05. Сацыяльна эканамічнае і грамадска-палітычнае...
TRANSCRIPT
Сацыяльна-эканамічнае развіццё ў другой палове 1950-х - першай палове
1960-х гг.
Кіраванне эканомікай
Добра:для індустрыялізацыі, калектывізацыі, пасляваеннага аднаўлення.
Дрэнна:для ўкаранення вынікаў НТР.
Цэнтралізаваная сістэма кіравання
Сістэма кіравання1957 г. - змены ў сістэме кіравання:Галіновае → тэрытарыяльнае:9 Міністэрстваў → 1 Савет Народнай Гаспадаркі, падпарадкаваны Савету Міністраў.
Добра:няма ведамственных перашкод, лепшае выкарыстанне мясцовых рэсурсаў.
Дрэнна:шматступенчатасць, паралелізм, шмат розных “узгадненняў”.
Планаванне эканомікі
7-годка (1959-65): улік НТР, але больш экстэнсіўны шлях развіцця.
ПрамысловасцьНайбольшае развіццё - металургія і машынабудаванне:• Магілёўскі металургічны завод;• Беларускі аўтамабільны завод у
Жодзіна і г.д.
з 1963 г. – пачынаецца выпуск МТЗ-50: не саступаў замежным трактарам.
Новыя галіны прамысловасці
• Прыборабудаванне;• Радыётэхніка;• Нафтаперапрацоўка і г.д.
Найбольш развітая сярод новых галін –вытворчасць мінеральных угнаенняў:• Гродзенскі азотнатукавы завод;• Гомельскі суперфасфатны завод.
Новыя галіны прамысловасці1960 г. - ЭВМ “Мінск-1”.1962 г. - пачаў працаваць Мінскі завод халадзільнікаў.
Пагаршэнне эканамічнай сітуацыі ў прамысловасці
З пач. 1960-х гг. – зніжэнне тэмпаў развіцця прамысловасці.
Праявы:• Зніжэнне роста ВВП;• Выпуск прадукцыі састарэлых узораў;• Значнае адставанне лёгкай прамысловасці ад
цяжкай.
Прамысловасць у СССР, 1960 г.
Цяжкая Лёгкая
Пагаршэнне эканамічнай сітуацыі ў прамысловасціПрычыны:• Недахопы тэрытарыяльнага кіравання.• Экстэнсіўны шлях вычарпаны.• Адсутнасць эканамічнага стымулявання вытворчасці.
С/г1953-58 гг. – калгасная вытворчасць павялічвалася. Узорны калгас – калгас “Рассвет” пад кіраўніцтвам К. П. Арлоўскага.
Меліярацыя
Добра:павялічылася колькасць земляў, прыдатных для с/г.
Дрэнна:з цягам часу пагоршылася экалогія рэгіёну.
1950-60-я гг. - распачата маштабная меліярацыя на Палессі.
Праблемы ў с/гпач. 1960-х гг. - зніжаецца вытворчаць с/г прадукцыі, павышаецца яе сабекошт. Прычыны праблем у с/г:1. Нерацыянальнае вядзенне гаспадаркі;2. Нізкакваліфікаваныя кадры;3. Экстэнсіўны шлях сабе вычарпаў;4. 1958 – паспешлівая рэарганізацыя МТС: калгасы выкупалі ў іх тэхніку;5. Наступ на асабістыя гаспадаркі.
Спробы пераўтварэнняўпач. 1960-х – пачатак пераўтварэння калгасаў ў саўгасы.
Калгаснікі паставіліся станоўча.Але!
Дадатковыя страты для дзяржавы.
Стан насельніцтва• Паляпшэнне матэрыяльнага дабрабыту: павышэнне заробкаў,
зніжэнне падаткаў і коштаў.• Павышэнне сацыяльнай абароненасці насельніцтва.1964 г. - калгаснікі атрымалі пенсіі.• Паляпшэнне медыцыны.• Паляпшэнне жыллёвых умоў.
Але! • Пач. 1960-х гг. - узрасла колькасць выпадкаў адмаўлення ад
працы.
Грамадска-палітычнае жыццё ў другой палове 1960-х - першай палове
1980-х гг.
Змена ўлады1964 г. - Першым сакратаром ЦК КПСС стаў Л. І. Брэжнеў.
Канстытуцыя БССР
1977 г. – прыняцце канстытуцыі СССР.1978 г. – прыняцце канстытуцыі БССР.
Асноўныя палажэнні канстытуцыі:
Барацьба з вольнадумствам
• Паступовае затуханне крытыкі асобы Сталіна;
• Узмацненне цэнзуры;• Узнікненне дысідэнцтва (на Беларусі
было слабым).Найбольш вядомы дысідэнт, які паходзіў з тэрыторыі Беларусі, - Эфраім Севела.
Кіраўніцтва БССР
1965-1980 гг. – Першы сакратар ЦК КПБ П. М. Машэраў.
Знешняя палітыка БССР1979 г. – увод савецкіх войск у Афганістан.
З 620,000 савецкіх салдат у Афганістане – каля 30,000 беларусаў. 771 беларусаў загінула.
Пасля смерці Брэжнева1982 г. – памёр Брэжнеў. Пасля яго – Андропаў, Чарненка.Андропаў спрабаваў змагацца з карупцыяй; Чарненка – кансерватар. Працяг застою.