รายงาน

การจดการสงแวดลอมในสถานประกอบการ การทาเรอแหงประเทศไทย ตามรฐธรรมนญมาตรา 67

เสนอ ผชวยศาสตราจารยพชนจ เนาวพนธ

จดท าโดย 1. นายกฤษฎา ดวงชาง รหส 5430160032 หมเรยน 850 2. นางสาวยวด ฤทธรงค รหส 5430160644 หมเรยน 850 3. นางสาวณฐกมล เตาทอง รหส 5430160245 หมเรยน 850 4. นางสาวสภาภรณ สระเสน รหส 5430160849 หมเรยน 850 5. นางสาวสรรตน วรสข รหส 5430160865 หมเรยน 850

วชาการบญชเพอการจดการสงแวดลอม รหสวชา 03760433 ภาคเรยนท 1 ปการศกษา 2557

มหาวทยาลยเกษตรศาสตร วทยาเขตศรราชา

ค าน า

รายงานกฎหมายสงแวดลอมเลมน คณะผจดท าไดจดท าขนเพอใชเปนเอกสารประกอบส าหรบผทสนใจจะศกษาเกยวกบการจดการสงแวดลอมในสถานประกอบการของบรษท วนไทย จ ากด (มหาชน) โดยเนอหามงเนนใหผทสนใจทกทาน เขาใจถงกฎหมายรฐธรรมนญมาตรา 67 หลกจรยธรรม ศลธรรม ทจะตองรบผดชอบจดการสภาพแวดลอมของสถานประกอบการของบรษท พรอมทงไดเรยนรการด าเนนการแกไข สงทสงผลกระทบตอสนทรพย หนสน ทน รายได คาใชจายภายในบรษทดวย เพอทกทานจะไดทราบถงกรอบงาน ปจจยทท าใหองคกรประสบความส าเรจและน ามาปรบใชในการท างานตอไป นอกจากนยงสามารถน าหลกการหลายๆอยางไปปรบใชไดและเนอหาในเลมนกมใชเรองกฎหมาย และประเดนสภาพแวดลอมเทานน แตยงกลาวถงหลกการจดการมลพษ แนวทางในการจดมลพษ ขอมลเกยวกบองคการ แนวคดตางๆ การจดการรายงานตอหนาสาธารณชน เปนตน รายงานเลมนไดรวบรวมองคความรการจดการสงแวดลอมในสถานประกอบการไวสวนหนง ทงเนอหาขาว การวเคราะหพรอมทงแนวคดตางๆ ผจดท าขอขอบคณอาจารยทไดประสทธประสาทวชาให ตลอดจนองคกรตางๆทไดเผยแพรความร บทความตางๆ ท าใหผจดท าสามารถจดท ารายงานเลมนออกมาไดส าเรจ

คณะผจดท า

(1)

สารบญ

หนา

สารบญตาราง (3) สารบญภาพ (4) 1. กฎหมายรฐธรรมนญมาตรา 67 1 2. บทวเคราะหองคประกอบกฎหมายรฐธรรมนญมาตรา 67 1 2.1 จดท ารายงานการศกษาและประเมนผลกระทบ ตอคณภาพสงแวดลอม (EIA) 1 2.2 จดท ารายงานการศกษาและประเมนผลกระทบ ตอสขภาพของประชาชน(EHIA) 1 2.3 จดใหมกระบวนการรบฟงความคดเหนของประชาชน และผมสวนไดเสย (การท าประชาพจารณ)รวมทงไดใหองคการอสระ 1 2.4 การขอรบอนญาตจากคณะกรรมการสงแวดลอม 2 3. องคประกอบตามกฎหมายรฐธรรมนญมาตรา 67 2 3.1 การจดท ารายงานการศกษาและประเมนผลกระทบ ตอคณภาพสงแวดลอม(EIA) 2 3.2 การจดท ารายงานการศกษาและประเมนผลกระทบ ตอคณภาพสงแวดลอมและสขภาพของประชาชนในชมชน (EHIA) 7 3.3 กระบวนการรบฟงความคดเหนของประชาชนและผมสวนไดเสย 11 3.4 การขอรบอนญาตจากคณะกรรมการสงแวดลอม 18 4. หลกการจดท าบญชทเกยวของ 21 4.1 ผลกระทบตอสนทรพย หนสน ทน รายได ตนทน คาใชจาย ตามรฐธรรมนญมาตรา 67 21 4.2 การด าเนนการทางบญชตามรฐธรรมนญมาตรา67 22

(2)

สารบญ (ตอ) หนา

4.3 ขอคดเหนตอการด าเนนการทางบญชตามรฐธรรมนญมาตรา 67 22 5. ตวอยางโครงการทมผลกระทบตอสงแวดลอมและสขภาพของประชาชน (EHIA) 25 5.1 ขอมลองคกร 25 5.2 การด าเนนการของการทาเรอแหงประเทศไทย 27 5.3 ผลกระทบทเกดจากการกอสรางและด าเนนการโครงการกอสราง ทาเรอแหลมฉบง 29 5.4 ผลกระทบทการทาเรอแหงประเทศไทยไดรบ 35 5.5 ผลกระทบตอการจดการทางบญช 35

(3)

สารบญตาราง ตารางท หนา 1 ขอแตกตางระหวาง EIA และ EHIA 10

(4)

สารบญภาพ ภาพท หนา 1 กฎหมายมาตรา 67 1 2 ขอบเขตการศกษา EIA 8 3 ขนตอนการจดท ารายงาน EHIA 9 4 ขอบเขตการศกษา EIA 19 5 ขนตอนการพจารณารายงาน EIA 19 6 ขนตอนการพจารณารายงาน EIA 20 7 ขนตอนการพจารณารายงาน EIA 21 8 การพงทลายของชายหาด 30 9 ตะกอนเลน สภาพน าทเสยหาย 31 10 การจราจรหนาแนนทางน า 32 11 การจราจรหนาแนนทางบก 32 12 ไฟไหมตคอนเทรนเนอร 33 13 เกลอทะเลสขาว 34 14 สายเคมรวฟ งกระจาย 34

1. กฎหมายรฐธรรมนญมาตรา 67

ภาพท 1 กฎหมายมาตรา 67 ทมา: ส านกงานคณะกรรมการกฤษฎกา

2. บทวเคราะหองคประกอบกฎหมายรฐธรรมนญมาตรา 67 ตามกฎหมายรฐธรรมนญมาตรา 67 ในการด าเนนโครงการหรอกจกรรมทอาจกอใหเกดผลกระทบตอชมชนอยางรนแรงทงทางดานคณภาพสงแวดลอม ทรพยากรธรรมชาต และสขภาพ ตองด าเนนการตาม 4 องคประกอบหลกดงน 2.1 จดท ารายงานการศกษาและประเมนผลกระทบตอคณภาพสงแวดลอม (EIA) 2.2 จดท ารายงานการศกษาและประเมนผลกระทบตอสขภาพของประชาชน(EHIA) 2.3 จดใหมกระบวนการรบฟงความคดเหนของประชาชนและผมสวนไดเสย (การท า-ประชาพจารณ)รวมทงไดใหองคการอสระ ซงประกอบดวย

2

2.3.1 ผแทนองคการเอกชนดานสงแวดลอมและสขภาพ 2.3.2 ผแทนสถาบนอดมศกษาทจดการศกษาดานสงแวดลอมหรอทรพยากรธรรมชาต

2.4 การขอรบอนญาตจากคณะกรรมการสงแวดลอม

3. องคประกอบตามกฎหมายรฐธรรมนญมาตรา 67 3.1 การจดท ารายงานการศกษาและประเมนผลกระทบตอคณภาพสงแวดลอม(EIA) EIA ยอมาจากค าวา Environmental Impact Assessment ซงหมายถง การใชหลกวชาการในการท านายหรอคาดการณผลกระทบสงแวดลอมทงทางบวกและทางลบของการด าเนนโครงการพฒนา ทจะมผลตอสงแวดลอมในทกๆ ดาน ทงทางทรพยากรธรรมชาต ทางเศรษฐกจ และสงคม เพอจะไดหาทางปองกนผลกระทบในทางลบทอาจเกดขนใหเกดนอยทสด ในขณะเดยวกนกมการใชทรพยากรธรรมชาตซงสวนใหญไมสามารถฟนคนกลบมาไดอยางมประโยชน มประสทธภาพสงสด คมคาทสด และใชเปนแนวทางในการตดสนใจของนกบรหารวาสมควรด าเนนการหรอไม การวเคราะหผลกระทบสงแวดลอมจะเปนประโยชนอยางมาก หากไดรบการน ามาในการวางแผนปองกนปญหาสงแวดลอม ตงแตขนตอนศกษาความเหมาะสมของโครงการจะชวยลดคาใชจายในการแกไขปญหาทอาจเกดขนภายหลงด าเนนโครงการไปแลว และเปนวสยทศนของนกบรหารทมงเนนการปองกนมากกวาการแกไข 3.1.1 ขนตอนในการจดท า EIA 1. การกลนกรองโครงการทตองจดท ารายงานการวเคราะหผลกระทบสงแวดลอม(Screening) เปนกระบวนการเพอตดสนใจวา โครงการทเสนอนนจ าเปนตองจดท ารายงานการวเคราะหผลกระทบสงแวดลอมหรอไม การกลนกรองจะเกยวของกบการใชวจารณญาณพจารณาวาผลกระทบจากโครงการทมผลตอสงแวดลอมนนอยในระดบ มนยส าคญหรอไม 2. การจดท ารายงานการวเคราะหผลกระทบสงแวดลอม (Scoping) เปนกระบวนการในการชประเดนทส าคญ ทางเลอกทจ าเปนตองมการศกษาและประเมน ทงน เนองจากหวขอในเรองสงแวดลอมมหลากหลาย ดงนน การก าหนดขอบเขต จงท าใหการศกษาในการจดท ารายงานการวเคราะหผลกระทบสงแวดลอมตรงประเดน ลดความขดแยง ประหยดเวลาและคาใชจายใน

3

การศกษาดวยผลทไดจากการก าหนดขอบเขตจะน าไปจดท าเปนเอกสาร เรยกวา ขอบเขตการศกษาดานสงแวดลอม (Terms of Reference) 3. การพจารณารายงานการวเคราะหผลกระทบสงแวดลอม 4. การตดตามตรวจสอบ 3.1.2 องคประกอบในการจดท า EIA

1. บทน า กลาวถงทมา วตถประสงคของโครงการ เหตผลความจ าเปนในการด าเนนโครงการ วตถประสงคการจดท ารายงาน ขอบเขตการศกษา และวธการ

2. ทตงโครงการ โดยมภาพและแผนททต งโครงการ รวมท งแผนท แสดงองคประกอบทางสงแวดลอม ในบรเวณทอาจไดรบผลกระทบจากโครงการ มาตราสวน 1 : 50,000 หรอมาตราสวนทเหมาะสม

3. รายละเอยดโครงการ รายละเอยดโครงการ ไดแก ประเภท ขนาดทต งโครงการ วธการด าเนนการโครงการหรอกจกรรมประกอบของโครงการ เปนตน ตลอดจนแผนผงการใชทดนของโครงการโดยแสดงทศและมาตราสวนทเหมาะสม 4. สภาพแวดลอมในปจจบน แสดงรายละเอยดพรอมภาพถายทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมดานกายภาพ ชวภาพ โดยจ าแนกเปนชนดทฟนฟ ไดและฟนฟไมได รายละเอยดคณคาการใชประโยชนของมนษย และคณคาคณภาพ ชวต ตลอดจนสภาพปญหาปจจบนบรเวณพนทโครงการพรอมแสดงแผนท สภาพแวดลอมบรเวณโครงการ การใชประโยชนทดนโดยรอบ และบรเวณทอาจไดรบผลกระทบจากการด าเนนโครงการทงในระยะสนและระยะยาวซงในการประเมนสภาพแวดลอมปจจบนตองท าการศกษา 4 ดานดงน 1) ทรพยากรกายภาพ 2) ทรพยากรชวภาพ 3) คณคาการใชประโยชนของมนษย

4) คณคาตอคณภาพชวต

4

5. การประเมนทางเลอกในการด าเนนการและการประเมนผลกระทบทอาจเกดขนจากโครงการ 1) ทางเลอกในการด าเนนโครงการเสนอทางเลอกซงอาจเปนทงทางเลอกทตงโครงการหรอวธการด าเนนโครงการทกทางเลอกจะตองสอดคลองกบวตถประสงค มเหตผลวาบรรลเปาหมายและความจ าเปนในการมโครงการหรอไมมโครงการอยางไรมมาตรการปองกนและแกไขผลกระทบในทกทางเลอก และจะตองระบทางเลอกทเหมาะสมทสดทจะด าเนนโครงการ พรอมแสดงเหตผลและความจ าเปนประกอบ 2) การประเมนผลกระทบทอาจเกดขนจากโครงการใหประเมนผลกระทบทอาจเกดขนจากโครงการ ทงทเปนผลกระทบโดยตรง และผลกระทบทางออมตอทรพยากรสงแวดลอมและคณคาตาง ๆ ทง 4 ดาน แยกประเภททรพยากรเปนชนดทสามารถฟนฟไดและฟนฟไมได รวมทงใหประเมนผลกระทบทอาจเกดขนในทกทางเลอกของโครงการเปรยบเทยบกน 6. มาตรการปองกนและแกไขผลกระทบสงแวดลอมและการชดเชย อธบายรายละเอยดในการปองกนและแกไขผลกระทบทเกดขน และในกรณทความเสยหายไมอาจหลกเลยงไดใหเสนอแผนการชดเชยความเสยหายดงกลาว 7. มาตรการตดตามตรวจสอบผลกระทบสงแวดลอม เสนอมาตรการและแผนการด าเนนการในการตดตามตรวจสอบผลกระทบสงแวดลอมทเหมาะสมทางวชาการและการปฏบตการ ซงจะเปนสวนหนงของการตดตามและประเมนผลภายหลงการด าเนนโครงการดวย (มาตรการนสวนใหญ จะเปนการตรวจวดคณภาพสงแวดลอมดานตางๆ เชน น า อากาศ เสยง จ านวนพช สตว ฯลฯ ตามความถและจดตรวจวดทก าหนด 8. ตารางสรปผลกระทบสงแวดลอมทส าคญพรอมดวยมาตรการปองกนและแกไขผลกระทบสงแวดลอมและและ มาตรการตดตามตรวจสอบผลกระทบสงแวดลอม ตาม 6) และ7)

3.1.3 ประเภทและขนาดโครงการหรอกจการทตองจดท ารายงาน EIA 1. เขอนเกบกกน าหรออางเกบน า ทมปรมาณเกบกกน าตงแต 100,000,000 ลบ.ม. ขนไปหรอมพนทเกบกกน าตงแต 15 ตร.กม. ขนไป 2. กรมชลประทาน ทมพนทการชลประทาน ตงแต 80,000 ไร ขนไป 3. สนามบนพาณชย ทกขนาด 4. โรงแรมหรอสถานทพกตากออากาศทมจ านวนหองพกตงแต 80 หองขนไป

5

5. ระบบทางพเศษตางกฎหมายวาดวยการทางพเศษ หรอโครงการทมลกษณะเชนเดยวกบทางพเศษ หรอระบบขนสงมวลชนทใชรางทกขนาด

6. การท าเหมองตามกฎหมายวาดวยแรทกขนาด 7. นคมอตสาหกรรมตามกฎหมายวานคมอตสาหกรรม หรอโครงการทมลกษณะเชนเดยวกบนคมอตสาหกรรมทกขนาด

8. ทาเรอพาณชยทสามารถรบเรอขนาดตงแต 500 ตนกรอสขนไป 9. โรงไฟฟาพลงความรอนทมก าลงผลตไฟฟาตงแต 10 เมกกะวตตขนไป 10. การอตสาหกรรม

1) อตสาหกรรมปโตรเคมทใชวตถซงไดจากการกลนน ามนปโตรเลยม และ/หรอการแยกกาซธรรมชาตในกระบวนการผลตตงแต 100 ตนตอวนขนไป

2) อตสาหกรรมกลนน ามนปโตรเลยมทกขนาด 3) อตสาหกรรมแยกหรอแปลสภาพกาซธรรมชาตทกขนาด

4) อตสาหกรรมคลอ-แอลคลอไลน ทใชในการผลตโซเดยมคารบอเนต โซเดยมไฮดรอกไซด กรดไฮโดรคลอรค คลอรน โซเดยมไฮโพคลอไรด และปนคลอรน ทมก าลงการผลตสารดงกลาวแตละชนดหรอรวมกนตงแต 10 ตนตอวนขนไป 5) อตสาหกรรมเหลกและ/หรอเหลกกลา ทมก าลงผลตต งแต 100 ตนตอวนขนไป 6) อตสาหกรรมผลตปนซเมนต ทกขนาด 7) อตสาหกรรมถลงแรหรอหลอมโลหะ ซงมใชอตสาหกรรมเหลกหรอเหลกกลา ทมก าลงผลตตงแต 50 ตนตอวนขนไป 8) อตสาหกรรมผลตเยอกระดาษทมก าลงผลตตงแต 50 ตนตอวนขนไป 11. โครงการทกประเภททอยในพนททคณะรฐมนตรไดมมต เหนชอบก าหนดใหเปนพนทลมน าชน 1 บทกขนาด 12. การถมทดนในทะเลทกขนาด 13. อาคารทตงอยรมน า ฝงทะเล ทะเลสาบ หรอ ชายหาด หรอทอยใกล หรอในอทยานแหงชาต หรออทยานประวตศาสตร ซงเปนบรเวณทอาจกอใหเกด ผลกระทบกระเทอนตอคณภาพสงแวดลอม 1.ความสงตงแต 23.00 เมตร ขนไป หรอมพนทรวมกนทกชนหรอชนหนงชนใดในหลงเดยวกน ตงแต 10,000 ตารางเมตรขนไป 14. อาคารอยอาศยรวมตามกฎหมายวาดวยการควบคมอาคารทมจ านวนหองพกตงแต 80 หองขนไป

6

15. การจดสรรทดนเพอเปนทอยอาศยหรอเพอประกอบการพาณชย จ านวนทดนแปลงยอยตงแต 500 แปลงขนไป หรอเนอทเกนกวา 100 ไร 16. โรงพยาบาลหรอสถานพยาบาล 1) กรณตงอยรมแมน า ฝงทะเล ทะเลสาบ หรอชายหาด ซงเปนบรเวณทอาจจะกอใหเกดผลกระทบกระเทอนตอคณภาพสงแวดลอม 2) กรณโครงการทไมอยในขอ (1) - ทมเตยงส าหรบผปวยไวคางคนตงแต 30 เตยง ขนไป - ทมเตยงส าหรบผปวยไวคางคนตงแต 60 เตยง ขนไป 17. อตสาหกรรมผลตสารออกฤทธ หรอสารทใชปองกนหรอก าจดศตรพชสตวโดยกระบวนการทางเคมทกขนาด 18. อตสาหกรรมปยเคมโดยกระบวนการทางเคมทกขนาด 19. ทางหลวงหรอถนนซงมความหมายตามกฎหมายวาดวยทางหลวงทตดผานพนทดงตอไปน

1) พนทเขตรกษาพนธสตวปาตามกฎหมายวาดวยการสงวนและคมครองสตวปา 2) พนทเขตอทยานแหงชาตตามกฎหมายวาดวยอทยานแหงชาต 3) พนทเขตลมน าชน 2 ตามทคณะรฐมนตรมมตเหนชอบแลว 4) พนทเขตปาชายเลนทเปนปาสงวนแหงชาต

5) พนทชายฝงทะเลในระยะ 50 เมตร หางจากระดบน าทะเลขนสงสดทกขนาดทเทยบเทาหรอสงกวามาตรฐานต าสดของทางหลวงชนบทขนไป โดยรวมความถงการกอสรางคนทางใหมเพมเตมจากคนทางทมอย 20. โรงงานปรบปรงคณภาพของเสยรวม เฉพาะสงปฏกลหรอวสดทไมใชแลวตามกฎหมายวาดวยโรงงานทกขนาด 21. อตสาหกรรมประกอบกจการเกยวกบน าตาล ดงตอไปน 1) การท าน าตาลทรายดบ น าตาลทรายขาวบรสทธ น าตาลทรายขาวบรสทธ 2) การกลโคส เดกซโทรส ฟรกโทส หรอผลตภณฑอนทคลายคลงกนทกขนาด 22. การพฒนาปโตรเลยม 1) การส ารวจและ/หรอผลตปโตรเลยม 2) ระบบการขนสงปโตรเลยมและน ามนเชอเพลงทางทอ ทกขนาด

7

3.2 การจดท ารายงานการศกษาและประเมนผลกระทบตอคณภาพสงแวดลอมและสขภาพของประชาชนในชมชน (EHIA) EHIA ยอมาจาก Environmental Health Impact Assessmentเปนแนวทางการจดท ารายงานการวเคราะหผลกระทบสงแวดลอมและสขภาพส าหรบโครงการทมผลกระทบตอสขภาพของคนในชมชน 3.2.1 ความเปนมาของ EHIA เนองจาก แผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาต ฉบบท 10 ซงเปนแผนหลกของประเทศไทยไดก าหนดใหมการประเมนผลกระทบทางสขภาพในรายงานการวเคราะหผลกระทบสงแวดลอม รวมทงในแผนจดการคณภาพสงแวดลอมกไดใหความส าคญในเรองการของการประเมนผลกระทบทางสขภาพ และพระราชบญญตสขภาพแหงชาต พ.ศ. 2550 ซงประกาศใชเมอวนท 19 มนาคม 2550 ไดก าหนดในมาตรา 11 วา “บคคลหรอคณะบคคลมสทธรองขอใหมการประเมนและมสทธรวมในกระบวนการประเมนผลกระทบดานสขภาพจากนโยบายสาธารณะ” และ “บคคลหรอคณะบคคลมสทธไดรบรขอมล ค าชแจง และเหตผลจากหนวยงานของรฐ กอนการอนญาตหรอการดาเนนโครงการหรอกจกรรมใดทอาจมผลกระทบตอสขภาพของตนหรอของชมชนและแสดงความเหนของตนในเรองดงกลาว” ในชวงเวลาเดยวกนนน รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช 2550 ซงมผลบงคบใชตงแตวนท 24 สงหาคม 2550 ไดระบในมาตรา 67 โดยเฉพาะวรรคสอง วา “การด าเนนโครงการหรอกจกรรมทอาจกอใหเกดผลกระทบตอชมชนอยางรนแรงท งทางดานคณภาพสงแวดลอม ทรพยากร ธรรมชาต และสขภาพ จะกระท ามได เวนแตจะไดศกษาและประเมนผลกระทบตอคณภาพสงแวดลอมและสขภาพของประชาชนในชมชน และจดใหมกระบวนการรบฟงความคดเหนของประชาชนและผมสวนไดเสยกอน รวมทงไดใหองคการอสระซงประกอบดวยผแทนองคการเอกชนดานสงแวดลอมและสขภาพ และผแทนสถาบนอดมศกษาทจดการการศกษาดานสงแวดลอมหรอทรพยากรธรรมชาตหรอดานสขภาพ ใหความเหนประกอบกอนมการด าเนนการดงกลาว”

8

กระทรวงทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมจงไดออกประกาศ เพอก าหนดประเภท ขนาด และวธปฏบตส าหรบโครงการหรอกจการทอาจกอใหเกดผลกระทบตอชมชนอยางรนแรง ทงทางดานคณภาพสงแวดลอม ทรพยากรธรรมชาตและสขภาพ เพอใหการเปนไปตามบญญตมาตรา 67 วรรคสอง ของรฐธรรมนญ แหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช 2550 ลงวนท 31 สงหาคม 2553 ซงมทงหมด11 ประเภทโครงการ 3.2.2 ขอบเขตการศกษา EHIA

ภาพท 2 ขอบเขตการศกษา EIA ทมา: http: //www.iceh.or.th/iceh/Guidline_ehia03.php

9

ในการก าหนดขอบเขตการศกษา ควรพจารณาโอกาสทจะเกดผลกระทบตอสขภาพ โดยพจารณาจากปจจย ดงน 1) สงคกคามสขภาพ 2) ทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม 3) ปจจยตอการรบสมผส 4) ลกษณะผลกระทบตอสขภาพ 5) ผลกระทบตอระบบสขภาพ 6) ผลกระทบตอสงคมและชวตความเปนอย

3.2.3 ขนตอนการจดท ารายงาน EHIA

ภาพท 3 ขนตอนการจดท ารายงาน EHIA ทมา: http: //www.iceh.or.th/iceh/Guidline_ehia04.php

10

3.2.4 ประเภทและขนาดโครงการหรอกจการทตองจดท ารายงาน EHIA 1. การถมทะเลหรอทะเลสาบฯขนาดตงแต 300 ไรขนไป 2. การท าเหมองแรตามกฎหมายวาดวยแรขนาดขนอยกบประเภทเหมองแร

3. นคมอตสาหกรรมตามกฎหมายวาดวยการนคมอตสาหกรรมหรอโครงการทมลกษณะเชนเดยวกบนคมอตสาหกรรมตองจดท าทกขนาด

4. อตสาหกรรมปโตรเคมขนตนและขนกลางขนาดขนอยกบประเภทและวตถดบ ทเปนสารเคม

5. อตสาหกรรมถลงแรหรอหลอมโลหะขนาดขนอยกบประเภทแรและโลหะ 6. การผลต ก าจด หรอปรบแตงสารกมมนตรงสตองจดท าทกขนาด

7. โรงงานปรบคณภาพของเสยรวมหรอโรงงานประกอบกจการเกยวกบการฝงกลบสงปฏกลฯหรอการเผาของเสยอนตรายฯตองจดท าทกขนาด

8. โครงการระบบขนสงทางอากาศขนาดทางวงของอากาศยานตงแต 3,000 เมตร ขนไป

9. ทาเทยบเรอขนาดขนอยกบความยาวหนาทาพนทการขดลอกรองน า 10. เขอนเกบกกน าตองมปรมาณการเกบกกตงแต 100 ลบ.ม.หรอพนทกกเกบตงแต 15ตร.กม.ขนไป 11. โรงไฟฟาพลงความรอนขนาดขนอยกบชนดของเชอเพลง 3.2.5 ขอแตกตางระหวาง EIA และ EHIA ตารางท 1 ขอแตกตางระหวาง EIA และ EHIA

รายงาน การจดท ารายงาน การพจารณารายงาน

1. รายงาน EIA

1.1. ทรพยากรสงแวดลอมทางกายภาพ 1.2. ทรพยากรสงแวดลอมทางชวภาพ 1.3. คณคาการใชประโยชนของมนษย 1.4. คณคาตอคณภาพชวต

1.1. รายงาน EIAสงมา สผ.และหนวยงานอนญาตสผ.ใชเวลาในการพจารณาตรวจสอบรายงาน (15วน )และใหความเหนเบองตน(15วน) คชก.ใชเวลารอบแรก(45วน)รอบสอง(30 วน)

11

ตารางท 1 ขอแตกตางระหวาง EIA และ EHIA (ตอ)

รายงาน การจดท ารายงาน การพจารณารายงาน

2. รายงาน EHIA

ศกษาตามขอบเขต 4 มต ของการจดท ารายงาน EIA แตจะมขอแตกตาง คอ 2.1. เนนเรองการประเมนผลกระทบสขภาพใหครอบคลมปจจยก าหนดสขภาพ และเชอมโยงปจจยตางๆ ใหชดเจน 2.2. เนนกระบวนการรบฟงความคดเหนของประชาชนทงในขน ค.1, ค.2 และ ค.3

1.2. หลงจากท คชก. ใหความเหนชอบ สผ. จะน าสงใหหนวยงานอนมต/อนญาต เพอพจารณาตดสนใจอนมต/อนญาต

2.1. รายงาน EHIA สงมา สผ. และหนวยงานอนญาต สผ. ใชเวลาในการพจารณาตรวจ สอบรายงาน (15 วน ) และใหความเหนเบองตน (15 วน ) คชก. ใชเวลารอบแรก ( 45วน ) รอบสอง (30 วน ) 2.2. ภายหลง จากรายงาน EHIA ผานความเหนชอบจาก คชก.แลว สผ. จะสงรายงานใหองคการอสระดานสงแวดลอมและสขภาพเพอใหความเหนประกอบ (ภายใน 60 วน ) และสงรายงานใหหนวยงานอนมต/อนญาต เพอจด กระบวนการรบฟงความคด เหนของผมสวนไดเสย (ภาค ง) 2.3. เมอหนวยงานอนมต/ อนญาตตดสนใจแลว หนวยงานผมอ านาจในการอนมตหรออนญาตตองเผยแพรเหตผลและค าชแจงการตด สนใจตอสาธารณะและบนเวบไซต

ทมา : ส านกงานนโยบายและแผนทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม (2552) 3.3 กระบวนการรบฟงความคดเหนของประชาชนและผมสวนไดเสย กระบวนการรบฟงความคดเหนของประชาชนและผมสวนไดเสยหรอการท าประชาพจารณ (Public Hearings) คอกระบวนการทรฐเปดโอกาสใหประชาชนไดแสดงความคดเหนในปญหาส าคญของชาตทมขอใหเกยวของหลายฝาย โดยเฉพาะผมสวนไดสวนเสยโดยตรงไดมโอกาสรบทราบขอมลโดยละเอยด แสดงความคดเหนและมสวนรวมในการใหขอมลตอโครงการหรอนโยบายนน ไมวาจะเหนดวยหรอไมเหนดวยกตาม ค าวา ประชาพจารณ ประกอบดวยค าวา

12

ประชา หมายถง ประชาชน กบค าวา พจารณ ซงหมายถง พจารณา ตรวจตรา สอบสวน ใหความคดเหน.ประชาพจารณ หมายถง รบฟงความคดเหนของประชาชนในเรองทมผลกระทบชวตของประชาชนทกคน. การท าประชาพจารณควรจดใหไดรบความคดเหนจากประชาชนทกหมเหลา และท าในวงกวางเพอใหไดขอสรปทสะทอนความคดเหนจากประชาชนอยางแทจรง กอนทจะตดสนใจด าเนนการใด ๆ ทเกยวกบสงทมผลตอประชาชนจ านวนมาก 3.2.1 วตถประสงค การประชาพจารณเปนทเปดโอกาสส าหรบบคคลผทไดรบผลกระทบจากโครงการของรฐไดแสดงความคดเหนในสวนทเกยวกบโครงการดงกลาว โดยอาจจะใชการพจารณาเปนการประชมหารออยางเปนทางการระหวางเจาหนาทของรฐทรบผดชอบตอการด าเนนโครงการ และกลมผลประโยชน หรอบคคลผมสวนไดเสยจากโครงการดงกลาว หนวยงานของรฐไมจ าเปนตองไดรบอ านาจพเศษตามรฐธรรมนญหรอกฎหมายในการจดประชาพจารณ โดยถอเปนเรองทปกตและเปนการเหมาะสมทรฐบาลจะปรกษาประชาชนกอนการเนนการทส าคญ ประชาพจารณไมใชการด าเนนคดทประกอบไปดวยโจทย และจ าเลย แมวาในกระบวนการประชาพจารณผเขารวมอาจไดรบอนญาตใหสงหนงสอหรอเอกสารแกสวนราชการ กระบวนการจะเปนไปตามทสวนราชการเหนสมควร และเมอสนสดกระบวนการเจาหนาทจะเปนผตดสนใจด าเนนการตามดลยพนจของตน แมวาบคคลในกระบวนการประชาพจารณไมเหนดวยเปนจ านวนเทาใดกตาม ประชาพจารณจดท าขนเพอจดประสงคดงตอไปน 1. เพอใหการตดสนใจของรฐสอดคลองกบประโยชน 2. เพอลดความขดแยงจากการตดสนใจของรฐ 3. เพอใหขอมลทถกตองและเพยงพอแกประชาชน 4. เพอเปนทางเลอกในการมสวนรวมของประชาชนตอการตดสนใจของรฐ 5. เพอใหการจดสรรทรพยากรเกดประโยชนตอสวนรวมมากทสด

13

3.2.2 หลกการประชาพจารณ (สบวงคกาฬวงค, 2546) มดงน 1. จะตองกระท าขนกอนมการตดสนใจของรฐ 2. จะตองเปดโอกาสใหผไดรบผลกระทบแสดงความคดเหนอยางทวถง 3. การด าเนนการประชาพจารณตองเปนไปโดยเทยงตรงและเปดเผย 4. ขอสรปจากการประชาพจารณมฐานะเปนเพยงขอเสนอแนะ 3.2.3 บทบาทของการประชาพจารณในทางกฎหมาย และการบรหารราชการ การประชาพจารณเกยวกบรางกฎหมายทจะเสนอเพอใหเกดเปนโครงการตาง ๆ นน โดยกระบวนการมขนตอนดงน 1. ขนแรก การก าหนดสภาพของปญหาและประเดนทจะท าการพจารณา คณะกรรมาธการแตละคณะมคณะท างานซงมประสบการณ เฉพาะดาน และประกอบดวยนกกฎหมายจ านวนหนง คณะท างานจะรวบรวมผลการศกษา และขอมลทเกยวของกบปญหา และจดใหมการสอบถามอยางไมเปนทางการไปยงผเชยวชาญ จากนนประธานคณะกรรมาธการ และสมาชกกรรมาธการในคณะจะพจารณาวาบคคลทเกยวของใดบางทตองเชญใหเขารวมการพจารณ 2. ขนทสอง การคดเลอกบคคลทเกยวของ โดยมวตถประสงค ๒ ประการ ประการแรก คอการรวบรวมขอมลเพอจดท าบนทก บนทกขอมลนจะมอบใหกบสมาชกนตบญญตในขณะพจารณารางกฎหมาย และจะเปดเผยตอสาธารณชนโดยถอเปนสวนหนงของประวตรางกฎหมายทผานการพจารณา ประการทสอง การคดเลอกบคคลผชแจง คอ การสรางแรงสนบสนนทางการเมองในการผานรางกฎหมาย วตถประสงคนสมพนธกบวตถประสงคในการท าใหประชาชนโดยทวไปทราบถงโครงการ และการไดรบความไววางใจของประชาชน เพอใหผสงเกตการณมองวาคณะกรรมาธการด าเนนการอยางยตธรรม 3. ขนท 3 ขนตอนการท าประชาพจารณ ประธานคณะกรรมาธการจะท าหนาทประธาน และกรรมาธการอนซงเปนสมาชกนตบญญตจากพรรคการเมองจะปรากฏตวหลงแทนเวท โดยมคณะท างานอยเบองหลงเพอใหความชวยเหลอในการประชาพจารณ บคคลทไดรบเชญจะยนหนงสอหรอเอกสาร และจะน าเสนอขอมลดงกลาวโดยสรปดวยวาจา กรรมธการจะสอบถามเพอความกระจางของขอมล หรอเพอความชดเจนในประเดนทมความส าคญ หรอเพอโตแยงและแสดง

14

ความไมเหนดวยกบผไดรบเชญ โดยคณะท างานมกเตรยมค าถามใหสมาชกนตบญญตเปนการลวงหนา ตามปกตบคคลทไดรบผลประโยชนจะนงสงเกตการณในกลมผเขารวมประชม 4. ขนท 3 การรวบรวมบนทก มการพมพบนทกการพจารณซงจะรวมหนงสอหรอเอกสาร ซงบคคลทไดรบเชญเตรยมไวลวงหนา บอยครงทจะมค าถามในระหวางการพจารณแกบคคลทไดรบเชญ และตองใหตอบเปนลายลกษณอกษรในการบนทกการพจารณ ซงจะมอบแกสมาชกนตบญญตในการพจารณารางกฎหมาย 3.3.4 การประชาพจารณในขนตอนการปฏบตตามนโยบาย แมวาจะมการศกษาและถกเถยงเกยวกบปญหาใดปญหาหนงกอนทจะมการตรากฎหมายเพอด าเนนการแกไขปญหาหรอด าเนนโครงการใด และแมจะมการตรากฎหมายแลว กฎหมายซงใหอ านาจด าเนนการแกหนวยงานดงกลาวมกไมก าหนดแนวทางการด าเนนการทชดเจน เชน กฎหมายก าหนดใหอ านาจการสรางเขอนหรอทางดวน แตกมไดก าหนดสถานทในการด าเนนการไว ดงนนในขนตอนการด าเนนการตามกฎหมายจงจ าเปนตองมการประชาพจารณ ซงมลกษณะแตกตางไปจากการพจารณทางนตบญญตทไดกลาวถงขางตน 1. การออกกฎระเบยบอยางไมเปนทางการ: การพจารณทางการปกครอง สวนราชการมกตองออกกฎเกณฑทวไป เพอด าเนนการตามทกฎหมายแมบทก าหนด กฎเกณฑดงกลาวอาจมเนอหาเปนการก าหนดระดบของมลพษทางอตสาหกรรม หรอกฎหมายวาดวยวธปฏบตราชการทางปกครองของรฐบาลก าหนด ขนตอนด าเนนงานทงายส าหรบการออกกฎ โดยขนแรกหนวยงานจะแจงตอสาธารณชน โดยแจงจะระบขอเสนอเบองตนของหนวยงาน และเชญใหบคคลทวไปแสดงความคดเหนเกยวกบขอเสนอเปนลายลกษณอกษร จากนนหนวยงานตองเปดรบขอสงเกตตามระยะเวลาทก าหนดซงอาจเปนระยะเวลาสามสบหรอหกสบวน และหลงจากหนวยงานพจารณาขอสงเกตและไดรางกฎระเบยบเรยบรอยแลว หนวยงานตองอธบายเกยวกบเนอหาของกฎเกณฑดงกลาวดวย ขนตอนการออกกฎอยางไมเปนทางการเปนวธการทงาย รวดเรว ไมเสยเงนคาใชจายสง และมประสทธภาพในการเปดโอกาสใหกลมผลประโยชนทอาจไดรบผลกระทบ แจงใหรฐบาลทราบถงผลกระทบทอาจเกดจากโครงการของรฐบาล นอกจากนนกลมผลประโยชนยงมนใจวาตนมโอกาสทจะแสดงความคดเหนและไดรบค าตอบจากรฐบาล อยางไรกตามกระบวนการนกไมถอเปนการพจารณทางนตบญญต เนองจากผมอ านาจตดสนใจมไดเผชญหนากบบคคลทเกยวของ ซงไมสามารถเรยกรองใหมการด าเนนการอยางใดอยางหนงดวยวาจาโดยตรง ดงนนการ

15

ออกกฎอยางไมเปนทางการจงถกเรยกในบางครงวา “การพจารณดวยเอกสาร” กระบวนการนถอเปนการพจารณอยางแทจรง เนองจากผแสดงความคดเหนสามารถคาดหวงไดวาความคดเหนของตนจะไดรบการพจารณา แตในขณะเดยวกนกระบวนการนกไมมความยดหยนเทากบการน าเสนอดวยวาจา และไมเปนทพงพอใจเทากบการปรากฏตวและมสวนรวมในกระบวนการในบางครง สวนราชการเลอกทจะเพมกระบวนการพจารณทางนตบญญตในการพจารณดวยเอกสารส าหรบการออกกฎ โดยอาจจดใหมการพจารณขนในทตาง ๆ ทวประเทศ และรวบรวมขอมลเพอประกอบการพจารณาในการออกกฎหมาย การด าเนนการเชนนเปนการรวมประโยชนของทงสองกระบวนการไวดวยกน 2. การออกกฎอยางเปนทางการ กฎหมายวาดวยวธปฏบตราชการ ทางปกครองยงก าหนดขนตอนไวอยางละเอยด ส าหรบการออกกฎซงเรยกวา การออกกฎอยางเปนทางการ อนมลกษณะเปนกระบวนการพจารณาคดเพอการออกกฎโดยมบคคลทไดระบชอโดยเฉพาะเจาะจงสองฝาย ซงจะสงเอกสารหลกฐานทอาจมการโตแยงความถกตอง และมผพพากษาคดปกครองท าค าตดสน ตวอยางเชนครงหนงกฎหมายก าหนดใหส านกงานอาหารและยาจดใหมการพจารณาคดเพอตดสนปรมาณของถวเหลองและน ามนในเนยถวเหลองซงใชเวลาตดสนนานกวาสบป การออกกฎอยางเปนทางการเปนกระบวนการทลาชา และสนเปลองคาใชจาย จงไมเปนทนยมใชในปจจบน 3. การออกกฎโดยเจรจา สวนราชการไดท าการทดลองกระบวนการใหมทเรยกวา การออกกฎโดยการเจรจา โดยมแนวคามคดในการรวบรวมกลมผลประโยชนทมสวนเกยวของกบเรองทก าลงพจารณา เพอท าการเจรจาเกยวกบโครงการและหาขอสรปทเปนฉนทานมต ส าหรบการพจารณาของสวนราชการ โดยสวนราชการจะคดเลอกกลมผลประโยชนทอาจเขารวมและจดเจาหนาทเพอท าหนาทเปนผประสานในการด าเนนการประชมและทบทวนขอสรป หากขอสรปเปนทยอมรบหนวยงานจะน าเสนอขอเสนอดงกลาวตอสาธารณชนเสมอนเปนขอเสนอของหนวยงานเอง ปจจบนยงเปนการเรวเกนไปทจะสรปวาการออกกฎโดยการเจรจาไดประสบความส าเรจเพราะแมวาจะมประโยชนในแงการเปดโอกาสใหกลมผลประโยชนมสวนรวมในขนตน แตขอเสยของวธการดงกลาวคอหนวยงานอาจเสยการควบคมกระบวนการตดสนใจของตนเอง

16

3.3.5 การก าหนดรปแบบการประชาพจารณในกระบวนการด าเนนการตามนโยบาย (ปญญา อดชาชน, 2545 อางใน สมพศ สขแสน)

วธการจดการประชาพจารณในสถานการณตางๆ มดงน 1. เจาหนาทของรฐผรบผดชอบในการด าเนนการพจารณ โดยปกตเมอหนวยงานจดใหมการพจารณ ขาราชการระดบสงของหนวยงานมกไดรบเลอกใหเปนผด าเนนการพจารณ ขาราชการผท าหนาทประธานในการพจารณมกเปนนกกฎหมาย เนองจากอาจมประเดนปญหาเกยวกบความเหมาะสมของกระบวนการและการปฏบตอยางเปนธรรมในการพจารณ และมกเปนผ มความคนเคยกบประเดนปญหาทจะท าการพจารณา เนองจากการประชาพจารณอาจใชเวลายาวนาน ขาราชการผเปนประธานอาจตองท าหนาทเปนระยะเวลาตอเนองเพอด าเนนการพจารณและรวบรวมผล พรอมทงท าขอเสนอเพอใหหวหนาหนวยงานจะด าเนนการพจารณดวยตนเอง เพอแสดงใหเหนถงความส าคญของเรองทพจารณา 2. บคคลผเขารวมในการพจารณ การแจงการพจารณในหนงสอพมพของทางการตอสาธารณะ อาจน ามาซงการตอบรบของสาธารณะมากเกนกวาทหนวยงานจะรบพจารณาได บางหนวยงานไดประสานกระบวนการทงสองในการเชญบคคล โดยในขนตอนแรกหนวยงานจะแจงใหสาธารณชนทราบถงการพจารณดวยเอกสาร และเมอทราบจากขอสงเกตทไดรบวามกลมผลประโยชนใดทเกยวของและมความส าคญกจะเชญกลมผลประโยชนนนเขารวมการประชาพจารณตอไป 3. สถานทจดการพจารณ รฐบาลมกจดการประชาพจารณในเมองหลวงของประเทศ เนองจากเปนทต งของทงหนวยงานและกลมผลประโยชน อยางไรกตามไมนานมานหนวยงานเรมทจะจดการประชาพจารณในเมองในระดบภมภาคทส าคญเชนเดยวกน แมวาขอเสนอจะมผลกระทบตอประชาชนท งประเทศและเมอขอเสนอมผลกระทบอยางมากตอเขตพนทใด แนนอนวาจะมการจดประชาพจารณในเขตพนทนน 4. เวลาในการจดการพจารณเวลาในการจดการประชาพจารณขนอยกบวตถประสงคของหนวยงาน หากหนวยงานตองการแนวทางในการด าเนนการเกยวกบประเดนปญหาทเกดขนในขนตอนแรกๆ ของกระบวนการกควรจดใหมการพจารณาในชนแรก แตหากประสงคใหมการวจารณขอเสนอเปนการเฉพาะกควรจดการพจารณาขนในชวงเวลาตอมา 5. กระบวนการในการพจารณ การพจารณทางเอกสารเปนกระบวนการพจารณทเหมาะสมกบความตองการของหนวยงานและกลมผลประโยชน นอกจากนนยงมความเหมาะสม

17

ส าหรบประเดนปญหาทมลกษณะทางเทคนคสง ซงอาจไมเหมาะกบการใชการพจารณทางนตบญญต อยางไรกตามการพจารณทางเอกสารอาจมประโยชนไมมากนกส าหรบประชาชนโดยทวไปซงอาจแสดงความคดเหนดวยวาจาไดอยางมประสทธภาพมากกวา 6. ขนตอนกอนการท าประชาพจารณ เมอรฐบาลตดสนใจทใหมการท าประชาพจารณ สงทส าคญทสดในเบองตนคอ การแตงตงคณะกรรมการประชาพจารณ ความส าเรจและการยอมรบของประชาชนขนอยกบการท างานของคณะกรรมการประชาพจารณเปนส าคญ ดงน 6.1 ขนตอนกอนท าการประชาพจารณ (Pre-hearing stage) 6.2 ขนตอนการท าประชาพจารณ (Hearing stage) 6.3 ขนตอนควบคมความประพฤตและการปฏบตตามกระบวนการท าประชาพจารณ 7. การปฏบตตามรายงานของคณะกรรมการประชาพจารณ คณะกรรมการประชาพจารณดวยความชวยเหลอของคณะกรรมการทปรกษา มหนาทจดท าผลสรปการศกษาการท าประชาพจารณขนสดทาย (Final Report) พรอมขอเสนอแนะเพอรายงานตอผแตงตง 8. การปฏบตตามรายงานสรปผลการศกษา การท าประชาพจารณ โดยปกตแลว เอกสารรายงานสรปผลการศกษาการท าประชาพจารณเพอไดสงรายงานใหรฐบาลแลว เอกสารจะไดรบการเผยแพรตอประชาชนทนท แตอยางไรกตาม รฐบาลตองระมดระวงเกยวกบการตดสนใจการปฏบตตามสรปผลการศกษาการท าประชาพจารณอยางมาก เนองจากตองรบผดชอบทางการเมอง และการตรวจสอบโดยสอมวลชน 9. งบประมาณ ส าหรบการท าประชาพจารณ โดยทวไปแลวรฐบาลจะตองจดสรรงบประมาณใหเพยงพอตามความเหมาะสมตามกรอบการศกษาของการท าประชาพจารณในแตละเรอง ดงน นจ านวนคาใชจายจะมจ านวนแตกตางกนไป ขนอยกบลกษณะและระยะเวลาของการศกษา 3.3.6 ผลกระทบของการประชาพจารณ ประชาพจารณอาจสงผลกระทบตอการพจารณากฎหมายและการบรหารราชการแผนดนสามประการคอ

18

ประการแรก กระบวนการสาธารณะทกอยางตองเสยคาใชจายและท าใหการตดสนใจลาชา การพจารณทางนตบญญตทจดขนในหลายสถานทจะตองเสยเวลาและคาใชจายมากกวาการพจารณาดวยเอกสาร ประการทสอง ในบางครงกระบวนการทางสงคมถกใชเปนเครองมอในการหนวงเหนยวหรอกอใหเกดความสบสนกบโครงการของรฐบาล กลมผลประโยชนทโตแยงโครงการใดโครงการหนงมกอางตอศาลวา ตนไมไดรบสทธในการเขารวมการพจารณตามทกฎหมายก าหนด และรองขอใหมการพจารณาค าตดสนของหนวยงานใหม ท าใหเหนวาประเทศไทยอาจตองทดลองขนตอนการประชาพจารณซงหนวยงานมสทธเดดขาดในการตดสนใจด าเนนการโดยไมใหสทธในการอทธรณ หรออาจใชกระบวนการของคณะกรรมการวนจฉยรองทกข ประการทสาม เปนประการทส าคญทสด คอกระบวนการสาธารณะสงผลกระทบตอการตดสนใจของหนวยงานไมมากกนอย โดยเฉพาะในประเดนปญหาทวไปทมลกษณะทางเทคนค การประชาพจารณในปจจบน ไดตอบสนองตอกลมผลประโยชนทมจ านวนมากขน แนวโนมในการน ากระบวนการประชาพจารณมาใชเพอใหการด าเนนการของสวนราชการตอบสนองตอความตองการของประชาชนมากขน จงถอเปนการคมคากบเวลาและคาใชจายทเสยไป 3.4 การขอรบอนญาตจากคณะกรรมการสงแวดลอม 3.4.1 ขนตอนการพจารณารายงาน EIA ส าหรบโครงการเอกชนและโครงการทไมตองเสนอขอรบความเหนชอบจาก ครม.(ฉบบแกไขเพมเตม/จดท าใหมทงฉบบ)

19

ภาพท 4 ขอบเขตการศกษา EIA ทมา: http: //www.gotoknow.org/posts/461696 3.4.2 ขนตอนการพจารณารายงาน EIA ส าหรบโครงการเอกชนและโครงการทไมตองเสนอขอรบความเหนชอบจาก ครม.

ภาพท 5 ขนตอนการพจารณารายงาน EIA ทมา: http: //www.gotoknow.org/posts/461696

20

3.4.3 ขนตอนการพจารณารายงาน EIA ส าหรบโครงการของรฐ รฐวสาหกจโครงการรวมกบเอกชน ซงตองเสนอขอรบความเหนชอบจาก ครม.

ภาพท 6 ขนตอนการพจารณารายงาน EIA ทมา: http: //www.gotoknow.org/posts/461696

21

3.4.4 ขนตอนการพจารณาโครงการ EHIA

ภาพท 7 ขนตอนการพจารณารายงาน EIA ทมา: http: //www.gotoknow.org/posts/461696

4. หลกการจดท าบญชทเกยวของ 4.1 ผลกระทบตอสนทรพย หนสน ทน รายได ตนทน คาใชจาย ตามรฐธรรมนญมาตรา 67

การด าเนนการตามรฐธรรมนญมาตรา 67 สงผลใหบรษทมคาใชจายในการจดท ารายงานการศกษาและประเมนผลกระทบตอคณภาพสงแวดลอมและสขภาพของประชาชนในชมชน คาใชจายในการรบฟงความคดเหนของประชาชน รวมถงการลงทนในสนทรพยในการจดการเกยวกบผลกระทบทางสงแวดลอมและสขภาพของประชาชน เชน การจดตงระบบบ าบดน าเสย การตดตงระบบตรวจจบการปลอยมลพษ การตรวจสขภาพของประชาชน เปนตน ซงคาใชจายในการจดการสงแวดลอมถอเปนตนทนของผลตภณฑ

22

4.2 การด าเนนการทางบญชตามรฐธรรมนญมาตรา67 คาใชจายในการจดท ารายงานการศกษาและประเมนผลกระทบตอคณภาพสงแวดลอมและสขภาพของประชาชนในชมชน รวมถงคาใชจายในการรบฟงความคดเหนของประชาชนกจการถอเปนคาใชจายของกจการ แตหากมการลงทนตามทไดจดท าไวในรายงานผลกระทบสงแวดลอมซงเปนตนทนของโครงการ บนทกเปนสนทรพยของกจการ แตหากโครงการทจดท าน นไดท าการศกษาและประเมนผลกระทบตอคณภาพสงแวดลอมและสขภาพของประชาชนในชมชนแลวไมสามารถด าเนนการโครงการกถอเปนคาใชจายทนทในงวดบญชนน 4.3 ขอคดเหนตอการด าเนนการทางบญชตามรฐธรรมนญมาตรา 67

คณกมลพงศ แซจน ผสอบบญชไดรบอนญาตเลขทะเบยน 11215

คาใชจายในการจดท ารายงานผลกระทบสงแวดลอม (คาใชจาย EIA) และคาธรรมเนยมในการขออนญาตตางๆของโครงการควรถอเปนคาใชจายของกจการในงวดน น เนองจากตามมาตรฐานการบญชฉบบท 16 เรองทดน อาคาร และอปกรณ ในยอหนาท 16 และ 19 ไมถอใหคาใชจายในการจดท ารายงานผลกระทบสงแวดลอมถอรวมเปนตนทนของสนทรพยของโครงการ ส าหรบคาใชจายในการลงทนในสนทรพยของโครงการใหถอเปนสนทรพยของโครงการ และตดเปนคาเสอมราคาตามวธทเหมาะสมทมาตราฐานการบญชก าหนด

23

อาจารยเตมศกด สขวบลย คณบดคณะวทยาการจดการ

ด ารงต าแหนงผทรงคณวฒดานสงคมและการมสวนรวมของคณะกรรมการผช านาญการ คณะกรรมการในสภาวชาชพ และAudit Committee ในคณะกรรมการตลาดหลกทรพย

EIA เปนกฎหมายพระราชบญญตวาดวยสงเสรมและรกษาคณภาพสงแวดลอมตามกฎหมาย ซงจะก าหนดประเภทของกจกรรมทตองท าหลายประเภท เชน ขนาดของสนามบน การขนสง โรงงานอตสาหกรรม นคมอตสาหกรรม โรงไฟฟา ม 2 ระดบดวยกน คอ ระดบหนงเปนเรองของประเมนผลกระทบทางสงแวดลอมและสขภาพ (EHIA) ซงจะเปนโครงการทมความรนแรงสง เชน โรงไฟฟาทใชถานหนโดยมก าลงการผลตมากกวา 100 เมกะวตต อางและนคมขนาดใหญๆ โดยจะขนอยกบขนาดของโครงการ

EIA เปนผลกระทบทางสงแวดลอมตามปกต ใชเพอเปนเครองมอในการพจารณาวาโครงการนนเหมาะสมทจะด าเนนการตอไปและมผลกระทบอะไรเกดขนหรอไม โดย EIA เปนเครองมอในการคาดการณทเกดขนในอนาคต สวน คาใชจายมในเรองของการศกษา ซงจะมบรษททปรกษาทางดานสงแวดลอม ดานวศวกรรมในประเทศไทยอยตอนนประมาณ 70-80 บรษท ขนอยกบขนาดโครงการ เชน คอนโดมเนยมทเหนตามปายโฆษณา EIA Approve โดยมจ านวนมากกวา 100 หอง

24

โดยมคาใชจายในการยนขอกเปนคาธรรมเนยมตามกฎหมาย แลวแตหนวยงานอนมต อนญาต เชน โรงงานอตสาหกรรม โรงงานอตสาหกรรมทอยภายนอกเขต นคม แลวไปยนตอกรมโรงงาน โดยมการยน 2 ระดบ คอ กรมโรงงานจะอนมตในเรองของการตงโรงงาน สวนการกอสรางตองไปยนกบทองถน มาตรการตางๆของ EIA เหลานจะถกผนวกเปนเงอนไขในการขออนญาต และโรงงานทตงในนคมจะวาดวยพระราชบญญตของการนคม จะมคาธรรมเนยมตางๆ ซงแลวแตโครงการ และประเภทของโครงการ ส าหรบคาใชจายในการด าเนนการตามรายงานผลกระทบสงแวดลอมในการลงทน เชน ระบบบ าบดตางๆ ควรถอเปนตนทน เพราะเปนการเรมการด าเนนงาน เมอท าการศกษาเสรจ คณะกรรมการหรอผดแลจะเปนคนออกมาตรการ ซงจะตองสงซออปกรณในการบ าบด โดยเฉพาะการท าบอบ าบดน าเสยตองตดตงอปกรณ ทงในเรองของปลองมลพษ กาซตางๆทเกดขน ตองมเครองมอ ซงเปนตนทนในการเรมด าเนนการ อาจจะตองซอเครองมอประมาณ 10-20 ลานบาท พวกเทคโนโลยใหมๆ นาเปนตนทนมากกวา สวนคาใชจายทเกดขนจะเปนพวกคาไฟฟาทใชกบบอบ าบด ซงไมไดเปนกระบวนการผลต โดยจะตองแยกสวนและในหลกการกฎหมาย คอ คนใดทท าใหเกดมลพษตองเปนผทออกคาใชจายในการแกปญหา พวกประเทศทเจรญแลวจะชดเจนในเรองบญชสงแวดลอม ซงจะใสอยในเรองของระดบบญชประชาชาต ระบบบญชการเงน บญชบรหาร การตดสนใจ ซงม 3 ระดบ ประเทศไทยยงไมมความชดเจนในเรองน ซงในเรองนจะแสดงถงภาระรบผดชอบและความโปรงใสในการเปดเผยขอมลโดยท าใหทราบวาธรกจของเรามความรบผดชอบตอสงทเกดขนและไดด าเนนการในสงเหลานมากนอยแคไหน และหากเปนโครงการทไมไดรบการอนมตกจการควรถอเปนคาใชจายในงวดบญชนน รวมถงคาใชจายในการจดจางบคคลภายนอกในกระบวนการตรวจสอบและตดตามผลซงถอเปนคาใชจายเชนกน

25

5. ตวอยางโครงการทมผลกระทบตอสงแวดลอมและสขภาพของประชาชน (EHIA)

โครงการทาเทยบเรอแหลมฉบง

5.1 ขอมลองคกร

การทาเรอแหงประเทศไทย (กทท.)

การทาเรอแหงประเทศไทย (กทท.) เปนรฐวสาหกจสาธารณปการในสงกดกระทรวงคมนาคม กอตงขนตามพระราชบญญตการทาเรอแหงประเทศไทยพทธศกราช 2494 มวตถประสงค เพอจดด าเนนการและน ามาซงความเจรญของกจการทาเรอ เพอประโยชนแหงรฐและประชาชน ปจจบน การทาเรอแหงประเทศไทยรบผดชอบบรหารทาเรอทส าคญ ไดแก ทาเรอกรงเทพ ทาเรอแหลมฉบง ทาเรอเชยงแสน ทาเรอเชยงของ และทาเรอระนอง การทาเรอแหงประเทศไทย ใหบรการเรอชายฝง และเรอล าเลยงภายในประเทศจอดขนถายและขนสงสนคา ใหบรการโรงพกสนคานอกเขตรวศลกากร รบฝากเกบสนคาทงในโรงพกสนคาและกลางแจงและยง มบรการใหเชาพนท ใหบรการขดลอกและส ารวจรองน า งานขดลอกและส ารวจรองน านอกจากจะรบผดชอบดแล การบ ารงรกษารองน าทางเดนเรอและตดตงเครองหมายการชวยในการเดนเรอในพนทรบผดชอบต งแตสะพานพระพทธยอดฟาฯ จนถงปากแมน าเจาพระยา ระยะทาง 48 กโลเมตร และ รองน าสนดอน ระยะทาง 18 กโลเมตร เพอใหเรอเดนทะเลเขา-ออกทะเลไดโดยสะดวก และปลอดภยแลวยงรบบรการดานการขดลอกและส ารวจแกบรษทเอกชนทวไปดวย

26

นอกจากนการทาเรอแหงประเทศไทยยงเปนหนวยงานทรบผดชอบจดท าแผนทรองน าสนดอนแมน าเจาพระยา และแผนทแมน าเจาพระยา โดยมบรการใหแกผสนใจดงน 1. แผนทรองน าสนดอน ตงแตรองน าสนดอนเจาพระยา ถง สะพานพระพทธยอดฟาฯ 2. แผนทแมน าเจาพระยา ตงแตปอมพระจลจอมเกลา ถง สะพานพระพทธยอดฟาฯ 5.1.1 วสยทศน การทาเรอแหงประเทศไทย มงสการเปนประตการคาหลกของประเทศทใหบรการ เปนเลศ และปลอดภย เพอสนบสนนระบบเศรษฐกจและสามารถแขงขนไดในระดบสากล 5.1.2 คานยม PROUD to be PAT 1) P-Performance Excellence รวมมงสความเปนเลศในการใหบรการ การปฏบตงานและการบรหารจดการองคกร 2) R-Responsibility ความส านก ความรบผดชอบตอหนาท องคกร สงคม สงแวดลอม และประเทศ 3) O-Ownership ความรสกเปนเจาขององคกร ความภาคภมใจและภกดในองคกร ท าให รวมกนสรางสรรค และพฒนาองคกรใหเตบโตอยางย งยน 4) U-Unity ความมงมนรวมแรงรวมใจ เปนน าหนงใจเดยวกนทจะปฏบตงาน ใหบรรลเปาหมายขององคกรและสวนรวม การอยและท างานรวมกนดวยความสามคค เอออาทร มความเคารพนบถอใหเกยรตซงกนและกน 5) D-Devotion การอทศเวลา การท างานดวยความซอสตย จรงใจ และโปรงใสใน การใหบรการ

27

5.1.3 ภารกจ 1. บรหารและพฒนาทาเรอใหเปนโครงสรางพนฐาน (Infrastructure) ทส าคญ ใหมบรการอยางมประสทธภาพ ปลอดภย ในระดบสากล เพอสงเสรมระบบการขนสงตอเนองหลายรปแบบ (Multimodal Transport) และเพอเสรมสรางความสามารถในการแขงขนของประเทศอยางย งยน (Sustainable Competitiveness) 2. พฒนาระบบการขนสงและการขนถายสนคาใหมโครงขายเชอมโยง (Logistics Chain) การใหบรการระหวางทาเรอ (Port Service Networks) และธรกจทเกยวเนอง 3. สงเสรมใหเกดการพฒนาสนทรพยอยางสมดลในเชงธรกจเอกชนกบเพอประโยชนแหงรฐและประชาชน 5.1.4 นโยบาย 1. พฒนากจการการทาเรอฯ ใหเสรมขดความสามารถในการแขงขน 2. สรางมลคาเพมใหกบองคกร โดยค านงถงการอยรวมกบสงคมและสงแวดลอม 3. บรหารงานตามหลกธรรมาภบาล ทสามารถควบคม ตรวจสอบได 3.1 นโยบาย คณภาพ ความปลอดภย การรกษาความปลอดภย อาชวอนามย และสงแวดลอมของทาเรอกรงเทพ การทาเรอแหงประเทศไทย 3.2 นโยบาย ความปลอดภย อาชวอนามย และสภาพแวดลอมในการท างาน การทาเรอแหงประเทศไทย 5.2 การด าเนนการของการทาเรอแหงประเทศไทย 5.2.1 การแสดงความรบผดชอบตอชมชนสงคม สงแวดลอม และประเทศ

การทาเรอแหงประเทศไทย มการด าเนนการโครงการและมาตรการดานสงแวดลอม เพอเปนการดแลและรกษาคณภาพสงแวดลอมใหเปนไปตามนโยบายรฐบาลและมาตรฐานของหนวยงานราชการทเกยวของ สรปไดดงน

28

1. จางทปรกษาจากส านกงานบรการเทคโนโลยสาธารณสขสงแวดลอม มหาวทยาลยมหดล เพอวางกรอบแนวทางและก าหนดนโยบายการจดการดานสงแวดลอมของการทาเรอฯ ใหเปนทาเรอทเปนมตรกบสงแวดลอม โดยทปรกษาฯ ด าเนนการส ารวจสภาพสงแวดลอม ตดตามตรวจสอบคณภาพสงแวดลอม จดท าสถานะดานสงแวดลอมและวางกรอบแนวทางและก าหนดนโยบายการจดการดานสงแวดลอมของการทาเรอฯ รวมทงจดท าแผนปฏบตการ (Action Plan) ส าหรบการเปนทาเรอทเปนมตรกบสงแวดลอมใหกบทาเรอทง 5 แหง 2. ด าเนนการโครงการใหความร ความเขาใจ แกผบรหารและพนกงานโดยจดฝกอบรม “การบรหารจดการทาเรอทเปนมตรกบสงแวดลอม (Green Port)” ซงเปนการสรางองคความร ความเขาใจ เกยวกบแนวทางการด าเนนงานและการจดการดานสงแวดลอมของทาเรอ และเปนการเตรยมความพรอมเพอเขาสการเปนทาเรอทเปนมตรตอสงแวดลอม 3. การทาเรอฯ รวมกบหนวยงานในสงกดกระทรวงคมนาคมและหนวยงานตางๆ ทงภาครฐและเอกชนทเกยวของกบการขนสงทางน า จดกจกรรมวนทางทะเลโลกเพอเผยแพรกจกรรมการขนสงทางน าใหประชาชนโลกไดรบทราบเปนประจ าทกป ส าหรบป 2556 องคกรทางทะเลระหวางประเทศ (International Maritime Organization:IMO) ไดก าหนดหวขอในการจดงาน คอ “SustainableDevelopment : IMO contribution beyond Rio+2”ณ หอประชมกองทพเรอ กรงเทพฯ 4. จดท าสอประชาสมพนธดานสงแวดลอมโดย

1) การจดท าแผนพบ “ทาเรอสเขยว” และ “วถสเขยว”เพอแจกใหพนกงานไดรบทราบขอมลแนวทางในการดแลสงแวดลอม และตระหนกถงความส าคญของการมสวนรวมในการชวยกนปองกนและแกไขปญหาสงแวดลอมททวความรนแรงมากขนในปจจบน

2) จดท าบทความลงในวารสาร News Wave หวขอเรอง“การทาเรอฯ รายงานผล การตดตามตรวจสอบคณภาพสงแวดลอม”

3) จดท าบทความลงใน APA News Letter หวขอเรอง PAT Goes Green (or Environmental Friendly) with The Environmental Management Framework and Policy for Port Authority of Thailand 5. การทาเรอฯ เขารวมโครงการตรวจสอบมลพษทางอากาศและเสยงรถราชการในสงกดกระทรวงคมนาคมของกรมการขนสงทางบก ซงท าการตรวจวดควนด า คารบอนมอนอกไซดไฮโดรคารบอนและระดบเสยงโดยท าการตรวจวดปละ 2 ครง เปนประจ าทกป

29

5.2.2 โครงการทบรษทมสวนรวมของประชาชน

- โครงการปะการงเทยมเฉลมพระเกยรต ระยะท 2ของการทาเรอฯ - โครงการ “ปนจกรยานลดโลกรอน เพอสขภาพกบการทาเรอฯ” - การทาเรอฯ รวมลงนามบนทกขอตกลงความรวมมอการสงเสรมและพฒนา

คณภาพชวตคนพการ - การทาเรอฯ รวมบรจาคเงนโครงการ “เสยสละ เพอผเสยสละ” - การทาเรอฯ จดงานวนเดกแหงชาต 2556 - การทาเรอฯ จดแขงขนเปตองการกศล “ทาเรอโอเพน” ครงท 26 - งานสปดาหรกษสขภาพ ครงท 6 - การทาเรอฯ มอบเงนสนบสนนจดหาเครองมอแพทยแกโรงพยาบาลคายองคยทธ

บรหาร - การทาเรอฯ รวมโครงการประชาอาสาปลกปา “800 ลานกลา 80 พรรษา มหา

ราชน” - การทาเรอฯ จดแขงขนฟตบอล 6 โรงเรยนในเขตพนทการทาเรอฯ - พนกงานการทาเรอฯ รวมบรจาคโลหต ใหแกสภากาชาดไทย

5.3 ผลกระทบทเกดจากการกอสรางและด าเนนการโครงการกอสรางทาเรอแหลมฉบง

5.3.1 ผลกระทบหลก 1. สญสนพนทท ามาหากนของชาวประมงและประชาชนทวไป (ครวของพทยา-ศรราชา-หนองมน) 2. ความหลากหลายทางธรรมชาตและการอนรกษพนธสตวน าหมดสนไป 3. การพงทลายของชายหาดถกกดเซาะทกๆป

30

ภาพท 8 การพงทลายของชายหาด ทมา: http: //www.dla.go.th/upload/ebook/column/2012/7/2023_5132.pdf 4. ระบบนเวศและสงแวดลอมเกดการเปลยนแปลงในทางหายนะ 5. ระหวางกอสราง เกดฝ นละอองและมลพษทางน า อากาศ และเสยง

6. เกดตะกอนขนขนสะสมบรเวณหนาหาด ปะการง แพลน และสตวน าไมสามารถมชวตและอาศยอยได

7. เมอเกดภาคอตสาหกรรม ประชาชนในพนทเกดความเสยงตอโรครายตางๆโดยเฉพาะโรคมะเรงและโรคระบบทางเดนหายใจ

8. เกดผลกระทบทางดานเศรษฐกจของชาวประมงและอาชพทมความสมพนธทาง ทะเล

9. หลกประกนทางคณภาพชวตของประชาชนในพนทหมดไป 10. เกดการแยงชงทรพยากรทางระบบสาธารณปโภคพนฐานระหวาง

ภาคอตสาหกรรมและภาคประชาชน เชน ประปา ไฟฟา ถนนฯ 11. สตวน าซงเปนอาหารของประชาชนปนเปอนสารเคมจากภาคอตสาหกรรม 12. วถการด าเนนชวตเกดการเปลยนแปลงไปอยางสนเชง 13. ขาดหนวยงานรบผดชอบตอปญหาตางๆทจะเกดในเวลาตอมาอยางจรงจง จรงใจ

และยงยน 14. สขภาพจตโดยรวมของชมชนเสอมถอยลง 15. เกดทศนคตทไมดตอภาครฐ ขาดความเชอมนตอเจาหนาททเกยวของของโครงการ

31

5.3.2 ภยทคกคามสงแวดลอม สขภาวะ สงคม และเศรษฐกจชมชน 1. ตะกอนเลน สภาพน าทเสยหาย จากเฟส1และ2

ภาพท 9 ตะกอนเลน สภาพน าทเสยหาย ทมา: http: //www.dla.go.th/upload/ebook/column/2012/7/2023_5132.pdf 2. คราบน ามน คราบยางมะตอย 3. น าเสยทไหลเขามาในคลองของชาวบาน 4. พนทท ามาหากนทสญสลายไปเมอตอนกอสรางเฟส 2 5. อบตเหตทางบกและทางน าทเพมขน 6. การเจบปวยเนองมาจาก โรคทางระบบทางเดนหายใจ 7. การจราจรหนาแนนเพมขนทงทางบกและทางน า

32

ภาพท 10 การจราจรหนาแนนทางน า ทมา: http: //www.dla.go.th/upload/ebook/column/2012/7/2023_5132.pdf

ภาพท 11 การจราจรหนาแนนทางบก ทมา: http: //www.dla.go.th/upload/ebook/column/2012/7/2023_5132.pdf

33

5.3.3 ผลกระทบตอสขภาพของประชาชน 25 พ.ค. 2554 ไฟไหมตคอนเทรนเนอรทาเรอแหลมฉบง เพลงไหมตคอนเทรนเนอรใสสารเคมบนเรอสนคาขนาดใหญทจอดเทยบทาทบรเวณทาเทยบเรอ B3 ในทาเรอแหลมฉบง อ.ศรราชา จงหวด ชลบร โดยเพลงไดลกไหมลกลามไปยงตใสสารเคมตอนๆรวมกวา 10 ตทบรรทกอยบนเรอชอ MOL AQUA สญชาตญปนซงเปนเรอสนคาขนาดใหญบรรทกตคอนเทรนเนอรใสสารเคมอยกวา 200 ต

ภาพท 12 ไฟไหมตคอนเทรนเนอร ทมา: http: //www.dla.go.th/upload/ebook/column/2012/7/2023_5132.pdf

9 ม.ย. 2553 ชาวบานเขตเทศบาลแหลมฉบง จ.ชลบร พบเกลอทะเลสขาวใสขนาดใหญจ านวนมาก บรเวณทการทาเรอดดน าทะเลขนมาเพอขยายพนท จมอยโคลนลกใชตะแกรงรอนจะเหนเกลอสขาวใส โดยมประชาชนแหไปขดเปนจ านวนมากเพอน าไปขายหรอบรโภค เกลอทพบมสารไซยาไนดปนเปอน มอนตรายมากหากน าไปบรโภค สารไซยาไนดเมอกนเขาไปจะจบเมดฮโมโกลบนในเมดเลอดแดงจ าท าใหอวยวะตางๆในรางกายขาดออกซเจนโดยเฉพาะสมองไวตอการขาดออกซเจนอยแลวท าใหเสยชวตได

34

ภาพท 13 เกลอทะเลสขาว ทมา: http: //www.dla.go.th/upload/ebook/column/2012/7/2023_5132.pdf

25 พ.ย. 2552 แหลมฉบงวกฤตสารเคมรวฟ งกระจายสงกลนในรศม 3 ก.ม.ชาวบานทสดกลนในรศม 3 ก.ม.ชาวบานทสดดมกลนโดนตวมอาการแสบจมก เคองตา อาเจยน ตองอพยพหนวนกลางดก เขารกษาตวในโรงพยาบาลนบสบรายลาสดมการเสยชวต 2 ศพแตยงไมทราบสาเหตวาเกยวของกบการสดดมสารเขาไปหรอไมเนองจากผตายมโรคประจ าตวกอนแลว

ภาพท 14 สายเคมรวฟ งกระจาย ทมา: http: //www.dla.go.th/upload/ebook/column/2012/7/2023_5132.pdf

35

5.4 ผลกระทบทการทาเรอแหงประเทศไทยไดรบ

จากการประทวงและคดคานจากประชาชนท าใหโครงการทาเทยบเรอแหลมฉบงเฟส 3 ยงไมไดมการเรมกอสราง เนองจากยงไมผานขนตอนการท าประชาพจารณของประชาชน โดยทางดานของการทาเรอแหงประเทศไทยไดมการออกมารบฟงความคดเหนของประชาชน และรบฟงขอเสนอตางๆ และจดท ารายงานผลกระทบสงแวดลอม และสขภาพของประชาชน นอกจากนประชาชนยงไดมการจดท า EIA ฉบบชาวบาน เพอท าการตดตามผลของการท าประชาพจารณของโครงการ

5.5 ผลกระทบตอการจดการทางบญช ส าหรบคาใชจายการท ารายงานผลกระทบสงแวดลอม EHIA และการรบฟงความคดเหนของประชาชนนน กจการควรถอเปนคาใชจายในงวดบญชนน เนองจากยงไมสามารถด าเนนโครงการตอไดและไมไดมการลงทนในสนทรพยของโครงการ

ภาคผนวก

37

บทสมภาษณ อาจารเตมศกด สขวบลย

1. อาจารยเตมศกด ด ารงต าแหนงใดบางคะ ทงในมหาวทยาลยและองคกรอนๆทงหมด ปจจบนด ารงต าแหนงผทรงคณวฒดานสงคมและการมสวนรวมของคณะกรรมการ

ผช านาญการ ในการพจารณารายงานผลกระทบสงแวดลอม แบงเปนอย 3 กลมยอยๆ คอ คณะกรรมการภายใตคณะกรรมการสงแวดลอมแหงชาตเกยวกบการยอยภายใตกรรมการสงแวดลอมแหงชาต สวนผมจะดแลดงนกลมท 1 การอตสาหกรรมและสาธารณปโภค กลมท 2 โรงไฟฟาพลงความรอน และกลมท 3 หมบานเอออาทร ซงเดอนนมการเปลยนกลม ผมจงถกใหไปชวยดการปโตรเลยม ปโตรเคม และอตสาหกรรมแปรรปดานเคมทงหมด ซงพวกโรงกลน แยกแกส จะเปลยนกลมใหมดวย 2. การจดท า EIA มคาใชจายในขนตอนใดบาง

EIA เปนกฎหมายพระราชบญญตวาดวยสงเสรมและรกษาคณภาพสงแวดลอมตาม

กฎหมาย ซงจะก าหนดประเภทของกจกรรมทตองท าหลายประเภท เชน ขนาดของสนามบน การขนสง โรงงานอตสาหกรรม นคมอตสาหกรรม โรงไฟฟา ม 2 ระดบดวยกน คอ ระดบหนงเปนเรองของประเมนผลกระทบทางสงแวดลอมและสขภาพ (EHIA) ซงจะเปนโครงการทมความรนแรงสง เชน โรงไฟฟาทใชถานหนโดยมก าลงการผลตมากกวา 100 เมกะวตต อางและนคมขนาดใหญๆ โดยจะขนอยกบขนาดของโครงการ

EIA เปนผลกระทบทางสงแวดลอมตามปกต ใชเพอเปนเครองมอในการพจารณาวาโครงการนนเหมาะสมทจะด าเนนการตอไปและมผลกระทบอะไรเกดขนหรอไม โดย EIA เปนเครองมอในการคาดการณทเกดขนในอนาคต สวน คาใชจายมในเรองของการศกษา ซงจะมบรษททปรกษาทางดานสงแวดลอม ดานวศวกรรมในประเทศไทยอยตอนนประมาณ 70-80 บรษท ขนอยกบขนาดโครงการ เชน คอนโดมเนยมทเหนตามปายโฆษณา EIA Approve โดยมจ านวนมากกวา 100 หอง

38

3. นอกจากคาใชจายตรงนแลว มคาใชจายพวกคาธรรมเนยมไหม

ม การยนขอกเปนคาธรรมเนยมตามกฎหมาย แลวแตหนวยงานอนมต อนญาต เชน โรงงานอตสาหกรรม โรงงานอตสาหกรรมทอยภายนอกเขต นคม แลวไปยนตอกรมโรงงาน โดยมการยน 2 ระดบ คอ กรมโรงงานจะอนมตในเรองของการตงโรงงาน สวนการกอสรางตองไปยนกบทองถน มาตรการตางๆของ EIA เหลานจะถกผนวกเปนเงอนไขในการขออนญาต และโรงงานทตงในนคมจะวาดวยพระราชบญญตของการนคม จะมคาธรรมเนยมตางๆ ซงแลวแตโครงการ และประเภทของโครงการ 4. โครงการ EIA ทไดรบอนมต แลว อาจารยคดวาพวกโรงไฟฟาหรอโรงบ าบดควรรบรเปนสวนหนงของตนทนทางสนทรพยแลวทยอยตดเปนคาเสอมตามอายการใชงานหรอไม และควรแยกเปนชอบญชคาใชจายโดยตรง เพอสะดวกในการน าเสนอขอมลตอกลมบคคลตางๆวาบรษทไดด าเนนการถกตองตามกฎหมายหรอควรรบรเปนคาใชจายทงหมดภายในปเลยคะ

ผมคดวาเปนตนทน เพราะเปนการเรมการด าเนนงาน เมอท าการศกษาเสรจ คณะกรรมการ

หรอผดแลจะเปนคนออกมาตรการ ซงจะตองสงซออปกรณในการบ าบด โดยเฉพาะการท าบอบ าบดน าเสยตองตดตงอปกรณ ทงในเรองของปลองมลพษ กาซตางๆทเกดขน ตองมเครองมอ ซงเปนตนทนในการเรมด าเนนการ อาจจะตองซอเครองมอซก 10-20 ลานบาท พวกเทคโนโลยใหมๆ นาเปนตนทนมากกวา สวนคาใชจายทเกดขนจะเปนพวกคาไฟฟาทใชกบบอบ าบด ซงไมไดเปนกระบวนการผลต โดยจะตองแยกสวนและในหลกการกฎหมาย คอ คนใดทท าใหเกดมลพษตองเปนผทออกคาใชจายในการแกปญหา พวกประเทศทเจรญแลวจะชดเจนในเรองบญชสงแวดลอม ซงจะใสอยในเรองของระดบบญชประชาชาต ระบบบญชการเงน บญชบรหาร การตดสนใจ ซงม 3 ระดบ ประเทศไทยยงไมมความชดเจนในเรองน ซงในเรองนจะแสดงถงภาระรบผดชอบและความโปรงใสในการเปดเผยขอมลโดยท าใหทราบวาธรกจของเรามความรบผดชอบตอสงทเกดขนและไดด าเนนการในสงเหลานมากนอยแคไหน

39

5. ถาโครงการไมไดรบอนมต ควรรบรเปนคาใชจายในปนนทงหมดหรอไม

ถาโครงการไมไดรบอนมต แลวจะด าเนนการ ตองปรบปรงตามขอเสนอแนะของกรรมการ เชน บอบ าบดไมพอแตยงไมด าเนนการ จะไมใหผาน ซงไมสามารถกอสรางได เพราะฉะนนตองปฏบตตามมาตรการทใหไป

6. เมอโครงการไมไดรบอนมต แตเกดคาใชจายขนใหถอเปนคาใชจายหรอไม

เปนคาใชจายไดแตไมรขอเทจจรง ซงผมรวาการจางท า EIA มคาใชจายประมาณน แตอาจมอยางอนอกทเหนตวเลข ไมมใครสามารถมานงจดหมวดหมตางๆใหชดเจนได 7. EHIA เพงมมาไมกปใชไหมคะ

กรณเมอหลงรฐธรรมนญป 50 ประกาศตงแตเดอนสงหาคมป 2550 แตมาเรมมการออกระเบยบ ขอปฏบตตางๆจรงๆ หลงรฐธรรมนญประกาศแลวประมาณปกวา เหตการณทเกดขนกคอ กรณมาบตาพดเปนจดเรมตน ซงประชาชนจะเขาใจในการอานเนอหารฐธรรมนญมากและตอนนนองคกรของรฐเองไมใหความสนใจ แตรฐธรรมนญมนเขยนไวชดเจนวา การด าเนนการทกอใหเกดผลกระทบในเรองของสทธชมชน สงคม ชมชนเอง ประชาชนตองมสวนในการเขามามสวนรวมในสงเหลานดวย โดยมองคกรกลางอสระ ประกอบดวย นกวชาการ สถาบนการศกษาเขาไปเปนองคกรอสระ ซงเปนคนใหความคดเหนประกอบการตดสนใจซงจะถกรวบรวมไว เมอท า EHIA เสรจ จะสงใหคณะผช านาญการสวนหนงอานและแสดงความคดเหน อกสวนหนงจะน ารายงานเหลานไปใหองคกรอสระใหความคดเหน เสรจแลวกจะเปดรบฟงความคดเหนของประชาชน

ในกระบวนการ EHIA จะมขนตอนเพมอก 1 ขนตอน คอ ตอนทหนวยงานอนมตอนญาต จะเปดรบฟงความคดเหนอกครง ในกระบวนการ EIA จะมขนตอนการมสวนรวมอยแลว แตจะมเพมมาอก ซงจะตองตงกรรมการรบฟงความคดเหน ไมใชคณะกรรมการผช านาญการ นกการเมองทองถน แตตองเปนบคคลทหนวยงานนนตงขนมาเปนคนกลางแลวมหนาทเปดฟงความคดเหนอกครง โดยครงสดทายกอนทจะไดรบอนญาตเรยกวา ค1 ค2

40

8. โครงการทสงผลกระทบรนแรง ซงท ามากอนการออกกฎหมาย

ท าไมได เพราะกฎหมายไทยไมมผลยอนหลง

9. ทาเรอแหลมฉบง จงหวดชลบร เขาขาย EHIA หรอไม

ไมแนใจวาเขาขาย EHIA หรอไม ตองเชคขนาดทา ความยาวของหนาทา ซงขนอยกบขนาดของแตละโครงการทไดระบกฎหมาย โดยมอยประมาณ 11 ประเภทโครงการทตองท า EHIA 10. จากทศกษามาพบวาทาเรอแหลมฉบงเขาขาย EHIA คอสรางไปแลว 2 เฟส แตไมไดท า EHIA เพราะวายงไมมกฎหมายออกมาใชหรอไม

ไมมกฎหมายออกมาหรออาจจะเกดขนจากขนาดยงไมถงเกณฑทจะตองท า EHIA แตเมอขยายตออาจจะถงขนาดทจะตองท า 11. สมมตวาขนตอนในการรบฟงความคดเหน ถาประชาชนไมเหนดวยหรอไมยอมรบในตว โครงการ ทางโครงการจะมการปฏบตอยางไร โครงการตองน าเสนอขอมลและขอเทจจรง ซงเปนหนาทของหนวยงานอนมต อนญาต พจารณาวาเหมาะสมหรอไม ถาชาวบานยงไมยอมรบ สามารถฟองศาลปกครองได 12. ถาทางโครงการสรางแลว ชาวบานกสามารถฟองไดใชหรอไม

ฟองได แตตองมเหตผล ขอมล ขอเทจจรงมากพอ โดยทางโครงการหรอผศกษา กรรมการ คณะกรรมการผช านาญการเอง จะตองรวมกนชแจงในสงเหลานวาขอเทจจรงคออะไร

41

13. ถาสมมตวาโครงการผาน EIA และ EHIA ไปแลว มการไปตรวจสอบ ตดตามตอหรอไม

มการตรวจสอบ ตดตามตอ เนองจากมมาตรการ โดยปกตแลวจะมมาตรการระหวาง

กอสราง เชน จดสถานทคนงาน ดแลเรองฝ น เสยง การขนสง วสดตางๆในการกอสราง พอเปดด าเนนการจะมมาตรการระหวางการและเมอเสรจจะมมาตรการตดตามตรวจสอบ อาจตรวจคณภาพอากาศ คณภาพน า ทกๆ 3 เดอนและส ารวจความคดเหนของประชาชนทกๆ 1 ป 14. ทางภาครฐด าเนนการตรวจสอบ ตดตามเองหรอไม

โครงการจะตองจางบคคลภายนอกทไมเกยวของ แลวน าเสนอรายงานใหหนวยงานอนมต

อนญาตและสงแวดลอมแหงชาตทราบ ซงทางดานสงแวดลอมจะมฝายตดตามผลออกมาสมตรวจ ซงไมสามารถตรวจไดทกโรงงาน เพราะมเรองของอตราก าลง งบประมาณ อกทงยงมกระบวนการสงเสรม เชน EIA Award สวนใหญทไดรบจะเปนโรงงานขนาดใหญเชน ปตท. การทาอากาศยาน เปนเหมอนรางวลเชดชเกยรต

15. สดทายอยากใหอาจารยเสนอแนวคดเกยวกบมมมองดานบญชสงแวดลอม

สมาคมวชาชพบญชควรใหความส าคญในเรองน จากประสบการณทเคยไปญปนเมอเดอนทผานมา คอไปดโรงงานซงจะชดเจนในเรองบญชสงแวดลอม เปนตวหนงทแสดงและเปนหลกการทบรษทน ามาแสดงถงความรบผดชอบทมตอธรกจ ผมสวนไดเสยทงหมด แตในประเทศไทยเองไมคอยน ามาใช ซงมนจะเปนเครองมอดานเศรษฐศาสตร การเงน บญชในการควบคมธรกจ

บรรณานกรม

กรมควบคมมลพษ. (2556). ปญหาสารไวนลคลอไรด. (online).

www.pcd.go.th/Public/News/GetNewsThai.cfm?task=lt2009&id=16989., 21 สงหาคม

2557.

-. (2554). ชาวมาบตาพดประทวงสารเคมอนตราย. (online).

www.news.springnewstv.tv/7918., 21 สงหาคม 2557.

พรวน. (2555). ‘วนไทย’เผยเคลดลบ โรงงานรกษสงแวดลอม. (online).

www.vcharkarn.com/vnews/154200., 21 สงหาคม 2557.

กรงเทพธรกจ. (2550). ‘วนไทย "รกษ" ทะเลไทย CSR ถง "คนบานเดยวกน"[ออนไลน].

www.nicaonline.com/webboard/index.php?topic=7939.0;wap2,. 21 สงหาคม 2557.

-. (2555). ขอมลเกยวกบองคกร. (online).

www.csri.or.th/index.php/2012-03-16-10-05-00/2012-04-09-11-03-16/2012-04-09-11-

06-49/item/1073., 21 สงหาคม 2557.

ส านกงานนโยบายและแผนทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม. (2556). ขอมลวนไทย. (online).

www.eia.onep.go.th/pro-info-4.php?txtnumid=&txtskey=&txtprojectid=369&txtProject.,

21 สงหาคม 2557.

ดร.กตตมา อครนพงศ.(2556). การบญชสงแวดลอม. (online).

www.utcc2.utcc.ac.th/vraccountant/index.php?mod=Knowledge&file=saraview&saraID

=9. 21 สงหาคม 2557.

บรษท เซาเทรนไทยคอนซลตง จ ากด. (2548). กจการทตองจดท ารายงาน EIA. (online).

www.stcenvironment.igetweb.com/articles/423513., 10 กนยายน 2557.

องคการอสระดานสงแวดลอมและสขภาพ. (2555). EHIA คออะไร. (online).

www.iceh.or.th/iceh/Guidline_ehia01.php., 10 กนยายน 2557.

PralongKrutnoi. (2555). ประชาพจารณ. (online). www.gotoknow.org/posts/461696.,

10 กนยายน 2557.

การทาเรอแหงประเทศไทย. (2554). ขอมลเกยวกบองคกร. (online).

www.port.co.th/sitenew/index.php., 11 กนยายน 2557.

ส านกงานนโยบายและแผนทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม. (2552). แนวทางการประเมน-

ผลกระทบ. กรงเทพมหานคร

ดร.สมนก จงมวศน. (2555). ปญหาจากการกอสรางและการด าเนนการนคมอตสาหกรรมทาเรอ-

น าลก.