zullen we het over opleidingsdidactiek hebben? bijvoorbeeld over exemplarische opleidingsdidactiek?...
TRANSCRIPT
Zullen we het over opleidingsdidactiek hebben?
bijvoorBeeldover exemplarische opleidingsdidactiek?
Jo van den HauweBart van der Leeuw
HSN 25Den Haag, 25 november 2011
Doel en opzet van de presentatie
Waarover willen wij het hebben?• we presenteren een product • met een onderliggende opleidingsdidactiek
Hoe presenteren we product en opleidingsdidactiek?• waarom een presentatie over opleidingsdidactiek?• het ontstaan van bijVoorbeeld • de rol van de Kennisbasis Nederlands voor de pabo• exemplarische opleidingsdidactiek:kansen en
beperkingen
Het belang van opleidingsdidactiek
Belangrijk thema
• veel over de inhoud van ons vak, weinig over het hoe
• belang van congruent opleiden (verborgen curriculum)
• opleidingsdidactiek is een aandachtsgebied in Nederlandse beroepsstandaard voor lerarenopleiders
Vlaams ontwikkelingsprofiel voor lerarenopleiders
Professionele taalvaardigheid
Referentiekader 4F
Dertien doelen NTU
Vakdidactische bekwaamheid
Kennisbasis Nederlands voor de pabo
Opleidingsdidactiek: de uitdaging voor Nederlands
Het belang van opleidingsdidactiek
Handboeken taaldidactiek:• Taaldidactiek (ThiemeMeulenhoff)• Portaal (Coutinho)• Wat een taal! (HB Uitgevers)• Taalonderwijs ontwerpen (Noordhoff)
Kenmerken• Tekstboeken• Uitgewerkte theorie• Eventueel geïllustreerd met concrete voorbeelden• Soms aangevuld met verwerkingsopdrachten
Het belang van opleidingsdidactiek
ontstaansgeschiedenisbijVoorbeeld
HSN 17 (Utrecht, 2003) “Taaldidactiek exemplarisch aanleren, kan dat?”• ‘In deze bijdrage wil ik ingaan op de warme oproep van Mieke Smits (Smits, 2002:26)
om "Veel meer dan nu het geval [is] [...] als opleiders inzicht [te] geven in onze eigen praktijk door erover te publiceren en er met elkaar openlijk over te discussiëren.”’
• taalactiviteit op niveau van studenten• reflectie over onderliggende didactiek• sterktes: authentiek en inductief• knelpunten: aandacht voor theorievorming en transfer
ontstaansgeschiedenisbijVoorbeeld
HSN 22 (Brussel, 2008) “De voorbeeldige opleider. Exemplarisch werken als opleidingsdidactiek”
• verschillende exemplarische werkvormen
• opleidingsdidactiek in drie stappen een werkvorm doen reflectie op de werkvorm duiding en transfer
ontstaansgeschiedenisbijVoorbeeld
Kennisbasis Nederlands voor de pabo (2009)• 2009: ontwikkeling en vaststelling van het document• 2010: pabo's vertrouwd maken (knippen+plakken?)• 2011-2012: implementatie in het curriculum• 2012-2013: invoering van de kennistoets
Kansen voor opleidingsdidactiek?• Klassiek: “Portaal (2010) is een boek waarin alle inhouden op
het gebied van taal en taaldidactiek aan de orde komen… Er is aangesloten bij de kennisbasis Nederlandse taal.”
• bijVoorbeeld: kansen om “duiding en transfer” uit te werken in de vorm van (begeleid) zelfstandig werk
Exemplarisch werken in zes stappen
Begeleid door taaldocent
1. Voorbeeldles2. Nadenken over didactiek
6. Feedback
Zelfstandig
3. Theoretische verdieping4. Transfer naar praktijk5. Taalvaardigheid van de student
voorbeeldles
taalles op niveau van de student
1. Docent introduceert nieuw woord: semantiek.
2. Hij legt de betekenis uit,3. organiseert taalactiviteiten
waarin het woord gebruikt wordt
4. en vraagt of studenten het woord nu kennen.
Stap 1Voorbeeldles
voorbeeldles
taalles op niveau van de student
over betrokkenheid
over didactische aanpak-> voorbewerken-> semantiseren-> consolideren-> controleren
over opbrengst
Stap 2 Nadenken over de
voorbeeldles
voorbeeldles
taalles op niveau van de student
Gebruik van de kennisbasis
• Op welke gronden selecteert de leraar het woord in de voorbeeldles? Licht je antwoord toe.
• Leg uit hoe de fase van consolideren in het didactisch model van de viertakt samenhangt met woordleerstrategieën.
Digitaal beschikbare kennisbasis
Stap 3: Theoretische verdieping
voorbeeldles
taalles op niveau van de student
• bekijken en vergelijken
• onderdelen onder de loep
• je eigen les ontwerpen
Stap 4 Transfer naar praktijk en
herontwerp
voorbeeldles
taalles op niveau van de student
Gebruik van de stagepraktijk
• Selecteer voor jouw stageklas vijf woorden die in deze periode actueel zijn en die voor de leerlingen onbekend zijn.
• Bedenk bij elk van de vijf woorden een waaier van mogelijkheden om te semantiseren.
Stap 4 Transfer naar praktijk en
herontwerp
voorbeeldles
taalles op niveau van de student
Gebruik van de voorbeeldles
• Wat verwacht de samenleving?
• Hoe staat het met mijn woordenschat?
• Hoe kan ik mezelf verbeteren?
Stap 5Taalvaardigheid student
Stap 6Feedback
overslaan verboden !
Concreet vormgegeven in bijVoorbeeld
bijVoorbeeld bestaat uit:
• 31 voorbeeldlessen (docentenhandleiding, website)• Kennisbasis Nederlands voor de pabo (website)• Leerplandocumenten taalonderwijs (website)• Werkboek voor studenten
kansen en beperkingen
hoe praktijk in de opleiding brengen
hoe de kennisbasis ontsluiten
voorbeelden die er toe doen
internationale dimensie
dekt niet het hele curriculum
bijVoorbeeld