- ----- -

Kocatepe TIp Dergisi The Medical Journal ojKocatepe 7: 43-46 / Mayts 2006 Afyon Kocatepe Oniversitesi

Yogun Bakim Uniteleri-Ameliyathane Cevre Ornekleri ve Saghk Personelinde Metisilin Direncll

Staphylococcus Aureus Aranmasr-Mupirosln Etklnllgi

Determination ifMethicillin Resistant Staphylococcus Aureus in Intensive Care Unit, Operation Room and Health Care Workers-Susceptibilty ofMupirocin

Mustafa ALTINDiS, O. Cern AKTEPE, Zafer C;::ETiNKAYA

Kocatepe Universltesi Tip Fakiiltesi, Mikrobiyoloji ve Klinik Mikrobiyoloji AD, Afyonkarahisar.

OZET: Cah smada Afyon Kocatepe Oniversitesi TIp Fa­kiiltesi Yogun Bakim Oniteleri ve ameliyathanelerinden 37 farkh cevre ornegi He burada cahsan 18 doktor, 22 hemsire ve 26 yardimci saghk personeli olmak iizere top­lam 66 hastane cahsanmm el, burun ki.iltiirlerinde Meti silin Resistant Staphylo coccus aureus (MRSA) arasti­nlmrsur . Burunda S.aureus tasryrcrhgi olan 51 (%77 .3) personelden 13'iinde (%19.7) MRSA saptanrms, elde MRSA tasryrcihgi tiim personelde % I0.6 bulunmustur. EI ve burnn ki.iltiirleri birlikte degerlendirildiklerinde ise sag­hk cahsanlannda MRSA tasryicrlrgi %28.8 olarak saptan­rmstrr . Yogun Baktrn Oniteleri ve ameliyathanelerinden 37 farkh cevre orneginden alti smda (%16 .2) MRSA izole edilmis, hava orneklerinin hicbirinde MRSA tespit edile­memistir, MRSA kolonizasyonun onlemesinde Mupirosin kullamlmaktadir. MRSA 'larda mupirosin direnci %5 .0 olarak bulunrnustur. Gecici yada kisa siireli tasiyrci olan yogun bakrm cahsanlan hastadan hastaya MRSA gecisin­de rol alabileceginden periyodik olarak bu kisilerin MRSA yonunden taranmalan ve tasryrcilann dekontaminasyonu gerekmektedir. Anahtar Kelimeler: Saghk personeli, hastane cevre or­nekler, MRSA, Mupirocin.

ctnts

Metisilin direncli S.aureus (MRSA), ilk kez in­giltere'de izole edildikten soma, turn dunyada go­riilme sikligi giderek artmis ve hastane kaynaklt en­feksiyonlarda onemli bir etken haline gelmistir (I). MRSA 'un bir kez hastaneye yerlestikten soma, has­lane ici gecisini azaltmak ya da onlemek cok zordur. MRSA'un hastane ortammda yayihrnmda rol alan bashca kaynak, kolonize ve enfekte olan hastalar ile kolonize olan saghk personelidir. Ozellikle yamk

ABSTRACT: In this study, 66 doctors and nurses of three intensive care units of Afyon Kocatepe University Hospi­tal were screened for nasal and hand carriage of Methicil­lin-Resistant Staphylococcus aureus (MRSA). Of these subjects 51 (77 .3%) were found to be nasal carriers of S.aureus and only 13 (19 .6%) of them were found to be carriers of MRSA. Hand carriage of MRSA was detected in 10.6% doctors and nur ses. Staff carriage of MRSA was found to be 28.8% when hand and nose cultures were ex­amined together. We have also studied the possible role of contaminated environmental surfaces as a reservoir of MRS A in the same unit s. Among the samples collected from 37 different environmental regions from each unit , only six were found to be contaminated with MRSA (16 .2%) . No MRSA were detected from the air samples of the units . Decolonization with mupirocin can be used to control its dissemination. Mupirocin resistance was found 5.0% all MRSA. As transient or short term carriage of MRSA by medical staff may play an important role in the transfer of bacteria between patients, screening of staff pe­riodically and decontamination of them in terms of MRSA should be taken into consideration in the infection control studies of MRSA. Key Words: Staff, environmental surfaces, MRSA, Mupi­rocin .

unitelerinde olmak iizere hava yoluyla gecis oldugu da dtlsuntllmektedir. MRS A ile enfekte ya da kolonize hastalarla temas sonucunda gecici ya da ki­sa sureli tasiyrci haline gelen hastane personelinin bir diger hastaya bu mikroorganizmayi tasimasi onemli bir problem haline gelmistir (2) .

Bu cahsmada, yogun bakim iinitelerinde gorev yapan doktor ve hemsirelerden burun ve el killturleri ile bu ilnitelerden cevre kulturleri ahnmis ve MRSA kontaminasyonunun olup olmadigi arastmlmasi arnaclanrmsnr.

Yausma ve tipkt basim icin; D09. Dr. Mustafa ALTINDiS Dumlupmar Mah. Alimoglu Apt. No:25 Afyonkarahi sar TrI-Fax :0272-2142949 ie-mail : maltindis@hotmail.com)

44 ALTINOiS ve ark.

GEREC ve VONTEM

Saghk personeli: Cerrahi Yogun Bakim iini tesinde go rev yapan

18 doktor, 22 hem sire ve 26 ya rdimc r sagh k perso­ne1i cali smaya almrmsnr.

Cevre kiiltiirii : Hastane ortarnmda MRSA varhgim arastirmak

19m yogun bakrm iinit elerinin cesitli yerlerinde n (Telefon, hern sire gozlem masasi, hasta yatak basla­n , carsaf, dosya arabasi, dosya kihfi , ecza dolabi, buzdolabi, kapr tokmagi, mu sluk baslan, elektrik du gm esi , SIVI ve kat! sabun, resp iratuv ar hortumu) to plam 37 cevre ile hava ornek ler i almrrnsnr.

Orneklerin almmasi: Doktor ve hemsireler: doktor ve hernsirel erd en

burun ve el kiiltii rii almrms , burun kiiltiirii , sag ve so l burun deliklerinden steri l se rum fizyolojik ile IS­Iatilmrs steril ekuvyon kullarnl arak a lmrrus ve dog­rud an koyun kanlt agar ile mann itol tuz agara (MTA) ekim yaprlmrsnr.

El kiiltiirler i sa g ve so l e lden daha once hazir­lanrm s 30 cc steril bu yyon iceren beherler kull amla­rak almrms, doktor ve hem sirelerd en e llerini, beh er­ler icinde bulunan buyyon ile elin her tar afi temas edece k seki lde 30 sn ca lka lamalan istenrnistir. Dah a som a buyyondan 100 III almarak koyun kanh ve MTA'a ekim yaprlrms, ay ru za manda a lma n omek­lerden, 370Cde bi r gece bekletildikten so ma ertes i gun tekrar MTA ve koyun kanlt agara ekim yap il­rmsnr.

Cevre kiilturieri: se rum fizyoloj ikle islatilrms steril ekuvyonlar kullanilarak yogun bakirn iin itele­rin in cesit li ye rle r ine ekuvyon birk ac kez surtilerek kiiltiir a lmrms n r.

Hava ornegi, oda ak tivitesinin en yogun oldugu za manda MTA ve koyun kanh agar iki saat siirey le unitelerde acrk birakilarak temin edilmisti r.

Mikrobiyolojik degerlendirme: A lman tiim taram a kulturler i 37°C de inkiibe

edi ldi kten so ma koyun kanh ag ar 24 . saatte, MTA

ise 24 . ve 48. saatlerde degerlendirmeye almrms, koyun ka nh aga r ve MTA 'da ilreyen kolonilerden Gra m boyama ile katal az ile koagul az testl er i yapil­mrs, ktim e ya prms Gram pozitif koklar gortlldugtl ve katalaz ile koagulaz testl eri o lumlu bulundugu tak­tirde S.aureus olarak kabul edilmist ir,

Metisilin ve Mupirosin direncini tammlama­da kullamlan test:

Elde edilen Saureus sus lan nda met is ilin diren­cini saptama k icin, di sk difuzyon yo nte mi kull arul­nu s, 0.5 Mc Farland bul arukhgm a gore hazi rlanan bakter i suspansiyonlan, Muller Hint on agara ekilmis ve ok sasilin diski ( l ug) aga r iizerine ye rles tirilmis­tir. 10 mm ' lik inhibisyon zo nu icinde urerne oldugu taktirde met isil in direncli ola rak kabul edilmistir. Mupirosin direnci beli rlem e icin di sk diffu zyon

(Sug, Oxoid , UK) yo ntemi kull arulrru s, 23 mm ' lik zon icinde iireme gosteren mikroorgan izm alar mupirosin e direncl i kabul kabul edi lmistir.

BULGULAR

Toplam 66 hastane cahsanmm burun kiiltiirle­rinden yapI1an incel emede 51 (% 77 .3) orne kte S.aureus urem is, bunlann 38'i (% 57 .6) Meti silin du yarlt Siaureus (MSSA), 13 ' u ise (% 19.7 ) Meti silin Resist ant Siaureus (MRS A) olarak bel ir­lenrnistir.

Person el e llerinde yapilan arastirma da sadece 28' inde (%42 .2) S.aureus urem esi o lmus; MRSA ta­~IYl c l ltgl tiim personelde % 10.6 oranmda bulunmus­tur. EI ve burun kulturleri birlikte degerl endirild ikle­rinde ise saghk cahs anlan nda MRSA tasiyicrhg! %28.8 ol arak sa ptanmistir. Yogun Bakim Oni teleri ve ame liya thane lerinde n 37 far klt cev re ornegi nde n 23 ' unde S.aureu s iirem esi gozlenmis, bunlarda alti­smda (% 16.2 ) ise MR SA izo le edi lmis tir. Hava or­nekl erinin hicbirind e MRSA tespit edi leme rnistir. izole edilen MRSA' larda mupirosin di renci %5.0 olarak bulunrnustur (Tablo 1).

Tablo I. Personel ve cevre om eklerinde MRSA stkltgt,

Ornekler I Ure me var Ureme yok MSSA MRSA

N 0/0 n 0/0 N 0/0 n 0/0

Personel burnn (n:66) 51 77.3 15 22.7 38 57.6 13 19.7

Persone l el (n:66) 28 42.2 38 47.8 21 3 1.8 7 10.6

Cevre ornek ler (n:37) 23 62.2 14 37.8 17 45.9 6 16.2

Toplam (n:103) 74 71.8 29 28.2 55 62.2 19 25.7

Kocatepe Tip Dergisi, Cilt 7,\'0: 2. Mavts 2006 .

Yogun Baktm Uniteleri-Ameliyathane Cevre Ornekleri ve Sagltk Person elinde Metisilin Direncli 45 Staphylococcus Aureus Aranmast-Mupirosin Etkinligi / Determination ifMethicillin Resistant Staphylococcus

Aureus in Intensive Care Unit, Operation Room and Health Care Workers-Susceptibilty ofMupiro cin

TARTI1>MA Hastadan hastaya, personelin gecici olarak kolonize olan ellerinde tasmabilen MRSA, cesitli

MRSA'un hastane kaynaklan arasmda, kolonize salgmlarda saghk cahsmalanmn ellerinden izole edilmistir. Aynca kahci kolonizasyon ya da enfekteve enfekte hastalar, tCU;;IYICI olan personel ve hastane or­

tarru yer ahr, MRSA'un hastane icinde en onemli gecis deri lezyonu olan saghk cahsanlan, hastanede

yolu, organizmanm hastane personelinin eli ile temasi MRSA yayilmasmda odak olarak da rol oynayabilir (3).

siiresi, birden fazla antibiyotik kullamrru ve kaniil var­sonucu hastadan hastaya yayilmasidir. Hastanede yatis

Bizim cahsrnarmzda yine aym grupta el kultur­

hgl gibi risk faktorleri , hastane kaynakh MRSA'un ka­ leri incelendiginde ise MRSA tastytcthgi 16.9%

zamlmasmda rol oynar. Hastanede yatan bir hastaya (14/83) olarak bulunrnustur. Burun ve el kiiltiirleri

MRSA bulasmasi onemlidir, cunku susun edinilmesini bir arada degerlendirildiginde, doktor ve hernsireler­

takiben kolonizasyon ve enfeksiyon meydana gelmek­ de MRSA tasiyrcihk oram 21.7% 'ye yukselmekte­

tedir. Yapilan cahsmalarda MRSA burun ta~IYICISI olan dir.

hasta ve hastane personelinin, diger hastalann bu mik­ Cevre kontaminasyonun MRSA gecisinde rol oynadrgi dusunulmekle birlikte yapilan cahsmalar­

edilmektedir (3, 4) . da , cevre kontaminasyonuna rastlanrms fakat MRSA roorganizmayi kazanmasmda kaynak olusturdugu ifade

gecisinde rol oynadigma iliskin bir delil bulunama­

rahi yogun bakrm iinitelerinde gorev yapan doktor mrstrr. Yamk unitelerinde ise kontamine cevre orta­

ve hemsirelerden burun ve el kulturleri almarak tasi­

Bu cahsmada, kalp-damar, beyin ve genel cer­

mr, yamk yaralan olan duyarli hastalara geciste rol

yicilar saptanmaya cahsilrmsur. Her uc uniteden oynayabilmektedir. Yanik hastalannda genis vucut yuzeyleri MRSA ile kolonize ya da enfekte oldugucevre kiiltiirleri de almrms ve MRSA ile cevre icin cevre ve aym zamanda hava kontamine olabilir. Bunu takiben yamk iinitelerinde bulunan MRSA ha ­

kontaminasyonu olup olmadigi arastmlrmsnr. Hastane cahsanlan arasmda kolonizasyon yuz­

desi , ornek alma tekniginin dogrulugu, omek alma va yoluyla ya da hidroterapi gibi yamk iinitelerinde

srkhgi ve ornek aIm ada secilen bolge gibi faktorlere bulunan aletler vasrtastyla hastalara gecebilir (8) .

bagh olarak hastaneler arasi hatta ayrn hastanede Bizim cahsrnalanrmzda alman cevre kulturlerin­den sadece kalp-damar cerrahisi yogun bakim iinitesin­de bulunan respiratuar hortum suruntusnnden ve beyin

servisler arasmda ve degisik zamanlarda farklihk gostermektedir (5-10). Cookson ve arkadaslan ,

cerrahisi yogun bakim iinitesinde yer alan telefon ve MRSA burun tasryiciltgmm gecici, kisa siireli veya kahci olabilecegi icin sadece bir kez ve rastgele masadan MRSA izole edilmistir.

Metisilin direncli Siaureus kolonizasyonu ve yayi­(random) olarak alman orneklerin organizma ile olan lummn engellenmesinde mupirosin kullannm tartismah gercek kolonizasyon yuzdesini gostermedigini be­

lirtmislerdir (II). olmakla beraber halen en etkin ilac gibi durmaktadtr. Yapilan farkh cahsmalarda MRSA'larda mupirocin di­Burundan ekiivyonla ornek almak MRSA tast­renci %4.8 ile % 13.0 arasmda bildirilmektedir (17). Bu ytcihgim tespit etmek icin uygun bir yontemdir, cahsmada da %5.0 oramnda MRSA'larda mupirosinciinku MRSA kolonizasyonun en stk oldugu yer bu­direnci bulunmustur,rundur ve organizmanm yayilmasmda kaynak teskil

Metisilin direncli Siaureus hastaneye bir kezeder (12 , 13). girdikten soma yayihrnmm durdurulmasi oldukcaHastane personelinin degisik zamanlarda % 1-6 zordur. Bu yiizden gerekli kontrol onlernleri mutlakaoramnda MRSA'u burunlannda tasidiklan yapilan uygulanmalidir. Hastanemizin yogun bakim unitele­cahsmalarla gosterilmistir, Ulkemizde yapilan cesitli rinde yatmakta olan hastalarda MRSA kolonizasyoncahsmalarda %0.5 (1/187), %2 .9 (2/270), %22.3 ve enfeksiyon oranlanmn yuksek olmasi ve doktor(35 /157) gibi oldukca farkh oranlarda burunda

~ ile hemsirelerin ellerinde bu mikroorganizmayi bu­MRSA tasiyrcrhgt saptamrken, Mutlu ve arkadaslan lundurmasi, kontrol cahsmalanmn yeterli olmadrgnnL iki farkh hastanenin hemodiyaliz merkezlerinde yap­

I gostermektedir. Gerekli onlemler hemen ahnmadiginklan cahsrnada, saghk cahsanlan arasmda MRSA taktirde MRSA'a bagh kolonizasyon ve enfeksiyontespit etmernislerdir (14-16). Bizim cahsmarmzda oranlan giderek artts gosterecek ve bu da hastaneninyogun bakim iinitelerinde gorevli doktor ve hernsire­mortalite ve morbidite oranlannda artis olarak yan­lerden bir kez alman burun kiiltiirleri sonucu styacaktir (3). Siaureu s ile burunda kolonizasyon 30%, MRSA sik­

hgl ise 7.2% (6/83) olarak saptanrmstrr.

Kocatepe T,p Dergis i, Cilt 7 No : 2. Mayts 2006.

46 ALTINDiS ve ark.

KAYNAKLAR

I . Bannerman TL. Staphylococcus, micrococcus and other catalase-positive cocci that grow aerobically . In: Murray PR, Baron El, l orgensen lH, Pfa ller MA, Yol ken RH, Manual of Cli nical Microbiology, ASM . Was hington D.C, 2003 : 384-404.

2 . Hicks NR, Moore EP, Will iams EW : Carriage and commu nity treatme nt of methicilin-resistant Staphylococcus aureus: What happ ens to co lonized pat ien ts after discharge? 1 Hosp Inf. 1991 ; 19: 17-24 .

3. Sardan YC. Metisi lin Direncli Staphylo coccus aureus lnfek siyonl anrnn Epide miyo lojisi ve Kont rolti . Has­tane infeksiyo nlan Derg 2000; 4:205-217.

4. Boyce 1M, Opal SM, Potter-B ynoe A, Medeiros AA . Spread of Methici llin-resis tant Staphylococcus auerus ina hosp ital a fter exposure to a health care worker wi th chro nic sinusitis. Clin InfDi s 1993; 17:496-504

5. Bart zoka s CA, Paton lH, Gib son MF, ET AL: Contro l and eradication of Methi cillin -resistant Staphylococcus aureus on a surgica l unit. N Engl 1 Med 1984; 311 : 1422-1425 .

6. Maranan MC , Mo reria B, Boyle-Vavra S, Daum RS. Antimicrobial resistanc e in staphylococci. Infect Dis CIin No rth Am 1997; 11:8 13-849 .

7. Ase nsio A, Guerrero A, Quereda C, Liza n M, Martinez -Fe rrer M. Coloniza tion and infect ion with methici lin- resistan t Staphylococcus aureus : Associated factors and eradication. Infect Co ntrol Hosp Epidemiol 1996; 17: 20-28.

8. Torregrossa MV , Ca nnova L, Sucameli M, Cucchiara P, Maselli s M, Mammi na C. Dispersal of me thicillin resis tant Staphylococcus aureus (MRSA) in a bum intensive ca re unit. Ann Ig. 2003 ; 15(2): 107-10.

9 . Boyce 1M, lackson MM, Pugliese G, et al: Methic illin -resistant Staphylococcus aureus (M RSA) : A briefin g for acute ca re hospitals and nursing

fac ilities. Infect Co ntro l Hosp Epidemio l 1994; IS: 105- 115.

10. Coello R, lienez 1, Ga rdia M et al. Prospective study of infection , colonization and ca rriage of Methicillin­resistant Staphy lococcus aureus in an outbreak affecting 990 patiens. Eur 1 Clin M icrobio l in fect Dis 1994; 13: 74-8 1.

11. Coo kso n B, Peters B, Webster M, et al: Staff carriage of epide mic Methic illin -resis tant Staphylococcus aureus. J Cli n Microbiol 1989; 27 : 147 1- 1476.

12. Brad ley SF , Trepanning MS , Ram sey MA , et a l: Methicilli n-re sis tant Staphylococcus aureus Co lonization and infec tion in a long-term care faci lity . Ann intern med 1991 ; 115: 4 17-422.

13. Boyce 1M: Methicillin-resistant Staphylococcus aureus in hospitals and long term care facilit ies . Microb iology epidemilogy and preventive measures. Infect Co ntro l Hosp Epidemiol 1992; 13: 725-737.

14. Mutlu B, Gundes S, Kolayh F ve ark. Hastane perso­nelin in burun ktilttirl erinden izo le edil en sta filokok ttirlerinin met isilin duyarhgi. VIII. KLiMiK Kongresi (6-10 Ekim 1997, Antalya) Ozet Kitabi 1997: 277.

15. Aktas AE, Kanadah A, Al F, Ca hk Z, Ce lebi S. Has ­tane personel inde nazal Staphylococcus aureus tas iyi ­cihgi ve izole ed ilen suslan n antibiyo tik duyarlrhgr. VIII. KLi MiK Kongresi (6- 10 Ekim 1997, Antalya) Ozet Kitabi, 1997 : 757 .

16. Mutl u B, Ta nsel 0, Bayramgti rler D, Coskunhan F, Vahapogiu H: Hemodiyaliz tinitesi hastalan ve per­sonelinde buru nda Staphylococcus aureus kolonizasyonu arasnnlmasi. VIII. KLi MiK Kongresi (6-10 Ek im 1997, Antalya) Ozet Kitabi s:779.

17. Ca ierao 1, Berquo L, Dias C, d'Azevedo PA. Decrease in the incidence of mupiroci n resistance among methicillin -resistan t Staphy lococcus aureus in carriers from an intensive ca re unit. Am 1 Infect Co ntrol. 2006; 34( I): 6-9 .

Kocatepe Tip Dergisi. Ci/t 7 S o: 2. Maya 2006.