ตารางเปรยบเทยบรายงาน Universal Periodic Review: รายงานแหงชาตและรายงานรวมภาคประชาสงคม

ถงส านกขาหลวงใหญเพอสทธมนษยชนแหงสหประชาชาต

มลนธศกยภาพชมชน

มลนธศกยภาพชมชน, 2554 1/546 ถนนนวลจนทร คลองกม บงกม กรงเทพฯ 10230 ประเทศไทย โทรศพท/โทรสาร (+66) 29466104 อเมล info@peoplesempowerment.org เวบไซท http://www.peoplesempowerment.org

โครงการ : การมสวนรวมของภาคประชาสงคมในกระบวนการ Universal Periodic Review, ประเทศไทย (CSO engagement in Thailand’s Universal Periodic Review Process) คณะท างาน: พชร แซเอยว เจาหนาทโครงการ

พมพสร เพชรนารอบ เจาหนาทโครงการ ศรดา เขมานฏฐาไท เจาหนาทโครงการ อกนษฐ หอรตนคณ เจาหนาทโครงการ ชลดา ทาเจรญศกด ผอานวยการมลนธ

สนบสนนโดย

เอกสารฉบบนใชสญญาอนญาตแบบ แสดงทมา – ไมใชเพอการคา – ไมดดแปลง 3.0 http://creativecommons.org/licenses/by-nc-nd/3.0/th/

สารบญตาราง

I. การคมครองและสงเสรมสทธมนษยชน 1. เสรภาพในการแสดงออก 4 2. สถานการณในสามจงหวดชายแดนใต 7 3. สทธในการชมนมและสมาคม 8 4. กฎหมายพเศษและกระบวนการยตธรรม 10 5. คณะกรรมการสทธมนษยชนแหงชาต 12 6. นกปกปองสทธมนษยชน 12 7. การปฏบตและการลงโทษนอกกฎหมายหรอไรมนษยธรรม 14 8. สทธผลภย กลมชาตพนธ ชนเผาพนเมอง และคนไรสญชาต 15 9. แรงงานไทยและแรงงานขามชาต 17 10. สทธในวถและอตลกษณทางเพศ 20 11. สทธเดก 20 12. สทธสตร 23 13. การคามนษย 25 14. สทธคนพการ 27 15. สทธทางเศรษฐกจ สงคม และวฒนธรรม 28 และสทธในการมสวนรวมกาหนดการพฒนา II. มาตรการและขอเสนอแนะ 33 III. กลไกการคมครองและสงเสรมสทธมนษยชน 43

วธการใช ประเดน/ฉบบ รฐบาลไทย เครอขายภาคประชา

สงคมและมลนธศกยภาพชมชน

Civil Society and Human Rights Coalition

of Thailand (CHRC)

3. สทธในการชมนมและสมาคม

กระบวนการหาความจรง ( 31) ก า ร ส อ บ ส ว นเหตการณความรนแรงเ ด อ น เ ม ษ า ย น -พฤษภาคม 2553 กาลงดาเนนการตามกฎหมายเพอนาผกระทาผดมาดาเนนคด

กระบวนการหาความจรง ( 1 3 ) เ ป น ไ ป อ ย า งยากลาบาก หนวยงาน ค ณ ะ ก ร ร ม ก า ร อ ส ร ะต ร ว จ ส อ บ แ ล ะ ค น ห าค ว า ม จ ร ง เ พ อ ก า รปรองดองแหงชาต และ ค ณ ะ ก ร ร ม ก า ร ส ท ธมนษยชนแหงชาต ขาดค ว า ม เ ป น อ ส ร ะ จ า กรฐบาลท เปนผสงสลายการชมนม…

กระบวนการหาความจรง (30) ย ง ไ ม มรายงานทน า เ ช อ ถ อ เ ก ย ว ก บเหตการณ เดอนมนาคม-พฤษภาคม 2553

1. ตารางประกอบดวยหวขอ 15 ประเดนตามเนอหาในรายงานทบทวนฯ (UPR) ซงเปรยบเทยบระหวางรายงานรฐบาล (national report) และรายงานรวมภาคประชาสงคมไทย (joint submission report) สองฉบบ 2. หมายเลขหนาขอ หมายถง ลาดบเลขยอหนาตามตนฉบบจรง

4

I. การคมครองและสงเสรมสทธมนษยชน

ประเดน/ฉบบ รฐบาลไทย เครอขายภาคประชาสงคมและมลนธศกยภาพชมชน

Civil Society and Human Rights Coalition of Thailand (CHRC)

1. เสรภาพในการแสดงออก

ตวบทกฎหมาย (21) เสรภาพในการแสดงความคดเหนและการแสดงออกไดรบการรบรองตามรฐธรรมนญมาตรา 45, 46, 47 และ 48 นอกจากนมพรบ.การพมพ พ.ศ.2550 และ พรบ.ขอมลขาวสารของราชการ พ.ศ.2540 ซงเปดโอกาสใหประชาชนเขาถงขอมลขาวสารของราชการและตรวจสอบรฐบาล (22) รฐบาลกาลงราง พรบ.คมครองสทธเสรภาพและสงเสรมมาตรฐานวชาชพสอมวลชน ซงเปนสวนหนงในการพยายามปฏรปสอเพอคมครองสทธและเสรภาพของผประกอบวชาชพสอสารมวลชนและผรบขอมลขาวสาร สงเสรมจรยธรรมและมาตรฐานวชาชพสอสารมวลชน เสรมสรางความเขมแขงของระบบการตรวจสอบตวเองของสอ และชวยประกนใหสามารถดาเนนงานไดอยางอสระ กฎหมายหมนประมาทและกฎหมายหมนพระบรมเดชานภาพ (24) สาหรบเสรภาพการแสดงความคดเหนทเกยวของกบสถาบนพระมหากษตรยนน ประเทศไทยพยายามสรางดลยภาพในการปกปองสถาบน

ตวบทกฎหมาย (3) แมรฐธรรมนญมาตราท 45 จะรบรองเสรภาพในการแสดงออก แตในความเปนจรง กฎหมายหมนพระบรมเดชานภาพ และ พรบ. วาดวยการกระทาความผดเกยวกบคอมพวเตอร พ.ศ.2550 จากดการแสดงออกซงความคดเหนทางการเมอง นอกจากนผถกจบกมโดยกฎหมายทงสองไมสามารถไดรบการพจารณาวาเปนนกโทษทางความคด กฎหมายหมนประมาทและกฎหมายหมนพระบรมเดชานภาพ (16) แมวามการลงนามในกตการะหวางประเทศวาดวยสทธพลเมองและสทธทางการเมอง แตประเทศไทยมกฎหมายสามชดทสงผลกระทบโดยตรงตอสทธดงกลาว คอ กฎหมาย

กฎหมายหมนประมาทและกฎหมายหมนพระบรมเดชานภาพ (26) มการใชกฎหมายหมนพระบรมเดชานภาพเปนเครองมอทางการเมอง

5

ซงคาจนความมนคงของประเทศกบการคมครองสทธในการแสดงออก รฐบาลเรมใหมการทบทวนประเดนทควรปรบปรง และแนวทางการบงคบใชกฎหมายใหเกดความเปนธรรมแกทกฝาย (24) คณะกรรมการสทธมนษยชนแหงชาตไดเรมทบทวนกฎหมายทเกยวของเพอจดทารายงานเสนอแนะตอรฐบาล ( 24) จ ด ต ง ค ณ ะ ก ร ร ม ก า ร ท ป ร ก ษ า ซ ง มป ลดกระทรว ง ยต ธ รรม เ ปนประธาน เพ อ ใ หคาแนะนาแกตารวจอยการเกยวกบการสงฟองคดหมนพระบรมเดชานภาพตามกฎหมายอาญาและ พรบ. วาดวยการกระทาผดเกยวกบคอมพวเตอร

หมนประมาท (ประมวลกฎหมายอาญามาตรา326 และ 328) สอง คอ กฎหมายหมนพระบรมเดชานภาพ (ประมวลกฎหมายอาญามาตรา 112) และสาม คอ พรบ. วาดวยการกระทาความผดทางคอมพวเตอร พ.ศ.2550 (16) จากดชนเสรภาพสอทจดทาโดยองคกรสอไรพรมแดน พบวา จากทไทยอยในอนดบท 59 ในป 2547 ไดตกอนดบลงมาอยทอนดบ 153 (จากทงหมด 178 ประเทศ) ในป 2553 (17) การหมนประมาทเปนทงคดอาญาและคดแพงในไทยประมวลกฎหมายอาญาโดยเพมโทษปรบสงสด 200,000 บาท โดยจานวนกรณการฟองรองหมนประมาทไดเพมสงขนกวา 4 เทาตวจากป พ.ศ.2540 (18) กฎหมายหมนพระบรมเดชานภาพ เปนอปสรรคสาคญตอเสรภาพในการแสดงออกของไทย ในประมวลกฎหมายอาญามาตรา112 เพมเตมป พ.ศ.2519 บญญตไววา “ผใดหมนประมาท ดหมน หรอแสดงความอาฆาตมาดรายพระมหากษตรย พระราชน รชทายาท หรอผสาเรจราชการแทนพระองค ตองระวางโทษจาคกตงแตสามปถงสบหาป‛ จานวนคดหมนฯ ไดเพมขนอยางกาวกระโดดจากเฉลยเพยง 5 คดตอปสงขนเปน 164 คดในป พ.ศ.2552 (19) ความไมชดเจนของภาษาในตวบท การขาดแนวทางทแนชดในการจบกมและฟองรอง อกทงทกคนสามารถฟองผอนในขอหาหมนฯไดโดยงายจงมการใชกฎหมายในทางมชอบ ซงทาใหประชาชนทกคนมโอกาสตกเปนผตองหาโดยเฉพาะผทอยในแนวรวมประชาธปไตยตอตานเผดจการแหงชาต (นปช.) ซงถกมองวาตอตานสถาบนกษตรย

6

เสรภาพสอและพระราชบญญตวาดวยการกระท าความผดทางคอมพวเตอรพ.ศ.2550 (23) ประเทศไทยเปนทตงของสานกงานสอตางประเทศ องคกรภาคประชาสงคม และองคกรเอกชนระหวางประเทศหลายองคกร เปนเครองพสจนถงบรรยากาศทเออตอการรายงานขาว (23) การจดตงสถานวทยชมชนและสถานเคเบลโทรทศนท วประ เทศย งสะทอนเสรภาพของสอมวลชนทสามารถวพากษวจารณรฐบาลไดเตมท

(20) กฎหมายหมนฯถกนาไปใชนอกเหนอจากการปกปองสถาบนพระมหากษตรย โดยถกนาไปใชลงโทษฝายทไมเหนชอบกบรฐบาลอยางไมเลอกหนา เพราะเปนกฎหมายทไมมการตความและการถกเถยง ศาลจงตความกฎหมายไปอยางกวางขวางจนอาจหลดจดประสงคของตวบท ทาใหการตดสนโทษเกดขนอยางแทบจะแนนอน ผลทออกมาคอความหวาดกลว โดยตารวจเปนฝายกลววาตนอาจไดรบผลกระทบหากไมจบผถกกลาวหา ฝายอยการกเชนกนทตองสงฟองผถกฟอง และผพพากษากตองตดสนคดใหได เสรภาพสอและพระราชบญญตวาดวยการกระท าความผดทางคอมพวเตอรพ.ศ.2550 (20) สภานตบญญตผานรางพรบ.วาดวยการกระทาความผดทางคอมพวเตอรออกมา โดยในมาตรา 14 วรรค 2 ไดสงหามสงขอมลอเลกทรอนกส “อนเปนเทจโดยประการทนาจะเกดความเสยหายตอความมนคงของประเทศหรอกอใหเกดความตนตระหนกแกประชาชน” และในวรรค 3 หามการสงผานวตถใดๆ “อนเปนความผดเกยวกบความมนคงแหงราชอาณาจกรหรอความผดเกยวกบการ กอการรายตามประมวลกฎหมายอาญา” (21) พรบ.อาชญากรรมคอมพวเตอรกลายเปนชองทางการใชกฎหมายหมนฯโดยออม และเปนเครองมอสาคญในการกดกนเสรภาพการแสดงออก (21)กวาจานวนหนงในสของเวบไซทหนงลานแหงถกปดกนโดยรฐบาล หลายเวบไซทถกตดสนวาเปนภยคกคามตอสถาบนพระมหากษตรย

เสรภาพสอและพระราชบญญตวาดวยการกระท าความผดทางคอมพวเตอรพ.ศ.2550 (26) การสงหามเผยแพรวรรณกรรม, สงพมพ, ขอความ, ภาพยนตร และอนๆ ถอเปนการละเมดสทธวาดวยเสรภาพในการแสดงออก (27) การสงปดเวบไซตและสถานวทยชมชนจานวนมากถกวพากษวจารณวาเปนการละเมดเสรภาพในการสอสาร การจบกมผดแลเวบไซตและเจาของโดยการใชกฎหมายพเศษและการเรงรดกระบวนการยตธรรมนนเปนสงทยอมรบไมได (27) หลายกรณทเกยวกบเสรภาพในการสอสารไมมความคบหนาในการดาเนนคด ผตองสงสยถกคมขงเปนเวลานานและไมมโอกาสเขาถงสทธในกระบวนการยตธรรม การประกนตวและบรการรกษาพยาบาล

7

(21) มคดหมนฯจานวน 31 คดทถกตงขอหาโดยพรบ. วาดวยการกระทาความผดทางคอมพวเตอร ในจานวนน ม 4 คดทศาลตดสนโทษ และไมมคดใดทอยการไมสงฟอง

2. สถานการณในสามจงหวดชายแดนใต

ขอมลสถานการณ (29) การอานวยความยตธรรมเปนปจจยสาคญของการแกไขปญหา (29) ปญหาความไมสงบฯไมใชความขดแยงทางศาสนา แตเปนปญหาภายในไทยทเกดจากความไมเทาเทยมทางเศรษฐกจและสงคม รวมทงมปจจยทางเชอชาตและประวตศาสตรเกยวของ (30) รฐบาลจดทาแผนอานวยการความเปนธรรม และแผนยทธศาสตรพฒนากระบวนการยตธรรมในเขตพนทจงหวดชายแดนภาคใต (30) จดตงกลไกรบขอรองเรยนตางๆ เชน ศนยดารงธรรมจงหวดชายแดนภาคใตเพอใหประชาชนสามารถรองเรยนการประพฤตมชอบของเจาหนาทรฐ

ขอมลสถานการณ (23) ประชากรประมาณ 80% ในสามจงหวดชายแดนใตมประวตความเปนมาในความเปนมลายมสลมมายาวนานกวาความเปนรฐไทยในปจจบน (23) เหตการณความรนแรงเรมจากการปลนอาวธปนในคายปเหลงเมอ 4 มกราคม 2547 ตามดวยกรณกรอเซะ 28 เมษายน 2547 และกรณตากใบ 25 ตลาคม 2547 (23) ความรนแรงทเกดขนเปนการกระทาจากทงสองฝายคอทงจากรฐและจากขบวนการแบงแยกดนแดน (23) ตงแตมกราคม 2547 ถง ตลาคม 2553 มเหตการณความไมสงบ 10,386 ครง ผเสยชวตมจานวน 4,453 ราย และบาดเจบ 7,239 ราย (24) สาเหตมาจากมมมองและความเขาใจในปญหาความขดแยงทแตกตางระหวางรฐบาลกบกลมกอความไมสงบ (24) นโยบายของกองทพลมเหลวในการยอมรบอตลกษณทแตกตางของประชาชนมลายมสลม โดยปฏบตตอพวกเขาในฐานะผกอการรายทตองถกรฐควบคม (24) ฝายกอความไมสงบใชความรนแรงเพอปกปองสทธในกลมชาตพนธ การนบถอศาสนา และสทธชนกลมนอยของตน (27) มเหตการณความรนแรงหลายครงททาใหประชาชนเขาใจวาเปนการกระทาของเจาหนาทรฐ และรสกวาไมไดรบความยตธรรม อยางกรณการสงหารมสลมทกาลงละหมาด

ขอมลสถานการณ (15) ตงแตเกดความรนแรง เดอนมกราคม 2547 มผตองสงสยในขอหากอความไมสงบถกจบกมจานวนมาก (15) สถานการณความรนแรงหนกขนหลงการสงหารหมทมสยดกรอเซะในปตตานและสะบายอยในสงขลา และยงเลวรายในกรณตากใบ (25 ตลาคม 2547) เมอผชมนม 78 คนถกพบเสยชวตในรถบรรทก และ อก 8 คนเสยชวตจากการถกกระสนปน ตอมาผตองสงสยอก 59 คนถกตงขอหาในศาล (15) นโยบายสทธมนษยชนไมไดรบการใสใจอยางจรงจงในเขตสามจงหวดภาคใต สวนขอแนะนาจากคณะกรรมการเพอความสมานฉนทแหงชาตภายใตนายอานนท ปนยารชนไมไดรบการยอมรบและไมไดรบการนาไปปฏบต (16) ความตงเครยดคลคลายลง เมอนายกรฐมนตรสรยทธ จลานนทถอนขอหาจากผตองสงสยทง 59 คน และแสดงความเสยใจตอการมสวนรวมของเจาหนาทรฐในเหตการณความรนแรง (16)จานวนผเสยชวตอยทกวา 4,000 คนระหวางชวงเดอนมกราคม 2547 ถงเดอนธนวาคม 2553

8

เดก โป รดด ต า ร า ง ส ท ธ เ ด ก ห ว ข อ เ ด ก ภา ย ใ ตสถานการณความรนแรงในสามจงหวดชายแดนใต และตารางสทธทางเศรษฐกจ สงคมและวฒนธรรม หวขอ การศกษา ขอ 55

ในมสยดไอปาแย การเสยชวตของนายสไลมาน นาแซ และอหมามยะผา กาเซง ในคายองคายทธ เพราะไมมการดาเนนการสบสวนหาขอเทจจรง การทรมาน โปรดดตารางการปฏบตและการลงโทษนอกกฎหมายหรอไรมนษยธรรม หวขอการทรมานในสามจงหวดชายแดนใต กฎหมายพเศษและกระบวนการยตธรรม โปรดดตารางกฎหมายพเศษและกระบวนการยตธรรม ขอ (26) เดก โปรดดตารางสทธเดก หวขอเดกภายใตสถานการณความรนแรงในสามจงหวดชายแดนใต สตร โปรดดตารางสทธสตร หวขอสตรภายใตสถานการณความรนแรงในสามจงหวดชายแดนใต

การบงคบสญหาย โปรดดกรณของทนายสมชาย นละไพจตร ในตารางการปฏบตและการลงโทษนอกกฎหมายหรอไรมนษยธรรม หวขอการบงคบสญหาย

3. สทธในการช ม น ม แ ล ะสมาคม

การรบรองสทธ (25) ประเทศไทยรบรองสทธในการชมนมในมาตรา 63 ของรฐธรรมนญ ซงประชาชนสามารถใชสทธการชมนมอยางกวางขวาง (25) กาลงจะตราราง พรบ.การชมนมสาธารณะ เพอใหการชมนมเปนไปตามกฎหมายและไมกระทบสทธผอน

การจ ากดสทธ (4) รฐบาลใชวธการตามกระบวนการกฎหมาย เชน พระราชบญญตจราจรทางบก เพอกดกนสทธเสรภาพในการรวมตวและการชมนม (4) กาลงพจารณาราง พรบ.การชมนมสาธารณะซงควบคมการชมนม

ผชมนม นปช. (29) การประทวงทรนแรงของ นปช.ชวงการประชมอาเซยนทพทยา การทนายกฯถกจโจมแสดงถงมาตรการความปลอดภยทออนแอตอผนา เชนเดยวกบความมนคงของรฐ (31)การประทวงของ นปช.ในหลายจงหวดมความรนแรง การกระทาทสรางความหวาดกลวนคกคามชวตของทกคน มการจดไฟเผาตกในขณะทอาวธ ถ กแพรกระจาย หนวยงานความมนคงลมเหลวในการปองกนความรนแรง

9

กระบวนการหาความจรง (31) การสอบสวนเหตการณความรนแรงเดอนเมษายน-พฤษภาคม 2553 กาลงดาเนนการตามกฎหมายเพอนาผกระทาผดมาดาเนนคด (31) ผไดรบผลกระทบจากการประทวงไดรบการเยยวยาแลว (31) รฐบาลจดตง คณะกรรมการอสระตรวจสอบและคนหาความจรงเพอการปรองดองแหงชาต (คอป.) โดยรฐบาลจะพจารณารายงานและขอเสนอแนะเพอใหทกฝายไดรบความเปนธรรม (31) คณะกรรมการสทธมนษยชนแหงชาตไดจดตงคณะกรรมการตรวจสอบขอเทจจรง เกยวกบเหตการณดงกลาว

การปราบปรามการชมนม (12) การสลายการชมนมเดอนเมษายน-พฤษภาคม 2553 มผเสยชวต 92 ราย ผบาดเจบ 2,800 ราย และผสญหายอกไมทราบจานวน (12) การใชกาลงของรฐไมไดเปนไปตามหลกสากลตามทรฐอาง โดยมลกษณะดงน - ยงโดยไมเลอกเปาหมาย หรอ ไมใชเพอปองกนตว - ไมเหมาะสมกบสถานการณ ยงกระสนปนใสผไมมอาวธ - ปฏบตการในเวลาคา ทาใหวสยทศนไมด - ขาดการควบคมการใชอาวธ

กระบวนการหาความจรง (13) เปนไปอยางยากลาบาก หนวยงาน คณะกรรมการอสระตรวจสอบและคนหาความจรงเพอการปรองดองแหงชาต และ คณะกรรมการสทธมนษยชนแหงชาต ขาดความเปนอสระจากรฐบาลทเปนผสงสลายการชมนม ทงสองหนวยงานทารายงานเปดเผยสสาธารณะลาชากวากาหนดการเดม (13) พรก.ฉกเฉน ขอ17 ทาใหไมสามารถนาเจาหนาทรฐทกระทาผดมารบผดชอบ โดยเฉพาะถอยคาทกวางและคลมเครอ เชน ‚การกระทาทสจรต‛ ‚ไมเลอกปฏบต‛ และ ‚ไมเกนสมควรแกเหตหรอไมเกนแกกรณจาเปน‛

การปราบปรามการชมนม

กลมคนเสอแดง (30)เหตการณความรนแรงทางการเมอง มนาคม -พฤษภาคม 2553 สรางบรรยากาศความกลว มผเสยชวตกวา 90 ราย

กลมคนเสอเหลอง (28) การปราบปรามผชมนมกลมพนธมตรประชาชนเพอประชาธปไตยหนารฐสภา วนท 7 ตลาคม 2551 ทาใหมผเสยชวตและบาดเจบ ซง ปปช.ไดสอบสวนแลววา นายสมชาย วงศสวสด พลเอกชวลต ยงใจยทธ และพล.ต.อ.พชรวาท วงษสวรรณ ตองรบผดชอบตอเหตการณ แตการดาเนนคดไมมความคบหนา กระบวนการหาความจรง (30) ยงไมมรายงานทนาเชอถอเกยวกบเหตการณ เดอนมนาคม-พฤษภาคม 2553

10

4. กฎหมายพ เ ศ ษ แ ล ะกระบวนกา รยตธรรม

กระบวนการยตธรรม (26) รฐธรรมนญประกนสทธในกระบวนการยตธรรมของประชาชน เชน สทธในการเขาถงความยตธรรม สทธทจะไดรบการพจารณาคดอยางถกตอง รวดเร วและเปนธรรม และสทธของผเสยหาย ผตองหา จาเลยและพยาน (27) รฐมมาตรการตางๆ เพอเผยแพรขอมลเกยวกบกระบวนการยตธรรมไปสสาธารณชนและเพมโอกาสใหประชาชนเขาถงกระบวนการยตธรรมไดอยางเทาเทยมกน (28) ความไมเทาเทยมในการเขาถงความยตธรรมของคนจนยงคงเปนปญหาทาทายของไทย (32) กาลงปฏรปกระบวนการยตธรรม ทงกลไกของตารวจ อยการ และศาล โดยสงเสรมการมสวนรวมของประชาชนและการเขาถงความยตธรรมไดทวถงมากยงขน กฎหมายพเศษ (29) ความไมสงบในพนทสามจงหวดชายแดนภาคใตทาใหรฐบาลไทยจาเปนตองนากฎหมายพเศษดานความมนคงมาบงคบใช โดยไดมความระวงอยาง เตมทม ใหนาไปสการละเมดสทธมนษยชน และพยายามลดการใชกฎหมายพเศษในพนททความรนแรงลดลง

กระบวนการยตธรรม (7) กระบวนการยตธรรมถกตงขอสงสย โดยเฉพาะตอคาพพากษาของศาลทมลกษณะสองมาตรฐาน ทาใหประชาชนจานวนมากไมมความเชอมนตอกระบวนการยตธรรมและการพพากษาของศาล (14) กระบวนการยตธรรมมปญหาตงแตการจบกม เชนการซอม การยดของกลาง การเกลยกลอมหรอขมขใหผตองหารบสารภาพ การออกหมายจบอยางเหวยงแหโดยใชภาพถายทไมชดเจนเปนหลกฐาน การหามตดตอกบญาต และการละเมดสทธในการพจารณาคดอยางเปนธรรม เชน การเขาถงทนายความ การจากดสทธในการปลอยตวชวคราว การวางหลกทรพยประกนสงเกนระดบฐานะการลามโซตรวนผตองหาทปวยอยในโรงพยาบาล รวมทงการควบคมตวผตองหาในสถานททไมเปนทางการ กฎอยการศก, พรก.ฉกเฉนฯ, พรบ.ความมนคง (4) กฎอยการศก พรก.การบรหารราชการในสถานการณฉ ก เ ฉ น แ ล ะ พ ร บ . ก า ร ร ก ษ า ค ว า ม ม น ค ง ภ า ย ใ นราชอาณาจกร สงผลกระทบตอสทธและเสรภาพของพลเมองไทย (8) รฐบาลใชชดกฎหมายทละเมดสทธมนษยชน ทาใหเกดความเสยหายตอประชาชน อนสะทอนความไมเปนนตรฐ และการละเมดสทธมนษยชนกเพมขนในชวงหลายปมาน (9) รฐบาลประกาศใช พรก.กาหนดบรหารราชการในสถานการณฉกเฉน ในวนท 7 เมษายน 2553 หลงจาก

กระบวนการยตธรรม (19) การบงคบใชกฎหมายเปนปญหาหลกในกระบวนการยตธรรม ทาใหเกดการใชอานาจในทางทผด การปฏบตอยางไมยตธรรม และการละเมดสทธสวนบคคล (23) การจดสรรงบประมาณแผนดนภายใตกระทรวงยตธรรมไมสมดลและไมเหมาะสม ความชวยเหลอทางกฎหมายไดรบความสนใจนอยมากจากภาครฐ (จากงบประมาณดงกลาว สานกงานตารวจแหงชาตได 75% กระทรวงยตธรรม 17% อยการ 6% ศาล 2% คณะกรรมการสทธมนษยชนแหงชาต 0.2% สภาทนายความแหงประเทศไทยซงใหความชวยเหลอดานกฎหมาย ไดเพยง 0.06%) กฎอยการศก, พรก.ฉกเฉนฯ, พรบ.ความมนคง (20) สทธในกระบวนการยตธรรมของบคคลนนถกละเมดในนามความมนคงของรฐ ภายใตกฎอยการศก, พรก.ฉกเฉนฯ และพรบ.ความมนคงฯ ทอนญาตใหคน, จบกม และคมขงบคคลไดโดยไมตองมหมายศาล (20) มรายงานจานวนมากสะทอนวาผตองขงมกจะถกทรมานในขณะทถกจบกม เชนกรณของยะผา กาเซงทตายในขณะถกควบคมตว หรอกรณตากใบ (20) กฎหมายความมนคงของรฐทาใหผตองสงสยไมสามารถเขาถงสทธในการไดรบการพจารณาคดอยาง

11

โทษประหารชวต (33) ประเทศไทยยกเลกโทษประหารชวตตอผทมอายตากวา 18 ป และไมใชโทษประหารชวตกบหญงมครรภ และบคคลวกลจรต (33) การลงโทษประหารชวตใชกบเฉพาะผกออาชญากรรมรายแรง/คดอกฉกรรจ โดยมการขอพระราชทานอภยโทษในโอกาสตางๆ (33) ประเทศไทยใหความสาคญกบการรบฟงความเหนเรองโทษประหารชวตจากประชาชน สตรกบกระบวนการยตธรรม (73) มการจดตงหองสอบสวนสตรในสถานตารวจ การใชตารวจหญงในการสอบสวน และการจดตงหองพจารณาคดพเศษในศาลสาหรบสตรทถกลวงละเมด

มวลชนจานวนหนงบกรฐสภาเพอเรยกรองใหรฐบาลหยดการระงบการกอกวนสญญาณโทรทศนพเพลชาแนลทงทเหตการณนนสามารถควบคมไดดวยกฎหมายปกต (10) การประกาศใช พรก.ฉกเฉนขดตอเจตนารมณของกฎหมาย และยงเปดโอกาสใหทหารมอานาจในฝายบรหารโดยตรงในนามของศนยอานวยการแกไขสถานการณฉกเฉน (ศอฉ.) และละเมดสทธมนษยชนขนพนฐานอยางรายแรง อาท การเซนเซอร สอ การลดรอนสทธ เสรภาพในการรวมกลม สทธเสรภาพในการเคลอนยาย ทสาคญคอสทธในการมชวตและสทธทจะเปนไทจากการทรมาน ซงเปนสทธทไมสามารถผอนปรนไดแมภาวะฉกเฉน (11) ตามกตการะหวางประเทศวาดวยสทธทางพลเมองและการเมอง (ICCPR) ขอ 4(3) กาหนดใหรฐไทยซงเปนภาคมหนาท”แจงรฐภาคอนโดยทนทเพอใหทราบถงมาตรการซงตนไดเลยงและเหตผลแหงการเลยง”แมจะมการตออายการใช พรก. ฉกเฉนอกถง 3 ครงในบางพนท แตรฐบาลอภสทธกลบแจงการรอนสทธเพยงครงเดยวคอเมอ 10 เมษายน 2553 (26) พรก.ฉกเฉน พ.ศ.2548 ใหอานาจเจาหนาทฝายความมนคงสามารถควบคมตว ‘ผมเหตตองสงสย’ ไดครงละ 7 วน ไมเกน 4 ครงในสถานทใดกไดทมใชเรอนจาหรอสถานตารวจ ญาตและทนายความมสทธเขาเยยมไดไมเกนครงละ 30 นาท ซงถอวาตากวามาตรฐานของผตองหาตามหลกสทธมนษยชนสากล

เปนธรรม ไมสามารถเขาถงทนายความ ไมไดรบทราบขอกลาวหา และสามารถถกคมขงได 84 วนถากระทาผดตามกฎหมายอาญาซงขดตอมาตรฐานสากล (24) กฎหมายทละเมดสทธมนษยชนอยางกฎอยการศก, พรก.ฉกเฉนฯ, พรบ.ความมนคงฯ ถกบงคบใชเปนประจาในชวงสามสปทผานมา การบงคบใชกฎหมายเหลานยงทาใหสถานการณเลวรายลง ทงในภาคใตและจงหวดอน เชน กรงเทพฯ

โทษประหารชวต (25) โทษประหารชวตยงคงเปนโทษสงสดตามกฎหมายอาญาไทย และรฐบาลไทยไมไดปฏบตตามความเหนของทประชมสหประชาชาตในป 2551 วาดวยการหยดใชโทษประหารชวตชวคราว

12

การไมตองรบผด (26) เจาหนาททปฏบตตามพรก.ฉกเฉน แลวทาความเสยหายตอประชาชน ไดรบความคมครองโดยไมตองรบผดทงทางแพง อาญา และวนย

5. คณะกรรมการสทธมนษยชนแหงชาต(กสม.)

- กระบวนการสรรหาและการมสวนรวม (5) กสม.มกระบวนการสรรหาทไมโปรงใสและไมเปนธรรม หลงการเปลยนแปลงระเบยบในสมยคณะมนตรความมนคงแหงชาตและสภานตบญญตแหงชาตซงเปนผลพวงจากการรฐประหาร 19 กนยายน 2549 (5) ระเบยบใหมน ไดเปลยนแปลงทมา ลดจานวนคณะกรรมการสรรหากรรมการฯ และลดความหลากหลายของสาขาอาชพ ทาใหได กสม.ทขาดประสบการณดานสทธมนษยชน และทางานใกลชดกบรฐบาล การท างานของ กสม. (5) กลมผทางานดานสทธมนษยชนหมดกาลงใจและผดหวงตอการปฏบตงานของ กสม. (5) ไมมการเผยแพรขอมลของกสม.สสาธารณชน ซงสรางความคลางแคลงทงดานความโปรงใส ความเปนกลาง และความนาเชอถอ

กระบวนการสรรหาและการมสวนรวม (13) กสม.กอตงขนภายใตรฐธรรมนญป 2540 และพรบ.คณะกรรมการสทธมนษยชนแหงชาตป 2542 (13) รฐธรรมนญป 2550 กดกนภาคประชาสงคมออกจากกระบวนการสรรหาคณะกรรมการ สภาวะไรความโปรงใสนกระทบตอประสทธภาพการทางาน (75) รฐธรรมนญป 2540 เปดการมสวนรวมในการคดเลอกอยางกวางขวาง แตรฐธรรมนญป 2550 กลบลดการมสวนรวมจากภาคประชาสงคมและภาควชาการ การท างานของ กสม. (74) แม กสม.จะมพนธะหนาทเพมเตมมากขน แตกสม. กลบมความสามารถจากดในการรบพจารณากรณการละเมด เมอใหคาแนะนารฐบาลกกลบไดรบการตอบรบไมดนกในกรณทการละเมดกระทาโดยเจาหนาทรฐ (75) กสม.ถกมองวาเปนสถาบนราชการมากกวาจะเปนคณะกรรมการอสระทเชอถอไดตามหลกการปารส

6. นกปกปองสทธมนษยชน

- (56) รฐไทยไมสามารถคมครองนกปกปองสทธมนษยชนจากการถกคกคามและละเมดสทธมนษยชนทงทางตรงและทางออม เชน การถกขมข การอมหาย/บงคบสญหาย การขมขฟองรองดวยกฎหมายหมนพระบรมเดชานภาพเพอหวงผลทางการเมอง

(22) กรณคดการหายตว 48 คดชวงพฤษภาคม 2535, ผนาสหภาพฯนายธนง โพธอาน (มถนายน 2534) และคดสมชาย นละไพจตร (มนาคม 2547) ตางถกยดเวลาการพจารณาออกไป ลาสดเมอ 11 มนาคม 2553 ศาลอทธรณตดสนยกฟองเจาหนาทรฐทมสวนรบผดชอบตออาชญากรรมในคดคณสมชาย

13

(56) รฐไมใหความรวมมอตอนกปกปองสทธฯ ในระดบทองถน รวมถงมการคกคามถงขนเอาชวตตอผประสานงานดานสทธในพนทจงหวดชายเเดนใต ทงทผตรวจการพเศษเร อ งการค มครองนกปกปอง สทธมนษชน องคการสหประชาชาตไดแนะนาใหรฐบาลใหความสาคญตอบทบาทนกปกปองสทธฯ ใหการคมครองการดาเนนงานและเปดโอกาสใหนกปกปองสทธฯมสวนรวมในการดาเนนนโยบายดานสทธมนษยชนอยางเตมท

(22) คดของคณกมล เหลาโสภาพนธ (ตลาคม 2551) และกวาอก 30 คดจากภาคอสานและภาคใต ยงไมทราบชะตากรรมของเหยอทงสน (70) 10 ปทผานมา นกปกปองสทธฯถกสงหารและบงคบสญหายเกอบ 30 ราย สวนใหญไมสามารถนาตวผกระทาผดมาลงโทษไดแมวาในบางกรณผกระทาผดจะเปนเจาหนาทของรฐ ฝายความมนคง หรอนกการเมอง (70) ปจจบนคดของนกปกปองสทธฯ 5 คด ไดแก คดของ คณเจรญ วดอกษร, คดพระสพจน สวโจ, คดทนายสมชาย นละไพจตร, และ คดคณกมล เหลาโสภาพนธ ไดรบการดแลจากกรมสอบสวนคดพเศษ คดเหลานไมมความคบหนาในขนตอนการพจารณาสอบสวน มการบดเบอนรปคดและพยานหลกฐาน เนองจากเกยวของกบผมอานาจ (71) คณพกล พรหมจนทร ตกอยในอนตรายเนองจากยนฟองเจาหนาทตารวจในจงหวด ทเกยวของกบคดการลกพาตวและการสาเรจโทษมากกวา 20 คด (71) นกสงคมสงเคราะห หรอนกรณรงคสทธมนษยชนททางานในกรณทละเอยดออนหรอความขดแยงชายแดน และประเดนดานมนษยธรรม ไดรบการขมขคกคาม (72) นกปกปองสทธฯ ไดรบการขมขโดยการสบประมาท บางถกตามลาโดยมอปน นกขาวกเชนกน (73) รฐบาลยงคงไมมแผนการทเปนรปธรรมเพอปกปองนกปกปองสทธฯตามคาประกาศและขอเสนอแนะของคณ Hina Jilani ผแทนพเศษเลขาธการกองนกปกปองสทธมนษยชน ซงมาเยอนไทยในเดอนพฤษภาคม 2546

14

7. การปฏบตและการลงโทษนอกกฎหมายหรอไร มนษยธรรม

การทรมาน (35) มาตรา32 ของรฐธรรมนญหามการทรมานและการลงโทษทโหดรายหรอไรมนษยธรรม (35) กฎหมายอาญาระบลกษณะ ’การทรมาน’ ตามขอ 1 ของอนสญญาตอตานการทรมานฯ แตยงตองปรบปรงคาจากดความและทาให ‘การทรมาน’ เปนฐานความผดเฉพาะในกฎหมายไทย (36) ประมวลกฎหมายวธพจารณาความอาญาหามมใหใชการทรมานทงในขนตอนการดาเนนคด และการทาเพอใหไดมาซงคาสารภาพ (36) บคคลใดถกทรมานโดยเจาหนาทรฐในระหวางขนตอนการสอบสวนมสทธทจะยนฟองตอศาล (36) ผถกทรมานมสทธทจะไดรบการชดใชคาเสยหาย (38) หนวยงานทหารและตารวจไดมคาสงหามทรมานผตองหาหรอผตองสงสย (38) คดการทรมานทเกดขนในสถานคมขงหรอคดการหายสาบสญซงเกยวเนองกบการทรมานจะเขาสกระบวนการยตธรรม (38) มการจดอบรมดานสทธมนษยชนแกเจาหนาททหาร ตารวจ และขาราชการทเกยวของเปนระยะ การพนธนาการและการคมขง (37) กฎหมายหามมใหใชเครองพนธนาการกบผตองขงเวนแตเปนบคคลทนาจะทาอนตรายตอตนเองหรอผอน หรอพยายามหลบหนการควบคม (37) มคณะกรรมการทบทวนคาสงการใชเครอง

การทรมานในสามจงหวดชายแดนใต (25) มหลกฐานวาผถกควบคมตวหลายคนถกเจาหนาทฝายความมนคงซอมทรมานจนเสยชวต ในคายองคายทธบรหาร จงหวดปตตาน เชน กรณอหมามยะผา กาเซง และกรณนายสไลมาน แนซา (26) การทรมานและการประตบตทโหดรายไรมนษยธรรมเกดขนอยางเปนระบบ และมการกกขงผตองสงสยอยางผดกฎหมายบอยครง

การทรมาน (18) ประเทศไทยรบรองอนสญญาวาดวยการตอตานการทรมาน และการกระทาอนๆทโหดราย ไรมนษยธรรมหรอยายศกดศร โดยมถอยแถลงตความและขอสงวนในมาตรา 1, 4, 5 และยอหนาแรกของมาตรา 30 (18) การละเมดของตารวจในชวงการควบคมตวไมไดลดนอยลง ศนยกกกนบางแหงแออด นกโทษบางรายยงถกตรวนโซ บางครงเจาหนาทอนญาตใหผถกคมขงทบตผมาใหม การบงคบสญหาย (15) ทนายสทธมนษยชน คณสมชาย นละไพจตรถกลกพาตวและหายสาบสญเมอ 12 มนาคม 2547

(22) รฐบาลไมสนใจกรณการบงคบสญหายมากนกแมวาสงนเปนอปสรรคตอกระบวนการยตธรรมระดบสง โปรดดเพมเตมในตาราง “นกปกปองสทธมนษยชน” ขอ 22 การสงหารนอกกระบวนการยตธรรม (17) สงครามยาเสพตดของรฐบาลชวงตนป 2546 ไดคราชวตคนไปกวา 2,500 ราย กวาครงหนงของเหยอเปนผบรสทธ ไมมการตรวจสอบรายละเอยดของแตละคดวาใครเปนผรบผดชอบ ทาใหมการไมตองรบผดเกดขน

15

พนธนาการกบผตองขงและประเมนทกๆ 15 วน (37) กฎหมายหามมใหใชเครองพนธนาการเพอเปนการลงโทษ รวมทงหามใชกบผตองขงทมอายเกน 60 ปและผตองขงหญง (37) ไดดาเนนการปรบปรงสภาพของเรอนจา สถานทคมขง และสถานทกกตว เพอใหสอดคลองกบหลกทณฑวทยา หลกกฎหมายและสทธมนษยชน

8. สทธผลภย กลมชาตพนธ ชนเผาพนเมอง แ ล ะ ค น ไ รสญชาต

เดกและการศกษา โปรดดเพมเตมในตาราง “สทธเดก” หวขอ “เดกกบปญหาสถานะทางกฎหมาย” และ “สทธทางเศรษฐกจ สงคม และวฒนธรรม และสทธในการมส วน ร ว มก า หนดกา รพฒนา ” ห ว ข อ “ส ทธการศกษา” กลมชาตพนธ (89) หากอยในไทยเปนเวลานานสามารถไดรบสถานะเปนผเขาเมองโดยถกกฎหมายและบตรกสามารถไดรบสญชาตไทยตาม พรบ.สญชาตและยทธศาสตรการจดการปญหาสถานะและสทธของบคคล (92) การเขาถงบรการดานสขภาพและการศกษามปญหาในทางปฏบตเนองจากอปสรรคทางภาษา วฒนธรรมและภมศาสตร อกทงเจาหนาทรฐยงขาดความเขาใจเรองกฎระเบยบ มทศนคตเชงลบ และปญหาทจรตรดไถ

เดกและการศกษา (46) เดกชาวโรฮงยาไมสามารถเขาถงการศกษา เดกเกดใหมไมไดรบใบเกดและไมไดรบบรการสขภาพทเหมาะสม โปรดดเพมเตมในตาราง “สทธเดก” หวขอ “เดกกบปญหาสถานะทางกฎหมาย” คนไรรฐ (47) มคนไรรฐจานวน 2.5ลานคน บางสวนไดรบการสารวจและบนทก แตสวนทยงไมไดรบการพสจนสถานะนนเสยงตอการถกละเมดสทธ และมขอจากดในการเขาถงสทธตางๆทสาคญ

เดกและการศกษา โปรดดตาราง “สทธเดก” หวขอ “เดกกบปญหาสถานะทางกฎหมาย” กลมชาตพนธ (40) การไรสถานะทาใหถกเลอกปฏบต ถกมองวาเปนภยคกคามตอชาต ทาลายทรพยากรธรรมชาตและพวพนกบยาเสพตด แมจะมการใหสถานะทางกฎหมายตอกลมชาตพนธกวา 10,000คน แตสวนมากยงประสบปญหาหนก (43)รฐบาลบงคบใชพรบ.สญชาตไทย เตมมาตรา 23เพอคนสญชาตไทยใหกบชนกลมนอยทเสยสญชาตไปตงแตป 2515 แตยงมอกกวา 480,000 คนทไรสถานะ เมอไมมเอกสารทาใหไมสามารถเขาถงบรการสาธารณะตางๆ เสยงตอการถกละเมดโดยเจาหนาทรฐ

16

โปรดดเพมเตมในตาราง “สทธทางเศรษฐกจ สงคม และวฒนธรรม” หวขอ “เสรภาพในการปฏบตตามหลกศาสนา ความเชอ และวฒนธรรม” ขอ 88,92 ผหนภยจากการสรบ-ผแสวงหาทพกพง (101)ไมไดเปนภาคอนสญญาวาดวยสถานภาพผลภย พ.ศ.2494 และพธสาร พ.ศ. 2510 แตใหทพกพงแกผหนภยการสรบจากพมาประมาณ 110,000 คนในพนทพกพงชวคราว 9 แหง ดวยเหตผลทางมนษยธรรม (101) รวมมอกบกลมประเทศผให สานกขาหลวงใหญแหงสหประชาชาต (UNHCR) และองคกรพฒนาเอกชนเพอใหความคมครองสทธขนพนฐานของ ผหน ภยการ สรบ และแสวงหาแนวทางแกปญหาซงรวมถงการรบไปตงถนฐานในประเทศทสาม (102) มการจดการฝกอบรมทกษะอาชพใหแกผหนภยการสรบเพอสรางทกษะอนเปนประโยชนเมอเดนทางกลบไปยงประเทศตนหรอไปประเทศอน (104) รฐบาลจะเขาไปจดการพนทพกพงชวคราวอยางเตมทมากขน ยกระดบคณภาพชวต เพอเตรยมความพรอมในการสงบคคลกลบประเทศอยางปลอดภย และมบทบาทสรางสรรคในพมา (105) รฐบาลตระหนกถงสถานการณของผแสวงหาทพกพงในเขตเมองซงพยายามหาทางออกบนหลกมนษยธรรมภายใตกรอบ พรบ.คนเขาเมอง (105) รวมมอกบUNHCR ในการตรวจสอบความ

ผลภย (42) รฐบาลไมยอมใชคาวา ‚ผลภย‛ เเตใชคาวา "ผหนภยการสรบ" เพอมตองปฏบตตามพนธกรณสทธมนษยชน โดยประเทศไทยไมไดเปนรฐภาคอนสญญาผลภย 1951 เเละพธสารเลอกรบ 1967 (42) ไมมการจดทะเบยนผลภยรายใหมกบ UNHCR ตงแตป 2552 ทาใหผลภยตกคาง57,000 คน (43)ไมมมาตรการรองรบผลภยทอพยพหนการละเมดสทธมนษยชนเเละการสรบเขามาเปนครงคราว ผลภยทอาศยในพนทพกพงชวคราวนาน 26 ป ไมไดรบสทธขนพนฐานตางๆ ซงเปนการละเมดศกดศรความเปนมนษยเเละสทธในการไดรบการพฒนาของผลภย (44) ผเดนทางเขาไทยเพอแสวงหาทลภย เสยงตอการถกกกตวโดยท UNHCR ไมสามารถเขาไปดแล (44) รฐบาลไทยยงละเมดกฎหมายระหวางประเทศอยางตอเนอง โดยพยายามผลกดนผลภยกลบประเทศตนทางรวมถงกลมผเปราะบางและผสงอาย ทงทสถานการณยงไมปลอดภย อยางกรณมงลาวและกะเหรยง (45) ป 2551 ชาวโรฮงยาจานวน 91 คน ขนฝงทประเทศไทย สวนหนงทพสจนสญชาตไดถกสงตวกลบ ปจจบนมผลภยชาวโรฮงยายงถกควบคมตว 45 คนโดยไมรชะตากรรม เพราะรฐบาลไทยไมมนโยบายทชดเจนตอคนกลมนทาใหสทธในความเปนมนษยของพวกเขาถกละเมดอยางรนแรง

โปรดดเพมเตมในตาราง “สทธทางเศรษฐกจ สงคม และวฒนธรรม” หวขอ “เสรภาพในการปฏบตตามหลกศาสนา ความเชอ และวฒนธรรม” ขอ 34,42 ผลภย (18) มเดกและผหญงกวา 90 คนยงถกกกตวอยในสานกงานตรวจคนเขาเมองอยางแออด สวนมากถกปฏบตเชนผอพยพผดกฎหมาย ในขณะทบางคนกาลงขอสถานะผลภยจาก UNHCR (45) มผลภยจานวนมากขามเขตแดนเขามา แตรฐไมสามารถจดการไดและผลกดนพวกเขากลบ ซงเปนการละเมดหลกการไมสงผลภยกลบไปยงดนแดนหรอถนทชวตและเสรภาพของพวกเขาจะถกคกคาม (46) ป 2551รฐบาลผลกดนชาวมง 4,500 คนกลบลาว โดยม 158 คนในนนไดรบสถานะผลภยแลว (47) ธนวาคม 2552 รฐบาลบงคบกลบชาวกะเหรยง 166 คนทหนภยการสรบระหวางรฐบาลพมาและชนกลมนอยมา 120 คนในนนเปนเดกและผหญง โดยกอนหนานมการผลกดนผลภยชาวพมา 360 คน (8 ธนวาคม 2552) 650 คน (17 พฤศจกายน 2552) และ 2,500 คน (10 พฤศจกายน 2552) (44) ชาวโรฮงญาหลบหนเขาไทยเปนชวงๆหลายพนคน ไมมความคบหนาในการแกปญหา ไมมผรบผดชอบ

17

เปนอย ของ ผแสวงหาทพ กพ งตามหลกสทธมนษยชน สวสดการสขภาพ (90) บคคลในกระบวนการทจะไดสญชาตไทยไดรบความคมครองภายใตหลกประกนสขภาพถวนหนาเชนเดยวกบคนไทย (102) รวมมอกบองคกรพฒนาเอกชนจดตงคลนกและจดสงผเชยวชาญดานการแพทยในพนทพกพงช วคราว และ ผป วยร ายแรงจะถก สง เข า ในโรงพยาบาลรฐ และมกจกรรมปองกนโรค

UNHCR ไมมโอกาสเขาถงผลภยกลมน (45) ในเดอนมกราคม 2554 มการผลกดนเรอออกสทะเลลก ผอพยพชาวโรฮงยาทงลาออนเพลยและสลบหมดสต และพบวาพวพนกบการคามนษย (46) ชาวโรฮงญา 3,000 คนขาดความมนคงในชวต ถกจบ-เสยเงนนอกระบบ- ไมสามารถจดทะเบยนแรงงานขามชาตเพราะรฐบาลพมายงไมรบรองสญชาต

9. แรงงานไทยแล ะแ ร ง ง า นขามชาต

ภาพรวม (43) รฐธรรมนญคมครองสทธของแรงงานทจะไดรบหลกประกนสขภาพและสวสดการตามกฎหมาย (43) มพรบ.คมครองแรงงาน ซงระบสทธและหนาทของนายจางลกจาง และคมครองแรงงานทกคนโดยไมแบงแยกสถานะ มบทบญญตควบคมการจางงานและมาตรฐานขนตาทนายจางพงปฏบต สหภาพแรงงาน (44) รฐบาลใหความสาคญตอสทธในการรวมตวและการเจรจาตอรองของสหภาพแรงงาน โดยมเจตนารมณใหสตยาบนตออนสญญาองคการแรงงานระหวางประเทศ ฉบบท 87 (เสรภาพในการสมาคมและคมครองสทธในการรวมตว) และ ฉบบท 98 (สทธในการรวมตวและการเจรจาตอรอง) และกาลงปรบปรงกฎหมายภายในใหสอดคลอง

สหภาพแรงงาน (49)รฐบาลจากดสทธในการจดตงสหภาพแรงงาน มนกสหภาพบางสวนถกเลกจาง และแรงงานเหมาคาแรงไมมสทธจดตงสหภาพ

ภาพรวม (59)ในป2550 มการจางงาน37.1ลานคน แรงงานในระบบ 37.3% และ นอกระบบ 62.7% แรงงานหญง 11.09 ลาน และแรงงานขามชาต 2-3 ลานคน สหภาพแรงงาน (60)สทธในการรวมกลมสหภาพแรงงานมปญหา (33) เจาหนาทใชมาตรการรนแรงตอพนกงานทถกเลกจางจากบรษทไทรอมพ โดยใชเครองคลนเสยงความถสงเปดโจมตการชมนม ทาใหผชมนมไดรบบาดเจบเกยวกบระบบการไดยน

18

สวสดการและความปลอดภย (45) ขนอตราคาแรงขนตาเฉลยรอยละ 6.35 เมอธนวาคม 2553 ซงไดประโยชนตอทงแรงงานไทยและแรงงานโยกยายถนฐาน (49) ระบบประกนสขภาพครอบคลมแรงงานในระบบ 9.8 ลานคน (46) พรบ.ความปลอดภย อาชวอนามย และสภาพแวดลอมในการทางาน พ.ศ.2554 มผลบงคบใช (47) ขยายขอบเขตความคมครองประกนสงคมไปถงแรงงานนอกระบบ แรงงานนอกระบบ (47) มพรบ.คมครองผรบงานไปทาทบาน พ.ศ.2553 และกฎหมายคมครองแรงงานภาคเกษตร (47) กาลงพจารณารางกฎกระทรวงวาดวยการคมครองผประกอบอาชพคนรบใชในบาน (47) ออกมาตรการชวยเหลอคาครองชพแรงงานนอกระบบ เชนการใหเงนกดอกเบยตาพเศษ แรงงานไทยในตางประเทศ (48) กระทรวงแรงงานไดดาเนนการค มครองแรงงานกลมนจากการถกเอารดเอาเปรยบจากนายหนาหรอบรษทจดหางานทผดกฎหมายซงจะถกดาเนนคดและลงโทษ (48) มโครงการสนเชอในอตราดอกเบยทเปนธรรม และมกองทนชวยเหลอแรงงานไทยในตางประเทศ (48) มสานกงานแรงงานไทยในตางประเทศรวม

สวสดการและความปลอดภย (49) คาแรง 159 -215บาทตอวนไม เพยงพอสาหรบครอบครวขนาดสคน (49) แรงงานพบปญหาการใชสทธประกนสงคม และมความเหลอมลาในการใช บตรนอกสมรสของแรงงานไมไดรบสวสดการ แรงงานนอกระบบ (49)แรงงานเหมาคาแรงไมไดรบการคมครองตามพรบ.คมครองแรงงาน

สวสดการและความปลอดภย (63) พรบ.ประกนสงคม 2553 มาตรา40 เปนหนทางเดยวทครอบคลมแรงงานนอกระบบ แรงงานนอกระบบ (61)กฎหมายคมครอง ผรบงานไปทาทบาน และ กฎหมายคมครองแรงงานภาคเกษตร ขาดกลไกบงคบใช แรงงานไมมความมนคงในงานและคาแรง งานบางอยางเสยงตอสขภาพ แรงงานไมสามารถเขาถงกองทนประกนสงคมและบรการสาธารณะอนๆ (62) พรบ.คมครองผรบงานไปทาทบาน พ.ศ.2553 มผลบงคบใชแลว แม พรบ.นจะคมครองคาแรงไมใหตากวาใน พรบ.คมครองแรงงาน และกลาวถงความรบผดชอบของนายจาง แตยงมปญหาในการใช โดย คาวา ‚รบงานไปทาทบาน‛ มกถกใชกบภาคอตสาหกรรมเทานน แตละเลย “การทาฟารมสญญา” ในภาคเกษตรกรรม (65) บตรของแรงงานนอกระบบมกจะชวยครอบครวทางาน

19

13 แหงเพอคมครองและตดตามปญหา แรงงานโยกยายถนฐาน (63) บตรของแรงงานโยกยายถนฐานอายตากวา 15 ป สามารถขนทะเบยนพรอมกบผปกครองได (93) ไทยเปนทางผานและปลายทางสาหรบแรงงานขามชาตกวา 2 ลานคน (94) รฐบาลไทยทาบนทกความเขาใจ (MOU) กบประเทศลาว กมพชาและพมาเพอใหแรงงานขามชาตไดทางานโดยถกกฎหมาย โดยไดรบใบอนญาตทางาน 2 ป และขยายไดอก 2 ป (95) ไดรบความคมครองจาก พรบ .คมครองแรงงาน พรบ.ประกนสงคม พรบ.เงนทดแทน และ หลกประกนสขภาพขนพนฐาน โดยไดมการจดทะเบยนแรงงานขามชาตมาแลว 6 ครง (98) คมครองจากการถกละเมดโดยนายจางภายใต พรบ.การทางานของคนตางดาว แตยงคงมปญหาการทจรต รดไถและละเมดสทธโดยเจาหนาท ( 9 6 ) ได ป ระ ก า ศ ใ ห แร ง ง า นข า ม ช า ต เ ข า สกระบวนการพสจนสญชาต เพอใหไดรบเอกสารรบรองบคคล (97) รฐบาลเผยแพรขอมลเกยวกบสทธเปนภาษาพมา ลาว และกมพชา มการตรวจสอบแรงงานและจดฝกอบรมใหกบเจาหนาทแรงงาน (99) รกษาแรงงานทกคนโดยไมเลอกสถานะ และพยายามดาเนนการเชงรก (100)กาลงพจารณาบรรจประเดนแรงงานขามชาต

แรงงานขามชาต (1) ไมไดใหสตยาบนตออนสญญาวาดวยการคมครองสทธของแรงงานโยกยายถนฐานและสมาชกในครอบครว (1) ปจจบนมแรงงานอพยพกวา 2 ลานคนทยงไมไดรบสทธทพงม (50) ไมไดรบบรการพนฐานจากรฐ (50) ภาคธรกจ นายหนา เเละเจาหนาทรฐสามารถเเสวงประโยชนจากเเรงงานขามชาต อยางเปนระบบ กระทรวงแรงงานไมสามารถควบคมการตงราคาคาบรการของนายหนา (50) แรงงานขามชาตทผานการพสจนสญชาตไมสามารถเขาถงสวสดการและสทธไดจรง สวนทยงไมผานการพสจนสญชาตนนประสบปญหาคาจาง การละเมดสทธมนษยชน (51)ประสบปญหาดานกฎหมายทะเบยนราษฎร โดยเฉพาะการจดทะเบยนสมรสกบคนไทย มการขอเอกสารเกนจาเปน (50) ไมมสทธกอตงสหภาพ (38) ผพการทเปนแรงงานขามชาตยงไมสามารถเขาถงบรการฟนฟสขภาพ

แรงงานขามชาต (66) แรงงานขามชาตและครอบครวทมเอกสารรบรองมจานวนเกอบ 1 ลานคน อก 1.5 ลานคนไมมเอกสารและถกละเมดสทธในดานตางๆ

20

ในแผนพฒน ฉ. 11

10. สทธในวถและอตลกษณทางเพศ

(76) กาลงจดทารางกฎหมายความเทาเทยมทางเพศ ซงครอบคลมถงการหามเลอกปฏบตตอผทมความหลากหลายทางเพศ (76) เจตนารมณของรฐธรรมนญหามการเลอกปฏบตบนพนฐานอตลกษณทางเพศ และความหลากหลายทางเพศไมไดเปนความผดทางอาญา (76) ผมปญหาอตลกษณทางเพศยงมปญหาการเขาถงสทธพนฐานบางประการ เนองจากการถกเลอกปฏบต

(34) รฐธรรมนญ พ.ศ. 2550 หามการเลอกปฏบตเพราะความแตกตางทางเพศ แตรฐบาลไมสนบสนนการออกกฎหมายรบรองคชวตเพศเดยวกน เกดการเลอกปฏบตดานสวสดการเเละสทธตอคชวตเพศเดยวกนเเละคนขามเพศ (36) ในเอกสารเกณฑทหาร ส.ด. 43 ยงคงระบวาหญงขามเพศเปนผมความผดปกตทางจต สงผลกระทบถงการประกอบอาชพเนองจากผมเพศแรกเกดเปนชายทกคนตองยนเอกสารดงกลาวในการสมครงาน (35) วชาเพศศกษาในโรงเรยน เเละการใหความรตอสงคม เพอชวยลดทศนคตทางลบตอผมวถและอตลกษณทางเพศทเเตกตางยงไมมประสทธภาพเเละไมทวถงทาใหเกดการใชความรนเเรงตอคนขามเพศ (35) บรการดานสขภาพทงกายเเละจตของคนขามเพศ ไมเพยงพอทงในเชงปรมาณและคณภาพ (37) ประเทศไทยปฏเสธทจะสนบสนนสทธความห ล า ก ห ล า ย ท า ง เ พ ศ ผ า น ถ อ ย แ ถ ล ง ห ร อ ม ต ใ นคณะกรรมาธการ/คณะมนตรสทธมนษยชนและสมชชาใหญแหงสหประชาชาต

(32) ในป 2552 ขบวนพาเหรดของนกกจกรรมเลสเบยน เกยและคนขามเพศทเชยงใหมถกจากดโดยผชมนมกลมคนเสอแดงไวหลายชวโมง และมการคกคามรนแรง (50) กฎหมายและนโยบายไมมการเลอกปฏบตบนพนฐานทางเพศ แตเปนการเลอกปฏบตจากการละเวน (51) รฐบาลไมสนบสนนการออกกฎหมายรบรองคชวตเพศเดยวกน เกดการเลอกปฏบตดานสวสดการเเละสทธตอคชวตเพศเดยวกนเเละคนขามเพศ (51) ในเอกสารเกณฑทหาร ส.ด. 43 ยงคงระบวาหญงขามเพศเปนผมความผดปกตทางจต ซงเอกสารนตองใชประกอบการสมครงานดวย (51) วชาเพศศกษาในโรงเรยน เเละการใหความรตอสงคม เพอชวยลดทศนคตทางลบตอผมวถและอตลกษณทางเพศทเเตกตางยงไมมประสทธภาพ (51) บรการดานสขภาพทงกายเเละจตของคนขามเพศ ไมเพยงพอทงในเชงปรมาณและคณภาพ (51) ประเทศไทยปฏเสธทจะสนบสนนสทธความหลากหลายทาง เพศผานถอยแถลงหรอมต ขอ งสหประชาชาต (51) การปรากฎตวของคนขามเพศในโทรทศนและภาพยนตรยงถกปดกนตามอาเภอใจ

11. สทธเดก สทธเดก (59)ไทยเขาเปนภาคอนสญญาวาดวยสทธเดก โดยมการแกไขและยกรางกฎหมายออกมา 17 ฉบบ (59) มพรบ.คมครองเดก พ.ศ. 2546 และ พรบ.

สทธเดก (39) รฐบาลยงขาดประสทธภาพทจะบงคบใชกฎหมายและมาตรการทเออประโยชนอยางสงสดแกเดกอยางจรงจง(รวมถงเดกใน 3 จงหวดชายแดนใตทเปนเดกกาพรา และ

สทธเดก (54) แมมหนวยงานและคณะทางานเกยวกบเดกมากมาย แตไมมยทธศาสตรในการประสานงานและทาความเขาใจปญหาทแทจรง

21

ศาลเยาวชนและครอบครวและวธพจารณาคดเยาวชนและครอบครว พ.ศ. 2553 ทคมครองสทธทางกระบวนการยตธรรมของเดกและเยาวชน (59) มการจดทาแผนพฒนาเดกและเยาวชนแหงชาต ทกๆ 5 ป (60) มการจดตงกลไกในระดบทองถนเพอชวยคมครองสทธเดก อาท สภาเดกและเยาวชน คณะกรรมการคมครองเดก (61) จดตงคณะกรรมการพฒนาเดกปฐมวย เพอคมครองสทธ และดแลแมและเดก ทางดานโภชนา และสขภาพอนามย มการตงศนยเลยงดและพฒนาเดกออน โดยเดกพการจะไดรบการดแลเปนพเศษ ความรนแรงตอเดกและเยาวชน (64) รฐบาลมองวาปญหาความรนแรงตอเดกและเยาวชนเปน เ ร อ ง สาคญ ท งความรนแรงในครอบครว สอลามก การละเมดทางเพศ ยาเสพตด (65)มการจดต งกลไกตางๆ เชนศนยพงไดในโรงพยาบาล ศนยบรการโทรศพทสายดวน ศนยพกพงของภาครฐและเอกชน โดยมทมสหวชาชพ และเครอขายองคกรพฒนาเอกชน ใหความชวยเหลอเดกทถกลวงละเมดและเดกทอย ในกลมเสยงแรงงานเดก (66) ใน พรบ.คมครองแรงงานพ.ศ.2541 (ฉบบแกไขเพมเตม พ.ศ.2551) มบทบญญตเรองหามจางงานเดกอายตากวา 15 ป (66) ประเทศไทยมความกาวหนาในการแกไข

เ ด ก ห ร อ เ ย า ว ช น ห ญ ง ท ต ง ค ร ร ภ โ ด ย ไ ม พ ร อ ม ) (40) เดกอายตากวา 18 ป ยงไมสามารถเขาถงบรการตรวจหาเชอเอชไอวโดยสมครใจ เนองจากแพทยสภาระบวา ตองขอความยนยอมจากผปกครองกอน ในขณะทกลมผตดเชอทเปนเดกและเยาวชนมแนวโนมทจะสงขนเรอยๆ

แรงงานเดก (49) รฐบาลไทยพยายามชแจงวาเดกไทยสวนใหญเขาสระบบการศกษา แตยงมการลกลอบจางแรงงานเดกในธรกจอตสาหกรรมขนาดเลก หรอในภาคเกษตรกรรม

(54)คาแนะนาของสหประชาชาต ในการทา "โลกทเหมาะสมกบเดก" ถกนามาใชตงแตป 2543 แตกยงไมมผลการดาเนนงานอยางเปนรปธรรม (55) เดกและเยาวชนกวา 660,000 คน ตดยาเสพตด (55) ในแตละปมเดกและเยาวชนทาผดกฎหมายและผานกระบวนการยตธรรม ประมาณ 50,000 คน (55)สทธของเดกและเยาวชนถกละเมดในระหวางทมการประกาศใชกฎหมายพเศษทงในการชมนมทางการเมอง และในสถานการณความรนแรงในภาคใต (56) มเดกและเยาวชนเปนผตดเชอเอชไอว ประมาณ 100,000 คน โดยมวยรนผตดเชอใหมกวา 80,000 คน (56) มกรณการละเมดสทธความเปนสวนตวของเดกผานสอมวลชน และรฐยงไมมมาตรการจดการ

22

ปญหาแรงงานเดก อนเปนผลจากมาตรการเชงปองกน เชน การรณรงคเสรมสรางความตระหนกร การจดตงเครอขายแรงงานเดก และคณะกรรมการระดบชาตวาดวยการขจดแรงงานเดกในรปแบบทเลวรายทสดซงมนายกรฐมนตรเปนประธาน (67) ปญหาคนเรรอนและเดกบนถนนเปนปญหาททาทาย รฐบาลและองคกรพฒนาเอกชนตางๆ ไดพยายามดาเนนงานเชงรกเพอชวยเหลอ เดกภายใตสถานการณความรนแรงในสามจงหวดชายแดนใต (62) รฐบาลพยายามออกมาตรการทชวยคมครองเดกเหลาน ทาใหป 2553 มจานวนเดกทไดรบผลกระทบตาทสดนบแตป 2547 (62) มมาตรการคมครองโรงเรยนและคร เพอประกนสทธการศกษาของเดก และมการพฒนาหลกสตรใหเหมาะสมกบความตองการในทองถน (62) เดกและเยาวชนททาผดในคดความมนคงจะถกสงตวขนศาลเดกและเยาวชนแทนทจะดาเนนคดตามกระบวนการของกฎหมายพเศษ เดกกบปญหาสถานะทางกฎหมาย (63) รฐบาลถอนขอสงวนตอขอ 7 ของอนสญญาวาดวยสทธเดก เดกทกคนทเกดในไทยจะไดรบการจดทะเบยนเกดทนท สามารถขอสญชาตไทยหรอสถานะคนตางดาวเขาเมองโดยชอบดวยกฎหมาย (63) บตรของแรงงานโยกยายถนฐานอายตากวา 15 ป สามารถขนทะเบยนพรอมกบผปกครองไดทา

เดกภายใตสถานการณความรนแรงในสามจงหวดชายแดนใต (28) มเดกกาพราจากการสญเสยผปกครองถง 5,111 ราย เดกทเสยชวตจากความรนแรง และเดกทถกหมายจบอาย13 ป ข น ไ ป ซ ง ถ ก ค ม ข ง ใ น ค า ย ท ห า ร ร ว ม ก บ ผ ใ ห ญ (28) เหตการณความไมสงบสงผลกระทบตอการศกษาของเดก เนองจากครถกทาราย โรงเรยนตองปดตวหรอหยดพก (28) มการระบาดของยาเสพตดในหมเดกและเยาวชนในพนท โดยอาจมการใชยาเสพตดเพอเบยงเบนเยาวชนออกจากความขดแยงทางการเมอง (28) เดกและครอบครวทไดรบผลกระทบไมไดรบการชดเชย เดกกบปญหาสถานะทางกฎหมาย (47) รฐบาลปองกนความไรรฐของกลมผลภยโดยการจดทะเบยนการเกด (51) ไมมกฎกระทรวงออกมาตาม พรบ.สญชาต พ.ศ.2550 เดกทเปนบตรแรงงานขามชาตจงยงมสถานะผดกฎหมาย

เดกภายใตสถานการณความรนแรงในสามจงหวดชายแดนใต (56) เดกจานวนมากทไดรบผลกระทบจากความไมสงบในภาคใตและสนามไมสามารถเขาถงการใหบรการจากภาครฐ เดกกบปญหาสถานะทางกฎหมาย (43) กฎหมายไมไดใหสญชาตไทยแกบตรของผลภยหรอเดกทเปนผลภยเอง

23

ใหเดกอยในประเทศไทยอยางถกกฎหมายและสามารถเขาถงสทธขนพนฐานตาง ๆ (63) มการดาเนนการใหบตรของแรงงานขามชาต

ไดรบสญชาตของประเทศตนทางตามบดาและมารดา โดยไดรบการสนบสนนจากหลกฐานการจดทะเบยนเกดและการพสจนสญชาตของบดามารดา (103) เดกในพนทพกพงชวคราวไดรบสทธในการจดทะเบยนเกดทกคน

12. สทธสตร นโยบายดานสทธสตร (68) รฐธรรมนญรบรองความเสมอภาคระหวางหญงกบชาย และปรบปรงกฎหมายและกลไกทเกยวของเพอสงเสรมสทธสตร (68) อยระหวางการดาเนนการเพอถอนขอสงวนของไทยตอขอ 16 ของอนสญญาวาดวยการเลอกปฏบตตอสตรในทกรปแบบเกยวกบการสมรสและครอบครว (69) คณะกรรมการนโยบายและยทธศาสตรการพฒนาสถานภาพสตรแหงชาตเปนกลไกหลกในการสงเสรมความเสมอภาคหญงชาย (69) จดทาแผนพฒนาสตร เพอใหสตรสามารถเขาถงสทธทตนเองพงไดรบอยางเตมท (70) รฐบาลแตงตงผบรหารดานความเสมอภาคหญงชาย และศนยประสานงานดานความเสมอภาคระหวางหญงชายในกระทรวงตางๆ (71) ไดรเรมจดทาขอกาหนดสหประชาชาตวาดวยการปฏบต ต อ ผต อง ข งหญ ง ใ นเ ร อนจ า และ

สตรภายใตสถานการณความรนแรงในสามจงหวดชายแดนใต (29) จนถงเดอนกนยายน 2553 มหญงหมาย 2,188 คน (29) สอเสนอขอมลของรฐฝายเดยว มการปลกกระแสในสอวาผหญงรวมอยในขบวนการ ทาใหมโอกาสถกจบกมไดเทาๆ กบผชาย (29) มการลวงละเมดทางเพศโดยทหาร แตในสงคมอสลามการพดถงประเดนนเปนเรองออนไหวอยางมาก

นโยบายดานสทธสตร (35) แมวาประเทศไทยจะมกลไก กฎหมายและนโยบายในการสงเสรมสทธสตร แตการละเมดสทธสตรยงคงมอยและเพมความซบซอนมากขน (36) กลไกเรองสตรในระดบชาตนนลมเหลว โดยอยภายใตกระทรวงพฒนาสงคมและความมนคงของมนษย ซงไมมอานาจประกนการบงคบใชกฎหมายและนโยบายอยางมประสทธภาพ (37) กระทรวงพฒนาสงคมและความมนคงของมนษยไดราง พรบ.ความเสมอภาคทางเพศทกลาวไววา การเหยยดหยามหรอละเมดสทธมนษยชนของสตรนนจะกระทาไมได เวนเสยแตวาการกระทานนเปนไปเพอประโยชนสาธารณะ ศาสนา และเหตผลทางวชาการ

(39) ปจจบนมสตรในกระบวนการตดสนใจสาธารณะทงระดบชาตและระดบทองถนตากวา 20%

24

มาตรการทมใชการคมขงสาหรบผกระทาผดหญง หรอ “ขอกาหนดกรงเทพฯ”และอยระหวางจดตงสถาบนเพอการยตธรรมแหงประเทศไทย (72) สตรทเขาไปมสวนรวมทางการเมองการปกครองนอยมาก รฐบาลจงไดพยายามดาเนนมาตรการสงเสรมใหสตรมสวนรวมในการกาหนดนโยบายและเขา สระดบการบรหารและการตดสนใจ (72) มสตรเปนผนาองคกรพฒนาเอกชนในจานวนใกลเคยงกบผชาย สตรมบทบาทนาในการเรยกรองการคมครองสทธมนษยชน (73) ความรนแรงตอสตรยงเปนประเดนทาทาย โดยไดปรบปรงกฎหมายหลายฉบบเพอแกไขปญหา และมมาตรการตางๆ เชน การรณรงคการใชความรนแรงตอสตร การจดตงศนยพงได การใหความชวยเหลอผถกกระทาความรนแรง บรการสายดวนเพอชวยเหลอเหยอความรนแรง (73) ใหความสาคญและมการจดทาแผนพฒนาสตรพการโดยเฉพาะ (75) อปสรรคทสาคญ คอทศนคตเชงลบของสงคมทมตอบทบาทสตร ซงรฐบาลมงมนทจะแกไขปญหาน (76) กาลงจดทารางกฎหมายความเทาเทยมทางเพศ คมครองเพศสตรจากการถกเลอกปฏบต อนามยเจรญพนธ (74) มการจดทานโยบายและยทธศาสตรการ

25

พฒนางานอนามยแหงชาต เพอปองกนและชวยเหลอเดกและเยาวชนทตงครรภไมพรอม (74) กาลงอยระหวางการยกรางพรบ.คมครองอนามยเจรญพนธ เพอคมครองสทธดานอนามยเจรญพนธของสตรทกกลม รวมทงกลมวยรนทตงครรภไมพรอมซงจะไดรบสทธดานการศกษาดวย

13. ก า ร ค ามนษย

(106) ประเทศไทยเปนทงตนทาง ทางผานและปลายทางของการคามนษย โดยปญหานสงผลกระทบตอกลมตางๆ ไดแก สตร เดกหญง เดกชาย แรงงานโยกยายถนฐาน และกลมชาตพนธ โดยมรปแบบตางๆ เชน การแสวงประโยชนทางเพศ ประโยชนดานแรงงาน และการบงคบใหขอทาน (107) การตอตานการคามนษยในไทยเรมขนอยางจรงจงตงแตชวงป 2530 และไดประกาศใหเปนวาระแหงชาตตงแตป 2547 และพฒนากลไกมาอยางตอเนอง (107)มการบงคบใช พรบ.ปองกนและปราบปรามการคามนษย พ.ศ. 2551 คมครองเหยอการคามนษยโดยไมแบงแยก สอดคลองกบพธสารเพอปราบปรามการคามนษยโดยเฉพาะสตรและเดก (108) ดาเนนนโยบายตอตานการคามนษยใน 4 ดาน ไดแก 1) ดานนโยบาย : จดตงคณะกรรมการแหงชาตเพอกากบดแลงานดานการตอตานการคามนษยอยางบรณาการ ยทธศาสตรแหงชาตในการปองกนและปราบปรามการคามนษย และศนยปฏบตการ

(32) ประเทศไทยมเหยอขบวนการคามนษย ซงสวนมากเปนหญงเเละเดกขามชาต เเละในธรกจเพศพาณชย (32) ภาครฐไมสามารถจดการกบขบวนการคามนษย เนองจากชองโหวในกฎหมาย และความเกยวพนระหวางขบวนการกบเจาหนาทบางสวน (32) ผเสยหายจากการคามนษยไมไดรบการเยยวยาทเหมาะสมโดยเฉพาะกรณเดก เเละสตรตางชาตทเปนเหยอการคามนษย

(21) ไมมมาตรการทชดเจนตอการใชกาลงของเจาหนาทรฐ และในประเดนการคามนษย ไมมการลงโทษผกระทาผดแตอยางใด

26

ตอตานการคามนษยในทกระดบ 2) ดานการปองกน : รณรงคเกยวกบปญหาการคามนษยผานสอ และกาหนดให 5 มถนายนเปนวนตอตานการคามนษย 3) ดานการคมครอง : จดตงศนยชวยเหลอเหยอในทกจงหวด สถานคมครองและพฒนาอาชพใหแกเหยอ และโทรศพทสายดวน 4) ดานการดาเนนคด : จดตงกองปราบปรามการกระทาผดเกยวกบการคามนษย โดยจบกมไปแลว 221 คน จาก 139 คด (108) ผอนผนใหผเสยหายจากการคามนษยสามารถอยในไทยไดชวคราว และอนญาตใหทางานในไทยตามทกฎหมายกาหนด (109) จดทาบนทกความเขาใจ (MOU) ในระดบอนภมภาคลมแมนาโขงและทวภาคกบประเทศเพอนบานในการแกไขปญหาและการคมครองและชวยเหลอเหยอคามนษย (110) ประสบความสาเรจในการบรรเทาปญหาบางสวน แตการคามนษยมความซบซอนมากขน จงยงมความทาทายในการปราบปราม (111) ) มการจดตงคณะอนกรรมการเพอปองกนและปราบปรามการคามนษยในธรกจประมงเปนการเฉพาะ เนองจากเปนปญหาทาทายทสาคญ และไดจดระเบยบและคมครองสทธการใชแรงงานในกจการประมงทะเล

27

(112) รฐบาลไดเชญผเสนอรายงานพเศษดานการคามนษย โดยเฉพาะสตรและเดก เยอนไทยในป พ.ศ. 2554

14. ส ท ธ ค นพการ

กลไกการคมครอง (77) รฐธรรมนญคมครองและรบรองสทธของคนพการอยางเปนธรรม (78) พรบ.สงเสรมและพฒนาคณภาพชวตคนพการ พ.ศ.2550 (78) แผนพฒนาคณภาพชวตคนพการแหงชาต (78) คณะกรรมการสงเสรมและพฒนาคณภาพชวตคนพการ และคณะอนกรรมการในทกจงหวด (80) จดต งกลไกคมครองทางสงคมอกหลายโครงการเพอชวยเหลอคนพการใหดาเนนชวตอยางอสระและมสวนรวมในกจกรรมของชมชนมากขน การศกษา-การจางงาน (54) เดกพการมสทธรบการศกษาฟรตงแตเกดจนถงปรญญาตร มศนยการศกษาพเศษในทกจงหวด (78) มพรบ.การจดการศกษาสาหรบคนพการ พ.ศ.2551 (79) กาหนดใหหนวยงานตองรบคนเขาทางานในสดสวนลกจาง 100 คนตอคนพการ 1 คน สวสดการ (77) รฐธรรมนญคมครองสทธคนพการในการเขาถงและใชประโยชนจากสงอานวยความสะดวกสาธารณะ รวมถงสวสดการจากรฐ

กลไกการคมครอง (2)แมจะลงนามในอนสญญาวาดวยสทธของคนพการแลว แตไมมการตงคณะกรรมการอสระเพอตรวจสอบแผนปฏบตการ (38) แมมพรบ.สงเสรมและพฒนาคณภาพชวตคนพการ แตรฐบาลยงแกปญหาเชงรบ การศกษา-การจางงาน (38) ผพการมปญหาในการเขาถงการศกษา การทางานและบรการสขภาพ สวสดการ (38) เบยพการ 500บาทตอเดอนไมเพยงพอตอการพฒนาคณภาพชวต

กลไกการคมครอง (48) รฐมมาตรการเชงรบตอคนพการ พวกเขาถกปฏบตเฉกเชนคนชวยเหลอตวเองไมได สวสดการ (49)คนพการมปญหาหรอขอจากดในการใชทางเทาและสงอานวยความสะดวกตางๆ

28

(79) จดสวสดการเบยยงชพคนพการทจดทะเบยน (79)จดบรการลามภาษามอ บรการทางกฎหมาย บรการผชวยคนพการ บรการดานเทคโนโลยสารสนเทศ การสงเสรมสงอานวยความสะดวกสาหรบคนพการ และมาตรการลดหยอนภาษ

15. ส ท ธ ท า งเ ศ ร ษ ฐ ก จ ส ง ค ม แ ล ะว ฒ น ธ ร ร ม แ ล ะ ส ท ธ ใ นการมสวนรวมก า ห น ด ก า รพฒนา

สทธดานการพฒนาและการขจดความยากจน (39) พยายามบรรลการพฒนาเศรษฐกจและสงคมอยางท วถงและเทา เทยม โดยในแผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาตฉบบท 10 (ป 2550-2554) ไดนาหลกเศรษฐกจพอเพยงมาใช ในกระบวนการการพฒนาและขจดความยากจน (40) ประเทศไทยบรรลเปาหมายท 1 ของเปาหมายการพฒนาแหงสหสวรรษวาดวยการขจดความยากจนขนรนแรงและความหวโหย โดยอตราความยากจนลดลงจากรอยละ 33.69 เมอป 2533 เหลอเพยงรอยละ 8.12 ในป 2552 โดยเปนผลมาจากนโยบายและโครงการตางๆ ของรฐ (41) มมาตรการชวยเหลอเกษตรกรรายยอยทมรายไดตา ใหพนจากความยากจนผานนโยบายตางๆ อาท การประกนราคาพชผลทางการเกษตร ระบบประกนราย ได กอง ทนสวสด การ เพ อการเกษตร การจดสรรทดนเปนโฉนดชมชน (41) จดตงสภาเกษตรกรแหงชาตเพอใหเกษตรกรมสวนรวมในการตดสนใจ ตลอดจนการใหความรแกเกษตรกรเพอใหเกษตรกรพนภาวะหนสน (91) กลมชาตพนธไดรบสทธในการพฒนาผาน

สทธในการมสวนรวมก าหนดการพฒนา (31) โครงการพฒนาขนาดใหญสรางความขดแยงระหวางผสนบสนนและผคดคาน ปรากฏทงการคกคามขมขทางวาจา และถงขนเอาชวต (31) เมอโครงการสงผลกระทบรายเเรงตอสขภาพ รฐเเละผประกอบการปฏเสธการจายคาชดเชย การเรยกรองคาเสยหายใชเวลานาน (53) ประชาชนทไดรบผลกระทบไมมสวนรวมในการกาหนดวาระของการพฒนา ทงยงตองเผชญความเสยง ทางรางกาย ค ว า ม ม น ค ง ใ น ช ว ต ว ถ ช ว ต แ ล ะ ว ฒ น ธ ร ร ม (53)การละเมดสทธทางดานเศรษฐกจจากโครงการพฒนาขนาดใหญกระจายตวอยทวประเทศ รฐไมสามารถคมครองชมชนทไดรบผลกระทบจากการพฒนา (54) ผด า เนนโครงการพฒนาขนาดใหญค อ ผ ได รบผลประโยชนมากทสด มการละเมดสทธในการมสวนรวมของประชาชน เชน ในการจดทารายงานประเมนผลกระทบสงแวดลอม(EIA) ตองมการรบฟงความคดเหนอยางรอบดาน แตการดาเนนการในขนตอนนมกมการใหขอมลขาวสารแกชาวบานในพนท ในดานเดยว โดยปกปดผลกระทบจากการพฒนา อนนาไปสความสบสน และความแตกแยกของชาวบาน

สทธในการมสวนรวมก าหนดการพฒนา (41) ภายใตพรบ.คมครองและอนรกษธรรมชาต มชาวบาน 15คนในตรงและพทลงโดนจบตามกฎหมายน (42) โครงการสรางเขอนทางตอนเหนอและตะวนตก อยางเขอนสาละวนทาใหกระทบความเปนอยของชมชนในสบเมย จงหวดแมฮองสอนซงมกลมชาตพนธไรทอย

29

โครงการในพระบรมราชปถมภ เพอยกระดบคณภาพชวตของชมชนชาตพนธ สรางโอกาสการจางงาน เสรมจตสานกและความเขมแขงของชมชน สทธดานการศกษา (53) มนโยบายการจดการศกษาถวนหนา เดกทกคนตองไดรบการศกษาภาคบงคบไมตากวา 9 ป มสทธเรยนไมนอยกวา 12 ป และรฐบาลมนโยบายสนบสนนการเรยนฟร 15 ป โดยไมจากดเชอชาต (54) เดกพการมสทธทจะไดรบการศกษาฟรจนจบชนปรญญาตร มศนยการศกษาพเศษขนในแตละจงหวด ใหสามารถเรยนรวมกบเดกปกต ได (55) เดกนกเรยนใน 3 จงหวดชายแดนใต จะไดรบการศกษาทสอดคลองกบวถชวตและอตลกษณของค น ใ น พ น ท ส ง เ ส ร ม ก า ร ฝ ก อ า ช พ แ ล ะ ใ หทนการศกษา (56) นกเรยนในพนทชนบทหางไกล รฐจดใหมระบบเทคโนโลยสารสนเทศพเศษ รฐจะสงเสรมก า ร ศ ก ษ า ท า ง ไ ก ล แ ล ะ ก า ร ศ ก ษ า ผ ใ ห ญ (57) ยงคงมปญหาในแงของคณภาพการศกษา และโอกาสในการเขาถงการศกษาอยางเทาเทยม (58) เดกทไมมสญชาตไทย เดกชาตพนธ บตรของแรงงานโยกยายถนฐาน และเดกผหลบหนเขาเมองทกคนมสทธเรยนฟร 15 ป และมสทธไดรบวฒบตร แตในทางปฏบตยงคงมปญหา (103) เดกในพนทพกพงชวคราวสามารถเขาถงการศกษาเทยบเทาชน ป.1-ม.4 แมไมไดมาตรฐาน

30

แตกาลงพฒนาใหไดรบการรบรองในอนาคต สทธดานสขภาพ (49) ม ระบบประกนสขภาพ 3 ประเภทเพ อครอบคลมประชาชนทกคน คอ 1)ระบบสวสดการรกษาพยาบาลขาราชการ 2)ระบบประกนสขภาพ(ของลกจางในระบบ) และ 3)ระบบประกนสขภาพถวนหนา (52)คานงถงการคมครองสทธดานสขภาพของกลมบคคลไรสถานะกลมอนๆ (50) ปรบปรงระบบประกนสขภาพถวนหนาโดยก า ร เ พ ม ง บ ป ร ะ ม า ณ เ ห ม า จ า ย ร า ย ห ว (50) ยกระดบสถานอนามยในระดบตาบลใหเปนโรงพยาบาลสงเสรมสขภาพตาบลทวประเทศ (50) มโครงการฝกอบรมอาสาสมครสาธารณสขหมบานหรอชมชนเกอบ 1 ลานคน (51) ในแผนยทธศาสตรบรณาการปองกนและแกไขปญหาโรคเอดสแหงชาต พ.ศ. 2550-2554 ระบไววาผปวยเอชไอว/เอดสไมวาจะมเชอชาตหรอสถานะใดสามารถเขาถงบรการสขภาพภายใตระบบประกนสขภาพถวนหนา (51) มอบเบยยงชพแกผตดเชอเอชไอวและผปวยเอดส เดอนละ 500 บาท (51) พยายามสงเสรมใหผดอยโอกาสหรอกลมชายขอบอนๆ อาท นกโทษ หรอแรงงานโยกยายถนฐาน ไดเขาถงการรกษาโรคเอดส แตงบประมาณยงไมเพยงพอกบจานวนผปวย (51) มโครงการรณรงคเสรมสรางความเขาใจท

สทธดานสขภาพ (40) ในระบบประกนสขภาพแรงงานขามชาต ไมครอบคลมยาตานไวรสเอชไอว ยกเวนกรณการปองกนการตดเชอจากเเมสลก (40) ไมสามารถลดอคตตอผตดเชอ มการเลอกปฏบตในหนวยงานของรฐ เเละการบวชเปนนกบวชในศาสนา

สทธดานสขภาพ (69) การเปดเขตการคาเสรและการทาใหบรการสขภาพเปนของเอกชนสงผลกระทบตอการสาธารณสขอยางมาก

31

ถกตองเกยวกบโรคเอดส สรางทศนคตเชงบวกตอผตดเชอ (52) หลกประกนสขภาพของแตละกลมยงมความเหลอมลาในเรองของสทธประโยชนทไดรบ สทธผสงอาย (82) ประเทศไทยกาลงเขาสการเปนสงคมผสงอาย โดยมผสงอายประมาณรอยละ 11ของประชากรทงหมด คาดวาจะเพมขนเปนรอยละ 25 ในป2573 (83) มแผนผสงอายแหงชาต ฉบบท 2 ระยะ 20 ปพ.ศ. 2545-2565 และพรบ. ผสงอาย พ.ศ. 2546ซงสอดคลองกบรฐธรรมนญและแผนปฏบตการระหวางประเทศมาดรดวาดวยผสงอาย (83) พรบ. ผสงอาย ประกนสทธของผสงอาย และมกองทนผสงอายใหบรการเงนกไมมดอกเบย (84) แผนผสงอายแหงชาตฉบบท 2 มงเนนการพฒนาในระยะยาว โดยมคณะกรรมการผสงอายแหงชาตซงมนายกรฐมนตรเปนประธานเปนกลไกขบเคลอนแผนดงกลาว (84) ปจจบนมผสงอายจานวนประมาณ 6 ลานคนไดรบประโยชนจากเบยยงชพ 500 บาทตอเดอน (85) พรบ. กองทนการออมแหงชาต เปนกลไกทจะชวยทาใหคนในวยทางานทเขารวมกองทนไดรบเบยยงชพรายเดอนตลอดชวตภายหลงเกษยณอาย (86) ใหชมชนและองคกรปกครองสวนทองถนมบทบาทมากขนในการดแลผสงอาย โดยใหชวยสมทบการเกบเงนออมของผสงอายในอนาคต และ

32

โครงการอาสาสมครดแลผสงอายในระดบทองถน เสรภาพในการปฏบตตามหลกศาสนา ความเชอ และวฒนธรรม (88) รฐธรรมนญคมครองและรบรองสทธของชมชนดงเดมในการอนรกษหรอฟนฟจารตประเพณ ภมปญญาทองถน และการใชประโยชนจากทรพยากรธรรมชาต (92) รฐบาลกาลงพจารณาออกโฉนดชมชนใหแกกลมชาตพนธซงยงมปญหาสทธในททากน

เสรภาพในการปฏบตตามหลกศาสนา ความเชอ และวฒนธรรม (34) มการเลอกปฏบตตอกลมผนบถอศาสนาสวนนอยในบางพนท เชน ในเดอนมนาคม 2554 โรงเรยนมธยมวดหนองจอกหามนกเรยนหญงมสลมคลมฮญาบ

เสรภาพในการปฏบตตามหลกศาสนา ความเชอ และวฒนธรรม (34)ทางการจงหวดสมทรปราการหามไมใหมการจดงานฉลองวนชาตมอญ

33

II. มาตรการและขอเสนอแนะ

ประเดน/ฉบบ รฐบาลไทย เครอขายภาคประชาสงคมและมลนธศกยภาพชมชน

Civil Society and Human Rights Coalition of Thailand (CHRC)

1. เสรภาพในการแสดงออก

- (22) ปฏรปกฎหมายหมนประมาท โดยการลดโทษผทถกกลาวหาโดยกฎหมายหมนประมาท และทาใหขอยกเวนในกฎหมายหมนประมาทแขงขน (22) ปฏรปกฎหมายหมนพระบรมเดชานภาพและพระราชบญญตวาดวยการกระท าความผดทางคอมพวเตอร โดยลดโทษสงสดของประมวลกฎหมายอาญามาตรา112 จากโทษสงสดจาคก 15 ป ใหลงมาอยในระดบเดยวกบประเทศอนทมการปกครองในระบอบกษตรยภายใตรฐธรรมนญ (22) ใหมการปรบปรงกฎหมายโดยใหมการเพมขอยกเวนหรอขอละเวนในกฎหมาย และใหการตดสนใจสงฟองหรอตดสนโทษเปนไปภายใตดลยพนจของพระมหากษตรย พระราชน หรอรชทายาท และทายทสดใหยกเลกขอกฎหมายทละเมดสทธมนษยชนนตอไป

(26) ควรตรวจสอบตนเหตของปญหามากกวาหามเผยแพร รฐบาลตองรบรองวาเสรภาพในการแสดงออกนนเปนหนงในเสรภาพขนพนฐานในสงคมประชาธปไตย โดยมพนฐานมาจากหลกสทธมนษยชนและนตรฐ

2. สถานการณในสามจงหวดชายแดนใต

(30) แมวาแนวทางการสงเสรมความยตธรรมและการพฒนาทาใหความรนแรงลดลง แตรฐยงคงตองพยายามปรบปร งกระบว นการยต ธ รรมใหมประสทธภาพเพมขน (127) เรงแกไขปญหาสามจงหวดชายแดนใตใหกลบคนสความสงบโดยเรวโดยใชแนวทางสนตวธ สมานฉนท หลกนตธรรม สทธมนษยชน การพฒนา

(30) รฐบาลควรจดทารางกฎหมายความผดวาดวยการทรมานใหสอดคลองกบอนสญญาตอตานการทรมานและการปฏบตหรอการลงโทษอนทโหดรายไรมนษยธรรมหรอยายศกดศรความเปนมนษย (30) ออกรางกฎหมายกาหนดความผดสาหรบการทรมานและการประตบตทโหดรายไรมนษยธรรม (30) ลงโทษเจาหนาททกระทาการทรมานอยางเดดขาด

-

34

ทมสวนรวม และการอานวยความยตธรรม (127) สนบสนนการยกเลกกฎหมายพเศษในพนทเพอมงสวถทางพลเรอน

(30) รฐบาลตองแตงตงคณะกรรมการคนหาขอเทจจรง โดยมาจากบคคลหลายฝาย แลวแถลงใหสาธารณชนทราบ (30) ตองชดเชยความเสยหายแกผตองสงสยทถกควบคมตวแลวถกปลอยตว โดยไมพบพยานหลกฐานการกระทาผด

3. สทธในการช ม น ม แ ล ะสมาคม

- (15) ใหรฐบาลเปดเผยขอเทจจรงทเกยวของกบการสลายชมนมและนาผมสวนเกยวของเขาสกระบวนการทางกฎหมาย (15) ไมออกนรโทษกรรมใหกบรฐบาลไทย กองทพ หรอเจาหนาทรฐทละเมดสทธมนษยชนในการสลายการชมนม (15) ใหมการชดเชย/เยยวยาแกผบาดเจบและครอบครวของผเสยชวตอยางตอเนอง (15) ใหผตรวจการพเศษสหประชาชาตในประเดนทเกยวของเขามาตรวจสอบเหตการณการสลายชมนม (15) อนญาตใหองคกรทงภายในและระหวางประเทศททางานดานมนษยธรรมและสทธมนษยชนเขาไปเยยมผตองขงในเรอนจา

(P.10) รฐบาลควรรบประกนสทธในการชมนมโดยสงบและรบประกนวาไมมความรนแรงไมวาจากฝายใด (30) เหตการณในเดอนเมษายน-พฤษภาคม 2553 ตองไดรบการเปดเผย รฐบาลมพนธะตองประกนความปลอดภยของประชาชนแมจะมกองกาลงตดอาวธไมทราบฝายทไมใชรฐเขามาเกยวของ

4. กฎหมายพ เ ศ ษ แ ล ะกระบวนการยตธรรม

(28) ตองมการปรบปรงขนตอนทางกฎหมายเพอชวยเหลอคนจนทถกดาเนนคด การเสรมสรางศกยภาพดานกฎหมายใหแกคนจนเพอใหมความรเกยวกบสทธของตนเองและมโอกาสใชบรการทางกฎหมายจากภาครฐมากขน ตองเผยแพรชองทางการชวยเหลอทางกฎหมายใหประชาชนทราบ (34) บคคลทเคยเปนนกโทษยงคงประสบกบการถกเลอกปฏบต ควรมการชวยใหบคคลเหลานกลบคนสสงคมและสงเสรมสทธในการทางานหาเลยงชพอยางยงยน

(30) ยกเลก พรก. ฉกเฉน เพราะขดกบรฐธรรมนญ และหลกสทธมนษยชน ควรน าประมวลกฎหมายอาญามาใชเชนเดยวกบคดอน (15) ปรบเนอหา พรก. ฉกเฉน โดยใหยกเลกมาตรา 17 ทมอบสทธการยกเวนโทษแกเจาหนาทรฐ

(23) รฐบาลควรจดสรรงบประมาณสนบสนนความชวยเหลอทางกฎหมายทมประสทธภาพและทวถง (24) ใหรฐบาลไทยยกเลกกฎหมายพเศษทงหมด กฎหมายอาญานนถอวาเพยงพอ (25) ควรพจารณาการลงโทษประหารชวต และหาทางยกเลกการลงโทษประหารชวตตอไป

35

5. คณะกรรมการสทธมนษยชนแหงชาต

- - (76) รฐบาลควรแกไขรฐธรรมนญสวนกระบวนการคดเลอกบคคลในคณะกรรมการฯ (76) รฐบาลตองไมควบคมกสม.ผานการคมบญชและการเคลอนยายทน เพอคงความเปนอสระของกสม. (76) ควรใหมกลไกอสระตรวจสอบการทางานของกสม.

6. นกปกปองสทธมนษยชน

- (56) รฐบาลควรพจารณาคาเเนะนาของผตรวจการพเศษ องคการสหประชาชาต และใหความคมครองนกปกปองสทธมนษยชน (56) หากมการละเมดนกปกปองสทธมนษยชน รฐควรดาเนนการหาผกระทาผดมาลงโทษโดยเรว

(71) โครงการคมครองพยานของกรมสอบสวนคดพเศษตองไดรบการปรบปรงเพอความปลอดภย (71) รฐบาลไทยตองเรมจดตงแผนการทางาน และมาตรการทจะสงเสรมและคมครองเหลานกปกปองสทธมนษยชน เพอทพวกเขาจะสามารถทางานไดอยางอสระ

7. การปฏบตแ ล ะ ก า รล ง โทษนอกกฎหมายหรอไรมนษยธรรม

(38) ตองเรงรดการพจารณาคดทรมานทเกดขนในทคมขงหรอคดการหายสาบสญเพอนาผกระทาผดมาดาเนนคด และเพอความเปนธรรม (38) ยงตองพยายามเผยแพรความรเกยวกบอนสญญาการตอตานการทรมานฯ ใหกบเจาหนาทรฐทเกยวของ (126) เรงปฏรปกระบวนการยตธรรมเพอนาไปส ธรรมาภบาล และการคมครองสทธเสรภาพของประชาชน

(30) รฐบาลควรจดทารางกฎหมายความผดวาดวยการทรมานใหสอดคลองกบอนสญญาตอตานการทรมานและการปฏบตหรอการลงโทษอนทโหดรายไรมนษยธรรมหรอยายศกดศรความเปนมนษย (30) ออกรางกฎหมายกาหนดความผดสาหรบการทรมานและการประตบตทโหดรายไรมนษยธรรม (30) ลงโทษเจาหนาททกระทาการทรมานอยางเดดขาด

(17) รฐบาลตงคณะสบสวน เพอตรวจสอบความรนแรงทเกดขนและนาความเปนธรรมสเหยอ (17) ออกมาตรการเพอหยดการใชการทรมานเปนเครองมอบบใหสารภาพ (17) ถอนขอสงวนมาตรา 1,4,5 และ 30 [ของอนสญญาตอตานการทรมานฯ] นอกจากน รฐบาลพงลงนามในพธสารเลอกรบ เพออนญาตใหคณะกรรมการปองกน (prevention committee) เขาเยยมศนยกกกน (22) ลงนามในอนสญญาระหวางประเทศวาดวยการปองกนมใหบคคลหายสาบสญโดยถกบงคบ และปรบปรงกฎหมายภายในใหสอดคลองกบอนสญญา

8. สทธผลภย กลมชาตพนธ ช น เ ผ าพนเมอง และ

(130) สงเสรมใหประชาชนเขาใจและยอมรบความหลากหลายทางชาตพนธและสทธขนพนฐานของกลมบคคลน (130) ใหมการเผยแพรอนสญญาวาดวยการขจดการเลอกปฏบตทางเชอชาตฯ ใหกวางชวางขน

(48) ควรอนญาตใหลงทะเบยนผลภย (48) ยกเลกการควบคมตวผแสวงหาทลภย (48) ควรเปนภาคอนสญญาวาดวยผลภย (48) อานวยความสะดวกใหองคกรทเกยวของเขาทาการลงทะเบยน

(45) รฐบาลควรใหสตยาบนตออนสญญาวาดวยสถานะผลภย

36

คนไรสญชาต (48) ควบคมไมใหมการสงกลบผลภย (48) มมาตรการอานวยความสะดวกในการสงกลบและมการประเมนสถานการณความปลอดภย และให ผ ล ภยท ไมสามารถเดนทางกลบ อยในไทยได (48)ควรใหผลภยไดรบสทธพนฐาน (48)เรงแกปญหาการคามนษยในชาวโรฮงญา (48)พจารณาสถานภาพผลภยใหชาวโรฮงญา (48) จดทะเบยนคนไรรฐอยางเปนระบบ (48)แกไขกฎหมายเพอคมครองคนไรรฐและผลภย (48)ลงนามอนสญญาเกยวของกบสถานะคนไรสญชาตและอนสญญาวาดวยการลดจานวนคนไรสญชาต

9. แรงงานไ ท ย แ ล ะแรงงานขามชาต

(46) ตองบงคบใหนายจางรบผดชอบตอการจดสภาพการทางานทเหมาะสม (46) คดความเรองอนตรายในการทางานยงตองดาเนนการใหเรวขน (46) ตองเผยแพรความรเรองสทธแรงงานมากขนและชวยใหแรงงานเขาถงสทธในกระบวนการยตธรรม (98) ตองจรงจงในการบงคบใชกฎหมายเพอคมครองสทธของแรงงานขามชาต และตองแกไขปญหาการทางานของเจาหนาท โดยเฉพาะการบงคบใชกฎหมายคาจางขนตาและความปลอดภยในการทางานอยางเครงครด (98) ชวยเหลอใหแรงงานขามชาตเขาถงการบรการสขภาพและกระบวนการยตธรรม (100) จะพจารณาถงความพรอมเขาเปนภาค

(52) ควรผลกดนสวสดการสาหรบแรงงานเหมาคาแรงและใหบตรนอกสมรสไดรบสทธ (52)ปรบปรงประกนสงคมไมใหเหลอมลา (52)ลงนามในอนสญญาองคการแรงงานระหวางประเทศฉบบท 87 และ98 โดยเรว (52)ควรจดเรองการศกษาใหทวถง ไมวาบตรแรงงานไทยหรอแรงงานขามชาต (52)ใหความคมครองแรงงานขามชาตทกคน (52)เรงออกกฎกระทรวงเพอกาหนดสถานะใหบตรแรงงานขามชาต (52)ลดเอกสารทตองใชประกอบการจดทะเบยนสมรส (52)เพมคาแรงขนตาเปนอยางนอย 421 บาท

(60)รฐบาลควรใหสตยาบนตอ อนสญญาองคการแรงงานระหวางประเทศฉบบท 87 และ 98 (63) ควรขยายมาตรา 40 ของ พรบ.ประกนสงคมใหครอบคลมถงแรงงานนอกระบบ (64) ควรตงศนยดแลเดกในพนทอตสาหกรรมและชมชน โดยจาเปนตองมการมสวนรวมขององคกรแรงงานและชมชนตอการจดการศนยเดกน (65)ควรมแผนรบประกนความปลอดภยของแรงงานนอกระบบ (66)ตองมนโยบายทครอบคลมเพอจดการปญหาของแรงงานขามชาตในทกๆดาน เชน สถานะไรทอย การจางาน การประกนสขภาพ การเขาถงสทธขนพนฐาน และ การพฒนาและคมครองเดก (67)มมาตรการคมครองสทธมนษยชนสาหรบแรงงานขามชาตในแรงงานนอกระบบ โดยเฉพาะบรการสขภาพ

37

อนสญญาวาดวยการคมครองสทธของแรงงานโยกยายถนฐานและครอบครว

และการคามนษย (68) ทบทวนขอตกลงการคาเสร เพอสงเสรมคณภาพชวตมากกวาสรางกาไรทางเศรษฐกจ (P10) ตองใหสตยาบนตออนสญญาวาดวยสทธของแรงงานขามชาตและสมาชกในครอบครว

10. สทธในวถและอตลกษณทางเพศ

- (41) รฐบาลตองออกกฎหมายหามการเลอกปฏบตอยางครอบคลม (41) ใหการศกษาเรองความหลากหลายทางเพศอยางจรงจงและนาไปปฏบตจรง เพอลดอคตและใหเขาใจสทธอนเทาเทยม (41) ใหการรบรองทางกฎหมายและสทธตอการเปลยนเพศของคนขามเพศทกกรณและวตถประสงค (41) รบรองทางกฎหมายเเละสทธตอคชวตเพศเดยวกนเทยบเทากบคชวตตางเพศ (41) เเกไขกฎหมายและเอกสาร สด.43 ทระบวาคนขามเพศมอาการเจบปวยทางจต (41) รฐบาลตองดาเนนโครงการดานสขภาพของผมความหลากหลายทางเพศเเละปรบปรงการใหบรการโดยรวมมอกบภาคประชาสงคมบนพนฐานการเคารพสทธ (41) ควรสงเสรมสทธเสมอภาคของผมความหลากหลายทางเพศในเชงรกทงดานกฎหมายภายในประเทศ ในระดบอาเซยนและในเวทสหประชาชาต

(52) รฐบาลไทยตองออกกฎหมายหามการเลอกปฏบตอยางครอบคลม เพอใหเปนไปตามทกตการะหวางประเทศวาดวยสทธพลเมองและสทธทางการเมองและรฐธรรมนญกาหนด (52) ใหการรบรองทางกฎหมายและสทธตอการเปลยนเพศของคนขามเพศทกกรณและวตถประสงค (52) รบรองทางกฎหมายเเละสทธตอคชวตเพศเดยวกนเทยบเทากบคชวตตางเพศ (52) แนะนาสอมวลชนวาการปดกนสอวาดวยความหลากหลายทางเพศเปนสงทขดตอรฐธรรมนญ (52) สนบสนนเงนทนเพอการศกษาสขภาวะ และปรบปรงบรการสขภาพแกกลมหลากหลายทางเพศ (52) สนบสนนทเทาเทยมของกลมคนหลากหลายทางเพศ ทงในทางกฎหมายระดบภายใน ระดบอาเซยน และระดบสหประชาชาต

11. สทธเดก ความรนแรงตอเดกและเยาวชน (60) ยงตองมการขบเคลอนกลไกทองถนใหสามารถคมครองเดกไดอยางมประสทธภาพ โดยใหมแผนแมบทในการคมครองเดกระดบทองถน และทางาน

เดกภายใตสถานการณความรนแรงในสามจงหวดชายแดนใต (41) รฐบาลควรยตการควบคมตวผตองสงสยเดกในพนทสามจงหวดชายแดนใต หากจาเปนตองดาเนนการตามกฎหมาย

สทธเดก (58) ในฐานะสมาชกภาค UN Convention on the Rights of the Child, Treaties on Women, Labour and Human Trafficking คณะกรรมการจะตองคอย

38

รวมกบสภาเดกและเยาวชนในระดบทองถน ( 6 4 ) ต อ ง เ พ ม ก า ร บ ง ค บ ใ ช ก ฎ ห ม า ย ท มประสทธภาพ และเจาหนาทรฐตองใหความใสใจและเขาใจในประเดนสทธเดก เขาใจขนตอนการบงคบใชกฎหมายทเกยวของ และใหการคมครองสทธและศกดศรของเดกในกระบวนการยตธรรมอยางจรงจง (64) ควรเพมความพยายามในการนาเดกกลบเขาสสงคมเพอใหไดเรยนหนงสอตอเนอง สงเสรมบทบาทของครอบครว ชมชน และโรงเรยน ในการปองกน คมครอง และชวยเหลอเดกทถกละเมด (64) ปรบปรงแกไขกฎหมายใหครอบคลมคานยามของ ‚สอลามกเดก‛ (65) ทาการศกษาสถานการณความรนแรงตอเดกและเยาวชน เพอใชในการวางนโยบายและยทธศาสตรการปองกนและแกไขปญหา เดกเรรอน (67) ในกรณคนเรรอนและเดกบนถนน ยงตองมการดาเนนงานทแขงขนและตอเนองผานยทธศาสตรทเปนระบบและมประสทธภาพ แรงงานเดก (66) จะตองเสรมสรางประสทธภาพของเจาหนาทตรวจแรงงานเพอปองกนการใชแรงงานเดกอยางไมถกตองโดยเฉพาะแรงงานเดกโยกยายถนฐาน และตองผลกดนเดกกลมนใหเขาสระบบการศกษาใหมากขนดวย

อาญาอยางเครงครด (41) รฐควรใหความชวยเหลอเเกครอบครวเเละชมชนในการดเเลเดกทบดามารดาเสยชวตจากเหตการณความไมสงบในภาคใต ความเทาเทยมเเละการไมเลอกประตบต (41) ออกกฎหมายหามการเลอกปฏบตอยางครอบคลม (41) เเกไขกฎหมายเพอใหเดกเเละเยาวชนทอายตากวา 18 ปเขาถงบรการตรวจหาเชอเอชไอวโดยสมครใจ แรงงานเดก (52) รฐบาลควรจดสรรและสนบสนนเรองของการศกษาใหทวถง ทงกลมบตรเเรงงานไทย เเละเเรงงานขามชาต เพอดงเดกกลบเขาสสถานศกษา เดกและสถานะทางกฎหมาย (52) ควรเรงออกกฎกระทรวงเพอกาหนดสถานะเเละดาเนนการยกเลกขอกฎหมาย ททาใหบตรแรงงานขามชาต กลายเปนผกระทาความผดฐานหลบหนเขาเมอง

ตรวจสอบ และรายงา นกระบวนการของแตละส น ธ ส ญ ญ า เ พ อ ใ ห ม ผ ล ใ น ท า ง ป ฏ บ ต (58) อาจมการตงตวแทนเพอรายงานสถานการณ โดยเฉพาะเรองการคมครองเดกไมใหถกกระทาทารณ (57-58) สาหรบกลมเดกทปญหาเฉพาะเจาะจงและเดกภายใตสถานการณยากลาบาก เชนเดกไรสญชาต /ไรรฐ ลกของแรงงานขามชาต และเดกทไดรบผลกระทบจากความไมสงบในสามจงหวดชายแดนใตตองมมาตรการพเศษเพอทจะแกไขปญหาดงกลาว (57) เดกและเยาวชนทถกฟองรองวากระทาผดทางอาญาทงทเกยวของกบความไมสงบทางการเมอง และสถานการณความไมสงบในพนทภาคใต ควรไดรบการพจารณาคดภายใตหลกการของกฎหมายระหวางประเทศและมาตรฐานสทธมนษยชนสากล

39

12. สทธสตร (75) รฐบาลมงมนแกไขปญหาดวยวธตางๆ เชน การบรณาการความรดานความเสมอภาคทางเพศในการศกษา การอบรมครเพอสงเสรมความเขาใจ การสนบสนนใหสอสารมวลชนชวยเสรมสรางความตระหนกเรองความเสมอภาคทางเพศ (75) ควรสงเสรมใหเพศชายมสวนรวมกบการแกปญหาการละเมดสทธสตร

- (36) ตองมหนวยงานและกลไกทจะเปนตวประสานงานประเดนผหญงและเพศ

(37) รฐบาลตองยกเลกขอสงวนในราง พรบ.ความเสมอภาคทางเพศ

(38) ควรผานรางพรบ.อนามยวาดวยการเจรญพนธ

(39) ควรตงกลไกอสระภายใตสานกนายกรฐมนตรเพอทาใหประเดนความเทาเทยมทางเพศไดรบการจดสรรงบ และมการตรวจสอบการดาเนนนโยบาย และควรมการจดอบรมบคคลในภาคสวนตางๆของรฐเพอใหผหญงมสทธเทาเทยมในการมสวนรวมในการตดสนใจสาธารณะ

(39) ควรสงเสรมทศนคตดานความเสมอภาคทางเพศในการเมองและกระบวนการตดสนใจสาธารณะ

13. ก า ร ค ามนษย

(110) จากการประสบปญหาเรองการบงคบคาประเวณเดก และแรงงานเดก อกทงรปแบบการคามนษยซบซอนมากขน จงตองสงเสรมการบงคบใชกฎหมายและเสรมสรางขดความสามารถของเจาหนาทรฐ ลงโทษเจาหนาทททจรต เรงรดคดความเกยวกบการคามนษยเพอใหเหยอไดรบการชดเชยและนาผกระทาผดมาลงโทษ (111) จากปญหาการคามนษยในธรกจประมงนน กาลงมการศกษาเรองการจดตงศนยจดหาแรงงานในกจการประมง

(33) รฐบาลตองดาเนนการกบเครอขายคามนษยเเละเเสวงประโยชนทางเพศอยางเดดขาด รวมถง เจาหนาทรฐทเกยวของ (33) ควรเพมโทษตอกระบวนการคาเดกใหรนเเรงขน (33) ตองกาหนดนโยบายกากบธรกจการทองเทยวเเบบเพศพาณชยทมประสทธภาพ (33) ตองปรบปรงระบบเยยวยาผเสยหายเดกทกคน ชวยเหลอมใหมการละเมดซา โดยชมชนหรอเจาหนาทรฐ (33) รวมมอกบประเทศตนทางเพอปองกนเเละเยยวยาผเสยหายจากการคามนษย

-

14. ส ท ธ ค นพการ

(57) ยงตองสงเสรมใหเดกพการเรยนรวมกบเดกปกตมากขนโดยไมเลอกปฏบต (81) ตองสรางความตระหนกของสงคมเกยวกบ

(41) ผลกดนกฎหมายปองกนการเลอกปฏบต สนบสนนใหคนพการไดรบการจางงานและการศกษาทเทาเทยม (41)ใหคนพการไดรบบรการสขภาพทมคณภาพเหมาะสม

(48) รฐควรเคารพสทธมนษยชนของคนพการ (49)สทธในการทางานตองสงเสรม และตองประกนการเขาถงบรการสขภาพ ซงรวมไปถงรปแบบอาคาร การ

40

สทธของคนพการ (81) สงเสรมใหคนพการเขาถงสทธและสวสดการตางๆตามกฎหมาย (81) สรางความเสมอภาคทางการศกษาและการจางงานอยางจรงจง (81) แกปญหาการเขาถงสงอานวยความสะดวกและบรการสาธารณะ

เพมเบยยงชพ (41)ใหแรงงานขามชาตทพการไดเขาถงบรการการฟนฟ (41)ควรกาหนดกลยทธลดชองวางระหวางกฎหมายและการปฏบตจรง

คมนาคมสาธารณะ ทางเดนเทา และอนๆ

15. ส ทธ ทา งเ ศ ร ษ ฐ ก จ ส ง ค ม แ ล ะว ฒ น ธ ร ร ม แล ะส ท ธ ใ นการมสวนรวมก า หนดก า รพฒนา

สทธดานการพฒนาและการขจดความยากจน (39) รางแผนพฒนฯฉบบท 11 ยงใหความสาคญกบการพฒนาทมมนษยเปนศนยกลาง และการมสวนรวมของประชาชน (40) ในแผนพฒนฯ ฉบบท 10 ประเทศไทยมแผนลดอตราความยากจนใหเหลอรอยละ4 ภายในป 2554 (42) สาหรบปญหาความเหลอมลาอนเกดจากการพฒนา ตองแกโดยการปรบแกทโครงสราง เชน เรองการปฏรปการจดสรรทดนและทรพยากร ปฏรประบบประกนสงคม ปฏรปการกระจายอานาจเพอสงเสรมศกยภาพการมสวนรวมในการพฒนาและจดการตนเองของชมชนทองถน (42) รฐตองดาเนนการสงเสรมใหประชาชนเขามามสวนรวมรบร และใหขอคดเหนตอโครงการพฒนาตางทจะมผลกระทบตอประชาชน (42) ตองเรงปรบปรงกฎหมายและกฎระเบยบเพอประกนการมสวนรวมอยางแทจรงของประชาชน (123รฐตองสงเสรมใหประชาชนไดเขามามสวนรวม

สทธในการมสวนรวมก าหนดการพฒนา (33) ควรจดใหมกองทนคมครองผเสยหายจากการพฒนาทางเศรษฐกจ รวมท งการเยยวยาผลกระทบดานสขภาพ (55) รฐบาลควรจดใหมหนวยงานเฉพา คมครองสทธของประชาชนผถกละเมดสทธจากการพฒนาทางเศรษฐกจ (55) สงเสรมการมสวนรวมของชมชนในเรองการพฒนา (55) จดสรรทดนชดเชยเเกชาวบานทถกละเมดจากโครงการขนาดใหญ ( 5 5 ) ต อ ง จ ด ใ ห ม ก ล ไ ก ก า ร เ ส น อ ข อ ม ล เ ก ย ว ก บกระบวนการพฒนาทเชอถอไดและเปนกลาง (55) ควรใหภาคประชาชนและภาควชาการทเปนอสระ ทาหนาทเปนคณะทางานเพอรบฟงความคดเหน ประเมนผล และตรวจสอบขอเทจจรง (55) หนวยงานทเกยวของตองปรบปรงกระบวนการจดทารายงานประเมนผลกระทบสงแวดลอม เเละบงคบใชกฎหมายและระบบการประเมนยทธศาสตรฯอยางจรงจง

สทธในการมสวนรวมก าหนดการพฒนา (69) กอนทจะลงมอสรางโครงการพฒนาขนาดใหญ จะตองศกษาผลกระทบทางสขภาพ สงแวดลอม สงคม และ สทธมนษยชน

41

และใหความคมครองการดาเนนงานของผพทกษสทธมนษยชนทปกปองผลประโยชนของประชาชน (124) สรางความยตธรรมในสงคม ลดความเหลอมลา ยกระดบคณภาพชวตผานการพฒนาระบบสวสดการและปฏรปโครงสรางของประเทศ สทธผสงอาย (87) ผสงอายยงตองการใหรฐเขามาคมครองสทธในการทางาน การสงเสรมใหมสขภาพทด และการใชความรของผสงอายใหมสวนรวมในการพฒนา (87) รฐควรหามาตรการสงเสรมและกระตนใหครอบครวและชมชนเขามาดแลผสงอาย เพ อแกปญหาผสงอายถกทอดทง (87) ควรสงเสรมใหผสงอายทราบถงสทธประโยชนตางๆตามกฎหมาย และเตรยมประชาชนใหเขาสวยสงอายอยางมคณภาพ สทธดานสขภาพ (52) สทธประโยชนของแตละกลมยงมความเหลอมลา ซงตองมการปรบปรงระบบประกนสขภาพใหประชาชนทกกลมเขาถงการรกษาทเทาเทยมกนและตองประกนการเขาถงยารกษาโรคทตดสทธบตรอยางเหมาะสม สทธดานการศกษา (56) รฐบาลจะสงเสรมการศกษาทางไกลและการศกษาผใหญเพอชวยเหลอผทขาดโอกาสทางการศกษาตอไป (57) ยงคงตองปรบปรงคณภาพการศกษา และ

สทธดานสขภาพ (41) ขยายบรการการรกษาดวยยาดานไวรสเอชไอวในระบบหลกประกนสขภาพเเรงงานขามชาต

สทธดานสขภาพ (69) การเขาถงยา และผทจะเขาถงการบรการทางการแพทย ตองครอบคลมถงกลมแรงงานขามชาต ผลภย กลมชาตพนธ ชนเผาพนเมอง บคคลไรรฐ กลมLGBT และกลมผตดเชอ (69) สขภาวะและความปลอดภยในการทางานเปนประเดนสาคญ ควรจดตงสถาบนสขภาพและความปลอดภยในการทางาน (69) การบรการดานสขภาพและความปลอดภยทางดานสขภาวะจะตองครอบคลมถงแรงงานขามชาต บคคลไรรฐ รวมถงครอบครวของเขาเหลานน

42

สงเสรมคณภาพคร และขยายโอกาสทางการศกษาใหกบเดกยากจนหรอเดกทอยหางไกล โดยสงเสรมใหมโรงเรยนในชมชนใกลบาน (57) เดกทไมไดอยในระบบการศกษาควรไดรบความชวยเหลอใหกลบเขาสการศกษา หรอจดการศกษาทางเลอกทเออตอนกเรยน (57) ยงตองสงเสรมใหเดกพการไดเขารวมเรยนกบเดกปกตมากขนโดยไมมการเลอกปฏบต (57) นโยบายเรยนฟร 15 ปยงตองปรบปรงเพอใหเดกมสทธเรยนฟรอยางแทจรง (58) กาลงพยายามสงเสรมใหโรงเรยนทวประเทศตระหนกถงสทธของเดกไรสญชาตในการสมครเขาเรยนในสถานศกษาของรฐบาล และหามาตรการเพอชวยใหเดกเหลานสามารถปรบตวและเรยนในโรงเรยนไดนานขน

43

III. กลไกการคมครองและสงเสรมสทธมนษยชน

รฐบาลไทย เครอขายภาคประชาสงคมและมลนธศกยภาพชมชน

Civil Society and Human Rights Coalition of Thailand (CHRC)

กลไกสทธมนษยชนระหวางประเทศ (17) ประเทศไทยเปน 1 ใน 48 ประเทศแรกทรบรองปฏญญาสากลวาดวยสทธมนษยชนเมอวนท 10 ธนวาคม พ.ศ.2491 (18) ประเทศไทยเปนภาคสนธสญญาหลกดานสทธมนษยชนจานวน 7 ฉบบ ไดแก 1.) กตการะหวางประเทศวาดวยสทธพลเมองและสทธทางการเมอง 2,) กตการะหวางประเทศวาดวยสทธทางเศรษฐกจ สงคมและวฒนธรรม 3.) อนสญญาวาดวยการขจดการเลอกปฏบตตอสตรในทกรปแบบ และพธสารเลอกรบเรองการรบขอรองเรยน 4.) อนสญญาวาดวยสทธเดก และพธสารเลอกรบทง 2 ฉบบ เรองความเกยวพนของเดกในความขดแยงกนทางกาลงอาวธ และเรองการคาเดก โสเภณเดกและสอลามกเดก 5.) อนสญญาวาดวยการขจดการเลอกปฏบตทางเชอชาตในทกรปแบบ 6.) อนสญญาตอตานการทรมานและการปฏบตหรอการลงโทษทโหดราย ไรมนษยธรรม หรอทยายศกดศร และ 7.) อนสญญาวาดวยสทธของคนพการ (18) นอกจากน ไทยยงเปนภาคอนสญญาเจนวา ค.ศ. 1949

กลไกสทธมนษยชนระหวางประเทศ (1) ประเทศไทยยงไมไดใหสตยาบนพนธกรณสาคญอยางนอยสองฉบบ คอ 1.) อนสญญาวาดวยการปองกนบคคลจากการหายสาบสญโดยถกบงคบ ซงสงผลกระทบอยางยงตอชวตของพลเมองไทย ทงชาวไทยมสลมในสามจงหวดชายแดนภาคใตและประชาชนทมความคดเหนตางจากรฐบาลตางหวาดกลวภยการหายสาบสญ และ 2.) อนสญญาวาดวยการคมครองสทธของแรงงานโยกยายถนฐานและสมาชกในครอบครว ซงสงผลกระทบตอกลมแรงงานตางดาวทไมไดจดทะเบยน ยงไปกวานน หากกลาวถงแรงงานอพยพ จากการประมาณการณ ประเทศไทยมจานวนแรงงานอพยพทไมไดจดทะเบยนกวาสองลานคน ยงไมไดรบสทธและการปกปองทพงม ดงนน การใหสตยาบนในอนสญญาวาดวยการคมครองสทธของแรงงานโยกยายถนฐานและสมาชกในครอบครว จะเปนประโยชนอยางมากกบคนกลมน (2) แมวารฐบาลไทยจะลงนามในอนสญญาหลายฉบบ แตรฐบาลไทยกยงมไดออกกฎหมายลก เพอใหเกดการคมครองและการปฏบตตามพนธกรณอยางเปนจรง โดยเฉพาะประเดนการซอมทรมาน

กลไกสทธมนษยชนระหวางประเทศ (4) ประเทศไทยใหสตยาบนตอกลไกสทธมนษยชนระหวางประเทศ 7 ฉบบไดแก 1.) กตการะหวางประเทศวาดวยสทธพลเมองและสทธทางการเมอง (ICCPR) 2.) กตการะหวางประเทศวาดวยสทธทางเศรษฐกจ สงคม และวฒนธรรม (ICESCR) 3.) อนสญญาวาดวยการขจดการเลอกปฏบตตอสตรในทกรปแบบ (CEDAW) 4.) อนสญญาวาดวยสทธเดก (CRC) 5.) อนสญญาวาดวยการขจดการเลอกประตบตทางเชอชาตในทกรปแบบ (CERD) 6.) อนสญญาตอตานการทรมานและการประตบตหรอการลงโทษทโหดรายไรมนษยธรรมหรอยายศกดศร (CAT) 7.) อนสญญาวาดวยสทธของคนพการ (CRPD) (22)รฐบาลไมรบรองกตการะหวางประเทศวาดวยการคมครองบคคลจากการถกบงคบใหสญหาย (18) ในอนสญญา CAT ประเทศไทยมถอยแถลงตความและขอสงวนในมาตรา 1,4 และ 5 เชนเดยวกบยอหนาแรกของมาตรา 30

44

รวมอก 4 ฉบบ และลาสด ไทยไดเขาเปนภาคอนสญญาสหประชาชาตวาดวยการตอตานการทจรตเมอวนท 31 มนาคม 2554 (19) ประเทศไทยกาลงพจารณาทจะลงนามในอนสญญาระหวางประเทศวาดวยการคมครองบคคลทกคนจากการหายสาบสญโดยถกบงคบ และการใหสตยาบนในอนาคต (20) ประเทศไทยไดใหสตยาบนอนสญญาองคการแรงงานระหวางประเทศ (International Labour Organization – ILO) จานวน 14 ฉบบ ไดแก อนสญญา ILO ฉบบท 80, 116, 104, 105, 127, 14, 19, 29, 88, 122, 100, 182, 138, และ 159 และมเจตนารมณทจะใหสตยาบนตออนสญญา ILO ฉบบท 87 และ 98 (16) ประเทศไทยยดมนในกฏบตรอาเซยนทมประชาชนเปนศนยกลางของความรวมมอ และใหความสาคญกบกลไกสทธมนษยชนในภมภาคอาเซยน โดยพรอมสนบสนนการทางานของผแทนไทยในคณะกรรมาธการระหวางรฐบาล อาเซยนวาดวยสทธมนษยชน และคณะกรรมาธการอาเซยนวาดวยการสงเสรมและคมครองสทธสตรและสทธเดก

(2) สาหรบกตการะหวางประเทศวาดวยสทธพลเมองและสทธทางการเมอง รฐบาลไดสงรายงานฉบบแรกเมอวนท 22 มถนายน 2004 ซงลาชากวากาหนดถง 6 ป ทสาคญรฐบาลไทยมไดใหความใสใจกบการเผยแพรรายงานกตการะหวางประเทศวาดวยสทธพลเมองและสทธทางการเมองสสาธารณะ แสดงถงความไมใสใจและไมใหความสาคญตอพนธกรณดงกลาว (2) ในสวนของกตการะหวางประเทศวาดวยสทธทางเศรษฐกจ สงคม และวฒนธรรม มผลบงคบใชแลวตงแตวนท 5 ธนวาคม 2542 แตรฐบาลไทยกยงไมไดสงรายงานฉบบแรกเชนกน (2) สาหรบอนสญญาวาดวยสทธของคนพการ แมรฐบาลไทยจะลงนามในอนสญญาแลว (ป 2551) แตความคบหนากเปนไปอยางเชองชา โดยยงไมมการตงคณะกรรมอสระเพอตรวจสอบแผนปฏบตการตามทระบในมาตราท 34-39 ของอนสญญา (59)เราชนชมยนดทรฐบาลไทยไดใหคามนและ ลงนามในอนสญญาและพธสารเลอกรบตางๆพรอมทงยกเลกขอสงวน ในกรณตางๆ ดงน; 1.) รฐบาลไทยไดจดทาแผนสทธมนษยชนแหงชาตฉบบท 2 ซงมผลบงคบใชตงแตป 2552-2556 2.) ลงนามในอนสญญาทง 3 ฉบบดงน: - อนสญญาวาดวยการขจดการเลอกปฏบตทางเชอชาตในทกรปแบบ - อนสญญาวาดวยการตอตานการทรมาน และการกระทาอนๆ ทโหดราย ไรมนษยธรรม หรอทยายศกดศร - อนสญญาวาดวยสทธของคนพการ - พธสารเลอกรบ 2 ฉบบดงน: พธสารเลอกรบของอนสญญาวาดวยสทธเดก เรอง การขายเดก การคาประเวณ และสอลามก

(6) ไมมการสงรายงานตอสนธสญญาหลายฉบบ สงรายงานเฉพาะ CEDAW CRC และ ICCPR (7 ) เม อมการใหค าแนะนาตอรายงาน ICCPR โดยคณะกรรมการ รฐบาลไทยกลบไมไดปฏบตตาม (4) ประเทศไทยลงนามในธรรมนญกรงโรมวาดวยศาลอาญาระหวางประเทศ (ICC) แตยงไมมการใหสตยาบน (12)รฐบาลยนคามนสญญาตอการสมครเปนคณะมนตรสทธมนษยชน และไดรบเลอกในเดอนพฤษภาคม 2553 (80) รฐบาลไทยมบทบาทสาคญในการรางปฏญญาอาเซยน และการกอตงคณะกรรมาธการระหวางรฐบาลวาดวยสทธมนษยชน (AICHR) แตยงไมชดเจนวารฐบาลไทยสนบสนนผแทนประเทศในการสงเสรมและคมครองสทธมนษยชนอยางไรในระดบภมภาค (81) ประเทศไทยไดรบเลอกเปนสมาชกใหมของคณะมนตรสทธมนษยชนในวนท 12 พฤษภาคม 2553 และผแทนถาวรไดรบเลอกเปนประธานในระหวางเดอนมถนายน 2553-มถนายน2554

45

เกยวกบเดก และพธสารเลอกรบของอนสญญาวาดวยสทธเดก เรองความเกยวพนของเดกในความขดแยงกนดวยกาลงอาวธ 3.) การยกเลกขอสงวนในมาตราท 7 ของอนสญญาวาดวยสทธเดก (59) ภาคประชาสงคมยงมความกงวลในขอสงวนตางๆ ทยงมการคงไวอยดงน: 1.) ขอสงวนตามมาตราท16 และ มาตราท29 ตามอนสญญาวาดวยการเลอกปฏบตตอสตรในทกรปแบบ 2.) ขอสงวนตามมาตราท22 ตามอนสญญาวาดวยสทธเดก 3.) ขอสงวนตามมาตราท4 และมาตราท22 ตามอนสญญาวาดวยการขจดการเลอกปฏบตทางเชอชาตในทกรปแบบ 4.) ขอสงวนตามมาตราท 30 ตามอนสญญาวาดวยการตอตานการทรมาน และการกระทาอนๆ ทโหดราย ไรมนษยธรรม หรอยายศกดศร (59) รฐบาลไทยยงไมไดลงชอในพธสารเลอกรบของกตการะหวางประเทศวาดวยสทธทางเศรษฐกจ สงคม และวฒนธรรม กลไกระหวางประเทศกบกฎหมายภายใน (57) ในรายงานของผรายงานพเศษสหประชาชาตดานเสรภาพในการแสดงออกขอ2369 รฐบาลไทยตอบจดหมายไปยงผรายงานพเศษฯ ลงวนท 30 เมษายน 2552 วาการบงคบใชกฎหมายอาญามาตรา 112 วาดวยการหมนพระบรมเดชานภาพคอการปกปองความมนคงของชาต รายงาน UPR ฉบบนเหนวาความมนคงของชาตนาจะหมายถงความมนคงของมนษย ทงในดานสทธพลเมองและสทธทางการเมอง และทางดานสทธทางเศรษฐกจ สงคมและวฒนธรรม (57) รฐบาลไทยควรใหความสาคญกบสทธมนษยชนไมนอยไป

กลไกระหวางประเทศกบกฎหมายภายใน (4) กฎอยการศก และ พรบ.สถานการณฉกเฉน ไมไดเปนไปตามมาตรฐานสากลวาดวยการพจารณาคดดวยความเปนธรรม (8) แมปฏญญาสากลวาดวยสทธมนษยชนจะถกระบในกฎหมายภายในของไทย [(19)รฐธรรมนญไทยมาตรา 29 และ 32] แตบางมาตราของสนธสญญากยงไมมการบรรจในกฎหมายภายใน เชนนยามของการทรมาน การจบกมโดยพลการ สทธของผถกคมขง การสงหารโดยไมผานกระบวนการยตธรรม และการเลอกปฏบตรปแบบอนๆ (9)ประเทศไทยไมเคยเชญผตรวจการพเศษหรอคณะทางาน

46

กฎหมายภายใน (12) รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พ.ศ. 2550 ประกนศกดศรความเปนมนษย ความเสมอภาคโดยปราศจากการเลอกปฏบต และสทธและเสรภาพของประชาชนตามทระบอยในปฏญญาสากลวาดวยสทธมนษยชน รวมทงไดประกนสทธชมชนในการจดการและใชประโยชนจากทรพยากรธรรมชาต (12) ประชาชนทถกละเมดสทธสามารถยกบทบญญตดานสทธและเสรภาพตามทระบในรฐธรรมนญในชนศาลไดโดยตรง (13) ประเทศไทยมงมนทจะสงเสรมประชาธปไตยเพอสรางสภาพแวดลอมทเออตอการบรรลสทธและเสรภาพสาหรบทก

กวาความมนคง เพราะการวางนาหนกไปทความมนคงทาใหเกดการละเมดสทธมนษยชนอยางรนแรงในหลายกรณ (60) รฐบาลไทยควรอนญาตใหผตรวจการพเศษสหประชาชาตดานการคมขงตามอาเภอใจ, ดานการประหตประหารโดยไมผานกระบวนการยตธรรม, ดานเสรภาพในการแสดงออก, ดานความเปนอสระของศาลและกระบวนการยตธรรม ดานการถกบงคบใหสญหายโดยไมสมครใจ และดานการซอมทรมาน เขามาสงเกตการณสถานการณสทธมนษยชนในประเทศไทย (59) ภาคประชาสงคมไทยขอเรยกรองใหรฐบาลปฏบตตามคามนและขอเสนอแนะตามรายงานของผตรวจการพเศษดานนกปกปองสทธมนษยชน รวมถงใหสตยาบนตอกลไกสทธมนษยชนในระดบชาต ระดบภมภาค และระดบนานาชาตอยางเขมแขง (60) องคกรสหประชาชาตควรใหการสนบสนนดานสทธมนษยชนแกองคกรภาคประชาชนไทยมากขนโดยผานกองทนเพอสทธมนษยชนแหงสหประชาชาต กฎหมายภายใน (3) แมวารฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทยมาตราท 45 จะรบรองเสรภาพในการแสดงออกใหกบพลเมอง แตในความเปนจรง กฎหมายหมนพระบรมเดชานภาพ (ประมวลกฎหมายอาญามาตรา 112) และพระราชบญญตวาดวยการกระทาความผดเกยวกบคอมพวเตอร พ.ศ.2550 ทาใหพลเมองไทยไมสามารถแสดงออกซงความคดเหนทางการเมองไดอยางเสร นอกจากนผถกจบกมโดยกฎหมายทงสองฉบบนยงไมสามารถไดรบการพจารณาวาเปนนกโทษทางความคด (8) รฐบาลไทยใชชดกฎหมายทละเมดสทธมนษยชน นามาซงความเสยหายทงทางสงคม การเมอง และเศรษฐกจตอประชาชน

สทธมนษยชน มแคผแทนพเศษของเลขาธการทวไปวาดวยนกปกปองสทธมนษยชน คณ Hina Jilani ทไดเขามาในไทย แตไมไดรบความสนใจจากรฐบาล (19) การบงคบใชกฎหมายเปนปญหาหลกในกระบวนการยตธรรม อนเปดชองใหเกดการบดเบอนอานาจ การปฏบตทมชอบ และการละเมดเสรภาพสวนบคคล ทงทหลกการหามการละเมดดงกลาวถกระบอยางชดเจนในกตกา ICCPR อนสญญา CAT และรฐธรรมนญมาตรา 29 และ 32 กฎหมายภายใน (5)รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พ.ศ.2540 เปนฉบบแรกทมเรองสทธมนษยชน แตหลงการรฐประหาร รฐธรรมนญฉบบนถกยกเลกและแทนทดวยรฐธรรมนญชวคราว พ.ศ.2549 และรฐธรรมนญ พ.ศ.2550 ซงเปนฉบบทดขนในเรองสทธมนษยชนแตกยงมปญหาหลายจด (20) กฎอยการศก พรก.สถานการณฉกเฉน และ พรบ.ความมนคงภายในราชอาณาจกร อนญาตใหมการคนหา จบกม คมข ง โดยไมตอง ผานศาล ผต องสงสยไมสามารถ เข าถ งกระบวนการยตธรรม นอกจากนหากมความผดรายแรงตามกฎหมายอาญา อาจถกคมขงมากถง 84 วน

47

คน (13) รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทยประกนสทธของประชาชนในการมสวนรวมทางการเมองและการปกครองประเทศ การกาหนดนโยบายสาธารณะ รวมทงการวางแผนพฒนาเศรษฐกจและสงคม (13) รฐธรรมนญไดกาหนดใหจดตงกลไกตรวจสอบและถวงดลตางๆ ทมความเปนอสระ บทบญญตเหลานสนบสนนหลกประชาธปไตยและสทธมนษยชนซงเปดใหประชาชนและภาคประชาสงคมเปนแรงขบเคลอนทสาคญ (15) รฐธรรมนญของไทยยงเปดพนทใหกบองคกรภาคประชาสงคมไดมบทบาทในการคมครองสทธมนษยชนในประเทศ โดยการสนบสนนใหประชาชนรวมตวกนในลกษณะเครอขายในรปแบบตางๆ เพอเปนกลไกของประชาชนในการตรวจสอบอานาจรฐทกระดบ และเพอเปนชองทางเรยกรอง เสนอความเหน หรอความตองการของประชาชน กลไกสทธมนษยชนภายในประเทศ (14) ประเทศไทยไดพฒนากลไกการคมครองสทธมนษยชนหลายกลไก ทงในสวนของกลไกอสระ และกลไกภายใตฝายบรหาร นตบญญต และตลาการ ทสาคญ ไดแก คณะกรรมการสทธมนษยชนแหงชาต คณะกรรมการปองกนและปราบปรามการทจรตแหงชาต ผตรวจการแผนดน กรมคมครองสทธและเสรภาพภายใตกระทรวงยตธรรม สานกงาน คมครองสทธและชวยเหลอทางกฎหมายแกประชาชน สานกงานอยการสงสด คณะกรรมาธการยตธรรมและสทธมนษยชน และคณะกรรมาธการวาดวยการคมครองกลมผดอยโอกาสของรฐสภา ศาลยตธรรม ศาลปกครอง และศาล

ไทย อนสะทอนความไมเปนนตรฐของรฐไทย และสถานการณการละเมดสทธมนษยชนกเพมขนในชวงหลายปทผานมา (4) รฐบาลไทยไดใชวธการตามกระบวนการตามกฎหมาย เชน พระราชบญญตจราจรทางบก เพอกดกนเสรภาพในการรวมตวและการชมนมของประชาชน และขณะทมการเขยนรายงานฉบบนนน รฐสภาไทยกาลงพจารณารางพระราชบญญตการชมนมสาธารณะ ซงมเนอหาในการควบคมและจากดขอบเขตในการชมนมมากกวาเพอคมครองสทธของผชมนม (4) นอกจากนผลของกฎหมายอกสามฉบบคอ กฎอยการศก พระราชกาหนดการบรหารราชการในสถานการณฉกเฉน และพระราชบญญตการรกษาความมนคงภายในราชอาณาจกร ไดสงผลกระทบตอสทธและเสรภาพของพลเมองไทย และถงแมวากฎหมายดงกลาวจะขดตอเจตนารมณของรฐธรรมนญ แตศาลไทยกไมไดคดคานการใชกฎหมายดงกลาวแตอยางไร กลไกสทธมนษยชนภายในประเทศ (5) โปรดดตารางคณะกรรมการสทธมนษยชนแหงชาต (6) องคกรพฒนาเอกชนททางานทางดานสทธมนษยชนอนๆ ซงควรทาหนาทเพอคมครอง ปกปอง และจบตาสถานการณสทธมนษยชนไดแบงฝกแบงฝายออกเปนองคกรเหลองและแดง ทาใหเกดการเมนเฉยตอการละเมดสทธมนษยชนทกระทาโดยกลมทตนเองเขาขาง (7) กระบวนการยตธรรมถกตงขอสงสย โดยเฉพาะตอคาพพากษาของศาลทมลกษณะสองมาตรฐานในการตดสนคดความตางๆ ซงเปนประเดนในชวงหลายปทผานมา และทาใหประชาชนจานวนมากไมมความเชอมนตอกระบวนการยตธรรม

(24) กฎอยการศก พรก.สถานการณฉกเฉน และ พรบ.ความมนคงภายในถกใชบอยครงในชวงเหตการณจราจล 3-4 ปทผานมา เปนการเรงใหเกดความรนแรงทงในสามจงหวดชายแดนและในเมองหลกอนๆ (26) กฎหมายหมนพระบรมเดชานภาพถกใชเปนเครองมอลงโทษฝายตรงขามทางการเมอง (37)กระทรวงพฒนาสงคมและความมนคงของมนษยออก ‚กฎหมายความเทาเทยมระหวางเพศ‛ ซงรางกฎหมายนไดรบความเหนชอบจากสภาแลว แตมขอยกเวนใหการเลอกปฏบตตอสทธผหญงกระทาไดเมอเปนประโยชนตอสาธารณะ ศาสนาและเหตผลทางวชาการ (41) พรบ.สงเสรมและรกษาสงแวดลอมแหงชาต ภายใตกรมอทยานแหงชาต สตวปาและพนธพช ทาใหมการขบไลชาวบานจากทดนทากน กลไกสทธมนษยชนภายในประเทศ (13) โปรดดตารางคณะกรรมการสทธมนษยชนแหงชาต (14) กรมคมครองสทธและเสรภาพถกจดตงภายใตกระทรวงยตธรรม (15) คณะกรรมการอสระเพอความสมานฉนทแหงชาต นาโดยนายอานนท ปนยารชน ไดเสนอคาแนะนาเกยวกบปญหาชายแดนภาคใตแตไมไดรบการยอมรบและปฏบตตาม (23) งบประมาณตอการอานวยความยตธรรม 1 แสนลานบาท ทจดสรรโดยสานกงบประมาณไมมความสมดล ตารวจได 75% กระทรวงยตธรรม 17% พนกงานอยการ 6% ศาล 2 % กสม. 0.2% สภากฎหมายแหงประเทศไทย(ซงใหความ

48

รฐธรรมนญ

และการพพากษาของศาล (58) แผนสทธมนษยชนแหงชาตฉบบท 2 (2552-2556) ไดใหความสาคญกบการเปดรบฟงความคดเหนจากผมสวนไดสวนเสยในทกภาคสวน ซงการเปดรบฟงความคดเหนจากประชาชนนควรจะเปนจดแขงของการจดทาแผนสทธมนษยชนแหงชาต แตกลบกลายเปนจดออน เพราะประชาชนไมไดมสวนรวมอยางแทจรง ไมมการรบฟงขอมลจากประชาชนอยางรอบดาน อยางตอเนอง และอยางเปนกระบวนการ รวมทงไมไดนาความคดเหนจากประชาชนไปพจารณาอยางจรงจง และมกจะมลกษณะจากบนลงลาง และเปนการหารอครงเดยวในขนตอนสดทาย (60) รฐบาลไทยควรรวมมอกบภาคประชาสงคมเพอใหการศกษาแกประชาชนไทยในเรองกลไกสทธมนษยชน เพอใหมนใจวาขอมลจะไดรบการเผยแพรสกลมเปาหมายทกกลม

ชวยเหลอทางกฎหมาย)เพยง 0.06% (11) แผนสทธมนษยชนแหงชาตฉบบท 2 ประจาป 2552-2556 ไดรบการรบรองจากรฐสภาในเดอนตลาคม 2552 นายกฯอภสทธ ไดเรมแผนเมอ 19 กรกฎาคม 2553 ใหแผนมผลผกพนตอรฐมนตรทกกระทรวง แตกยงไมมความชดเจนวาแผนนจะปฏบตจรงอยางไร (36) กระทรวงพฒนาสงคมและความมนคงของมนษย หนวยงานรฐทสงเสรมสทธแตไมมอานาจรบประกนการปฏบตตามกฎหมาย (77) รฐบาลทแลวไมมการตอบรบทดตอรายงานและขอเสนอแนะของคณะกรรมการสทธมนษยชนแหงชาต แตแมรฐบาลปจจบนเองกไมไดมบทบาทเชงรกมากนกในการปฏบตตามขอเสนอแนะของ กสม. แลภาคประชาสงคม (78) กระทรวงยตธรรมและกระทรวงการตางประเทศแสวงหาความรวมมอกบองคกรพฒนาเอกชนดานสทธมนษยชน

(82) มแผนสทธมนษยชนแหงชาต 5 ป (2552-2556) แตไมม

กลไกทชดเจนเพอการบงคบใชจรง