OLGUNLUK

Olgunluk masumiyetle ayn anlama gelir.

Yalnzca arada bir fark vardr:

O, geri verilmi masumiyettir.

O, yeniden ele geirilmi masumiyettir.

NDEKLER

Kapak

nsz Yaama Sanat

Tanmlamalar Cahillikten Masumiyete Olgunluk ve Yalanma

Ruhun Olgunluu

Hayatn Yedi Yllk Dngleri

Olgun liki Bamllk, Bamszlk, Karlkl Bamllk

htiya Duymak ve Vermek, Sevmek ve Sahip Olmak Sevgi ve Evlilik

Ebeveyn ve ocuk

Sevgi Art Farkndalk Eittir Varlk

Yol Ayrmnda Durmak Sonsuzluk Zamana Girdiinde

Yalanmann Yasalar

Belirtiler Oturma Odasndaki Yabanc

Menapoz; O Sadece "Kzlarla lgili" Bir ey Deil htiyar apkn

Tatszlk

Dnmler Hayrdan Evete

Btnlemek ve Merkezine Gelmek lm ve Doum Bir Olduunda

Oyundan kmak

Yap-Bozlar

Hakl Nedenden Adam ldrme Tavrsz Hayat

Seksten Duyarlla Hi Bitmeyen Bir Yolculuk

NSZ

YAAMA SANATI

nsan, hayat gerekletirmek zere doar ama her ey ona baldr. Iskalayabilir. Nefes almay srdrebilir, yemeye devam edebilir, devaml yalanp durabilir, mezara doru gitmeye devam edebilir ama bu yaamak deildir, bu dzenli olarak lmektir. Beikten mezara kadar... yetmi yl sren dzenli bir lmdr. Ve etrafndaki milyonlarca insan bu dzenli, yava lmn iinde lmekte olduu iin sen de onlar taklit etmeye balarsn. ocuklar her eyi evresindekilerden renirler ve biz llerle evriliyiz.

yleyse benim "hayat" ile ne demek istediimi anlamak durumundayz. O sadece yalanmak olamaz, gelimek olmaldr. Ve bunlar iki farkl eydir.

Yalanmak herhangi bir hayvann yapabilecei bir eydir. Gelimek ise insanolunun ayrcaldr.

Sadece birka kii buna sahip olduunu iddia edebilir.

Gelimek hayatn prensiplerinin iinde her an daha da derine doru gitmek anlamna gelir; lme doru deil, lmden giderek daha da uzaklara gitmek demektir. Hayatn iine daha ok gittike, iindeki lmszl daha ok anlarsn. lmden uzaklayorsun; lmn elbiseleri deitirmekten, evleri deitirmekten, biimleri deitirmekten baka bir ey olmadn grebilecein bir an gelir. Hibir ey lmez, hibir ey lemez.

lm var olan en byk yanlsamadr.

Gelime iin yalnzca bir aaca bak. Aa bydke kkleri aaya doru, daha derinlere doru geliir. Bir denge vardr; aa ykseldike kkler de derinlere gidecektir. Kck kklere sahip krk be metre yksekliinde bir aa bulamazsn; bylesi devasa bir aac tayamazlar. Yaamda gelimek demek kendi iinde derinlemesine gelimen anlamna gelir; buras kklerinin olduu yerdir.

Bana gre hayatn birinci prensibi meditasyondur. Onun dndaki her ey ikincildir. Ve ocukluk en iyi zamandr. Yalandka lme daha da ok yaklayorsun demektir ve meditasyona girmek giderek daha da zorlar.

Meditasyon lmszlnn iine girmektir, sonsuzluunun iine girmektir, Tanrsallnn iine girmektir. Ve ocuk bunun iin en iyi niteliklere sahip kiidir nk o henz bilgi ykn tamamaktadr, dinin ykn tamamaktadr, eitimin ykn tamamaktadr, tm plklerin ykn tamamaktadr. O masumdur.

Fakat, maalesef onun bu masumiyeti cahillik olarak lanetlenmitir. Cahillik ve masumiyetin bir benzerlii vardr ama ayn ey deillerdir. Cahillik de tpk masumiyette olduu gibi bir bilmeme durumudur ama arada bugne kadar tm insanln gz ard etmi olduu ok byk bir fark da vardr. Masumiyet bilgililik deildir ama onun bilgili olmaya kar bir arzusu da yoktur. O tamamyla tatmin olmu, amacna ulamtr.

Kk bir ocuun hibir ihtiras, hibir arzusu yoktur. inde bulunduu an tarafndan ylesine zmsenmitir ki, uan bir ku onun gzlerini btnyle yakalar; bir kelebek, onun renkleri ve ocuk bylenir; gkteki ebemkua... ve o bu ebemkuandan daha nemli, daha zengin bir ey olabileceini aklna bile getiremez. Ve yldzlarla dolu gece, yldzlar ve yldzlarn tesindeki yldzlar...

Masumiyet zengindir, tamdr, saftr.

Cahillik yoksuldur, o bir dilencidir; unu ister, bunu ister, bilgili olmak ister, saygn olmak ister, varlkl olmak ister, gl olmak ister. Cahillik arzunun yolundan ilerler. Masumiyet bir arzusuzluk halidir. Ama her ikisinin de bilgisiz olmas nedeniyle onlarn doas hakknda kafalarmz karm olarak kaldk. Ayn olduklarn farz ettik.

Yaama sanatndaki ilk basamak masumiyet ve cahillik arasndaki ayrm anlamak olacaktr. Masumiyet desteklenmelidir, korunmaldr nk ocuk en muhteem hazineyi, hikmet sahibi kiilerin ancak ok etin gayretler sonucu bulduu hazineyi beraberinde getirmitir. Hikmet sahipleri tekrardan ocuk olduklarn, yeniden doduklarn sylemilerdir. Hindistan'daki gerek Brahman, gerek bilen kendisini "dwij"iki kez doan olarak adlandrmtr. Neden iki kez doan? lk douma ne oldu? kinci douma neden ihtiya var? Ve ikinci doumda eline ne geecek?

kinci doumda eline geecek ey ilk doumda sana sunulmu olandr ama toplum, ebeveynler, onu evreleyen insanlar hepsini paralad, yok etti. Her ocuk bilgiyle tktrlr. Onun sadelii bir ekilde ortadan kaldrlmak zorundadr nk sadelik bu rekabeti dnyada ona yardmc olmayacaktr. ocuun basitlii dnyaya onu sanki bir avanakm gibi gsterecektir; onun sadelii her ekilde smrlecektir. Toplumdan korkarak, kendi yarattmz dnyadan korkarak

tm ocuklar kurnaz, uyank, bilgili yapmaya alrz; gllerin snfnda olmalarn isteriz, gszlerin ve mazlumlarn deil.

Ve ocuk bir kez yanl ynde gelimeye balarsa, bu yolda ilerlemeyi srdrr; tm hayat bu ynde ilerler.

Hayat skaladn anladn anda geri getirilmesi gereken ilk prensip masumiyettir. Bilgini brak, kutsal kitaplarn brak, dinlerini brak, ilahiyat bilgilerini brak, felsefelerini brak. Yeniden do, masum hale gel ve bu senin elindedir. Kendin tarafndan bilinmeyen her eyi, dn alnm her eyi, gelenekten, kltrden gelen her eyi zihninden temizle. Bakalar ebeveynlerin, retmenlerin, niversitelerin tarafndan sana verilmi olan her eyden kurtul. Yeniden, bir kez daha basit ol, bir kez daha bir ocuk ol. Ve bu mucize meditasyon sayesinde mmkndr.

Meditasyon sana ait olmayan her eyi kesip atan ve sadece senin hakiki varln koruyan artc bir cerrahi metottur. O her eyi yakar ve seni plak bir ekilde gnein altnda, rzgrn altnda brakr. Bu sanki, dnyann zerine den ilk insanmsn ve hibir ey bilmiyormusun, her eyi kefetmek zorundaymsn, aray iinde olmak zorundaymsn, kutsal bir yolcua kmak zorundaymsn gibi bir eydir.

kinci prensip ise kutsal yolculuktur. Hayat bir aray olmaldr; bir arzu deil, bir aratrma. u olmak, bu olmak iin bir hrs deil, bir lkenin bakan ya da babakan olmak deil de "Ben kimim?"i bulmak iin bir aray olmal.

Kim olduunu bilmeyen insanlarn baka birisi olmaya almalar ok garip. u an kim olduklarn dahi bilmiyorlar! Kendi varlklaryla tanmamlar ama bir ey olma hedefleri var.

Bir ey olmaya almak ruhun hastaldr.

Sen varlksn.

Ve varln kefetmek hayatn balangcdr. O zaman, her an yeni bir keiftir, her an yeni bir keyiftir. Yeni bir gizem kaplarn aar, iinde yeni bir sevgi, daha nce hi hissetmediin yepyeni bir merhamet, gzellie ilikin, iyilie ilikin yeni bir duyarllk geliir. O kadar duyarl hale gelirsin ki en ufack bir ot bile senin iin muazzam derecede nem arz etmeye balar. Duyarlln, bu kck otun varolu iin en byk yldz kadar nemli olduunu net bir ekilde sana anlatr; bu kk ot olmadan, varolu olduundan daha az bir ey olurdu. Bu kck ot esizdir, yeri doldurulamaz, onun kendine zg bireysellii var.

Ve bu duyarllk sana yeni arkadalklar yaratacaktr; aalarla, kularla, hayvanlarla, dalarla, rmaklarla, okyanuslarla, yldzlarla arkadalklar. Sevgi gelitike, dostluk gelitike hayat zenginleir.

Aziz Francis'in hayatnda gzel bir hadise olmutur. O lyordu. Ve o hayat boyunca, deneyimlerini paylaarak, bir yerden brne bir eein srtnda seyahat etmiti. Tm mritleri son szlerini duymak iin toplanmt. Bir insann syleyecei son sz her zaman iin syledii en nemli szdr nk hayatnn tm deneyimlerini iinde barndrr.

Ama mritler duyduklarna inanamadlar...

Aziz Francis mritlerine seslenmedi, eeine seslendi. Dedi ki, "Kardeim, sana sonsuz derecede mteekkirim. Beni bir yerden bakasna hi ikyet etmeden, hi homurdanmadan tayp durdun. Bu dnyay terk etmeden nce tek istediim ey beni affetmen; sana insancl davranmadm." Bunlar Aziz Francis'in son szleriydi. Eee, "Kardeim eek..." diye hitap edip affedilmeyi dileyen olaanst bir duyarllk.

Daha duyarl hale geldike hayatn byr: Kk bir havuz deildir; okyanus gibi olur. Seninle, karnla ve ocuklarnla snrlanmamtr; snrlar dahi yoktur. Tm bu varolu senin ailen olur ve tm varolu senin ailen deilse hayatn ne olduunu bilmemisindir nk hi kimse bir ada deildir, hepimiz birbirimize balyz.

Biz milyonlarca ekilde birbirine balanm engin bir ktayz.

Ve eer kalplerimiz btn iin sevgiyle dolu deilse, eit oranda hayatlarmz da ksaltlmtr.

Meditasyon sana duyarllk getirir; muhteem bir "dnyaya ait olma" duygusu verir. Bu bizim dnyamz; yldzlar bizim ve burada yabanc deiliz. Doutan varolua aidiz. Onun parasyz, onun kalbiyiz.

kinci olarak, meditasyon sana muhteem bir sessizlik getirecek nk tm plk gitmi durumda. Bilginin paras olan dnceler de gitmi durumda... engin bir sessizlik ve akn haldesin: Bu sessizlik var olan tek mziktir.

Tm mzik bu sessizlii su yzne karma abasdr. Eski Dounun kutsal bilgeleri tm yce sanatlarn mzik, iir, dans, resim, heykel hepsinin meditasyondan ktn sklkla vurgulamlardr. Bu sanatlar kutsal yolculuklara hazr olmayanlar iin bilinemeyeni bir ekilde bilinenin dnyasna getirme gayretidir; kutsal yolculuu srdrmeye hazr olmayanlar iin bir armaandr onlar. Belki bir ark, belki de bir heykel, kayna arama arzusunu tetikleyebilir.

Bir dahaki sefer bir Gautam Buda tapnana gittiinde, sadece sessiz bir ekilde otur, heykele bak. nk heykel yle bir ekilde yaplm, ylesi bir orantyla yaplmtr ki baktnda sessizlie dersin. O bir meditasyon heykelidir; Gautam Buda ile bir ilgisi yoktur.

Bu nedenle tm bu heykeller; Mahavira, Gautam Buda, Neminatha, Adinatha birbirine benzerler... Jainalarn Yirmi bir tirthankaralar... ayn tapnakta hepsi birbirine benzeyen, birbirinin ayns yirmi drt heykel bulacaksn. ocukluumda babama sorardm: "Bana nasl olup da yirmi drt kiinin hepsinin, birbirinin ayns ayn beden, ayn burun, ayn surat, ayn ekil olabildiini aklayabilir misin?"

Ve o da, "Bilmiyorum. Kck bir fark bile olmamas benim de kafam kartryor. Ve bu duyulmu bir ey deil; u koskoca dnyada birbirinin ayns iki kii bile yokken, yirmi drt kiiye ne demeli?" derdi.

Ancak, benim meditasyonum iek atka cevab buldum; baka birisinden deil. Bu heykellerin insanlarla hibir alakasnn olmad cevabn buldum. Bu heykellerin bu yirmi drt insann iinde olup biten eyle bir ilgisi vardr ve bu olan ey tamamyla ayn eydi. Biz darsna taklmadk; sadece isel olana ilgi gstermek gerektiinde srarc olduk. Dars nemsizdir. Birisi gen, birisi

yal, birisi siyah, birisi beyaz, birisi erkek, birisi kadn; fark etmez. nemli olan ey ieride bir sessizlik okyanusu olmas. Bu okyanussal durumda beden belli bir duru alr.

Bunu kendinde gzlemledin ama farknda deildin. Kzgnken gzledin mi? Bedenin belli bir ekil alr. Kzgnken ellerini ak tutamazsn; kzgnken... yumruk. Kzgnken glmseyemezsin; yoksa glebilir misin? Belli bir duyguda beden belli bir duruu izlemek zorundadr.

O yzden bu heykeller yle bir ekilde yaplmlardr ki, sessizce oturur ve bakarsan ve gzlerini kaparsan negatif bir grnt, bir glge bedenine girmeye balar ve daha nceden hi hissetmediin bir eyler hissetmeye balarsn. Bu heykeller ve tapnaklar ibadet iin yaplmamtr; deneyim yaamak iin ina edilmitir. Onlar bilimsel laboratuarlardr; dinle hibir ilgileri yoktur! Yzyllardr gelecek nesillerin daha nceki nesillerin deneyimleriyle temasa geebilmeleri iin belirli bir gizli bilim kullanlmtr. Kitaplarla deil, szlerle deil fakat daha derine inen bir eyle; sessizlikle, meditasyonla, huzurla.

Sessizliin gelitike, samimiyetin gelitike, sevgin gelitike yaamn an be an yaanan bir dansa, bir sevince, bir kutlamaya dnr.

Neden dnyann her yerinde, her kltrde, her toplumda ylda birka gnlk kutlamalar olduunu hi dnm mydn? Bu bir-iki gnlk kutlama sadece bir telafidir nk bu toplumlar senin hayatnn tm kutlamalarn senden uzaklatrd ve ayet bunu telafi edecek bir ey sana verilmezse yaamn kltr iin bir tehlike haline gelebilir.

Her kltr sana bir takm telafi edici eyler vermek zorundadr, bu sayede sefaletin, kederin iinde tamamyla kaybolduunu hissetmezsin. Ancak bu telafiler sahtedir.

Fiekler ve renkli klar seni sevindiremez. Bunlar sadece ocuklar iindir; senin iin onlar sadece rahatszlk verir. Fakat isel dnyanda klarn, arklarn sevinlerin bir sreklilii olabilir.

Toplumun, basklanan ey telafi edilmediinde tehlikeli bir halde infilak edeceini hissettiinde onu telafi ettiini her zaman anmsa. Basklanan eyi dar salabilmen iin toplum bir ekilde sana izin verecek bir yol bulur ama bu hakiki kutlama deildir ve olamaz da.

Hakiki kutlama senin yaamnn iinden, yaamnn iinde kmaldr.

Ve hakiki kutlama takvime gre Kasm'n birinde kutlayacaksn eklinde olamaz. Garip, tm yl boyunca perian durumdasn ve Kasm'n birinde aniden sefaletinden kp dans ediyorsun? Ya sefaletin sahteydi ya da Kasm'n biri sahte; her ikisi de hakiki olamaz. Ve Kasm'n biri geip gittiinde karanlk deliine geri dnersin. Herkes kendi sefaletinde, herkes kendi skntsnn iinde.

Hayat srekli bir kutlama, bir k enlii olmal, tm yl boyunca. Ancak o zaman geliebilirsin, iek aarsn.

Kk eyleri enlie dntr.

rnein Japonya'da ay seremonileri vardr. Her Zen manastrnda ve maddi olarak bunu karlayabilen her kiinin evinde ay imek iin kk bir ibadethane vardr. Artk ay sradan,

kutsal olmayan bir ey deildir; onu bir kutlamaya dntrmlerdir. ay ime tapna belirli bir biimde yaplmtr; gzel bir havuzlu gzel bir bahede, kazlar havuzda, iekler her yanda. Konuklar gelir ve ayakkablarn darda brakmalar gerekir; bu bir ibadethanedir. Ve ibadethaneye girdiin andan itibaren konuamazsn; dnmelerini ve dncelerini ve konumalarn ayakkablarnla darda brakmalsn. Meditasyon pozisyonunda oturursun. Ve ev sahibinin, ayn hazrlayan kadnn hareketleri ylesine zariftir ki, sanki dans ederek etrafta dolap ay hazrlyor, bardaklar, fincanlar sanki hepiniz birer tanrymsnz gibi nnze koyuyor. O kadar byk bir saygyla... nnde yere eilir ve sen de onu ayn saygyla kabul edersin.

ay, gzel sesler, kendine zg bir mzik karan zel bir semaverde hazrlanr. Ve seremoninin bir paras olarak herkes ncelikle ayn mziini dinlemelidir. O yzden herkes sessiz, dinliyor... darda, bahede kular tyor ve semaver... ay kendi arksn yaratyor. Bir huzur kaplyor her yan...

ay hazrlanp herkesin bardana dkldnde her yerde insanlarn yapt gibi iivermezsin. nce ayn aramasn koklarsn. Sanki cennetten geliyormuasna aydan bir yudum alrsn, buna zaman tanrsn; acelesi yok. Birisi flt, ya da sitar almaya balayabilir. Sradan bir ey sadece ay ve onlar bunu gzel bir kutsal merasim yapmlar. Herkes ondan beslenmi, taze, daha gen hissederek, capcanl kar.

Ve ayla yaplabilen bir ey her eyle; elbiselerinle, yiyeceklerinle de yaplabilir, insanlar neredeyse tamamen uykuda yaar; yoksa her dokunun, her elbisenin kendi gzellii, kendi duygusu vardr. Eer duyarlysan, o zaman elbiseler sadece bedenini kapatmak iin deildir, o zaman senin bireyliini da vuran bir eydir, zevkini, kltrn, varln ifade eden bir eydir. Yaptn her ey senin da vurumun olmal; zerinde imzan tamal. O zaman hayat srekli bir enlie dnr.

Hasta olup yataklara bile dsen, bu yatakta yatma anlarn, gzellik ve keyif anlar, geveme ve dinlenme anlar, meditasyon anlar, mzik ya da iir dinleme anlar yapacaksn. Hasta olduun iin zlmene gerek yok. Herkes iyerinde alyorken sen yatanda bir kral gibi rahatlyorsun; birisi sana ay hazrlyor, semaver bir ark mrldanyor, bir dost gelip flt almak istiyor... bunun iin mutlu olmalsn.

Bu eyler herhangi bir ilatan daha nemlidir. Hasta olunca bir doktor ar. Ama daha nemlisi seni sevenleri ar nk sevgiden daha nemli bir ila yoktur. Etrafnda gzellik, mzik, iir yaratabilecek olanlar ar nk bir kutlama anndaki ruh hali gibi ifa veren baka bir ey yoktur. la en alt seviyedeki tedavidir ama yle grnyor ki biz her eyi unutmu durumdayz, bu yzden de ilalara gvenmek zorundayz ve zlp suratmz asyoruz; sanki ofiste yaadn muhteem bir zevk varm da karyormusun gibi! Ofisteyken acnacak haldeydin sadece bir gn almyorsun ve perianlna yapveriyorsun onu brakmayacaksn.

Her eyde yaratc ol, en kt eyi en iyisi yap; yaama sanat diye ben buna derim. Ve eer bir insan tm hayatn, her ann ve her evresini bir gzellie, bir zevke dntrerek yaadysa, doaldr ki onun lm de btn yaam boyunca sarf ettii tm abalarn en yksek zirvesi olacaktr. Son dokunular... onun lm, sradan bir ekilde her gn herkesin bana gelenler gibi irkin olmayacak.

ayet lm irkinse bunun anlam tm hayatnn boa harcanm bir ey olduudur. lm, huzurlu bir kabulleni, bilinmeyene sevgiyle yaplan bir giri, eski dostlara, eski dnyaya tatl bir veda olmaldr. Onun iinde hibir trajedi olmamaldr.

Lin Chi adndaki bir Zen Ustas lyordu. Binlerce mridi son vaazn dinlemek iin toplanmt, ancak Lin Chi sadece keyifli bir ekilde, glerek ama tek bir sz bile etmeden ylece yatyordu.

Onun leceini ve tek bir sz bile sylemediini gren birisi kendisi de bir Usta olan eski bir dostu; o Lin Chi'nin mridi deildi, bu yzden ona bunu syleyebiliyordu Lin Chi'ye hatrlatt: "Lin Chi, son szlerini sylemeyi unuttun mu? Senin hafzanda bir sorun olduunu hep sylemiimdir. lyorsun... unuttun mu?"

Lin Chi dedi ki, "Yalnzca dinle." atda iki sincap kouyordu, baryordu. Ve, "Ne kadar gzel" dedi ve ld.

"Yalnzca dinle" dediinde bir anlna tam bir sessizlik vard. Herkes onun muhteem bir ey syleyeceini zannetti ama sadece iki sincap atda kavga ediyordu, baryordu, kouuyordu... Ve o glmsedi ve ld. Ama son mesajn vermiti: eyleri byk ve kk, nemli ve nemsiz hale getirme. Her ey nemlidir. u an Lin Chi'nin lm atda kouan sincaplar kadar nemli, bir fark yok. Varoluta hepsi ayndr. Onun tm felsefesi, btn hayatnn retisi, byk ve kk olan diye bir ey olmad; ondan ne meydana getirdiinin sana bal olduu idi.

Meditasyonla bala ve bir eyler iinde gelimeye devam edecek; sessizlik, sknet, saadet, duyarllk. Ve, meditasyondan ne gelecek olursa, onu yaama katmaya al. Payla onu nk paylalan her ey hzla byr. Ve lm noktasna ulatnda, lmn var olmadn bileceksin. Elveda diyebilirsin, zntyle dklen gzyalarna gerek yok; belki cokuyla taan gzyalar olabilir ama zntden deil.

Ancak masum olmaktan balamak durumundasn.

O halde en nce, tadn tm pislikleri frlat at. Ve herkes o kadar ok pislik tayor ki! nsan niin diye merak ediyor? Sadece, insanlar sana srekli bunlarn muhteem fikirler, ilkeler olduunu syleyip durduu iin... Kendi zekn kullanmadn. Kendi zekn kullan.

Hayat ok basit, o coku dolu bir dans. Ve tm dnya cokuyla ve dansla dolu olabilir ama hi kimsenin hayattan zevk almamasna, kimsenin kahkaha atmamasna, hayatn bir gnah olmasna ve hayatn bir cezalandrma olduuna ciddi biimde yatrm yapm insanlar var. Hayatn bir ceza olduunun, yanl eyler yapm olduun iin ac ekip durduunun ve hayatn, iine aclarn ekmek iin atldn bir hapishane olduunun devaml olarak sana sylendii bir ortamda yaamndan nasl zevk alabilirsin?

Sana diyorum ki hayat bir hapishane deil, o bir ceza deil. O bir dl ve o sadece onu hak edenlere, onu kazananlara verilir. Artk keyif almak senin hakkn; ayet zevk almazsan bir gnah ilemi olacaksn. Onu gzelletirmezsen, onu bulduun gibi brakrsan varolua kar gelmi olacaksn. Hayr, onu biraz daha mutlu, daha bir ho kokulu halde brak.

Varln dinle. Srekli olarak sana ipular veriyor; o sakin, kk bir ses. Sana barmyor, bu doru. Ve biraz sessiz olursan kendi yolunu hissetmeye balayacaksn. Olduun kii ol. Hibir zaman bakas olmaya alma ve olgunlaacaksn. Olgunluk bedeli ne olursa olsun kendin olma sorumluluunu kabul etmektir. Kendin olmak iin her eyi riske atmaktr, olgunluk tamamyla buna ilikin bir eydir.

TANIMLAMALAR

CAHLLKTEN MASUMYETE

Olgunluk bir fark dnda masumiyetle ayn anlama gelir: O, geri arlm, yeniden ele geirilmi masumiyettir. Her ocuk masum doar ama her toplum onu bozar. Bugne kadar tm toplumlar, tm ocuklar zerinde bozucu bir etki yaratmtr. Tm kltrler ocuun masumiyetini smrme, ocuu smrme, onu kleletirme; politik, toplumsal, ideolojik hedefleri iin kendi amalar dorultusunda onu koullandrma zerine kurulmutur. Onlarn tm gayreti ocuu baz amalar iin bir kle olarak nasl kullanacaklar zerinedir. Bu amalar menfaatler tarafndan belirlenir. Din adamlar ve politikaclar derin bir komplo ierisinde, birlikte almaktalar.

ocuk toplumunun bir paras olmaya balad anda son derece deerli bir eyi yitirmeye balar; Tanr ile temasn kaybetmeye balar. Giderek daha fazla kafasnda taklmaya balar. Ve varla giden kpr ise kalptir. Kalp olmadan kendi varlna ulaamazsn; bu imknszdr. Kafadan varla giden dorudan bir yol yoktur, kalp zerinden gitmek zorundasn ve tm toplumlar kalbe kar ykcdrlar. Onlar sevgiye kardr, duygulara kardr; onlar hisleri ar hassasiyet olarak adlandrp knarlar. Onlar yzyllardr klar, srf sevgi kafaya deil de kalbe ait olduu iin lanetlemilerdir. Sevme kabiliyeti olan bir insan eninde sonunda kendi varln kefedecektir ve bir kimse kendi varln bir kez kefettiinde tm yaplardan, tm kalplardan zgrleir. Tm kleliklerden zgrlemitir. O saf zgrlktr.

Her ocuk masum doar ama her ocuk toplum tarafndan bilgili hale sokulur. Bu yzden okullar, kolejler, niversiteler vardr; onlarn ilevi seni yok etmektir, seni bozmaktr.

Olgunluk senin kaybedilmi masumiyetini yeniden kazanman demektir, cennetine yeniden sahip kmandr, yeniden ocuk olmandr. Elbette bir fark vardr; sradan bir ocuk kt emellere alet olmak zorundadr ama ona tekrardan sahip ktnda sen bozulamaz olursun. Hi kimse seni kullanamaz, yeterince zeki hale gelirsin. Artk toplumun sana ne yaptn biliyorsun ve tetiktesin ve farkndasn; bir kez daha olmasna izin vermeyeceksin.

Olgunluk bir yeniden doutur, manevi bir yeniden dou. Bir kez daha dodun, tekrar bir ocuksun. Varolua taptaze gzlerle bakmaya balarsn. Hayata kalbindeki sevgiyle yaklamaya balarsn. Dinginlikle ve masumiyetle en derindeki znn iine nfuz edersin. Artk sadece bir kafa deilsin. Artk kafay kullanyorsun ama o senin hizmetkrn. nce kalp olursun ve sonrasnda da kalbin bile tesine geersin.

Dncelerin ve duygularn tesine gitmek ve saf bir olu haline gelmek olgunluktur. Olgunluk meditasyonun en sonunda iek amasdr.

sa der ki, "Yeniden domadn srece Tanrnn krallna giremeyeceksin." Hakl, yeniden domak zorundasn.

Bir seferinde sa arda duruyordu ve birisi sordu, "Kimler senin Tanrnn krallna girmeye layk?" Etrafna baknd. Orada bir haham vard ve kendisinin seileceini umarak biraz ne doru km olmalyd ama seilmedi. Kasabann en erdemli ahlak; sofu kiisi oradayd. Kendisinin seileceini umarak biraz ne doru yeltendi ama seilmedi. sa etrafa baknd; seileceini umut etmeyen, ne kmayan, bir santim bile yerinden kprdamayan kk bir ocuk grd. Onun seileceine ilikin hibir fikir, bir soru ortada yoktu. O sadece manzarann keyfini kartmaktayd; kalabalk ve sa ve insanlar konuuyor ve o da dinliyordu. sa ocuu ard, ocuu kucana ald ve toplulua dedi ki, "Bu kk ocuk gibi olanlar, sadece onlardr Tanrnn krallna girmeye layk olanlar."

Ama unutma, "Bu kk ocuk gibi olanlar..." dedi. "Kk ocuk olanlar" demedi. kisi arasnda ok byk bir fark var. "ocuklar Tanrnn krallna girecek" demedi nk her ocuk bozulmak zorundadr, yanl yola sapmak zorundadr. Her Adem ve her Havva cennet bahesinden kovulmak zorundadr, yanl yola sapmak zorundadr. Bu gerek ocuklua yeniden kavumann yegne yoludur: nce onu kaybetmelisin. Bu ok garip ama hayat byle. Bu ok paradoksal

ama hayat bir paradokstur. ocukluunun gerek gzelliini bilmek iin nce onu kaybetmelisin; aksi taktirde hi bilemeyeceksin.

Balk, denizin nerede olduunu, onu denizden kartp kavurucu gne altndaki kumlara atmazsan hibir zaman bilmez; ancak o zaman denizin yerini renir. Artk denize zlem duyar, denize geri dnebilmek iin her trl abay sarf eder, denizin iine atlar. O ayn deniz ama ayn zamanda ayn deniz deil nk balk yeni bir ders ald. Artk o farknda, artk o biliyor, "Bu, deniz. Ve bu benim hayatm. Onsuz ben bir hiim; ben onun parasym."

Her ocuk masumiyetini kaybetmeli ve sonra tekrar ele geirmelidir. Kaybetmek srecin sadece yarsdr; pek ou onu yitirdi ama ok az onu yeniden geri ald. Bu yazk, ok yazk. Herkes onu kaybeder ama arada bir, bir Buda, bir Zerdt, bir Krishna, bir sa onu yeniden kazanr. sa evine geri dnm olan Adem'den bakas deildir. Magdalene evine geri dnm olan Havva'dan bakas deildir. Onlar denizin dna ktlar ve perianl grdler ve onlar samal grdler. Onlar denizin dnda olmann mutluluk verici olmadn grdler.

Bir toplumun, bir dinin, bir kltrn paras olmann perian olmak, hapiste kalmak demek olduunu fark ettiin an, tam o zaman zincirlerinden kurtulmaya balarsn. Olgunluk geliyor, masumiyetini yeniden kazanyorsun.

OLGUNLUK VE YALANMA

Olgunluk ve yalanma arasnda ok byk, engin bir fark vardr ve insanlarn kafas bu konuda hep kark kalmtr. nsanlar yalanmann olgunlamak olduunu zanneder, ancak yalanma

bedene aittir. Herkes yalanyor, herkes ihtiyarlayacak ama olgun olmak zorunda deil. Olgunluk manevi bir geliimdir.

Yalanmak senin yaptn bir ey deildir, yallk fiziksel olarak kendi kendine gerekleen bir eydir. Doan her ocuk zaman getiinde yalanr. Olgunluk senin hayatna getirdiin bir eydir; o farkndalktan kar. Bir kimse tam bir farkndalkla yalanrsa olgunlar. Yallk art farkndalk, yaant art farkndalk, olgunluktur.

Bir eyi iki biimde deneyimleyebilirsin. Onu ylesine, hipnotize olmu gibi, gereklemekte olan eye dikkat etmeden, fark etmeden deneyimleyebilirsin; olay gerekleti ama sen orada deildin. O senin mevcudiyetinde gereklemedi, sen yoktun. Sadece oradan geip gittin, sende hibir ekilde bir iz brakmad. Sende hibir iaret brakmad, ondan hibir ey renmedin. O hafzann bir paras olmu olabilir nk bir anlamda oradaydn ancak hibir ekilde senin bilgeliin haline gelmedi. Onun araclyla hi gelimedin. O zaman yalanyorsun.

Fakat bir deneyime farkndalk getirirsen, ayn deneyim olgunlua dnr.

ki tr yaama yolu vardr: Birincisi derin bir uykuda yaamaktr; o zaman yalanrsn, her an yalanrsn, her an lmeye devam edersin, hepsi bu! Tm yaamn uzun, yava bir lmden ibarettir. Fakat deneyimlerine farkndalk getirirsen ne yaparsan, bana ne gelirse gelsin uyanksn, dikkatlisin, tetiktesin; deneyimin her adan tadn karyorsun, onun anlamn zmeye alyorsun, onun en derinine ulamaya alyorsun, bana gelen eyi youn bir ekilde ve tam olarak yaamaya alyorsun o zaman o yalnzca yzeysel bir olgu deildir. inde, derinlerde bir yerlerde onunla birlikte bir ey deiiyor. Daha uyank hale geliyorsun. Eer bu deneyim bir hataysa onu asla tekrar etmeyeceksin.

Olgun bir kii asla ayn hatay tekrar etmez. Ama bir kimse sadece yalysa ayn hatay defalarca ve defalarca tekrar eder durur. O bir emberin iinde yaar; hibir zaman bir ey renmez. Bugn kzacaksn, dn kzgndn ve nceki gn kzgndn. Ve, yarn kzacaksn ve teki gn de kzacaksn. Tekrar tekrar kzarsn, tekrar tekrar tvbe edersin, tekrar tekrar onu bir kez daha yapmamak iin derin kararlar alrsn. Ama karar almak bir eyi deitirmez; ne zaman rahatsz edilsen fke seni ele geirir, sana sahip olur. Ayn hata tekrarland: Yalanyorsun.

ayet tam olarak kzgnl deneyimleyecek olursan, bir daha asla kzmayacaksn. Tek bir deneyim bile onun aptallk, samalk, safi salaklk olduunu retmeye yetecektir; o sadece bir gnah deil, silme aptallktr. Bir hi uruna kendine zarar veriyorsun ve bakalarna zarar veriyorsun. O buna deecek bir ey deil. te o zaman olgunlayorsun. Yarn bu durum tekrarlanacak ama kzgnlk tekrarlanmayacak. Ve olgunluk edinmekte olan kii bir daha kzgn olmayacana karar vermedi, hayr; bu olgunlamakta olmayan bir kimseye ait bir gstergedir. Olgunluk sahibi bir insan asla gelecekle ilgili bir karar vermez; olgunluun kendisi icabna bakar. Bugn yayorsun; bu yaantnn kendisi yarnn nasl olacana karar verecek; onun iinden kacak.

ayet fke can yakc, zehirleyici olduysa, cehennem azab yaattysa bir tapnaa gidip, "imdi bir daha asla kzmayacama ant iiyorum," diye ilan etmenin ne anlam var? Tm bunlar ocuka, hi ilgisi yok! Eer fkenin zehirli olduunu bilmisen bitmitir! Bu yol kapanmtr, bundan sonra senin iin bu kap yoktur. Bu durum yarn tekrarlanacak ama sen o durum tarafndan ele geirilmeyeceksin. Bir ey renmi oldun; bu kavray orada olacak. Hatta belki

de gleceksin, insanlarn nasl da aptallaabildiine bakp eleneceksin. Anlayn her deneyim araclyla geliiyor.

Hipnoz altndaymsn gibi yaayabilirsin insanlarn yzde doksan dokuzu byle yayor ya da youn olarak, farkndalkla yaayabilirsin. Farkndalkla yaarsan olgunlarsn; aksi takdirde sadece ve sadece yalanrsn. Ve yalanmak bilge olmak demek deildir. Eer genken bir aptalsan ve artk yalandysan, sadece yal bir aptal olursun, hepsi bu! Sadece yalanarak bilge olamazsn. Hatta daha da ahmak olabilirsin nk bir robot gibi mekanik alkanlklara yapm olabilirsin.

Hayat iki ekilde yaanabilir. Bilinsizce yaarsan yalnzca lrsn; bilinli olarak yaarsan giderek daha fazla yaam edinirsin.

lm gelecek. Fakat, o hibir zaman olgun bir insana gelmez, sadece yalanmakta olan ve ihtiyarlayan bir insana gelir. Olgun bir kimse asla lmez nk lm araclyla bile renecektir. lm dahi youn bir biimde yaanacak, seyredilecek ve izin verilecek bir deneyim olacaktr.

Olgun insan asla lmez. Aslnda lm olgunluk kayasnda mcadele eder ve kendisini paralar, intihar eder. lm lr ama olgun insan asla. Tm uyanm olanlarn mesaj senin lmsz olduundur. Onlar bunu biliyor, onlar kendi lmlerini yaadlar. Onlar gzlediler ve lmn etrafnda dolanabileceini ama senin mesafeli kalacan, ok uzak duracan buldular. lm yaknlarnda gerekleir ama asla senin bana gelmez.

Varln lmsz, varln sonsuz derecede mutlu, varln Tanrsal ama bu deneyimleri zihnine ve hafzana sdramazsn. Hayatn iinden gemeli ve onu elde etmelisin. Pek ok ile, pek ok ac var. Ve, ac ve ile yznden insanlar aptalca yayor. Neden insanlarn hipnoz altnda yaamada srarc olduklarnn, niin Budalarn ve Mesihlerin insanlara devaml uyanmalarn sylediinin ve kimsenin buna kulak asmadnn anlalmas gereklidir. Hipnozla birtakm ok derin balar, ona yaplm ok derin baz yatrmlar olmak zorunda. Bu yatrm nedir?

Mekanizma anlalmaldr, aksi taktirde beni dinleyeceksin ve hibir zaman farkna varmayacaksn. Beni dinleyecek ve, "Evet, bu adam farknda ol diyor ve farknda olmak iyi bir ey. Ve farkndala erien insanlar olgunlar..." diyerek onu bilginin bir paras haline getireceksin. Ama bizzat kendin ona erimeyeceksin, o sadece bilgi kalacak. Bilgin hakknda bakalaryla iletiim kurabilirsin ama bu ekilde kimseye yardm edilmez.

Neden? Hi bu soruyu sormu muydun? Neden farkndala eriemiyorsun? ayet o sonsuz saadetlere, satcithananda'ya, deimez hakikate gtryorsa; neden farknda olunmasn? Niin uykulu olmakta srar ediyorsun? Baz yatrmlar var ve yatrm udur: Farknda hale gelirsen strap vardr. Farknda olursan, acnn farkna varrsn ve ac o kadar oktur ki teskin edici bir ey alp uyuklamak istersin.

Hayattaki bu uyuklama hali acya kar bir korunma olarak i grr. Ancak sorun udur; ayet acnn karsnda uyuyorsan, zevkin karsnda da uyukluyorsundur. Bunu iki tane musluk varm gibi dn: Bir tarafnda "ac" ve dier tarafnda "zevk" yazyor. zerinde "ac" yazan musluu kapatmak ve zerinde "zevk" yazan musluu ise amak isterdin. Ancak, oyun udur; ac musluunu kapatrsan zevk musluu da hemen o an kapanr nk her ikisinin arkasnda,

zerinde "farkndalk" yazan baka bir musluk vardr. Ya ikisi de ak kalr ya da ikisi de kapal nk ikisi de ayn olgunun iki yzdr, iki yndr.

Ve zihnin btn elikisi de budur; zihin giderek daha ok mutluluk ister: Mutluluk sen farknda olursan mmkndr. Ve sonrasnda zihin giderek daha az ac iinde olmak ister: Ancak giderek azalan ac yalnzca sen farknda deilsen mmkndr. imdi bir amazdasn. Eer hi ac istemezsen zevk o an hayatndan kaybolur, mutluluk kaybolur. Mutluluk istersen musluu a; hemen o an ac da akmakta. Farkndaysan, her ikisinin de farknda olmak zorundasn. Hayat zevk ve acdr. Hayat mutluluk ve mutsuzluktur. Hayat gece ve gndzdr, hayat yaam ve lmdr. Her ikisinin de farknda olmak zorundasn.

O yzden bunu hatrla: Eer acdan korkarsan hipnoz altnda kalacaksn; yalanacak, ihtiyarlayacak ve leceksin. Bir frsat kardn. Farknda olmak istersen acnn da, zevkin de farknda olmak zorundasn; onlar iki ayr olgu deil. Ve farknda hale gelmi bir insan ok mutlu olur ama ayn zamanda senin yapmaya muktedir olmadn, derin mutsuzluklar da yaamaya gc vardr.

Bir gn, bir Zen Ustas ld ve ba mridi kendisi de nl birisiydi, hatta Ustadan daha da nlyd; aslnda Usta onun yznden nl olmutu alamaya balad; tapnan merdivenlerinde oturup gzlerinden yalar akarak alamaya balad. Binlerce insan toplanmt; insanlar buna inanamad nk aydnlanm bir insan gzlerinden yalar dklp hkrrken ve alarken gremezsin. "Buna inanamyoruz; neler oluyor? Alyorsun ve bizzat sen kendin bize zdeki varlk hibir zaman lmez deyip durmaktasn. Seni milyonlarca kez lm yoktur derken duyduk; yleyse niin alyorsun? Ustan kendi varlnn iinde hl canl" dediler.

Mrit gzlerini at ve dedi ki, "Beni rahatsz etmeyin. Brakn alayp zrlayaym. Ben Usta ve onun varl iin alamyorum, ben onun bedeni iin alyorum. Onun bedeni de gzeldi. Bu beden bir daha asla var olmayacak."

Ve sonra birisi bunun adna leke srebileceini syleyip ikna etmeye alt: "ok sayda insan topland ve onlar senin aydnlanmam olduunu dnecekler."

Mrit de, "Brak canlar ne istiyorsa dnsnler. Aydnlandm gnden beridir sonsuz derecede mutlu olmaya baladm ama ayn zamanda acya ve straba da sonsuz duyarl hale geldim" dedi.

Bu byle olmal gibi geliyor. Buda'ya vursan, Buda, sana vurmu olsalar senin hissedeceinden daha fazla ac ekecektir nk o sonsuz duyarl hale gelmitir. Onun duyarll ok hassastr, o ayn bir nilferin tayapra gibidir. Tan ona ok derinden arpacaktr, ona derin bir ac verecektir. Elbette o bunun farknda olacaktr, elbette ondan ayr duracaktr. Elbette o bunun tesine geecektir, o bunun gerekletiini ve kendisinin onun bir paras olmayacan biliyor olacak, o, onun etrafn evreleyen bulutumsu bir ey gibi olacak; ancak bu olay gerekleiyor.

Sen acya ok duyarl olamazsn; o kadar derin uykuya dalm durumdasn ki! Bir ayya gibi ortalkta dolanyorsun; ayya sokakta yere der, yola kafasn arpar ve bir ey olmaz. Farknda olmu olsa ac olacakt.

Buda snrszca ac eker ve Buda snrszca keyif alr. Her zaman anmsa; ne zaman yksek bir zirveye ularsan, derin bir vadi de ayn anda yaratlr. Cennete ulamak istersen, kklerin

cehennemin ta iine gitmek zorundadr. Acdan korktuun iin farknda olamazsn ve o zaman da hibir ey renemezsin.

Bu tpk dmanlarndan ok korktuun iin evinin kaplarn kapatman gibi bir eydir. Artk dostlar bile giremezler, hatta sevgili bile darda kalmtr. Sevgili kapn alp duruyor ama sen korkuyorsun; belki de dmandr alan. O yzden kapalsn. Ben hepinizi byle gryorum; kapal, dmandan korkmu ve dost ieri giremiyor. Dostunu dmana evirdin; artk kimse giremez, ok korkuyorsun.

Kapy a. Taze hava ieri girdiinde, tehlikelerin de ieri girmesi iin her trl olaslk mevcuttur. Dost geldiinde dman da gelir nk gndz ve gece birlikte ieri girer, ac ve zevk birlikte ieri girer, yaam ve lm birlikte ieri girer. Acdan korkma, aksi taktirde anestezi altnda yaayacaksn.

Cerrah sana ameliyat yapmadan nce anestezi yapar nk ok fazla ac olacaktr, o kadarn kaldramayacaksn. Bilincin karartlmak zorundadr, karanlk hale getirilmelidir, o zaman senin tm bedenini kesebilir ve sen ac ekmezsin.

Ac korkusu yznden karartlm bir bilinte, karartlm bir varoluta, neredeyse cansz bir hayat yaamaya kendini zorladn; korku budur. Bu korkuyu brakmalsn, korkuyla yzlemelisin, strabn iinden gemelisin, ancak o zaman dostun ieri girme olasl ak hale gelir.

Ve her ikisini de bildiinde, anszn nc oluverirsin. Her ikisini de acy ve zevki, ikilii, geceyi ve gndz bildiin zaman anszn akn hale gelmi oldun.

Olgunluk farkndalktr. Yalanmak sadece kendini heba etmektir.

ANIMSANMASI GEREKEN EN TEMEL EY hayatn diyalektik olduudur. O ikilikler araclyla var olur, o ztlar arasndaki bir ritimdir. Sonsuza kadar mutlu olamazsn, aksi taktirde mutluluk tm anlamn yitirecektir. Sonsuza kadar ahenk ierisinde kalamazsn, aksi taktirde ahengin farknda olamayacaksn. Ahengi tekrar tekrar uyumsuzluk takip etmek zorundadr ve mutluluu tekrar tekrar mutsuzluk takip etmek zorundadr. Her zevkin kendi acs vardr ve her acnn kendi zevki vardr.

Kii bu ikilii anlamad srece gereksiz bir strabn ierisinde kalr.

Tm strab ve tm kendinden geiren zevkleriyle btn kabul et. mknsz olan isteme; sadece kendinden geirecek zevklerin olmasn ve hi strap olmamasn arzulama. Kendinden geirici zevkler tek bana var olmaz, onlarn kontrasta ihtiyac vardr. Istrap karatahta haline gelir, o zaman zevk ok netleir ve parlar. Tpk gecenin karanlnda yldzlarn ok parlak olmas gibi. Gece ne kadar karanlksa yldzlar da o kadar parlaktr. Gndz vakti onlar ortadan kalkmaz, sadece grnmez olurlar; onlar hi kontrast olmad iin gremezsin.

lmn olmad bir hayat dn; dayanlmaz bir ac olurdu, dayanlmaz bir varolu olurdu. lm olmadan yaamak mmkn olmazd: Yaam lm tanmlar, ona bir eit younluk verir. Yaam azalmaya devam ettii iin her an deerli hale gelir. Hayat sonsuz olsa kim umursard? Kii yarn sonsuza dek bekleyebilirdi; o zaman kim imdi ve burada yaard? Yarn lm orada

olduundan, seni imdi burada yaamaya zorluyor. imdiki ann iine dalmak zorundasn, onun en derinine gitmek zorundasn nk kim bilir? Gelecek an gelebilir de gelmeyebilir de.

Bu ritmi gren birisi rahatlar, her ikisiyle de rahattr. Mutsuzluk geldiinde kii onu ayn oyundaki ortaklardan birisi olduunu bilerek buyur eder. Bu devaml olarak hatrlanmas gerekli olan bir eydir. ayet bu sende temel bir anmsama olarak yer ederse, hayatn tamamyla yepyeni bir lezzet kazanacak; zgrln lezzeti, taklp kalmamann lezzeti, bal olmamann lezzeti. Her ne gelirse gelsin sen hareketsiz, sessiz, kabul eder halde kalrsn.

Ve, acy, hsran ve strab sessiz ve kprdamadan kabul etmeye muktedir olan kii, strabn bizzat kendisinin tm niteliini dntrr. Onun iin strap da bir hazine haline gelir; onun iin ac bile netlik salar. Onun iin karanln bile kendi gzellii, derinlii, sonsuzluu vardr. Onun iin lm bile son deil, sadece bilinmeyen bir eyin balangcdr.

RUHUN OLGUNLUU

Olgun bir kimsenin nitelikleri ok gariptir. Birincisi, o bir kii deildir. O artk bir benlik deildir; bir mevcudiyeti vardr ama o bir kii deildir.

kincisi, o daha ok bir ocuk gibidir, basit ve masumdur. Bu nedenle olgun bir kimsenin nitelikleri ok gariptir dedim. nk olgunluk, sanki o kii grm geirmi, yalanm, ihtiyarlam gibi bir duygu verir. Fiziksel olarak yal olabilir ama manevi olarak masum bir ocuktur. Onun olgunluu sadece hayat araclyla edinilmi deneyimler deildir o zaman bir ocuk gibi olmazd, o zaman bir mevcudiyet olmazd grm geirmi bir kii olurdu, bilgili ama olgun deil.

Olgunluun senin yaam deneyimlerinle hibir ilgisi yoktur. Onun senin kendi isel yolculuunla, manevi deneyimlerinle bir ilgisi vardr.

Bir insan ne kadar kendi iinde derine giderse, o kadar olgundur. Kendi varlnn tam zne ulatnda, mkemmelen olgunlamtr. Fakat o anda kii kaybolur, yalnzca mevcudiyet kalr. Benlik kaybolur, yalnzca sessizlik kalr. Bilgi kaybolur, yalnzca masumiyet kalr.

Bana gre olgunluk gerekletirmenin dier addr: Potansiyelinin hayata gemesini saladn, o gerek oldu. Tohum ok uzun bir yolculuktan geti ve iek at.

Olgunluun gzel bir kokusu vardr. Bireye muazzam bir gzellik verir. Zek verir, mmkn olan en keskin zeky verir. Onu saf sevgiye dntr. Onun eylemi sevgidir, onun eylemsizlii sevgidir; onun hayat sevgidir, onun lm sevgidir. O bir sevgi ieidir.

Batnn olgunluk iin ok ocuka tanmlar vardr. Bat, olgunluk dendiinde senin artk masum olmadn, yaam deneyimleri sayesinde hamlktan ktn, kolaylkla kandrlmayacan, kullanlamayacan, iindeki bir eylerin kat bir ta gibi bir korunma, bir gvenlik olduunu sylemek ister. Bu tanm ok sradan, ok dnyevi. Evet, dnyada bu tip olgun insanlar bulacaksn. Ama benim olgunlua bakm tamamyla farkl, bu tanmn yz seksen derece ztt.

Benim bahsettiim olgunluk seni bir ta yapmayacak; o seni son derece incinebilir, ok yumuak, ok basit yapacak.

Aklma geldi de... Bir hrsz bir mistiin barakasna girmiti. Bir dolunay gecesiydi ve o yanllkla girmiti; yoksa bir mistiin evinde ne bulabilirsin ki? Hrsz baknyordu ve hibir ey olmadn grp ard. Ve, anszn elinde bir mumla gelen adam grd. "Karanlkta ne aryorsun? Neden beni uyandrmadn? Tam n kapnn yaknnda uyuyordum ve sana tm evi gsterebilirdim" dedi adam. Ve o kadar basit ve masum grnyordu ki, sanki hi kimsenin hrsz olabilecei aklna bile gelmiyormu gibiydi.

Bylesi bir masumiyet ve basitliin karsnda hrsz, "Belki de benim bir hrsz olduumu bilmiyorsunuzdur" dedi.

Mistik, "Bu nemli deil, herkes bir ey olmak zorunda. Esas nokta u ki, ben otuz yldr evdeyim ve bir ey bulamadm, yleyse hadi beraber arayalm! Ve ayet bir ey bulabilirsek ortak olabiliriz. Ben bu evde bir ey bulamadm; o bombo" dedi. Hrsz biraz korkmutu; bu adam biraz garip grnyordu! Ya ldrmt... kim bilir ne tr bir adamd? Kamak istedi. Yannda nceki iki evden getirmi olduu eyleri evin dnda brakmt.

Mistiin sadece bir battaniyesi vard sahip olduu tek ey buydu ve souk bir geceydi, o yzden hrsza, "Bu ekilde ayrlma, beni bu ekilde aalama; aksi taktirde gece yars evime gelmi zavall bir adam eli bo gnderdiim iin kendimi hi affedemeyeceim. Bu battaniyeyi alver. Ve bylesi iyi olacak; darda hava souk. Ben evin iindeyim, buras daha lk" dedi.

Hrsz battaniyeyle sard. Hrsz akln karmak zereydi! "Ne yapyorsunuz? Ben bir hrszm!" dedi.

Mistik, "Bu nemli deil. Bu dnyada herkes birisi olmak, bir ey yapmak zorunda. Belki sen alyorsun, bu nemli deil; meslek meslektir. Sen onu iyi yap yeter, seni kutsuyorum. Onu mkemmelen yap, yakalanma; yoksa ban derde girer" dedi.

"Sen garipsin. plaksn ve hibir eyin yok..." dedi hrsz.

Mistik, "Endielenme nk ben de seninle geliyorum! Sadece battaniye beni bu evde tutuyordu; yoksa bu evde hibir ey yok ve battaniyeyi de sana verdim. Seninle geliyorum; beraber yaayacaz! Ve anlalyor ki senin pek ok eyin var; bu iyi bir ortaklk. Ben her eyimi sana verdim, sen bana birazck verebilirsin; bu adil olur" dedi.

Hrsz buna inanamad. Sadece bu yerden ve bu adamdan kamak istedi. "Hayr, seni gtremem. Benim karm var, ocuklarm var. Ve komular evime plak bir adam gtrrsem ne der...?" dedi.

"Bu doru. Seni utanlacak bir duruma sokmayacam. O zaman sen gidebilirsin, ben bu evde kalacam" dedi mistik. Ve hrsz giderken mistik bard, "Hey! Geri gel!" Hrsz hi bu kadar gl bir ses duymamt; tpk bir bak gibi kmt. Geri dnmek zorunda kalmt. Mistik, "Biraz nezaket ren. Sana battaniyeyi verdim ve sen bana teekkr bile etmedin. O yzden nce teekkr et; bunun sana epey bir yardm olur. kincisi, ieri girerken kapy atn... dar karken kapy kapa! Gecenin ok souk olduunu gremiyor musun ve sana battaniyeyi

verdiimi ve plak olduumu gremiyor musun? Bir hrsz olmanda bir ey yok ama davranlar konusunda ben zor bir adammdr. Bu tr davranlar kaldramam. Teekkr et!" dedi.

Hrsz, "Teekkr ederim efendim" demek zorunda kald ve kapy kapatp svt. Olanlara inanamad! Tm gece uyuyamad. Tekrar tekrar hatrlad... hi bu kadar gl bir ses, bylesi bir kudret grmemiti. Ve adamn hibir eyi yoktu!

Ertesi gn aratrd ve onun esiz bir Usta olduunu rendi. yi bir ey yapmamt; bu yoksul adama gitmek ok irkindi, hibir eyi yoktu. Ama o ok byk bir Ustayd.

"ok garip bir adam olduunu kendi kendime bile anlyorum. Hayatm boyunca en zengininden en fakirine kadar her trden, eit eit insanla temas kurdum ama hi... hatrlamak bile bedenimde bir rperti oluturuyor. Beni geri ardnda kap gidemedim. Kesinlikle zgrdm, eyalar alp koarak uzaklaabilirdim ama yapamadm. Onun sesinde beni geri doru eken bir ey vard" dedi hrsz kendi kendine.

Birka ay sonra hrsz yakaland ve mahkemede hkim ona sordu: "Bu civarda seni tanyan birisinin adn syleyebilir misin?"

O da, "Evet, bir kii beni tanyor" dedi ve Ustann adn syledi.

Hkim de, "Bu yeterli; Ustay arn. Onun tankl on bin kiinin tanklna bedeldir. Onun senin hakknda syleyecei eyler yargda bulunmak iin yeterli olacaktr" dedi. Hkim Ustaya, "Bu adam tanyor musunuz" diye sordu. "Tanmak m? Biz ortaz! O benim arkadam, hatta bir seferinde gecenin bir yarsnda beni ziyarete bile geldi. O kadar souktu ki ona battaniyemi verdim. Onu kullanyor, grebilirsiniz. Bu battaniye tm lkede mehurdur, herkes onun benim olduunu bilir" dedi mistik.

Hkim, "O sizin arkadanz m? Peki, o hrszlk yapar m?" diye sordu.

Usta, "Asla! O hibir zaman alamaz. O ylesine nazik bir adam ki, battaniyeyi ona verdiimde bana, 'Teekkr ederim efendim' dedi. Evden dar ktnda sessizce kapy kapad. O ok kibar, ho bir adam" dedi.

Hkim, "Eer siz yle diyorsanz, onun bir hrsz olduunu syleyen tm tanklarn ifadeleri iptal oldu. O zgr" dedi. Mistik dar kt ve hrsz da onu takip etti.

Mistik, "Ne yapyorsun? Neden benimle geliyorsun?" diye sordu.

"Artk seni asla terk edemem. Beni arkadan olarak adlandrdn, bana ortam dedin. Kimse bana hibir sayg gstermemiti. Benim nazik bir adam, ho bir insan olduumu syleyen ilk kiisin. Senin dizlerinin dibinde oturacam ve senin gibi olmay reneceim. Bu olgunluu, bu kudreti, bu direnci, bu her eyi tamamen farkl bir ekilde grebilmeyi nereden edindin?" dedi, o da.

"O gece ne kadar kt hissettiimi biliyor musun? Gitmitin; battaniyesiz uyumann mmkn olmad kadar ok souktu. Pencerenin kenarnda dolunay seyrederek oturuyordum ve bir iir yazdm: 'Yeterince zengin olsaydm, yoksul bir adamn evine karanlkta gelip bir eyler arayan bu

zavall adama u mkemmel Ay' verirdim. Yeterince zengin olmu olsaydm Ay' verirdim ama ben kendim de fakirim.' Sana iiri gstereceim, benimle gel.

Hrszlarn baz eyleri renmesi gerekir diyerek aladm o gece. Benim gibi bir adama geleceklerinde en azndan bir ya da iki gn nceden haber vermeliler ki, bu sayede bizler de onlar elleri bo gndermeyeceimiz bir eyler ayarlayalm. Ve mahkemede beni hatrladn iyi oldu; yoksa bu adamlar tehlikelidir, sana kt davranabilirlerdi. O gece seninle birlikte gelmeyi ve ortak olmay teklif ettim ama sen beni reddettin. imdi de sen benimle gelmek istiyorsun! Bir sorun yok, gelebilirsin; neyim varsa seninle paylaacam. Ama o maddi bir ey deil, o grnmez bir ey" diye yantlad mistik.

Hrsz, "Bunu hissedebiliyorum; o grnmez bir ey. Ama sen benim hayatm kurtardn ve hayatm senindir. Onunla ne yapmak istersen yap, ben onu heba edip duruyordum. Seni grdke, gzlerine baktka, bir ey kesin; beni tamamyla dntrebilirsin. O geceden beridir sevdalandm" dedi.

Olgunluk bana gre manevi bir olgudur.

RUHUN OLGUNLUU, NDEK GKYZNE DOKUNUYOR. Bir kez iindeki ge yerletin mi, bir yuva buldun mu, eylemlerinde ve davranlarnda muhteem bir olgunluk ykselir. O zaman yaptn her eyde bir zarafet vardr. O zaman yaptn her eyin ta kendisi bir iirdir. iiri yaarsn; yrmen dans olur; sessizliinse mziktir.

Olgunluk, evine dndn anlamna gelir. Artk bymek zorunda olan bir ocuk deilsin, bydn. Potansiyelinin yksekliklerine dedin. ok garip bir ekilde, ilk kez yoksun ve varsn. Eski fikirlerinde, hayallerinde, kendini kavramada yoksun; hepsi lama gitti. imdi sende yeni bir ey douyor, tm yaamn bir keyfe dntrecek, kesinkes yepyeni ve bakire bir ey. Istrap dolu dnyaya yabanc hale geldin, kendin ve baka kimse iin strap yaratmyorsun. Hayatn bakalarnn ne diyeceini hesaba katmadan tam bir zgrlkle yayorsun.

Srekli bakalarnn fikirlerini hesaba katan insanlar olgunlamamtr. Onlar bakalarnn ne dndne bamldr. Onlar hibir eyi zgn bir biimde yapamazlar, drste sylemek istediklerini syleyemezler; bakalarnn duymak istediklerini sylerler. Senin politikaclarn sana duymak istediklerini sylerler. Senin istediin eyleri vaat ederler. Onlar bu szleri yerine getiremeyeceklerini mkemmelen bilirler; zaten onlar yerine getirme niyetleri de yoktur. Ama eer tam olarak, drste durumun ne olduunu syleyecek olsalar ve istediin eylerin pek ounun mmkn olmadn, yaplamayacan net bir ekilde sana ifade etseler, iktidardan alaa edilecekler. Drst bir politikacy semeyeceksin.

ok garip bir dnya. Neredeyse bir tmarhane. ayet bu tmarhanede kendi isel varlnn farkna varr ve uyank olursan kutsanmsn demektir.

HAYATIN YED YILLIK DNGLER

Hayatn isel bir dngs vardr; onu anlamak iyi olur. Fizyologlarn dediine gre her yedi ylda bir beden ve zihin bir krize ve deiime maruz kalr. Her yedi ylda bir bedenin tm hcreleri

deiir, tamamyla yenilenir. Aslnda yetmi ylda, bu ortalama mrdr, bedenin on kez lr. Her yedinci ylda her ey deiir; bu tpk mevsimlerin deimesi gibidir. Yetmi ylda dng tamamlanr. Doumdan itibaren harekete geen izgi lme ular, dng yetmi ylda tamamlanr. On blme sahiptir.

Aslna bakarsan insan mr ocukluk, genlik, yallk diye blnmemelidir. Bu pek de bilimsel deil nk her yedi ylda yeni bir dnem balar, yeni bir adm atlr.

lk yedi ylda ocuk ben-merkezlidir, sanki tm dnyann merkezindeymi gibidir. Tm aile onun evresinde drt dner. Ne ihtiyac olursa annda giderilmelidir; yoksa fkelenir, kplere biner, sinir krizleri geirir. Bir imparator, gerek bir imparator gibi yaar; anne, baba hepsi onun hizmetkrlardr, tm aile onun iin vardr. Ve, elbette ayn eyin daha geni olan dnya iin de geerli olduunu dnr. Ay onun iin doar, Gne onun iin doar, mevsimler onun iin deiir. Bir ocuk yedi yl boyunca tam anlamyla bir egoist, ben-merkezci olarak kalr. Psikologlara soracak olursan, bir ocuun yedi yl boyunca mastrbasyoncu olarak, kendisiyle tatmin olmu bir halde kaldn syleyeceklerdir. O hibir eye, kimseye ihtiya duymaz. Kendini tamamlanm hisseder.

Yedi yl sonra bir atlm: ocuk artk ben-merkezci deildir; kelimenin tam anlamyla eksantrik olur. Eksantrik; szcn anlam "merkezinin dna gitmek"tir. Bakalarna doru ynelir. Dieri; arkadalar, eteler... nemli olgular haline gelir. Artk o ok da kendisiyle ilgili deildir; o dieriyle, daha byk dnyayla ilgilenir. u "dier"in kim olduunu kefetme macerasna atlr. Aratrma balar.

Yedi yldan sonra ocuk muazzam bir sorgucuya dnr. Her eyi sorgular. Muazzam bir kukucu olur kar nk aratrmas sz konusudur. Milyonlarca soru sorar. Anne-babasn lmne skmaya balar, bir ba belas olur. Dier ile ilgilidir ve dnyaya ait her ey ilgi alanndadr. Neden aalar yeil? Tanr niin dnyay yaratt? Bu neden byle? Giderek daha fazla felsefi olmaya balar; sorgu, kukuculuk. eylerin iine girmekte srarc olur.

inde ne olduunu grmek iin bir kelebei ldrr, bir oyunca yalnzca iinde ne olduunu grmek iin paralar, iine bakmak, nasl olup da srekli tik-tak yaptn, zil aldn grmek iin bir saati frlatp atar; ierde ne oluyor? Dieriyle ilgilenmeye balar ama dier ayn cinsiyettekilerle snrldr. Kzlarla ilgilenmez. Baka ocuklar kzlarla ilgilenecek olursa, onlarn muhallebi ocuu olduunu dnr. Kzlar olanlarla ilgilenmez. Baz kzlar olanlarla ilgilenecek, onlarla oynayacak olursa, o bir erkek fatmadr, normal deildir, ortalama deildir, yanl bir ey vardr. Psikologlar ve psikanalistler bu ikinci aamann homoseksel olduunu syleyeceklerdir.

On drdnc yldan sonra nc bir kap alr. O artk olanlarla ilgilenmiyor, kzlar artk kzlarla ilgilenmiyor. Nazikler ama ilgilenmiyorlar. Bu yzden yedinci yala on drdnc ya arasnda gerekleen arkadalklar en derin olandr nk zihin homosekseldir ve hayatta hibir zaman, bir daha bylesi bir arkadalk olumayacaktr. Bu arkadalar sonsuza kadar arkada kalacaktr, bu ylesine gl bir badr. nsanlarla dost olacaksn ama bu bir tanklk olarak kalacak; yedinci ve on drdnc yalar arasnda gerekleen olaanst derinlikteki ey deildir.

Ancak on drdnc yanda bir olan, olanlarla ilgilenmez. Eer her ey normal olarak giderse, eer bir yerlerde taklp kalmazsa kzlarla ilgilenecek. Artk o bir heteroseksel haline geliyor; yalnzca dierleriyle ilgilenmiyor, gerekten dieriyle ilgileniyor nk bir olan baka bir olanla ilgilendiinde, bu olan "dier" olabilir ama o hl kendisi gibi bir olandr, tam olarak dier deildir. Bir olan kzlarla ilgilenmeye baladnda, artk hakikaten kar tarafla, gerek dier ile ilgileniyordur. Bir kz bir olanla ilgilenmeye balarsa, artk dnya devreye girer.

On drdnc yl byk, devrimci bir yldr. Seks olgunlar, kii seks ile ilgili olarak dnmeye balar; cinsel fanteziler ryalarda belirgin bir hal alr. Olan muazzam bir Don Juan'a dnr, kur yapmaya balar. iir, romantizm ykselir. O dnyaya ayak basyor.

Yirmi birinci yla doru ayet her ey normal giderse ve, toplum tarafndan doal olmayan bir ey yapmak zorunda braklmazsa yirmi birinci yla gelindiinde bir ocuk sevgiden daha ok ihtirasla ilgilenir hale gelir. Bir Rolls-Royce, muhteem bir saray ister. Bir baar, bir Rockefeller, bir babakan olmak ister. htiraslar su yzne kar; gelecek iin arzu duymak, baarmak, nasl baarl olunaca, nasl rekabet edilecei, mcadele iinde nasl ilerlenebilecei tm ilgi alann tekil eder.

Artk o sadece doann dnyasna girmiyor, insanln, piyasann dnyasna ayak basyor. imdi o deliliin dnyasna ayak basyor. Artk piyasa en belirgin ey haline gelir. Tm varl piyasaya doru gider; para, g, prestij.

Eer her ey yolunda giderse ki hibir zaman gitmez, ben kesinkes doal olan olgudan bahsediyorum yirmi sekizinci yla gelindiinde bir insan hibir ekilde macerac bir hayata girmeye almaz. Yirmi birden yirmi sekize kadar kii macera ierisinde yaar; yirmi sekizinci yla gelindiinde kii tm arzularn tatmin edilemeyeceinin daha ok farkna varr. Pek ok arzunun imknsz olduuna ilikin daha ok anlay vardr. Aptaln tekiysen onlarn peinden gidebilirsin ama zeki insanlar yirmi sekizinci yanda baka bir kapdan girerler. Onlar daha ok gvenlik ve konfor ile, daha az macera ve tutkuyla ilgilenmeye balarlar. Yerlemeye balarlar. Yirmi sekizinci yl hippiliin sonudur.

Hippiler yirmi sekizde burjuvalara dnrler, devrimciler artk devrimci deildirler; konforlu bir hayatn, banka hesaplarnda birazck parasnn olmasnn peine derler. Rockefeller olmak istemezler; bu drt artk yoktur. Gvenlik iinde yaanacak kk ama yerli yerinde, rahat bir ev isterler. Bylece, en azndan bu kadarna, banka hesaplarnda birazck paraya her zaman sahip olabilirler. Yaklak olarak yirmi sekiz yanda sigorta irketine giderler. Dzen oluturmaya balarlar. Serseri artk serserilikten kt. Bir ev satn alr, iinde yaamaya balar; medenileir. ngilizcesi civilization olan medeniyet szcnn kk civis, yani "vatanda"tan (citizen) gelmektedir. Artk o bir kasabann, bir kentin, bir cemaatin paras olmutur. Bundan sonra o bir serseri, amaszca ortalarda gezinen birisi deildir. Artk o Katmandu'ya ve Goa'ya gitmiyor. O hibir yere gitmiyor; bitti, yeterince gezdi, yeterince grd. imdi o dzen kurmak ve biraz dinlenmek istiyor.

Otuz beinci yla doru yaam enerjisi en yksek noktasna ular. emberin yars tamamlanmtr ve enerji azalmaya balar. Bundan sonra kii yalnzca gvenlik ve konforla ilgilenmekle kalmaz, bir muhafazakr, bir Ortodoks haline gelir. O devrimle ilgilenmemekle kalmayp kar-devrimci hale gelir. Artk her trl deiime kardr, o kurallara uyan bir kiidir. O tm devrimlere kardr; statkocudur nk o artk bir dzen kurdu ve herhangi bir ey

deiecek olursa tm dzeni bozulacak. imdi hippiler, asiler iin kt konuuyor; o artk sahiden cemaatin bir paras haline gelmi oldu.

Ve, bu doaldr; bir eyler ters gitmedii srece bir kimse sonsuza kadar hippi kalmayacaktr. Bu bir aamayd; yaayp iinden gemek iyidir ama taklp kalrsan ktdr. Bu belirli bir aamada taklp kaldn anlamna gelir. Yedi ila on drt yalar arasnda homoseksel olmak iyiydi ancak bir kii tm hayat boyunca homoseksel olarak kalrsa bunun anlam onun bymediidir, o bir yetikin deildir. Bir kadnla temas kurulmas zorunludur. Bu, hayatn parasdr. Kar cins nemli olmak zorunda nk ancak o zaman ztlklar, atmay, sefaleti ve zevkin doruklarn; strab ve keyfi birlikte renebileceksin. Bu bir eitimdir, gerekli olan bir eitim.

Otuz beinci ylda kii basmakalp dnyann paras haline gelmek zorundadr. Kii gelenee, gemie, Veda'lara, Kuran'a, ncil'e inanmaya balar. Kii deiime kesinlikle kardr nk her deiiklik hayatnn rahatsz edilecei anlamna gelir; artk kaybedecek ok eyin var. Devrim yanls olamazsn, korumak istiyorsun. Kii kanunlarn, mahkemelerin, devletin tarafndadr. Kii artk bir anarist deildir; kii her eyiyle devletin, kanunlarn, disiplinin, kurallarn yanndadr.

Krk ikinci yl civarlarnda her trden fiziksel ve zihinsel hastalklar patlak vermeye balar. nk yaam azalyor. Enerji lme doru ilerliyor. Balangta enerjilerin yukar kyordu ve giderek daha ok enerjik, canl hale geliyordun, giderek daha da ok gleniyordun, imdi tam tersi oluyor, her gn giderek daha da gszleiyorsun. Fakat alkanlklarn aynen devam ediyor. Otuz be yana kadar yeterince yiyordun; imdi ayn alkanlna devam edersen imanlamaya balayacaksn. Artk bu kadar yiyecee ihtiya yok. htiya vard ama artk ona gereksinim kalmad nk hayat lme doru yol alyor, bu kadar yiyecee ihtiyac yok. Eskiden yaptn gibi mideni doldurmaya devam edersen, o zaman her trden hastalk oluacaktr: Yksek tansiyon, kalp krizi, uykusuzluk, lser. Bunlarn hepsi krk iki civarlarnda gerekleiyor; krk iki en tehlikeli noktalardan birisidir. Salar dklmeye, beyazlamaya balar. Yaam lme dnyor.

Ve, krk ikinci yaa doru ilk kez din nem kazanmaya balar. nceleri u ya da bu ekilde azck da olsa dinle ilgin olmu olabilir ama din ilk defa nemli hale gelmeye balar nk din ok derin bir ekilde lm ile alakaldr. Artk lm yaklayor ve ilk din arzusu ykselir.

Carl Gustav Jung hayat boyunca yapt gzlemler sonucunda ona gelen insanlardan krk ya civarnda olanlarda her zaman bir din ihtiyac bulunduunu yazmtr. ayet delirmi, sinir hastas olmu, psikozlu iseler, derinden bir ekilde dinle ba kuramadklar srece onlara yardm edilememektedir. Dine ihtiyalar var; onlarn temel ihtiyac dindir. Ve ayet toplum laikse ve hibir zaman sana din retilmediyse krk ikinci ya civarna gelindiinde ok byk zorluklar ba gstermeye balar nk toplum sana hibir yol, hibir kap, hibir boyut vermez.

On drt yandayken toplum iyiydi nk toplum yeterince cinsellik sunar; toplumun tm cinseldir: yle grnyor ki, seks her rnn iine gizlenmi olan tek metadr. Eer on tonluk bir kamyon satmak istersen bile plak bir kadn kullanmak zorundasn. Ya da di macunu; o zaman bile. Kamyon ya da di macunu hi fark etmez: plak bir kadn arkada bir yerde glmsyor. Aslnda kadn satlyor. Kamyon satlmyor, di macunu satlmyor; kadn satlyor. Ve, kadnn glmsemesi di macunuyla birlikte geldiinden di macununu da satn almak durumundasn. Her yerde seks satlyor.

Bu nedenle bu toplum, laik bir toplum gen insanlar iin iyidir. Ancak, onlar sonsuza kadar gen kalmayacaklar. Krk iki olduklarnda toplum onlar zindana brakr. imdi ne yapacaklarn bilmiyorlar. Sinir hastas olurlar nk onlar lmle yzlemek iin hi eitilmediler, onlara hibir disiplin verilmedi, bilmiyorlar. Toplum onlar hayat iin hazrlad fakat hi kimse onlara lme hazrlanmay retmedi. Onlarn hayat iin eitime duyduklar ihtiya kadar lm iin de eitilmeye ihtiyalar var.

Benim yntemime izin verilseydi, niversiteleri iki ksma blerdim: Bir ksm genler iin, dier ksmsa yal insanlar iin. Gen insanlar yaam sanatn renmeye gelirlerdi; seks, ihtiras, mcadele. Sonra, yalandklarnda ve krk iki snrn getiklerinde tekrar niversiteye lm, Tanr, meditasyon hakknda bir eyler renmek zere geri dnerlerdi nk artk eski niversitelerin onlara bir yarar dokunmayacaktr. Onlarn yeni bir eitime, yeni bir alanda eitilmelerine ihtiyalar var, bu sayede balarna gelen yepyeni bir aamaya demir atabilir hale gelirler.

Toplum onlar bir zindana atar; bu yzden Batda ok fazla hastalk vardr. Bu, Douda ok fazla yoktur. Neden? nk Dou hl birazck din eitimi sunar. Tamamen ortadan kalkmad; ne kadar yanl, sahte de olsa hl var, kyda kede bir yerde varln srdryor. Artk piyasada yok, artk yaamn merkezinde yok, yalnzca kysnda var ama orada bir ibadethane mevcut. Yaamn aknn dnda ama hl mevcut. Birka adm yrmen gerek ve oraya varabilirsin, hl orada duruyor.

Batda din artk hayatn bir paras deil. Krk iki ya civarnda Batllar psikolojik sorunlar yaamaya balyorlar. Binlerce trden sinir hastal ve lser hastalklar oluuyor. lser hrsl olmann ayak izidir. Hrsl bir insann midesinde lser olmas kanlmazdr: Hrs srr, seni yer bitirir. Bir lser kendini yemen dnda bir ey deildir. O kadar gerginsin ki kendi midenin zarn yemeye baladn. ok gerginsin, miden ok gergin, o hi geveyemez. Zihin ne zaman gerginse mide gerilir.

lser hastalklar hrsn ayak izidir. lserin varsa sen ok baarl bir kiisin demektir. lserin yoksa yoksul bir adamsn; hayatn bir fiyasko olmutur, fena halde baarsz oldun. ayet ilk kalp krizini krk iki ya civarnda geirdiysen muazzam baarlsn demektir. Sen hkmette bir bakan ya da zengin bir sanayici veya nl bir aktr olmalsn; aksi taktirde kalp krizini nasl aklayabileceksin? Baarnn tanm bir kalp krizidir.

Tm baarl olmu insanlar kalp krizi geireceklerdir, buna mecburlar. Tm sistemleri zehirli maddelerin arl altndadr: ihtiras, arzu, gelecek, hi var olmayacak olan yarn. Ryalarda yaadn, artk sistemin bu kadarn kaldramyor. Ve sen gelecek iin o kadar gergin durumdasn ki, bu gerginlik yaam tarznn ta kendisi olmu durumda. O artk ok derinlerde yer etmi bir alkanlk.

Krk ikide tekrardan yeni bir aamaya gelinir. Kii din zerine, dier taraf zerine dnmeye balar. Hayat ok fazla gelir ve ok az zaman kalmtr; nasl Tanrya, Nirvana'ya, aydnlanmaya ulaacaksn? Sonra da reenkarnasyon teorisi: "Korkma. Yeniden, tektar ve tekrar doacaksn ve hayat ark srekli olarak dnp duracak. Korkma: Yeterince zaman var, yeterince sonsuzluk var; ulaabilirsin."

Bu yzden Hindistan'da din Jainizm, Hinduizm ve Budizm domutur ve onlar reenkarnasyon dndaki hibir konuda ayn fikirde deildirler. Tanrnn, varln doasnn en basit temelleri hakknda dahi hemfikir olunmad, ylesine birbirine zt varsaymlar... ancak, de reenkarnasyon teorisinde hemfikirler; bunun bir nedeni olmal. Hepsinin zamana ihtiyac var nk Brahmanla ulamak iin -Hindular ona Brahman derler ok zaman gereklidir. ylesine byk bir ihtirastr ki ve sen ona ancak krk iki yandan sonra ilgi duymaya balarsn. Sadece yirmi sekiz yl kald.

Ve bu ilginin daha sadece balangcdr. Aslnda krk iki yanda sen dinin dnyasnda yeniden bir ocua dnrsn ve yalnzca yirmi sekiz yl kald. Zaman ok ksa gelir, bylesi muhteem yksekliklere Hindular Brahman der ona ulamak iin pek de yeterli deildir. Jainlar ona moksha derler; tm gemi karmalardan kesin zgrleme. Fakat gemite binlerce ve milyonlarca yaam olmutur; yirmi sekiz yl ierisinde nasl baa kacaksn? Nasl tm gemii sileceksin? O kadar engin bir gemi var ki, iyi ve kt karmalaryla; nasl yirmi sekiz ylda tm gnahlarn temizleyeceksin? Bu hakszlk gibi geliyor! Tanr da ok fazla ey istiyor, bu imknsz. ayet sana yirmi sekiz yl verilirse kendini hakszla uram hissedeceksin. Ve Tanrya inanmayan, ruha inanmayan Budistler; onlar da reenkarnasyona inanyorlar. Nirvana, nihai boluk, tam boluk... pek ok yaam boyunca bir sr plkle dolup tam halde kaldktan sonra yirmi sekiz ylda kendini bu arlklardan nasl kurtarabilirsin ki? Bu kadar da ok fazla, yerine getirilmesi imknsz bir grev gibi grnyor. Bu yzden hepsi bir tek ey zerinde hemfikir olurlar; gelecee ihtiya vardr, daha ok zamana gereksinim vardr.

Ne zaman ihtirasn varsa, zamana ihtiya duyarsn. Ve, bana gre dindar kii zamana ihtiya duymayandr. O imdi ve burada zgrlemitir, o Brahman'a imdi ve burada ulamtr, o imdi ve burada zgrlemi, aydnlanmtr. Dindar bir insan zamana ihtiya duymaz bile nk din zamansz bir anda gerekleir. O imdi olur, o her zaman imdi olur; hibir zaman teki trl olmad. O hibir zaman baka herhangi bir biimde gereklemedi.

Krk iki yanda ilk drt ortaya kar; belirsiz, net olmayan, karmakark. Ne olduunun farknda bile deilsin ama tapnaa merakl bir ilgiyle bakmaya balarsn. Bazen aklna estike sradan bir ziyareti olarak kiliseye de gelirsin. Bazen zaman geirmek iin, bir ey yapmadan uzun zamandr zerinde toz birikmekte olan masann stndeki ncil'e bakmaya balarsn. Belirsiz, net olmayan, seks hakknda ne yapacan bilemeyen bir ocuun kendi cinsel organyla oynamas gibi ne yaptn bilmeden. Belirsiz bir drt... Bazen kii ne yaptn bilmeden sessizce oturur, anszn huzurlu hisseder. Baz zaman kii ocukluunda duyduu bir mantray tekrar eder. Kii araya balar, bir guru aramaya balar. Sana rehberlik edecek bir kimse. Kii yeni inanlar kabul eder, bir mantra renmeye balar, onu bazen tekrarlar, sonra birka gnlne yeniden unutur, tekrar balar... belli belirsiz, krlemesine bir aray.

Krk dokuzuncu ylda aray netleir; arayn netlemesi dokuz yl alr. Artk bir kararllk ortaya kar. ayet her ey belirgin bir ekilde doru gittiyse ve bunu tekrar tekrar yinelemek zorundaym nk hibir zaman doru gitmez artk bakalaryla ilgilenmezsin. Krk dokuz yanda kii kadnlara ilgi duymaz hale gelir. Bir kadn erkeklere ilgi duymaz hale gelir: Krk dokuzuncu yl, det kesilmesi. Erkek seksi olduunu hissetmez. Bu i toptan ocuksu gzkr, tamamyla hamlk gibi gelir.

Fakat toplum baz eyler iin zor kullanabilir... Onlar Douda sekse karlar ve seksi bastrdlar. Olan on drt yana geldiinde seksi bastryorlar ve onun hl bir ocuk olduuna, kzlar

aklna getirmediine inanmak istiyorlar. Baka olanlar belki bu ocuklara her zaman mahallede rastlanabilir ama senin olun asla; o bir ocuk, bir melek kadar masum. Ve, o ok masum grnr ama bu doru deildir; o fanteziler kurar. Kz onun bilincine girmitir, girmek zorundadr, bu doaldr ve o bunu saklamak mecburiyetindedir. Mastrbasyon yapmaya balar ve bunu saklamak zorundadr. Ryalarnda boalr ve bunu gizlemek zorundadr.

Douda on drt yandaki bir olan sulu hale der. Yanl bir ey oluyor; sadece ona oluyor nk o herkesin ayn eyi her yerde yaptn bilemez. Ve ondan ok ey beklenir; bir melek, bir bakir olarak kalmasn, kzlar aklna getirmemesini, hatta kzlar ryalarnda bile grmemesini. Ama o ilgi duymaya balamtr; toplum onu bastryor.

Batda bu basklama ortadan kalkmtr fakat baka bir basklama gelmitir. Ve, bu iyi anlalmaldr nk benim hissettiim odur ki toplum basklamadan asla var olamaz. ayet birisinden vazgeerse, hemen bakasna balar. Artk Batda bastrma krk dokuz yana doru olur: insanlar cinselliin iinde kalmaya zorlanrlar nk tm retiler, "Sen ne yaptn sanyorsun? Bir erkek doksan yana kadar cinsel olarak iktidarda kalabilir!" der. Byk otoriteler bunu sylyor. Ve eer iktidarszsan ve ilgini ekmiyorsa sulu hissetmeye balarsn. Bir erkek krk dokuz yandayken yapmas gerektii kadar sevimedii iin sululuk duymaya balar.

Ve srekli olarak, "Bu samalk. Seviebilirsin, doksan yana kadar seks yapabilirsin. Seks yapmaya devam et" diye vaaz eden retmenler mevcut. Ve onlar ayet seks yapmazsan cinsel iktidarn yitireceini sylyor; devam edersen, o zaman organlarn ilemeye devam edebilir. Durursan, duracaklar ve bir kez seksi durdurursan yaam enerjin bitecek, ksa sre sonra leceksin. ayet kocas durursa kadn onun peindedir: "Ne yapyorsun sen?" Eer kars duracak olursa koca onun peine der: "Bu psikologlarn sylediine uymuyor ve bu baz sapknlklar yaratabilir."

Douda bir aptallk yaptk ve Batda da eski zamanlarda ayn aptall yapmlard. On drt yandaki bir ocuun cinsel gce sahip hale gelmesi dine karyd. Ve bu o kadar doal olarak gerekleir ki. ocuk bir ey yapamaz, bu onun kontrol dndadr. Ne yapabilir ki o? Nasl yapabilir? On drt yandayken tm cinsel perhiz retileri samalktr, o kiiyi bastryorsun. Fakat tm otoriteler, gelenekler, gurular, eski psikologlar ve din adamlar; hepsi sekse karydlar, tm otoriteler seksin karsndayd. Bir ocuk bastrlm, sululuk yaratlmt. Doaya izin verilememiti.

imdi dier utan tam ztt gereklemekte. Krk dokuzuncu yata psikologlar insanlara sekse devam etmeleri iin bask yapyor; yoksa hayat yitireceksin. On drt yanda seks ortaya kt gibi, krk dokuz yanda da doal olarak sakinleir. yle olmak zorunda nk her dng tamamlanmak mecburiyetindedir.

Bu yzden Hindistan'da elli yanda bir adamn bir vanprasth olmaya balamasna, gzlerinin ormana doru, srtnn da arya doru bakmas gerektiine karar vermi bulunuyoruz. Vanprasth ok gzel bir szcktr; Himalayalara, ormana doru bakmaya balayan kii demektir. Artk onun srt hayata ve ihtiraslara ve arzulara doru dnk; bitti. O tek banala, kendisine doru ilerliyor.

Bunun ncesinde hayat ok fazla zerine geliyordu ve o tek bana olamyordu; yerine getirilmesi gereken sorumluluklar, yetitirilmesi gereken ocuklar vard. Onlar artk yetikin

oldular. Evlendiler; sen krk dokuzundayken ocuklarn evlenirler, dzen kurarlar. Artk hippi deiller, yirmi sekiz yana yaklayor olmallar. Onlar dzen kuracaklar; imdi sen dzenini bozabilirsin. Artk sen evinin telerine gidebilirsin, evsiz barksz hale gelebilirsin. Krk dokuz yanda kii ormana doru bakmaya balamaldr, ie dnmelidir, ie dnk hale gelmelidir, giderek daha ok meditasyon haline girmeli ve dua ile dolup tamaldr.

Elli alt yanda yeniden bir deiim, bir devrim gelir. imdi artk Himalayalara doru bakmak yeterli olmaz; kii hakikaten seyahat etmeli, gitmelidir. Yaam sona eriyor, lm yaknlayor. Krk dokuz yandayken kii kar cinse ilgisini yitirir. Elli alt yanda kii dierlerine, topluma, sosyal formalitelere, kulplere ilgisini yitirir. Elli alt yanda insan tm Rotaryenliklerden, tm Lionsluklardan istifa etmelidir; imdi bunlar aptalca, ocuka grnyor. Baz Rotary Kulplerine ya da Lions Kulplerine git ve kravatl ve her eyiyle tam olarak giyinmi insanlara bak; ocukluk, yeniyetmelik gibi gzkr. Ne yapyorlar? Lionslar (Aslanlar); ismin kendisi bile aptalca, kk bir ocua gre. Artk kk ocuklar iin "Yavru Aslan" kulpleri ve kadnlar iin de "Dii Aslan" kulpleri var. Yavru Aslanlar iin bu mkemmelen doru ama Lionslar ve Dii Aslanlar... ? Zihinlerin vasat olduunu gsterir bu.

Kii elli alt yanda tm sosyal ilikilerin dna kabilecek kadar olgunlam olmaldr. Buraya kadar! Kii yeterince yaamtr, yeterince renmitir; imdi herkese teekkrlerini sunar ve dna kar. Elli alt bir kimsenin kendiliinden bir sannyasin haline geldii bir adr. Kii sannyas olmal, kii brakmaldr, bu normaldir; girdiin gibi, ayn ekilde brakp gidebilmelisin. Hayatn bir girii olmal ve bir k da olmal; aksi halde boucu olacaktr. Girersin ve hibir zaman dna kamazsn ve sonra da bunaldn, strap ektiini sylersin. Bir k vardr ve bu sannyas'tr; toplumun dna karsn. Elli alt ya civarlarnda bakalaryla ilgilenmezsin bile.

Altm yana doru yeniden bir ocuk gibi olursun, yalnzca kendinle ilgilenirsin. Meditasyon budur; sanki her ey uzaklarda kalm ve sadece sen varmsn gibi ieriye doru ilerlemek. Yeniden bir ocuk oldun; elbette yaam tarafndan olgunlukla, anlayla, muazzam bir zekyla zenginletirilmi olarak. Artk yeniden masum olursun. e doru ynelirsin. Yalnzca yedi yl kald ve lm iin hazrlanmalsn. lmeye hazr olmalsn.

Ve, lme hazr olmak nedir? lme hazrlk kutlama halinde lmektir. Mutlu, cokulu, istekli, onu buyur ederek lmektir; hazr olmak. Tanr sana renebilmen ve var olman iin bir frsat verdi ve sen rendin. Artk dinlenmek istersin. Artk nihai evine gitmek istersin. Bu bir misafirlikti. Yaban ellerde gezindin, garip insanlarla yaadn, yabanclar sevdin ve pek ok ey rendin. Artk vakit geldi; prens kendisine ait kralla dnmek zorunda.

Altm , kiinin tamamyla kendi iine kapand bir yatr. Tm enerji ieri ve ieri ve ieri doru hareket eder, ierde dner. Hibir yere gitmeyen bir enerji dngs halini alrsn. Okumadan, pek de konumadan. Daha ve daha ok sessiz, daha ve daha ok kendinle, etrafnda olanlardan tamamen bamsz ekilde kalarak. Enerji giderek yatr.

Yetmie geldiinde hazrsn. Ve, ayet bu doal dngy takip ettiysen, lmnden hemen nce lmnden dokuz ay nce lmn gelmekte olduunun farkna varacaksn. Tpk bir ocuun annesinin rahminde dokuz ay geirmek zorunda olmas gibi, tamamen ayn dng tekrar edilmelidir, tamamen tekrar edilmelidir, sonuna kadar tekrar edilmelidir. lm geldii zaman, dokuz ay ncesinden farknda olacaksn. imdi yeniden rahme giriyorsun. Bu rahim artk annende deildir, bu rahim senin iindedir.

Hintliler bir tapnan en iteki ibadet yerine garbha, rahim derler. Bir tapnaa gittiinde tapnan en iteki ksmna rahim denir. O ok sembolik olarak, gayet maksatl olarak byle adlandrlr; kiinin girmesi gereken rahim budur. Son safhada dokuz ayda kii kendisine girer, kiinin kendi bedeni rahim olur. Kii her zaman yanmakta olan atein olduu, her zaman n olduu, tapnan yer ald, Tanrnn her zaman yaad o en derindeki ibadet yerine girer. Doal sre budur.

Bu doal sre iin gelecee ihtiya yoktur. Bu an doal olarak yaamak zorundasn. Sonraki an kendiliinden onun iinden kacaktr. Tpk bir ocuun byyp bir gen halini almas gibidir; onu planlamaya gerek yoktur. Kii basite o hale gelir; bu doaldr, bu olur. Bir nehrin akmas ve okyanusa varmas gibi ayn ekilde sen de akp sona, okyanusa ularsn. Fakat kii doal, dalgalanr halde ve anda kalmaldr. Akln bir kez gelecee ve hrsa ve arzuya taklrsa bu an karyorsundur. Ve karlm bu an sapknlk yaratacaktr nk her zaman bir eyin eksikliini hissedeceksin; bir boluk olacak.

Bir ocuk ocukluunu iyi bir ekilde yaamadysa, bu yaanmam ocukluk genliinin iine girecektir; nk, baka nereye gidecek? O yaanmak zorunda. Bir ocuk drt yandaysa ve dans ediyorsa ve etrafta kouyorsa, kelebekleri yakalyorsa bu gzel bir eydir. Fakat yirmi yandaki gen bir adam kelebeklerin peinden koarsa o delirmitir; o zaman onu bir hastaneye yatrman gerekir, zihinsel sorunu olan bir vakadr. Drt yandayken yanl hibir ey yoktu; ok normaldi, yaplmas gereken bir eydi. Yaplacak olan doru eydi o; ayet bir ocuk kelebeklerin peinden kouturmuyorsa yanl bir ey vardr, psikanaliste gtrlmesi gereklidir. O zaman bu iyiydi. Fakat o yirmi yandayken kelebeklerin ardndan kouyorsa bir eylerin yanl gittiinden phelenebilirsin. O bymemitir. Beden bymtr, zihin ise geride taklp kalmtr. ocukluunda bir yerlerde kalm olmal; onu tamamyla yaamasna izin verilmedi. ayet ocukluunu tamamen yaayacak olursa gzel, taze, ocukluk tarafndan kirletilmemi gen bir adama dnecek. ocukluundan bir ylann derisini deitirmesi gibi syrlacak. Onun dna taze olarak kacak. Gen bir adamn zeksna sahip olacak ve geri zekl gibi grnmeyecek.

Genlii tam olarak yaa, khnemi uzmanlara kulak asma ve onlar yolun kenarna frlat at. Onlar dinleme nk onlar genlii katlettiler, onlar genlii baskladlar. Onlar sekse kardr ve ayet bir toplum sekse karysa, o zaman seks tm hayatna yaylacaktr, zehir olacaktr. Yaa onu! Keyfini kart!

On drdnc ve yirmi birinci yllar arasndaki bir olan cinselliinin zirvesindedir. Aslnda on yedi ya da on sekiz yanda cinselliinin zirvesine ular. Bir daha asla bu kadar iktidar sahibi olmayacak ve ayet bu anlar karlrsa bir daha hibir zaman on yedi ya da on sekiz ya civarnda yaam olaca orgazmn gzelliine eriemeyecek.

Ben srekli olarak zor durumda kalyorum nk toplum seni en azndan yirmi bir yana kadar bakir kalmaya zorlar. Bu da seksi elde etmenin, seksi renmenin, sekse balamann en muazzam frsat karlacak demektir. Seks sz konusu olduunda yirmi bir, yirmi iki yana ulatn zaman oktan yalanmsn demektir. On yedi ya civarnda zirvedeydin; o kadar kudretli, o kadar glydn ki cinsel orgazm tm hcrelerine kadar yaylabilirdi. Tm bedenin hi bitmeyen bir zevk dalgasyla ykanabilirdi. Ve ben seks samadhi, sperbilin halini alabilir derken bunu yetmi yandaki insanlar iin sylemiyorum, unutma! Bunu on yedi yandaki insanlar iin sylyorum. Seksten Sperbilince adndaki kitabmla ilgili olarak... yal adamlar bana gelip diyorlar ki: "Senin kitabn okuduk ama hibir zaman bunun gibi bir eye ulaamadk."

Nasl yapabilirsin ki? Zaman kardn ve onu geri getiremezsin. Ve sorumlusu ben deilim; senin toplumun sorumlu ve sen de onu dinledin.

Eer bir ocuun on drt ila yirmi bir yalar arasnda serbeste seks yapmasna, tamamyla zgrce seks yapmasna izin verilirse, bir daha hibir zaman seks onu rahatsz etmeyecektir. O hibir zaman Playboy ya da Playgirl dergilerine bakmayacaktr. irkin, iren resimleri dolabnda ya da ncil'in arasnda saklamayacaktr. Kadnlara sarkntlk etmek iin yoldan kmayacaktr, kadnlarn kalalarna imdik atanlardan olmayacaktr. Bunlar irkin eyler, sadece irkinler fakat sen olanlar hissetmeden, niin insanlarn hastalkl olduunu anlamadan onlara gz yummaya devam ediyorsun.

Bir kez bir kadnn bedenine srtnme frsat yakaladnda bunu hi karmazsn; ne irkinlik! Bir bedene srtnmek? inde bir eyler doyurulmadan kalm. Ve yal bir adam tutku dolu gzlerle bakt zaman; yal bir adam gzlerinde arzuyla bakt zaman, bu, dnyadaki en irkin eydir ve bununla kyaslanacak baka hibir ey yoktur. Onun gzleri artk masum olmaldr, imdiye kadar bitirmi olmaldr. Seks irkin bir ey olduundan deil, unutma; ben seks irkindir demiyorum. Seks kendi vaktinde ve mevsiminde gzeldir ve seks mevsimi getiinde, zaman getiinde irkindir. Seks doksan yandaki bir adamdayken bir hastalktr. Bu yzden insanlar "pis moruk" derler. O pistir.

Gen bir adam gzeldir, seksidir. O canllk, yaam ifade eder. Yal, seksi bir adamsa yaanmam bir hayat, bo, olgunlamam bir hayat gsterir. O, frsat kard ve hibir ey yapamaz ama seks srekli aklna taklr, onun etrafnda dolanp durur, hayaller kurar.

Unutma, doru bir toplum on drt ila yirmi bir ya arasnda tamamen zgr sekse izin verecektir. Ve o zaman toplum kendiliinden, otomatik olarak daha az seksel olacaktr; belli bir sre sonra seks olmayacaktr. Hastalk kalmayacaktr; zaman geldiinde seksi yaa ve o an getiinde de unut gitsin onu. Fakat bunu sadece yaadysan yapabilirsin; yoksa unutamazsn ve affedemezsin. Ona yaprsn, o iinde bir yara olur.

Doudaki otoriteler ne derse desin dinleme. Doay dinle; doa sana imdi sevme zaman dediinde sev. Doa imdi brakma zaman dediinde brak. Ve Batdaki ahmak psikanalistleri ve psikologlar dinleme. Ne kadar hassas aralar olursa olsun Masters & Johnson ve dierleri ve ne kadar ok vajinay test etmi ve incelemi olurlarsa olsunlar yaamn ne olduunu bilmiyorlar.

Aslnda ben u Masterslar ve Johnsonlar ve Kinseyler'in rntgenci olduklarndan pheleniyorum. Onlar kendileri seks konusunda hastalkllar; yoksa kim kalkp da binlerce vajinay aygtlarla izlemeye; bir kadn seviirken ierde ne olduunu gzlemeye kalkrd? Kimin umurunda? Ne samalk! Ama baz eyler sapknlatnda bu trden eyler olur. Artk Masters ve Johnson uzmanlar, en st otoriteler haline gelmi durumdalar. Eer baz problemler yayorsan, o halde onlar gidilebilecek en st otoritelerdir. Ve, ben onlarn genliklerini skaladklarndan pheleniyorum, onlar seks hayatlarn doru bir ekilde yaamamlar. Bir yerde, bir eyler eksik ve onlar da byle numaralarla onu tatmin ediyorlar.

Ve bir ey bilimin kyafetine brndnde her eyi yapabilirsin. imdi, onlar sahte, elektrikli bir penis yapmlar ve bu elektrikli penisler hakiki vajinalarn iinde titreip duruyorlar ve onlar da ierde neler olduunu bulmaya alyorlar: Orgazm klitoristen mi vajinadan m kaynaklanyor ya

da ne tr hormonlar alyor, hangi hormonlar almyor ve bir kadn ne kadar sreyle seks yapabilir. Ve en sonunda diyorlar ki, lm deinde bile bir kadn seks yapabilir.

Aslnda onlarn telkin ettikleri ey bir kadnn adetten kesildikten sonra bu demektir ki krk dokuzuncu yatan sonradaha da iyi seviebileceidir. Bunu neden sylyorlar? Bunu sylyorlar nk bir kadn krk dokuzuncu yldan nce her zaman hamile kalmaktan korkar. Doum kontrol hap alyor olsa bile hibir hap yzde yz garantili deildir; bir korku mevcuttur. Krk dokuzuncu ylda menapoz geldiinde, adet durduunda, o zaman korku kalmaz; bir kadn tamamyla zgrdr. Eer onlarn retileri yaylrsa kadnlar, vampirlere dnecek ve yal kadnlar gen adamlarn peine decek nk artk onlar korkusuz ve otoriteler de bunu onaylyor. Aslna bakarsan hibir sorumluluk hissetmeden tadn kartmak iin doru zaman olduunu sylyorlar.

Ve, erkekler iin de ayn eyi syleyip duruyorlar. Altmnc yanda gnde be kere seks yapabilen bir adama rastlamlar. Bu adam bir hilkat garibesi olmal. Hormonlarnda ve bedeninde yanl bir eyler olmal. Altm yanda! Bu adam doal deil nk bana gre ve bunu kendi hayatlarmdaki deneyimlerime dayanarak sylyorum, ben onlar hatrlayabiliyorum krk dokuzuncu yla doru normal bir adam kadnlarla ilgilenmez; ilgi kaybolur. Geldii gibi gider.

Gelen her ey gitmek zorundadr. Ykselen her ey dmek zorundadr. kan her dalga kaybolmak zorundadr, gitmesi iin bir zaman olmak zorunda. On drtte gelir; krk dokuzda veya civarlarnda gider. Fakat altmnda gnde be defa seks yapan bir adam; yanl bir ey olmal. Bir ey epey yanl olmal; onun bedeni doru ekilde almyor. Bu cinsel iktidarn dier ucudur, dier u noktasdr. On drt yandaki bir olan cinsel istek duymuyorsa ya da on sekizinde gen bir adamn cinsel arzusu yoksa yanl bir ey vardr; tedavi edilmesi gerekir. Altm yandaki bir adam gnde be kere seks yapmaya ihtiya duyarsa bir ey yanl gitmitir. Bedeni kudurmu olmal; doru ekilde, normal ekilde almyor demektir.

An btnlyle yaarsan, o zaman gelecek iin endielenmene gerek yoktur. Doru yaanm ocukluk seni doru, olgunlam bir genlie gtrr; akkan, canl, yaam dolu, vahi bir enerji okyanusu. Doru yaanm bir genlik seni ok dzenli, sessiz ve sakin bir hayata gtrr. Sessiz ve sakin bir hayat seni dini bir araya gtrr: Hayat nedir? Yaamak yeterli deildir, kii gizemin iine girmelidir. Sessiz ve sakin bir hayat seni meditasyonla dolu anlara gtrr. Meditasyon seni artk ie yaramayan, hurda, plk ne varsa terk edecein duruma getirir. Tm hayat bir ple dner; yalnzca tek bir ey her zaman, sonsuza dek deerli kalr ve bu da farkndalktr.

Yetmiinci yla doru, lme hazr olduunda ayet her eyi doru bir ekilde yaadysan, annda, hi gelecee brakmadan, hi gelecek iin hayaller kurmadan, her ne olursa olsun annda btnyle yaadysan lmeden dokuz ay ncesinde farknda olacaksn. O kadar ok farkndala ulatn ki, artk lmn geldiini grebiliyorsun.

Pek ok kutsal kii lmlerini vakti gelmeden nce aklamlardr ama dokuz aydan nce lmn akland tek bir vakaya dahi rastlamadm. Tam olarak dokuz ay nce, farkndal olan bir insan, gemi tarafndan grlt karlmadan... nk gelecei hi dnmeyen bir kimse asla gemii aklna getirmez. Onlar birliktedir; gemi ve gelecek birliktedir, birlemilerdir. Gelecei dndnde bu gemiin yanstlmasndan baka bir ey deildir; gemii

dndnde bu gelecek hakknda planlar yapmak dnda bir ey deildir: Onlar i iedir. imdiki an ikisinin de dndadr. Ann iinde imdi ve burada yaayan bir insan gemi tarafndan rahatsz edilmez ve gelecek tarafndan da rahatsz edilemez. O hafif kalr. Onun tayacak yk yoktur, o arlksz olarak hareket eder. Yerekimi onu etkilemez. Aslnda o yrmez, uar. Kanatlar vardr. lmeden nce, tam dokuz ay ncesinden lmn geldiinin farkna varr.

Ve, o keyfine bakacaktr ve kutlayacaktr ve insanlara, "Gemim geliyor ve ben ok az bir zaman daha bu kydaym. Ksa bir sre sonra evime gidiyorum. Bu hayat gzeldi, garip bir deneyimdi. ok sevdim, yaadm, rendim, zenginletim. Buraya hibir eyim olmadan geldim ve pek ok deneyim ve olgunlukla gidiyorum" diyecektir. O yaanm olan her eye kran duyacaktr; iyiden de ktden de, dorudan da yanltan da nk o her eyden rendi. Sadece dorudan deil, yanltan da; kutsal kiilerle karlat, onlardan bir eyler rendi ve gnahkrlar, evet, onlardan da. Hepsi yardmc oldu. Onu soyanlar yardm etti, ona yardm dokunanlar yardm etti. Dost olan insanlar yardm etti, dman olan insanlar yardm etti; herkesin yardm dokundu. Yaz ve k, tokluk ve alk, her ey yardm etti. Kii hepsine minnettar olabilir.

Kii her eye minnettar olduunda, bu frsat kendisine verildii iin kutladnda ve lmeye hazr olduunda lm gzel bir ekilde gelir. O zaman lm dman deildir, o en muazzam dosttur nk o hayatn en st noktasdr. O hayatn ulat en yksek zirvedir. O hayatn sonu deil, doruudur. O son gibi grnr nk sen hayat hi bilmedin; hayat bilmi bir kimse iin o en stteki nokta olarak grnr, en yksek doruk, en yksek zirve.

lm doruktur, doyum noktasdr. Yaam onun iinde bitmez, aslnda yaam onun iinde iek aar; o iektir. Fakat lmn gzelliini bilmek iin kii hazr olmak zorundadr, kii bunun sanatn bilmelidir.

OLGUN LK

BAIMLILIK, BAIMSIZLIK KARILIKLI BAIMLILIK

Sevgi boyuta sahip olabilir. Bir tanesi bamllktr; insanlarn ounluuna olan ey budur. Koca karsna bamldr, kars kocasna bamldr; ikisi de birbirini smrrler, birbirlerine hkmederler, birbirlerine sahip olurlar, birbirlerini birer eyaya indirgerler. Dnyadaki vakalarn yzde doksan dokuzunda olan ey budur. Bu yzden cennetin kaplarn aabilecek olan sevgi sadece cehennemin kaplarn ayor.

kinci olaslk ise iki bamsz bireyin arasndaki sevgidir. Bu da pek ender gerekleen bir eydir. Ancak bu da mutsuzluk getirir nk srekli bir atma vardr. Hi anlama yoktur; her ikisi de ylesine bamszdr ki, kimse dn vermeye yanamaz, dierine uymaz.

airler, sanatlar, dnrler, bilim adamlar, en azndan zihinlerinde bir eit bamszlk ierisinde yaarlar, onlarla yaamak imknszdr; onlar birlikte yaamak iin fazlasyla tuhaf insanlardr. Dierine zgrlk verirler ama onlarn zgrl zgrlkten daha ok kaytszla benzer, aldr etmiyorlarm gibidir, sanki onlar iin hi fark etmiyormu gibidir. Birbirlerini kendi

alanlarnn iine terk ederler. liki sadece yzeyde gibidir; birbirlerinin derinine inmekten korkarlar nk onlar zgrlklerine sevgiden daha ok baldrlar ve dn vermek istemezler.

Ve, nc seenek karlkl bamllktr. Bu ok ender olur ama gerekletiinde cennetten bir para dnyaya der. ki kii ne baml ne de bamszdr ancak birbirleriyle son derece uyum ierisindedirler, sanki birbirleri iin nefes alrlar, iki bedendeki tek ruhturlar; bu ne zaman olursa sevgi gereklemitir. Yalnzca bunu sevgi olarak adlandr. Dier ikisi gerekte sevgi deildir, onlar sadece anlamadr; sosyal, biyolojik, psikolojik... ama anlamadr. ncsyse ruhsal bir eydir.

HTYA DUYMAK VE VERMEK, SEVMEK VE SAHP OLMAK

C. S. Lewis sevgiyi iki tre ayrr: "htiya-sevgi" ve "armaan-sevgi." Abraham Moslow da sevgiyi iki tre ayrr. Birincisini "yoksunluk-sevgi" olarak adlandrr ve ikincisini de, "varlk-sevgi." Aradaki ayrm nemlidir ve anlalmas zorunludur.

"htiya-sevgi" ve "yoksunluk-sevgi" dier kiiye baldr; o olgunlamam sevgidir. Aslnda o gerek sevgi deildir; ihtiyatr. Dierini kullanrsn, dierini bir ara olarak kullanrsn. Smrrsn, hkmedersin, maniple edersin. Fakat dieri indirgenmitir, neredeyse yok edilmitir. Ve dieri tarafndan yaplan ey de tpatp aynsdr. O seni maniple etmeye, sana tahakkm etmeye, sana sahip olmaya, seni kullanmaya alyor. Bir baka insan kullanmak ok sevgisizce bir eydir. O nedenle bu sadece sevgiymi gibi gzkr; o sahte bir paradr. Fakat neredeyse insanlarn yzde doksan dokuzunun bana bu gelir nk rendiin ilk sevgi dersini ocukluunda alrsn.

Bir ocuk dodu, o anneye bamldr. Onun anneye kar sevgisi "yoksunluk-sevgidir; onun anneye ihtiyac vardr, anne olmadan hayatta kalamaz. Anneyi sever nk anne onun hayatdr. Gerekte o sevgi deildir; her kim onu korursa, her kim onun hayatta kalmasna yardm ederse, her kim onun ihtiyalarn doyurursa, kim olursa olsun o kadn sevecektir. Anne onun yedii bir eit besindir. O anneden sadece st deil, ayn zamanda sevgi de alr ve bu da bir ihtiyatr. Milyonlarca insan hayatlarnda bir ocuk olarak kalrlar; hi bymezler. Ya olarak byrler ama zihinlerinde hi bymezler; psikolojileri ocuka kalr, olgunlamaz. Onlar her zaman sevgiye ihtiya duyarlar, ona bir besinmi gibi zlem duyarlar.

nsan ihtiya duymaktansa sevmeye balad anda olgunlar. Onun iinden bir ey tamaya balar, paylamaya balar; vermeye balar. nemsenen ey tamamyla farkldr. lkinde nemli olan nasl daha fazlasnn elde edileceidir. kincisinde ise nemli olan nasl verilecei, nasl daha ok verilecei ve nasl koulsuzca verileceidir. Bu, bymenin, olgunluun sana gelmesidir. Olgun bir kimse verir. Yalnzca olgun bir kii verebilir nk sadece olgun bir kii ona sahiptir. O zaman sevgi baml deildir. O zaman dieri olsa da olmasa da seviyor olabilirsin. O zaman sevgi bir iliki deildir, o bir durumdur.

Etrafta onun kymetini bilecek, onun taze kokularn duyacak, evreden geerken "ne gzel" diyecek, onun gzelliini tadacak, keyfini kartacak, bana bir ey geldiinde bunu paylaacak hi kimsenin olmad ormann derinliklerinde bir iek atnda ne olur? lr m? Ac eker mi? Panikler mi? ntihar eder mi? Amaya devam eder, basite amaya devam eder. Etraftan

birilerinin geip gememesi fark etmez; bu konu ddr. O mis kokularn rzgra yaymaya devam eder. O cokusunu Tanrya, btne sunmaya devam eder. Tek bamayken de, o zaman da sizlerle olduum zamanki kadar sevgi dolu olacam. Sevgimi yaratan sizler deilsiniz. Sevgimi yaratan sizler olsaydnz, o zaman doaldr ki siz gittiinizde benim sevgim de gitmi olacaktr. Benim sevgimi siz ekip dar kartmyorsunuz, ben onu sizin zerinize yadryorum; "armaan-sevgi" budur, "varlk-sevgi" budur.

Ve, C. S. Lewis ve Abraham Moslow ile pek de ayn fikirde deilim. Bahsettikleri ilk "sevgi" sevgi deildir, ihtiyatr. Bir ihtiya nasl sevgi olabilir? Sevgi lks bir eydir. O bolluktur. Yaamla ylesine dolup taarsn ki onunla ne yapacan bilemezsin, o yzden paylarsn. Yreinde o kadar ok ark vardr ki onlar sylemek zorunda kalrsn; birisinin dinlemesinin konuyla ilikisi yoktur. Kimse dinlemese bile, o zaman da arkn sylemek zorunda kalacaksn, dansn etmek zorunda kalacaksn. Dieri onu alabilir, dieri onu karabilir ama sz konusu olan sen olduunda o akyor; o tayor. Nehirler senin iin akmaz; onlar sen orada olsan da olmasan da akyor. Onlar senin susuzluun iin akmyor, onlar senin susuz kalm tarlalarn iin akmyor; onlar basit bir ekilde orada akyorlar. Susuzluunu giderebilirsin, karabilirsin; sana kalm. Nehir gerekte senin iin akmyordu, nehir sadece akyordu. Tarlan iin su alabilmen sadece rastlantsal, ihtiyalarn iin su elde edebilmen rastlantsal.

Birisine tabi olduunda her zaman strap vardr. Birisine baml olduun anda berbat hissetmeye balarsn nk baml olmak kleliktir. O zaman alttan alta intikam almaya balarsn nk baml olduun kii senin zerinde g sahibi olmaya balar. Kimse baka birisinin kendisi zerinde g sahibi olmasn istemez, kimse baml olmak istemez nk bamllk zgrl katleder. Ve sevgi bamllkta iek aamaz; sevgi zgrln bir ieidir. Onun bolua ihtiyac vardr, onun tam bir bolua ihtiyac vardr. Dierinin ona karmamas gereklidir. O ok hassastr.

Baml olduunda dier kii kesinlikle sana hkmedecektir ve sen de ona tahakkm etmeye alacaksn. Szde sevgililer arasnda srp gitmekte olan kavga budur. Onlar srekli kavga halindeki yakn dmanlardr. Karlar ve kocalar; ne yapyorlar? Sevmek ok nadir; kavga etmek kaide, sevmekse istisna. Ve her yoldan tahakkm etmeye alyorlar; hatta sevgi araclyla bile tahakkm etmeye abalyorlar. Koca karsndan istediinde, kar