodzaak van communicatie en samenwerking Vijfsporenbeleid wijst de weg Leerlingen verdienen meer
verantwoordelijkheid• Vlugger en beter geïnformeerd• Deel van de groep (invloed)• Altijd betrokken (buitenkant – binnenkant)= HEFBOOM naar verandering + oog voor behoeften
24
5. Participatie: wat, hoe, waarom?
5.2. PAP/PPP: Participatie verdient aandacht! (vervolg)
Meer kansen en veel werkmodellen:No blame, vertrouwensleerlingen, peermediation, kringgesprekken, peter/meterschap, zorggroepjes, ‘tribunaal’, hergo’s, …
VOORWAARDE tot succes: participatief werken = keuze van de hele school en een vitaal onderdeel van de schoolcultuur(leerlingen, leerkrachten en ouders zijn mee)
25
6. Besluit
Pleidooi voor koppeling tussen pesten aanpakken, preventie en participatie voor wie kiest voor een effectief beleid
Sensibiliseren én inspireren op een ervaringsgerichte manier: voel, zie en grijp de mogelijkheden die er liggen! (ook vandaag!)
Samen sterk: naar dialoog en samenwerking!
Van denken en discussiëren naar DOEN!
26
De eindeloze zee
Als je een stevig schip wil bouwen
Breng dan mensen bijeen
Niet om het timmerhout te sjouwen
Of te tekenen alleen
Voorkom dat ze taken ontvangen
Deel ze evenmin de plannen mee
Maar breng ze eerst naar hun verlangen
Naar de eindeloze zee
Antoine de Saint-Exupéry
27
En nu samen de boot in en op naar de wijde zee!
Dank voor jullie aandacht!Een vruchtbare studiedag
toegewenst!