ประกาศกระทรวงสาธารณสข

เรอง

การก าหนดรายละเอยดเกยวกบ หลกเกณฑและวธการในการผลตยาแผนปจจบน

ตามกฎหมายวาดวยยา พ.ศ. ๒๕๕๔

สารบญ หนา

ค านยามศพท…………………………………………………….....................................................................................๑ หมวด ๑ การบรหารคณภาพ............................................................................................................๗ หมวด ๒ บคลากร.................................................................. .........................................................๑๑ หมวด ๓ อาคารสถานทและเครองมอ............................................................................................๑๔ หมวด ๔ การด าเนนการดานเอกสาร..............................................................................................๑๗ หมวด ๕ การด าเนนการผลต............................................................................. .............................๒๓ หมวด ๖ การควบคมคณภาพ................................................. ........................................................๒๙ หมวด ๗ การจางการผลตและการวเคราะห...................................................................................๓๔ หมวด ๘ ขอรองเรยนและการเรยกคนผลตภณฑ...........................................................................๓๕ หมวด ๙ การตรวจสอบตนเอง................................................................................ .......................๓๗ หมวด ๑๐ การสมตวอยางวตถดบและวสดการบรรจ.......................................................................๓๗ หมวด ๑๑ ตวอยางอางองและตวอยางจดเกบ..................................................................................๓๙ หมวด ๑๒ การตรวจรบรองและการตรวจสอบความถกตอง............................................................๔๑ หมวด ๑๓ การผลตยาน า ครม และขผง................................................................... ........................๔๖ หมวด ๑๔ การผลตยาปราศจากเชอ.......................................................................... .......................๔๗ หมวด ๑๕ การผลตผลตภณฑยาสตวทไมใชยากระตนภมคมกน......................................................๖๔ หมวด ๑๖ การผลตยาเตรยมแอโรโซลส าหรบสดดมแบบก าหนดขนาดใช........................................๖๖ หมวด ๑๗ การผลตเภสชภณฑรงส...................................................................................................๖๗ หมวด ๑๘ การใชรงสชนดกอไอออนในการผลตผลตภณฑยา..........................................................๖๙ หมวด ๑๙ ระบบทใชคอมพวเตอร......................................................................... ..........................๗๕ บทเฉพาะกาล....................................................................................... ..........................๗๗

๑

ประกาศกระทรวงสาธารณสข เรอง การก าหนดรายละเอยดเกยวกบหลกเกณฑและวธการในการผลตยาแผนปจจบน

ตามกฎหมายวาดวยยา พ.ศ. ๒๕๕๔

อาศยอ านาจตามความในขอ ๒ ขอ ๕ ขอ ๖(๙) และ (๑๐) และขอ ๗(๔) ของกฎกระทรวงก าหนดหลกเกณฑ วธการ และเงอนไขการผลตยาแผนปจจบน พ .ศ .๒๕๔๖ ซ งออกตามความในพระราชบญญตยา พ.ศ. ๒๕๑๐ อนเปนพระราชบญญตทมบทบญญตบางประการเกยวกบการจ ากดสทธและเสรภาพของบคคล ซงมาตรา ๒๙ ประกอบกบมาตรา ๓๒ มาตรา ๓๓ มาตรา ๔๑ มาตรา ๔๓ และมาตรา ๔๕ ของรฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย บญญตใหกระท าไดโดยอาศยอ านาจตามบทบญญตแหงกฎหมาย รฐมนตรวาการกระทรวงสาธารณสขออกประกาศไว ดงตอไปน ขอ ๑ ใหยกเลกประกาศกระทรวงสาธารณสข เรอง การก าหนดรายละเอยดเกยวกบหลกเกณฑและวธการในการผลตยาแผนปจจบน ตามกฎหมายวาดวยยา พ.ศ. ๒๕๔๖ ขอ ๒ ประกาศกระทรวงสาธารณสขฉบบนใหใชบงคบเมอพนก าหนด ๙๐ วนนบตงแตวนประกาศในราชกจจานเบกษา เปนตนไป ขอ ๓ ในประกาศน “กรณแยทสด (Worst case)” หมายความวา สภาวะหรอกลมของสภาวะทครอบคลมขดจ ากดบนและขดจ ากดลางของกระบวนการ และสถานการณทมโอกาสสงสดทผลตภณฑหรอกระบวนการลมเหลว เมอเปรยบเทยบกบสภาวะปกตทสมบรณแบบตามมาตรฐานวธการปฏบต ทงน สภาวะนนตองไมท าใหเกดผลตภณฑหรอกระบวนการลมเหลว “การกกกน (Quarantine)” หมายความวา สถานะของวตถดบหรอวสดการบรรจ ผลตภณฑระหวางผลต ผลตภณฑรอบรรจหรอผลตภณฑส าเรจรปทถกจดแยกไวตางหากโดยวธการทางกายภาพ หรอวธการอนทมประสทธภาพ ในระหวางรอการตดสนเพอการปลอยผานหรอไมผาน “การควบคมการเปลยนแปลง (Change control)” หมายความวา ระบบทเปนทางการ ซงประกอบดวยคณะท างานทเปนตวแทนจากหนวยงานทเกยวของ ท าหนาททบทวนขอเสนอหรอการเปลยนแปลงทเกดขนจรงทอาจมผลกระทบตอสถานะทผานการตรวจสอบความถกตองของสงอ านวยความสะดวก ระบบ เครองมอ และกระบวนการ โดยมวตถประสงคเพอพจารณาความจ าเปนส าหรบการเนนการทจะใหมความมนใจ และมการจดท าเอกสารวาระบบนนยงคงสถานะทผานการตรวจสอบความถกตอง “การควบคมคณภาพ (Quality control)” หมายความวา สวนหนงของหลกเกณฑและวธการทดในการผลต ซงเกยวของกบการสมตวอยาง ขอก าหนด และการทดสอบ ม การท างานรวมกบหนวยงานอนภายในองคกร ในการด าเนนการดานเอกสารและวธการปฏบตในการปลอยผาน เพอใหมนใจไดวาไมมการปลอยผานวตถดบ วสดการบรรจเพอน าไปใช หรอไมมการปลอยผานผลตภณฑเพอจ าหนายหรอจดสง จนกวาจะผานการตดสนวามคณภาพเปนทนาพอใจ

๒

“การควบคมระหวางกระบวนการผลต (In-process control)” หมายความวา การตรวจสอบระหวางการด าเนนการผลตเพอตรวจตดตามและปรบกระบวนการหากจ าเปน เพอใหแนใจวาได ผลตภณฑ ถกตองตรงตามขอก าหนด การควบคมสภาวะแวดลอมหรอเครองมออาจถอเปนสวนหนงของการควบคมระหวางกระบวนการ “การคนผลตภณฑ (Return)” หมายความวา การคนผลตภณฑ ซงอาจจะมหรอไมมขอบกพรองในเรองคณภาพกลบคนมายงผผลตหรอผจดจ าหนาย

“การเรยกคนผลตภณฑ (Recall)” หมายความวา การเรยกคนผลตภณฑทมขอบกพรองหรอสงสยวามขอบกพรองในเรองคณภาพจากทองตลาด โดยพนกงานเจาหนาทของส านกงานคณะกรรมการอาหารและยา ผผลต หรอผจดจ าหนาย “การด าเนนการผลต (Production)” หมายความวา การด าเนนการทกอยางทเกยวของในการเตรยมผลตภณฑยา เรมจากการรบวตถดบ วสดการบรรจ ผานไปยงกระบวนการผลตและการบรรจ จนเสรจสมบรณไดเปนผลตภณฑส าเรจรป “การตรวจรบรอง (Qualification)” หมายความวา การพสจนและจดท าเอกสารเพอยนยนวาเครองมอตางๆ มการท างานอยางถกตองและไดผลตามทคาดหวง ค าวาการตรวจสอบความถกตอง บางกรณมความหมายครอบคลมถงการตรวจรบรองไวดวย

“การตรวจรบรองการออกแบบ (Design qualification, DQ)” หมายความวา การพสจนและจดท าเอกสารเพอยนยนวาการออกแบบสงอ านวยความสะดวก ระบบ และเครองมอ มความเหมาะสมตามวตถประสงคทตองการ

“การตรวจรบรองการตดตง (Installation qualification, IQ)” หมายความวา การพสจนและจดท าเอกสารเพอยนยนวาสงอ านวยความสะดวก ระบบ และเครองมอตามทไดมการตดตงหรอปรบปรง ถกตองตรงกบการออกแบบทไดรบการรบรองและขอแนะน าของผผลต

“การตรวจรบรองการท างาน (Operational qualification, OQ)” หมายความวา การพสจนและจดท าเอกสารเพอยนยนวาสงอ านวยความสะดวก ระบบ และเครองมอทมการตดตงหรอปรบปรง สามารถท างานไดตามวตถประสงคตลอดชวงการท างานทก าหนดไว “การตรวจรบรองสมรรถนะ (Performance qualification, PQ)” หมายความวา การพสจนและจดท าเอกสารเพอยนยนวาสงอ านวยความสะดวก ระบบ และเครองมอทเชอมตอเขาดวยกน สามารถท างานไดอยางมประสทธผลและสามารถท าซ าได ตามวธการของกระบวนการทผานการรบรองและขอก าหนดของผลตภณฑ “การตรวจสอบความถกตอง (Validation)” หมายความวา การพสจนและจดท าเอกสารเพอยนยนวาวธการปฏบต กระบวนการ เครองมอ วตถดบ วสดการบรรจ กจกรรมหรอระบบ จะไดผลตามทคาดหวง และเปนไปตามหลกการของหลกเกณฑและวธการทดในการผลต

“การตรวจสอบความถกตองของกระบวนการ (Process validation)” หมายความวา การพสจนและจดท าเอกสารเพอยนยนวากระบวนการทท างานภายใตพารามเตอรทก าหนดไว สามารถผลตผลตภณฑยาไดอยางมประสทธผลและสามารถท าซ าไดตามขอก าหนดและคณภาพทก าหนดไว

“การตรวจสอบความถกตองของการท าความสะอาด (Cleaning validation)” หมายความวา การพสจนและจดท าเอกสารเพอยนยนวาวธการท าความสะอาดผานการรบรอง เพอใหไดเครองมอทสะอาดเหมาะสมส าหรบกระบวนการผลตผลตภณฑยา

๓

“การตรวจสอบความถกตองซ า (Re-validation)” หมายความวา การท าซ าของการตรวจสอบความถกตองของกระบวนการหรอเครองมอ เพอประกนวาการเปลยนแปลงกระบวนการผลตหรอเครองมอทเกดขนซงไดด าเนนการตามวธปฏบตการควบคมการเปลยนแปลง จะไมมผลกระทบทไมพงประสงคตอคณลกษณะของกระบวนการและคณภาพของผลตภณฑ

“การตรวจสอบความถกตองกอนการผลตเพอจ าหนาย (Prospective validation)” หมายความวา การตรวจสอบความถกตองทท ากอนการผลตเปนประจ าเพอจ าหนาย

“การตรวจสอบความถกตองพรอมการผลตเพอจ าหนาย (Concurrent validation)” หมายความวา การตรวจสอบความถกตองทด าเนนการระหวางการผลตเปนประจ าเพอจ าหนาย

“การตรวจสอบความถกตองยอนหลง (Retrospective validation)” หมายความวา การตรวจสอบความถกตองของกระบวนการส าหรบผลตภณฑซงมการผลตออกจ าหนายแลว โดยใชขอมลทรวบรวมจากการผลต การทดสอบ และการควบคมรนผลตทผานมา “การตรวจสอบความสอดคลองของปรมาณ (Reconciliation)” หมายความวา การเปรยบเทยบระหวางปรมาณของผลตภณฑตามทฤษฎกบทผลตไดจรง หรอปรมาณของวตถดบ วสดการบรรจตามทฤษฎกบทใชไปจรง วาอยในชวงการแปรผนปกตทยอมรบได

“การตดเชอ (Infected)” หมายความวา การปนเปอนดวยสารชววตถทไมพงประสงคและท าใหเกดการกระจายของการตดเชอ “การท าซ าดวยกระบวนการเดม (Reprocessing)” หมายความวา การน าผลตภณฑระหวางกระบวนการผลตหรอผลตภณฑรอบรรจหรอผลตภณฑส าเรจรปของรนหรอครงทผลตทมคณภาพไมตรงตามขอก าหนดในขนตอนใดขนตอนหนง มาท าซ าดวยกระบวนการเดมทระบไวในทะเบยนต ารบ เพอใหมคณภาพเปนทยอมรบ

“การท าซ าดวยกระบวนการใหม (Reworking)” หมายความวา การน าผลตภณฑระหวางกระบวนการผลตหรอผลตภณฑรอบรรจหรอผลตภณฑส าเรจรปของรนหรอครงทผลตทมคณภาพไมตรงตามขอก าหนดในขนตอนใดขนตอนหนง มาผานกระบวนการผลตทตางจากกระบวนการผลตเดมซงไมไดระบไวในทะเบยนต ารบ เพอใหมคณภาพเปนทยอมรบ “การน ากลบมาใชใหม (Recovery)” หมายความวา การน าทงหมดหรอบางสวนของรนของผลตภณฑทผานมา ทมคณภาพตามขอก าหนดมาผสมรวมในรนอนของผลตภณฑเดยวกนในขนตอนทก าหนดของการผลต “การบรรจ (Packaging)” หมายความวา การด าเนนการทกอยาง ตงแตการน าผลตภณฑรอบรรจมาบรรจใสภาชนะบรรจปฐมภมและตดฉลาก จนไดเปนผลตภณฑส าเรจรป

การบรรจยาปราศจากเชอลงในภาชนะบรรจปฐมภม ไมถอเปนสวนของการบรรจ แตถอวาเปนสวนของกระบวนการผลต “การปนเปอนขาม (Cross contamination)” หมายความวา การปนเปอนของวตถดบหรอผลตภณฑ ดวยวตถดบหรอผลตภณฑชนดอน

“การประกนคณภาพ (Quality assurance)” หมายความวา การรวมหลกเกณฑและวธการทดในการผลตและปจจยอนไวดวยกน ซงครอบคลมทกอยางทมผลตอคณภาพของผลตภณฑ โดยเปนผลรวมของการบรหารจดการทมวตถประสงคเพอใหมนใจวาผลตภณฑยามคณภาพตามทก าหนดส าหรบจดมงหมายในการใช

๔

“การผลต (Manufacture)” หมายความวา การด าเนนการทกอยางทเกยวของกบการจดซอวตถดบ วสดการบรรจและผลตภณฑ การด าเนนการผลต การควบคมคณภาพ การปลอยผาน การจดเกบและการจดสง ผลตภณฑยา และการควบคมอนๆ ทเกยวของ

“การวเคราะหความเสยง (Risk analysis)” หมายความวา วธการประเมนและบงบอกลกษณะของพารามเตอรวกฤต ในการท างานของเครองมอหรอกระบวนการ “การสอบเทยบ (Calibration)” หมายความวา การด าเนนการซงก าหนดขนภายใตสภาวะทก าหนด เพอหาความสมพนธระหวางคาทไดจากเครองวด หรอระบบการวด กบ คามาตรฐานอางอง “การออกแบบแบบแบรกเกตตง (Bracketing design)” หมายความวา แผนการศกษาความคงสภาพของผลตภณฑทเมอท าการทดสอบ ณ เวลาหนงเฉพาะตวอยางทมความแรงหรอขนาดบรรจสงสดและต าสด ใชเปนตวแทนของผลตภณฑทมความแรงหรอขนาดบรรจทอยระหวางสงสดและต าสดนน เพอลดภาระการศกษาโดยใชสถตในการวางแผน

“การออกแบบแบบเมทรกซง (Matrixing design)” หมายความวา แผนการศกษาความคงสภาพของผลตภณฑทแบงการทดสอบเปนกลมยอยท าการทดสอบตามหวขอตางๆ สลบกน ณ เวลาทก าหนด ตวอยางแตละกลมจะสามารถเปนตวแทนของผลตภณฑ ตวอยางททดสอบแตละกลมจะแตกตางกนในรนผลต ความแรงของยา ภาชนะบรรจเหมอนกนแตขนาดบรรจตางกน หรอบางกรณอาจตางชนดกนได “ขอก าหนด (Specification)” หมายความวา เอกสารทแสดงรายละเอยดความตองการของผลตภณฑ หรอวตถดบ หรอวสดการบรรจทใชหรอไดระหวางการผลต มความถกตองตรงกบทก าหนดไว ขอก าหนดนจะใชเปนเกณฑในการประเมนคณภาพ “ขดจ ากดปฏบตการ (Action limit)” หมายความวา เกณฑหรอขอบเขตทก าหนดขน ซงถาอยนอกเหนอจากเกณฑน จะตองไดรบการตดตามและปฏบตการแกไขโดยทนท “ขดจ ากดเตอน (Alert limit)” หมายความวา เกณฑหรอขอบเขตทก าหนดขนเพอเปนการเตอนถงแนวโนมทคาแสดงความเปลยนแปลงจากสภาวะปกต ซงไมจ าเปนตองปฏบตการแกไข แตตองมการสบสวนตดตามหาสาเหต “ความปราศจากเชอ (Sterility)” หมายความวา การไมมจลนทรยทมชวต เงอนไขในการทดสอบความปราศจากเชอเปนไปตามทระบในต ารายา วธการปฏบตและขอควรระวงทใชจะตองใหไดผลตภณฑส าเรจรปทพบจลนทรยทมชวตไมเกนกวาหนงใน 106 หนวย ตามทฤษฎ “จดอบ (Dead-leg)” หมายความวา พนทหรอจดทมการกกหรอไมมการไหลภายในภาชนะหรอทอ ซงอาจกอใหเกดการปนเปอนในผลตภณฑ “เชอทมอย (Bioburden)” หมายความวา ปรมาณจลนทรย ซงอาจรวมถงชนดจลนทรย “บรเวณกกเกบ (Contained area)” หมายความวา บรเวณทสรางขน และตดตงระบบอากาศ และการกรองอากาศทเหมาะสม และใชงานในลกษณะเพอใหบรรลวตถประสงค ในการปองกนสภาวะแวดลอมภายนอกจากการปนเปอนโดยสารชววตถจากภายในบรเวณนน “บรเวณควบคม (Controlled area)” หมายความวา บรเวณทสรางขนและใชงานในลกษณะเพอใหมการควบคมการน าเอาสงปนเปอนเขาไป โดยอากาศทใหเขาไปทเหมาะสมควรอยใน ระดบ D โดยประมาณ และควบคมการปลอยจลนทรยทมชวตออกมา ระดบการควบคมจะขนกบชนดของ จลนทรยทใชในกระบวนการ อยางนอยทสดบรเวณนจะตองท าใหมความดนในหองต ากวาสภาวะแวดลอมภายนอกทอยตดกนและใหมประสทธภาพในการก าจดสงปนเปอนแมมปรมาณเลกนอยในอากาศ

๕

“บรเวณสะอาด (Clean area)” หมายความวา บรเวณทมการควบคมการปนเปอนของอนภาคและจลนทรยในสภาวะแวดลอมใหอยในเกณฑทก าหนด การกอสรางและการใชงานจะตองท าในลกษณะทลดสงปนเปอนทจะน าเขาไป ทจะเกดขน หรอทถกกกอยในบรเวณนน “บรเวณสะอาด/กกเกบ (Clean/ Contained area)” หมายความวา บรเวณทสรางขนและใชงานในลกษณะเพอใหบรรลวตถประสงคทงเปนบรเวณสะอาดและบรเวณกกเกบในเวลาเดยวกน “บนทก (Record)” หมายความวา เอกสารทแสดงประวตของผลตภณฑแตละรน รวมถงการจดสงผลตภณฑนน และขอมลทงหมดทเกยวของกบคณภาพของผลตภณฑ “ผลตภณฑจ าลอง (Simulated product)” หมายความวา วสดทมคณลกษณะทางกายภาพและคณลกษณะทางเคม ตวอยางเชน ความหนด ขนาดอนภาค ความเปนกรดดาง คลายผลตภณฑทจะท าการตรวจสอบความถกตอง สวนใหญคณลกษณะเหลานอาจใชรนทเปนผลตภณฑยาหลอก “ผลตภณฑยา (Medicinal products)” หมายความวา ยาตามกฎหมายวาดวยยา “ผลตภณฑยาส าหรบสตว (Veterinary medicinal products)” หมายความวา ยาส าหรบสตวตามกฎหมายวาดวยยา

“ผลตภณฑรอบรรจ (Bulk product)” หมายความวา ผลตภณฑทผานกระบวนการผลตทกขนตอนอยางสมบรณ แตยงไมรวมถงการบรรจใสภาชนะสดทาย

“ผลตภณฑระหวางผลต (Intermediate product)” หมายความวา วตถดบทผานกระบวนการบางสวนแลวซงจะตองผานขนตอนการผลตตอไปอก กอนทจะไดเปนผลตภณฑรอบรรจ “ผลตภณฑส าเรจรป (Finished product)” หมายความวา ผลตภณฑยาทผานทกขนตอนของการด าเนนการผลตรวมถงการบรรจใสภาชนะสดทาย “ผทไดรบมอบหมาย (Authorised person)” หมายความวา บคคลผทมความรพนฐานทางวทยาศาสตรและเทคนค และมประสบการณ ทไดรบมอบหมายจากองคกร ทงน ใหหมายความรวมถงผมหนาทปฏบตการตามทก าหนดไวในกฎหมายวาดวยยา

“ผผลต (Manufacturer)” หมายความวา ผรบอนญาตผลตยา ตามกฎหมายวาดวยยา “มเดยฟลล (Media fill)” หมายความวา วธการประเมนกระบวนการปราศจากเชอ โดยใชอาหารเพาะเชอ ซงเปนค าทมความหมายเดยวกบ Simulated product fills, broth trials, broth fills ฯลฯ

“มาตรฐานวธการปฏบต (Standard operating procedure)” หมายความวา วธการปฏบตทผรบอนญาตก าหนดขนเปนลายลกษณอกษร ซงมรายละเอยดขอแนะน าในการปฏบตงานในแตละหนวยของการปฏบตงาน ตวอยางเชน การใชอปกรณ การบ ารงรกษา การท าความสะอาด การตรวจสอบความถกตอง “ระบบ (System)” หมายความวา กลมของเครองมอทใชในวตถประสงครวมกน “ระบบทใชคอมพวเตอร (Computerised system)” หมายความวา ระบบทรวมถงการปอนขอมลเขาไป กระบวนการทางอเลกทรอนกสและการใหขอมลออกมา เพอใชส าหรบการรายงานหรอการควบคมแบบอตโนมต “รนหรอครงทรบ/ผลต (Batch or lot)” หมายความวา ปรมาณทก าหนดแนนอนของวตถดบ วสดการบรรจ หรอผลตภณฑซงผลตในหนงกระบวนการหรอกระบวนการทตอเนองกน ดงนนจงคาดวาจะมความสม าเสมอกน

๖

เพอใหบางขนตอนในการผลตสมบรณ อาจจ าเปนตองแบงรนผลตเปนรนยอย ซงตอมาจะน ามารวมเขาดวยกนเปนรนเดยวกน ทมความสม าเสมอในขนสดทาย หรอกรณของการผลตแบบตอเนอง การก าหนดรนการผลตจะเปนสวนหนงของการผลตทก าหนดขนโดย มคณลกษณะทสม าเสมอกน ส าหรบการควบคมผลตภณฑส าเรจรป รนการผลตของผลตภณฑยาจะประกอบดวยทกหนวยของเภสชภณฑทผลตจากวตถดบตงตนทเหมอนกน และผานขนตอนกระบวนการผลตเดยวกนหรอผานการท าใหปราศจากเชอครงเดยวกน ในกรณของกระบวนการผลตแบบตอเนอง ผลตภณฑทกหนวยทผลตในชวงระยะเวลาทก าหนด จะถอเปนรนเดยวกน

“วนทผลต (Manufacturing date)” หมายความวา วนทเรมตนกระบวนการผลตยาแตละครง ซงเรมตงแตการผสมวตถดบ จนไดเปนผลตภณฑส าเรจรป

“วนสนอาย (Expiry date)” หมายความวา วนทก าหนดอายการใชส าหรบยาทผลตแตละครง ซงแสดงวาในชวงระยะเวลากอนวนทก าหนด ยาดงกลาวยงมคณภาพมาตรฐานตามขอก าหนด “วตถดบ (Starting material)” หมายความวา สารทใชในการผลตผลตภณฑยา แตไมรวมถงวสดการบรรจ “วสดการบรรจ (Packaging material)” หมายความวา วสดทใชในการบรรจผลตภณฑยา อาจเปนชนดปฐมภมหรอทตยภม ขนกบวามการสมผสโดยตรงกบผลตภณฑหรอไม แตไมรวมถงวสดการบรรจภายนอกทใชในการเคลอนยายหรอขนสง “วธการปฏบต (Procedures)” หมายความวา ค าอธบายของการด าเนนการทจะตองปฏบตตาม ขอควรระวงและมาตรการทเกยวของกบการผลตผลตภณฑยาโดยทางตรงหรอทางออม เปนเอกสารทแสดงวธการปฏบตงาน ตวอยางเชน การท าความสะอาด การแตงกาย การควบคมสภาวะแวดลอม การสมตวอยาง การทดสอบ การใชเครองมอ

“สถานททมสงอ านวยความสะดวกครบถวน (Self-contained facilities)” หมายความวา สถานทซงมการแยกการปฏบตงาน การเขาออกของบคลากรและเครองมอ โดยมการก าหนดวธปฏบตการ การควบคม และการตรวจตดตาม ซงรวมถงการแยกทางกายภาพและการแยกระบบอากาศ แตไมจ าเปนตองแยกอาคาร “สถานทแยกเฉพาะ (Dedicated facilities)” หมายความวา สถานท เครองมอและสงอ านวยความสะดวกทใชเฉพาะส าหรบการผลตยาชนดใดชนดหนงหรอผลตภณฑกลมเดยวกน “สารชววตถ (Biological agents)” หมายความวา จลนทรย รวมถงจลนทรยจากพนธวศวกรรม เซลลเพาะเลยง และเอนโดพาราไซท (endoparasites) ทงทกอและไมกอใหเกดโรค

“สารผสมลวงหนาส าหรบอาหารสตวผสมยา (Pre-mix for medicated feeding stuffs)” หมายความวา ผลตภณฑยาสตวทเตรยมไวลวงหนา ในลกษณะทมวตถประสงคเพอน าไปใชผลตอาหารสตวผสมยาตอไป

“สตรการผลต ค าแนะน ากระบวนการผลตและการบรรจ (Manufacturing formulae, Processing and Packaging instructions)” หมายความวา เปนเอกสารทระบถงวตถดบทกชนดทใช ค าแนะน ากระบวนการผลต และการบรรจ “หมายเลขรนทรบ/ผลต หรอหมายเลขครงทรบ/ผลต (Batch number or lot number)” หมายความวา หมายเลขหรอตวอกษร หรอทงสองอยางรวมกน ซงเปนการชบงเฉพาะถงรนหรอครงทรบ/ ผลตไดอยางชดเจน

๗

“อาหารสตวผสมยา (Medicated feeding stuff)” หมายความวา ผลตภณฑทมสวนผสมระหวางผลตภณฑยาสตวกบอาหารสตวทเตรยมขนส าเรจรปพรอมจ าหนาย และมงหมายใหน าไปใชใหสตวกนโดยไมตองผานกระบวนการอนใดอก เนองดวยมคณสมบตในการรกษา ปองกน หรอคณสมบตอนๆ ตวอยางเชน ใชเพอการวเคราะหโรค การฟนฟสขภาพ การแกไขหรอดดแปลงหนาททางสรรวทยาในสตว “อปกรณอากาศสะอาด (Clean air device)” หมายความวา อปกรณท าใหอากาศสะอาดและจายอากาศสะอาดเพอใหไดสภาวะแวดลอมตามทก าหนด “แอรลอค (Air lock)” หมายความวา บรเวณปดสนททมประต ๒ ทางหรอมากกวา ซงกนกลางอยระหวางหองหรอบรเวณทมระดบความสะอาดแตกตางกน เพอวตถประสงคในการควบคมการไหลของอากาศระหวางหองหรอบรเวณเหลาน เมอมการเปดประต แอรลอคนจะออกแบบและใชส าหรบเปนทางเขา -ออกของคนและสงของ

ขอ ๔ แบบ ผ.ย.๑ แบบ ผ.ย.๒ แบบ ผ.ย.๓ แบบ ผ.ย.๔ แบบ ผ.ย.๕ แบบ ผ.ย.๖ แบบ ผ.ย.๗ แบบ ผ.ย.๘ แบบ ผ.ย.๙ แบบ ผ.ย.๑๐ แบบ ผ.ย.๑๑ และแบบ ผ.ย.๑๒ ใหเปนไปตามแบบทแนบทายประกาศน

หมวด ๑ การบรหารคณภาพ

หลกการ ผรบอนญาตผลต ตองท าการผลตผลตภณฑยาเพอใหมความมนใจวา ผลตภณฑทผลตไดมความเหมาะสมส าหรบจดมงหมายในการใช มความถกตองตรงตามขอก าหนดของทะเบยนต ารบยา และไมเกดความเสยงตอผบรโภคอนเนองมาจากผลตภณฑมคณภาพ ประสทธผล หรอความปลอดภยไมเพยงพอ การบรรลวตถประสงคคณภาพเปนความรบผดชอบของผบรหารระดบสง ซงตองการการมสวนรวมและความมงมนจากบคลากรทกฝายในทกระดบขององคกร รวมถงผสงมอบและผจดจ าหนาย เพอใหวตถประสงคคณภาพประสบความส าเรจอยางนาเชอถอ ระบบของการประกนคณภาพรวมถงหลกเกณฑและวธการทดในการผลต และการควบคมคณภาพตองมการออกแบบใหมรายละเอยดครบถวน ครอบคลมอยางเขาใจและน าไปปฏบตอยางถกตอง มการก าหนดไวเปนเอกสารอยางครบถวนและมการตรวจตดตามอยางมประสทธภาพ ระบบการประกนคณภาพทกสวนควรมทรพยากรเพยงพอและมบคลากรทมความสามารถ มอาคารสถานท เครองมอ และสงอ านวยความสะดวกทเหมาะสมและเพยงพอ รวมถงความรบผดชอบทางกฎหมายส าหรบผรบอนญาตผลต และส าหรบผทไดรบมอบหมาย

หลกการพนฐานของการประกนคณภาพ หลกเกณฑและวธการทดในการผลต และการควบคมคณภาพจะมความสมพนธระหวางกน ในหมวดนไดอธบายไวเพอเนนถงความสมพนธและความส าคญตอการด าเนนการผลตและการควบคมของผลตภณฑยา

การประกนคณภาพ

ขอ ๕ การประกนคณภาพเปนแนวคดทครอบคลมทกอยางทมผลตอคณภาพของผลตภณฑ เปนผลรวมของการบรหารจดการทมวตถประสงคเพอใหมนใจวาผลตภณฑยามคณภาพตามทก าหนดส าหรบ

๘

จดมงหมายในการใช ดงนนการประกนคณภาพจงเปนการรวมหลกเกณฑและวธการทดในการผลตและปจจยอนไวดวยกน ผรบอนญาตผลตตองจดใหมระบบการประกนคณภาพทเหมาะสมส าหรบการผลตผลตภณฑยา ดงน

(๑) ผลตภณฑยามการออกแบบและพฒนาโดยค านงถงขอก าหนดของหลกเกณฑและวธการทดในการผลต และหลกเกณฑและวธการทดในหองปฏบตการ

(๒) การด าเนนการผลตและการควบคมมการก าหนดใหชดเจนโดยน าเอาหลกเกณฑและวธการทดในการผลตมาใช

(๓) ก าหนดความรบผดชอบในการบรหารจดการใหชดเจน (๔) มการจดการผลต การจดหา การใชวตถดบและวสดการบรรจอยางถกตอง (๕) มการควบคมทจ าเปนของผลตภณฑระหวางผลต มการควบคมระหวางการผลตและม

การตรวจสอบความถกตอง (๖) ผลตภณฑส าเรจรปผานกระบวนการผลตและตรวจสอบอยางถกตองตามวธการปฏบตท

ก าหนดไว (๗) ผลตภณฑยาจะน าไปจ าหนายหรอสงมอบไมไดถายงไมผานการรบรองจากผทไดรบ

มอบหมายวารนการผลตนน มการผลตและควบคมอยางถกตองตามทะเบยนต ารบยาและกฎเกณฑอนทเกยวของกบการผลต การควบคม และการปลอยผานผลตภณฑยา

(๘) มการจดการทดเพอใหมนใจวาผลตภณฑยามการจดเกบ การจดสง และการจดการทตอเนอง เพอใหมคณภาพตลอดอายการใช

(๙) มวธการปฏบตส าหรบการตรวจสอบตนเองและการตรวจตดตามคณภาพ ซงท าเปนประจ า เพอประเมนประสทธภาพ และความสามารถในการปฏบตตามระบบประกนคณภาพ หลกเกณฑและวธการทดในการผลตยา ขอ ๖ หลกเกณฑและวธการทดในการผลตเปนสวนของการประกนคณภาพ ซงท าใหมนใจวาผลตภณฑผานขนตอนการผลตและไดรบการควบคมอยางสม าเสมอ เพอใหมคณภาพทเหมาะสมส าหรบจดมงหมายการใช และตรงตามทะเบยนต ารบยาหรอขอก าหนดของผลตภณฑ หลกเกณฑและวธการทดในการผลต เกยวของกบการด าเนนการผลตและการควบคมคณภาพ ขอก าหนดพนฐานของหลกเกณฑและวธการทดในการผลต มดงน

(๑) มการก าหนดกระบวนการผลตทงหมดอยางชดเจน มการทบทวนอยางเปนระบบโดยพจารณาจากขอมลและประสบการณทผานมา และแสดงใหเหนวามความสามารถในการผลตผลตภณฑยาใหมคณภาพตามทก าหนด และถกตองตามขอก าหนดอยางสม าเสมอ

(๒) มการตรวจสอบความถกตองของขนตอนวกฤตของกระบวนการผลตและเมอมการเปลยนแปลงกระบวนการอยางมนยส าคญ

(๓) จดใหมสงอ านวยความสะดวกทจ าเปนอยางเพยงพอ ประกอบดวย (ก) บคลากรทมคณสมบตและผานการฝกอบรมอยางเหมาะสม (ข) สถานทและเนอทอยางเพยงพอ (ค) เครองมอและการบรการทเหมาะสม (ง) วตถดบ ภาชนะบรรจ และฉลากถกตอง

๙

(จ) วธการปฏบตและค าแนะน าทผานการรบรอง (ฉ) การจดเกบและการขนยายทเหมาะสม

(๔) มค าแนะน าและวธการปฏบตซงเขยนโดยใชภาษาทผปฏบตเขาใจไดงาย ไมคลมเครอ และมความจ าเพาะใชไดกบสงอ านวยความสะดวกทม

(๕) ผปฏบตงานไดรบการฝกอบรมเกยวกบวธการปฏบตอยางถกตอง (๖) มการบนทก ระหวางการผลตเพอแสดงใหเหนวาทกขนตอนทก าหนดในวธการปฏบตและ

ค าแนะน าทระบไวไดมการปฏบตจรง และปรมาณกบคณภาพของผลตภณฑเปนไปตามทคาดหวงไว ในกรณทมความเบยงเบนอยางมนยส าคญ ตองบนทกและสบสวนหาสาเหต

(๗) บนทกการผลตและบนทกการจ าหนายตองสามารถสอบกลบไดถงประวตทสมบรณของรนการผลตนน ตองเกบรกษาไวในรปแบบทเขาใจไดและสามารถน าออกมาใชได

(๘) การจดสงผลตภณฑ ตองใหมความเสยงตอคณภาพนอยทสด (๙) มระบบการเรยกเกบคนผลตภณฑจากการขายหรอการสงมอบ (๑๐) มระบบการตรวจสอบขอรองเรยนเกยวกบผลตภณฑในทองตลาด การสบสวนหา

สาเหตของผลตภณฑทมความบกพรองดานคณภาพ และมมาตรการทเหมาะสมในการจดการกบผลตภณฑทมความบกพรอง และมาตรการในการปองกนการเกดซ า การควบคมคณภาพ ขอ ๗ การควบคมคณภาพเปนสวนของหลกเกณฑและวธการทดในการผลตซงเกยวของกบการสมตวอยาง ขอก าหนด และการทดสอบ มการท างานรวมกบหนวยงานอนภายในองคกร ในการด าเนนการดานเอกสารและวธการปฏบตในการปลอยผาน เพอใหมนใจไดวาไมมการปลอยผานวตถดบ หรอวสดการบรรจเพอน าไปใช หรอไมมการปลอยผานผลตภณฑเพอจ าหนายหรอจดสง จนกวาจะผานการตดสนวามคณภาพเปนทนาพอใจ ขอก าหนดพนฐานของการควบคมคณภาพ ไดแก

(๑) มสงอ านวยความสะดวกเพยงพอ มผปฏบตงานทผานการฝกอบรม และมวธการปฏบตทผานการรบรองส าหรบการสมตวอยาง การตรวจสอบและการทดสอบวตถดบ วสดการบรรจ ผลตภณฑระหวางผลต ผลตภณฑรอบรรจ ผลตภณฑส าเรจรป และการตรวจตดตามสภาวะแวดลอมตามความเหมาะสมเพอใหเปนไปตามวตถประสงคของหลกเกณฑและวธการทดในการผลต

(๒) การสมตวอยางวตถดบ วสดการบรรจ ผลตภณฑระหวางผลต ผลตภณฑรอบรรจ และผลตภณฑส าเรจรป ตองปฏบตโดยผปฏบตงานและดวยวธการทผานการรบรองจากฝายควบคมคณภาพ

(๓) มการตรวจสอบความถกตองของวธการทดสอบ (๔) มการบนทก เพอแสดงใหเหนวา วธการปฏบตในการสมตวอยาง การตรวจสอบและการ

ทดสอบ ไดมการปฏบตจรงตามทก าหนด หากเกดความเบยงเบนใดๆ ตองมการบนทกและสบสวน (๕) ผลตภณฑส าเรจรปมปรมาณสารออกฤทธถกตอง และมคณภาพตรงตามทะเบยนต ารบ

ยา มความบรสทธตามขอก าหนด บรรจในภาชนะทเหมาะสมและปดฉลากทถกตอง (๖) มการบนทกผลของการตรวจสอบและการทดสอบวตถดบ วสดการบรรจ ผลตภณฑ

ระหวางผลต ผลตภณฑรอบรรจ และผลตภณฑส าเรจรป พรอมทงน าไปประเมนเปรยบเทยบกบขอก าหนด การประเมนผลตภณฑประกอบไปดวยการทบทวนและการประเมนการด าเนนการดานเอกสารของการผลต รวมถงการประเมนความเบยงเบนจากวธการปฏบตทก าหนดไว

๑๐

(๗) ไมมการปลอยผานผลตภณฑรนใดเพอจ าหนายหรอสงมอบกอนไดรบการรบรองโดยหวหนาฝายควบคมคณภาพหรอผมหนาทในการปลอยผานผลตภณฑส าเรจรป วาผลตภณฑมความถกตองตรงตามทะเบยนต ารบยา

(๘) มการเกบรกษาตวอยางวตถดบและผลตภณฑไวอางองในจ านวนทเพยงพอ เพอการตรวจสอบผลตภณฑในอนาคตหากจ าเปน และตองเกบรกษาในภาชนะบรรจทสงออกจ าหนาย นอกจากเปนกรณของการผลตในภาชนะบรรจขนาดใหญ การทบทวนคณภาพผลตภณฑ ขอ ๘ มการทบทวนคณภาพของผลตภณฑยาทงหมดทขนทะเบยนต ารบไว ซงรวมถงผลตภณฑยาส าหรบสงออกดวย โดยใหท าเปนระยะอยางสม าเสมอหรอหมนเวยนกนท า วตถประสงคในการทบทวนจะตองครอบคลมเรองความสม าเสมอของกระบวนการผลตและการควบคม ความเหมาะสมของขอก าหนดทใชในปจจบนส าหรบวตถดบและผลตภณฑยาส าเรจรป เพอพจารณาแนวโนมและเพอพฒนาผลตภณฑและกระบวนการใหดยงขน การทบทวนเหลาน ตองท าเปนลายลกษณอกษรเปนประจ าทกป โดยดจากผลการทบทวนครงกอนประกอบดวย และอยางนอยตองประกอบดวย

(๑) การทบทวนเกยวกบวตถดบและวสดการบรรจทใชส าหรบผลตภณฑ โดยเฉพาะในกรณของวตถดบและวสดการบรรจทมาจากแหลงใหม

(๒) การทบทวนเกยวกบผลของการควบคมระหวางกระบวนการในสวนทเปนจดวกฤตและผลตภณฑยาส าเรจรป

(๓) การทบทวนเกยวกบทกรนผลตทพบวาไมผานขอก าหนดและการสบสวนหาสาเหต (๔) การทบทวนเกยวกบทกความเบยงเบน หรอการไมสอดคลองตามขอก าหนดทมนยส าคญ

การสบสวนหาสาเหต ประสทธภาพของปฏบตการแกไข และปฏบตการปองกน (๕) การทบทวนเกยวกบการเปลยนแปลงทงหมดทเกยวของกบกระบวนการหรอวธวเคราะห (๖) การทบทวนเกยวกบการเปลยนแปลงของการยนค าขออนญาต การอนญาต การปฏเสธ

เอกสารประกอบการขนทะเบยนต ารบ รวมถงเอกสารประกอบการขนทะเบยนต ารบส าหรบประเทศท ๓ ในกรณของการสงออก

(๗) การทบทวนเกยวกบผลของการตรวจตดตามความคงสภาพ และแนวโนมทไมพงประสงค (๘) การทบทวนเกยวกบการคนผลตภณฑยาทงหมด ขอรองเรยน และการเรยกเกบยาคนท

เกยวของกบคณภาพผลตภณฑ รวมถงการสบสวนหาสาเหตทนท (๙) การทบทวนความเพยงพอของปฏบตการแกไขของกระบวนการหรออปกรณทเกดขน

กอนหนา (๑๐) กรณของยาทขนทะเบยนต ารบใหม หรอมการเปลยนแปลงไปจากทะเบยนต ารบ ตอง

ท าการทบทวนเงอนไขหรอค ารบรองทไดท าไวเกยวกบการตรวจสอบภายหลงทผลตภณฑยาออกสตลาดแลว (๑๑) สถานะของการตรวจรบรองเครองมอและระบบสนบสนนการผลตทเกยวของเชน

ระบบอากาศ ระบบน า กาซอด และอนๆ (๑๒) การทบทวนเกยวกบขอตกลงทางเทคนค (Technical agreements) เพอใหแนใจวาม

ความทนสมยอยเสมอ

๑๑

ผรบอนญาตผลต ตองประเมนผลของการทบทวนน และตองน ามาประเมนวา จะตองมปฏบตการแกไขและปองกน หรอการตรวจสอบความถกตองซ าดวยหรอไม เหตผลส าหรบปฏบตการแกไขนน ควรท าเปนลายลกษณอกษร ปฏบตการแกไข และปฏบตการปองกนทตกลงกนไว ตองแลวเสรจทนเวลาทก าหนดอยางมประสทธภาพ ตองมวธการปฏบตส าหรบการบรหารจดการ ทงในเรองของการจดการแบบตอเนองและการทบทวนวธการแกไขเหลานน รวมถงประสทธภาพของวธการปฏบตดงกลาวตองไดรบการทวนสอบในระหวางการตรวจสอบตนเอง การทบทวนคณภาพผลตภณฑอาจแบงเปนกลมตามประเภทของผลตภณฑ ตวอยางเชน ยารปแบบของแขง ยารปแบบของเหลว ผลตภณฑปราศจากเชอ และอนๆ การบรหารความเสยงดานคณภาพ

ขอ ๙ การบรหารความเสยงดานคณภาพคอ กระบวนการทเปนระบบส าหรบการประเมน การควบคม การสอสาร และการทบทวนความเสยงตอคณภาพของผลตภณฑยา โดยสามารถน าไปประยกตไดทงการเตรยมการลวงหนาและการทบทวนยอนหลง

ขอ ๑๐ ระบบการบรหารความเสยงดานคณภาพ (๑) การประเมนความเสยงตอคณภาพตองใชพนฐานความรทางวทยาศาสตร ประสบการณ

เกยวกบกระบวนการ และทายสดตองเชอมโยงไปสการคมครองผปวย (๒) ระดบของการบรหาร ระเบยบแบบแผน และเอกสารของกระบวนการบรหารความเสยง

ดานคณภาพตองสมพนธกบระดบของความเสยง

หมวด ๒ บคลากร

หลกการ การจดท าและรกษาระบบประกนคณภาพใหคงอยไดและการผลตผลตภณฑยาอยางถกตองนนขนอยกบผปฏบตงาน ดงนน จงเปนความรบผดชอบของผรบอนญาตผลตทตองจดหาบคลากรทมคณสมบตเหมาะสมในจ านวนทเพยงพอส าหรบการปฏบตงาน โดยแตละคนตองเขาใจในภาระหนาทอยางชดเจนและมการบนทกไว บคลากรทกคนตองตระหนกในหลกการของหลกเกณฑและวธการทดในการผลตและไดรบการฝกอบรมกอนปฏบตงาน มการฝกอบรมอยางตอเนอง รวมถงมค าแนะน าเรองสขอนามยทเกยวของกบงานทท า

ขอ ๑๑ ผรบอนญาตผลตตองจดใหมบคลากรทมคณสมบตเหมาะสมและประสบการณในจ านวนทเพยงพอ ภาระหนาททมอบหมายใหแตละบคคลตองไมมากเกนไปจนเกดความเสยงตอคณภาพ

ขอ ๑๒ ผรบอนญาตผลตตองมผงองคกร บคลากรทมต าแหนงรบผดชอบตองมการก าหนดภาระหนาทเปนลายลกษณอกษรในใบแสดงลกษณะงาน (Job descriptions) และมอ านาจหนาทเพยงพอในงานทรบผดชอบ อาจมผทมคณสมบตในระดบทสามารถปฏบตหนาทแทนได บคลากรทเกยวของกบหลกเกณฑและวธการทดในการผลตตองไมมภาระหนาททซ าซอนหรอเกดชองวางทไมสามารถหาผรบผดชอบได

บคลากรหลก ขอ ๑๓ บคลากรหลกประกอบดวยหวหนาฝายผลตและหวหนาฝายควบคมคณภาพ

๑๒

ตองเปนอสระไมขนตอกน หวหนาฝายควบคมคณภาพมหนาทปลอยผานผลตภณฑส าเรจรป หากองคกรใดทหวหนาฝายควบคมคณภาพมไดรบผดชอบปลอยผานผลตภณฑส าเรจรป องคกรตองแตงตงผมหนาทในการปลอยผานผลตภณฑส าเรจรป ทงน หวหนาฝายผลต หวหนาฝายควบคมคณภาพ และผมหนาทในการปลอยผานผลตภณฑส าเรจรป ตองเปนเภสชกรทมใบประกอบวชาชพเภสชกรรม และตองเปนต าแหนงงานประจ าเตมเวลา ขอ ๑๔ หวหนาฝายผลต โดยทวไปมความรบผดชอบดงตอไปน

(๑) ใหความมนใจวามการผลตผลตภณฑและจดเกบอยางถกตองตรงตามทระบไวในเอกสาร เพอใหไดคณภาพตามทก าหนด

(๒) รบรองวธการปฏบตทกอยางทเกยวของกบการด าเนนการผลต และตองมนใจวามการน าไปปฏบตอยางเครงครด

(๓) ใหความมนใจวามการประเมนบนทกการด าเนนการผลตและลงลายมอชอโดยผทไดรบมอบหมายกอนสงไปยงฝายควบคมคณภาพ

(๔) ตรวจสอบการบ ารงรกษาสถานทและเครองมอในฝายผลต (๕) ใหความมนใจวามการตรวจสอบความถกตองอยางเหมาะสม (๖) ใหความมนใจวาบคลากรในฝายผลตผานการฝกอบรมกอนปฏบตงานและมการอบรม

อยางตอเนองตามทก าหนด โดยปรบใชใหเหมาะสมไดตามความตองการ ขอ ๑๕ หวหนาฝายควบคมคณภาพ โดยทวไปมความรบผดชอบดงตอไปน

(๑) รบรองหรอไมรบรองผลการตรวจสอบวตถดบ วสดการบรรจ ผลตภณฑระหวางผลต ผลตภณฑรอบรรจ และผลตภณฑส าเรจรป

(๒) ประเมนบนทกการผลต (๓) ใหความมนใจวามการทดสอบทกอยางทจ าเปน (๔) รบรองขอก าหนด วธการสมตวอยาง วธการทดสอบและวธปฏบตในการควบคมคณภาพ (๕) รบรองและตรวจตดตามผรบจางวเคราะหตามสญญาการจางวเคราะห (๖) ตรวจสอบการบ ารงรกษาสถานทและเครองมอในฝายควบคมคณภาพ (๗) ใหความมนใจวามการตรวจสอบความถกตองอยางเหมาะสม (๘) ใหความมนใจวาบคลากรในฝายควบคมคณภาพผานการฝกอบรมกอนปฏบตงานและม

การอบรมอยางตอเนองตามทก าหนด โดยปรบใชใหเหมาะสมไดตามความตองการ ขอ ๑๖ หวหนาฝายผลตและหวหนาฝายควบคมคณภาพมความรบผดชอบรวมกนในงานทเกยวของกบคณภาพ ดงตอไปน

(๑) อนมตวธการปฏบตและเอกสารอน รวมถงการแกไข (๒) ตรวจตดตามและควบคมสภาวะแวดลอมในการผลต (๓) สขลกษณะของสถานทผลต (๔) ตรวจสอบความถกตองของกระบวนการ (๕) การฝกอบรม (๖) รบรองและตรวจตดตามผสงมอบวตถดบ วสดการบรรจ (๗) รบรองและตรวจตดตามผรบจางผลตตามสญญาการจางผลต (๘) ก าหนดและตรวจตดตามสภาวะการเกบรกษาวตถดบ วสดการบรรจ และผลตภณฑ (๙) เกบรกษาบนทก

๑๓

(๑๐) ตรวจตดตามการปฏบตตามขอก าหนดของ หลกเกณฑและวธการทดในการผลต (๑๑) ตรวจสอบ สบสวน และเกบตวอยาง เพอตรวจตดตามปจจยทอาจมผลตอคณภาพของ

ผลตภณฑ

การฝกอบรม ขอ ๑๗ ผรบอนญาตผลตตองจดใหมการฝกอบรมบคลากรทกคนทมหนาทเขาไปในบรเวณการด าเนนการผลต หรอหองปฏบตการควบคมคณภาพ และบคลากรอนทมกจกรรมซงมผลตอคณภาพของผลตภณฑ รวมถงพนกงานเทคนค พนกงานซอมบ ารง และพนกงานท าความสะอาดดวย ขอ ๑๘ บคลากรใหม ตองไดรบการฝกอบรมหลกเกณฑและวธการทดในการผลต ทงดานทฤษฎและการปฏบต รวมทงตองไดรบการฝกอบรมในหนาททไดรบมอบหมาย ตองมการฝกอบรมอยางตอเนอง และมการประเมนประสทธภาพในการปฏบตเปนประจ า ตองจดใหมก าหนดการฝกอบรมทผานการรบรองจากหวหนาฝายผลตหรอหวหนาฝายควบคมคณภาพแลวแตความเหมาะสม และตองเกบรกษาบนทกการฝกอบรมไว ขอ ๑๙ บคลากรทท างานในบรเวณทมการปนเปอนซงกอใหเกดอนตราย ตวอยางเชน บรเวณสะอาด หรอบรเวณทมสารออกฤทธสง สารทเปนพษ สารทท าใหเกดการตดเชอหรอท าใหเกดการแพ ตองไดรบการฝกอบรมเฉพาะดาน ขอ ๒๐ ผ เยยมชมหรอบคลากรทไมผานการฝกอบรม ไมควรใหเขาไปในบรเวณการด าเนนการผลตและบรเวณควบคมคณภาพ แตถาหลกเลยงไมได ตองใหขอมลลวงหนาโดยเฉพาะเกยวกบสขอนามยสวนบคคล และค าแนะน าในการสวมใสเครองแตงกายในการปองกนการปนเปอน และควรใหการดแลอยางใกลชด ขอ ๒๑ แนวคดของการประกนคณภาพและมาตรการทกอยางทสงเสรมความเขาใจและการน าไปปฏบต ตองใหมการอภปรายอยางกวางขวางในระหวางการฝกอบรม สขอนามยสวนบคคล ขอ ๒๒ ตองจดท ารายละเอยดเกยวกบสขอนามยและปรบใหเหมาะสมกบความตองการทแตกตางกนภายในโรงงาน ซงประกอบไปดวยวธการปฏบตทเกยวของกบสขภาพ หลกปฏบตดานสขอนามย และการแตงกายของบคลากร วธการปฏบตเหลานทกคนทมหนาททตองเขาไปในบรเวณด าเนนการผลตและบรเวณควบคมตองเขาใจและปฏบตตามอยางเขมงวด รายละเอยดเกยวกบสขอนามย ควรไดรบการสงเสรมโดยฝายบรหาร และสนบสนนใหมการอภปรายอยางกวางขวางในระหวางการฝกอบรม ขอ ๒๓ บคลากรทกคนตองไดรบการตรวจสขภาพกอนรบเขาท างาน เปนความรบผดชอบของผรบอนญาตผลตในการจดใหมค าแนะน าเกยวกบสขภาพทมผลตอคณภาพของผลตภณฑ ภายหลงจากไดรบการตรวจสขภาพครงแรกแลว ตองมการตรวจซ าตามความจ าเปนใหเหมาะสมกบงานทท าและสขภาพของบคลากร ขอ ๒๔ ตองมขนตอนทท าใหมนใจไดวา ผทมโรคตดเชอหรอมแผลเปดบนผวหนงของรางกายจะไมเกยวของในการผลตผลตภณฑยา ขอ ๒๕ ทกคนทเขาไปในบรเวณการผลตตองสวมใสเครองแตงกายตามความเหมาะสมกบงานทปฏบต

๑๔

ขอ ๒๖ หามรบประทานอาหาร หามดมเครองดม หามเคยวของขบเคยว หามสบบหร หรอเกบอาหาร เครองดม บหร หรอยาประจ าตวในบรเวณด าเนนการผลตและบรเวณจดเกบผลตภณฑทอยระหวางผลต ตองไมมการปฏบตทไมถกสขอนามยในบรเวณการผลตหรอบรเวณอน ซงสงดงกลาวอาจมผลไม พงประสงคตอผลตภณฑ ขอ ๒๗ หามผปฏบตงานใชมอสมผสโดยตรงกบผลตภณฑยา รวมถงสวนของวสดการบรรจปฐมภมและบรเวณของเครองมอทมการสมผสกบผลตภณฑ ขอ ๒๘ บคลากรตองไดรบค าแนะน าการใชสงอ านวยความสะดวกในการลางมอ ขอ ๒๙ ในกรณทมขอก าหนดเฉพาะส าหรบการผลตผลตภณฑเฉพาะกลม ตวอยางเชน การเตรยมยาปราศจากเชอ อยในหมวดทเกยวของกบผลตภณฑนน ใหปฏบตตามขอก าหนดเฉพาะดวย

หมวด ๓ อาคารสถานทและเครองมอ

หลกการ อาคารสถานทและเครองมอตองอยในต าแหนงทเหมาะสม มการออกแบบ สราง ดดแปลง และบ ารงรกษาใหเหมาะสมกบการใชงาน การวางผงและออกแบบ ตองมจดมงหมายทจะใหเกดความเสยงตอความผดพลาดนอยทสด การท าความสะอาดและบ ารงรกษาตองท าไดอยางมประสทธภาพเพอหลกเลยงการปนเปอนขาม การสะสมของฝนละออง และสงอนใดทจะมผลไมพงประสงคตอคณภาพของผลตภณฑ อาคารสถานท ขอ ๓๐ อาคารสถานท ตองตงอยในสภาวะแวดลอมซงเมอพจารณารวมกบมาตรการอนในการปกปองการผลตแลว มความเสยงนอยทสดทจะเปนสาเหตในการปนเปอนของวตถดบ วสดการบรรจ หรอผลตภณฑ

ขอ ๓๑ อาคารสถานท ตองมการบ ารงรกษาอยางระมดระวง การซอมแซมและการบ ารงรกษาตองมนใจวาไมกอใหเกดอนตรายตอคณภาพของผลตภณฑ ตองท าความสะอาดสถานทและฆาเชอตามความเหมาะสม ตามรายละเอยดวธการปฏบตทเขยนไว ขอ ๓๒ ตองมแสงสวาง อณหภม ความชน และการระบายอากาศอยางเหมาะสม ไมกอให เกดผลอนไมพงประสงคทงทางตรงและทางออมตอผลตภณฑยาระหวางการผลตและการจดเกบ หรอมผลตอความแมนย าของเครองมอ ขอ ๓๓ อาคารสถานทตองออกแบบ ตดตงอปกรณปองกนไมใหแมลงและสตวอนเขามาได ขอ ๓๔ ตองจดใหมขนตอนการปองกนไมใหผทไมมหนาทเขาไปในบรเวณด าเนนการผลต คลงสนคา และบรเวณการควบคมคณภาพ รวมถงไมควรเปนทางเดนผานของบคลากรทไมไดท างานในบรเวณนน บรเวณการด าเนนการผลต ขอ ๓๕ ยาทมอนตรายรายแรง เชน ยาทท าใหเกดการแพสง ไดแกกลมเพนนซลลน กลมเซฟาโลสปอรน หรอผลตภณฑชวภาพ(Biological preparation) ผลตภณฑจากจลนทรยทมชวต ผลตภณฑยา

๑๕

ปฏชวนะ ฮอรโมน ยาทเปนพษตอเซลล ยาทออกฤทธแรงตามการจดประเภทโดยส านกงานคณะกรรมการอาหารและยา ตองแยกพนทเฉพาะทมสงอ านวยความสะดวกครบถวนส าหรบการผลตผลตภณฑยาดงกลาว เพอลดความเสยงตอการเกดการปนเปอนขาม (Cross contamination) ในบางกรณผลตภณฑเหลานอาจยอมรบใหผลตในบรเวณการผลตเดยวกนกบการผลตยาอนได ดวยการใชหลกการของการแยกเวลาผลต (Campaign) และตองจดใหมขอควรระวงเฉพาะทตองปฏบต รวมถงตองมการตรวจสอบความถกตอง ตามความเหนชอบของพนกงานเจาหนาทผอนญาต ส าหรบการผลตสารทเปนพษ ตวอยางเชน สารฆาสตวรงควาน (Pesticides) สารฆาวชพช (Herbicides) ไมอนญาตใหท าการผลตในอาคารสถานทเดยวกบการผลตผลตภณฑยา ขอ ๓๖ ควรวางผงอาคารสถานทใหการด าเนนการผลตตอเนองไปตามล าดบของขนตอนการด าเนนการ และระดบความสะอาดทก าหนด ขอ ๓๗ ตองมพนทเพยงพอในการท างานและการจดเกบระหวางกระบวนการ เพอใหมการวางเครองมอและวตถตางๆ อยางเปนระเบยบในต าแหนงทสมควร เพอใหเกดความเสยงนอยทสดตอการปะปนระหวางผลตภณฑยาตางชนดกนหรอสวนประกอบตางชนดกน รวมถงเพอหลกเลยงการปนเปอนขาม และใหเกดความเสยงนอยทสดในการขามขนตอนหรอความผดพลาดในขนตอนการผลตหรอการควบคม ขอ ๓๘ ในบรเวณทวตถดบและวสดการบรรจปฐมภม ผลตภณฑระหวางผลต หรอผลตภณฑรอบรรจมการสมผสกบสภาวะแวดลอม พนผวภายในสถานท (ผนง พน และเพดาน) ตองเรยบ ปราศจากรอยแตกราว หรอรอยตอทเชอมไมสนท รวมทงไมปลอยอนภาค ตองท าความสะอาดไดงายและมประสทธภาพ ในกรณจ าเปนตองสามารถท าการฆาเชอได ขอ ๓๙ ทอ หลอดไฟ จดระบายอากาศ และงานบรการอน ควรหลกเลยงการออกแบบและตดตงทท าใหมซอกมมซงท าความสะอาดไดยาก หากเปนไปไดการบ ารงรกษาควรท าไดจากภายนอกบรเวณการผลต ขอ ๔๐ ทอระบายน าใหมขนาดเหมาะสม และมทดกเพอปองกนการยอนกลบ หากเปนไปไดไมควรเปนทางระบายน าทเปนระบบเปด แตถาจ าเปนควรเปนชนดตนเพอใหท าความสะอาดและฆาเชอไดงาย ขอ ๔๑ บรเวณการด าเนนการผลต ตองมการถายเทอากาศทมประสทธภาพ มสงอ านวยความสะดวกในการควบคมอากาศ ตวอยางเชน อณหภม ความชน และการกรองอากาศ ใหเหมาะสมทงตอผลตภณฑ การด าเนนการทท าอยภายในบรเวณนน และตอสงแวดลอมภายนอก ขอ ๔๒ การชงวตถดบ ตองท าในหองชงซงแยกตางหากทมการออกแบบส าหรบการชงเปนการเฉพาะ ขอ ๔๓ ในกระบวนการทมการเกดฝน ตวอยางเชน ระหวางสมตวอยาง ชง ผสม ด าเนนการผลต และบรรจผลตภณฑชนดแหง ตองใหความส าคญเปนกรณพเศษเพอหลกเลยงการปนเปอนขามและใหท าความสะอาดไดงาย ขอ ๔๔ อาคารสถานทส าหรบการบรรจผลตภณฑยา ควรออกแบบและวางผงเพอใหหลกเลยงการปะปน หรอการปนเปอนขาม

ขอ ๔๕ บรเวณการด าเนนการผลต ตองมแสงสวางเพยงพอ โดยเฉพาะบรเวณทมการควบคมดวยสายตาในสายการผลต ขอ ๔๖ การควบคมระหวางกระบวนการ อาจท าภายในบรเวณการด าเนนการผลตได โดยมเงอนไขวาตองไมน าความเสยงมาสการด าเนนการผลต

๑๖

บรเวณจดเกบ ขอ ๔๗ บรเวณจดเกบ ตองมพนทเพยงพอในการจดเกบวตถดบ วสดการบรรจ ผลตภณฑระหวางผลต ผลตภณฑรอบรรจ ผลตภณฑส าเรจรป ผลตภณฑในสถานะกกกน ปลอยผานหรอไมผาน ผลตภณฑสงคน หรอผลตภณฑเรยกคนไดอยางเปนระเบยบ ขอ ๔๘ บรเวณจดเกบควรออกแบบหรอดดแปลงใหอยในสภาวะทดส าหรบการจดเกบ โดยเฉพาะตองสะอาดและแหง และรกษาอณหภมใหอยในขดจ ากดทยอมรบ โดยเฉพาะในกรณทตองมการจดเกบในสภาวะพเศษ ตวอยางเชน อณหภม ความชน ตองจดใหมสถานทพรอมทงตองมการตรวจสอบและตรวจตดตาม ขอ ๔๙ บรเวณรบและสงสนคาตองสามารถปองกนสนคาจากสภาพอากาศ บรเวณรบสนคาตองออกแบบและตดตงอปกรณท าความสะอาดภาชนะบรรจวตถดบ วสดการบรรจทสงเขามา กอนน าไปจดเกบ ขอ ๕๐ สนคาในสถานะกกกน ใหจดเกบในบรเวณแยกตางหาก บรเวณนตองบงชใหชดเจน และผทไดรบมอบหมายเทานนทสามารถเขาสบรเวณนได ระบบอนทใชแทนการกกกนทางกายภาพตองใหระดบการปองกนทเทาเทยมกน ขอ ๕๑ ตองมบรเวณแยกตางหากส าหรบการสมตวอยางวตถดบ ถาท าการสมตวอยางในบรเวณจดเกบ ตองท าโดยมการปองกนการปนเปอนและการปนเปอนขาม ขอ ๕๒ ตองมบรเวณแยกตางหากส าหรบการจดเกบวตถดบ วสดการบรรจ หรอผลตภณฑทไมผานขอก าหนด ผลตภณฑเรยกคน หรอผลตภณฑสงคน ขอ ๕๓ วตถดบหรอผลตภณฑทออกฤทธแรงควรจดเกบในบรเวณทมการรกษาความปลอดภยทแนนหนา ขอ ๕๔ วสดการบรรจทพมพขอความแลว ตองมความถกตองตรงกนกบผลตภณฑยา และเกบรกษาในบรเวณทมการรกษาความปลอดภยทแนนหนา บรเวณควบคมคณภาพ ขอ ๕๕ หองปฏบตการควบคมคณภาพ ตองแยกจากบรเวณการด าเนนการผลต โดยเฉพาะอยางยงหองปฏบตการควบคมคณภาพชววตถ จลชววทยา และไอโซโทปกมมนตรงส ซงแตละหองตองแยกจากกนดวย ขอ ๕๖ หองปฏบตการควบคมคณภาพ ตองออกแบบใหเหมาะสมกบการด าเนนการ มพนทเพยงพอทจะไมท าใหเกดการปะปนและการปนเปอนขาม มบรเวณส าหรบจดเกบตวอยางและจดเกบบนทกไดอยางเหมาะสมเพยงพอ ขอ ๕๗ เครองมอทมความไวตอการสนสะเทอน การรบกวนของกระแสไฟฟา ความชน และอนๆ ตองมหองแยกตางหาก ขอ ๕๘ ตองมขอก าหนดเฉพาะของหองปฏบตการทใชในการปฏบตกบตวอยางสารบางชนด เชน สารชววตถ หรอวสดกมมนตรงส บรเวณอนๆ ขอ ๕๙ หองพกผอน ตองแยกออกจากบรเวณอนๆ

๑๗

ขอ ๖๐ หองเปลยนเสอผา อางลางมอ และสขา มจ านวนเพยงพอส าหรบผใช หองสขาไมควรอยตดกบบรเวณการด าเนนการผลตและบรเวณจดเกบ ขอ ๖๑ หองส าหรบงานซอมบ ารง ตองแยกจากบรเวณการด าเนนการผลต หากเกบอะไหลหรออปกรณการบ ารงรกษาในบรเวณการด าเนนการผลต ตองเกบในหองหรอตเกบของทจดไวเฉพาะ ขอ ๖๒ สถานทเลยงสตว ตองแยกตางหากจากบรเวณอน รวมถงตองมทางเขาของสตวและระบบอากาศแยกตางหาก เครองมอ ขอ ๖๓ เครองมอการผลต ตองออกแบบ จดวาง และบ ารงรกษาใหเหมาะสมส าหรบจดมงหมายการใช ขอ ๖๔ การซอมแซมและบ ารงรกษา ตองไมท าใหเกดอนตรายตอคณภาพของผลตภณฑ ขอ ๖๕ เครองมอการผลต ตองออกแบบใหลางไดงายและสะอาดอยางทวถง การท าความสะอาดตองปฏบตตามวธการปฏบตทเขยนไว ภายหลงจากท าความสะอาดแลวใหเกบไวในสภาวะทสะอาดและแหง ขอ ๖๖ ตองเลอกใชอปกรณส าหรบการลางและท าความสะอาดทไมเปนแหลงก าเนดของการปนเปอน ขอ ๖๗ ตองตดตงเครองมอในลกษณะทปองกนความเสยงตอความผดพลาดหรอการปนเปอน ขอ ๖๘ เครองมอการผลต ตองไมกอใหเกดอนตรายตอผลตภณฑ รวมถงชนสวนของเครองมอทใชในการผลตทสมผสกบผลตภณฑตองไมเกดปฏกรยา ปลอยสาร หรอดดซบสารจนเกดผลตอคณภาพผลตภณฑ หรอท าใหเกดอนตราย ขอ ๖๙ เครองชงและเครองวด ตองมชวงการใชงานและความแมนย าทเหมาะสมส าหรบการด าเนนการผลตและการควบคม ขอ ๗๐ เครองชง เครองวด เครองบนทก และเครองควบคม ตองสอบเทยบและตรวจสอบในชวงเวลาทก าหนดไวดวยวธทเหมาะสม ตองมการเกบรกษาบนทกการทดสอบไว ขอ ๗๑ ทอทตดตงไว ตองมการบงชสงทอยภายใน และทศทางการไหลใหชดเจน ขอ ๗๒ ทอน ากลน ทอน าบรสทธ และทอน าชนดอน ตองมการก าจดเชอตามวธการปฏบตทเขยนไว ซงตองมรายละเอยดของขดจ ากดปฏบตการส าหรบการปนเปอนจลนทรย และมาตรการทตองท า ขอ ๗๓ เครองมอทช ารด ตองน าออกไปจากบรเวณการด าเนนการผลตและบรเวณการควบคมคณภาพ หรออยางนอยตองตดปายใหชดเจนวาช ารด

หมวด ๔ การด าเนนการดานเอกสาร

หลกการ การด าเนนการดานเอกสารทดเปนสวนประกอบทส าคญของระบบประกนคณภาพ

๑๘

เอกสารทเขยนอยางชดเจนจะปองกนขอผดพลาดจากการสอสารดวยการพด และท าใหสามารถสอบกลบถงประวตของการผลตยาแตละรนได ขอก าหนด สตรต ารบและค าแนะน าการผลต วธการปฏบต และบนทก ตองจดท าเปนลายลกษณอกษรโดยไมมขอผดพลาด เอกสารทชดเจนอานงายเปนสงทส าคญมาก ขอก าหนดทวไป ขอ ๗๔ เอกสาร ตองออกแบบ จดท า ทบทวนและแจกจายอยางระมดระวง มความถกตองหรอสอดคลองตรงกบเอกสารในสวนทเกยวของกบการผลตและทะเบยนต ารบยา ขอ ๗๕ เอกสาร ตองมการรบรอง ลงลายมอชอและวนทโดยผทไดรบมอบหมาย ขอ ๗๖ เอกสาร ตองไมมขอความทคลมเครอ ตองระบชอเรอง ชนด และวตถประสงคอยางชดเจน ตองจดรปแบบใหเปนระเบยบและตรวจสอบไดงาย การท าส าเนาเอกสารตองใหชดเจนและอานงาย รวมทงตองไมใหมขอผดพลาดเกดขนในกระบวนการท าส าเนาจากเอกสารตนฉบบ ขอ ๗๗ เอกสาร ตองมการทบทวนอยางสม าเสมอและเปนปจจบน เมอมการปรบปรงเอกสาร ตองมระบบการด าเนนการเพอปองกนไมใหมการน าเอกสารทยกเลกแลวมาใช ขอ ๗๘ เอกสาร ตองไมเขยนดวยลายมอ ถาเอกสารทตองมการลงบนทกขอมลดวยการเขยนใหใชหมกถาวร เขยนใหชดเจน อานงาย รวมทงตองเวนชองวางส าหรบการลงบนทกใหเพยงพอ ขอ ๗๙ การแกไขในบนทก ตองลงลายมอชอและวนทก ากบการแกไข ตองใหอานขอมลเดมได ถาจ าเปนตองบนทกเหตผลการแกไขไวดวย ขอ ๘๐ ตองลงบนทกใหสมบรณเมอปฏบตงานแตละขนตอนเสรจสน การบนทกกจกรรมส าคญทเกยวของกบการผลตผลตภณฑยาตองสอบกลบได และตองเกบบนทกเหลานไวอยางนอย ๑ ปหลงจากวนสนอายของผลตภณฑส าเรจรป ขอ ๘๑ ขอมล อาจบนทกโดยระบบอเลกทรอนกส การถายรป หรอวธอนทนาเชอถอ ตองมรายละเอยดของวธการปฏบตทเกยวของกบระบบทใช และตองตรวจสอบความถกตองแมนย าของการบนทกได การด าเนนการดานเอกสารโดยวธอเลกทรอนกส ผทไดรบมอบหมายเทานนทสามารถเขาถงหรอเปลยนแปลงขอมลในคอมพวเตอร และตองมบนทกการเปลยนแปลงและการลบขอมล ตลอดจนการเขาถงขอมลไดตองจ ากดดวยรหสผานหรอวธการอน และผลของการปอนขอมลวกฤตตองตรวจสอบโดยบคคลอนอยางเปนอสระ การเกบบนทกการผลตดวยวธอเลกทรอนกส ตองปองกนการสญหายของขอมลโดยการถายขอมลส ารองลงในเทปแมเหลก ไมโครฟลม กระดาษ หรอวธอน ทงน ตองมขอมลทพรอมแสดงไดตลอดชวงเวลาการเกบรกษา ขอก าหนด ขอ ๘๒ ตองมขอก าหนดทไดรบการอนมตและลงวนทก ากบไวส าหรบวตถดบ วสดการบรรจ ผลตภณฑระหวางผลต ผลตภณฑรอบรรจ และผลตภณฑส าเรจรป ขอก าหนดส าหรบวตถดบและวสดการบรรจ ขอ ๘๓ ขอก าหนดส าหรบวตถดบและวสดการบรรจปฐมภมหรอวสดการบรรจทพมพขอความแลว อยางนอยตองประกอบดวย

๑๙

(๑) ขอมลของวตถดบและวสดการบรรจ ประกอบดวย (ก) ชอทก าหนดและรหสอางอง (ข) เอกสารอางอง ตวอยางเชน โมโนกราฟในเภสชต ารบ (ค) ผสงมอบ (หมายถง ผขายหรอผใหการบรการ) ทผานการรบรอง หรอผผลตของ

ผลตภณฑ (ง) ตวอยางของวสดการบรรจทพมพขอความแลว

(๒) วธการสมตวอยางและการทดสอบหรอเอกสารอางองวธการปฏบต (๓) ขอก าหนดเชงคณภาพและเชงปรมาณพรอมดวยขดจ ากดการยอมรบ (๔) สภาวะการเกบรกษาและขอควรระวง (๕) ระยะเวลานานทสดของการเกบรกษากอนทจะมการตรวจสอบซ า

ขอก าหนดส าหรบผลตภณฑระหวางผลตและผลตภณฑรอบรรจ ขอ ๘๔ ตองจดท าขอก าหนดส าหรบผลตภณฑระหวางผลตและผลตภณฑรอบรรจ ในกรณทมการซอเขามา หรอสงออกขาย หรอกรณทมการใชขอมลจากผลตภณฑระหวางผลตในการประเมนผลตภณฑส าเรจรป ขอก าหนดนจะคลายคลงกบขอก าหนดส าหรบวตถดบหรอส าหรบผลตภณฑส าเรจรปตามความเหมาะสม ขอก าหนดส าหรบผลตภณฑส าเรจรป ขอ ๘๕ ขอก าหนดส าหรบผลตภณฑส าเรจรป อยางนอยตองประกอบดวย

(๑) ชอผลตภณฑตามทขนทะเบยน และรหสอางอง (ถาม) (๒) สตรต ารบหรอเอกสารทอางองถง (๓) ขอมลลกษณะรปแบบของเภสชภณฑและรายละเอยดของภาชนะหบหอ (๔) วธการสมตวอยางและการทดสอบหรอเอกสารอางองวธการปฏบต (๕) ขอก าหนดเชงคณภาพและเชงปรมาณ พรอมดวยขดจ ากดการยอมรบ (๖) สภาวะการเกบรกษา และขอควรระวงพเศษ (ถาม) (๗) อายการใช

สตรการผลตและค าแนะน ากระบวนการผลต สตรการผลตและค าแนะน ากระบวนการผลต ตองจดท าส าหรบแตละผลตภณฑ และแตละขนาดของรนทจะท าการผลต เปนเอกสารทตองมการอนมตอยางเปนทางการ เอกสารเหลานมกรวมเปนเอกสารชดเดยวกน ขอ ๘๖ สตรการผลต อยางนอยตองประกอบดวย

(๑) ชอผลตภณฑตามทขนทะเบยนต ารบยา และรหสอางองของผลตภณฑทมความสมพนธกบขอก าหนดของผลตภณฑน

(๒) รปแบบและลกษณะเภสชภณฑ ความแรงของผลตภณฑ และขนาดของรนการผลต (๓) รายการของวตถดบทกชนดทใช พรอมทงปรมาณของแตละชนด เขยนโดยใชชอทก าหนด

และรหสอางองทเฉพาะของวตถดบนน และตองระบดวยวาสารใดบางทอาจหายไประหวางกระบวนการผลต

๒๐

(๔) ก าหนดผลผลตทคาดวาจะไดพรอมกบขดจ ากดการยอมรบ และผลผลตระหวางการผลต (ถาม) ขอ ๘๗ ค าแนะน ากระบวนการผลต อยางนอยตองประกอบดวย

(๑) ระบสถานทของกระบวนการผลตและเครองมอหลกทใชในการผลต (๒) วธการหรออางองถงวธการทใชส าหรบการเตรยมเครองมอทส าคญ ตวอยางเชน การลาง

การประกอบอปกรณ การสอบเทยบ การท าใหปราศจากเชอ (๓) รายละเอยดขนตอนกระบวนการผลต ตวอยางเชน ตรวจสอบวตถดบ การเตรยมขนตน

ล าดบการเตมวตถดบ เวลาการผสม อณหภมทก าหนด (๔) การควบคมระหวางกระบวนการ พรอมทงขดจ ากดทก าหนด (๕) ขอก าหนดการจดเกบผลตภณฑรอบรรจ รวมถงภาชนะ ฉลาก และสภาวะพเศษของการ

เกบรกษา (ถาม) (๖) ขอควรระวงพเศษ

ค าแนะน าการบรรจ

ขอ ๘๘ ตองมค าแนะน าการบรรจส าหรบผลตภณฑแตละชนด ในเรองของขนาดและประเภทของภาชนะบรรจทผานการอนมตอยางเปนทางการแลว ตองประกอบดวยหรอมการอางองถง ดงตอไปน

(๑) ชอผลตภณฑตามทขนทะเบยนต ารบยา (๒) รปแบบและลกษณะเภสชภณฑ และความแรง(ถาม) (๓) ขนาดบรรจแสดงเปนจ านวน น าหนก หรอปรมาตรของผลตภณฑในภาชนะบรรจสดทาย (๔) รายการของวสดการบรรจทงหมดทตองการส าหรบขนาดของรนการผลต รวมทงปรมาณ

ขนาด และประเภท พรอมทงรหส หรอหมายเลขอางองทมความสมพนธกบขอก าหนดของวสดการบรรจแตละชนด

(๕) ตวอยางหรอส าเนาของวสดการบรรจทพมพขอความแลว และตวอยางทระบ ต าแหนงของการพมพหมายเลขรนและวนสนอาย

(๖) การตรวจสอบสถานทและเครองมอกอนเรมการปฏบตงานวา ปราศจากสงตกคาง หรอหลงเหลอจากการผลตครงกอน

(๗) การอธบายวธด าเนนการบรรจ รวมถงเครองมอทใช (๘) รายละเอยดของการควบคมระหวางกระบวนการบรรจ พรอมทงค าแนะน าส าหรบการสม

ตวอยางและขดจ ากดทยอมรบ บนทกกระบวนการผลต ขอ ๘๙ บนทกกระบวนการผลต ตองเกบรกษาไวส าหรบผลตภณฑแตละรนทท าการผลต ซงตองมขอมลตามสตรต ารบและค าแนะน ากระบวนการผลตทผานการรบรองครงลาสด วธการจดท าบนทกนตองออกแบบใหหลกเลยงความผดพลาดจากการคดลอก และตองบนทกหมายเลขของรนทจะท าการผลตลงในบนทกกระบวนการผลต กอนทจะเรมกระบวนการผลต ตองบนทกการตรวจสอบวาเครองมอและสถานทปฏบตงานไมมผลตภณฑครงกอนหรอเอกสารหรอวตถดบทไมเกยวของตกคางหรอหลงเหลออย รวมทงเครองมอตองสะอาด

๒๑

และเหมาะสมทจะใชในระหวางกระบวนการผลต ผทรบผดชอบในการปฏบตงานแตละอยาง ตองลงลายมอชอและวนทภายหลงจากเสรจงานดงกลาว โดยตองบนทกขอมลดงตอไปน

(๑) ชอผลตภณฑตามทขนทะเบยนต ารบยา (๒) วนและเวลา นบตงแตเรมตนการผลต ขนตอนทส าคญระหวางการผลต จนกระทงการ

ผลตเสรจสนสมบรณ (๓) ระบผรบผดชอบแตละขนตอนของการด าเนนการผลต (๔) ลายมอชอของผปฏบตงานในแตละขนตอนส าคญของการด าเนนการผลต และตองม

ลายมอชอของผตรวจสอบในแตละขนตอนเหลาน ตวอยางเชน การชง (๕) หมายเลขรนหรอหมายเลขควบคมการวเคราะห และปรมาณของวตถดบแตละชนดทชง

จรง รวมถงหมายเลขรนและปรมาณของวตถดบทน ากลบมาใชใหม หรอน ามาผานกระบวนการใหมทผสมเขาไปดวย

(๖) กระบวนการผลตอยางละเอยดและเครองมอหลกทใช (๗) บนทกของการควบคมระหวางกระบวนการผลต ลายมอชอของผปฏบตและผลการ

ควบคมทได (๘) ปรมาณผลผลตทไดในแตละขนตอนของกระบวนการผลต (๙) บนทกปญหาทเกดขนพรอมทงรายละเอยด และลายมอชอผอนมตความเบยงเบนไปจาก

สตรการผลตและค าแนะน ากระบวนการผลตในกรณทยอมรบได บนทกการบรรจ ขอ ๙๐ ตองเกบรกษาบนทกการบรรจของผลตภณฑแตละรน หรอบางสวนของรนในกรณทมการบรรจไมตอเนองกน และตองมขอมลค าแนะน าการบรรจ วธการจดท าบนทกการบรรจตองออกแบบใหหลกเลยงความผดพลาดจากการคดลอก และตองบนทกหมายเลขรน ปรมาณของผลตภณฑรอบรรจทจะท าการบรรจ และปรมาณของผลตภณฑส าเรจรปทคาดวาจะได กอนทจะเรมท าการบรรจ ตองบนทกการตรวจสอบวาเครองมอและสถานทปฏบตงาน ไมมผลตภณฑครงกอนหรอเอกสารหรอวตถดบทไมเกยวของตกคางหรอหลงเหลออย รวมถ งเครองมอตองสะอาดและเหมาะสมทจะใชในระหวางการบรรจ ผทรบผดชอบในการปฏบตงานแตละอยาง ตองลงลายมอชอและวนทภายหลงจากเสรจงานดงกลาว โดยตองบนทกขอมลดงตอไปน

(๑) ชอผลตภณฑตามทขนทะเบยนต ารบยา (๒) วนและเวลาการบรรจ (๓) ชอผรบผดชอบแตละขนตอนของการบรรจ (๔) ลายมอชอของผปฏบตงานในแตละขนตอนการบรรจ (๕) บนทกการตรวจสอบเอกลกษณและความถกตองตรงกนกบค าแนะน าการบรรจ รวมถง

ผลของการควบคมระหวางการบรรจ (๖) รายละเอยดของวธการบรรจ เครองมอ และสายการบรรจทใช (๗) ตวอยางของวสดการบรรจทพมพขอความแลว ซงระบหมายเลขรน วนสนอาย และอนๆ

ทพมพเพมเตม (๘) บนทกปญหาทเกดขนพรอมทงรายละเอยด และลายมอชอผอนมตความเบยงเบนไปจาก

สตรการผลตและค าแนะน ากระบวนการผลตในกรณทยอมรบได

๒๒

(๙) ปรมาณและหมายเลขอางองหรอการบงชของวสดการบรรจทพมพขอความแลวทกชนดและผลตภณฑรอบรรจทรบมา ใชไป ท าลาย หรอสงคนคลง เพอการตรวจสอบ ความสอดคลองของปรมาณทงหมดกบปรมาณของผลตภณฑทบรรจได วธการปฏบตและบนทก

การรบ ขอ ๙๑ ตองเขยนวธการปฏบตและบนทกส าหรบการรบแตละครงของวตถดบ วสดการบรรจปฐมภม และวสดการบรรจทพมพขอความแลว ขอ ๙๒ บนทกการรบ อยางนอยตองประกอบดวย

(๑) ชอของวตถดบ วสดการบรรจ ในใบสงของและบนภาชนะบรรจ (๒) ชอทก าหนดรหสของวตถดบ วสดการบรรจ (ถาแตกตางจากขอ (๑)) (๓) วนทรบ (๔) ชอผสงมอบ ชอของผผลต (๕) หมายเลขรนทผลตของผผลตหรอหมายเลขอางอง (๖) ปรมาณทงหมดและจ านวนของภาชนะบรรจทรบ (๗) หมายเลขรนทก าหนดหลงจากการรบ (๘) ขอสงเกตทเกยวของ ตวอยางเชน สภาพของภาชนะบรรจ

ขอ ๙๓ ตองเขยนวธการปฏบตส าหรบการตดฉลาก การกกกน และการจดเกบวตถดบ วสดการบรรจ และวสดอนตามความเหมาะสม

การสมตวอยาง ขอ ๙๔ ตองเขยนวธการปฏบตส าหรบการสมตวอยาง ซงประกอบดวยผทไดรบมอบหมายใหท าการสมตวอยาง วธการสมตวอยางและอปกรณทใช ปรมาณตวอยางทเกบ และขอควรระวงทตองสงเกต เพอหลกเลยงการปนเปอนหรอการเสอมคณภาพของวตถดบ วสดการบรรจ

การทดสอบ ขอ ๙๕ ตองเขยนวธการปฏบตส าหรบการทดสอบวตถดบ วสดการบรรจ และผลตภณฑในแตละขนตอนของการผลต ซงอธบายถงวธการและเครองมอทใช รวมทงตองบนทกผลการทดสอบ

อนๆ ขอ ๙๖ ตองเขยนวธการปฏบตในการปลอยผานและไมผาน ส าหรบวตถดบและวสดการบรรจ รวมถงผลตภณฑ โดยเฉพาะการปลอยผานผลตภณฑส าเรจรปส าหรบจ าหนาย โดยผทไดรบมอบหมายใหท าหนาทน ขอ ๙๗ ตองเกบรกษาบนทกของการจ าหนายผลตภณฑแตละรน เพอเปนขอมลในกรณมเหตจ าเปนทตองเรยกคนผลตภณฑรนนน ขอ ๙๘ ตองเขยนวธการปฏบตและบนทกการด าเนนการทเกยวของหรอขอสรปทได ส าหรบ

(๑) การตรวจสอบความถกตอง (๒) การประกอบเครองมอและการสอบเทยบ

๒๓

(๓) การบ ารงรกษา การท าความสะอาด และ การก าจดเชอ (๔) เรองเกยวกบบคลากร ซงรวมถงการฝกอบรม การแตงกายและสขอนามย (๕) การตรวจตดตามสภาวะแวดลอม (๖) การควบคมสตวและแมลง (๗) ขอรองเรยน (๘) การเรยกคนผลตภณฑ (๙) การคนผลตภณฑ

ขอ ๙๙ ตองมวธการปฏบตทชดเจนเกยวกบการใชเครองมอหลกของการผลตและการทดสอบ ขอ ๑๐๐ ตองจดใหมและเกบรกษาสมดบนทกส าหรบเครองมอหลก ในกรณทมการตรวจสอบความถกตอง การสอบเทยบ การบ ารงรกษา การท าความสะอาด หรอการซอมแซม ตองมการบนทก ลงลายมอชอผปฏบตงานและวนทก ากบ ขอ ๑๐๑ สมดบนทกตองบนทกการใชเครองมอหลก โดยเรยงตามล าดบการใชและบรเวณทใช

หมวด ๕ การด าเนนการผลต

หลกการ การด าเนนการผลตตองท าตามวธการปฏบตทก าหนดไวอยางชดเจน และตองถกตองตามหลกการของหลกเกณฑและวธการทดในการผลต เพอใหไดผลตภณฑทมคณภาพตามทก าหนดและเปนไปตามทะเบยนต ารบยา ขอก าหนดทวไป ขอ ๑๐๒ การด าเนนการผลตตองปฏบตและควบคมโดยผทมความรความสามารถ ขอ ๑๐๓ การจดการทกอยางเกยวกบวตถดบ วสดการบรรจและผลตภณฑ ตวอยางเชน การรบและการกกกน การสมตวอยาง การเกบรกษา การตดฉลาก การเบกจาย กระบวนการผลต การบรรจ และการจ าหนาย ตองท าใหถกตองตามวธการปฏบตหรอค าแนะน าทเขยนไว และตองมการบนทก ขอ ๑๐๔ วตถดบ วสดการบรรจทรบเขามาทกครงตองตรวจสอบใหแนใจวาถกตองตรงกบทสงซอ ภาชนะบรรจตองท าความสะอาดและมฉลากทมขอมลตามทก าหนด ขอ ๑๐๕ ภาชนะบรรจทเสยหายและมปญหาอน ๆ ซงอาจเกดผลทไมตองการตอคณภาพของวตถดบ วสดการบรรจ ตองสบสวน บนทก และรายงานใหฝายควบคมคณภาพทราบ ขอ ๑๐๖ วตถดบ วสดการบรรจและผลตภณฑส าเรจรปทรบเขามา ตองกกกนไวทนทหลงจากรบหรอผลตเสรจ จนกวามการปลอยผานใหน าไปใชหรอจ าหนายได ขอ ๑๐๗ ผลตภณฑระหวางผลต(Intermediates) และผลตภณฑรอบรรจ (Bulk products) ทซอมา ตองมการจดการในการรบเขามาเชนเดยวกบวตถดบ

๒๔

ขอ ๑๐๘ วตถดบ วสดการบรรจและผลตภณฑทกชนด ตองเกบรกษาในสภาวะทเหมาะสมตามทผผลตก าหนด และเกบใหเปนระเบยบ จดแยกแตละรน และสะดวกตอการหมนเวยนไปใช ขอ ๑๐๙ ตองท าการตรวจสอบผลผลต และตรวจสอบความสอดคลองของปรมาณเมอจ าเปน เพอใหแนใจวาไมมความแตกตางเกนกวาขดจ ากดทยอมรบ ขอ ๑๑๐ ตองไมท าการผลตผลตภณฑตางชนดกนในหองเดยวกนในเวลาเดยวกนหรอผลตตอเนองกน นอกจากวาไมมความเสยงของการปะปนหรอการปนเปอนขาม ขอ ๑๑๑ ในทกขนตอนของกระบวนการ ตองมการปองกนผลตภณฑและวตถดบจากการปนเปอนจลนทรยและสงปนเปอนอน ขอ ๑๑๒ ในการท างานกบวตถดบหรอผลตภณฑชนดแหง ตองระวงเปนพเศษเพอปองกนการเกดและการฟงกระจายของฝน โดยเฉพาะวตถดบทออกฤทธแรงหรอท าใหเกดการแพ ขอ ๑๑๓ ตลอดเวลาระหวางกระบวนการผลต วตถดบ ภาชนะทบรรจผลตภณฑในขนตอนตางๆ เครองมอหลก และหองผลต ตองตดฉลากหรอมปายบงชของผลตภณฑหรอวตถดบทก าลงอยในกระบวนการตองระบความแรง หมายเลขรน และขนตอนของการด าเนนการผลตดวย ขอ ๑๑๔ ฉลากทตดบนภาชนะบรรจ เครองมอหรอสถานทตองชดเจน ไมคลมเครอ และมรปแบบตามทองคกรก าหนด ฉลากนอกจากจะมขอความแลว อาจใชสชวยเพอบงชสถานะ ตวอยางเชน กกกน ปลอยผาน ไมผาน สะอาด ขอ ๑๑๕ ตองมการตรวจสอบเพอใหแนใจวา ทอและชนสวนอนของเครองมอทใชส าหรบการสงล าเลยงผลตภณฑจากบรเวณหนงไปยงอกบรเวณหนง มการเชอมตอในลกษณะทถกตอง ขอ ๑๑๖ ตองหลกเลยงความเบยงเบนจากค าแนะน าหรอวธการปฏบต ถามความเบยงเบนเกดขนตองรบรองเปนลายลกษณอกษรโดยผทมความรความสามารถ พรอมทงการมสวนรวมของฝายควบคมคณภาพตามความเหมาะสม ขอ ๑๑๗ การเขาไปในบรเวณการด าเนนการผลต ตองจ ากดเฉพาะผทไดรบมอบหมาย ขอ ๑๑๘ หลกเลยงการด าเนนการผลตผลตภณฑทไมใชยาในบรเวณเดยวกน และไมใชเครองมอส าหรบการด าเนนการผลตผลตภณฑยา การปองกนการปนเปอนขามในการด าเนนการผลต ขอ ๑๑๙ ตองหลกเลยงการปนเปอนวตถดบหรอผลตภณฑจากวตถดบหรอผลตภณฑชนดอน

ความเสยงของการปนเปอนขามโดยไมตงใจเกดขนจากการไมมการควบคมการปลอยฝน กาซ ไอ สเปรย หรอ จลนทรยจากวตถดบและผลตภณฑระหวางผลต จากสงทตกคางบนเครองมอ และเสอผาของผปฏบตงาน ความเสยงของการปนเปอนขาม มความส าคญแปรผนตามประเภทของสงปนเปอนและของผลตภณฑทเกดการปนเปอน ส งปนเป อนท ม อนตรายมากคอสารท ท า ให เกดการแพส ง ผลตภณฑช วภาพท ม จลนทรยทมชวต ฮอรโมนบางชนด สารทเปนพษตอเซลล และวตถดบทออกฤทธแรง ผลตภณฑทมอนตรายมากทสดเมอมการปนเปอน คอ ยาฉด ยาใชในปรมาณมากตอครง หรอยาทใชตอเนองเปนระยะเวลานาน ขอ ๑๒๐ ตองหลกเลยงการปนเปอนขามโดยเทคนคทเหมาะสม หรอมมาตรการในการจดการ ตวอยางเชน

๒๕

(๑) ด าเนนการผลตในบรเวณแยกตางหาก ซงเปนขอก าหนดส าหรบผลตภณฑพวก เพนนซลน วคซนทมชวต ผลตภณฑแบคทเรยทมชวต และผลตภณฑชววตถบางชนด หรอท าการผลตโดยการแยกเวลาผลต หลงจากนนใหท าความสะอาดอยางเหมาะสม

(๒) จดใหมแอรลอค และการก าจดอากาศตามความเหมาะสม (๓) ใหมการกรองอากาศทหมนเวยนหรออากาศทน ากลบเขามาใหมเพอลดความเสยงของ

การปนเปอนจากอากาศ (๔) เกบเครองแตงกายส าหรบใชปฏบตงานไวภายในบรเวณทท าการผลตผลตภณฑทมความ

เสยงเปนพเศษทท าใหเกดการปนเปอนขาม (๕) ใชวธการท าความสะอาดและการก าจดสงปนเปอนทมประสทธภาพ เนองจากการท า

ความสะอาดเครองมอทไมมประสทธภาพมกเปนแหลงเกดการปนเปอนขาม (๖) ใช “ระบบปด” ในการด าเนนการผลต (๗) มการทดสอบสารตกคางและใชฉลากแสดงสถานะสะอาดตดทเครองมอทผานการท า

ความสะอาดแลว ขอ ๑๒๑ ตองมการตรวจสอบมาตรการและประสทธภาพในการปองกนการปนเปอนขาม เปนระยะตามวธการปฏบตทก าหนดไว การตรวจสอบความถกตอง ขอ ๑๒๒ การศกษาการตรวจสอบความถกตอง ตองปฏบตใหถกตองตามวธการปฏบตทก าหนดไว รวมทงตองมการบนทกและสรปผลการศกษา ขอ ๑๒๓ เมอมสตรการผลตหรอวธการผลตใหม ตองมขนตอนทแสดงใหเหนวากระบวนการทท าเปนประจ ามความเหมาะสม รวมถงตองแสดงใหเหนวากระบวนการทก าหนด การใชวตถดบและเครองมอตามทระบ จะใหผลผลตของผลตภณฑทมความสม าเสมอและมคณภาพตามทตองการ ขอ ๑๒๔ ในกรณมการเปลยนแปลงแกไขทส าคญในกระบวนการผลต รวมถงการเปลยนแปลงเครองมอ วตถดบ ซงอาจมผลตอคณภาพของผลตภณฑหรอกระบวนการผลตทท าซ าไดเหมอนเดม ตองท าการตรวจสอบความถกตอง ขอ ๑๒๕ ตองท าการตรวจสอบความถกตองซ าของกระบวนการและวธการปฏบตเปนระยะ เพอใหแนใจวายงคงมความสามารถท าไดผลตามทตองการ วตถดบ ขอ ๑๒๖ การจดซอวตถดบเปนการด าเนนการทส าคญ ตองมผปฏบตงานทมความรโดยเฉพาะและมรายละเอยดของผสงมอบ ขอ ๑๒๗ ตองจดซอวตถดบจากผสงมอบทผานการรบรองและมรายชออยในขอก าหนดของวตถดบชนดนน ซงจดท าโดยผผลตยาและควรมการพจารณารวมกบผสงมอบเทานน และควรซอโดยตรงจากผผลตวตถดบ การผลตและการควบคมวตถดบทมขอสงสย ใหมการพจารณารวมกนระหวางผผลตยาและผสงมอบ ประกอบดวยขอก าหนดส าหรบการจดการ การตดฉลาก การบรรจทก าหนด รวมถงวธการปฏบตส าหรบการจดการกบขอรองเรยนและการไมยอมรบวตถดบ

๒๖

ขอ ๑๒๘ การสงมอบทกครง ตองตรวจสอบความสมบรณและการปดผนกของภาชนะบรรจ รวมทงตรวจสอบความถกตองตรงกนระหวางใบสงของกบฉลากของผสงมอบ ขอ ๑๒๙ การสงมอบวตถดบแตละครง หากวตถดบชนดเดยวกนมหลายรนการผลต ตองแยกการสมตวอยาง การทดสอบและการปลอยผานของแตละรน ขอ ๑๓๐ วตถดบทจดเกบในบรเวณจดเกบตองมการตดฉลากทเหมาะสม ฉลากตองมขอมลอยางนอยดงตอไปน

(๑) ชอทก าหนดและรหสอางอง (ถาม) (๒) หมายเลขรนทก าหนดเมอมการรบ (๓) สถานะของวตถดบ ตวอยางเชน กกกน รอการทดสอบ ปลอยผาน ไมผาน (๔) วนสนอาย หรอวนครบก าหนดการทดสอบซ า

ถาใชระบบควบคมดวยคอมพวเตอรในการจดเกบวตถดบ ขอมลทงหมดไมจ าเปนตองอยในรปของฉลาก ขอ ๑๓๑ ตองมวธการปฏบตหรอมาตรการทเหมาะสมเพอใหมนใจในเอกลกษณของวตถดบทอยในแตละภาชนะ รวมถงตองมการบงชภาชนะวตถดบทถกสมตวอยาง ขอ ๑๓๒ วตถดบทมการปลอยผานโดยฝายควบคมคณภาพและยงอยภายในอายการใชเทานนจงจะน าไปใชได ขอ ๑๓๓ วตถดบตองจายโดยผทไดรบมอบหมายเทานน และปฏบตตามวธการปฏบตทเขยนไวเพอใหแนใจวาจายวตถดบทถกตอง มการชงหรอตวงอยางแมนย า บรรจในภาชนะทสะอาด และตดฉลากถกตอง ขอ ๑๓๔ ตองมการตรวจสอบชนด และน าหนก หรอปรมาตรของวตถดบทจาย โดยใหมบคคลทสองท าการตรวจสอบซ า และมการบนทกผล ขอ ๑๓๕ วตถดบทจายส าหรบการผลตแตละรน ตองเกบรวมไวดวยกนและตดฉลากใหชดเจน การด าเนนการกระบวนการผลต ผลตภณฑระหวางการผลต และผลตภณฑรอบรรจ ขอ ๑๓๖ กอนทจะเรมด าเนนการกระบวนการผลต ตองแนใจวาบรเวณทท างานและเครองมอมความสะอาด ปราศจากวตถดบ ผลตภณฑ ผลตภณฑตกคางหรอเอกสารทไมเกยวของกบการด าเนนการกระบวนการผลตครงนหลงเหลออย ขอ ๑๓๗ ผลตภณฑระหวางผลตและผลตภณฑรอบรรจ ตองเกบภายใตสภาวะทเหมาะสม ขอ ๑๓๘ กระบวนการวกฤตตองตรวจสอบความถกตองตามทก าหนดในหมวด ๑๒ ขอ ๑๓๙ ตองท าการควบคมระหวางกระบวนการผลต และการควบคมสภาวะแวดลอมการผลต รวมถงมการบนทก ขอ ๑๔๐ ผลผลตทไดถามความเบยงเบนอยางมนยส าคญจากทก าหนดไว ตองมการบนทกและสบสวนหาสาเหต วสดการบรรจ ขอ ๑๔๑ การจดซอ การจดการ และการควบคมวสดการบรรจปฐมภมและวสดการบรรจทพมพขอความแลว ตองปฏบตเชนเดยวกบวตถดบ

๒๗

ขอ ๑๔๒ วสดการบรรจทพมพขอความแลว ตองเกบรกษาไวในสภาวะทปลอดภยเพยงพอ ตวอยางเชน หามผทไมเกยวของเขาถง ฉลากชนดทตดเสรจเรยบรอยแลว หรอวสดการบรรจทพมพขอความแลวทแยกเปนชน ตองเกบและขนยายในภาชนะปดแยกกนเพอหลกเลยงการปะปน วสดการบรรจทจะน าไปใชตองไดรบการอนมตจายโดยผทไดรบมอบหมายเทานน และปฏบตตามเอกสารวธการปฏบตทรบรองแลว ขอ ๑๔๓ วสดการบรรจทพมพขอความแลวและวสดการบรรจปฐมภมทสงมอบทกครงหรอทกรน ตองใหหมายเลขอางองเฉพาะหรอเครองหมายบงชเฉพาะ ขอ ๑๔๔ วสดการบรรจปฐมภมทลาสมยหรอเปนรนเกาทเลกใชงานแลว หรอวสดการบรรจทเหลอจากการใชงานซงพมพหมายเลขรนทผลตแลว ตองน าไปท าลายและมบนทกการท าลาย การด าเนนการบรรจ ขอ ๑๔๕ ในการจดก าหนดการส าหรบด าเนนการบรรจ ตองลดความเสยงของการปนเปอนขาม การปะปน หรอการสลบกน โดยตองไมท าการบรรจผลตภณฑตางชนดกนในสถานทใกลชดกน นอกจากมการแยกทางกายภาพตามความเหมาะสม ตวอยางเชน มผนงกนเปนสดสวน ขอ ๑๔๖ กอนเรมด าเนนการบรรจหบหอ ตองจดใหบรเวณทท างาน สายการบรรจ เครองพมพ และอปกรณอน มความสะอาดและปราศจากผลตภณฑอนใด วสดการบรรจ หรอเอกสารของการบรรจครงกอนหลงเหลออย โดยตองท าการตรวจสอบตามรายการตรวจสอบทเหมาะสม ขอ ๑๔๗ ตองแสดงชอและหมายเลขรนทผลตของผลตภณฑทก าลงบรรจในแตละต าแหนงหรอสายการบรรจ ขอ ๑๔๘ ตองตรวจสอบผลตภณฑและวสดการบรรจทกชนดทจะใช เมอมการสงมายงแผนกบรรจวามปรมาณ เอกลกษณ และความถกตองตรงกบค าแนะน าการบรรจ ขอ ๑๔๙ ภาชนะบรรจกอนการบรรจตองสะอาด และก าจดสงปนเปอน ตวอยางเชน เศษแกว เศษโลหะ ขอ ๑๕๐ เมอบรรจใสภาชนะและปดผนกแลว ตองท าการตดฉลากใหเรวทสด ถาไมสามารถท าไดตองมวธการปฏบตทเหมาะสมเพอใหแนใจวาไมมการปะปนหรอการตดฉลากผด ขอ ๑๕๑ ตองท าการตรวจสอบและบนทกความถกตองของการพมพ ตวอยางเชน รนการผลต วนสนอาย ไมวาจะท าการพมพแยกกนหรอพมพในระหวางบรรจ ในกรณทเปนการพมพดวยมอตองตรวจสอบซ าเปนระยะ ขอ ๑๕๒ กรณทใชฉลากทตดเสรจเรยบรอยแลวและมการพมพนอกสายการบรรจ ตองปองกนมใหมการปะปนกน หากเปนไปไดใหใชฉลากชนดมวน ขอ ๑๕๓ ตองมการตรวจสอบเพอใหแนใจวาเครองอเลกทรอนกสส าหรบอานรหส เครองนบฉลาก หรออปกรณคลายกนมการท างานอยางถกตอง ขอ ๑๕๔ ขอมลทพมพหรอประทบนนบนวสดการบรรจ ตองเหนชดเจนและทนทานไมลบเลอน ขอ ๑๕๕ การควบคมผลตภณฑระหวางการบรรจ ตองมการตรวจสอบดงตอไปน

(๑) ลกษณะทวไปของภาชนะบรรจ (๒) ความสมบรณของภาชนะบรรจ (๓) ความถกตองของผลตภณฑและวสดการบรรจทใช (๔) ความถกตองของการพมพ

๒๘

(๕) ความถกตองในการท างานของอปกรณตรวจตดตามทสายการบรรจ ตวอยางทน าออกไปจากสายการบรรจ ตองไมน ากลบคนมาใชอก

ขอ ๑๕๖ ผลตภณฑทเกยวของกบเหตการณทไมปกต สามารถน ากลบคนมาในกระบวนการไดหลงจากมการตรวจสอบเปนพเศษ สบสวน และผานการรบรองจากผทไดรบมอบหมายแลวเทานน และตองเกบบนทกรายละเอยดในการด าเนนการ ขอ ๑๕๗ การตรวจสอบความสอดคลองของปรมาณผลตภณฑรอบรรจและวสดการบรรจทพมพขอความแลว กบจ านวนผลตภณฑทบรรจได ถาพบวามความแตกตางกนอยางมนยส าคญหรอผดปกต ตองสบสวนสาเหตและไดเหตผลทนาพอใจกอนจงปลอยผานได

ขอ ๑๕๘ หลงจากด าเนนการบรรจเสรจเรยบรอยแลว วสดการบรรจทมการพมพหมายเลขรนทผลตแลว ตองน าไปท าลายและบนทกการท าลาย ถายงไมมการพมพใหสงกลบคนคลงโดยท าตามวธการปฏบตทเขยนไว ผลตภณฑส าเรจรป ขอ ๑๕๙ ผลตภณฑส าเรจรปตองเกบกกกนจนกวาจะมการปลอยผานภายใตเงอนไขทก าหนดโดยผผลต ขอ ๑๖๐ ตองมการประเมนผลตภณฑส าเรจรปและเอกสารกอนการปลอยผานผลตภณฑไปจ าหนาย ขอ ๑๖๑ หลงจากปลอยผาน ตองเกบรกษาผลตภณฑส าเรจรปในคลงสนคาภายใตเงอนไขทก าหนดโดยผผลต วตถทไมผานขอก าหนด วตถทน ากลบมาใชใหม และวตถทสงกลบคน ขอ ๑๖๒ วตถดบ วสดการบรรจและผลตภณฑทไมผานขอก าหนดตองท าเครองหมายใหชดเจนและเกบแยกในบรเวณควบคม อาจตองสงกลบคนไปยงผสงมอบหรออาจไปท าซ าดวยกระบวนการเดมหรอท าลายแลวแตความเหมาะสม ไมวาจะปฏบตการโดยวธใดตองผานการรบรองและบนทกโดยผทไดรบมอบหมาย ขอ ๑๖๓ การน าผลตภณฑทไมผานขอก าหนดไปท าซ าดวยกระบวนการเดมเปนกรณพเศษ สามารถท าไดเมอไมมผลตอคณภาพของผลตภณฑสดทาย มความถกตองตรงตามขอก าหนดของผลตภณฑ และถกตองตามวธการปฏบตทก าหนดซงไดรบอนมตภายหลงจากผานการประเมนความเสยงทเกยวของ รวมทงตองเกบรกษาบนทกผลการด าเนนการดงกลาวไว ขอ ๑๖๔ การน าผลตภณฑทงหมดหรอบางสวนของรนทผานมา ทมคณภาพตามขอก าหนดกลบมาใชใหม โดยผสมกบอกรนหนงของผลตภณฑชนดเดยวกนในขนตอนทก าหนดของการผลต ตองถกตองตามวธการปฏบตทก าหนดซงไดรบการอนมตหลงจากผานการประเมนความเสยงทเกยวของ รวมถงผลทอาจจะเกดตออายการใชของผลตภณฑ โดยตองมการบนทกผลการด าเนนการดงกลาวไว ขอ ๑๖๕ ฝายควบคมคณภาพตองจดใหมการทดสอบเพมเตมส าหรบผลตภณฑส าเรจรปทไดมการน าไปท าซ าดวยกระบวนการเดม หรอมการน าผลตภณฑกลบมาใชใหมผสมรวมลงไป ขอ ๑๖๖ ผลตภณฑทสงคนมาจากทองตลาดซงไมอยภายใตการควบคมของผผลตตองน าไปท าลาย ยกเวนในกรณทผผลตพจารณาแลววาการใหน าไปจ าหนายใหม น าไปตดฉลากใหม หรอน ากลบมาใช

๒๙

ใหมรวมกบรนตอไปได ผานการประเมนอยางเขมงวดจากฝายควบคมคณภาพตามวธการปฏบตทก าหนดไว และพบวาไมมขอสงสยในคณภาพ การประเมนนตองพจารณาถงประเภทของผลตภณฑ สภาวะพเศษของการเกบรกษาทก าหนด สภาพและประวต และเวลาทผานไปหลงจากจ าหนาย ถามขอสงสยในคณภาพของผลตภณฑ ตองไมน ากลบมาจ าหนายหรอน ากลบมาใชใหม แมวาสามารถน าตวยาส าคญกลบคนมาใชใหมได การปฏบตการทกอยาง ตองมการบนทกอยางเหมาะสม

หมวด ๖ การควบคมคณภาพ

หลกการ การควบคมคณภาพเปนการด าเนนการทเกยวของกบการสมตวอยาง ขอก าหนด การทดสอบ และรวมกบหนวยงานอนภายในองคกรในการบรหารจดการระบบเอกสารและวธการปฏบต ในการปลอยผาน เพอใหเกดความมนใจวาวตถดบ วสดการบรรจไดรบการปลอยผานไปใช หรอผลตภณฑส าเรจรปไดรบการปลอยผานไปจ าหนาย ตอเมอมการตดสนแลววาไดผานการทดสอบทจ าเปนและมคณภาพ การควบคมคณภาพไมไดจ ากดเฉพาะการด าเนนการในหองปฏบตการ แตเกยวของในการตดสนใจทกอยางทอาจเกยวของกบคณภาพของผลตภณฑ ความเปนอสระของการควบคมคณภาพจากการด าเนนการผลตเปนพนฐานทส าคญตอการด าเนนการของการควบคมคณภาพ ขอก าหนดทวไป ขอ ๑๖๗ ผรบอนญาตผลตยาตองมฝายควบคมคณภาพทเปนอสระจากฝายอน บรหารจดการโดยผทมคณสมบตเหมาะสมและมประสบการณท างานในหองปฏบตการควบคมคณภาพ รวมถงตองมทรพยากรอยางเพยงพอ มการจดการควบคมคณภาพไดอยางมประสทธภาพและนาเชอถอ ขอ ๑๖๘ หนาทหลกของหวหนาฝายควบคมคณภาพไดก าหนดไวในหมวดท ๒ นอกจากนฝายควบคมคณภาพยงมหนาทอนอก ตวอยางเชน การจดท าวธการปฏบตในการควบคมคณภาพทงหมด การตรวจสอบความถกตองของวธการปฏบตเหลานและการน าไปปฏบต การเกบตวอยางส าหรบอางองของวตถดบ วสดการบรรจและผลตภณฑ การควบคมความถกตองของการตดฉลากของภาชนะบรรจ วตถดบ วสดการบรรจ และผลตภณฑ การควบคมความถกตองของการตรวจตดตามความคงสภาพของผลตภณฑ รวมถงมสวนรวมในการสบสวนขอรองเรยนทเกยวของกบคณภาพของผลตภณฑ เปนตน การด าเนนการทงหมดเหลาน ตองด าเนนการใหถกตองตามวธการปฏบตทเขยนและท าการบนทกไว ขอ ๑๖๙ การประเมนผลตภณฑส าเรจรปตองรวบรวมปจจยทกอยางทเกยวของ ซงประกอบดวยสภาวะในการด าเนนการผลต ผลของการทดสอบในระหวางกระบวนการผลต การทบทวนเอกสารบนทกกระบวนการผลตและเอกสารบนทกการบรรจ ความสอดคลองกบขอก าหนดของผลตภณฑส าเรจรปและการตรวจสอบภาชนะบรรจของผลตภณฑส าเรจรป

๓๐

ขอ ๑๗๐ บคลากรฝายควบคมคณภาพ สามารถเขาไปยงบรเวณการด าเนนการผลตเพอท าการสมตวอยางและตรวจสอบตามความเหมาะสม หลกเกณฑและวธการทดส าหรบหองปฏบตการควบคมคณภาพ ขอ ๑๗๑ หองปฏบตการควบคมคณภาพและเครองมอ ตองสอดคลองกบขอก าหนดทวไปและขอก าหนดเฉพาะส าหรบบรเวณการควบคมคณภาพ ขอ ๑๗๒ บคลากร สถานท และเครองมอในหองปฏบตการตองเหมาะสมกบงานทท า โดยลกษณะและขนาดของการผลต การใชหองปฏบตการภายนอกตองด าเนนการใหสอดคลองตามหลกการทก าหนดไวในหมวด ๗ ทงน การจางวเคราะห อาจยอมรบไดส าหรบบางกรณโดยไดรบความเหนชอบจากส านกงานคณะกรรมการอาหารและยา และตองระบไวในบนทกการควบคมคณภาพ เอกสาร ขอ ๑๗๓ การจดท าเอกสารทเกยวของกบการควบคมคณภาพส าหรบหองปฏบตการตองมรายละเอยด ดงน

(๑) ขอก าหนด (๒) วธการปฏบตในการสมตวอยาง (๓) วธการปฏบตในการทดสอบและบนทก ประกอบดวยบนทกการวเคราะหและสมดบนทก (๔) รายงานการวเคราะหและใบรบรองการวเคราะห (๕) ขอมลจากการตรวจสภาวะแวดลอม ตามทก าหนด (๖) บนทกการตรวจสอบความถกตองของวธการทดสอบ ตามความเหมาะสม (๗) วธการปฏบต บนทกของการสอบเทยบและการบ ารงรกษาเครองมอ (๘) วธการปฏบต กรณการไมผานขอก าหนด

ขอ ๑๗๔ เอกสารการควบคมคณภาพทเกยวของกบบนทกการผลต ตองเกบรกษาไวเปนเวลาอยางนอย ๑ ป หลงจากวนสนอายของผลตภณฑรนนน ยกเวนเอกสารแสดงรายละเอยดการวเคราะหวตถดบและยาทผลต ตองเกบรกษาไวไมนอยกวา ๕ ป ขอ ๑๗๕ ขอมลบางชนด ตวอยางเชน ผลการวเคราะหและการทดสอบ ผลผลต การควบคมสภาวะแวดลอม ตองบนทกในลกษณะทสามารถประเมนแนวโนมได ขอ ๑๗๖ นอกจากขอมลทเปนสวนหนงของบนทกการผลต ขอมลทเปนตนฉบบอน ตวอยางเชน สมดบนทกการปฏบตการ หรอบนทกการปฏบตการ ตองเกบรกษาไวและพรอมใหตรวจสอบได การสมตวอยาง ขอ ๑๗๗ การสมตวอยางตองด าเนนการตามวธการปฏบตทผานการอนมตซงอธบายถง

(๑) วธการสมตวอยาง (๒) เครองมอทใช (๓) ปรมาณตวอยางทสม (๔) ค าแนะน าส าหรบการแบงตวอยาง (๕) ชนดและสภาพของภาชนะบรรจตวอยาง (๖) การบงชถงภาชนะบรรจทถกสมตวอยาง

๓๑

(๗) ขอควรระวงพเศษทตองสงเกต โดยเฉพาะการสมตวอยางวตถดบทปราศจากเชอหรอทเปนอนตราย

(๘) สภาวะการเกบรกษา (๙) ขอแนะน าส าหรบการท าความสะอาด และการเกบเครองมอทใชในการสมตวอยาง

ขอ ๑๗๘ ตวอยางอางอง ตองเปนตวแทนของรนของวตถดบ วสดการบรรจ หรอผลตภณฑทสมตวอยาง อาจมการเกบตวอยางอนเพมเตม เพอตรวจตดตามขนตอนส าคญของกระบวนการ ตวอยางเชน ตอนเรมตนหรอตอนสดทายของกระบวนการผลต ขอ ๑๗๙ ภาชนะบรรจตวอยาง ตองตดฉลากระบถงสงทบรรจอยภายใน รวมทงหมายเลขรน วนทสมตวอยาง และภาชนะทไดท าการสมตวอยางมา ขอ ๑๘๐ ตวอยางอางอง จากผลตภณฑส าเรจรปแตละรนตองเกบรกษาไว ในภาชนะบรรจสดทายและเกบรกษาภายใตสภาวะทแนะน าไวอยางนอย ๑ ปหลงจากวนสนอายของผลตภณฑส าเรจรป ตวอยางของวตถดบ (ยกเวน ตวท าละลาย กาซ และน า) ถามความคงสภาพด ตองเกบรกษาไวอยางนอย ๒ ปหลงจากปลอยผานผลตภณฑส าเรจรป ถาผลความคงสภาพตามทระบในขอก าหนดสนกวา ระยะเวลาการเกบอาจจะสนกวาน ตวอยางอางองของวตถดบ วสดการบรรจและผลตภณฑส าเรจรป ตองมจ านวนเพยงพอทจะท าการตรวจสอบอยางสมบรณไดอยางนอยสองครง การทดสอบ ขอ ๑๘๑ วธการวเคราะห ตองมการตรวจสอบความถกตอง การทดสอบทงหมดทอธบายไวในทะเบยนต ารบยาตองด าเนนการตามวธการทไดรบอนมต ขอ ๑๘๒ ตองบนทกและตรวจสอบผลการทดสอบทได ในการค านวณตองตรวจสอบอยางระมดระวง ขอ ๑๘๓ ตองมการบนทกการทดสอบ ซงบนทกอยางนอยตองประกอบดวยขอมลดงตอไปน

(๑) ชอของวตถดบ วสดการบรรจ หรอผลตภณฑและรปแบบของเภสชภณฑ (๒) หมายเลขรน ชอผผลต ผสงมอบ ตามความเหมาะสม (๓) การอางองถงขอก าหนดและวธการปฏบตทเกยวของ (๔) ผลการทดสอบ ประกอบดวยขอสงเกต การค านวณ และการอางองถงใบรบรองผลการ

วเคราะห (๕) วนทท าการทดสอบ (๖) ลายมอชอของผทท าการทดสอบ (๗) ลายมอชอของผทท าการทวนสอบการทดสอบและการค านวณ ตามความเหมาะสม (๘) ขอความทแสดงใหชดเจนถงการปลอยผานหรอไมผาน หรอสถานะการตดสนใจอน และ

ลายมอชอพรอมวนทของผรบผดชอบทไดรบมอบหมาย ขอ ๑๘๔ การควบคมระหวางกระบวนการผลตทงหมดทท าในบรเวณการด าเนนการผลตโดยบคลากรฝายผลต ตองด าเนนการตามวธการทไดรบการอนมตจากฝายควบคมคณภาพ และมการบนทกผลการทดสอบไว ขอ ๑๘๕ คณภาพของสารเคมทใชในหองปฏบตการ เครองแกวส าหรบตวงวด และสารละลาย สารมาตรฐานอางอง และอาหารเพาะเชอตองท าการเตรยมใหถกตองตามวธการปฏบตทเขยนไว

๓๒

ขอ ๑๘๖ สารเคมทใชในหองปฏบตการทจะเกบไวใชเปนเวลานาน ตองมฉลากระบวนททเตรยมและลายมอชอผทเตรยม สารเคมทใชในหองปฏบตการทไมคงตวและอาหารเพาะเชอ ตองระบวนสนอายและสภาวะการเกบรกษาบนฉลาก นอกจากน ส าหรบสารละลายททราบความเขมขนแนนอน ตองระบวนทหาคาความเขมขนครงสดทายและคาแฟคเตอรลาสด ขอ ๑๘๗ ใหระบวนททรบและเปดใชสารทใชในการทดสอบไวบนภาชนะบรรจ ตวอยางเชน สารเคมทใชในหองปฏบตการ สารมาตรฐานอางอง และตองปฏบตตามค าแนะน าในการใชและการเกบรกษา ในบางกรณ สารเคมทใชในหองปฏบตการควรท าการทดสอบพสจนเอกลกษณ การทดสอบอนภายหลงการรบหรอกอนการใช ขอ ๑๘๘ สตวทดลองทใชส าหรบทดสอบตองกกกนไวกอนน ามาใชตามความเหมาะสม สตวทดลองเหลานตองดแลและควบคมใหมความเหมาะสมกบวตถประสงคทจะใช นอกจากน ตองมการบงบอกและบนทกทเพยงพอเพอแสดงประวตของการใชสตวทดลองเหลาน การตดตามความคงสภาพอยางตอเนอง ขอ ๑๘๙ ภายหลงปลอยผานผลตภณฑออกสตลาด ตองมการตรวจตดตามความคงสภาพของผลตภณฑยาตามทก าหนดไวในแผนอยางตอเนอง เพอใหสามารถตรวจหาปญหาทเกยวกบความคงสภาพของสตรต ารบในภาชนะทบรรจจ าหนาย ตวอยางเชน การเปลยนแปลงของระดบปรมาณสงปนเปอน หรอขอมลการละลาย ขอ ๑๙๐ วตถประสงคของการศกษาความคงสภาพอยางตอเนอง เพอตรวจตดตามอายการใชของผลตภณฑยา และเพอพจารณาวาผลตภณฑนนมคณภาพและคาดวายงคงมคณภาพตามขอก าหนดภายใตสภาวะการเกบรกษาทระบไวบนฉลาก ขอ ๑๙๑ การตดตามความคงสภาพอยางตอเนอง ใหใชกบผลตภณฑยาทบรรจในภาชนะทจ าหนายส าหรบผลตภณฑรอบรรจใหมแผนการตดตามความคงสภาพดวย ตวอยางเชน เมอเกบผลตภณฑรอบรรจไวเปนเวลานานกอนท าการบรรจหรอรอการสงตอจากสถานทผลตไปยงสถานทบรรจ ตองมการประเมนและศกษาผลกระทบตอความคงสภาพของผลตภณฑภายใตสภาวะปกต รวมถงตองตดตามความคงสภาพอยางตอเนองของผลตภณฑระหวางผลตทเกบและรอใชเปนเวลานาน หากมการศกษาความคงสภาพของผลตภณฑผสมน าหรอตวท าละลายอนกอนใช ไดศกษาภายหลงการผสมตามชวงเวลาตางๆ ในระหวางการพฒนาผลตภณฑแลว ในการตรวจตดตามความคงสภาพอยางตอเนองของผลตภณฑดงกลาว ไมจ าเปนตองตรวจในแตละชวงเวลาภายหลงการผสม อยางไรกตาม ยงคงแนะน าวาหากสามารถท าไดควรตดตามความคงสภาพอยางตอเนองของผลตภณฑผสมน าหรอตวท าละลายอนกอนใชตามชวงเวลาตางๆ ขอ ๑๙๒ ตองมการเขยนโปรโตคอล และจดท ารายงานผลการตดตามความคงสภาพอยางตอเนอง ตามหลกการทก าหนดไวในหมวด ๔ รวมทงตองมการตรวจรบรองและบ ารงรกษาเครองมอทใชในการตดตามความคงสภาพอยางตอเนอง ตวอยางเชน ตส าหรบตดตามความคงสภาพทสภาวะตามหลกการทระบไวในหมวด ๓ และหมวด ๑๒ ขอ ๑๙๓ โปรโตคอลส าหรบการตดตามความคงสภาพอยางตอเนอง ตองครอบคลมถงวนสนสดอายการใชของผลตภณฑยานน และอยางนอยตองประกอบดวย

(๑) จ านวนรนทผลตส าหรบแตละความแรง และขนาดรนทผลต (ถาม) (๒) วธการทดสอบทางกายภาพ เคม จลชววทยา และชววทยา

๓๓

(๓) เกณฑการยอมรบ (๔) อางองวธการทดสอบทใช (๕) รายละเอยดของระบบภาชนะบรรจและการปดผนก (๖) ชวงเวลาการทดสอบทเวลาตางๆ (๗) รายละเอยดของสภาวะการเกบ โดยเฉพาะสภาวะในการทดสอบใหใชตามประกาศของ

ส านกงานคณะกรรมการอาหารและยา (๘) พารามเตอรทเฉพาะเจาะจงส าหรบแตละผลตภณฑยา (ถาม)

ขอ ๑๙๔ โปรโตคอล การตดตามความคงสภาพอยางตอเนอง อาจแตกตางจากการศกษาความคงสภาพแบบระยะยาวทไดยนขอขนทะเบยนต ารบไว โดยมขอแมวาตองมการใหเหตผลทสมควรและระบไวในโปรโตคอล ตวอยางเชน ความถของการทดสอบ หรอปรบใหเปนปจจบนตามประกาศของส านกงานคณะกรรมการอาหารและยา ขอ ๑๙๕ จ านวนรนทผลตและความถของการทดสอบ ตองใหขอมลเพยงพอส าหรบการวเคราะหแนวโนม นอกจากมเหตผลเพยงพอ ใหท าการตดตามความคงสภาพอยางนอย ๑ รนการผลตตอป ในทกความแรงและทกประเภทของวสดการบรรจปฐมภมทใช เวนแตไมมการผลตในระหวางป ส าหรบผลตภณฑทการตรวจตดตามความคงสภาพอยางตอเนองซงปกตทดสอบโดยใชสตวทดลองและไมมวธการอนทเหมาะสมซงผานการตรวจสอบความถกตองแลว ความถของการทดสอบอาจจะพจารณาจากความเสยงและประโยชนทไดรบ การตดตามความคงสภาพอยางตอเนองอาจน าหลกการของการออกแบบแบบแบรกเกตตง และการออกแบบแบบเมทรกซงมาใช หากมการระบเหตผลตามหลกวทยาศาสตรในโปรโตคอล ขอ ๑๙๖ ในบางสถานการณ การตดตามความคงสภาพอยางตอเนองอาจมการเพมจ านวนรนการผลตทศกษา ตวอยางเชน เมอมการเปลยนแปลงหรอมความเบยงเบนอยางมนยส าคญในกระบวนการหรอวสดการบรรจ รวมถงการท าซ าดวยกระบวนการใหม การท าซ าดวยกระบวนการเดม หรอการน ากลบมาใชใหม ขอ ๑๙๗ ผลของการตดตามความคงสภาพอยางตอเนอง ตองเสนอไปยงบคลากรหลก โดยเฉพาะผทไดรบมอบหมาย การตดตามความคงสภาพอยางตอเนองทสถานทอนนอกเหนอจากสถานทผลตผลตภณฑรอบรรจหรอผลตภณฑส าเรจรป ควรมขอตกลงทเปนลายลกษณอกษรระหวางหนวยงานทเกยวของ รายงานผลการตดตามความคงสภาพอยางตอเนองใหมเกบไวทสถานททไดรบอนญาตผลตยา เพอใหตรวจสอบได ขอ ๑๙๘ การไมผานขอก าหนด หรอแนวโนมทมความผดปกตอยางมนยส าคญ ตองมการสบสวนหาสาเหต การยนยนผลของการไมผานขอก าหนดหรอแนวโนมเชงลบทมนยส าคญ ตองมการรายงานตอส านกงานคณะกรรมการอาหารและยา ผลกระทบทเปนไปไดตอแตละรนการผลตในทองตลาด ตองพจารณาตามทระบไวในหมวด ๘ และตองแจงส านกงานคณะกรรมการอาหารและยา ขอ ๑๙๙ ผลสรปของขอมลทงหมด รวมถงผลสรปแตละชวงเวลาของแผนการตดตาม ตองเขยนเปนลายลกษณอกษรและเกบรกษาไว ผลสรปนควรมการทบทวนเปนระยะ

๓๔

หมวด ๗ การจางการผลตและการวเคราะห

หลกการ การจางการผลตและการวเคราะหตองมการก าหนดเงอนไข ขอตกลง และการควบคมใหชดเจนเพอหลกเลยงการเขาใจผดซงจะสงผลใหผลตภณฑหรองานทท ามคณภาพไมเปนทนาพอใจ โดยตองท าสญญาจางเปนลายลกษณอกษรระหวางผวาจางและผรบจางซงก าหนดหนาทของแตละฝายใหชดเจน โดยสญญาจางดงกลาวตองระบถงวธการและความรบผดชอบของผทไดรบมอบหมายปลอยผานผลตภณฑแตละรนออกจ าหนายใหชดเจน

เนอหาในหมวดน เก ยวกบความรบผดชอบของผ รบอนญาตผลตทมตอส านกงานคณะกรรมการอาหารและยาซงเปนผอนญาตการผลตและรบขนทะเบยนต ารบยา โดยไมครอบคลมถงความรบผดของผรบจางและผวาจางทมตอผบรโภค ขอก าหนดทวไป ขอ ๒๐๐ ตองมการจดท าสญญาจางเปนลายลกษณอกษรครอบคลมขอตกลงของการผลต การวเคราะห รวมถงขอตกลงทางเทคนคทเกยวของภายใตสญญาดงกลาว ขอ ๒๐๑ ขอตกลงทกอยางของสญญาจางการผลตและการวเคราะห รวมถงขอเสนอในการเปลยนแปลงเทคนคหรอขอตกลงอน ตองเปนไปอยางถกตองตรงตามทะเบยนต ารบยาของผลตภณฑนน ผวาจาง ขอ ๒๐๒ ผวาจางตองรบผดชอบในการประเมนความสามารถของผรบจาง ในการท างานใหส าเรจลลวงตามทตองการ และปฏบตตามหลกการของหลกเกณฑและวธการทดในการผลตทก าหนดไวในประกาศกระทรวงสาธารณสขฉบบน ขอ ๒๐๓ ผวาจางตองจดใหมขอมลทกอยางทจ าเปนแกผรบจางในการด าเนนการตามสญญาจางอยางถกตองตามทะเบยนต ารบยาและกฎเกณฑอนทก าหนด ผวาจางตองแนใจวาผรบจางมความระมดระวงตอปญหาทกอยางทเกยวของกบผลตภณฑหรองานทท าซงอาจเกดอนตรายตออาคารสถานท เครองมอ บคลากร วตถอนหรอผลตภณฑอนของผรบจาง ขอ ๒๐๔ ผวาจางตองแนใจวาผลตภณฑและวตถทกอยางทผรบจางสงมอบมาให ถกตองตรงกบขอก าหนด หรอผลตภณฑทสงมอบมาใหนนไดมการปลอยผานโดยผทไดรบมอบหมาย ผรบจาง ขอ ๒๐๕ ผรบจางตองมอาคารสถานทและเครองมอทเพยงพอ มความรและประสบการณ มบคลากรทมความสามารถท างานตามทผวาจางสงท า สญญาจางการผลตตองท ากบผรบอนญาตผลตเทานน ขอ ๒๐๖ ผรบจางตองแนใจวาผลตภณฑหรอวตถทกอยางทผวาจางสงมอบมาให มความเหมาะสมตามวตถประสงค ขอ ๒๐๗ ผรบจางตองไมน างานทไดรบมอบหมายใหท าตามสญญาจาง ไปมอบหมายตอใหบคคลทสามโดยไมไดรบการอนมตจากผวาจาง ขอตกลงทท าระหวางผรบจางและบคคลท สามตองมขอมลเกยวกบการผลตและการวเคราะหเหมอนกบทผวาจางและผรบจางท าไวแตเดม

๓๕

ขอ ๒๐๘ ผรบจางตองไมท ากจกรรมใดๆทอาจเกดผลเสยตอคณภาพของผลตภณฑทผลตหรอวเคราะหใหผวาจาง สญญาจาง ขอ ๒๐๙ สญญาจางตองท าขนระหวางผวาจางและผรบจางซงตองก าหนดความรบผดชอบของแตละฝายทเกยวของกบการผลตและการควบคมผลตภณฑ เกณฑทางเทคนคของสญญาจางตองท าขนโดยผทมความรความสามารถทเหมาะสมในดานเทคโนโลยเภสชกรรม การวเคราะห และหลกเกณฑและวธการทดในการผลต ขอตกลงทกอยางส าหรบการผลตและการวเคราะหตองถกตองตามทะเบยนต ารบยาและเหนพองกนทงสองฝาย ขอ ๒๑๐ สญญาจางตองก าหนดวธการปลอยผานผลตภณฑแตละรนเพอจ าหนายของผทไดรบมอบหมายวาแตละรนไดท าการผลตและตรวจสอบวาถกตองตามขอก าหนดทระบในทะเบยนต ารบยา ขอ ๒๑๑ สญญาจางตองอธบายอยางชดเจนวาผใดรบผดชอบส าหรบการจดซอ การทดสอบ และปลอยผานวตถดบ วสดการบรรจ ผใดรบผดชอบในการด าเนนการผลตและการควบคมคณภาพ รวมถงการควบคมระหวางการผลต ผใดรบผดชอบในการสมตวอยางและวเคราะห กรณของสญญาจางการวเคราะห ตองก าหนดวาผรบจางจะท าการสมตวอยางทสถานทของผผลตหรอไม ขอ ๒๑๒ บนทกการผลต บนทกการวเคราะห บนทกการจ าหนาย และตวอยางอางอง ตองเกบหรอจดใหมโดยผวาจางและผรบจาง ตองมบนทกทเกยวของกบการประเมนคณภาพผลตภณฑในกรณของการรองเรยนหรอสงสยวาบกพรองใหตรวจสอบได อกทงตองก าหนดวธการปฏบตในการด าเนนการกบขอบกพรองหรอการเรยกเกบคนของผวาจาง ขอ ๒๑๓ สญญาจางตองระบใหผวาจางสามารถเขาตรวจเยยมสถานทปฏบตงานของผรบจางได ขอ ๒๑๔ สญญาจางการวเคราะห ตองระบวาผรบจางยนยอมใหส านกงานคณะกรรมการอาหารและยาเขาไปตรวจสอบได

หมวด ๘ ขอรองเรยนและการเรยกคนผลตภณฑ

หลกการ ขอรองเรยนทกอยางและขอมลอนทเกยวของกบความบกพรองของผลตภณฑทอาจเกดขนตองมการทบทวนอยางเอาใจใสตามวธการปฏบตทเขยนไว เพอใหมความพรอมส าหรบทกอยางทอาจเกดขนได จงตองก าหนดใหมระบบการเรยกคนผลตภณฑทมขอบกพรองหรอสงสยวามขอบกพรองจากทองตลาดอยางรวดเรวและมประสทธภาพ

๓๖

ขอรองเรยน ขอ ๒๑๕ ตองก าหนดผทรบผดชอบในการจดการกบขอรองเรยน การหามาตรการแกไข รวมทงทมงานสนบสนนอยางเพยงพอ ถาผทรบผดชอบไมใชผมอ านาจในการตดสนใจ ตองมการแจงใหผทไดรบมอบหมายทราบถงขอรองเรยนทเกดขน รวมถงการสบสวนหรอการเรยกเกบคน ขอ ๒๑๖ ตองเขยนวธการปฏบตทระบถงการด าเนนการทเกยวของกบขอรองเรยน รวมถงความจ าเปนทตองมการเรยกเกบคนในกรณทมขอรองเรยนเกยวของกบผลตภณฑทบกพรอง ขอ ๒๑๗ ตองบนทกรายละเอยดขอรองเรยนทเกยวกบผลตภณฑบกพรอง และการสบสวนทด าเนนการทงหมด ผทรบผดชอบในการควบคมคณภาพตองมสวนรวมในการศกษาถงปญหาดงกลาวดวย ขอ ๒๑๘ ถาพบวาผลตภณฑรนใดบกพรองหรอสงสยวาบกพรอง ตองพจารณาตรวจสอบผลตภณฑรนอนดวย เพอตรวจสอบวามผลดวยหรอไม โดยเฉพาะตองท าการสบสวนผลตภณฑรนทน าเอาผลตภณฑรนทมขอบกพรองมาท าซ าและผสมรวมเขาไป ขอ ๒๑๙ ตองบนทกการตดสนและมาตรการทกอยางทท าเนองจากผลของขอรองเรยน โดยมการอางองถงบนทกการผลตของรนดงกลาวดวย ขอ ๒๒๐ บนทกขอรองเรยนตองมการทบทวนเปนประจ า ส าหรบปญหาเฉพาะหรอปญหาทเกดขนซ ากนหลายครง ตองใหความสนใจเปนพเศษและอาจตองเรยกเกบผลตภณฑคนจากทองตลาด ขอ ๒๒๑ ตองใหความใสใจเปนพเศษตอขอรองเรยนทมสาเหตมาจากยาปลอม ขอ ๒๒๒ ผผลตตองแจงใหส านกงานคณะกรรมการอาหารและยาทราบถงแนวทางทจะด าเนนการในกรณทพบขอผดพลาดรายแรงในการผลต ผลตภณฑยาเสอมคณภาพ ตรวจพบยาปลอม หรอปญหารนแรงอนทเกดกบคณภาพของผลตภณฑ การเรยกคนผลตภณฑ ขอ ๒๒๓ ตองก าหนดผทรบผดชอบในการด าเนนการและประสานงานในการเรยกคนผลตภณฑ โดยตองจดใหมทมงานอยางเพยงพอในการเรยกคนผลตภณฑตามระดบความเรงดวนอยางเหมาะสม ผทรบผดชอบตองเปนอสระจากฝายขายหรอฝายการตลาด ถาผทรบผดชอบไมใชผทไดรบมอบหมาย ตองมการแจงใหผมอ านาจตดสนใจทราบถงการด าเนนการเรยกคนผลตภณฑ ขอ ๒๒๔ กจกรรมทเกยวของกบการเรยกคนผลตภณฑตองมการก าหนดวธการปฏบต รวมถงมการตรวจสอบและปรบปรงใหเปนปจจบนเปนประจ าตามความจ าเปน ขอ ๒๒๕ การด าเนนการเรยกคนผลตภณฑตองสามารถท าไดทนทและตลอดเวลา ขอ ๒๒๖ ถามการเรยกเกบคนผลตภณฑเนองจากมขอบกพรองหรอสงสยวาบกพรอง ตองแจงใหหนวยงานควบคมยาของทกประเทศทผลตภณฑนนสงไปทราบโดยทนท ขอ ๒๒๗ ผทรบผดชอบในการเรยกคนผลตภณฑตองไดรบบนทกการจดจ าหนายทมขอมลอยางเพยงพอของผขายสงและลกคาทไดรบผลตภณฑโดยตรง ซงประกอบดวยทอย หมายเลขโทรศพท โทรสารทงในเวลาและนอกเวลาท าการ รนและปรมาณทสงมอบ ทงน รวมถงผลตภณฑทมการสงออกและตวอยางส าหรบแพทยดวย ขอ ๒๒๘ ผลตภณฑทเรยกคนตองมการบงชและเกบแยกตางหากในพนททปลอดภยแนนหนาเหมาะสมระหวางการรอการตดสนใจในการจดการตอไป ขอ ๒๒๙ ตองมการบนทกความคบหนาในการเรยกคนผลตภณฑและจดท ารายงานสรป รวมถงมการตรวจสอบความสอดคลองระหวางปรมาณทสงออกไปจ าหนายกบปรมาณทเรยกคนมาได

๓๗

ขอ ๒๓๐ ตองประเมนประสทธภาพของการจดการในการเรยกคนอยางสม าเสมอ

หมวด ๙ การตรวจสอบตนเอง

หลกการ

ตองท าการตรวจสอบตนเองเพอใหมการตรวจตดตามการปฏบตวา มการด าเนนการอยางถกตอง เปนไปตามหลกการของหลกเกณฑและวธการทดในการผลต รวมถงเพอเปนการเสนอแนะมาตรการการแกไขทจ าเปน ขอ ๒๓๑ ตองมการตรวจสอบบคลากร อาคารสถานท เครองมอ การด าเนนการดานเอกสาร การด าเนนการผลต การควบคมคณภาพ การจ าหนายผลตภณฑยา การจดการทเกยวของกบการรองเรยนและการเรยกเกบคน และการตรวจสอบตนเอง ในชวงเวลาตามทมการก าหนดไวลวงหนา เพอทวนสอบวามความสอดคลองกบหลกการของการประกนคณภาพ ขอ ๒๓๒ การตรวจสอบตนเองตองท าอยางเปนอสระและด าเนนการตามรายละเอยดทก าหนด โดยผทมความรความสามารถทไดรบมอบหมายจากองคกร หรออาจตรวจสอบโดยผตรวจประเมนอสระทเปนผเชยวชาญจากภายนอก ขอ ๒๓๓ การตรวจสอบตนเองตองมการบนทก รายงานการตรวจสอบตองประกอบดวยขอสงเกตระหวางการตรวจสอบ และขอเสนอแนะส าหรบมาตรการการแกไข (ถาม) รวมถงตองมการบนทกรายการของวธปฏบตการแกไขทตองท าตอไปดวย (Corrective action)

หมวด ๑๐ การสมตวอยางวตถดบและวสดการบรรจ

หลกการ การสมตวอยางเปนการด าเนนการทส าคญ เนองจากเปนการน าวตถดบหรอวสดการบรรจมาแตเพยงสวนนอยของแตละรนเทานนมาใชเปนตวแทนในการทดสอบ การสรปผลทถกตองไมสามารถพจารณาไดจากการทดสอบตวอยางทไมเปนตวแทนของทงรน การสมตวอยางทถกตองจงเปนสวนทส าคญอยางหนงของระบบประกนคณภาพ การสมตวอยาง ตองปฏบตตามทระบไวในหมวด ๖ ขอ ๑๗๗ ถงขอ ๑๘๐ โดยขอก าหนดเพมเตมทกลาวถงตอไปนใหใชกบการสมตวอยางของวตถดบและวสดการบรรจเทานน บคลากร ขอ ๒๓๔ ผทท าหนาทในการสมตวอยางตองผานการฝกอบรมในเรองการเกบตวอยางทถกตอง และมการอบรมอยางตอเนอง การอบรมอยางนอยตองครอบคลมในประเดนตอไปน

(๑) แผนการสมตวอยาง (๒) วธการปฏบตในการสมตวอยาง

๓๘

(๓) เทคนคและเครองมอทใชในการสมตวอยาง (๔) ความเสยงในการปนเปอนขาม ขอควรระวงเกยวกบสารทไมคงตว หรอสารทปราศจาก

เชอ (๕) ความส าคญทตองพจารณาตรวจสอบลกษณะของวตถดบ วสดการบรรจ ภาชนะบรรจ

และฉลาก ดวยสายตา (๖) ความส าคญของการบนทกสภาวะทไมคาดคดหรอผดปกตทเกดขน

วตถดบ ขอ ๒๓๕ มการเกบตวอยางมาจากทกภาชนะบรรจของทงรน และน าแตละตวอยางนนมาท า การทดสอบเอกลกษณของวตถดบ ทงน อาจยอมใหมการเกบตวอยางมาจากบางภาชนะบรรจได หากมการปฏบตตามวธการปฏบตทผานการตรวจสอบความถกตองแลววาวตถดบในภาชนะมการแสดงขอความบนฉลากถกตอง

ขอ ๒๓๖ การตรวจสอบความถกตองของวธการเกบตวอยางบางภาชนะ อยางนอยตองพจารณาในประเดนตอไปน

(๑) ประเภท สถานะของผผลตและผสงมอบวตถดบ และความเขาใจตอขอก าหนดของหลกเกณฑและวธการทดในการผลตของสถานทผลตยา

(๒) ระบบการประกนคณภาพของผผลตวตถดบ (๓) สภาวะและการควบคมของผผลตทใชท าการผลตวตถดบ (๔) ประเภทของวตถดบและผลตภณฑยาทใชวตถดบนน

ภายใตการจดการตามทกลาวมาขางตน อาจยอมรบวธการปฏบตทไมตองก าหนดใหมการทดสอบเอกลกษณของวตถดบแตละภาชนะบรรจทรบเขามาได ในกรณทวตถดบนนมาจากผผลตหรอโรงงานทผลตวตถดบชนดนนเพยงชนดเดยวและวตถดบนนมาจากผผลตโดยตรง หรออยในภาชนะของผผลตทผนกเรยบรอย โดยตองเปนผผลตทมประวตนาเชอถอและไดรบการตรวจประเมนระบบการประกนคณภาพจากผผลตผลตภณฑยา หรอโดยหนวยงานรบรองระบบทเปนทางการ วธการปฏบตทผานการตรวจสอบความถกตองแลวดงกลาว ไมสามารถใชไดในกรณ วตถดบทใชส าหรบการผลตยาฉด หรอ วตถดบทสงมอบโดยพอคาคนกลาง ตวอยางเชน นายหนาซงไมทราบแหลงผลต หรอแหลงผลตนนยงไมไดรบการตรวจรบรอง ขอ ๒๓๗ การประเมนคณภาพของวตถดบแตละรน ตองไดมาจากการทดสอบตวอยางทเปนตวแทนของทงรน ซงอาจใชจากตวอยางเดยวกนกบทไดใชในการทดสอบเอกลกษณ จ านวนตวอยางทจะใชเปนตวแทนของรน ตองก าหนดดวยวธการทางสถตทระบไวในแผนการสมตวอยาง ทงน ตองมการก าหนดจ านวนของตวอยางทน ามารวมกนเปนตวอยางผสม โดยตองพจารณาถงประเภทของวตถดบนน รวมถงความรของผสงมอบ และการรวมตวอยางตองผสมเปนเนอเดยวกน วสดการบรรจ ขอ ๒๓๘ แผนการสมตวอยางวสดการบรรจ อยางนอยตองพจารณาจาก

(๑) ปรมาณทรบมา (๒) คณภาพทตองการของวสดการบรรจ

๓๙

(๓) ประเภทของวสดการบรรจ ตวอยางเชน วสดการบรรจปฐมภม วสดการบรรจทพมพขอความแลว

(๔) วธการผลต (๕) ความรในเรองระบบการประกนคณภาพของผผลตวสดการบรรจ ซงทราบมาจากการ

ตรวจประเมนระบบการประกนคณภาพ ทงน จ านวนตวอยางทจะใชเปนตวแทนของรน ตองก าหนดดวยวธการทางสถตทระบไวใน

แผนการสมตวอยาง

หมวด ๑๑ ตวอยางอางองและตวอยางจดเกบ

ขอบเขต ขอก าหนดในหมวดนใชปฏบตในการเกบและการจดเกบตวอยางอางองของวตถดบ วสดการบรรจ หรอยาส าเรจรป และตวอยางจดเกบของยาส าเรจรป หลกการทวไป การเกบตวอยาง มวตถประสงคสองประการ ประการแรก เพอเปนการจดเตรยมตวอยางส าหรบการวเคราะห และประการทสอง เพอเปนการจดเตรยมตวอยางของยาส าเรจรปอยางเตมรปแบบ ฉะนนอาจแบงตวอยางยาไดเปนสองประเภท คอ

(๑) ตวอยางอางอง หมายถง ตวอยางของรนวตถดบ วสดการบรรจ หรอผลตภณฑส าเรจรป ซงจดเกบไวเพอวตถประสงคในการวเคราะหตามความตองการตลอดชวงอายการใชของรน กรณทมความคงสภาพด ควรมการจดเกบตวอยางอางองจากขนตอนระหวางการผลตทส าคญดวย ตวอยางเชน กรณทตองมการวเคราะหทดสอบและปลอยผาน หรอผลตภณฑระหวางผลตทมการขนสงออกไปนอกเหนอการควบคมของผผลต

(๒) ตวอยางจดเกบ หมายถง ตวอยางของผลตภณฑส าเรจรปแตละรนทบรรจหบหอสมบรณแลว ซงจดเกบไวเพอวตถประสงคในการบงช ตวอยางเชน รปแบบการจ าหนาย การบรรจหบหอ การตดฉลาก เอกสารก ากบยา หมายเลขรน วนสนอาย ตลอดชวงอายการใชของรน อาจมขอยกเวนทไมตองเกบตวอยางเปนสองเทาของปรมาณทใชในการตรวจสอบอยางสมบรณ ตวอยางเชน รนการผลตทมการบรรจหบหอเปนจ านวนนอยส าหรบความตองการของตลาดทแตกตางกน หรอ ในการผลตผลตภณฑยาทมราคาแพง ตวอยางอางองและตวอยางจดเกบส าหรบผลตภณฑส าเรจรป อาจใชแทนกนได ตวอยางเชน ผลตภณฑส าเรจรปทบรรจหบหอสมบรณ ขอ ๒๓๙ ผผลต หรอผปลอยผานรนการผลต ตองจดเกบตวอยางอางอง ตวอยางจดเกบแตละรนผลตของผลตภณฑส าเรจรป ส าหรบผผลตตองเกบตวอยางอางองจากรนของวตถดบ หรอผลตภณฑระหวางผลต สถานทบรรจหบหอแตละแหงตองเกบตวอยางอางองของวสดการบรรจปฐมภมและวสดการบรรจทพมพขอความแลวของทกรน ทงน ไมตองจดเกบหากวสดการบรรจทพมพขอความแลวเปนสวนหนงของตวอยางอางอง หรอตวอยางจดเกบของผลตภณฑส าเรจรป

๔๐

ขอ ๒๔๐ ตวอยางอางอง ตวอยางจดเกบของรนการผลตของผลตภณฑส าเรจรป หรอวตถดบ สามารถใชประเมนเหตการณตางๆ ได ตวอยางเชน ขอรองเรยนดานคณภาพยา ขอสงสยเกยวกบความถกตองตรงตามทะเบยนต ารบยา การตดฉลากการบรรจหบหอ หรอรายงานการเฝาระวงทางเภสชกรรม (Pharmacovigilance report) ขอ ๒๔๑ บนทกทใชในการสอบกลบของตวอยาง ตองเกบรกษาและน ามาแสดงเพอใหเจาหนาทของส านกงานคณะกรรมการอาหารและยาทบทวนได ระยะเวลาการจดเกบ ขอ ๒๔๒ ตวอยางอางองและตวอยางจดเกบแตละรนของผลตภณฑส าเรจรป ตองจดเกบไวอยางนอย ๑ ปหลงวนสนอาย ตวอยางอางองทเปนผลตภณฑส าเรจรปตองบรรจในวสดการบรรจปฐมภม หรอบรรจในวสดชนดเดยวกบวสดการบรรจปฐมภมทจ าหนาย ขอ ๒๔๓ ตวอยางของวตถดบ (ไมรวมถง ตวท าละลาย กาซ และน าทเปนวตถดบ) ถามความคงสภาพด ตองเกบรกษาไวอยางนอย ๒ ปหลงจากปลอยผานผลตภณฑส าเรจรป ถาผลความคงสภาพตามทระบในขอก าหนดสนกวา ระยะเวลาการเกบอาจจะสนกวาสองป วสดการบรรจตองจดเกบตลอดอายการใชของผลตภณฑส าเรจรป

จ านวนตวอยางอางองและตวอยางจดเกบ ขอ ๒๔๔ ตวอยางอางอง ตองมจ านวนเพยงพอทจะท าการตรวจสอบครบถวนตามทะเบยนต ารบยาไดอยางนอยสองครง หากจ าเปนตองตรวจวเคราะห ตองใชตวอยางจากภาชนะบรรจทยงไมไดเปด หากไมเปนไปตามกรณดงกลาวขางตน ตองมเหตอนควรและไดรบความเหนชอบจากส านกงานคณะกรรมการอาหารและยา ขอ ๒๔๕ พนกงานเจาหนาทผอนญาต อาจก าหนดจ านวนตวอยางอางองและตวอยางจดเกบตามจ านวนทเหนสมควร ขอ ๒๔๖ ตวอยางอางอง ตองเปนตวแทนของรนของวตถดบ ผลตภณฑระหวางผลต และผลตภณฑส าเรจรป อาจมการเกบตวอยางอนๆ เพมเตม เพอตรวจตดตามขนตอนส าคญของกระบวนการ ตวอยางเชน ตอนเรมตนหรอตอนสดทายของกระบวนการผลต

หากรนการผลตมการด าเนนการบรรจดวยวธทแตกตางกนอยางชดเจน ตวอยางเชน มการบรรจในแผงบลสเตอรหรอบรรจในขวด หรอบรรจในขวดแกวและขวดพลาสตก หรอบรรจในตางสายการบรรจกน ตวอยางจดเกบตองเกบอยางนอยทสดหนงตวอยางจากแตละวธของการบรรจ หากไมเปนไปตามวรรคทสองดงกลาวขางตน ตองมเหตอนควรและไดรบการเหนชอบจากส านกงานคณะกรรมการอาหารและยา ขอ ๒๔๗ ตองมสารเคมและเครองมอทจ าเปนในการวเคราะห เพอทดสอบทกหวขอตามทก าหนดไวในทะเบยนต ารบยา ไดจนถง ๑ ปหลงวนสนอายของการผลตรนสดทาย สภาวะการจดเกบ ขอ ๒๔๘ สภาวะการจดเกบตองเปนไปตามทก าหนดไวในทะเบยนต ารบยา และหากมการเปลยนแปลงสภาวะการจดเกบ ตองไดรบอนมตจากพนกงานเจาหนาทผอนญาต

๔๑

ขอตกลงทเปนลายลกษณอกษร ขอ ๒๔๙ ความรบผดชอบส าหรบการสมและจดเกบตวอยางอางองและตวอยางจดเกบ ตองระบเปนลายลกษณอกษรไวในขอตกลงระหวางผวาจางและผรบจาง ตามทระบไวในหมวด ๗ ขอ ๒๕๐ ตวอยางอางอง และตวอยางจดเกบตองสามารถคนหาไดงายในเวลาทสมเหตสมผล โดยใหระบเปนลายลกษณอกษรไวในขอตกลง ตวอยางอางอง ขอ ๒๕๑ ตวอยางอางอง ใชเพอวตถประสงคในการวเคราะหและตองจดใหมใชไดอยางสะดวกส าหรบหองปฏบตการทมวธการวเคราะหทผานการตรวจสอบความถกตองแลว ตวอยางจดเกบ ขอ ๒๕๒ ตวอยางจดเกบตองเปนตวแทนของรนการผลตของผลตภณฑส าเรจรปทจ าหนายและอาจตองใชในการตรวจสอบเพอยนยนคณสมบตทไมใชดานเทคนค ตวอยางเชน คณสมบตทางกายภาพ ฉลาก และเอกสารก ากบยา วามความถกตองตามทะเบยนต ารบยา ขอ ๒๕๓ ตวอยางจดเกบตองเกบไวในสถานทผลต พรอมใหเจาหนาทของส านกงานคณะกรรมการอาหารและยาตรวจสอบ ตวอยางอางองและตวอยางจดเกบในกรณทผผลตปดกจการ ขอ ๒๕๔ ในกรณทผรบอนญาตผลตยาปดกจการ หรอถกสงเพกถอนใบอนญาตผลตยา หากยงมผลตภณฑยาทยงไมสนอายอยในตลาด ผผลตตองจดเตรยมรายละเอยดเกยวกบการยายตวอยางอางอง ตวอยางจดเกบ และเอกสารทเกยวของไปยงสถานทจดเกบทไดรบการอนมตจากส านกงานคณะกรรมการอาหารและยา

หมวด ๑๒ การตรวจรบรองและการตรวจสอบความถกตอง

หลกการ หมวดนอธบายหลกการของการตรวจรบรองและการตรวจสอบความถกตองส าหรบการผลตผลตภณฑยา ตามขอก าหนดของหลกเกณฑและวธการทดในการผลต ผผลตตองระบวาการตรวจสอบความถกตองใดทจ าเปนตอการพสจนการควบคมประเดนส าคญของการด าเนนการนน ตองท าการตรวจสอบความถกตองเมอมการเปลยนแปลงทมนยส าคญในการผลต เครองมอ และกระบวนการ ซงอาจมผลกระทบตอคณภาพของผลตภณฑ ควรใชแนวทางการประเมนความเสยงมาพจารณาขอบเขตของการตรวจสอบความถกตอง การวางแผนส าหรบการตรวจสอบความถกตอง ขอ ๒๕๕ ตองมการวางแผนการตรวจสอบความถกตองทกกจกรรม โดยองคประกอบส าคญ

๔๒

ของแผนการตรวจสอบความถกตองใหมการระบไวอยางชดเจน และจดท าเปนเอกสารไวในแผนแมบทการตรวจสอบความถกตองหรอเอกสารเทยบเทา ขอ ๒๕๖ แผนแมบทการตรวจสอบความถกตอง ตองเปนเอกสารสรป กระชบ และชดเจน ขอ ๒๕๗ แผนแมบทการตรวจสอบความถกตอง อยางนอยตองประกอบดวยขอมลตอไปน

(๑) นโยบายของการตรวจสอบความถกตอง (๒) โครงสรางองคกรของกจกรรมการตรวจสอบความถกตอง (๓) ขอสรปของสงอ านวยความสะดวกในการผลต ระบบ เครองมอ และกระบวนการทตอง

ท าการตรวจสอบความถกตอง (๔) รปแบบของเอกสารทใชส าหรบโปรโตคอล และรายงาน (๕) การวางแผนและก าหนดการ (๖) การควบคมการเปลยนแปลง (๗) การอางองถงเอกสารทมอยแลว

ขอ ๒๕๘ ในกรณทเปนโครงการหรอกจการทมขนาดใหญอาจจ าเปนตองสรางแผนแมบทการตรวจสอบความถกตองแยกแตละโครงการหรอกจการ การด าเนนการดานเอกสาร ขอ ๒๕๙ การจดท าโปรโตคอลซงระบวธการตรวจรบรองและการตรวจสอบความถกตอง ตองมการทบทวนและรบรองโปรโตคอลนน และตองระบขนตอนวกฤตและเกณฑการยอมรบ ขอ ๒๖๐ ตองมการเตรยมรายงานซงมการอางองไปถงโปรโตคอลของการตรวจรบรองการตรวจสอบความถกตองทเกยวของ โดยตองท าการสรปผลทได ใหความเหนตอการเบยงเบนทพบ และใหขอสรปทจ าเปน รวมถงขอเสนอแนะการเปลยนแปลงทจ าเปนเพอแกไขขอบกพรอง การเปลยนแปลงของแผนซงระบไวในโปรโตคอล ตองมการบนทกพรอมใหเหตผลทเหมาะสม ขอ ๒๖๑ ภายหลงการตรวจรบรองในแตละขนตอนเสรจสน ตองมการอนมตเปนลายลกษณอกษรกอนทจะด าเนนการตรวจรบรองและตรวจสอบความถกตองในขนตอนตอไป การตรวจรบรอง การตรวจรบรองการออกแบบ ขอ ๒๖๒ การตรวจรบรองการออกแบบ เปนขนตอนแรกของการตรวจสอบความถกตองของสงอ านวยความสะดวกใหม ระบบใหม หรอเครองมอใหม ขอ ๒๖๓ ตองมการแสดงและบนทกใหเหนถงการออกแบบทเปนไปตามหลกเกณฑและวธการทดในการผลต การตรวจรบรองการตดตง ขอ ๒๖๔ ตองท าการตรวจรบรองการตดตงสงอ านวยความสะดวกใหม ระบบใหม และเครองมอใหม หรอทถกดดแปลง ขอ ๒๖๕ การตรวจรบรองการตดตง อยางนอยตองประกอบดวยรายการตอไปน

(๑) ตรวจสอบการตดตงเครองมอ ทอน าสง การบรการ และอปกรณ ใหเปนไปตามแบบและขอก าหนดทางวศวกรรมทเปนปจจบน

๔๓

(๒) การรวบรวมและการสอบทานคมอการปฏบตงาน และขอก าหนดในการบ ารงรกษาของผสงมอบ

(๓) ขอก าหนดในการสอบเทยบ (๔) การพสจนยนยนวสดทใช

การตรวจรบรองการท างาน ขอ ๒๖๖ การตรวจรบรองการท างาน ตองท าตอจากการตรวจรบรองการตดตง ขอ ๒๖๗ การตรวจรบรองการท างาน อยางนอยตองประกอบดวยรายการตอไปน

(๑) การทดสอบทพฒนามาจากความรของกระบวนการ ระบบ และเครองมอ (๒) การทดสอบทรวมถงสภาวะหรอกลมของสภาวะทครอบคลมขดจ ากดการท างานสงสด

และต าสด ซงบางครงหมายถงสภาวะ “กรณแยทสด” ขอ ๒๖๘ เมอการตรวจรบรองการท างานเสรจเรยบรอยแลว สามารถใชเปนขอก าหนดของการสอบเทยบ วธการปฏบตงานและวธการท าความสะอาด การฝกอบรมผปฏบตงาน และการบ ารงรกษาแบบปองกน ซงใชเปนการอนมตใหใชสงอ านวยความสะดวก ระบบ และเครองมออยางเปนทางการ การตรวจรบรองสมรรถนะ ขอ ๒๖๙ การตรวจรบรองสมรรถนะ ตองท าตอจากการตรวจรบรองการตดตงและการตรวจรบรองการท างาน ขอ ๒๗๐ การตรวจรบรองสมรรถนะ อยางนอยตองประกอบดวยรายการตอไปน

(๑) การทดสอบ ซงใชวสดทใชในการผลตจรง หรอสารทดแทนทเทยบเทาหรอ ผลตภณฑจ าลอง ซงพฒนามาจากความรของกระบวนการ และสงอ านวยความสะดวก ระบบ หรอเครองมอ

(๒) การทดสอบทรวมถงสภาวะ หรอกลมของสภาวะทครอบคลมขดจ ากดการท างานสงสดและต าสด ขอ ๒๗๑ ในบางกรณการตรวจรบรองสมรรถนะอาจสามารถปฏบตพรอมกบการตรวจรบรองการท างานได

การตรวจรบรองสงอ านวยความสะดวก ระบบ และเครองมอทใชงานอย ขอ ๒๗๒ ตองมหลกฐานเพอสนบสนนและทวนสอบพารามเตอรการท างานและขดจ ากดส าหรบตวแปรวกฤตของเครองมอทใชในการด าเนนงาน ควรมเอกสารและบนทกผลเกยวกบการสอบเทยบ การท าความสะอาด การบ ารงรกษาแบบปองกน วธการปฏบตงาน และการฝกอบรมผปฏบตงาน การตรวจสอบความถกตองของกระบวนการ

หลกการ ขอ ๒๗๓ ขอก าหนดและหลกการทระบไวในหมวดนสามารถน าไปประยกตใชกบการผลตยารปแบบตางๆ โดยครอบคลมถงการตรวจสอบความถกตองเรมตนของกระบวนการใหมๆ การตรวจสอบความถกตองของกระบวนการทมการดดแปลงภายหลง และการตรวจสอบความถกตองซ า ขอ ๒๗๔ การตรวจสอบความถกตองของกระบวนการ ใหท าการตรวจสอบความถกตองกอนการผลตเพอจ าหนายใหสมบรณกอนการกระจายและจ าหนายผลตภณฑยา ยกเวนในกรณทไมสามารถปฏบต

๔๔

เชนนได อาจจ าเปนตองท าการตรวจสอบความถกตองพรอมการผลตเพอจ าหนาย ซงเปนการตรวจสอบความถกตองของกระบวนการระหวางการผลตตามปกต กระบวนการทใชงานอยแลวในชวงเวลาหนง ใหท าการตรวจสอบความถกตองยอนหลง ขอ ๒๗๕ สงอ านวยความสะดวก ระบบ และเครองมอ ตองผานการตรวจรบรอง และมการตรวจสอบความถกตองของวธวเคราะห บคลากรทเกยวของในการตรวจสอบความถกตอง ตองไดรบการฝกอบรมอยางเหมาะสม ขอ ๒๗๖ ตองประเมนสงอ านวยความสะดวก ระบบ เครองมอ และกระบวนการเปนระยะ เพอยนยนวายงคงสามารถท างานไดอยางถกตอง การตรวจสอบความถกตองกอนการผลตเพอจ าหนาย ขอ ๒๗๗ การตรวจสอบความถกตองกอนการผลตเพอจ าหนาย อยางนอยตองประกอบดวยรายการตอไปน

(๑) ค าอธบายอยางยอของกระบวนการ (๒) สรปขนตอนกระบวนการวกฤตทตองท าการสบสวน (๓) รายชอและการแสดงสถานะของการสอบเทยบของเครองมอ สงอ านวยความสะดวกทใช

รวมถงเครองมอในการวด การควบคมและการบนทก (๔) ขอก าหนดผลตภณฑส าเรจรปส าหรบการปลอยผาน (๕) รายการของวธวเคราะห (๖) การควบคมคณภาพระหวางกระบวนการพรอมเกณฑการยอมรบ (๗) การทดสอบเพมเตมพรอมเกณฑการยอมรบ และการตรวจสอบความถกตองของวธ

วเคราะห (๘) แผนการสมตวอยาง (๙) วธการบนทกและประเมนผล (๑๐) หนาทและความรบผดชอบของผทเกยวของ (๑๑) ตารางเวลาทก าหนด

ขอ ๒๗๘ การใชกระบวนการและองคประกอบทก าหนดขนส าหรบการตรวจสอบความถกตอง ตองท าการผลตผลตภณฑสดทายจ านวนหลายรนภายใตสภาวะประจ า โดยจ านวนครงของกระบวนการทท าและผลทได ตองเพยงพอในการก าหนดขอบเขตของการแปรผนและแนวโนม เพอใหไดขอมลเพยงพอส าหรบการประเมน การตรวจสอบความถกตองของกระบวนการตองประกอบดวยรนทผลตตอเนอง ๓ รน ซงผลการผลตตองอยภายในเกณฑทก าหนด ขอ ๒๗๙ รนผลตส าหรบการตรวจสอบความถกตองของกระบวนการ ใหมขนาดการผลตเทากบรนผลตในระดบอตสาหกรรมทผลตเพอจ าหนาย (Industrial scale batches) ขอ ๒๘๐ หากตองการน ารนผลตทใชในการตรวจสอบความถกตองไปจ าหนายหรอจดสง ตองควบคมสภาวะการผลตใหเปนไปตามขอก าหนดของหลกเกณฑและวธการทดในการผลต รวมทงมผลของการตรวจสอบความถกตองเปนทพอใจ และตองเปนไปตามทะเบยนต ารบยา

๔๕

การตรวจสอบความถกตองพรอมการผลตเพอจ าหนาย ขอ ๒๘๑ การตรวจสอบความถกตองพรอมการผลตเพอจ าหนายอาจไมตองท าแผนการตรวจสอบความถกตองใหครบถวนกอนเรมการผลตตามปกต ขอ ๒๘๒ การพจารณาด าเนนการตรวจสอบความถกตองพรอมการผลตเพอจ าหนายตองมเหตผลสนบสนน มการจดท าเอกสาร และมการอนมตโดยผทไดรบมอบอ านาจ ขอ ๒๘๓ ขอก าหนดในการจดท าเอกสารส าหรบการตรวจสอบความถกตองพรอมการผลตเพอจ าหนาย ตองเปนขอก าหนดเดยวกนกบการตรวจสอบความถกตองกอนการผลตเพอจ าหนาย การตรวจสอบความถกตองยอนหลง ขอ ๒๘๔ การตรวจสอบความถกตองยอนหลงตองใชส าหรบกระบวนการทคงทแลว และตองไมใชในกรณมการเปลยนแปลงสวนประกอบของผลตภณฑ ขนตอนการด าเนนงาน หรอเครองมอ ขอ ๒๘๕ การตรวจสอบความถกตองของกระบวนการนตองใชขอมลทผานมา ขนตอนทเกยวของตองมการเตรยมโปรโตคอลและการรายงานผลการทบทวนขอมล ซงน าไปสการสรปและขอเสนอแนะ ขอ ๒๘๖ แหลงของขอมลส าหรบการตรวจสอบความถกตองน อยางนอยตองประกอบดวยบนทกกระบวนการผลตและการบรรจ แผนภมการควบคมกระบวนการ สมดบนทกการบ ารงรกษา บนทกการเปลยนแปลงบคลากร การศกษาสมรรถนะของกระบวนการ ขอมลผลตภณฑส าเรจรป รวมทงผลแนวโนมและความคงสภาพระหวางการเกบรกษา ขอ ๒๘๗ รนผลตทเลอกเพอท าการตรวจสอบความถกตองยอนหลง ตองเปนตวแทนของรนผลตทงหมดทผลตระหวางชวงเวลาทท าการทบทวนขอมล รวมทงรนผลตทไมเปนไปตามขอก าหนด และมจ านวนรนมากพอทจะแสดงถงความสม าเสมอของกระบวนการผลตเพอใหไดจ านวน หรอชนดของขอมลทจ าเปนส าหรบการการตรวจสอบความถกตองยอนหลง และทดสอบเพมเตมส าหรบตวอยางจดเกบ

ขอ ๒๘๘ การตรวจสอบความถกตองยอนหลงเพอประเมนความสม าเสมอของกระบวนการผลตตองใชขอมลตงแต ๑๐ ถง ๓๐ รนทผลตตอเนอง แตอาจใชจ านวนรนผลตนอยกวานหากมเหตผลสนบสนนเพยงพอ การตรวจสอบความถกตองของการท าความสะอาด ขอ ๒๘๙ การตรวจสอบความถกตองของการท าความสะอาดตองด าเนนการเพอยนยนประสทธภาพของวธการท าความสะอาด เหตผลในการเลอกขดจ ากดของสารตกคางของผลตภณฑ สารท าความสะอาด และการปนเปอนจากจลนทรยขนอยกบวสดทเกยวของ โดยขดจ ากดนตองสามารถท าไดและพสจนได ขอ ๒๙๐ วธวเคราะหทผานการตรวจสอบความถกตองแลว ตองมความไวในการตรวจหาสารตกคางหรอสารปนเปอน ขดจ ากดการตรวจวดส าหรบวธวเคราะหแตละวธตองมความไวเพยงพอทจะตรวจหาระดบทยอมรบของสารตกคางหรอสงปนเปอน ขอ ๒๙๑ ตองมการตรวจสอบความถกตองของวธการท าความสะอาดส าหรบเครองมอซงมพนผวสมผสกบผลตภณฑ แตในบางกรณตองพจารณาถงสวนทไมมการสมผสดวย ตองมการตรวจสอบความถกตองของชวงเวลาหลงการใชงานกบการท าความสะอาด และชวงเวลาหลงการท าความสะอาดกบการใชงานครงตอไป โดยตองก าหนดชวงเวลาและวธการในการท าความสะอาดไว

๔๖

ขอ ๒๙๒ วธการปฏบตในการท าความสะอาดส าหรบผลตภณฑและกระบวนการทคลายกน สามารถเลอกตวแทนของกลมผลตภณฑและกระบวนการดงกลาวมาใชในการท าการตรวจสอบความถกตองได การตรวจสอบความถกตองเพยงหนงผลตภณฑ สามารถท าไดโดยใชหลกการ “กรณแยทสด” โดยพจารณาจากประเดนวกฤตทเกยวของ ขอ ๒๙๓ ตองท าการตรวจสอบความถกตองของวธท าความสะอาด ๓ ครงตอเนองกน และตองแสดงผลเพอพสจนวาวธดงกลาวไดผานการตรวจสอบความถกตองแลว ขอ ๒๙๔ การทดสอบจนกระทงสะอาด ไมใชทางเลอกทเหมาะสมของการตรวจสอบความถกตองของการท าความสะอาด ขอ ๒๙๕ ผลตภณฑทมสารทมความเปนพษหรอเปนอนตราย อาจใชสารทมคณสมบตทางเคมกายภาพทคลายกบสารทตองการก าจดมาใชแทนได การควบคมการเปลยนแปลง ขอ ๒๙๖ ตองมวธปฏบตการเพออธบายสงทตองด าเนนการหากมความประสงคทจะเปลยนแปลงเกยวกบวตถดบ สวนประกอบของผลตภณฑ เครองมอในกระบวนการ สภาวะแวดลอมของการด าเนนงาน วธการผลตหรอการทดสอบหรอการเปลยนแปลงอนทอาจมผลกระทบตอคณภาพของผลตภณฑ หรอความสามารถในการท าซ าของกระบวนการ วธปฏบตในการควบคมการเปลยนแปลงตองมขอมลสนบสนนเพยงพอเพอใชแสดงวากระบวนการทแกไขใหมสามารถผลตผลตภณฑทมคณภาพสม าเสมอตามขอก าหนดทผานการรบรอง ขอ ๒๙๗ การเปลยนแปลงทกอยางทอาจเกดผลกระทบตอคณภาพของผลตภณฑหรอความสามารถท าซ าของกระบวนการตองมการยนค าขอเปนลายลกษณอกษรและรบรองอยางเปนทางการ ตองมการประเมนและวเคราะหความเสยงของผลกระทบจากการเปลยนแปลงสงอ านวยความสะดวก ระบบ และเครองมอทมตอผลตภณฑ ควรพจารณาความจ าเปนและขอบเขตของการตรวจรบรองซ าและการตรวจสอบความถกตองซ า การตรวจสอบความถกตองซ า ขอ ๒๙๘ สงอ านวยความสะดวก ระบบ เครองมอ และกระบวนการ รวมทงการท าความสะอาด ตองมการประเมนเปนระยะเพอยนยนวาสงเหลานยงคงใชงานได กรณมการเปลยนแปลงทไมมนยส าคญของสถานะทมการตรวจสอบความถกตองแลว ตองมการทบทวนพรอมทงหลกฐานทแสดงวาสงอ านวยความสะดวก ระบบ เครองมอ และกระบวนการเปนไปตามขอก าหนดทระบไว จงจะถอวาเปนการตรวจสอบความถกตองซ า

หมวด ๑๓ การผลตยาน า ครม และขผง

หลกการ ยาน า ครม และขผง เปนผลตภณฑทไวตอการปนเปอนของจลนทรยและสงอนในระหวางการผลต ดงนน จงตองมมาตรการพเศษในการปองกนการปนเปอน

๔๗

การผลตยาน า ครม และขผง ตองปฏบตตามหลกเกณฑและวธการทดในการผลต และขอก าหนดอนเพมเตมตามทปรากฏในประกาศกระทรวงสาธารณสขฉบบน ขอก าหนดทกลาวถงตอไปนมงเนนเฉพาะสวนทเกยวของกบการผลตเทานน อาคารสถานทและเครองมอ ขอ ๒๙๙ เพอปองกนการปนเปอนในผลตภณฑ ตองใชระบบปดในกระบวนการผลตรวมถงกระบวนการขนถายยาดวย ทงน ในบรเวณผลตซงผลตภณฑ หรอภาชนะทสะอาดเปดทงไวสมผสกบอากาศโดยตรง ตองมการหมนเวยนอากาศทมประสทธภาพดวยอากาศทผานการกรอง ขอ ๓๐๐ การออกแบบและตดตงถง ภาชนะบรรจ ทอ และปม ตองใหสามารถท าความสะอาดไดสะดวก และก าจดเชอได โดยเฉพาะอยางยงการออกแบบเครองมอ ตองมจดอบหรอมบรเวณทสงตกคางสามารถสะสมซงจะเปนแหลงเจรญเตบโตของจลนทรยนอยจดทสด ขอ ๓๐๑ อปกรณทมการสมผสกบผลตภณฑควรเลอกใชทท าจากเหลกกลาไรสนมคณภาพสงและหลกเลยงการใชอปกรณทเปนแกว การด าเนนการผลต ขอ ๓๐๒ ตองมการก าหนดคณลกษณะและตรวจตดตามคณภาพของน าทใชในการผลตทงคณภาพทางดานเคมและทางจลชววทยา ตองมการบ ารงรกษาระบบน าเพอหลกเลยง หรอลดความเสยงในการเจรญเตบโตของ จลนทรย ภายหลงการก าจดเชอในระบบน าดวยสารเคม ตองท าการชะลางสารเคมทใชตามวธการปฏบตทผานการตรวจสอบความถกตองแลว เพอใหแนใจวามการก าจดสารเคมเหลานนอยางมประสทธภาพ ขอ ๓๐๓ วตถดบทรบเขามาในลกษณะของถงขนสงขนาดใหญ ตองมการตรวจสอบคณภาพกอนทจะถายไปยงถงเกบปรมาตรมาก ขอ ๓๐๔ ตองระมดระวงใหการขนถายสารผานทอ ตรงไปยงปลายทางทถกตอง ขอ ๓๐๕ ตองไมน าวสดทปลอยเสนใยหรอสงปนเปอน ตวอยางเชน กระดาษแขง หรอพาเลททท าจากไม เขามาในบรเวณทผลตภณฑหรอภาชนะบรรจสะอาดเปดสมผสกบอากาศ ขอ ๓๐๖ ยาน าผสม ยาแขวนตะกอน และยาชนดอน ตองควบคมใหมความเปนเนอเดยวกนตลอดเวลาทบรรจ กระบวนการผสมและการบรรจตองผานการตรวจสอบความถกตอง ตองระมดระวงเปนพเศษในชวงเรมตนของกระบวนการบรรจ ภายหลงการหยดในระหวางกระบวนการ และชวงสดทายของกระบวนการ เพอใหแนใจวาผลตภณฑยงคงความเปนเนอเดยวกน ขอ ๓๐๗ ผลตภณฑยาทรอการบรรจ รวมถงผลตภณฑยาทบรรจแลว แตยงไมไดมการตดฉลากหรอบรรจกลองทนท ตองระบชวงเวลานานทสดทยอมรบในการเกบและสภาวะการเกบ

หมวด ๑๔ การผลตยาปราศจากเชอ

หลกการ การผลตยาปราศจากเชอตองมขอก าหนดเพมเตมเปนพเศษเพอใหมความเสยงนอยทสดจาก

๔๘

การปนเปอนของจลนทรย อนภาคและไพโรเจน (Pyrogen) โดยตองเนนททกษะ การฝกอบรม และทศนคตทถกตองของบคลากรทเกยวของ การประกนคณภาพมความส าคญเปนพเศษ และการผลตผลตภณฑยาประเภทนตองปฏบตอยางเครงครดตามวธการเตรยมและวธการปฏบตทก าหนดไวซงผานการตรวจสอบความถกตองแลว

ความนาเชอถอในความปราศจากเชอหรอประเดนอนเกยวกบคณภาพ ตองไมขนกบกระบวนการสดทายของการผลตหรอการทดสอบผลตภณฑยาส าเรจรปแตเพยงอยางเดยว

ขอก าหนดในหมวดนไมมรายละเอยดวธการส าหรบตรวจหาจลนทรยและระดบความสะอาดของอากาศ พนผว โดยใหอางองจากเอกสารอน ตวอยางเชน มาตรฐานของ EN/ISO (International Organization for Standardization) ขอก าหนดทวไป ขอ ๓๐๘ การผลตยาปราศจากเชอตองท าในบรเวณสะอาด ทางเขาส าหรบผปฏบตงานทางเขาส าหรบเครองมอ วตถดบหรอวสดการบรรจ ตองผานแอรลอค

บรเวณสะอาดตองดแลรกษาใหมมาตรฐานความสะอาดทเหมาะสมและอากาศทจายเขาตองผานแผนกรองทมประสทธภาพเหมาะสม ขอ ๓๐๙ การปฏบตงานในการเตรยมสวนประกอบ การเตรยมผลตภณฑ และการบรรจตองท าในบรเวณทแยกกนเปนสดสวนภายในบรเวณสะอาด

การด าเนนการผลตแบงเปนสองประเภท ประเภทแรกเปนการผลตดวยกระบวนการท าใหผลตภณฑปราศจากเชอในขนตอนสดทาย(Terminally steriled) และประเภททสองเปนการผลตโดยกระบวนการปราศจากเชอ (Conducted aseptically) ในบางขนตอนหรอทกขนตอนการผลต ขอ ๓๑๐ บรเวณสะอาดส าหรบการผลตยาปราศจากเชอแบงตามคณลกษณะทก าหนดของสภาวะแวดลอม กระบวนการผลตแตละขนตอนตองการระดบความสะอาดของสภาวะแวดลอมทเหมาะสมในสถานะก าลงปฏบตงาน เพอใหมความเสยงนอยทสดในการปนเปอนของอนภาคจลนทรยในผลตภณฑ วตถดบหรอวสดการบรรจ บรเวณสะอาดส าหรบการผลตยาปราศจากเชอตองออกแบบและผานการตรวจสอบวาไดระดบความสะอาดของอากาศตามทก าหนดในสถานะ “ไมมการปฏบตงาน (At rest)” เพอใหไดสถานะ “ก าลงปฏบตงาน (In operation)”

สถานะ “ไมมการปฏบตงาน” เปนสภาวะทมการตดตงระบบและเปดใชงาน พรอมทงมการท างานของเครองมอผลต แตไมมผปฏบตงานอยในบรเวณนน

สถานะ “ก าลงปฏบตงาน” เปนสภาวะทมการเปดใชงานระบบทตดตงไวตามวธการใชทก าหนดพรอมทงมผปฏบตงานก าลงปฏบตงานตามจ านวนทระบ

ตองมการระบสถานะ “ก าลงปฏบตงาน” และสถานะ “ไมมการปฏบตงาน” ส าหรบหองสะอาดแตละหองหรอกลมของหองสะอาด

บรเวณผลตยาปราศจากเชอ แบงเปน ๔ ระดบ ระดบ A เปนบรเวณเฉพาะส าหรบการปฏบตงานทมความเสยงสง ตวอยางเชน บรเวณบรรจ บรเวณภาชนะใสจกยาง บรเวณทแอมพลและไวแอลเปดอย บรเวณการประกอบอปกรณปราศจากเชอ ตามปกตสภาวะเชนนท าไดโดยใชลามนารแอรโฟลว ระบบลามนารแอรโฟลว (Laminar Air Flow) ตองม

๔๙

ความเรวลมอยางสม าเสมอในชวง ๐.๓๖ – ๐.๕๔ เมตร/วนาท ทต าแหนงของการท างาน โดยตองแสดงใหเหนถงการรกษาสภาพการไหลของอากาศเปนแนวขนานกนและมการตรวจสอบความถกตอง ไอโซเลเตอร (Isolators) และตท างานทมถงมอ อาจใชการไหลของอากาศไปในทศทางเดยวกน (Uni-directional air flow) และใชความเรวทต ากวา ระดบ B เปนบรเวณสภาวะแวดลอมส าหรบบรเวณระดบ A ทใชส าหรบการเตรยมและการบรรจโดยกระบวนการปราศจากเชอ ระดบ C และ D เปนบรเวณสะอาดส าหรบการผลตยาปราศจากเชอในขนตอนทมความวกฤตนอยกวา การแบงประเภทของหองสะอาดและอปกรณอากาศสะอาด ขอ ๓๑๑ การแบงประเภทของหองสะอาดและอปกรณอากาศสะอาด จ าแนกตามมาตรฐาน EN/ISO ๑๔๖๔๔-๑ โดยการจดระดบความสะอาดตองแยกชดเจนจากการตรวจตดตามสภาวะแวดลอมในขณะก าลงปฏบตงาน จ านวนอนภาคในอากาศทยอมใหมไดสงสดในแตละระดบแสดงตามตารางน

จ านวนอนภาคสงสดทยอมใหมไดในปรมาตรอากาศ ๑ ลกบาศกเมตร

ทมขนาดเทากบหรอใหญกวาทระบ ระดบ

ไมมการปฏบตงาน (at rest) ก าลงปฏบตงาน (in operation)

๐.๕ ไมโครเมตร ๕.๐ ไมโครเมตร ๐.๕ ไมโครเมตร ๕.๐ ไมโครเมตร A ๓,๕๒๐ ๒๐ ๓,๕๒๐ ๒๐ B ๓,๕๒๐ ๒๙ ๓๕๒,๐๐๐ ๒,๙๐๐ C ๓๕๒,๐๐๐ ๒,๙๐๐ ๓,๕๒๐,๐๐๐ ๒๙,๐๐๐ D ๓,๕๒๐,๐๐๐ ๒๙,๐๐๐ ไมระบ ไมระบ

ขอ ๓๑๒ ส าหรบการแบงประเภทในระดบ A ตวอยางปรมาตรอากาศตองไมนอยกวา ๑ ลกบาศกเมตรตอต าแหนงการสมตวอยาง ระดบ A ปรมาณอนภาคในอากาศใหเปนไปตามมาตรฐาน ISO ๔.๘ ก าหนดโดยขดจ ากดอนภาคขนาดเทากบหรอใหญกวา ๕.๐ ไมโครเมตร ระดบ B (ไมมการปฏบตงาน) จ านวนอนภาคในอากาศทงสองขนาด (๐.๕ และ ๕.๐ ไมโครเมตร) ใหเปนไปตามมาตรฐาน ISO ๕ ระดบ C (ไมมการปฏบตงานและก าลงปฏบตงาน) จ านวนอนภาคในอากาศใหเปนไปตามมาตรฐาน ISO ๗ และ ISO ๘ ตามล าดบ ระดบ D (ไมมการปฏบตงาน) จ านวนอนภาคในอากาศใหเปนไปตาม ISO ๘

ส าหรบวตถประสงคในการแบงประเภทตามวธการในมาตรฐาน EN/ISO ๑๔๖๔๔-๑ ทระบทงจ านวนนอยทสดของต าแหนงการสมตวอยางและขนาดตวอยาง ซงขนกบขดจ ากดของขนาดอนภาคทใหญทสดในแตละระดบและวธประเมนขอมลทได ขอ ๓๑๓ การแบงประเภทหองสะอาดและอปกรณอากาศสะอาดควรใชเครองตรวจนบอนภาคชนดเคลอนยายไดทมความยาวทอสมตวอยางสน เนองจากระบบการสมระยะไกลทมทอยาว จะมอตราการตกคางสงของอนภาคทมขนาดเทากบหรอใหญกวา ๕.๐ ไมโครเมตร ระบบทมการไหลของอากาศในทศทางเดยวกน ควรใชหวสมตวอยางแบบไอโซไคเนตก (Isokinetic sample heads)

๕๐

ขอ ๓๑๔ การแบงประเภทในสถานะ “ก าลงปฏบตงาน” อาจแสดงใหเหนระหวางการปฏบตงานปกต การจ าลองการปฏบตงาน หรอระหวางการท ามเดยฟลล โดยการจ าลองกรณแยทสด ทงน ขอก าหนดในมาตรฐาน EN/ISO ๑๔๖๔๔-๒ มขอมลในการทดสอบเพอแสดงความสอดคลองอยางตอเนองกบระดบความสะอาดทก าหนด การตรวจตดตามหองสะอาดและอปกรณอากาศสะอาด ขอ ๓๑๕ ตองมการตรวจตดตามหองสะอาดและอปกรณอากาศสะอาดเปนประจ าในขณะก าลงปฏบตงาน และต าแหนงของการตรวจตดตามขนกบการศกษาวเคราะหความเสยง และผลทไดระหวางการแบงประเภทของหองสะอาดและอปกรณอากาศสะอาด ขอ ๓๑๖ ส าหรบบรเวณระดบ A ตองตรวจตดตามอนภาคตลอดระยะเวลาของกระบวนการทวกฤต รวมถงการประกอบเครองมอ ยกเวนมเหตผลสนบสนนวากรณทการปนเปอนในกระบวนการอาจท าใหเครองนบอนภาคเสยหายหรอเกดอนตราย ตวอยางเชน อนตรายจากจลนทรยทมชวต และอนตรายจากรงส ในกรณเชนนควรตรวจตดตามระหวางการประกอบเครองมอกอนเดนเครองกอนทจะสมผสกบความเสยง

ควรท าการตรวจตดตามระหวางการจ าลองการปฏบตงานดวยเชนกน โดยตองก าหนดความถและขนาดตวอยางทเหมาะสมในการตรวจตดตามบรเวณระดบ A

ส าหรบเหตการณทมการขดจงหวะการท างาน เหตการณทมการตดขดชวคราว ตวอยางเชน ไฟฟาขดของ และกรณทระบบเกดความเสยหาย ตองมการตรวจจบและสงสญญาณแจงเตอนในกรณทอนภาคเกนขดจ ากดเตอน ในระหวางการบรรจอาจไมสามารถควบคมอนภาคขนาดเทากบหรอใหญกวา ๕.๐ ไมโครเมตร ใหมปรมาณต าทต าแหนงบรรจได เนองจากการเกดอนภาคหรอหยดขนาดเลกจากผลตภณฑเอง ขอ ๓๑๗ ใหใชระบบทคลายกนนในการตรวจตดตามขนาดอนภาคในบรเวณระดบ B แมวาความถของการสมตรวจอาจลดลง

ความส าคญของระบบการตรวจตดตามอนภาค ขนอยกบประสทธผลของการแยกบรเวณระหวางระดบ A และ B ทอยตดกน

บรเวณระดบ B ตองตรวจตดตามดวยความถและขนาดตวอยางทเหมาะสมทสามารถตรวจจบการเปลยนแปลงของระดบการปนเปอนและความเสยหายของระบบ และการสงสญญาณแจงเตอนในกรณทอนภาคเกนขดจ ากดเตอน

ขอ ๓๑๘ ระบบการตรวจตดตามอนภาคในอากาศอาจประกอบดวยอปกรณตรวจนบอนภาคชนดทแยกเปนอสระ หรอชนดจดสมตวอยางเปนเครอขายหลายชดตอเนองกนซงเชอมตอกบอปกรณตรวจนบอนภาคเครองเดยว หรอใชรวมกนทงสองชนด

การเลอกระบบตองใหเหมาะสมกบขนาดอนภาคทตองการตรวจวด ในกรณทใชระบบสมตวอยางระยะไกลตองพจารณาถงความยาว และรศมความโคงของทอ ซงท าใหเกดการตกคางของอนภาคในทอ การเลอกระบบตรวจตดตามใหค านงถงความเสยงทเกดขนจากวตถดบทใชในกระบวนการผลต ตวอยางเชน วตถดบทเกยวกบจลนทรยทมชวต หรอเภสชภณฑกมมนตรงส ขอ ๓๑๙ ขนาดตวอยางส าหรบการตรวจตดตามทใชระบบอตโนมต ขนอยกบอตราการส มตวอยางของระบบทใชอย ปรมาตรของตวอยางทสมไมจ าเปนตองเทากบปรมาตรทใชในการแบงประเภทของหองสะอาดและอปกรณอากาศสะอาด

๕๑

ขอ ๓๒๐ ในบรเวณระดบ A และ B การตรวจตดตามจ านวนอนภาคขนาดเทากบหรอใหญกวา ๕.๐ ไมโครเมตร เปนตวชบงทส าคญทบอกถงความลมเหลวของระดบความสะอาดแตเนนๆ บางครงผลการตรวจจ านวนอนภาคขนาดเทากบหรอใหญกวา ๕.๐ ไมโครเมตร อาจผดพลาดเนองมาจากสญญาณรบกวนทางไฟฟา ความผดปกตของล าแสง หรอการรวมตวของอนภาคขนาดเลก เปนตน

การตรวจพบอนภาคปรมาณนอยอยางตอเนองหรอเปนประจ าเปนตวบงบอกความเปนไปไดในการปนเปอนและตองสบสวนหาสาเหต กรณดงกลาวอาจชบงถงความลมเหลวของระบบอากาศ ความลมเหลวของเครองบรรจ หรอการปฏบตทไมเหมาะสมระหวางการตงเครองและการปฏบตงานประจ า ขอ ๓๒๑ หลงจากปฏบตงานเสรจและในบรเวณนนไมมผปฏบตงาน จ านวนอนภาคตองกลบคนสสถานะ “ไมมการปฏบตงาน” ตามทก าหนดในตาราง ภายในชวงเวลา๑๕ – ๒๐ นาท (“Clean up” period) ขอ ๓๒๒ การตรวจตดตามในบรเวณระดบ C และ D ขณะก าลงปฏบตงาน ใหด าเนนการโดยค านงถงหลกการของการบรหารความเสยงดานคณภาพ ขอก าหนด ขดจ ากดเตอนและขดจ ากดปฏบตการขนกบลกษณะการปฏบตงาน แตตองสามารถกลบคนสสถานะ “ไมมการปฏบตงาน” ภายในเวลา ๑๕ – ๒๐ นาท (“Clean up” period) ขอ ๓๒๓ การก าหนดคณลกษณะอน ตวอยางเชน อณหภมและความชนสมพทธ ขนอยกบผลตภณฑและลกษณะการปฏบตงาน โดยพารามเตอรเหลานตองไมสงผลกระทบตอมาตรฐานความสะอาดทก าหนด ขอ ๓๒๔ การปฏบตงานในแตละระดบความสะอาด แสดงตามตารางขางลาง

ระดบ การปฏบตงานส าหรบผลตภณฑทท าใหปราศจากเชอในขนตอนสดทาย A บรรจผลตภณฑเมอมความเสยงกวาปกต C เตรยมสารละลายเมอมความเสยงกวาปกต และการบรรจผลตภณฑ D เตรยมสารละลายและสวนประกอบส าหรบการบรรจ ระดบ การปฏบตงานส าหรบผลตภณฑทเตรยมโดยกระบวนการปราศจากเชอ A เตรยมและบรรจโดยกระบวนการปราศจากเชอ C เตรยมสารละลายกอนท าการกรอง D การด าเนนการกบสวนประกอบหลงการลาง ขอ ๓๒๕ การปฏบตงานโดยกจกรรมปราศจากเชอตองท าการตรวจตดตามเปนประจ า ซงสามารถท าไดหลายวธ ตวอยางเชน การวางจานอาหารเพาะเชอ การสมตวอยางอากาศ และการสมตวอยางพนผว ตวอยางเชน วธสวอป (Swabs) และการใชจานสมผส

วธการสมตวอยางทใชตองไมสงผลกระทบตอระดบความสะอาดของบรเวณทสม ผลทไดจากการตรวจตดตามตองน ามาพจารณาเมอท าการทบทวนบนทกการผลตส าหรบปลอยผานผลตภณฑยาส าเรจรป ตองตรวจตดตามบรเวณพนผวและผปฏบตงานภายหลงจากปฏบตงานในสวนทวกฤต และตองมการตรวจตดตามจลนทรยเพมเตมนอกเหนอจากการปฏบตงานการผลต ตวอยางเชน หลงจากการตรวจสอบความถกตองของระบบ การท าความสะอาด และการก าจดเชอ ขอ ๓๒๖ ขดจ ากดส าหรบการตรวจตดตามจลนทรยของบรเวณสะอาดระหวางปฏบตงาน

๕๒

ขดจ ากดส าหรบการปนเปอนของจลนทรย (ก) ระดบ การสมตวอยางอากาศ

โคโลน/ลกบาศกเมตร การวางจานอาหาร

เพาะเชอ (เสนผานศนยกลาง

๙๐ มลลเมตร) โคโลน/๔ ชวโมง (ข)

จานสมผส (เสนผานศนยกลาง

๕๕ มลลเมตร) โคโลน/จาน

พมพถงมอ จ านวน ๕ นว โคโลน/ถงมอ

A <๑ <๑ <๑ <๑ B ๑๐ ๕ ๕ ๕ C ๑๐๐ ๕๐ ๒๕ - D ๒๐๐ ๑๐๐ ๕๐ -

หมายเหต

(ก) เปนคาเฉลย

(ข) อาจวางจานอาหารเพาะเชอแตละจานใหสมผสอากาศนอยกวา ๔ ชวโมง

ขอ ๓๒๗ ตองก าหนดขดจ ากดเตอนและขดจ ากดปฏบตการทเหมาะสมส าหรบผลการตรวจตดตามอนภาคและจลนทรย ถาขดจ ากดเหลานมคาเกนกวาทก าหนด ตองระบวธปฏบตการแกไข เทคโนโลยไอโซเลเตอร (Isolator Technology) ขอ ๓๒๘ การใชเทคโนโลยไอโซเลเตอร เพอลดการทผปฏบตงานตองเขาไปอยในบรเวณของกระบวนการผลต ซงมผลท าใหผลตภณฑทผลตโดยกระบวนการปราศจากเชอ สามารถลดความเสยงจากการปนเปอนจลนทรยจากสงแวดลอมอยางมนยส าคญ ไอโซเลเตอรและอปกรณส าหรบสงวตถเขาและออกจากไอโซเลเตอรเพอลดการปนเปอนมหลายแบบ ไอโซเลเตอรและสภาวะแวดลอมโดยรอบตองออกแบบเพอใหคณภาพของอากาศสอดคลองกบขอก าหนดของบรเวณดงกลาว ไอโซเลเตอรท าจากวสดหลายชนดทอาจปรแตกและรวไดมากนอยตางกน อปกรณส าหรบสงวตถเขาและออกจากไอโซเลเตอรมไดหลายแบบ ตงแตประตเดยวจนถงสองประตทออกแบบใหเปนระบบปดสนท พรอมทงมกลไกการท าใหปราศจากเชอ ขอ ๓๒๙ ตองระมดระวงการขนถายของเขาและออกไอโซเลเตอร ซงเปนหนงในสาเหตของการปนเปอนไดมากทสด โดยทวไปบรเวณภายในไอโซเลเตอรเปนบรเวณส าหรบการปฏบตงานทมความเสยงสง เนองจากบรเวณท างานของอปกรณทงหมดนอาจมการไหลของอากาศทไมเปนลามนาร (Laminar) ขอ ๓๓๐ ระดบความสะอาดของอากาศส าหรบสภาวะแวดลอมทไอโซเลเตอรตงอยขนอยกบการออกแบบและการใชงานของไอโซเลเตอร ซงตองมการควบคมโดยเฉพาะ ส าหรบไอโซเลเตอร ในกระบวนการปราศจากเชอตองตงในบรเวณทมความสะอาดอยางนอยระดบ D ขอ ๓๓๑ การใชไอโซเลเตอรตองผานการตรวจสอบความถกตองอยางเหมาะสม โดยใหพจารณาถงปจจยวกฤตทงหมดของเทคโนโลยไอโซเลเตอร ตวอยางเชนคณภาพอากาศภายในและภายนอกของไอโซเลเตอร การก าจดเชอของไอโซเลเตอร กระบวนการขนถาย และความสมบรณของไอโซเลเตอร

ขอ ๓๓๒ ตองท าการตรวจตดตามการใชงานของไอโซเลเตอรเปนประจ า และตองมการทดสอบการรวของไอโซเลเตอรและระบบถงมออยางสม าเสมอ

๕๓

เทคโนโลยการเปาขนรป การบรรจและการปดผนก ขอ ๓๓๓ เครองเปาขนรปบรรจปดผนก เปนเครองจกรทสรางขนเพอวตถประสงคใหมการปฏบตงานตอเนองกนภายในเครองเดยว ตงแตการน าเมดของเทอรโมพลาสตกมาเปาขนรปเปนภาชนะบรรจแลวท าการบรรจและปดผนก ทงหมดท างานโดยเครองจกรอตโนมตเครองเดยว

เครองเปาขนรปบรรจปดผนกทใชส าหรบการผลตโดยกระบวนการปราศจากเช อซงมฝกบวพนอากาศซงมประสทธภาพในระดบ A อาจตดตงในหองทมความสะอาดอยางนอยระดบ C โดยผปฏบตงานใหใชเครองแตงกายทใชส าหรบระดบ A หรอ B

จ านวนเชอและอนภาคในสภาวะแวดลอมขณะ “ไมมการปฏบตงาน” ตองอยในขดจ ากดทก าหนด ส าหรบสภาวะแวดลอมขณะ “ก าลงปฏบตงาน” เฉพาะจ านวนเชอเทานนตองอยในขดจ ากดทก าหนด

เครองเปาขนรปบรรจปดผนกทใชส าหรบการผลตโดยการท าใหปราศจากเชอในขนตอนสดทายตองตดตงในหองทมความสะอาดอยางนอยระดบ D ขอ ๓๓๔ เทคโนโลยการเปาขนรป การบรรจและการปดผนก ตองด าเนนการอยางนอยในเรองดงตอไปน

(๑) การออกแบบและการตรวจรบรองของเครองมอ (๒) การตรวจสอบความถกตองและความสามารถในการท าซ าไดของการท าความสะอาดทจด

ใชงาน (Clean-in-place) และการท าใหปราศจากเชอทจดใชงาน (Sterile-in-place) (๓) สภาวะแวดลอมของหองสะอาดทเครองมอตงอย (๔) การฝกอบรมและเครองแตงกายของผปฏบตงาน (๕) ตรวจสอบการขดจงหวะการท างานในบรเวณวกฤตของเครองมอ รวมถงการประกอบ

ชนสวนโดยวธปราศจากเชอกอนเรมการบรรจ ผลตภณฑทท าใหปราศจากเชอในขนตอนสดทาย ขอ ๓๓๕ การเตรยมสวนประกอบและผลตภณฑโดยสวนใหญตองท าในสภาวะแวดลอมอยางนอยระดบ D เพอใหมความเสยงนอยในการปนเปอนจลนทรยและอนภาค รวมถงมความเหมาะสมส าหรบการกรองและการท าใหปราศจากเชอตอไป

ถาผลตภณฑมความเสยงตอการปนเปอนจลนทรยมากกวาปกต ตวอยางเชน ผลตภณฑทท าใหจลนทรยเตบโตไดงาย หรอตองเกบไวเปนเวลานานกอนน าไปท าใหปราศจากเชอ หรอกระบวนการผลตทไมไดท าในภาชนะทปด ตองท าในสภาวะแวดลอมระดบ C ขอ ๓๓๖ การบรรจผลตภณฑทท าใหปราศจากเชอในขนตอนสดทายตองท าในสภาวะแวดลอมอยางนอยระดบ C ขอ ๓๓๗ ผลตภณฑทมความเสยงตอการปนเปอนจากสงแวดลอมมากกวาปกต ตวอยางเชน การด าเนนการบรรจทตองท าอยางชา หรอภาชนะบรรจมปากกวาง หรอจ าเปนตองสมผสกบสภาวะแวดลอมนานกวา ๒ – ๓ วนาทกอนทจะปดผนก ตองท าการบรรจในบรเวณระดบ A ทอยในสภาวะแวดลอมระดบ C เปนอยางนอย

การเตรยมและการบรรจขผง ครม ยาแขวนตะกอนและอมลชน(Emulsions) ใหท าในสภาวะแวดลอมระดบ C กอนท าใหปราศจากเชอในขนตอนสดทาย

๕๔

ผลตภณฑทเตรยมโดยกระบวนการปราศจากเชอ ขอ ๓๓๘ สวนประกอบทผานการลางแลวตองเกบในสภาวะแวดลอมอยางนอยระดบ D วตถดบและสวนประกอบทปราศจากเชอถาไมมการท าใหปราศจากเชอหรอกรองใหปราศจากเชอในกระบวนการตอไป ตองท าในความสะอาดระดบ A ทอยในสภาวะแวดลอมระดบ B ขอ ๓๓๙ การเตรยมสารละลายทมการท าใหปราศจากเชอโดยการกรองระหวางกระบวนการผลตตองท าในสภาวะแวดลอมระดบ C แตถาไมผานการกรองตองเตรยมวตถดบและผลตภณฑในความสะอาดระดบ A ทอยในสภาวะแวดลอมระดบ B ขอ ๓๔๐ การด าเนนการและการบรรจผลตภณฑทเตรยมโดยกระบวนการปราศจากเชอตองท าในความสะอาดระดบ A ทอยในสภาวะแวดลอมระดบ B ขอ ๓๔๑ กอนปดจกยางใหสนท การเคลอนยายผลตภณฑทบรรจในภาชนะทยงปดไมสนท ตวอยางเชน กรณการท าใหแหงแบบเยอกแขง ตองท าในความสะอาดระดบ A ทอยในสภาวะแวดลอมระดบ B หรอหากใสในถาดส าหรบการเคลอนยายทปดสนทตองท าในสภาวะแวดลอมระดบ B ขอ ๓๔๒ การเตรยมและบรรจยาปราศจากเชอทเปนขผง ครม สารแขวนตะกอน และอมลชน(Emulsions) เมอผลตภณฑมการสมผสกบอากาศและไมมการกรองภายหลง ตองท าในความสะอาดระดบ A ทอยในสภาวะแวดลอมระดบ B บคลากร ขอ ๓๔๓ จ านวนผปฏบตงานในบรเวณสะอาดตองก าหนดใหนอยทสดเทาทจ าเปน โดยเฉพาะอยางยงระหวางการผลตโดยกระบวนการปราศจากเชอ การตรวจสอบและควบคมใหท าอยภายนอกบรเวณสะอาดเทาทจะท าได ขอ ๓๔๔ ผปฏบตงานทกคน รวมถงพนกงานท าความสะอาดและพนกงานซอมบ ารง ทเขาท างานในบรเวณสะอาดตองไดรบการฝกอบรมเปนประจ าในเรองระเบยบวนยทเกยวของกบวธการผลตทถกตองส าหรบผลตภณฑยาปราศจากเชอ การฝกอบรมควรรวมถงความรในดานสขอนามยและความรพนฐานทางจลชววทยา ถามบคคลภายนอกทไมไดรบการฝกอบรมดงกลาว ตวอยางเชน ผทรบจางมาบ ารงรกษาอาคาร จ าเปนตองเขาไปในบรเวณสะอาด ตองระมดระวงเปนพเศษในการใหค าแนะน าและควบคมดแล ขอ ๓๔๕ หามผปฏบตงานทมการท างานเกยวของกบกระบวนการเตรยมเนอเยอสตวทดลองหรอการเพาะเลยงจลนทรยทไมไดใชในกระบวนการผลตทด าเนนการอยเขาไปในบรเวณผลตยาปราศจากเชอ นอกจากมการปฏบตตามวธการปฏบตทก าหนดไวอยางเขมงวดและชดเจน ขอ ๓๔๖ ตองมมาตรฐานขนสงเกยวกบสขอนามยและความสะอาดของผปฏบตงาน ผปฏบตงานทเกยวของกบการผลตยาปราศจากเชอตองไดรบการแนะน าใหรายงานถงทกสภาวะทอาจเปนสาเหตใหมการปลอยสงปนเปอนทมจ านวนหรอชนดผดไปจากปกต รวมถงตองมการตรวจสขภาพในกรณดงกลาวเปนระยะ ตองมการด าเนนการกบผปฏบตงานทอาจแพรจลนทรยทมากเกนควรจนกอใหเกดอนตราย โดยการตดสนใจของผเชยวชาญทไดรบมอบหมาย ขอ ๓๔๗ หามใสนาฬกาขอมอ เครองประดบ และหามใชเครองส าอางในบรเวณสะอาด ขอ ๓๔๘ การเปลยนเครองแตงกายและการลางมอตองปฏบตตามวธการปฏบตทเขยนไวเพอลดการปนเปอนของชดปฏบตงานทใชในบรเวณสะอาดหรอการน าเอาสงปนเปอนเขาไปในบรเวณสะอาด

๕๕

ขอ ๓๔๙ ชดปฏบตงานและคณภาพของชดปฏบตงานตองเหมาะสมส าหรบกระบวนการและระดบความสะอาดของบรเวณท างาน ตองสวมใสชดปฏบตงานในลกษณะทสามารถปองกนผลตภณฑจากการปนเปอนได ขอ ๓๕๐ รายละเอยดชดปฏบตงานทก าหนดส าหรบแตละระดบความสะอาด มดงตอไปน ระดบ D สวมทคลมผมและเครา สวมชดคลมและรองเทาทเหมาะสมหรอใชทหมรองเทา ตองมมาตรการทเหมาะสมเพอหลกเลยงสงปนเปอนจากภายนอกเขาไปในบรเวณสะอาด ระดบ C สวมทคลมผม หนวดและเครา สวมชดทเปนเสอและกางเกงตดกน หรอเสอและกางเกงแยกกนเปน ๒ ชน เสอตองรดขอมอและคลมสงถงคอ สวมรองเทาทเหมาะสมหรอทหมรองเทา ชดแตงกายตองไมมการปลอยเสนใยหรออนภาคออกมา ระดบ A หรอ B สวมทคลมศรษะ เกบผม หนวดและเคราใหมดชด สวนปลายของทคลมศรษะตองสอดเขาไปในสวนคอของเสอ สวมทปดปากและจมก สวมถงมอปราศจากเชอทเปนพลาสตกหรอยางทไมมแปง สวมทหมเทาทผานการฆาเชอหรอท าใหปราศจากเชอ สวนปลายของขากางเกงตองสอดเกบเขาไปในทหมเทา และสวนปลายของแขนเสอสอดเขาในถงมอ ชดแตงกายตองไมมการปลอยเสนใยหรออนภาคออกมาและเกบกกอนภาคทปลอยออกมาจากรางกายได ขอ ๓๕๑ ตองไมน าเสอผาทใชนอกบรเวณปฏบตงาน เขาไปในหองเปลยนเครองแตงกายทเขาไปสหองระดบ B และ C

ผทปฏบตงานทกคนในบรเวณของระดบ A หรอ B ตองเปลยนเครองแตงกายทสะอาดปราศจากเชอ โดยผานการท าใหปราศจากเชอหรอฆาเชออยางเพยงพอทกครงทเขาไปปฏบตงาน ถงมอตองใชน ายาฆาเชอเปนระยะระหวางการปฏบตงาน ทปดปากและจมก และถงมอตองเปลยนอยางนอยทกครงทเขาไปปฏบตงาน ขอ ๓๕๒ เครองแตงกายทใชในบรเวณสะอาด ตองท าความสะอาดและด าเนนการไมใหมการปนเปอนซงจะถกปลอยออกมาในภายหลง การด าเนนการดงกลาวตองท าตามวธการปฏบต

ตองมอปกรณในการซกท าความสะอาดแยกตางหาก วธการซกทไมเหมาะสมท าใหเสนใยเสยหาย และเพมความเสยงตอการปลดปลอยอนภาค

อาคารสถานท ขอ ๓๕๓ พนผวภายในบรเวณสะอาดตองเรยบ ไมดดซมน า และไมแตกราว เพอลดการปลอยหรอ สะสมอนภาคหรอจลนทรย และตองทนทานตอน ายาท าความสะอาดและน ายาฆาเชอทใช ขอ ๓๕๔ เพอลดการสะสมของฝนละอองและใหท าความสะอาดไดงายตองไมมซอกมมทท าความสะอาดไมได และขอบทยนจากผนง ชนวางของ ตและเครองมอ ควรมนอยทสด ควรออกแบบประตไมใหมซอกมมทเขาไปท าความสะอาดไมได ดงนนจงไมควรใชประตชนดบานเลอน ขอ ๓๕๕ ฝาเพดานตองเชอมปดใหสนท เพอปองกนสงปนเปอนจากชองวางเหนอฝาเพดาน ขอ ๓๕๖ ตองตดตงทอน าสง ทอลม ทอปลายเปดอนๆโดยไมท าใหเกดซอกมม ชองเปดทปดไมสนท และไมใชวสดทมพนผวทท าความสะอาดไดยาก ขอ ๓๕๗ ในบรเวณระดบ A หรอ B ทใชส าหรบการผลตโดยกระบวนการปราศจากเชอ ตองไมมอางลางมอและทอน าทง สวนในบรเวณระดบอนตองตดตงอปกรณดกอากาศระหวางเครองจกรหรออาง

๕๖

ลางมอและทอน าทง ในบรเวณสะอาดระดบต ากวา A หรอ B ทอน าทงทพนตองตดตงอปกรณ เพอปองกนการไหลยอนกลบ ขอ ๓๕๘ หองเปลยนเครองแตงกายตองออกแบบใหเปนแอรลอคทมการแยกในแตละขนตอนของการเปลยนเครองแตงกาย เพอใหเครองแตงกายเกดการปนเปอนจากจลนทรยและอนภาคนอยทสด ตองมระบบการไลอากาศในหองออกไปอยางมประสทธภาพดวยอากาศทผานการกรอง

หองเปลยนเครองแตงกายในขนตอนทายสดตองมความสะอาดในสภาวะ “ไมมการปฏบตงาน” เทากบบรเวณทจะเขาไปปฏบตงาน

ในบางกรณอาจตองแยกทางเขาและทางออกของหองเปลยนเครองแตงกายออกจากกน และอปกรณลางมอใหจดไวในหองเปลยนเครองแตงกายขนตอนแรกเทานน ขอ ๓๕๙ หามเปดประตแอรลอคสองดานพรอมกน ใหใชระบบอนเตอรลอค ( Interlock) หรอระบบเตอนทมองเหน หรอระบบเตอนดวยเสยง เพอปองกนการเปดประตมากกวาหนงดานพรอมกน ขอ ๓๖๐ อากาศทผานการกรองและจายเขาไปในหองเพอรกษาระดบความดนหองใหสงกวา ตองมทศทางการไหลของอากาศไปสบรเวณโดยรอบทมระดบความสะอาดต ากวาในทกสภาวะทมการปฏบตงาน และตองไลอากาศในหองออกไปไดอยางมประสทธภาพ

หองตดกนทมระดบความสะอาดตางกนตองมความดนอากาศแตกตางกน คอ ๑๐ – ๑๕ ปาสคาล โดยเฉพาะบรเวณทมความเสยงสงทสด คอ บรเวณสภาวะแวดลอมโดยรอบทสมผสกบผลตภณฑและสวนประกอบทท าความสะอาดแลวทตองสมผสกบผลตภณฑ

ขอแนะน าเกยวกบอากาศทจายเขาไป และความแตกตางของความดนอากาศอาจตองมการปรบเปลยนตามความจ าเปนในกรณของวตถบางชนด ตวอยางเชน สารกอโรค สารทมความเปนพษสง สารกมมนตรงส หรอ วตถดบหรอผลตภณฑทเปนไวรสหรอแบคทเรยทมชวต อาจจ าเปนตองมการด าเนนการเพอก าจดสงปนเปอนของสงอ านวยความสะดวกและบ าบดอากาศซงปลอยจากบรเวณสะอาด ขอ ๓๖๑ ตองแสดงใหเหนวารปแบบการไหลของอากาศไมท าใหเกดความเสยงของการปนเปอน ตวอยางเชน ตองระวงเพอใหมนใจวาการไหลของอากาศไมท าใหเกดการกระจายอนภาคจากแหลงกอใหเกดอนภาคจากบคลากร การปฏบตงานหรอเครองจกรไปยงบรเวณทมความเสยงตอผลตภณฑสงกวา ขอ ๓๖๒ ตองมระบบแจงเตอนการท างานผดปกตของอากาศทจายเขามา ตองตดตงเครองวดความแตกตางของความดนอากาศระหวางบรเวณทความแตกตางของความดนในบรเวณทมความส าคญ รวมถงตองบนทกความแตกตางของความดนอยางสม าเสมอ

เครองมอ ขอ ๓๖๓ สายพานล าเลยงตองไมผานผนงกนระหวางบรเวณความสะอาดของอากาศระดบ A หรอ B และบรเวณผลตทมระดบความสะอาดทต ากวา นอกจากสายพานนนผานการท าใหปราศจากเชออยางตอเนอง ตวอยางเชน ในอโมงคของการท าใหปราศจากเชอ ขอ ๓๖๔ ตองออกแบบและตดตงเครองมอ อปกรณตอเชอม และระบบบรการใหสามารถท างาน บ ารงรกษาและซอมแซมไดจากภายนอกบรเวณสะอาดเทาทจะท าได

ถาตองการท าใหปราศจากเชอ หากเปนไปไดตองประกอบเขาดวยกนใหสมบรณกอนน าไปท าใหปราศจากเชอ

๕๗

ขอ ๓๖๕ การบ ารงรกษาเครองมอภายในบรเวณสะอาด หากไมสามารถรกษามาตรฐานความสะอาดทก าหนดไดระหวางท าการบ ารงรกษา ตองท าความสะอาดบรเวณนน ฆาเชอหรอท าใหปราศจากเชอกอนเรมปฏบตงานตอไป ขอ ๓๖๖ ระบบการผลตน าและจายน าตองออกแบบ ตดตง และบ ารงรกษาเพอใหมนใจวาผลตน าไดคณภาพทเหมาะสม รวมถงตองไมใชงานเกนกวาก าลงผลตของระบบทออกแบบไว

น าส าหรบการผลตยาฉดตองผลต จดเกบและจายไปยงจดท ใชโดยตองปองกนการเจรญเตบโตของจลนทรย ตวอยางเชน ใหมการไหลเวยนสม าเสมอทอณหภมสงกวา ๗๐ องศาเซลเซยส ขอ ๓๖๗ เครองมอทกชนดไดแก เครองท าใหปราศจากเชอ ระบบอากาศและการกรองอากาศ รระบายอากาศและแผนกรองกาซ ระบบการเตรยมและผลตน า การจดเกบและจายน า ตองท าการตรวจสอบความถกตองและมแผนบ ารงรกษา รวมถงตองผานการรบรองกอนน ากลบไปใช สขลกษณะ ขอ ๓๖๘ สขลกษณะของบรเวณสะอาดเปนสงทส าคญ ตองท าความสะอาดตามก าหนดการทเขยนไว เมอมการใชน ายาฆาเชอตองมมากกวาหนงชนดหมนเวยนกนใช และมการตรวจตดตามเปนประจ าเพอใหมนใจวาเชอไมมการพฒนาเปนสายพนธทมความตานทานตอน ายาฆาเชอ ขอ ๓๖๙ น ายาฆาเชอและสารท าความสะอาดตองตรวจตดตามวาไมมการปนเปอนจลนทรย น ายาทเจอจางแลวตองเกบในภาชนะบรรจทผานการท าความสะอาดและเกบในเวลาทก าหนดเทานน นอกจากจะผานการท าใหปราศจากเชอ ส าหรบน ายาฆาเชอและสารท าความสะอาดทใชในบรเวณระดบ A และ B ตองท าใหปราศจากเชอกอนใช ขอ ๓๗๐ การรมควนบรเวณสะอาด อาจมประโยชนในการลดการปนเปอนของจลนทรยในบรเวณซอกมมทเขาไปท าความสะอาดไดยาก กระบวนการ ขอ ๓๗๑ ตองระมดระวงเพอใหมการปนเปอนนอยทสดระหวางทกขนตอนของกระบวนการรวมถงขนตอนกอนทท าใหปราศจากเชอ ขอ ๓๗๒ หามผลตหรอบรรจผลตภณฑทมาจากจลนทรยในบรเวณเดยวกบทใชส าหรบกระบวนการผลตผลตภณฑยาชนดอน แตถาเปนวคซนของจลนทรยทตายแลวหรอสารสกดจากแบคทเรยหลงจากการท าใหหมดฤทธแลวอาจท าการบรรจในบรเวณเดยวกบผลตภณฑยาปราศจากเชอชนดอนได ขอ ๓๗๓ การตรวจสอบความถกตองของการผลตโดยกระบวนการปราศจากเชอ ตองรวมถงการทดสอบจ าลองกระบวนการโดยใชอาหารเพาะเชอหรอมเดยฟลล การเลอกอาหารเพาะเชอตองเลอกตามรปแบบของผลตภณฑ และความเฉพาะเจาะจง ความใส ความเขมขน และความเหมาะสมในการท าใหปราศจากเชอ ขอ ๓๗๔ การทดสอบจ าลองกระบวนการตองท าเลยนแบบใหใกลเคยงทสดกบการผลตโดยกระบวนการปราศจากเชอทท าเปนประจ า และรวมถงขนตอนการผลตวกฤตทกขนตอน ตองรวมถงสงทท าใหเกดการขดจงหวะการท างานระหวางการผลตตามปกต และกรณแยทสด

๕๘

ขอ ๓๗๕ การตรวจสอบความถกตองครงแรกตองท าการทดสอบจ าลองกระบวนการตดตอกนสามครงตอผลดการท างานจนไดผลเปนทพอใจ และท าซ าในชวงเวลาทก าหนด รวมถงหลงจากมการปรบปรงทส าคญของระบบอากาศ เครองมอ กระบวนการ และจ านวนผลดการท างาน

การทดสอบจ าลองกระบวนการใหท าซ าสองครงตอปตอผลดการท างานและกระบวนการ ขอ ๓๗๖ จ านวนภาชนะบรรจทใชส าหรบมเดยฟลลตองเพยงพอทสามารถประเมนผลได ส าหรบรนการผลตปรมาณนอยจ านวนภาชนะบรรจส าหรบมเดยฟลลตองใชอยางนอยเทากบจ านวนของรนผลต เปาหมายตองไมพบเชอ โดยใชเกณฑดงน

(๑) เมอบรรจนอยกวา ๕,๐๐๐ หนวย ตองไมพบการปนเปอน (๒) เมอบรรจ ๕,๐๐๐ ถง ๑๐,๐๐๐ หนวย

(ก) พบการปนเปอน ๑ หนวย ตองสบสวนหาสาเหต รวมถงพจารณาท ามเดยฟลลซ า (ข) พบการปนเปอน ๒ หนวย ตองพจารณาสาเหตเพอท าการตรวจสอบความถกตองซ า

หลงสบสวนหาสาเหต (๓) เมอบรรจมากกวา ๑๐,๐๐๐ หนวย

(ก) พบการปนเปอน ๑ หนวย ตองสบสวนหาสาเหต (ข) พบการปนเปอน ๒ หนวย ตองพจารณาสาเหตเพอท าการตรวจสอบความถกตองซ า

หลงสบสวนหาสาเหต ขอ ๓๗๗ การเกดการปนเปอนของเชอส าหรบขนาดการผลตใดๆ ในบางชวงของการตรวจสอบมเดยฟลลอาจแสดงถงการปนเปอนอยในระดบต าซงตองสบสวนหาสาเหต

การสบสวนหาสาเหตของการท ามเดยฟลลไมผาน ตองรวมถงแนวโนมทมผลกระทบตอการประกนความปราศจากเชอของรนการผลตตงแตการท ามเดยฟลลผานครงลาสด ขอ ๓๗๘ การตรวจสอบความถกตองใดๆ ตองไมท าใหเกดความเสยหายตอกระบวนการ ขอ ๓๗๙ แหลงน า เครองมอเตรยมน า และน าทผานการเตรยมตองตรวจตดตามการปนเปอนทางเคมและชววทยาเปนประจ า และตรวจตดตามเอนโดทอกซน (Endotoxin) ตามความเหมาะสม และเกบรกษาผลบนทกการตรวจตดตามรวมถงการด าเนนการแกไข ขอ ๓๘๐ กจกรรมในบรเวณสะอาดตองมใหนอยทสด โดยเฉพาะขณะก าลงผลตโดยกระบวนการปราศจากเชอ และการเคลอนไหวของผปฏบตงานตองมการควบคมและมแนวทางปฏบต เพอหลกเลยงการปลอยอนภาคและจลนทรยเนองจากกจกรรมทกระท าอยางเรงรบ อณหภมและความชนในหองตองไมท าใหรสกอดอดเนองจากคณลกษณะของเสอผาทผปฏบตงานสวมใส ขอ ๓๘๑ วตถดบตองมการปนเปอนของจลนทรยนอยทสด ขอก าหนดของวตถดบตองมการก าหนดคณภาพดานจลนทรยและชบงโดยการตรวจตดตาม ขอ ๓๘๒ ภาชนะบรรจและวสดในบรเวณสะอาดตองปลดปลอยเสนใยออกมาใหนอยทสด ขอ ๓๘๓ ตองมมาตรการตามความเหมาะสม เพอลดการปนเปอนอนภาคในผลตภณฑสดทายใหนอยทสด ขอ ๓๘๔ สวนประกอบ ภาชนะบรรจ และเครองมอหลงจากผานกระบวนการท าความสะอาดเสรจแลวตองด าเนนการไมใหมการปนเปอนซ า

๕๙

ขอ ๓๘๕ ชวงเวลาระหวางการลางกบการท าใหแหงและการท าใหปราศจากเชอของสวนประกอบ ภาชนะบรรจ และเครองมอ รวมทงชวงเวลาระหวางการท าใหปราศจากเชอกบการน าไปใชตองใหสนทสดและตองก าหนดขดจ ากดของเวลาทเหมาะสมกบสภาวะการจดเกบ ขอ ๓๘๖ ระยะเวลาระหวางเรมเตรยมสารละลายกบการท าใหปราศจากเชอหรอการกรองผานแผนกรองเพอก าจดเชอตองสนทสด ตองก าหนดเวลาการเกบรกษาทนานทสดทยอมรบไดส าหรบผลตภณฑแตละชนดโดยพจารณาจากสวนประกอบในผลตภณฑและมค าแนะน าส าหรบวธการเกบรกษา

ขอ ๓๘๗ ตองตรวจตดตามเชอทมอยกอนท าใหปราศจากเชอ และก าหนดขดจ ากดส าหรบเชอทมอยกอนเรมการท าใหปราศจากเชอซงขนกบประสทธภาพของวธการท าใหปราศจากเชอทใช ตองวเคราะหปรมาณเชอทมอยในแตละรนผลต ทงผลตภณฑทบรรจแบบปราศจากเชอ และผลตภณฑทท าใหปราศจากเชอในขนตอนสดทาย

ส าหรบผลตภณฑทท าใหปราศจากเชอในขนตอนสดทายทท าใหปราศจากเชอแบบเกนจ าเปน (Overkill sterilization) อาจตรวจเชอทมอยตามชวงเวลาทเหมาะสมเทานน

ส าหรบระบบการปลอยผานโดยพาราเมตรก(Parametric release) การวเคราะหปรมาณเชอทมอยตองท าทกรนการผลต และถอวาเปนการทดสอบระหวางกระบวนการ ตองตรวจตดตามระดบของเอนโดทอกซน (Endotoxin) ตามความเหมาะสม สารละลายทกชนดโดยเฉพาะยาฉดปรมาตรมากตองกรองผานแผนกรองเชอ และหากเปนไปไดควรกรองในต าแหนงทใกลกบการบรรจมากทสด ขอ ๓๘๘ สวนประกอบ ภาชนะบรรจ เครองมอและสงอนทตองใชในบรเวณสะอาดส าหรบกระบวนการปราศจากเชอตองท าใหปราศจากเชอและสงเขาไปในบรเวณสะอาดโดยผานเครองท าใหปราศจากเชอแบบมประตสองดาน ซงฝงอยทผนง หรอโดยวธการอนทบรรลวตถประสงคในการทไมน าเอาสงปนเปอนเขาไป พวกกาซทไมตดไฟทผานเขาไปใชตองกรองดวยแผนกรองเชอ ขอ ๓๘๙ ตองตรวจสอบความถกตองของประสทธผลของวธการใหมทจะน ามาใช และมการทวนสอบการตรวจสอบความถกตองตามระยะเวลาทก าหนด โดยพจารณาจากประวตของสมรรถนะหรอเมอมการเปลยนแปลงทส าคญของกระบวนการหรอเครองมอ การท าใหปราศจากเชอ ขอ ๓๙๐ การท าใหปราศจากเชอทกกระบวนการตองตรวจสอบความถกตอง รวมถงวธการท าใหปราศจากเชอทน ามาใชทไมไดระบในเภสชต ารบฉบบปจจบนตามทรฐมนตรประกาศก าหนด หรอวธทใชส าหรบผลตภณฑทไมไดเปนสารละลายในน าหรอในน ามนเพยงชนดเดยว (Simple aqueous or oily solution) และถาเปนไปไดตองเลอกใชวธการท าใหปราศจากเชอดวยความรอน

ในทกกรณของกระบวนการท าใหปราศจากเชอตองเปนไปตามทะเบยนต ารบยาและใบอนญาตผลตยา ขอ ๓๙๑ กอนน ากระบวนการท าใหปราศจากเชอวธใดมาใช ตองพสจนใหเหนวากระบวนการนนมความเหมาะสมส าหรบผลตภณฑและมประสทธผลในการท าใหปราศจากเชออยางทวถงส าหรบสงของแตละประเภทตามเงอนไขทตองการดวยการวดคาทางกายภาพและการใชอนดเคเตอรชวภาพ(Biological indicators) ตามความเหมาะสม

๖๐

ความถกตองของกระบวนการตองมการทวนสอบตามระยะเวลาทก าหนดอยางนอยปละครงและเมอมการปรบเปลยนทส าคญของเครองมอ รวมถงตองมการบนทกผลของการตรวจสอบเกบไว ขอ ๓๙๒ การท าใหปราศจากเชอทมประสทธภาพ วสดทงหมดตองผานการท าใหปราศจากเชอตามกระบวนการทก าหนด และตองออกแบบกระบวนการทแนใจวาสามารถท าใหปราศจากเชอไดตามทตองการ ขอ ๓๙๓ ตองก าหนดรปแบบการจดเรยงสงของตามทผานการตรวจสอบความถกตองส าหรบทกกระบวนการท าใหปราศจากเชอ ขอ ๓๙๔ ควรใชอนดเคเตอรชวภาพ (Biological indicators) เปนวธเสรมส าหรบตรวจตดตามการท าใหปราศจากเชอ โดยตองเกบรกษาและใชตามค าแนะน าของผผลต และมการตรวจสอบคณภาพดวยการท าการทดสอบควบคมทางบวก (Positive control) ถามการใชอนดเคเตอรชวภาพ (Biological indicators) ตองระมดระวงอยางเขมงวดไมใหมการปนเปอนจากจลนทรยของอนดเคเตอรชวภาพ (Biological indicators) ขอ ๓๙๕ ตองมวธทชดเจนในการแยกผลตภณฑทยงไมผานและผานการท าใหปราศจากเชอแลว ตะกรา ถาด หรอภาชนะอนทใชใสผลตภณฑหรอสวนประกอบตองตดปายใหชดเจน ระบถงชอของผลตภณฑหรอวตถ หมายเลขรน และมการชบอกวาผานหรอยงไมผานการท าใหปราศจากเชอ

การใชอนดเคเตอร ตวอยางเชน แถบส าหรบออโตเคลฟ บอกไดเพยงวารนหรอรนยอยนน ไดผานกระบวนการท าใหปราศจากเชอ แตไมไดเปนสงชบอกอยางนาเชอถอวารนนนปราศจากเชอ ขอ ๓๙๖ ตองมบนทกการท าใหปราศจากเชอแตละครง และผานการรบรองซงเปนสวนหนงของวธการปฏบตในการปลอยผานรนผลตนน การท าใหปราศจากเชอดวยความรอน ขอ ๓๙๗ การท าใหปราศจากเชอดวยความรอนแตละรอบ ตองบนทกบนแผนภาพเวลาและอณหภมทมมาตราสวนซงมขนาดใหญเพยงพอ หรอโดยการใชอปกรณอนทมความเทยงตรงและแมนย าเหมาะสม

ระหวางการตรวจสอบความถกตอง ตองมการหาต าแหนงการวางอปกรณวดอณหภมทใชส าหรบการควบคมและบนทก ควรมการตรวจสอบกบอปกรณวดอณหภมอกอนทเปนอสระตอกนทอยในต าแหนงเดยวกน ขอ ๓๙๘ ตองมการใชอนดเคเตอรเคมหรอชวภาพ แตตองไมเปนการใชแทนการวดทางกายภาพ ขอ ๓๙๙ ตองมเวลาทเพยงพอทสงของทงหมดมอณหภมถงทก าหนด กอนเรมตนนบเวลาของชวงการท าใหปราศจากเชอ โดยตองหาเวลานส าหรบสงของแตละประเภททน าไปผานกระบวนการ ขอ ๔๐๐ การท าใหเยนลงหลงจากผานระยะเวลาอณหภมสงในรอบของการท าใหปราศจากเชอ ตองระวงไมใหสงของทปราศจากเชอแลวมการปนเปอนโดยของเหลวหรอกาซทใชส าหรบท าใหเยนซงสมผสกบผลตภณฑตองปราศจากเชอ นอกจากสามารถแสดงใหเหนวาภาชนะบรรจใดทรวจะไมผานการรบรองส าหรบน าไปใช

๖๑

ความรอนชน ขอ ๔๐๑ การตรวจตดตามกระบวนการท าใหปราศจากเชอดวยความรอนชนตองวดทงอณหภมและความดน โดยอปกรณควบคมตองเปนอสระจากอปกรณตรวจตดตามและแผนภาพบนทก ถาใชระบบควบคมและตรวจตดตามอตโนมตตองมการตรวจสอบความถกตองเพอใหแนใจวาไดตามขอก าหนดกระบวนการวกฤต

ความผดพลาดของระบบและรอบของการท าใหปราศจากเชอ ตองมบนทกแสดงไวในระบบและผปฏบตงานสามารถสงเกตเหนได

ตลอดชวงเวลาการท าใหปราศจากเชอ ตองมการตรวจสอบคาทอานไดจากตวชบอกอณหภมทเปนอสระเปนระยะเทยบกบคาทบนทกในแผนภาพ

ส าหรบเครองท าใหปราศจากเชอทมทอระบายน าอยทสวนลางของต จ าเปนตองมการบนทกอณหภมทต าแหนงนดวยตลอดชวงเวลาการท าใหปราศจากเชอ

ถาในรอบของการท าใหปราศจากเชอมชวงเวลาของการท าใหเปนสญญากาศ ตองมการทดสอบการรวของตเปนประจ า ขอ ๔๐๒ ถาสงของทท าใหปราศจากเชอไมใชผลตภณฑทบรรจในภาชนะทปดสนท ตองหอหมดวยวสดทยอมใหอากาศผานออกมาไดและยอมใหไอน าซมผานเขาไปได และสามารถปองกนไมใหมการปนเปอนหลงจากการท าใหปราศจากเชอแลว ทกสวนของสงของตองสมผสกบน าหรอไอน าทอณหภมทก าหนดในเวลาทก าหนด ขอ ๔๐๓ ตองระวงเพอใหแนใจวาไอน าทใชในการท าใหปราศจากเชอมคณภาพทเหมาะสมและไมมสารเจอปนในระดบทท าใหเกดการปนเปอนผลตภณฑหรอเครองมอ ความรอนแหง ขอ ๔๐๔ กระบวนการท าใหปราศจากเชอดวยความรอนแหงทใชตองรวมถงการหมนเวยนของอากาศภายในตและมการรกษาความดนใหสงกวาภายนอกเพอปองกนอากาศทไมปราศจากเชอเขาไปภายใน อากาศทเขาไปภายในตตองผานแผนกรองอากาศทมประสทธภาพสง (HEPA filter)

ถาใชกระบวนการนเพอก าจดไพโรเจน (Pyrogen) ตองท าการทดสอบโดยใชเอนโดทอกซน (Endotoxin) เปนสวนหนงของการตรวจสอบความถกตองดวย การท าใหปราศจากเชอดวยรงส ขอ ๔๐๕ การท าใหปราศจากเชอดวยรงสสวนมากใชกบวสดและผลตภณฑทไมทนตอความรอน ผลตภณฑยาหลายชนดและวสดการบรรจบางชนดไวตอรงส ดงนนวธนใชไดเมอมการทดลองยนยนวา รงสไมมผลตอการสลายตวของผลตภณฑ การฉายรงสอลตราไวโอเลตเปนวธทไมยอมรบในการท าใหปราศจากเชอ ขอ ๔๐๖ ตองวดปรมาณรงสระหวางขนตอนการท าใหปราศจากเชอ โดยใชอนดเคเตอร(Indicator) วดปรมาณรงสซงไมขนกบอตราปรมาณรงสทใช แตเปนการวดปรมาณรงสทผลตภณฑไดรบ

ตองใชอปกรณวดปรมาณรงสตดทภาชนะบรรจผลตภณฑในจ านวนทเพยงพอและมระยะใกลกนเพยงพอ เพอใหแนใจวามอปกรณวดปรมาณรงสอยในเครองฉายรงส

อปกรณวดปรมาณรงสทเปนพลาสตกตองใชภายในขดจ ากดเวลาของการสอบเทยบ

๖๒

คาการดดกลนรงสจากอปกรณวดปรมาณรงสตองอานภายในระยะเวลาสนหลงจากมการสมผสกบรงส ขอ ๔๐๗ อาจใชอนดเคเตอรชวภาพเปนวธการควบคมเพมเตม ขอ ๔๐๘ วธการตรวจสอบความถกตองพจารณาถงผลของความแปรผนในความแนนของภาชนะหบหอ ขอ ๔๐๙ ตองมวธการปฏบตเพอปองกนการปะปนระหวางวตถทผานการฉายรงสแลวกบวตถทยงไมผานการฉายรงส โดยอาจใชแผนสทไวตอรงส (Radiation-sensitive colour disk) ตดบนแตละภาชนะหบหอเพอแยกระหวางภาชนะหบหอทผานการฉายรงสและทยงไมผานการฉายรงส ขอ ๔๑๐ ปรมาณของรงสทงหมดตองฉายภายในระยะเวลาทก าหนดไว การท าใหปราศจากเชอดวยเอทธลนออกไซด ขอ ๔๑๑ วธนใชเฉพาะเมอไมสามารถใชวธอนได ระหวางการตรวจสอบความถกตองของกระบวนการท าใหปราศจากเชอดวยเอทธลนออกไซดตองแสดงใหเหนวาวธนไมมผลท าใหผลตภณฑเสยหาย และแสดงสภาวะกบเวลาทใชในการก าจดกาซ เพอลดกาซตกคางและผลผลตไมพงประสงคจากปฏกรยาจนเหลอถงขดจ ากดทยอมรบไดส าหรบผลตภณฑและวสดแตละประเภท ขอ ๔๑๒ การสมผสโดยตรงระหวางกาซกบเซลลของจลนทรยเปนสงจ าเปน จงตองระวงโดยการหลกเลยงไมใหจลนทรยถกหอหมอยในวตถบางชนด ตวอยางเชน โปรตนทเปนผลกหรอแหง ชนดและปรมาณของวสดการบรรจมผลตอกระบวนการอยางมนยส าคญ ขอ ๔๑๓ กอนวตถมการสมผสกบกาซ ตองปรบใหมความชนและอณหภมอยในสมดลกบคาทก าหนดในกระบวนการท าใหปราศจากเชอดวยเอทธลนออกไซด ตองพจารณาผลดผลเสยของชวงเวลาทใชในการปรบสมดลกบขอก าหนดทตองใหมชวงเวลาสนทสดกอนการท าใหปราศจากเชอ ขอ ๔๑๔ แตละรอบของการท าใหปราศจากเชอตองตรวจตดตามดวยอนดเคเตอรชวภาพ(Biological indicators) ทเหมาะสม โดยใชจ านวนชนทดสอบทพอเหมาะวางกระจายใหทวในสงของทจะท าใหปราศจากเชอ ขอมลทไดเปนสวนหนงของบนทกการผลต ขอ ๔๑๕ ระหวางกระบวนการท าใหปราศจากเชอแตละรอบ ตองบนทกเวลาทใช ความดน อณหภม ความชนภายในต ความเขมขนและปรมาณของกาซทงหมดทใช ตองบนทกความดนและอณหภมตลอดรอบบนแผนภาพ บนทกนเปนสวนหนงของบนทกการผลต ขอ ๔๑๖ ภายหลงการท าใหปราศจากเชอ สงของนนตองเกบในสภาวะควบคมทมการระบายอากาศเพอใหกาซทหลงเหลอและผลผลตไมพงประสงคจากปฏกรยาลดลงสระดบทก าหนด กระบวนการนตองตรวจสอบความถกตอง การกรองผลตภณฑยาทไมสามารถท าใหปราศจากเชอในภาชนะบรรจสดทาย ขอ ๔๑๗ การใชวธการกรองเพยงอยางเดยวไมเพยงพอถาหากผลตภณฑสามารถท าใหปราศจากเชอในภาชนะสดทายได การท าใหปราศจากเชอดวยไอน าเปนวธทนยมใชมากทสดในปจจบน ถาผลตภณฑไมสามารถท าใหปราศจากเชอในภาชนะสดทายได สารละลายหรอของเหลวสามารถใชวธกรองผานแผนกรองปราศจากเชอทมขนาดของร ๐.๒๒ ไมครอนหรอเลกกวา หรออยางนอยทสดขนาดของรเทากบ

๖๓

จลนทรยทคางอยบนแผนกรองได โดยกรองใสในภาชนะบรรจทผานการท าใหปราศจากเชอแลว แผนกรองดงกลาวสามารถก าจดแบคทเรยและราสวนมากได แตไมสามารถก าจดไวรสหร อมยโคพลาสมา จงตองพจารณาใชกระบวนการกรองรวมกบการใชความรอน ขอ ๔๑๘ วธการกรองมความเสยงมากกวากระบวนการท าใหปราศจากเชอวธอน จงควรมการกรองครงทสองดวยแผนกรองกกเชอทปราศจากเชออกครงหนงทนทกอนบรรจ การกรองครงสดทายนตองใหอยใกลจดทท าการบรรจมากทสด ขอ ๔๑๙ แผนกรองตองมคณลกษณะทปลอยเสนใยออกมานอยทสด ขอ ๔๒๐ ตองท าการตรวจสอบความสมบรณของแผนกรองปราศจากเชอกอนใชและทนทหลงจากการกรองเสรจโดยวธทเหมาะสม ตวอยางเชน การทดสอบจดเกดฟอง (Bubble point test) การทดสอบการแพรของอากาศ (Diffusion flow test) หรอ การทดสอบการรกษาความดน (Pressure hold test)

ระหวางการตรวจสอบความถกตอง ตองหาเวลาทใชในการกรองของสารละลายททราบปรมาตรและหาความแตกตางของความดนระหวางแผนกรองทใชในการกรอง โดยในการผลตทท า เปนประจ าถาพบวาระหวางการกรองคาเหลานแตกตางจากทก าหนดอยางมนยส าคญ ตองบนทกและสบสวนหาสาเหต ผลของการตรวจสอบตองรวมไวในบนทกการผลต

ความสมบรณของแผนกรองกาซและรระบายอากาศทจดวกฤตตองตรวจสอบยนยนหลงจากการใช ส าหรบแผนกรองอนควรตรวจสอบยนยนในระยะเวลาทเหมาะสม ขอ ๔๒๑ ตองไมใชแผนกรองเดยวกนท าการกรองนานกวาหนงวนท างานนอกจากมการตรวจสอบความถกตอง ขอ ๔๒๒ แผนกรองตองไมมผลตอผลตภณฑ โดยการกรองสวนประกอบของผลตภณฑออกไปหรอปลอยสารบางอยางเขามาในผลตภณฑ ขนตอนสดทายของผลตภณฑยาปราศจากเชอ ขอ ๔๒๓ ผลตภณฑบรรจในไวแอลทจะท าใหแหงแบบเยอกแขงทปดจกยางยงไมสมบรณตองเกบอยภายใตสภาวะระดบ A ตลอดเวลา จนกระทงจกยางถกปดสนท ขอ ๔๒๔ ตองปดภาชนะบรรจโดยวธทตรวจสอบความถกตองแลวอยางเหมาะสม ภาชนะบรรจทปดโดยการหลอม ตวอยางเชน แอมพลแกวหรอพลาสตก ตองตรวจสอบความสมบรณทกภาชนะบรรจ ภาชนะบรรจชนดอนตองตรวจสอบความสมบรณตามวธการทเหมาะสมจากตวอยางทเกบมา ขอ ๔๒๕ ระบบภาชนะบรรจและการปดผนกส าหรบไวแอลทบรรจโดยกระบวนการปราศจากเชอ ยงไมสมบรณจนกวาท าการปดผนกฝาอะลมเนยม และตองท าทนทหลงปดจกยาง ขอ ๔๒๖ เครองมอทใชปดผนกฝาอะลมเนยมของไวแอล สามารถกอใหเกดอนภาคเปนจ านวนมาก จงควรตงแยกตางหากพรอมตดตงเครองดดอากาศอยางเพยงพอ ขอ ๔๒๗ การปดผนกฝาอะลมเนยมของไวแอล สามารถด าเนนการโดยกระบวนการปราศจากเชอโดยใชฝาอะลมเนยมทผานการท าใหปราศจากเชอ หรอด าเนนการนอกบรเวณปดจกยาง โดยมกระบวนการตองปองกนไวแอลภายใตความสะอาดระดบ A จนถงจดทออกจากบรเวณปดจกยาง หลงจากนนไวแอลทปดจกยางแลวตองปองกนดวยลมจายทมความสะอาดระดบ A จนกระทงปดผนกดวยฝาอะลมเนยม

๖๔

ขอ ๔๒๘ ไวแอลทไมมจกยางหรอปดจกไมสมบรณตองถกคดออกกอนปดผนกดวยฝาอะลมเนยม หากมกจกรรมทจ าเปนตองมผปฏบตงานเขาไปในบรเวณปดผนกฝาอะลมเนยม ควรใชเทคโนโลยทเหมาะสมเพอปองกนการสมผสโดยตรงกบไวแอลและลดการปนเปอนจลนทรยใหนอยทสด ขอ ๔๒๙ ระบบเรสทรกเทดแอกเซสแบรเออร (Restricted access barriers system) ซงเปนเทคโนโลยการผลตสมยใหมและไอโซเลเตอร (Isolator) อาจมประโยชนในการใหความมนใจตอสภาวะทตองการ และลดการทจะตองมผปฏบตงานเขาไปในบรเวณปดผนกดวยฝาอะลมเนยม ขอ ๔๓๐ การปดผนกเพอใหภายในภาชนะบรรจเปนสญญากาศ ตองทดสอบการรกษาสภาพสญญากาศตามระยะเวลาทเหมาะสมทก าหนดไว ขอ ๔๓๑ ภาชนะทบรรจยาฉดทกภาชนะตองตรวจสอบดสงปนเปอนหรอขอบกพรองอน ถาการตรวจสอบท าโดยการดดวยสายตาตองท าภายใตแสงสวางและฉากหลงทควบคมสภาวะอยางเหมาะสม ระหวางการตรวจสอบตองหยดพกสายตาเปนระยะ

ผปฏบตงานนตองผานการตรวจสายตาเปนประจ า ถาผปฏบตงานสวมแวนตาตองตรวจสายตาพรอมแวนตา ถาใชวธอนในการตรวจสอบตองตรวจสอบความถกตองของกระบวนการนน และตองตรวจสมรรถนะของเครองมอเปนระยะ และบนทกผลการตรวจสอบ การควบคมคณภาพ ขอ ๔๓๒ การทดสอบความปราศจากเชอในผลตภณฑส าเรจรปเปนมาตรการล าดบสดทายของการควบคมเพอการประกนความปราศจากเชอ การทดสอบส าหรบผลตภณฑแตละชนดตองผานการตรวจสอบความถกตอง ขอ ๔๓๓ ในกรณทอนมตใหใชการปลอยผานโดยพาราเมตรก(Parametric release) ตองเนนเปนพเศษในการตรวจสอบความถกตองและการตรวจตดตามกระบวนการผลตทงหมด ขอ ๔๓๔ ตวอยางท ใชในการทดสอบความปราศจากเชอตองเปนตวแทนของทงรน โดยเฉพาะตองรวมถงตวอยางจากสวนของรนผลตทพจารณาแลววามความเสยงในการปนเปอนมากทสด ตวอยางเชน

(๑) ผลตภณฑทท าการบรรจโดยกระบวนการปราศจากเชอ ตองเกบตวอยางของภาชนะทบรรจในตอนเรมตนและตอนสดทายของรนและภายหลงจากมเหตการณทมการขดจงหวะการท างานทมนยส าคญ

(๒) ผลตภณฑทท าใหปราศจากเชอดวยความรอนในภาชนะสดทาย ตองเกบตวอยางผลตภณฑจากสวนทวางไวบรเวณทมอณหภมต าทสดในต

หมวด ๑๕ การผลตผลตภณฑยาสตวทไมใชยากระตนภมคมกน

การผลตสารผสมลวงหนาส าหรบอาหารสตวผสมยา ขอ ๔๓๕ การผลตสารผสมลวงหนาส าหรบอาหารสตวผสมยา ตองใชสวนตางๆ ของพชในปรมาณมาก ซงดงดดแมลงและสตวฟนแทะ การออกแบบสถานทผลต รวมถงการตดตงเครองมอและการ

๖๕

ปฏบตงานจงควรเปนไปในลกษณะทสามารถลดความเสยงดงกลาว อกทงควรมโปรแกรมควบคมแมลงและสตวทปฏบตไดอยางสม าเสมอ

ขอ ๔๓๖ ขนตอนการผลตสารผสมลวงหนา ท าใหเกดฝนผงในปรมาณมาก จงควรตระหนกถงความส าคญในการปองกนการปนเปอนขามและการเอออ านวยตอการท าความสะอาด ตวอยางเชน พจารณาตดตงระบบการล าเลยงทปดสนท หรอระบบก าจดฝนผงตามความเหมาะสม อยางไรกตาม ถงแมจะมการตดตงระบบดงกลาว แตการท าความสะอาดบรเวณผลตอยางสม าเสมอยงคงเปนเรองจ าเปนทตองปฏบต

ขอ ๔๓๗ กระบวนการผลตทอาจสงผลกระทบอยางมนยส าคญตอความคงสภาพของตวยาส าคญ ตวอยางเชน การใชไอน าในการผลตเพลเลต ควรด าเนนการในลกษณะทมความสม าเสมอและเหมอนกนทกครงในแตละรนทผลต

ขอ ๔๓๘ การผลตสารผสมลวงหนาภายในพนทเฉพาะซงไมไดออกแบบใหเปนสวนหนงของโรงงานผลตหลกตองใหความระมดระวงเปนพเศษ หรอควรจดใหมบฟเฟอรโซนลอมรอบพนทดงกลาว เพอลดความเสยงตอการปนเปอนไปยงบรเวณผลตอน

การผลตสารก าจดปรสตภายนอกตวสตว

ขอ ๔๓๙ สารก าจดปรสตภายนอกตวสตว ทจดเปนผลตภณฑยาสตวทตองขนทะเบยนต ารบยา สามารถท าการผลตแตกตางไปจากขอก าหนดทระบไวในหมวด ๓ ขอ ๓๕ ได กลาวคอ สามารถผลตและบรรจตามหลกการของการแยกเวลาผลต ภายในบรเวณทใชผลตสารฆาสตวรงควาน (pesticides) แตตองไมท าการผลตผลตภณฑยาสตวประเภทอนในบรเวณเดยวกน

ขอ ๔๔๐ ควรน าวธการปฏบตส าหรบการท าความสะอาดทไดตรวจสอบความถกตองแลว มาใชเพอปองกนการปนเปอนขาม และควรมขนตอนการด าเนนการทสรางความมนใจในการเกบรกษาผลตภณฑยาสตวอยางปลอดภยตามทระบไวในเอกสารฉบบน

การผลตผลตภณฑยาสตวผสมเพนนซลลน ขอ ๔๔๑ การใชเพนนซลลนในผลตภณฑยาสตวไมพบวามความเสยงของการเกดภาวะภมไวเกน ในสตวเชนเดยวกบทเกดในคน ถงแมวามขอมลเกยวกบอบตการณของการเกดภาวะภมไวเกนในมาและในสนข แตพบวาเกดจากสารชนดอนซงเปนพษตอสตวดงกลาว ตวอยางเชน ยาปฏชวนะกลมไอโอโนฟอรในมา ถงแมจะมขอก าหนดวาการผลตยาบางชนดตองด าเนนการในพนทแยกเฉพาะ (หมวด ๓ ขอ ๓๕) ขอก าหนดดงกลาวอาจละเวนไดในกรณทมการแยกพนทส าหรบการผลตผลตภณฑยาสตวเทานน อยางไรกตาม มาตรการทงหมดทจ าเปนส าหรบการปองกนการปนเปอนขามและการรกษาความปลอดภยของผปฏบตงาน ยงคงตองปฏบตตอไปตามทไดระบไวในเอกสารฉบบน นนคอ การผลตผลตภณฑทมสวนผสมเพนนซลลนควรด าเนนการผลตตามหลกการของการแยกเวลาผลต และภายหลงการผลตตองปฏบตตามวธการปฏบตส าหรบการท าความสะอาดและการก าจดสงปนเปอนทผานการตรวจสอบความถกตองแลว การเกบตวอยางอางอง (หมวด ๑ ขอ ๗(๘) และหมวด ๖ ขอ ๑๘๐)

ขอ ๔๔๒ การจดเกบตวอยางอางองผลตภณฑยาสตวบางชนดทบรรจลงภาชนะบรรจสดทาย

๖๖

หรอผสมในสารผสมลวงหนามปรมาตรมาก อาจไมสะดวกทผผลตตองเลอกเกบไวทงภาชนะบรรจจงอาจจดเกบตวอยางเพยงบางสวนไว แตตองมนใจวามจ านวนตวอยางเพยงพอและเกบรกษาไวอยางเหมาะสม

ขอ ๔๔๓ ภาชนะบรรจทใชในการเกบรกษาตวอยาง ตองท าจากวสดชนดเดยวกนกบทใชกบบรรจผลตภณฑทวางจ าหนาย

ผลตภณฑยาสตวปราศจากเชอ

ขอ ๔๔๔ การผลตผลตภณฑยาสตวทตองท าใหปราศจากเชอในขนตอนสดทาย อาจด าเนนการไดในบรเวณสะอาดทมระดบต ากวาระดบทระบไวในหมวด ๑๔ เรอง “การผลตยาปราศจากเชอ” แตตองเปนบรเวณสะอาดทมระดบไมต ากวาระดบ D ทงนตองไดรบการอนมตจากพนกงานเจาหนาทผอนญาตกอน

หมวด ๑๖ การผลตยาเตรยมแอโรโซลส าหรบสดดมแบบก าหนดขนาดใช

หลกการ การผลตผลตภณฑแอโรโซลอดแรงดนส าหรบสดดมซงมวาลวส าหรบก าหนดขนาดใชตองมขอก าหนดอนเปนเงอนไขพเศษเนองจากความเฉพาะของยารปแบบน สภาวะการผลตยาเตรยมรปแบบนตองปองกนการปนเปอนจากจลนทรยและอนภาค การประกนคณภาพในสวนประกอบของวาลว และความสม าเสมอของต ารบยาแขวนลอย จดเปนสวนทมความส าคญเปนพเศษ การผลตแอโรโซลทมการก าหนดขนาดใช ตองปฏบตตามหลกเกณฑและวธการทดในการผลต และขอก าหนดอนเพมเตมตามทปรากฏในประกาศกระทรวงสาธารณสขฉบบน ขอก าหนดทกลาวถงตอไปนมงเนนเฉพาะสวนทเกยวของกบการผลตเทานน ขอก าหนดทวไป ขอ ๔๔๕ ระบบการผลตและการบรรจ ในปจจบนม ๒ วธ ดงตอไปน

(๑) ระบบสองจงหวะ หรอการบรรจภายใตความดน ตวยาส าคญแขวนลอยอยในสารขบดนทมจดเดอดสง ซงท าการบรรจยาตามขนาดทก าหนดไวลงในภาชนะบรรจ จากนนปดผนกดวยวาลวแลวฉดสารขบดนทมจดเดอดต ากวาผานกานวาลวใหเปนผลตภณฑส าเรจรป ดงนน จงควรเกบยาแขวนลอยในสารขบดนไวในทเยนเพอปองกนการสญเสยจากการระเหย

(๒) ระบบหนงจงหวะ หรอการบรรจภายใตความเยน ตวยาส าคญแขวนลอยอยในสวนผสมของสารขบดน ซงตองควบคมใหอยภายใตสภาวะความดนสงหรอทอณหภมต า จากนนบรรจยาแขวนลอยลงในภาชนะบรรจโดยตรงภายในครงเดยว

อาคารสถานทและเครองมอ

ขอ ๔๔๖ การผลตและการบรรจควรด าเนนการภายใตระบบปดใหมากทสดเทาทจะเปนไปได

๖๗

ขอ ๔๔๗ อากาศในบรเวณทสมผสกบผลตภณฑ หรอสวนประกอบทสะอาดตองผานการกรอง อกทง ตองเปนไปตามขอก าหนดของบรเวณทมระดบความสะอาดอยางนอยระดบ D และการเขาหรอการออกตองผานแอรลอค การด าเนนการผลตและการควบคมคณภาพ ขอ ๔๔๘ วาลวส าหรบก าหนดขนาดใชของแอโรโซลเปนชนสวนทซบซอนมากกวาสวนประกอบอน ตองมขอก าหนด การสมตวอยาง และการทดสอบวาลวอยางเหมาะสม รวมทงผผลตตองท าการตรวจประเมนระบบประกนคณภาพของผผลตวาลว ขอ ๔๔๙ ของไหลทกชนด ตวอยางเชน สารขบดนทเปนของเหลวหรอกาซ ตองผานการกรองเพอก าจดอนภาคทมขนาดใหญกวา ๐.๒ ไมครอน หากเปนไปได ควรเพมขนตอนการกรองทใกลจดบรรจมากทสด ขอ ๔๕๐ ภาชนะบรรจและวาลวตองท าความสะอาดตามวธการปฏบตทผานการตรวจสอบความถกตองแลว โดยตองเหมาะสมกบการใชของผลตภณฑเพอใหมนใจวาปราศจากสงปนเปอนใดๆ เชน สารชวยในการผลต ตวอยางเชน สารหลอลน หรอสงปนเปอนจากจลนทรย วาลวทผานการท าความสะอาดแลว ควรเกบไวในภาชนะปดทสะอาดและระมดระวงการปนเปอนกอนใชงาน ตวอยางเชน ปนเปอนจากการสมตวอยาง ทงน ภาชนะบรรจตองน าไปยงสายการบรรจภายใตสภาวะทสะอาด หรอท าความสะอาดในสายการบรรจใกลจดบรรจมากทสด ขอ ๔๕๑ การบรรจผลตภณฑรปแบบยาแขวนลอยตองปฏบตดวยความระมดระวง เพอใหมนใจวามความสม าเสมอของตวยาทบรรจตลอดกระบวนการบรรจ ขอ ๔๕๒ การบรรจในระบบสองจงหวะจ าเปนตองมนใจวาทงสองจงหวะนนใหน าหนกและสวนประกอบทถกตอง ดงนน ในแตละขนตอนตองตรวจสอบน าหนกทกภาชนะบรรจ ขอ ๔๕๓ การควบคมทกชนดภายหลงการบรรจตองไมท าใหเกดการรวซม การทดสอบการรวซมตองไมท าใหเกดการปนเปอนจากจลนทรยหรอความชนตกคาง

หมวด ๑๗ การผลตเภสชภณฑรงส

หลกการ การผลตและการจดการกบเภสชภณฑรงสสามารถกอให เกดอนตรายรายแรงได จงตองมความเขมงวดในการปองกนการปนเปอนขาม การกกเกบสารปนเปอนนวไคลดกมมนตรงส (Radionuclide) และการจดการกากกมมนตรงส โดยมพารามเตอรทก าหนดระดบความเสยงคอ ชนดของรงสทแผออกมาและคาครงชวตของไอโซโทปกมมนตรงส เภสชภณฑรงสบางชนดทมคาครงชวตสนซงจ าเปนตองท าการปลอยผานกอนการทดสอบบางรายการเพอควบคมคณภาพจะเสรจสน จ าเปนตองท าการประเมนประสทธภาพของระบบประกนคณภาพอยางตอเนอง เภสชภณฑรงสหลายชนดทท าการผลตในปรมาณนอยแตบอยครง อาจมความจ าเปนตองพจารณาเฉพาะเปนกรณพเศษ การผลตเภสชภณฑรงสตองด าเนนการตามหลกเกณฑและวธการทดในการผลตยา รวมถงแนวทางทเกยวของอนทเหมาะสมดวย ตวอยางเชน แนวทางการผลตยาปราศจากเชอ เปนตน อยางไรกตาม

๖๘

ประเดนเนอหาบางประการทเปนเรองเฉพาะส าหรบการจดการกบผลตภณฑกมมนตรงสไดระบรายละเอยดเพมเตมไวในหมวดนแลว นอกจากน การผลตยงตองด าเนนการตามขอก าหนดทวาดวยมาตรฐานพนฐานส าหรบการปองกนสขภาพของสาธารณชนและผปฏบตงานจากอนตรายของรงสชนดกอไอออน รวมถงด าเนนการตามขอก าหนดอนของหนวยงานราชการทเกยวของ บคลากร ขอ ๔๕๔ บคลากรทกคนทปฏบตหนาทในบรเวณทมการผลตผลตภณฑกมมนตรงส รวมทงพนกงานท าความสะอาดและพนกงานซอมบ ารง ตองไดรบการฝกอบรมเพมเตมเกยวกบผลตภณฑประเภทน และตองไดรบขอมลรายละเอยดและการฝกอบรมทเหมาะสมเกยวกบการปองกนรงสดวย อาคารสถานทและเครองมอ ขอ ๔๕๕ ผลตภณฑกมมนตรงสตองเกบรกษา ผลต บรรจ และควบคม ภายในพนทแยกเฉพาะและมสงอ านวยความสะดวกครบถวน เครองมอทใชในการผลตตองใชเฉพาะส าหรบเภสชภณฑรงสเทานน ขอ ๔๕๖ การกกเกบวสดกมมนตรงส ตองควบคมความดนบรรยากาศบรเวณทสมผสกบผลตภณฑใหมคาต ากวาความดนบรรยากาศโดยรอบ และตองปองกนมใหผลตภณฑเกดการปนเปอนจากสงแวดลอม ขอ ๔๕๗ พนทท างานส าหรบผลตภณฑปราศจากเชอทผลตภณฑหรอภาชนะบรรจสมผสกบอากาศ สภาวะแวดลอมตองถกตองตามขอก าหนดทระบไวในหมวดการผลตยาปราศจากเชอ ตวอยางเชน การตดตงแผนกรองประสทธภาพสงทท าใหอากาศเปนแบบลามนารโฟลในบรเวณปฏบตงาน และตดตงแอรลอคบรเวณทางเขา เปนตน ทงน บรเวณปฏบตงานควรอยภายใตสภาวะแวดลอมทเปนบรเวณสะอาดระดบ D เปนอยางนอย ขอ ๔๕๘ อากาศทออกจากบรเวณท างานกบผลตภณฑกมมนตรงส ตองไมหมนเวยนกลบเขาไปใหม ทางระบายอากาศออกตองออกแบบเพอลดการปนเปอนอนภาคและกาซกมมนตรงสสสภาวะ แวดลอม อกทงตองมระบบปองกนไมใหอากาศเขามาภายในบรเวณสะอาดผานทางทอระบายอากาศ ตวอยางเชน กรณพดลมดดอากาศไมท างาน การด าเนนการผลต ขอ ๔๕๙ ตองไมด าเนนการผลตผลตภณฑกมมนตรงสตางชนดพรอมกนภายในบรเวณปฏบตงานเดยวกน เพอไมใหเกดความเสยงตอการปนเปอนขามหรอการปะปน ขอ ๔๖๐ การตรวจสอบความถกตองของกระบวนการ การควบคมระหวางกระบวนการ และการตรวจตดตามพารามเตอรของกระบวนการและสภาวะแวดลอม เปนเรองทส าคญมาก โดยเฉพาะในกรณทมความจ าเปนตองตดสนปลอยผานหรอไมผานรนหรอผลตภณฑกอนทการทดสอบทงหมดเสรจสมบรณ

การควบคมคณภาพ ขอ ๔๖๑ การสงมอบผลตภณฑกอนการทดสอบทงหมดเสรจสมบรณ ผมอ านาจหนาททเกยวของตองจดท าบนทกการตดสนใจอยางเปนทางการเกยวกบความถกตองของรนการผลต ในกรณนตองมวธปฏบตการทระบรายละเอยดขอมลการผลตและการควบคมคณภาพทงหมดทตองพจารณากอนสงมอบ

๖๙

ผลตภณฑ และตองระบมาตรการทผมอ านาจหนาทตองด าเนนการ หากภายหลงสงมอบผลตภณฑไปแลวพบวาผลการทดสอบไมผาน ขอ ๔๖๒ หากไมมการระบไวเปนอยางอนในทะเบยนต ารบยา ตองมการจดเกบตวอยางอางองของแตละรนการผลตไว

การจดจ าหนายและการเรยกคน

ขอ ๔๖๓ ตองเกบบนทกรายละเอยดการจดจ าหนายและตองมวธปฏบตการทระบมาตรการด าเนนการเพอระงบการใชเภสชภณฑรงสทมความบกพรอง รวมถงการด าเนนการเรยกคนตองแสดงใหเหนวาสามารถท าไดภายในระยะเวลาอนรวดเรว

หมวด ๑๘ การใชรงสชนดกอไอออน(Ionising radiation)ในการผลตผลตภณฑยา

หลกการ รงสชนดกอไอออนอาจใชระหวางกระบวนการผลตส าหรบวตถประสงคตางๆ ประกอบดวยการลดปรมาณเชอปนเปอน และการท าใหผลตภณฑปราศจากเชอ ตวอยางเชน วตถดบ สวนประกอบของภาชนะบรรจหรอผลตภณฑ และผลตภณฑจากโลหต กระบวนการฉายรงสมสองชนด ไดแก การฉายรงสแกมมาจากแหลงก าเนดกมมนตรงส และการฉายรงสอเลกตรอนพลงงานสง (รงสบตา (Beta radiation)) จากเครองเรงอนภาค การฉายรงสแกมมา อาจใชรปแบบการด าเนนการทแตกตางกน ๒ แบบคอ

(๑) แบบเปนรน (Batch mode) เปนการจดวางผลตภณฑในต าแหนงทแนนอนรอบแหลงก าเนดรงส โดยไมสามารถน าผลตภณฑเขาหรอออกจากบรเวณนนขณะสมผสกบแหลงก าเนดรงส

(๒) แบบตอเนอง (Continuous mode) เปนระบบอตโนมตทน าสงผลตภณฑไปตามสายพานเขาไปในหองฉายรงสตามเสนทางทก าหนดดวยความเรวทเหมาะสม จากนนผานออกจากหอง การฉายรงสอเลกตรอน เปนการล าเลยงผลตภณฑตามสายพานผานล าอเลกตรอนพลงงานสง (รงสบตา) แบบตอเนองหรอเปนชวงๆ โดยรงสจะกราดไปมาผานเสนทางล าเลยงของผลตภณฑนน

ความรบผดชอบ ขอ ๔๖๔ การฉายรงสอาจท าโดยผผลตยา หรอโรงงานฉายรงสทมสญญารบจางผลต ซงผด าเนนการฉายรงส ตองไดรบอนญาตจากหนวยงานทก ากบดแล

ขอ ๔๖๕ ผผลตยาตองรบผดชอบตอคณภาพของผลตภณฑ รวมทงบรรลวตถประสงคของการฉายรงส สวนผด าเนนการฉายรงสตองรบผดชอบในการท าใหเชอมนไดวาไดฉายรงสในปรมาณทผผลตยาตองการไปยงภาชนะบรรจส าหรบการฉายรงส นนคอ บรเวณชนนอกสดของภาชนะบรรจซงภายในบรรจผลตภณฑทรบการฉายรงส ขอ ๔๖๖ ปรมาณรงสและขดจ ากดทตองการ ตองแจงไวในทะเบยนต ารบยา

๗๐

การวดปรมาณรงส ขอ ๔๖๗ การวดปรมาณรงส หมายถง การวดปรมาณรงสดดกลนโดยใชอปกรณวดปรมาณ รงส ความเขาใจและเทคนคการใชงานอยางถกตองเปนสงจ าเปนส าหรบการตรวจสอบความถกตอ ง การทดสอบโรงงานฉายรงสกอนเรมด าเนนการ และการควบคมกระบวนการ ขอ ๔๖๘ อปกรณวดปรมาณรงสแตละรนทใชงานประจ าตองมการสอบเทยบ และสอบกลบไดถงมาตรฐานระดบชาตหรอสากล ความถในการสอบเทยบตองแสดงไวทอปกรณและตองปฏบตตาม ขอ ๔๖๙ การจดท ากราฟมาตรฐานการสอบเทยบของอปกรณวดปรมาณรงสทใชงานประจ าและการวดการเปลยนแปลงคาการดดกลนรงสหลงจากการฉายรงสควรใชอปกรณเดยวกน หากมการใชอปกรณแตกตางกน ควรแสดงคาการดดกลนรงสสมบรณของแตละอปกรณ ขอ ๔๗๐ ความถกตองแมนย าของปรมาณรงสทวดขนอยกบปรมาณความชน อณหภม ชวงเหลอมเวลาระหวางการฉายรงสและการวด อตราปรมาณรงส และชนดของอปกรณวดปรมาณรงส ขอ ๔๗๑ ความยาวคลนของเครองมอวดการเปลยนแปลงคาดดกลนรงสและเครองมอวดความหนาของอปกรณวดปรมาณรงส ควรมการสอบเทยบอยางสม าเสมอตามชวงเวลาทก าหนดขนอยกบความคงสภาพ วตถประสงค และการใชงานของอปกรณวดปรมาณรงส การตรวจสอบความถกตองของกระบวนการ ขอ ๔๗๒ การตรวจสอบความถกตองเปนการพสจนวาปรมาณรงสทดดกลนโดยผลตภณฑใหผลเปนไปตามทคาด ขอ ๔๗๓ การตรวจสอบความถกตอง ตองรวมถงการจดท าแผนผงแสดงการกระจายของปรมาณรงสดดกลนภายในภาชนะบรรจส าหรบการฉายรงสซงมการจดวางผลตภณฑทตองการฉายรงสตามรปแบบทก าหนด ขอ ๔๗๔ ขอก าหนดของกระบวนการฉายรงส อยางนอยตองประกอบดวยหวขอตอไปน

(๑) รายละเอยดของภาชนะบรรจของผลตภณฑ (๒) รปแบบการจดวางผลตภณฑในภาชนะบรรจส าหรบการฉายรงส ในกรณทมผลตภณฑ

หลายชนดทมความหนาแนนแตกตางกน ตองมนใจวาจะไมมผลตภณฑทมความหนาแนนสงไดรบปรมาณรงสต าเกนไป หรอผลตภณฑทมความหนาแนนสงตองไมบดบงการรบรงสของผลตภณฑอน โดยตองก าหนดรปแบบของการจดวางผลตภณฑและมการตรวจสอบความถกตอง

(๓) รปแบบการจดวางภาชนะบรรจส าหรบการฉายรงสรอบแหลงก าเนดรงส (แบบเปนรน)หรอเสนทางการล าเลยงไปตามสายพาน (แบบตอเนอง)

(๔) ขดจ ากดสงสดและต าสดของปรมาณรงสดดกลนในผลตภณฑ และความสมพนธกบการวดปรมาณรงสทใชประจ า

(๕) ขดจ ากดสงสดและต าสดของปรมาณรงสดดกลนในภาชนะบรรจส าหรบการฉายรงส และความสมพนธกบการวดปรมาณรงสทใชประจ า เพอตรวจตดตามปรมาณรงสดดกลน

(๖) พารามเตอรอนของกระบวนการ ประกอบดวยอตราปรมาณรงส ระยะเวลาสงสดของการฉายรงส จ านวนครงในการฉายรงส เปนตน การทดสอบโรงงานฉายรงสกอนเรมด าเนนการ

ขอก าหนดทวไป

๗๑

ขอ ๔๗๕ การทดสอบโรงงานฉายรงสกอนเรมด าเนนการคอ การด าเนนการเพอใหไดมาซง หลกฐานพรอมเอกสารทแสดงวาโรงงานฉายรงสมการด าเนนการอยางสม าเสมอภายในขดจ ากดทก าหนดไวลวงหนา เมอปฏบตตามขอก าหนดของกระบวนการในเนอหาของหมวดน

ขดจ ากดทก าหนดไวลวงหนาคอ ปรมาณรงสสงสดและต าสดทออกแบบไวเพอใหเกดการดดกลนโดยภาชนะบรรจส าหรบการฉายรงส ผด าเนนการฉายรงสตองทราบถงปจจยตางๆ รวมถงความแปรปรวนทอาจมผลกระทบตอการไดรบปรมาณรงสออกนอกขดจ ากดในผลตภณฑ ขอ ๔๗๖ การทดสอบโรงงานฉายรงสกอนเรมด าเนนการ ประกอบดวยหวขอตอไปน

(๑) การออกแบบ (๒) การจดท าแผนผงการกระจายรงส (๓) การด าเนนการดานเอกสาร (๔) ขอก าหนดส าหรบการทดสอบซ าของโรงงานฉายรงส

เครองฉายรงสแกมมา การออกแบบ

ขอ ๔๗๗ ปรมาณรงสดดกลนทแตละสวนของภาชนะบรรจส าหรบการฉายรงสไดรบ ณ จดใดจดหนงจากการฉายรงส ขนอยกบปจจยตอไปน

(๑) ความเขม และรปทรงของแหลงก าเนดรงส (๒) ระยะหางระหวางแหลงก าเนดรงสกบภาชนะบรรจส าหรบการฉายรงส (๓) ระยะเวลาในการฉายรงสทถกควบคมโดยการตงเวลาหรอความเรวของสายพานล าเลยง (๔) องคประกอบ และความหนาแนนของวสด รวมถงผลตภณฑอนทอยระหวางแหลงก าเนด (๕) รงสและภาชนะบรรจส าหรบการฉายรงส

ขอ ๔๗๘ ปรมาณรงสดดกลนทงหมดยงขนอยกบเสนทางล าเลยงของภาชนะบรรจทผานเครองฉายรงสแบบตอเนองหรอรปแบบการจดวางผลตภณฑแบบเปนรน และจ านวนรอบในการฉายรงส ขอ ๔๗๙ เครองฉายรงสแบบตอเนองซงมเสนทางล าเลยงทแนนอน หรอแบบเปนรนทมรปแบบการจดวางผลตภณฑทแนนอนตามความแรงของแหลงก าเนดรงสและชนดของผลตภณฑทก าหนด พารามเตอรหลกทควบคมโดยผปฏบตงานคอ ความเรวของสายพานล าเลยงหรอการตงเวลาในการฉายรงส

การจดท าแผนผงการกระจายรงส

ขอ ๔๘๐ วธการปฏบตในการจดท าแผนผงการกระจายรงส ตองน าภาชนะบรรจส าหรบการฉายรงสซงบรรจดวยผลตภณฑจ าลองหรอตวแทนผลตภณฑทมความหนาแนนสม าเสมอใสในเครองฉายรงส ตองตดอปกรณวดปรมาณรงสใหทวถงภายในภาชนะบรรจส าหรบการฉายรงสอยางนอย ๓ ภาชนะบรรจทจะเคลอนผานเครองฉายรงสและลอมรอบดวยภาชนะบรรจทคลายกนหรอผลตภณฑจ าลอง ถาการจดวางผลตภณฑไมสม าเสมอ ควรวางอปกรณวดปรมาณรงสไวในภาชนะบรรจจ านวนมากกวา ๓ ภาชนะบรรจ ขอ ๔๘๑ ต าแหนงทตดอปกรณวดปรมาณรงสขนอยกบขนาดของภาชนะบรรจส าหรบการฉายรงส ตวอยางเชน ภาชนะบรรจขนาดใหญไมเกน ๑ x ๑ x ๐.๕ เมตร ตองจดวางในลกษณะสามมต โดยใหหางกน ๒๐ เซนตเมตร ตลอดภาชนะบรรจรวมทงบรเวณผวดานนอก ทงน หากทราบต าแหนงทมปรมาณรงสต าสดและสงสดจากการใชงานของเครองฉายรงสครงกอน สามารถยายอปกรณวดปรมาณรงสจากบรเวณทม

๗๒

ปรมาณรงสอยในเกณฑคาเฉลย ไปวางในบรเวณทมปรมาณรงสสงสดและต าสดในลกษณะสามมตโดยใหหางกน ๑๐ เซนตเมตร ขอ ๔๘๒ ผลของวธการปฏบตตามขอ ๔๘๐ และขอ ๔๘๑ ตองใหคาต าสดและสงสดของปรมาณรงสดดกลนในผลตภณฑและบนผวของภาชนะบรรจส าหรบการฉายรงส ตามพารามเตอรทโรงงานก าหนด ความหนาแนนของผลตภณฑ และรปแบบการจดวางผลตภณฑ ขอ ๔๘๓ หลกการในการจดท าแผนผงการกระจายรงส ตองใชอปกรณวดปรมาณรงสอางองส าหรบการจดท าแผนผงการกระจายรงสเพราะมความเทยงตรง ทงน สามารถใชอปกรณวดปรมาณรงสทใชงานประจ าในการวดได แตตองมการตดอปกรณวดปรมาณรงสอางองไวขางกนในต าแหนงทคาดวาเปนจดทไดรบปรมาณรงสดดกลนต าสดและสงสดจากการฉายรงสและในต าแหนงทวดเปนประจ า โดยตองมการต ดอปกรณวดปรมาณรงสในภาชนะบรรจส าหรบฉายรงสอนในรอบการฉายเดยวกน โดยคาของปรมาณรงสทวดไดมความไมแนนอนของการวด ซงสามารถประมาณไดจากคาความแปรปรวนของการวดซ า ขอ ๔๘๔ ตองมนใจวาในทกภาชนะบรรจส าหรบการฉายรงสไดรบปรมาณรงสไมต ากว าทก าหนดจากความแปรปรวนแบบสมของขอมลจากอปกรณวดปรมาณรงสทใชงานประจ า ขอ ๔๘๕ พารามเตอรของเครองฉายรงสตองควบคมใหคงท มการตรวจตดตาม และบนทกตลอดชวงเวลาการจดท าแผนผงการกระจายรงส รวมถงตองเกบรกษาบนทกดงกลาวพรอมทงผลการวดปรมาณรงสและบนทกอนทงหมดทไดจดท าไว

เครองฉายรงสล าแสงอเลกตรอน การออกแบบ

ขอ ๔๘๖ ปรมาณรงสดดกลนทแตละสวนของผลตภณฑไดรบ ขนอยกบปจจยดงตอไปน (๑) ลกษณะของล าแสง ไดแก พลงงานของอเลกตรอน กระแสล าแสงเฉลย ความกวางและ

ความสม าเสมอของการกราดรงส (๒) ความเรวของสายพานล าเลยง (๓) องคประกอบของผลตภณฑและความหนาแนน (๔) องคประกอบ ความหนาแนน และความหนาของวสดระหวางชองผานของล าแสง

อเลกตรอน และสวนของผลตภณฑ (๕) ระยะทางระหวางชองผานล าแสงอเลกตรอนถงภาชนะบรรจผลตภณฑ

ขอ ๔๘๗ พารามเตอรส าคญทผด าเนนการฉายรงสตองควบคมคอ ลกษณะของล าแสง และความเรวของสายพานล าเลยง

การจดท าแผนผงการกระจายรงส ขอ ๔๘๘ วธการปฏบตในการจดท าแผนผงการกระจายรงส ตองตดอปกรณวดปรมาณรงสไวระหวางชนของแผนดดกลนทเปนเนอเดยวกนซงใช เปนผลตภณฑจ าลองหรอระหวางชนของตวแทนผลตภณฑทมความหนาแนนสม าเสมอ ตองวดอยางนอย ๑๐ จด ใหครอบคลมกบคาปรมาณอเลกตรอนสงสด ขอ ๔๘๙ พารามเตอรของเครองฉายรงสตองควบคมใหคงท มการตรวจตดตาม และบนทกตลอดชวงเวลาการจดท าแผนผงการกระจายรงส รวมถงตองเกบรกษาบนทกดงกลาวพรอมทงผลการวดปรมาณรงสและบนทกอนทงหมดทไดจดท าไว

๗๓

การทดสอบซ าของโรงงานฉายรงส ขอ ๔๙๐ การทดสอบโรงงานฉายรงส ตองมการท าซ าถามการเปลยนแปลงกระบวนการหรอ เครองฉายรงส ซงมผลกระทบตอการกระจายของรงสไปยงภาชนะบรรจส าหรบฉายรงส ตวอยางเชน การเปลยนแปลงของแหลงก าเนดรงส

ขอบเขตการทดสอบซ าของโรงงานฉายรงส ขนอยกบระดบการเปลยนแปลงของเครองฉายรงส หรอการจดเรยงภาชนะบรรจผลตภณฑ ควรมการทดสอบซ าทกครงทมขอสงสย อาคารสถานท ขอ ๔๙๑ อาคารสถานท ตองไดรบการออกแบบและด าเนนการเปนการเฉพาะในการแยกภาชนะบรรจทผานการฉายรงสแลวและภาชนะบรรจทยงไมผานการฉายรงสออกจากกน เพอหลกเลยงการปนเปอนขาม

หากสงของบรรจอยในภาชนะบรรจส าหรบการฉายรงสทปด อาจไมจ าเปนตองแยกสงของทเปนเภสชภณฑออกจากสงของทไมใชเภสชภณฑ เพราะไมมความเสยงตอการปนเปอน รวมถงตองมการควบคมและก าจดโอกาสทจะมการปนเปอนผลตภณฑโดยนวไคลดกมมนตรงส (Radionuclide) กระบวนการ ขอ ๔๙๒ รปแบบการจดวางผลตภณฑภายในภาชนะบรรจส าหรบการฉายรงสควรมการก าหนดไวในระหวางการตรวจสอบความถกตองของกระบวนการ ขอ ๔๙๓ ระหวางกระบวนการฉายรงส ตองตรวจตดตามปรมาณรงสทภาชนะบรรจส าหรบการฉายรงส โดยใชวธการวดปรมาณรงสทผานการตรวจสอบความถกตองแลว รวมถงตองมการก าหนดความสมพนธระหวางปรมาณรงสทฉายและปรมาณรงสดดกลนทผลตภณฑไดรบ ระหวางการตรวจสอบความถกตองของกระบวนการและการทดสอบโรงงานฉายรงส ขอ ๔๙๔ ตองใชอนดเคเตอรการฉายรงส(Radiation indicators) เพอชวยแยกภาชนะทผานการฉายรงสแลวและภาชนะทไมผานการฉายรงส แตไมควรใชอนดเคเตอรเพยงวธเดยวในการแยกความแตกตางของการผานหรอไมผานการฉายรงส หรอเปนเครองบงชวากระบวนการเปนทพอใจ ขอ ๔๙๕ กระบวนการฉายรงสผลตภณฑทมการจดเรยงผลตภณฑตางชนดผสมกนในภาชนะบรรจส าหรบการฉายรงส กระท าไดตอเมอมขอมลหลกฐานทชดเจนจากการท ากระบวนการทดสอบโรงงานฉายรงสกอนเรมด าเนนการ หรอหลกฐานอน ซงสามารถรบประกนไดวาแตละภาชนะบรรจส าหรบการฉายรงสไดรบปรมาณรงสตรงตามเกณฑทก าหนด ขอ ๔๙๖ กรณมการก าหนดใหฉายรงสผลตภณฑซ ามากกวา ๑ ครงเพอใหไดปรมาณรงสครบตามตองการ ตองไดรบการตกลงยนยอมระหวางโรงงานฉายรงสและผครอบครองทะเบยนต ารบ ซงตองท าการฉายรงสซ าภายในเวลาทตกลงกนไวลวงหนา หากมการขยายกระบวนการฉายรงสเกนไปกวาชวงเวลาทตกลงกอนหนานเนองจากเกดเหตสดวสยระหวางการฉายรงส ตองแจงผครอบครองทะเบยนต ารบทราบ ขอ ๔๙๗ ตองมการแยกผลตภณฑทไมผานการฉายรงสจากผลตภณฑทฉายรงสแลวตลอดกระบวนการ

เครองฉายรงสแกมมา ขอ ๔๙๘ กระบวนการฉายรงสแบบตอเนอง ตองตดอปกรณวดปรมาณรงสทผลตภณฑอยาง

๗๔

นอย ๒ ชด ใหสมผสรงสตลอดเวลาด าเนนการฉายรงส ขอ ๔๙๙ กระบวนการฉายรงสแบบเปนรน ตองตดอปกรณวดปรมาณรงสทผลตภณฑอยาง นอย ๒ ชด ใหสมผสรงส ณ จดทสมพนธกบต าแหนงทไดรบปรมาณรงสต าสดตลอดเวลาด าเนนการฉายรงส ขอ ๕๐๐ กระบวนการฉายรงสแบบตอเนอง ตองมการบงชต าแหนงทถกตองของแหลงก าเนดรงส รวมถงมอนเตอรลอคระหวางต าแหนงของแหลงก าเนดรงสและการเคลอนทของสายพานล าเลยง รวมถงตองมการตรวจตดตามความเรวของสายพานล าเลยงอยางตอเนองและบนทกผล ขอ ๕๐๑ กระบวนการฉายรงสแบบเปนรน การเคลอนทของแหลงก าเนดรงสและระยะเวลาการฉายรงสส าหรบแตละรนผลต ตองมการตรวจตดตามและบนทกผล ขอ ๕๐๒ เพอใหผลตภณฑไดรบปรมาณรงสตรงตามทก าหนด ตองก าหนดใหมการปรบตงเวลาหรอความเรวของสายพานล าเลยงใหสมพนธกบการเสอมสลายและการเพมของแหลงก าเนดรงส ตองก าหนดและบนทกรอบระยะเวลาในการปรบตงเวลาหรอความเรว เครองฉายรงสล าแสงอเลกตรอน ขอ ๕๐๓ ตองตดอปกรณวดปรมาณรงสทกภาชนะบรรจส าหรบการฉายรงส ขอ ๕๐๔ ตองบนทกคาของกระแสล าแสงเฉลย พลงงานอเลกตรอน ความกวางของการกราดรงส และความเรวของสายพานล าเลยงอยางตอเนอง ตวแปรเหลานนอกจากความเรวของสายพานล าเลยงจ าเปนตองควบคมใหอยในขดจ ากด ซงก าหนดระหวางการทดสอบโรงงานฉายรงสกอนเรมด าเนนการ เนองจากตวแปรเหลานงายตอการเปลยนแปลงทกขณะ การด าเนนการดานเอกสาร ขอ ๕๐๕ ตองตรวจสอบและบนทกจ านวนผลตภณฑทรบเขามาฉายรงส จ านวนผลตภณฑทฉายรงสแลว และจ านวนทสงมอบลกคา โดยจ านวนตองสอดคลองกน หากมความคลาดเคลอนตองมการรายงานและหาสาเหต กรณวาจางใหฉายรงส สญญาวาจางตองก าหนดใหมการระบการวดปรมาณรงสและอปกรณวดปรมาณรงสตองผานการสอบเทยบ ขอ ๕๐๖ ผด าเนนการฉายรงสตองรบรองผลของปรมาณรงสทผลตภณฑไดรบเปนลายลกษณอกษรในทกภาชนะของแตละรนทมการฉายรงสหรอสงมอบ ขอ ๕๐๗ กระบวนการและบนทกการควบคมแตละรนของการฉายรงส ตองตรวจสอบและลงนามโดยผรบผดชอบทไดรบการแตงตงและเกบรกษาไว วธปฏบตและสถานทเกบรกษาบนทก ตองไดรบการตกลงยนยอมระหวางผด าเนนการฉายรงสและผครอบครองทะเบยนต ารบ ขอ ๕๐๘ เอกสารเกยวกบการด าเนนการตรวจสอบความถกตองและการทดสอบโรงงานฉายรงสกอนเรมด าเนนการ ตองเกบรกษาไวอยางนอยเปนเวลา ๑ ปหลงจากวนสนอาย หรออยางนอย ๕ ปหลงจากปลอยผานผลตภณฑทายสดทออกจากโรงงานฉายรงส แลวแตวาระยะเวลาใดนานกวา การตรวจตดตามจลนทรย ขอ ๕๐๙ การตรวจตดตามจลนทรยเปนความรบผดชอบของผผลตเภสชภณฑ รวมถงการตรวจตดตามสภาวะแวดลอมของสถานทผลตและการตรวจตดตามจลนทรยในผลตภณฑกอนฉายรงส ตามทระบไวในทะเบยนต ารบ

๗๕

หมวด ๑๙ ระบบทใชคอมพวเตอร

หลกการ การน าระบบทใชคอมพวเตอรมาใชในระบบการผลต การจดเกบ การกระจาย และการควบคมคณภาพ ตองไมสงผลกระทบตอหลกเกณฑและวธการทดในการผลตซงก าหนดไวในประกาศกระทรวงสาธารณสขฉบบน ในกรณมการน าระบบทใชคอมพวเตอรมาใชแทนการด าเนนการดวยบคลากร ตองไมเกดผลกระทบตอคณภาพและการประกนคณภาพของผลตภณฑ รวมถงควรพจารณาถงความเสยงของประเดนทสญเสยไปของระบบเดมอนเนองจากการลดการมสวนรวมของผปฏบตงาน บคลากร ขอ ๕๑๐ บคลากรหลกและผทเกยวของกบระบบทใชคอมพวเตอรตองมความรวมมอกนอยางใกลชด บคลากรตองไดรบการฝกอบรมทเหมาะสมเกยวกบการจดการ และการใชระบบคอมพวเตอรทอยในขอบเขตความรบผดชอบของตน รวมถงตองมนใจวามผเชยวชาญทเหมาะสมในการใหค าแนะน าแกบคลากรเกยวกบการออกแบบ การตรวจสอบความถกตอง การตดตง และการด าเนนงานของระบบทใชคอมพวเตอร การตรวจสอบความถกตอง ขอ ๕๑๑ ในการตรวจสอบความถกตองของระบบคอมพวเตอรจะตองใหครอบคลมถงการใชงานของระบบทน ามาใช ทตองตรวจสอบความถกตองกอนการใชงานหรอหลงการใชงาน และกรณมการเพมเตมสวนประกอบใหมเขาไปในระบบ การตรวจสอบความถกตองของระบบทใชคอมพวเตอร ประกอบดวยขนตอนการวางแผน การจดท าขอก าหนด การเขยนโปรแกรม การทดสอบโปรแกรม การทดสอบระบบภายหลงการตดตง ระบบเอกสาร การใชงาน การตดตามผล และการเปลยนแปลงระบบ ระบบ ขอ ๕๑๒ ตองจดวางเครองมอใหเหมาะสมเพอไมใหปจจยจากภายนอกมารบกวนระบบ ขอ ๕๑๓ ตองจดท ารายละเอยดค าอธบายของระบบรวมถงแผนภาพไวเปนลายลกษณอกษร และมการปรบปรงใหทนสมยอยเสมอ โดยระบรายละเอยดของหลกการ วตถประสงค มาตรการรกษาความปลอดภย ขอบเขตของระบบ และจดมงหมายหลกในการใชคอมพวเตอร รวมถงแสดงใหเหนถงความสมพนธของระบบทใชคอมพวเตอรกบระบบอนและวธการปฏบตอน ขอ ๕๑๔ ระบบปฏบตการเปนสวนประกอบส าคญของระบบทใชคอมพวเตอร ผใชระบบปฏบตการตองปฏบตตามทกขนตอนอยางสมเหตสมผล เพอใหมนใจวามความสอดคลองกบระบบประกนคณภาพ ขอ ๕๑๕ ตองมระบบตรวจสอบทตดตงอยภายในระบบทใชคอมพวเตอร เพอส าหรบใชตรวจสอบการปอนและการประมวลผลขอมลทถกตอง ขอ ๕๑๖ กอนน าระบบท ใชคอมพวเตอรมาใชงาน ตองท าการทดสอบและยนยนประสทธภาพวาสามารถท างานไดผลตามตองการ และหากมการน าระบบทใชคอมพวเตอรเขามาแทนทการ

๗๖

ท างานดวยมอ ตองมการใชงานคขนานกนไประยะหนงกอน โดยถอวาเปนสวนหนงของการทดสอบและการตรวจสอบความถกตองของระบบดวย ขอ ๕๑๗ การปอนและการแกไขขอมล ตองท าโดยผทไดรบมอบอ านาจเทานน ตองมวธการทเหมาะสมส าหรบปองกนมใหผทไมไดรบมอบอ านาจเขาถงขอมล ตวอยางเชน การใชกญแจ บตรผาน รหสสวนบคคล หรอการหามมใหเขาถงจดใชคอมพวเตอร ตองมวธการปฏบตส าหรบการมอบอ านาจ การยกเลก การเปลยนแปลงอ านาจในการปอนและการแกไขขอมล รวมถงการเปลยนแปลงรหสสวนบคคล รวมถงควรมระบบการบนทกความพยายามทจะเขาสระบบของผทไมไดรบมอบอ านาจ ขอ ๕๑๘ ถามการปอนขอมลส าคญดวยมอ ตวอยางเชน น าหนกและหมายเลขรนของสวนประกอบระหวางการชง ตองมการตรวจสอบขอมลทบนทกวาถกตอง ตวอยางเชน การตรวจสอบโดยผปฏบตงานคนทสอง หรอโดยวธการทางอเลกทรอนกสทผานการตรวจสอบความถกตองแลว ขอ ๕๑๙ ตองมระบบการบนทกผปฏบตงานทปอนหรอยนยนขอมลส าคญ การแกไขขอมลตองจ ากดเฉพาะผทไดรบมอบอ านาจเทานน การเปลยนแปลงขอมลส าคญตองไดรบการมอบอ านาจและมการบนทกเหตผลในการเปลยนแปลง รวมถงควรมระบบบนทกการปอน การเขาถง และการแกไขขอมล ขอ ๕๒๐ การเปลยนแปลงระบบหรอโปรแกรมคอมพวเตอร ควรท าตามวธการปฏบตทก าหนดไว ซงจะตองมการตรวจสอบความถกตอง การตรวจสอบ การรบรอง และการน าไปปฏบต การเปลยนแปลงนตองท าภายใตความเหนชอบจากผรบผดชอบในสวนของระบบทเกยวของ และมการบนทกไว ขอ ๕๒๑ ตองสามารถพมพขอมลทจดเกบโดยอเลกทรอนกส เพอส าหรบใชในการตรวจประเมนคณภาพ ขอ ๕๒๒ ตองจดเกบขอมลใหปลอดภยดวยการใชวธทางกายภาพหรออเลกทรอนกส เพอปองกนความเสยหายทอาจเกดขนโดยจงใจหรอโดยอบตเหต และตองเปนไปตามทระบไวในหมวด ๔ ขอ ๘๑ ของประกาศกระทรวงสาธารณสขฉบบน ขอมลทจดเกบไวตองมการตรวจสอบการเขาถง ความคงทน และความถกตองแมนย า ถามการเปลยนแปลงอปกรณหรอโปรแกรมคอมพวเตอร ตองท าการตรวจสอบตามทกลาวมาขางตนดวยความถทเหมาะสมกบสอทใชในการจดเกบนน ขอ ๕๒๓ ตองปองกนการสญหายของขอมลดวยวธการส ารองขอมลเปนประจ าอยางสม าเสมอ และตองจดเกบขอมลส ารองไวนานเทาทจ าเปนในสถานทปลอดภยและแยกบรเวณออกมาตางหาก ขอ ๕๒๔ กรณทมเหตการณระบบขดของหรอหยดท างาน ตองจดใหมวธการจดการทเปนทางเลอกอนทจ าเปนตอการด าเนนงานแทน โดยเวลาทใชในการน าทางเลอกอนมาใชแทนตองสมพนธกบความเรงดวนและความจ าเปนทตองการใชระบบดงกลาว ตวอยางเชน ขอมลทใชในการเรยกคนผลตภณฑตองจดใหมไดในชวงเวลาอนสน ขอ ๕๒๕ ตองก าหนดวธการปฏบตและมการตรวจสอบความถกตอง หากระบบขดของหรอหยดท างาน ทงนใหมการบนทกเกยวกบขอขดของและการด าเนนการแกไข ขอ ๕๒๖ ตองจดท าวธการปฏบตในการบนทกและวเคราะหความผดพลาด เพอใหสามารถท าการปฏบตการแกไข

๗๗

ขอ ๕๒๗ กรณทใชหนวยงานภายนอกมาใหบรการดานคอมพวเตอร ตองมขอตกลงอยางเปนทางการทมรายละเอยดชดเจนถงความรบผดชอบของหนวยงานดงกลาวตามทระบไว ในหมวด ๗ ของประกาศกระทรวงสาธารณสขฉบบน ขอ ๕๒๘ กรณทมการน าระบบทใชคอมพวเตอรมาใชในการปลอยผานผลตภณฑเพอจ าหนาย ระบบนนตองยอมใหเฉพาะผทไดรบมอบหมายเทานนสามารถปลอยผานได และตองสามารถบนทกและบงบอกไดอยางชดเจนวาบคคลใดเปนผปลอยผาน

บทเฉพาะกาล

ขอ ๕๒๙ ใหผรบอนญาตผลตยาแผนปจจบน ซงไดรบอนญาตกอนประกาศนใชบงคบด าเนนการแกไขปรบปรง ใหเปนไปตามทก าหนดในประกาศนภายในหนงปนบตงแตวนทประกาศนใชบงคบ

ใหบรรดาค าขอ ตามขอ ๓ ของกฎกระทรวงก าหนดหลกเกณฑ วธการ และเงอนไขการผลตยาแผนปจจบน พ.ศ.๒๕๔๖ ทไดยนไวภายใน ๙๐ วน กอนวนทประกาศนประกาศในราชกจจานเบกษาใหถอเปนค าขอทยนใหผอนญาตพจารณาตามประกาศน

ประกาศ ณ วนท ๑๔ เมษายน พ.ศ. ๒๕๕๔ (ลงชอ) จรนทร ลกษณวศษฏ ( นายจรนทร ลกษณวศษฏ ) รฐมนตรวาการกระทรวงสาธารณสข

(คดจากราชกจจานเบกษา ฉบบประกาศทวไป เลม ๑๒๘ ตอนพเศษ ๗๕ ง วนท ๗ กรกฎาคม ๒๕๕๔) ส าเนาถกตอง (นางนนทรตน สขรอด) เภสชกรช านาญการ

แบบ ผ.ย. ๑

ค ำขออนญำตผลตยำแผนปจจบน .......................

เขยนท........................................................ วนท.......................เดอน............................พ.ศ...................... ขาพเจา…………………..............................................................................................................................

(ชอผขออนญำต) ซงมผด าเนนกจการ ชอ……………………………อาย………………………………ป สญชาต....……………………… อยเลขท…………………..............ตรอก / ซอย…………………………...............ถนน…………………………………. หมท…………………….................ต าบล / แขวง………………………...............อ าเภอ / เขต……………………… จงหวด…………………………………..……โทรศพท……………………………...………………………ขอรบใบอนญาต ผลตยาแผนปจจบนโดยมสถานทผลตยาชอ............................................................................................ อยเลขท…………………..............ตรอก / ซอย…………………………...............ถนน…………………………………. หมท…………………….................ต าบล / แขวง………………………...............อ าเภอ / เขต……………………… จงหวด…………………………………..……โทรศพท…………………………............เวลาท าการ............................ ส าหรบผลตยาแผนปจจบนในหมวดยาตอไปน หมวดยำ ผลต แบงบรรจ ยาปราศจากเชอ ยาทไมใชยาปราศจากเชอ ยาชววตถ เภสชเคมภณฑ เภสชชววตถ เภสชภณฑรงส ยาเตรยมแอโรโซลส าหรบสดดมแบบก าหนดขนาดใช ผลตภณฑยาสตวทไมใชยากระตนภมคมกน ยาสกด ยาอนๆ (ทงน ใหระบรายละเอยดรายการหมวดยาทขออนญาตผลตในเอกสารแนบ ๑) โดยมเภสชกรชนหนง ตามรายการชอผมหนาทปฏบตการทแนบทาย (เอกสารแนบ ๒) เปนผมหนาทปฏบตการตามมาตรา ๓๘ แหงพระราชบญญตยา พ.ศ.๒๕๑๐

ทปดรปถำย ผรบอนญำต

หรอ ผด ำเนนกจกำร

ขนำด ๓ x ๔ ซม.

เลขท …………………………………..…. วนท …………………………………..….. ลงชอ ……………………….ผรบค าขอ

ขาพเจาขอรบรองวา ในระยะเวลาสองปกอนยนค าขอนขาพเจาไม เคยไดรบโทษจ าคกโดย ค าพพากษาถงทสดหรอค าสงทชอบดวยกฎหมายใหจ าคกในความผดทผดกฎหมายบญญต ใหถอเอาการกระท าโดยทจรตเปนองคประกอบหรอในความผดตามกฎหมายวาดวยยาเสพตดใหโทษ กฎหมายวาดวยวตถออกฤทธตอจตและประสาท กฎหมายวาดวยการขายยาหรอพระราชบญญตน ขาพเจาไดแนบหลกฐานมาดวย คอ

(๑) รปถายของผด าเนนกจการ ขนาด ๓ x ๔ เซนตเมตร จ านวน ๒ รป (๒) เอกสารแดงการเปนเจาของกจการและหลกทรพย (๓) ส าเนาหรอรปถายทะเบยนบานของผด าเนนกจการ

(๔) ใบรบรองของผประกอบวชาชพเวชกรรม ซ งรบรองวาผ ด าเนนกจการไม เปนโรคตาม มาตรา๑๔ (๖) แหงพระราชบญญตยา พ.ศ.๒๕๑๐ (๕) สญญาระหวางผ อนญาตและเภสชกรชนหน ง ซ ง รบจะเปนผ มหน าทปฏบตการของ ผขออนญาต (๖) ส าเนาหรอรปถายใบอนญาตประกอบโรคศลปะของเภสชกรชนหนงทกคน ซงรบจะเปนผมหนาทปฏบตการของผขออนญาต (๗) เอกสารแสดงวาเปนผจดการหรอผแทน ซงเปนผด าเนนกจการของนตบคคล (กรณนตบคคลเปนผขออนญาต) (๘) เอกสารอน ๆ ถาม

(ลำยมอชอ)....................................ผยนค ำขอ

รายการหมวดยาแผนปจจบนทขออนญาตผลต ประเภทของยาแผนปจจบน

ยาแผนปจจบนส าหรบมนษย ยาแผนปจจบนส าหรบสตว ยาแผนปจจบนส าหรบท าการวจยทางคลนกในมนษย ระยะท ๑, ๒, ๓

รายการหมวดยาทผลต (แบงประเภทตามกระบวนการผลต) : ใหใสเครองหมาย ในชองทเกยวของ

รายการ ยาทวไป เพนนซลลน

เซฟาโลสปอ

รน

คารบาพแนม

ฮอรโมนเพศ

อนๆ

๑ ยาปราศจากเชอ ๑.๑ ผลตโดยเทคนคปราศจากเชอ รปแบบของเหลวปรมาตรมาก รปแบบของเหลวปรมาตรนอย รปแบบไลโอฟไลซ รปแบบกงแขง รปแบบของแขง รปแบบอนๆ ๑.๒ ผลตโดยวธท าใหปราศจากเชอใน

ขนตอนสดทาย

รปแบบของเหลวปรมาตรมาก รปแบบของเหลวปรมาตรนอย รปแบบกงแขง รปแบบของแขง รปแบบอนๆ ๒ ยาทไมใชยาปราศจากเชอ รปแบบแคปซลแขง รปแบบแคปซลออน รปแบบหมากฝรง รปแบบของเหลวส าหรบใชภายนอก รปแบบของเหลวส าหรบใชภายใน รปแบบผง รปแบบยาพน รปแบบกงแขง รปแบบเหนบ รปแบบเมด รปแบบแผนแปะผวหนง สารผสมลวงหนาส าหรบสตว รปแบบอนๆ

เอกสารแนบ ๑

รายการ ยาทวไป เพนนซลลน

เซฟาโลสปอ

รน

คารบาพแนม

ฮอรโมนเพศ

อนๆ

๓ แบงบรรจผลตภณฑเทานน (กรณทมการผลตยารปแบบนนอยแลว ไมตองระบในหวขอน) ๓.๑ แบงบรรจแบบปฐมภม รปแบบแคปซลแขง รปแบบแคปซลออน รปแบบหมากฝรง รปแบบของเหลวส าหรบใชภายนอก รปแบบของเหลวส าหรบใชภายใน รปแบบผง รปแบบยาพน รปแบบกงแขง รปแบบเหนบ รปแบบเมด รปแบบแผนแปะผวหนง สารผสมลวงหนาส าหรบสตว รปแบบอนๆ ๓.๒ แบงบรรจแบบทตยภม ๔ ยาชววตถ (ระบรายการยาทผลต) ๔.๑ ผลตภณฑทไดจากเลอดของมนษย

๔.๒ ผลตภณฑเกยวกบระบบภมคมกน

วคซน

เซรม

แอนตเจน

อมมโนโกลบลน

แอนตบอดทไดจากกลมของเซลลท

เกดจากเซลลเดยว

อนๆ ๔.๓ ผลตภณฑเซลลบ าบด

๔.๔ ผลตภณฑยนบ าบด

๔.๕ สารสกดจากมนษยหรอสตว

๔.๖ อนๆ

รายการ ยาทวไป เพนนซลลน

เซฟาโลสปอ

รน

คารบาพแนม

ฮอรโมนเพศ

อนๆ

๕ เภสชเคมภณฑ (ระบรายการยาทผลต)

๖ เภสชชววตถ (ระบรายการยาทผลต)

๗ เภสชภณฑรงส (ระบรายการยาทผลต)

๘ ยาเตรยมแอโรโซลส าหรบสดดมแบบก าหนดขนาดใช

(ระบรายการยาทผลต)

๙ ผลตภณฑยาสตวทไมใชยากระตนภมคมกน

(ระบรายการยาทผลต)

๑๐ ยาสกด (ระบรายการยาทผลต)

๑๑ การท าใหปราศจากเชอเทานน (กรณทมการผลตยาปราศจากเชอ ไมตองระบในหวขอน ใหไประบไวในขอ ๑)

การกรองปราศจากเชอ การใชความรอนแหง การใชความรอนชน การใชสารเคม การฉายรงสแกมมา การใชล าแสงอเลกตรอน ๑๒ ยาทใชกระบวนการผลตอนๆ (โปรดระบ)

รายการชอผมหนาทปฏบตการ

ผรบอนญาตผลตยาแผนปจจบน ตองจดใหมเภสชกรชนหนงเปนผมหนาทปฏบตการตามมาตรา ๓๘ แหงพระราชบญญตยา พ.ศ. ๒๕๑๐ คอ (๑) …………………………...…. ใบอนญาตประกอบโรคศลปะ เลขท (๑)………….….มหนาท…...................…..…. (๒) …………………………...…. ใบอนญาตประกอบโรคศลปะ เลขท (๒) ………….…มหนาท…...................…….. (๓) …………………………...…. ใบอนญาตประกอบโรคศลปะ เลขท (๓) ………….…มหนาท…...................…..… (๔) …………………………...…. ใบอนญาตประกอบโรคศลปะ เลขท (๔) ………….…มหนาท…...................…..… (๕) …………………………...…. ใบอนญาตประกอบโรคศลปะ เลขท (๕) ………….…มหนาท…...................…..…

เอกสารแนบ ๒

แบบ ผ.ย. ๒

ใบอนญาตผลตยาแผนปจจบน

ใบอนญาตเลขท ……../………

ใบอนญาตฉบบนใหไวแก

…………………………………………………………………………………. โดยม……………………………………….เปนผด าเนนกจการ เพอแสดงวาเปนผรบอนญาตผลตยาแผนปจจบน ณ สถานทผลตยาชอ………………………............……………………………....………………….…………………. อยเลขท………………………ตรอก / ซอย………………………………………ถนน………………………………….…………. หมท…………….ต าบล / แขวง………………………..อ าเภอ / เขต………………………….…จงหวด…………………….โทรศพท…………………………………………………….เวลาท าการ…………………………………..………………… ไดรบอนญาตใหผลตยาแผนปจจบนในหมวดยาตามรายการหมวดยาทแนบทาย (เอกสารแนบ ๑) โดยมเภสชกรชนหนง ตามรายการชอผมหนาทปฏบตการทแนบทาย (เอกสารแนบ ๒) เปนผมหนาทปฏบตการตามมาตรา ๓๔ แหงพระราชบญญตยา พ.ศ. ๒๕๑๐

ใบอนญาตฉบบนใหใชไดจนถงวนท ๓๑ ธนวาคม พ.ศ…………….และใหใชไดเฉพาะสถานทผลตยาแผนปจจบนทระบไวในใบอนญาตเทานน ใหไว ณ วนท……………..เดอน…………………………พ.ศ……………………

(ลายมอชอ)…………………………………………… ต าแหนง……….……………………………..

ผอนญาต

ทปดรปถาย ผรบอนญาต

หรอ ผด าเนนกจการ

ขนาด ๓ x ๔ ซม.

การตออายใบอนญาต

การตออาย ครงท ๑ การตออายครงท ๒ การตออายครงท ๓ ใหตออายใบอนญาตฉบบนจนถง ใหตออายใบอนญาตฉบบนจนถง ใหตออายใบอนญาตฉบบนจนถง วนท ๓๑ ธนวาคม พ.ศ……… วนท ๓๑ ธนวาคม พ.ศ…….... วนท ๓๑ ธนวาคม พ.ศ…..…… (ลายมอชอ)…………………… (ลายมอชอ)…………………… (ลายมอชอ)………………..…… ผอนญาต ผอนญาต ผอนญาต ต าแหนง…………………..… ต าแหนง……………………… ต าแหนง…………..………… …………/…………./………. .………../……………./…………. .………../……………./…………. การตออาย ครงท ๔ การตออายครงท ๕ การตออายครงท ๖ ใหตออายใบอนญาตฉบบนจนถง ใหตออายใบอนญาตฉบบนจนถง ใหตออายใบอนญาตฉบบนจนถง วนท ๓๑ ธนวาคม พ.ศ……… วนท ๓๑ ธนวาคม พ.ศ…….... วนท ๓๑ ธนวาคม พ.ศ…..…… (ลายมอชอ)…………………… (ลายมอชอ)…………………… (ลายมอชอ)………………..…… ผอนญาต ผอนญาต ผอนญาต ต าแหนง…………………..… ต าแหนง……………………… ต าแหนง…………..………… …………/…………./………. .………../……………./…………. .………../……………./………….

รายการแกไขเปลยนแปลงใบอนญาต

ตวอยาง: รายการหมวดยาแผนปจจบนทไดรบอนญาตผลต

๑. ยาปราศจากเชอ

๑.๑ ผลตโดยเทคนคปราศจากเชอ ๑.๑.๑ รปแบบของเหลวปรมาตรมาก ๑.๑.๒ รปแบบของเหลวปรมาตรนอย ๑.๑.๓ รปแบบไลโอฟไลซ ๑.๑.๔ รปแบบกงแขง ๑.๑.๕ รปแบบของแขง ๑.๑.๖ รปแบบอนๆ

๑.๒ ผลตโดยวธท าใหปราศจากเชอในขนตอนสดทาย ๑.๒.๑ รปแบบของเหลวปรมาตรมาก ๑.๒.๒ รปแบบของเหลวปรมาตรนอย ๑.๒.๓ รปแบบกงแขง ๑.๒.๔ รปแบบของแขง ๑.๒.๕ รปแบบอนๆ

๒. ยาทไมใชยาปราศจากเชอ ๒.๑ รปแบบแคปซลแขง ๒.๒ รปแบบแคปซลออน ๒.๓ รปแบบหมากฝรง ๒.๔ รปแบบของเหลวส าหรบใชภายนอก ๒.๕ รปแบบของเหลวส าหรบใชภายใน ๒.๖ รปแบบผง ๒.๗ รปแบบยาพน ๒.๘ รปแบบกงแขง ๒.๙ รปแบบเหนบ ๒.๑๐ รปแบบเมด ๒.๑๑ รปแบบแผนแปะผวหนง ๒.๑๒ สารผสมลวงหนาส าหรบสตว ๒.๑๓ รปแบบอนๆ

๓. แบงบรรจผลตภณฑเทานน (กรณทมการผลตยารปแบบนนอยแลว ไมตองระบในหวขอน) ๓.๑ แบงบรรจแบบปฐมภม

๓.๑.๑ รปแบบแคปซลแขง ๓.๑.๒ รปแบบแคปซลออน ๓.๑.๓ รปแบบหมากฝรง ๓.๑.๔ รปแบบของเหลวส าหรบใชภายนอก

เอกสารแนบ ๑

๓.๑.๕ รปแบบของเหลวส าหรบใชภายใน ๓.๑.๖ รปแบบผง ๓.๑.๗ รปแบบยาพน ๓.๑.๘ รปแบบกงแขง ๓.๑.๙ รปแบบเหนบ ๓.๑.๑๐ รปแบบเมด ๓.๑.๑๑ รปแบบแผนแปะผวหนง ๓.๑.๑๒ สารผสมลวงหนาส าหรบสตว ๓.๑.๑๓ รปแบบอนๆ

๓.๒ แบงบรรจแบบทตยภม ๔. ยาชววตถ

๔.๑ ผลตภณฑทไดจากเลอดของมนษย ๔.๒ ผลตภณฑเกยวกบระบบภมคมกน

๔.๒.๑ วคซน ๔.๒.๒ เซรม ๔.๒.๓ แอนตเจน ๔.๒.๔ อมมโนโกลบลน ๔.๒.๕ แอนตบอดทไดจากกลมของเซลลทเกดจากเซลลเดยว ๔.๒.๖ อนๆ

๔.๓ ผลตภณฑเซลลบ าบด ๔.๔ ผลตภณฑยนบ าบด ๔.๕ สารสกดจากมนษยหรอสตว ๔.๖ อนๆ

๕. เภสชเคมภณฑ ๖. เภสชชววตถ ๗. เภสชภณฑรงส ๘. ยาเตรยมแอโรโซลส าหรบสดดมแบบก าหนดขนาดใช ๙. ผลตภณฑยาสตวทไมใชยากระตนภมคมกน ๑๐. ยาสกด ๑๑. การท าใหปราศจากเชอเทานน

(กรณทมการผลตยาปราศจากเชอ ไมตองระบในหวขอน ใหไประบไวในขอ ๑) ๗.๑ การกรองปราศจากเชอ ๗.๒ การใชความรอนแหง ๗.๓ การใชความรอนชน ๗.๔ การใชสารเคม ๗.๕ การฉายรงสแกมมา ๗.๖ การใชล าแสงอเลกตรอน

๑๒. ยาทใชกระบวนการผลตอนๆ

รายการชอผมหนาทปฏบตการ ผรบอนญาตผลตยาแผนปจจบน ตองจดใหมเภสชกรชนหนงเปนผมหนาทปฏบตการตามมาตรา ๓๘ แหงพระราชบญญตยา พ.ศ. ๒๕๑๐ คอ (๑) …………………………...…. ใบอนญาตประกอบโรคศลปะ เลขท (๑)………….….มหนาท…...................…..…. (๒) …………………………...…. ใบอนญาตประกอบโรคศลปะ เลขท (๒) ………….…มหนาท…...................…….. (๓) …………………………...…. ใบอนญาตประกอบโรคศลปะ เลขท (๓) ………….…มหนาท…...................…..… (๔) …………………………...…. ใบอนญาตประกอบโรคศลปะ เลขท (๔) ………….…มหนาท…...................…..… (๕) …………………………...…. ใบอนญาตประกอบโรคศลปะ เลขท (๕) ………….…มหนาท…...................…..…

เอกสารแนบ ๒

แบบ ผ.ย. ๓

บญชแสดงรายละเอยดของวตถดบทใชผลตยา ………………………………………………………………

(ชอสถานทผลตยา)

ล าดบท ชอวตถดบ จ านวน/ปรมาณ

วน เดอน ป ทไดมา

ชอผผลตและประเทศผผลต ชอผน าเขามาในราชอาณาจกร หลกฐานการ

วเคราะห ลายมอชอของเภสชกร ผมหนาทปฏบตการ

หมายเหต

เลขรบท.............................................. วนท………………………………… ลงชอ……………………………………...ผรบ วนท................................................... ลงชอ................................... ผรบค ำขอ

แบบ ผ.ย. ๔

บญชรายชอวตถดบทใชผลตยาตามทส านกงานคณะกรรมการอาหารและยาก าหนด ………………………………………………………………

(ชอสถานทผลตยา)

ล าดบท ชอวตถดบ วน เดอน ป

ทไดมา ชอผผลตและประเทศผผลต

ชอผน าเขาในราชอาณาจกร จ านวน / ปรมาณทใชในแตละเดอน

จ านวน / ปรมาณ รวมสเดอน

หมายเหต เดอน/ป

(ลายมอชอ)…………………………………………………..ผรบอนญาต (ลายมอชอ)…………………………………………………..ผมหนาทปฏบตการ (ลายมอชอ)…………………………………………………..ผมหนาทปฏบตการ

แบบ ผ.ย. ๕

บญชการผลตยาและขายยาทผลต ………………………………………………………………

(ชอสถานทผลตยา)

ล าดบท ชอยา เลขทหรออกษร ของครงทผลต

วน เดอน ป ทผลต

จ านวน/ปรมาณ

วน เดอน ป ทขาย

จ านวน/ปรมาณ

ชอผซอ ลายมอชอผมหนาท

ปฏบตการ หมายเหต

เลขรบท.............................................. วนท………………………………… ลงชอ……………………………………...ผรบ วนท................................................... ลงชอ................................... ผรบค ำขอ

แบบ ผ.ย. ๖

รายงานการผลตเภสชเคมภณฑและเภสชเคมภณฑกงส าเรจรปประจ าป พ.ศ.……………………

ชอผรบอนญาต…………………………………………………………………………………………..ใบอนญาตผลตยาแผนปจจบนท…………………………………................................................................................ สถานทผลตยาชอ…………………………………………………………………….อยเลขท……………………………………………………..ตรอก / ซอย……………………………………………ถนน………………………………………… หมท…………………….ต าบล / แขวง………………………………………………อ าเภอ / เขต…………………………………………………..จงหวด…………………………………………โทรศพท………………………………………. ล าดบท ชอทางการคา ชอทางเคม ประเภทของเภสชเคมภณฑ จ านวน / ปรมาณยาทผลต ราคาขายจากโรงงาน หมายเหต

ตวยาส าคญ ตวยาไมส าคญ กงส าเรจรป

(ลายมอชอ)…………………………………………………..ผรบอนญาต (ลายมอชอ)…………………………………………………..ผมหนาทปฏบตการ (ลายมอชอ)…………………………………………………..ผมหนาทปฏบตการ

แบบ ผ.ย. ๗

ค ำรบรองของผมหนำทปฏบตกำร

_________________

เขยนท......................................……………... วนท...................เดอน..........………........พ.ศ....……............

ขาพเจา………..............……...........………………………อาย………………….ป สญชาต…………………………..........อยเลขท……………………….....ตรอก / ซอย..................................................ถนน............................................................ หมท.....................................ต าบล / แขวง....………………………………………อ าเภอ / เขต...........................................จงหวด..............................................................โทรศพท..........………..............................ขอใหค ารบรองตอพนกงานเจาหนาทส านกยา ส านกงานคณะกรรมการอาหารและยา วา

(๑) ขาพเจาเปนผประกอบโรคศลปะแผนปจจบนชนหนง สาขาเภสชกรรมใบอนญาตท……………………………… ออกให ณ วนท…………………………เดอน……………………………..พ.ศ.………………………………

(๒) ขาพเจา ไมเคยเปนผมหนาทปฏบตการของสถานทประกอบธรกจเกยวกบยาแหงใดมากอน เคยเปนผมหนาทปฏบตการตามมาตรา……………………………………………………………..แหง

พระราชบญญตยาพ.ศ. ๒๕๑๐ ของ……………………………………….จงหวด……………………………มากอน แตไดเลก (ชอสถำนท) การเปนผมหนาทปฏบตการ ณ สถานทดงกลาวตงแตวนท……………. เดอน……………………………พ.ศ…………………….

(๓) ขาพเจาขอรบรองวาขณะนขาพเจามไดเปนผมหนาทปฏบตการของสถานทประกอบธรกจเกยวกบยาแหงใด (๔) ขณะนขาพเจา ไมไดรบราชการหรอท างานอยแหงใด รบราชการหรอท างานประจ าอยท………………………………………………………………… เวลาท าการ………………………………………………………………………………………………. (๕) ขาพเจาจะเปนผมหนาทปฏบตการประจ า ณ สถานทผลตยาแผนปจจบนชอ…………………………………………

อยเลขท………………………………………………..ตรอก / ซอย…………………………………ถนน……………………………………… หมท……………………………………………………..ต าบล / แขวง……………………………….อ าเภอ / เขต………………………… จงหวด………………………………………………….โทรศพท………………………………………………………………. ตลอดเวลาทเปดท าการ เวลาท าการ……………………………………………………………..

ขาพเจาทราบดวาหากค ารบรองทขาพเจาใหไวเปนเทจ ขาพเจาอาจถกด าเนนคดฐานแจงความเทจตอเจาพนกงาน ค ารบรองนท าตอหนาพนกงานเจาหนาท ( ลำยมอชอ )............................................ผใหค ำรบรอง

( ลำยมอชอ )..............................................พนกงำนเจำหนำท

…………………………………………………………………………………………………………………………………………………

หมำยเหต:- ใสเครองหมาย ลงในชอง หนาขอความทตองการ

เลขรบท.............................................. วนท…………………………………………….. ลงชอ……………………….…….ผรบค าขอ

วนท................................................... ลงชอ................................... ผรบค ำขอ

แบบ ผ.ย. ๘

ค าขออนญาตผลตยาตวอยางเพอขอขนทะเบยนต ารบยา _________________

เขยนท......................................……………...

วนท...................เดอน..........………........พ.ศ....……............

ขาพเจา........................................................... ซงมผด าเนนกจการชอ.......................................................... ( ชอผรบอนญาต ) ไดรบอนญาตใหผลตยาแผนปจจบนตามใบอนญาตท..............................................................ณ สถานทผลตยา ชอ............................................................. .อยเลขท....…….………… ตรอก /ซอย...................................................... ถนน.......................................................… หมท............................. ต าบล / แขวง....……………………………………….. อ าเภอ / เขต............................................. จงหวด..........................โทรศพท..........………........................................ ขออนญาตผลตยาตวอยางเพอขอขนทะเบยนต ารบยาชอ…………….………………………………….……………………………

รายการละเอยดของยาทผลต

ลกษณะและสของยา…………………………………………………………………………………………….… จ านวนหรอปรมาณทจะผลต…………………………………………………………………………………………..…… ปรมาณของวตถสวนประกอบของยา ตองแจงเปนมาตราเมตรกใน ๑ หนวย หรอเปนรอยละ……………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………….…..…… ขนาดบรรจ (รายละเอยดของการบรรจ) …………………………………………………………………………………………..….. ส าหรบ ( ) การศกษาวจยในมนษย ( ) กรณอน ๆ นอกเหนอจากจากการศกษาวจยในมนษย (ระบ)…………………………………………………………………….. ขาพเจาไดแนบเอกสาร/หลกฐานมาดวยจ านวน ๒ ชด คอ (๑) ฉลากยา (๒) เอกสารก ากบยา (๓) เอกสารอน ๆ (กรณการผลตยาตวอยางเพอการศกษาวจยในมนษย ส าหรบประกอบการขนทะเบยนต ารบยาใหเปนไปตามทส านกงานคณะกรรมการอาหารและยาประกาศก าหนด) ( ลายมอชอ )........................................................ผรบอนญาต

( ลายมอชอ )........................................................ผมหนาทปฏบตการ

………………………………………………………………………………………………………………………………………………… หมายเหต ใสเครองหมาย ลงในชอง ( ) หนาขอความทตองการ

เลขรบท.............................................. วนท………………………………..…………… ลงชอ………………….………….ผรบค าขอ วนท................................................... ลงชอ................................... ผรบค ำขอ

แบบ ผ.ย. ๙

ค ำขอตออำยใบอนญำตผลตยำแผนปจจบน _________________

เขยนท......................................……………...............

วนท.............................เดอน................…………….....พ.ศ....……………….…............ ขาพเจา………..............……...........……………………………………………………………………………………………

( ชอผรบอนญำต ) ซงมผด าเนนกจการชอ...............................................................................ไดรบอนญาตใหผลตยาแผนปจจบน ตามใบอนญาตท..............................................ณ สถานทผลตยาชอ...………….……………….…...............…….............. อยเลขท....…….…………………………ตรอก / ซอย..........................................................ถนน..................................... หมท.......................................ต าบล / แขวง....…………………………………………อ าเภอ / เขต....................................จงหวด...................................................โทรศพท..........………..........................เวลาท าการ..................................... ขอตออายใบอนญาตดงกลาวเพอใชตอไปในป พ.ศ.…………….………………………………….…… ขาพเจาไดแนบหลกฐานมาดวย คอ (๑) ใบรบรองของผประกอบวชาชพเวชกรรม ซงรบรองวาผด าเนนกจการไมเปนโรคตามมาตรา ๑๔(๖) แหงพระราชบญญตยา พ.ศ. ๒๕๑๐ (๒) ใบอนญาตผลตยาแผนปจจบนหรอใบแทน (๓) เอกสารแสดงวาเปนผจดการหรอเปนผแทน ซงเปนผด าเนนกจการของนตบคคล (กรณนตบคคลเปนผขออนญาต) (๔) เอกสารอนๆ ถาม

( ลำยมอชอ )...................................................................ผยนค ำขอ

เลขรบท.............................................. วนท…………………………………………….. ลงชอ……………………….…….ผรบค าขอ วนท................................................... ลงชอ................................... ผรบค ำขอ

แบบ ผ.ย. ๑๐

ใบแทนใบอนญาต

ค ำขอ ผลตยำแผนปจจบน ยายสถานท _________________

เขยนท...................................……………..........................

วนท........................เดอน................…………….....พ.ศ....……………....... ขาพเจา………..............…….....…………………………………………………………………………………………………

( ชอผรบอนญำต ) ซงมผด าเนนกจการ ชอ..............................................................................ไดรบอนญาตใหผลตยาแผนปจจบน ตามใบอนญาตท.............................................................ณ สถานทผลตยาชอ...………….…….............…….................. อยเลขท....…….…………………………………ตรอก / ซอย.......................................ถนน................................................. หมท...................................ต าบล / แขวง....………………………………………………อ าเภอ / เขต....................................จงหวด...................................................โทรศพท..........………................................................................... ใบแทนใบอนญาตผลตยาแผนปจจบนเนองจาก.......................................................................

ขอ ( เหตทขอรบใบแทน) ยายสถานทผลตยาแผนปจจบน................................................................................................ ในนามของ................................................................................................................... .......................................

( ชอสถำนทผลตยำ) ไปอยเลขท....…….…………………ตรอก / ซอย..........................................................ถนน............................................. หมท...................................ต าบล / แขวง....………………………………………………อ าเภอ / เขต....................................จงหวด...................................................โทรศพท..........………......................................... ขาพเจาไดแนบหลกฐานมาดวย คอ หลกฐานประกอบค าขอใบแทนใบอนญาต (๑) รปถายของผด าเนนกจการ ขนาด ๓ x ๔ เซนตเมตร จ านวน ๒ รป (๒) ใบอนญาตผลตยาแผนปจจบน (ถาม)

หลกฐานประกอบค าขอยายสถานท (๑) ใบอนญาตผลตยาแผนปจจบนหรอใบแทน (๒) แบบแปลนแผนผงสงปลกสรางของสถานทผลตยาแหงใหม จ านวน ๒ ชด (๓) เอกสารแสดงวาเปนผไดรบอนญาต

( ลำยมอชอ )...................................................................ผยนค ำขอ

-------------------------------------------------------------------------------------------------- หมำยเหต:- (๑) ในกรณทใบอนญาตสญหาย ใหน าใบรบแจงความของสถานต ารวจแหงทองท ทใบอนญาตนนสญหายมาดวย (๒) ในกรณทใบอนญาตถกท าลายในสาระส าคญ ใหแนบใบอนญาตนนมาดวย (๓) ใสเครองหมาย √ ใน หนาขอความทตองการ

เลขรบท.............................................. วนท…………………………………………….. ลงชอ……………………….…….ผรบค ำขอ วนท................................................... ลงชอ................................... ผรบค ำขอ

แบบ ผ.ย. ๑๑

ค ำขอขยำยหรอลดสถำนทผลตยำแผนปจจบน ยำยสถำนทเกบยำ เพมหมวดยำทผลต _________________

เขยนท...................................……………..........................

วนท........................เดอน................…………….....พ.ศ....……………....... ขำพเจำ………..............…….....…………………………………………………………………………………………………

( ชอผรบอนญำต ) ซงมผด ำเนนกจกำร ชอ..............................................................................ไดรบอนญำตใหผลตยำแผนปจจบน ตำมใบอนญำตท.............................................................ณ สถำนทผลตยำชอ...………….…….............…….................. อยเลขท....…….………………ตรอก / ซอย..........................................................ถนน................................................. หมท...................................ต ำบล / แขวง....………………………………………………อ ำเภอ / เขต....................................จงหวด...................................................โทรศพท..........……….............................................................................. ขอเปลยนแปลงรำยกำรในใบอนญำต ดงตอไปน………………………………………………………………………………………… …………….………………………………….…………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………. ขำพเจำไดแนบหลกฐำนมำดวย คอ (๑) ใบอนญำตผลตยำแผนปจจบนหรอใบแทน (๒) เอกสำรทเปนหลกฐำนเกยวของกบรำยกำรทขอเปลยนแปลง

( ลำยมอชอ )..................................................ผยนค ำขอ

( ลำยมอชอ )...................................................ผมหนำทปฏบตกำร ( ลำยมอชอ )...................................................ผมหนำทปฏบตกำร

เลขรบท.............................................. วนท…………………………………………….. ลงชอ……………………….…….ผรบค ำขอ วนท................................................... ลงชอ................................... ผรบค ำขอ

แบบ ผ.ย. ๑๒

ค ำขอแกไขเปลยนแปลงรำยกำรในใบอนญำตผลตยำแผนปจจบน _________________

เขยนท...................................……………..........................

วนท........................เดอน................…………….....พ.ศ....……………....... ขำพเจำ………..............…….....……………………………………………………………………………………………….

( ชอผรบอนญำต ) ซงมผด ำเนนกจกำร ชอ...............................................................................ไดรบอนญำตใหผลตยำแผนปจจบน ตำมใบอนญำตท.............................................................ณ สถำนทผลตยำชอ...………….…….............…….................. อยเลขท....…….………………ตรอก / ซอย..........................................................ถนน................................................. หมท...................................ต ำบล / แขวง....………………………………………………อ ำเภอ / เขต....................................จงหวด...................................................โทรศพท..........……….................................................................................... ขอเปลยนแปลงรำยกำรในใบอนญำตดงตอไปน……………………………………….………………………………………………….. ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………. ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….. ขำพเจำไดแนบหลกฐำนมำดวย คอ (๑) ใบอนญำตผลตยำแผนปจจบนหรอใบแทน (๒) เอกสำรทเปนหลกฐำนเกยวของกบรำยกำรทขอเปลยนแปลง

( ลำยมอชอ )........................................................ผยนค ำขอ

( ลำยมอชอ ).......................................................ผมหนำทปฏบตกำร ( ลำยมอชอ )........................................................ผมหนำทปฏบตกำร