YAVUZ ARGIT ARMA⁄ANI

KOCAEL‹ BÜYÜKfiEH‹R BELED‹YES‹ KÜLTÜR YAYINLARI:

KOCAEL‹ BÜYÜKfiEH‹R BELED‹YES‹ KÜLTÜR YAYINLARI:

ISBN: Yay›na Haz›rlayan: Mustafa Birol Ülker Redaksiyon-‹mlâ: Mehmet Günyüzlü Dizgi: Hüseyin KaraerSayfa tasar›m›: Ender Boztürk Kapak tasar›m›: Bask›:

Birinci Bas›m: May›s 2010 ‹stanbul, ‹kinci Bas›m: Eylül 2012

TÜRK‹YE D‹YANET VAKFI ‹SLÂM ARAfiTIRMALARI MERKEZ‹ veKÜTÜPHANES‹

MUSTAFA B‹ROL ÜLKER

Diyanet ‹flleri Baflkanl›¤›'n›n hizmetlerini desteklemek amac›yla1975 y›l›nda kurulan Türkiye Diyanet Vakf› (TDV), yurt içi ve d›-fl›nda sürdürdü¤ü faaliyetler çerçevesinde telif bir ‹slâm Ansiklo-pedisi haz›rlamay› kararlaflt›rd› ve bu amaçla 1983 y›l›nda ‹stan-bul'da (Üsküdar-Ba¤larbafl›) TDV ‹slâm Ansiklopedisi Genel Mü-dürlü¤ü'nü kurdu. Befl y›ll›k bir haz›rl›k döneminin ard›ndan an-siklopedinin yay›m›na 1988'de baflland›. Türkiye Diyanet Vakf› bufaaliyetlerinin yan› s›ra araflt›rmac›lar›n ilmî aç›dan yetiflmeleri-ne katk›da bulunmak için yüksek lisans ve doktora bursu prog-ramlar›n› uygulamaya bafllad›. Vak›f bu araflt›rmac›lardan dahaiyi istifade edebilmek düflüncesiyle 3 Aral›k 1988 tarihin de ald›-¤› bir kararla ‹stanbul'da ‹slâm Araflt›rmalar› Merkezi'ni (‹SAM)kurdu.

‹SAM, 1983 y›l›ndan beri Üsküdar-Ba¤larbafl›'ndaki binas›n-da faali-yetlerini sürdüren TDV ‹slâm Ansiklopedisi Genel Müdür-lü¤ü'nün bünyesinde çal›flmalar›na bafllad›. ‹SAM'›n amac›, çal›fl-ma tâlimat›n›n beflinci maddesinde, "‹lmî araflt›rmalar yapmak,‹slâmî ilimler ve flarkiyat alanlar›nda ilmî eserler yay›mlamak,yurt içinde ve d›fl›nda ilmî toplant›lar düzenlemek, araflt›rmac›laryetifltirmek, araflt›rma kütüphanesi ve dokümantasyon birimi__________________________* ‹SAM Kütüphanesi.Bu makaleyi haz›rlarken görüfllerine baflvurdu¤um ve yard›mlar›n› esirgeme-yen Doç. Dr. Ahmet Özel, Yakup Kahraman, Dr. Eyyüp Said Kaya, Dr. NuriT›naz, Recep Y›lmaz, Selahattin Öztürk, Cemil Cahit Can, Ali Yücel Yürük,Cemal Toksoy ve Kenan Y›ld›z'a ayr› ayr› teflekkür ederim.

Yavuz Arg›t Arma¤an›286

kurmak" fleklinde ifade edilmifltir.‹SAM, Türkiye Diyanet Vakf›'n›n 19 Mart 1993 tarihinde ald›¤›

bir kararla 1 Nisan 1993 tarihinden itibaren TDV ‹slâm Ansiklo-pedisi Genel Müdürlü¤ü ile birlefltirilerek Türkiye Diyanet Vakf› ‹s-

lâm Araflt›rmalar› Merkezi olarak teflkilâtland›r›ld›. 1 ‹SAM arafl-t›rma projelerini desteklemenin yan› s›ra haz›rl›klar› daha öncebafllam›fl bulunan TDV ‹slâm Ansiklopedisi baflta olmak üzereakademik yay›nlar yapmak, ilmî dergiler ç›karmak, bilimsel top-lant›lar düzenlemek, ilmî-dinî konularda kamuoyunu ayd›nlata-cak görüfller oluflturmak ve bunlar› yaymay› hedeflemektedir.

‹SAM günümüzde bir yandan Türk ve ‹slâm dünyas›n›n tarih-sel mi-ras›n› bilimsel yöntemlerle araflt›rarak bugünün insan›n›ndikkatine sunmakta, di¤er yandan da müslüman co¤rafyadaki di-nî, toplumsal, kültürel de¤iflim ve geliflmeleri izleyerek araflt›rma-c›, bilim adam› ve ayd›nlar için bilgi birikimi sa¤lamaktad›r. Ayr›-ca nitelikli çal›flmalar yürütmek amac›yla Türkiye içindeki ve d›-fl›ndaki bilimsel ve akademik kurumlarla iliflkilerini de sürdür-mektedir.

"‹slâm Ansiklopedisi, Kütüphane ve Dokümantasyon ve Arafl-t›rma Bölümü" olmak üzere üç ana bölümden oluflan ‹SAM, bafl-kan ve dört kiflilik Yönetim Kurulu taraf›ndan idare edilmektedir.Ayr›ca ‹SAM bünyesinde yürütülecek araflt›rmalar› koordine et-mek üzere Araflt›rmac›lar Kurulu, ansiklopedi çal›flmalar›n› dü-

zenlemek üzere de ‹nceleme Kurulu bulunmaktad›r. 2

TDV ‹slâm Ansiklopedisi'nin çal›flmalar›n› yürütmek ve gerek-ti¤inde maddelerin siparifl, telif ve redaksiyonlar›n› yapmak içinuzmanl›k alan-lar›na göre Arap Dili ve Edebiyat›, Dinler Tarihi,

__________________________1 Tayyar Alt›kulaç, "‹slâm Araflt›rmalar› Merkezi", D‹A, XXIII, s.44-46; ayr›cabk. www.isam.org.tr.2 ‹SAM'›n idarî yap›lanmas›, faaliyetleri ve projeleriyle ilgili olarak bk.www.isam. org.tr.

Makaleler 287

Fars Dili ve Edebiyat›, F›k›h, Hadis, Hat, ‹limler Tarihi, ‹slâm Dü-flüncesi ve Ahlâk, ‹slâm Tarihi ve Medeniyeti, ‹slâm Ülkeleri Co¤-rafyas›, Kelâm ve Mezhepler Tarihi, Mimari, Mûsiki, Müsteflrik-ler, Tasavvuf, Tefsir, Türk Dili ve Edebiyat›, Türk Tarihi ve Medeni-yeti ilim heyetleri kurulmufltur. ‹lmî redaksiyonlar› tamamlanm›flansiklopedi maddelerinin teknik redaksiyonlar›n› yapmak üzereTeknik Redaksiyon Heyeti oluflturulmufltur.

Bafllang›çta merhum Ergun Göze (v. 12 Ekim 2009) ve M. Er-tu¤rul Düzda¤'›n da bir süre hizmet gördü¤ü ‹slâm Ansiklopedisiçal›flmalar› kurumlaflma aflamas›na geldi¤inde, TDV ‹slâm Ansik-lopedisi Genel Müdürlü¤ü'nde genel müdür olarak 03.02. 1984-22.08.1988 tarihleri aras›nda Dr. Ahmet Gürtafl (v. 8 Aral›k 1999)ve Prof. Dr. Halis Ayhan (22.08.1988-10.09.1990) görev yapm›flt›r.‹SAM olarak faaliyetlerine devam etmeye bafllad›ktan sonradabaflkan olarak Dr. Tayyar Alt›kulaç (15.09.1989-9.04. 1996), Prof.Dr. Azmi Özcan (02.01.1996-12.03.1999), Prof. Dr. fi. Tufan Buzp›-nar (12.03.1999-31.08.2001), Prof. Dr. fiahin Uçar (07.09.2001-22.07.2002), Doç. Dr. ‹lyas Üzüm (29.07.2002-31. 10.2003) görev-de bulunmufltur. 01.11.2003 tarihinden itibaren de Prof. Dr. M.Âkif Ayd›n baflkanl›k görevini sürdürmektedir. Genel Sekreterlikvazifesini 10.03.1989-26.01.1994 tarihleri aras›nda vekaletenMehmet Y›ld›r›m (vefat›: 29.05.1995), Dr. Mehmet Ali Sar› (30.11.

1990-17.02.1993) ve Süleyman Necati Akçeflme 3 (26.01. 1994-10.09.2001) yapm›flt›r. Bu görevi 04.10.2001 ile 31.07.2002 tarih-leri aras›nda Do¤an Erdinç, 03.03.2004 ile 30.11.2011 aras›ndada Dr. M. Kâmil Yaflaro¤lu devam ettirmifltir. 01.01.2012 tarihi iti-bariyle Dr. Tuncay Baflo¤lu, 27.03.2012 itibariyle de Dr. Ali Ha-kan Çavuflo¤lu Baflkan Yard›mc›l›klar›na getirilmifltir.

Hem ansiklopedinin hem ‹SAM'›n dönem dönem idare mecli-si, dan›flma kurulu ve yönetim kurullar›nda Prof. Dr. Bekir Topa-__________________________3 11 Haziran 2009 tarihinden itibaren Türkiye Diyanet Vakf› Genel Müdürü.

Yavuz Arg›t Arma¤an›288

lo¤lu, Prof. Dr. Hayreddin Karaman, Prof. Dr. ‹smail E. Erünsal,Dr. Tayyar Alt›kulaç, Prof. Dr. M. Saim Yeprem, Prof. Dr. MustafaÇa¤r›c›, Prof. Dr. Metin Tuncel, Prof. Dr. Ömer Faruk Harman,Prof. Dr. Azmi Özcan, Prof. Dr. M. Orhan Okay, Prof. Dr. ‹brahimKâfi Dönmez, Doç. Dr. Ahmet Özel, Doç. Dr. Adnan Aslan, Doç.Dr. Tahsin Görgün, Müflavere Heyeti'nde Prof. Dr. M. Yaflar Kan-demir, Prof. Dr. Hayreddin Karaman, Doç. Dr. Ahmet Özel, Prof.Dr. Ahmet Topalo¤lu, Prof. Dr. M. Saim Yeprem, Prof. Dr. Ali Bar-dako¤lu görev yapm›flt›r.

Günümüzde idarî birimleri Genel Sekreterli¤e ba¤l› olarak flu-be müdürlükleri düzeyinde organize edilen ‹SAM'da, TDV ‹slâmAnsiklopedisi Genel Müdürlü¤ü döneminden itibaren Teknik ‹fllerMüdürlü¤ü'nü 17.07.1985 ile 31.08.1987 tarihleri aras›nda Cofl-kun Ayd›n, Yay›n Müdürlü¤ü'nü 12.05.1984-08.01.1985 tarihleriaras›nda Ahmet Taflgetiren, 01.03.1988 tarihinden itibaren de Ah-met Y›lmaz sürdürmektedir. Arfliv-Fiflleme ve Takip Servisi Müdür-lü¤ü'nü 01.11.1985-30.06.1986 tarihleri aras›nda ‹rfan Küçükköy,01.11.1984-30.11.1989 tarihleri aras›nda Ayhan Aykut yürütmüfl-tür. 12.03.1990-31.07.1997 tarihleri aras›nda Ferman Karaçam'›nmüdürlü¤ünü yapt›¤›, ansiklopedi maddelerinin sipariflinden Ya-y›n Müdürlü¤ü'ne teslimine kadar olan basamaklar› takip edenSiparifl ve Takip Müdürlü¤ü'nü 20.11.1997-31.12.2006 y›llar› ara-s›nda vekâleten, 01.01.2007 tarihinden itibaren de asaleten Sa-bahattin Yenice yürütmektedir. Kurumda Personel ve ‹darî ‹fller-Muhasebe Müdürlü¤ü olarak oluflturulan birimin ilk müdürüRemzi Sa¤lar'›n (01.02.1984-03.06.1986) ayr›lmas›ndan sonra bubirim Muhasebe Müdürlü¤ü ve Personel ve ‹darî ‹fller Müdürlü¤üad›yla iki müdürlük haline getirilmifltir. Muhasebe Müdürlü¤ü'neBekir Yunuso¤lu (07.03.1987-21.03.1988), Erdal ‹flcan (01.06.1988-30.10.1998), Ahmet Savafl Demiray (30.10.1998-31.01.2001) bakm›fl, Atalay Alptekin de 06.09.2001-31.12.2006 tarihle-ri aras›nda vekâleten, 01.01.2007 tarihinden itibaren de asaleten

Makaleler 289

atanm›flt›r. Personel ve ‹darî ‹fller Müdürlü¤ü'nü 01.04.1988 tari-hinden beri Yakup Kahraman yürütmektedir. Önceleri Arfliv-Fiflle-me ve Takip Servisi ismiyle kurulan, günümüzde ise KütüphaneMüdürlü¤ü olarak idarî yap›lanmada yerini alan birimin ilk mü-dürü Ayhan Aykut olmufltur. Ayhan Aykut 5.11.1988 - 31.10.1996y›llar› aras›nda Kütüphane müdürü olarak görev yapm›flt›r. Ay-han Aykut, Ansiklopedi ve ‹SAM'da vazife yapt›¤› dönemde, ansik-lopedi maddelerinden sorumlu siparifl ve takip servisi flefli¤i ilemüdürlü¤ü s›ras›nda telif bir ansiklopedi yay›n›n›n zorlu¤undandolay› arflivleme, bilgisayar program› ve organizasyon olarak ile-riye dönük sistemler kurmufltur. Kütüphanenin otomasyona geç-mesi, bilgisayar kullan›m›n›n yayg›nlaflt›r›lmas› ve ihtiyaç duyu-lan programlar›n yap›lmas› ile ‹stanbul Kad› Sicilleri'nin mikro-filmlerinin ‹SAM'a kazand›r›lmas›na katk›da bulunmufltur. Kü-tüphane Müdürlü¤ü'nü 20.03.1997 ile 18.09.2000 tarihleri ara-s›nda vekâleten yürüten Fatih Çardakl› bu göreve 19.09.2000 ta-rihinden itibaren asaleten atanm›flt›r. Fatih Çardakl›'n›n 30.06.2010 tarihinde emekliye ayr›lmas›ndan sonra 01.07.2010-31.07.2010 tarihleri aras›nda vekâleten 01.08.2010 tarihindenitibaren de asâleten Mustafa Birol Ülker yürütmektedir.

TDV ‹SLÂM ANS‹KLOPED‹S‹

Leiden'de 1901-1939 y›llar› aras›nda ‹ngilizce, Frans›zca ve Al-manca olarak befl cilt halinde haz›rlanan The Encyclopaedia of Is-lam, Millî E¤itim Bakanl›¤›'n›n iste¤i ile ‹stanbul Üniversitesi Ede-biyat Fakültesi bünyesinde tercüme edilmeye bafllanm›fl ve 1940-1987 y›llar› aras›nda on befl cilt olarak yay›mlanm›flt›r. MEB ‹s-lâm Ansiklopedisi 4 ‹slâm dini ve kültürüyle ilgili maddelerin ge-nel olarak yetersizli¤i ve ansiklopediyi haz›rlayan müsteflriklerin__________________________4 Orhan F. Köprülü, “‹slâm Ansiklopedisi”, D‹V, XXIII, 43-44.

Yavuz Arg›t Arma¤an›290

yanl›fl hükümleri, temelsiz iddialar› ile dikkati çekmiflti. GerçiTürkçe'ye tercüme edilirken ansiklopedideki Türk dünyas›yla ilgilimaddelerin üçte biri, hata ve eksiklerinin giderilmesi amac›ylayeniden yaz›lm›flt›. Ne var ki bu maddelerdeki iyilefltirmeye ra¤-men, ‹slâmiyet'le ilgili maddelerdeki yanl›fllar›n ve eksikliklerinpek az› düzeltilmifl, di¤er k›sm› ise oldu¤u gibi kalm›flt›r. The Ency-

clopaedia of islam'›n 5 1954-2002 y›llar› aras›nda Leiden'dekiikinci yay›m›nda da bu eksikliklerin ve yanl›fl de¤erlendirmelerinküçümsenemeyecek bir k›sm› oldu¤u gibi kalm›flt›r. Bu durumkarfl›s›nda Türkiye Diyanet Vakf› ‹slâmî ilimler, ‹slâm kültürü vemedeniyeti hakk›nda tam ve do¤ru bilgiler, yans›z de¤erlendirme-ler içeren yeni bir ‹slâm Ansiklopedisi ç›karman›n lüzumuna ina-narak gerekli çal›flmay› bafllatt›.

1983 y›l›nda haz›rl›¤›na bafllanan ve ilk cildi 1988'de yay›mla-nan TDV ‹slâm Ansiklopedisi (D‹A), tamamen telif bir eser olupmadde dizisi ‹slâmî ilimlerle ‹slâm-Türk kültür ve medeniyetineait kavramlar›, ilim, edebiyat ve sanat erbab›n›, tarih boyunca ku-rulmufl ‹slâm devletleri ve yöneticilerini, tarihî olaylar›, dinî vesosyal hayat› etkilemifl ak›mlar›, tarihî, ilmî ve kültürel müessese-leri, yerleflim merkezlerini, büyük dinleri, ‹slâm kültür ve medeni-yeti ile ilgisi bulunan gayri müslim flahsiyetleri kapsamak-tad›r.‹lim kurullar› taraf›ndan yaklafl›k 500 temel kaynak taranaraktesbit edilen bu madde listesi 17.000'e ulaflmaktad›r. At›f madde-lerinin say›s› 6539'dur. 41. cildi yay›mlanan, 42. cildi bask›daolan ve k›rk dört ciltte tamamlanmas› tahmin edilen ansiklopedi-ye flimdiye kadar bir k›sm› yurt d›fl›ndan olmak üzere konusundauzman 2000'i aflk›n ilim adam› madde kaleme alm›flt›r. Ansiklo-pedi tamamland›¤›nda, kendi sahas›nda önemli bir baflar›y› ger-çeklefltirecektir. Zira TDV ‹slâm Ansiklopedisinin yar›s› kadarmaddeden oluflan benzeri ansiklopediler yar›m as›rda haz›rlan-__________________________5 Kemal Kahraman, “The Encyclodpaedia of Islam”, D‹V, XI, 181-184.

Makaleler 291

m›flken, TDV ‹slâm Ansiklopedisi çeyrek yüzy›lda bitirilmifl ola-cakt›r.

Kamuoyunun do¤ru bilgi edinme ihtiyaçlar›n› karfl›lamay› he-defleyen TDV ‹slâm Ansiklopedisi, dinî ve sosyal bilimlerde arafl-t›rma yapmak isteyenlerin baflvurabilece¤i ciddi ve kapsaml› birkaynakt›r. Ansiklopedide titizlikle uygulanmaya çal›fl›lan temel il-ke, bütün maddelerin güvenilir kaynaklara dayanmas› ve do¤rubilgiler ihtiva etmesidir. Konunun en yetkili uzmanlar›na yazd›r›-lan maddeler, merkez ilim heyeti üyeleri taraf›ndan titiz bir ince-lemeye tâbi tutulmakta, gerekti¤inde müellifinden mad-denin ye-niden yaz›m› ve ikmali istenmekte, teknik redaksiyon servisinceüslûp ve imlâ birli¤i, kaynak gösterimindeki yeknesakl›k sa¤lan-makta, 40.000 resim ve diadan oluflan görüntü servisi taraf›ndantemin edilen foto¤raf ve görsel malzeme ile zenginlefltirilmekte, içtasar›m› yay›n müdürlü¤ü taraf›ndan yap›ld›ktan sonra, en ileribask› tekni¤iyle bast›r›larak okuyucular›na ulaflt›r›lmaktad›r. TDV‹slâm Ansiklopedisi ile ilgili yerli ve yabanc› kaynaklarda çeflitli

yaz›lar yay›mlanm›flt›r. 6

‹SAM Yay›nlar›

Kuruluflundan itibaren ilmî çal›flmalar›n sürdürüldü¤ü ‹slâmAraflt›rmalar› Merkezi'nde y›lda iki cilt olarak yay›mlanan ansik-lopedinin yan› s›ra baz› eserler de yay›ma haz›rlanmaktad›r.‹SAM yay›nlar› sekiz ayr› diziden oluflmaktad›r.

TDV ‹slâm Ansiklopedisi: TDV ‹slâm Ansiklopedisi (D‹A) ‹slâm__________________________6 Türkiye Diyanet Vakf› ‹slâm Ansiklopedisi Üzerine ‹SAM Baflkan› Dr. AzmiÖzcan ile Röportaj", Türk Edebiyat›, sy. 275 (Eylül 1996) , s. 24-26; "TDV ‹slâmAnsiklopedisi ve Kültürümüze Katk›s› Üzerine Dr. Azmi Özcan'la Bir Söylefli",Hizmet, III/7 (‹stanbul 1997), s. 26-29; Halil ‹nalc›k - Bahaeddin Yediy›ld›z,"Türkiye'de Osmanl› Araflt›rmalar›", XIII. Türk Tarih Kongresi, Ankara 4-8 Ekim1999, I, 178-179.

Yavuz Arg›t Arma¤an›292

dini, kültürü ve medeniyeti alan›nda araflt›rma yapmak isteyenle-rin baflvurabilece¤i flekilde kapsaml› ve kuflat›c› bir kaynak olarakhaz›rlanmaktad›r. Temel Kültür Dizisi: Bu dizideki eserler alan›n›nuzmanlar› taraf›ndan tarihî derinlik ve güncel perspektifle haz›r-lanmakta, gerek duyuldu¤unda TDV ‹slâm Ansiklopedisindeki il-gili maddeler kitaplaflt›r›lmaktad›r. Doktora Tezleri Dizisi: ‹SAMaraflt›rmac›lar›n›n doktora tezleri ile ‹lâhiyat fakültelerinde yap›-lan baz› doktora çal›flmalar›ndan oluflmaktad›r. Araflt›rma-‹nce-leme Dizisi: Akademisyenlerin özgün araflt›rmalar›na ve incele-melerine yer verilmektedir. Sempozyumlar-Paneller Dizisi: ‹SAMbünyesinde gerçeklefltirilen ulusal ve uluslararas› kat›l›ml› ilmîtoplant›larda sunulan bildiri ve müzakereleri içermektedir. Kay-nak Eserler Dizisi: ‹slâmî ilimlerin henüz bas›lmam›fl temel kay-naklar› aras›nda yer alan yazma eserleri ilim dünyas›n›n istifade-sine sunmay› amaçlayan tenkitli neflirlerden oluflmaktad›r. ArflivDizisi: ‹lim dünyas›n›n indeksi konumundaki arfliv belgelerine aitkataloglar› yay›mlamay› hedef alan bir dizidir. Kad› Sicilleri Dizi-si: Bu dizide, XVI ve XVII. yüzy›l ‹stanbul ve bilâd-› selâse kad›l›k-lar›na (Eyüp, Galata, Üsküdar) ait defterler aras›ndan ortalamaher on y›ldan bir, her beldeden onar defter seçilerek yay›mlanm›fl-t›r. Süreli Yay›nlar: Çeflitli indeksler taraf›ndan taranan ‹slâmAraflt›rmalar› Dergisi alt› ayda bir yay›mlanmaktad›r. Bu dizideayr›ca ‹SAM Bülteni ile Kütüphane Müdürlü¤ü taraf›ndan haz›r-lanan Yeni Gelen Dergiler ve ‹çindekiler isimli süreli yay›n da e-dergi olarak ‹SAM web sayfas›nda yer almaktad›r.*

‹SAM Projeleri

‹slâm Araflt›rmalar› Merkezi bünyesinde çeflitli faaliyet ve projele-re imza atmaktad›r. Bu faaliyetlerden biri de araflt›rmac› yetifltir-

__________________________* Daha detayl› bilgi Için bk. www.isam.org.tr

Makaleler 293

me program›d›r. Bu amaçla merkezin kurulmas›ndan önce vak›ftaraf›ndan Almanya, ‹ngiltere, Fransa ve Amerika'ya yüksek li-sans ve doktora ö¤rencileri gönderilmifl, bu ö¤rencilerle ilgili yet-ki ve sorumluluk daha sonra ‹SAM'a verilmifltir. Akademik burs-lar›n verilerek vak›f ad›na lisans üstü çal›flma yapt›r›lacak bilimdallar›n› belirleme, bu dallara tahsis edilen burslar için arafl-t›r-mac› adaylar›n› seçme, bunlar›n çal›flmalar›n› izleme ve de¤erlen-dirme görevini ‹SAM üstlenmifltir. Araflt›rmac› yetifltirme progra-m›n›n ‹SAM'a devrinden sonra imtihanla seçilen elemanlar›nyurt içi ve yurt d›fl›nda lisans üstü araflt›rmalar›na devam ederek,klasik ‹slâmî ilimlerin yan› s›ra siyaset, tarih, ekonomi, felsefe,sosyoloji, antropoloji, dinler tarihi, ilimler tarihi ve edebiyat gibialanlarda çal›flma yapmalar› sa¤lanm›flt›r. Günümüzde doktoraö¤renimlerini tamamlayan bu elemanlardan baz›lar› merkezdearaflt›rmac› olarak görev yaparken baz›lar› da çeflitli üniversitele-re intisap ederek akademik ilerlemelerine devam etmektedir.

‹SAM'›n üç ana biriminden biri olan Araflt›rma Bölümü, Yöne-tim Kurulu'nca seçilen Araflt›rmac›lar Kurulu'nun gözetimi alt›n-da ilmî faaliyetlerini planlar, araflt›rma gelifltirme programlar›n›yapar ve uygulanmalar› için gerekli giriflimlerde bulunur. Araflt›r-ma Bölümü'nde yurt içi ve yurt d›fl›nda doktoralar›n› tamamla-m›fl araflt›rmac›lar sürekli statüde görev yapmaktad›r. Çeflitli içe-rikte ilmî toplant›lar düzenlemekte, daha çok yüksek lisans vedoktora ö¤rencilerine yönelik olarak sürekli seminerler yap›lmak-ta, misafir araflt›rmac› program› yürütülmekte, de¤iflik yay›n di-zileri haz›rlanmaktad›r.

Lisans Akademik Destek Program› (LADEP)

Türkiye'deki ‹lâhiyat lisans e¤itimini akademik sahada destekle-mek amac›yla 2 y›ll›k olan bu program Marmara Üniversitesi ‹lâ-hiyat Fakültesi ve ‹SAM aras›nda imzalanan bir protokol ile haya-

Yavuz Arg›t Arma¤an›294

ta geçirilmifltir. Daha sonra ‹stanbul Üniversitesi ‹lâhiyat Fakülte-si de bu programdan yararlanmaya devam etmifltir. ‹lk devresi2006-2007 y›l›nda uygulanmaya bafllanan program›n 2011-2012döneminde 6. devresi uygulanm›fl ve her y›l yaklafl›k 30-35 ‹lâhi-yat ö¤rencisi bu hizmetten faydalanm›flt›r. fiimdiye kadar temel ‹s-lâm ilimlerinde metin ve literatür bilgisi, modern sosyal bilimlerdüflüncesi ve ça¤dafl ‹slâm dünyas›nda düflünce ak›mlar› gibi ko-nularda yo¤unlaflan programa kat›labilmek için yap›lan yo¤unbaflvurular karfl›s›nda, birkaç aflamal› bir eleme süreci uygulan-maktad›r. Söz konusu elemeleri geçen ö¤rencilere bir yandanuzun soluklu bir seminer program› di¤er yandan lisans tez çal›fl-malar›na yönelik olarak rehberlik hizmetleri sunulmaktad›r.Program 2011-2012 dönemi sonuna kadar Dr. Eyyüp Said Ka-ya'n›n koordinasyonunda yürütülmüfltür. Programa kat›lanlaraayr›ca ‹SAM Kütüphanesi üyeli¤i ve ‹SAM mensuplar›n›n yarar-land›¤› bir dizi imkân da tan›nmaktad›r. ‹SAM, LADEP kontenja-n›n› gerek ö¤retim üyelerinden gerekse ö¤rencilerden gelen ›srarl›talepler üzerine önümüzdeki senelerde art›rmay› hedeflemekte-dir.

Sempozyum ve Seminerler

2001 sonbahar›ndan itibaren ‹SAM Konferans Salonu'nda yurtiçinden ve yurt d›fl›ndan tan›nm›fl ilim adamlar› taraf›ndan veri-len seri konferanslar düzenlenmeye bafllanm›flt›r. fiimdiye kadark›rk› aflk›n ilim adam› din, bilim, felsefe, tarih, sanat ve edebiyatgibi alanlardaki birikimleriyle bu faaliyetlere kat›lm›flt›r. ‹SAM1996 y›l›ndan itibaren ulusal ve uluslararas› sempozyum ve pa-

neller düzenlemeye bafllam›flt›r. ‹slâm, Gelenek ve Yenileflme 7, ‹s-__________________________7 ‹slâm, Gelenek ve Yenileflme, [I. Kutlu Do¤um ‹lmî Toplant›s›] ‹SAM, 1996,294 s.

Makaleler 295

lâm ve Modernleflme 8, Günümüz Dünyas›nda Müslüman Az›n-

l›klar 9, Dünden Bugüne Osmanl› Araflt›rmalar› 10, Modern Dö-

nemde Dinî ‹limlerin Temel Meseleleri 11 konulu sempozyumlar›gerçeklefltirmifltir. ‹SAM araflt›rmac›lar›, flahsî birikimlerini ve‹SAM'›n imkânlar›n› ilim peflinde koflanlar›n istifadesine sunmakamac›yla, 2004 y›l›ndan itibaren ‹slâm tarihi ve kültüründen Ba-t› düflüncesine kadar genifl bir yelpazede düzenli bahar ve güz se-minerleri vermektedir.

Misafir Araflt›rmac› Program›

Bu program hem yurt içi hem de yurt d›fl›nda bir üniversitedearaflt›rmac› / ö¤retim üyesi olanlar›n akademik projelerine katk›-da bulunmak amac›yla haz›rlanm›flt›r. Doktora sonras› MisafirAraflt›rmac› Program›, ‹slâmî ve sosyal bilimler alanlar›nda çal›fl-mak isteyen araflt›rmac›lar ‹SAM kampüsünde bir akademik dö-nem boyunca kütüphane ve dokümantasyon hizmetlerinden üc-retsiz yararlanmakta, çal›flmalar›n› ‹SAM'›n sa¤lad›¤› akademikçevreyle paylaflmaktad›r.

‹SAM, Misafir Araflt›rmac› Program›'n› özellikle ilgili konular-da kütüphane imkânlar› çok k›s›tl› olan Anadolu üniversitelerin-de ve bilhassa doktor ve yard›mc› doçent gibi akademik basamak-lar›n bafl›nda bulunan ö¤retim üyelerine tahsis etmeye çal›flmak-tad›r. 2005 y›l›ndan beri yürütülen program çerçevesinde yurt içive yurt d›fl›ndan araflt›rmac›lar ‹SAM'da misafir edilmifltir.__________________________8 ‹slâm ve Modernleflme, [II. Kutlu Do¤um ‹lmî Toplant›s›] ‹SAM, 1997, 366 s.9 Günümüz Dünyas›nda Müslüman Az›nl›klar, [II. Kutlu Do¤um ‹lmîToplant›s›] ‹SAM, 1998, 327 s.10 Dünden Bugüne Osmanl› Araflt›rmalar›: Tesbitler-Problemler-Teklifler,‹SAM, 2007, 319 s.11 Modern Dönemde Dinî ‹limlerin Temel Meseleleri - ‹lmî Toplant›-, ‹SAM,2007, 378 s.

Yavuz Arg›t Arma¤an›296

Merkez bu program›, ayn› zamanda kurumlar aras› iliflkilerigelifltirmek ve her geçen gün zenginleflen bilimsel bilgi birikiminipaylaflmak amac›yla oluflturmufltur. Misafir araflt›rmac›lar y›ldaüç defa ilân edilen bu programa k›sa ve uzun dönemler için -biraydan üç aya kadar- baflvurabilirler. Misafir Araflt›rmac› Progra-m›'na kat›lan araflt›rmac›lar zengin bir akademik ortam içerisin-de, seminer, konferans ve tart›flmalar vas›tas›yla bilimsel bilgial›flveriflinde bulunmakta, sürelerinin sonunda kendi projeleri ileilgili bir tebli¤ sunmaktad›rlar. Uygun görüldü¤ü takdirde misafiraraflt›rmac›lar›n çal›flmalar›n›n ‹slâm Araflt›rmalar› Dergisi veya‹SAM yay›nlar› aras›ndan ç›kmas› planlanmaktad›r.

Tasarlanan Di¤er Ansiklopediler

TDV ‹slâm Ansiklopedisinin yay›n›n›n tamamlanmas›ndan son-ra, gözden geçirilmifl yeni bask›lar›n›n yap›lmas›, baflta ‹ngilizceve Arapça olmak üzere yabanc› dillere çevrilmesi ve edinilen tec-rübenin ›fl›¤›nda baflka ansiklopediler haz›rlanmas› tasarlanmak-tad›r. Yay›n› süren bask›n›n daha k›sa bir versiyonu; onun esas›n›oluflturan ilim ve sanat dallar›na iliflkin maddelerin bir araya ge-tirilmesiyle ihtisas ansiklopedileri; sadece günlük hayatta ihtiyaçduyulan dinî bilgileri içeren yahut genel kültür a¤›rl›kl› an-siklo-

pedilerin haz›rlanmas› da hedeflenmektedir. 12

__________________________12 ‹SAM ve faaliyetleri ile ilgili çeflitli yerli ve yabanc› kaynakta yaz›lar yay›m-lanmaktad›r. bk. "Turkish Religious Fountadion Encyclopaedia of Islam", ISIMNewsletter, 2 (March 1999), s. 40; B. Babür Turna, "fiarkiyatç›l›¤› Anlamak Ed-ward Said'in 'fiarkiyatç›l›k'› Üzerine Notlar", Do¤u Bat›, V/20 (2002), s. 231-232; Oktay Özel-Gökhan Çetinsaya, "Türkiye'de Osmanl› Tarihçili¤inin SonÇey-rek Yüzy›l›: Bir Bilanço Denemesi", Toplum ve Bilim, K›fl-91 (2001-2002), s.28-29; "Short Articles: Centre for Islamic Studies (ISAM) of the Foundation ofReligious Affairs, Istanbul", Newsletter of the Society for the Medieval Mediter-ranean, XI (2006), s. 43-48.

Makaleler 297

TDV ‹slâm Ansiklopedisi tecrübesinden etkilenen Orta Asya,Balkanlar ve Avrupa'daki çeflitli müslüman topluluklar›n›n tem-silcileri, ‹SAM'dan kendi halklar›na yönelik bir ansiklopedi haz›r-lamas›n› ›srarla talep etmifllerdir. ‹SAM da bu ›srarl› talepler kar-fl›s›nda yeni bir ansiklopedi haz›rlama karar› alm›fl ve hâlihaz›r-da ‹slâm Dini Ansiklopedisi (‹DA) ad›n› tafl›yan bir büyük projeyibafllatm›flt›r. Ansiklopedi inanç (akaid), ibadet, ahlâk, tasavvuf vesiyer konular›yla ilgili yaklafl›k 1500 bafll›k (madde bafl›) içerecek-tir. ‹DA'n›n baflta Kur'an ve Sünnet'in temel kavramlar› olmak üze-re, bir müslüman›n günlük hayat› ve sahip olmas› gereken dinîbilgiler hakk›nda gerekli konu ve meseleleri içerecektir.

‹DA projesi dili, muhtevas›, görünümü ve hepsinden önemlisihedef kitlesiyle D‹A'dan hayli farkl› bir ansiklopedi olarak tasar-lanm›flt›r. Birçok dilde yay›mlanacak ‹DA, öncelikle Rusça'ya ter-cüme edilecektir. Daha sonra da Türk lehçeleri ile Bulgarca, Arna-vutça ve Boflnakça'ya tercüme edilmesi kararlaflt›r›lm›flt›r. Rus-ça'ya tercümesi konusunda Rusya Federasyonu'ndan baz› kurum-larla da ön mutabakat sa¤lanm›fl durumdad›r. Gerek Rusya'dayaflayan 20 milyonu aflk›n müslüman›n gerekse baz› Orta Asyaülkelerinde yaflayan halklar›n ‹slâm'a dair do¤ru bilgi ihtiyac›n›karfl›lamak üzere telif edilen ‹DA maddelerinde ayn› zamanda bubölgelerdeki tarihî kifli ve kurumlar› da ihtiva edecek bir a¤›rl›¤asahiptir. Avrupa'da yaflayan müslümanlar› temsil eden baz› kuru-lufllar›n talebi üzerine, ‹DA projesinin üçüncü ad›m› olarak Al-manca ve Frans›zca yay›n çal›flmalar› henüz planlama aflamas›n-dad›r.

Kütüphane

Mütevazi bir ansiklopedi kütüphanesi fleklinde kurulan fakat y›l-lar ilerledikçe ilmî çal›flmalar›n gere¤i olarak geliflen ve büyüyen‹SAM Kütüphanesi, dinî ilimler, ‹slâm ve Türk tarihi, kültürü ve

Yavuz Arg›t Arma¤an›298

medeniyeti baflta olmak üzere sosyal bilimlerin birçok alan›n›kapsayan zengin bir kütüphane olmufltur. Gerek TDV ‹slâm Ansik-lopedisi'nin gerekse di¤er araflt›rma ve yay›n faaliyetlerinin sürat-li ve sa¤l›kl› bir flekilde yürütülebilmesi için modern yöntemlerleçal›flan kütüphanede yeni yay›mlanan kitap ve süreli yay›nlar dü-zenli izlenerek araflt›rmac›lar›n hizmetine sunulmaktad›r.

‹SAM Kütüphanesi hakk›nda teknik ve istatistikî bilgiler; kü-tüphane-nin koleksiyon özellikleri, sosyal bilimler sahas›ndakiönemi ve akademik araflt›rmalara katk›s›, di¤er kütüphaneleregöre farkl›l›k arzeden yap›lanmas› ve hizmet anlay›fl› vard›r. Kü-tüphane hâlihaz›rda bir kat› 1200 m2 olmak üzere befl katl› müs-takil binas›nda faaliyet göstermekte olup sat›n alma d›fl›nda ba-¤›fl ve mübadele yoluyla da koleksiyonunu gelifltirmektedir.

Haziran 2012 tarihi itibariyle koleksiyonunda 229.000 cilt ki-tab›n yan› s›ra yaklafl›k 800 adedi sürekli takip edilen 3499 çeflityerli yabanc› derginin 135.000 say›s› yer almaktad›r. Koleksiyoniçinde 6700 kadar da tez mevcuttur.

KOLEKS‹YONUN D‹LLERE GÖRE DA⁄ILIMI

Almanca 3600

Arapça 52.000

Farsça 4900

Frans›zca 5700

‹ngilizce 32.000

Osmanl›ca (eski harfli Türkçe) 9300

Türkçe 99.500

Di¤er diller 8000

Toplam 215.000

Makaleler 299

KOLEKS‹YONUN KONULARA GÖRE DA⁄ILIMI

Co¤rafya 2829

Dil bilim 8879

Din bilimleri 8675

Do¤a ve uygulamal› bilimler 7041

Edebiyat 24.355

Felsefe 9869

‹slâm dini 42.298

Sanat 7026

Sosyal bilimler 31.571

Tarih 36.000

Di¤er konular 35.000

Toplam 215.000

TDV ‹SAM Kütüphanesi bünyesinde bulundurdu¤u eserlerinkonular› itibariyle bir "sosyal bilimler kütüphanesi"dir. Modernkütüphanecilik anlay›fl› çerçevesinde, Sa¤lama, Süreli Yay›nlar veMübadele, Kataloglama ve Tasnif (Teknik Hizmetler), Arfliv, Dokü-mantasyon, Müracaat, Fotokopi ve Cilt Atölyesi birimleri fleklindeörgütlenmifl olup bu birimlerde kadrolu otuz, part-time on üç top-lam k›rk üç personel çal›flmaktad›r. Yüksek lisans ve doktora ö¤-rencileri ile ö¤retim üyeleri ve ö¤retim görevlilerine aç›k olan kü-tüphane, "araflt›rma kütüphanesi" niteli¤indedir. Her geçen günartan üye say›s› flu anda 12.000'e yaklaflm›fl olup günlük ortala-ma 450 araflt›rmac› istifade etmektedir.

Kütüphaneye üye araflt›rmac›lar haftan›n yedi günü sabah9.00 - akflam 23.00 saatleri aras›nda kütüphaneden yararlana-bilmektedir. ‹SAM Kütüphanesinde araflt›rmac›lar›n eserlere her

Yavuz Arg›t Arma¤an›300

an ulaflabilmelerini sa¤lamak için kitap ve dergiler ödünç veril-memektedir. Araflt›rmac›lar›n istifade etmesi için kütüphaneprogram›na merkezin web adresi olan www. isam.org.tr internetadresinden de ulafl›labilmektedir. Kütüphanede aç›k raf sistemiuygulanmakta olup araflt›rmac›lar ihtiyaç duyduklar› kadar ki-tap ve dergiyi raflar›ndan al›p inceleyebilmekte, ifli bittikten son-ra masa-lar›n üzerine b›rakmaktad›rlar. Bu eserler kat görevlileritaraf›ndan raflara yerlefltirilmektedir. Müracaat eserleri ile dergi-lerin son say›lar› ve koleksiyonlar› herkesin kolayca istifade ede-bilmesi için girifl kat›nda sergilenmektedir. Fotokopi birimi 9.00 -19.00 saatleri aras› çal›flmakta olup araflt›rmac›lar dijital fotoko-pi makinelerinden telif haklar› çerçevesinde ücreti karfl›l›¤› istifa-de imkân› bulmaktad›rlar. Kütüphane üyesi araflt›rmac›lar ayr›cayemekhane ile çay-kafaterya bölümünden de istifade edebilmek-tedir. Kütüphane üyeleri çal›flma sahalar›yla ilgili kütüphanedebulunmayan eserlerin (kitap-dergi) temin edilerek kütüphane ko-leksiyonuna kazand›r›lmas› için teklifte bulunabilir, Müracaat bi-rimindeki yay›n istek formlar›n› doldurarak bu isteklerini kütüp-hane idaresine iletebilirler. Bahsi geçen eserlerden yay›n komis-yonlar› taraf›ndan uygun görülenler temin edilerek araflt›rmac›la-r›n istifadesine sunulmaktad›r. ‹SAM Kütüphanesinin aktif olarakyerli ve yabanc› 120 kurumla mübadele ba¤lant›s› sürmekte olup‹SAM yay›nlar›yla bu kurumlar›n yay›nlar› karfl›l›kl› olarak de¤ifl-ti-rilerek koleksiyon zenginlefltirilmektedir.

Kütüphane Koleksiyonlar›

‹SAM Kütüphanesi sat›n alma ve ba¤›fl olmak üzere iki yoldan cid-di koleksiyonlar› bünyesine kazand›rm›flt›r. Kütüphaneyi gezerekmerkezin araflt›rmac›lara sundu¤u imkânlar› yerinde müflahedeeden koleksiyon sahipleri eserlerin en k›sa zamanda hizmete su-nularak, genç araflt›rmac›lar ile akademisyenler taraf›ndan istifa-

Makaleler 301

de edilece¤inin güveniyle ba¤›fl yapmaktad›rlar. Günümüzde‹SAM Kütüphanesinde aralar›nda baz›lar› rahmetli olmufl önem-li flahsiyetlerin ba¤›fl koleksiyonlar›n› bulunmaktad›r. Bu koleksi-yonlar; Orhan fiaik Gökyay (ö. 1994), Prof. Dr. Nejat Göyünç (ö.2001), Yavuz Arg›t (ö. 2009), A. Rag›p Akyavafl (ö. 1969), Dr. Tur-gut Akp›nar, Erzurumlu Rasim Efendi (Erverdi), Köksal Koç (ö.2002), Prof. Dr. Mehmet Kaplan (ö. 1986), Prof. Dr. Zeynep Ker-man, Prof. Dr. ‹nci Enginün, Dr. Hidayet Nuho¤lu, Kas›m Küfrevi(ö. 1992), Prof. Dr. ‹lber Ortayl›, Prof. Dr. Kemal Beydilli, Kathle-en R. F. Burrill (ö. 2005), Dr. Tayyar Alt›kulaç, Vahidettin Karaçor-lu (ö. 2008), Prof. Dr. Hayreddin Karaman, Dr. As›m Tafler, ‹lhanBardakç› (ö. 2004), Prof. Dr. Mustafa Koçak, Prof. Dr. Ahmet To-palo¤lu, Ömer fiengüler, ‹smail Otar, Dr. Muhammed Munir efl-fiüveyki, Dr. Numan Külekçi, fiahin Sezgin, Prof. Dr. Suphi Saatçive Fethi Gemuhluo¤lu'na (ö. 1977) aittir.

Sat›n alma yoluyla temin edilen koleksiyonlar ise Ziyad Ebüz-ziya (ö. 1994), Prof. Dr. Tahsin Yaz›c› (ö. 2002), Hilmî Oflaz (ö.1998), Prof. Dr. Nihat M. Çetin (ö. 1991), Prof. Dr. Günay Tümer(ö. 1995), H. Fahrettin Baflaran (ö. 1981), Albert Hourani (ö.1993), Timuçin Tanaslan ve Jacques Waardenburg'a aittir.

Kütüphane yerleflimi:

Kütüphanenin,I. Kat›nda, ansiklopediler, sözlükler, bibliyografyalar›n yer al-

d›¤› baflvuru-müracaat (referans ) eserleri bölümü ile Süreli Yay›nKoleksiyonu ve son say› dergilerin teflhir bölümü, Dokümantas-yon, Müracaat ve fotokopi servisleri yer almaktad›r.

II. Kat›nda, genel konulu eserler, felsefe, din, sosyal bilimler,fen bilimleri ve güzel sanatlar ile ilgili eserler,

Yavuz Arg›t Arma¤an›302

III. Kat›nda ise edebiyat, co¤rafya, biyografi, tarih ve özel ko-leksiyonlar olan Küfrevi, Nuho¤lu, Orhan fiaik Gökyay ve YavuzArg›t bölümü ile tezler koleksiyonu yer almaktad›r.

Ayr›ca bu kat›n özel bir bölümünde araflt›rmac›lara tez, maka-le ve di¤er çal›flmalar›n› yazabilmeleri için yeteri kadar bilgisayartahsis edilmifltir.

Veri Tabanlar›

Kütüphane üyesi araflt›rmac›lar katalog bilgisayarlar›ndan‹SAM Kütüphanesi Veri Taban›, Türkiye Kütüphaneleri Veri Taba-n›, Tezler Veri Taban›, Makaleler Veri Taban›, ‹lâhiyat Fakültele-rinde Devam Etmekte Olan Yüksek Lisans ve Doktora Tezleri VeriTaban›, ‹lâhiyat Makaleler Veri Taban› ile Arfliv programlar›ndanistifade edebilir, konular›yla ilgili genifl bir literatür bilgisine ula-flabilirler.

Türkiye Kütüphaneleri Veri Taban›

TDV ‹slâm Ansiklopedisinin yay›n çal›flmalar›n› h›zland›rmak veiç hizmette kullanmak üzere haz›rlanan bu veri taban›nda, ‹stan-bul'daki yazma eser kütüphaneleri baflta olmak üzere 120 de¤iflikkütüphaneye ait yaklafl›k 709.000 yazma ve matbu esere ait bibli-yografik künye yer almakta ve aran›lan bir yazma eserin bu 120kütüphaneden hangisinde mevcut oldu¤u tesbit edilebilmektedir.Bu veri taban›nda yer alan ve Kültür Bakanl›¤› bünyesinde bulu-nan altm›fl alt› kütüphanenin katalog bilgileri için Kültür Bakan-l›¤› ile ‹SAM aras›nda bir protokol imzalanm›fl olup bahsi geçenaltm›fl alt› kütüphanenin katalog bilgilerine ‹SAM'›n internet ad-resinden de hhttttpp::////kkuuttuupphhaannee..iissaamm..oorrgg..ttrr//22000011aarraammaa..hhttmm ulafl-mak mümkündür.

Makaleler 303

Tezler Veri Taban›

Türkiye'de sosyal bilimler sahas›nda yap›lm›fl ve ‹SAM'›n faaliyet-leriyle alâkal› tezlerin bibliyografik bilgilerini toplamak ve yeniyap›lan tezleri izleyerek kay›tlar›n› sürekli güncellefltirmek sure-tiyle bir veri taban› oluflturulmufltur. Toplam 260.000 tez künyesiihtiva eden bu veri taban›, TDV ‹slâm Ansiklopedisi'nin haz›rl›k veyay›n faaliyetleri ile merkez taraf›ndan yürütülen di¤er ilmî çal›fl-malarda istifade edilmesi amac›yla haz›rlanm›flt›r. Bu veri taban›içinde yer alan ve yüksek lisans-doktora tezi olarak ‹lâhiyat fakül-telerinde haz›rlanan tezlerinin iki cilt halinde (c. I, 1953-2000; c.

II. 2001-2007) katalogu yay›mlanm›flt›r. 14 Bu iki ciltte toplam8.000 ‹lâhiyat tezi yer almaktad›r. Ayr›ca Nisan 2012'de ‹lâhiyatFakülteleri Tezler Katalogu (1953-2010) tek cilt halinde bas›ld›.

‹lâhiyat Fakültelerinde Devam Etmekte Olan Yüksek Lisans veDoktora Tezleri Veri Taban›

TDV ‹slâm Araflt›rmalar› Merkezinin web sayfas› üzerinden kulla-n›ma aç›lan veri taban›, bir yandan ‹lâhiyat Tezleri Katalogununikinci cildi üzerinde çal›fl›rken bir taraftan da ‹lâhiyat fakültele-rinde devam etmekte olan yüksek lisans ve doktora tezlerinin ko-nular› dekanl›klar›n da katk›lar›yla toplanmaya çal›fl›lm›flt›r. Veritaban›nda Haziran 2012 itibariyle 5.380 yüksek lisans ve dokto-ra tez künyesi yer almaktad›r. Bu tezlerin 2623 tanesi 2008-2012y›l›nda tamamlanm›flt›r.

__________________________14 ‹smail E. Erünsal-Fatih Çardakl›-Mustafa Birol Ülker, ‹lâhiyat FakülteleriTezler Katalogu (c. l, 1953-2000; c.ll. 2001-2007), ‹stanbul: ‹SAM Yay›nlar›,2008

Yavuz Arg›t Arma¤an›304

Makaleler Veri Taban›

Türkiye Makaleler Bibliyografyas›’nda yer alan makalelerin debulundu¤u bu veri taban›nda halen 881155..000000 künye mevcuttur.Veri taban›n›n zenginlefltirilmesi çal›flmalar›na sahayla ilgili der-gilerde yer alan makale künyeleri ile kongre, sempozyum ve edi-törlü yay›nlar›n içinde yer alan makalelerin tesbiti ve veri taban›-na kay›t girilmesi yoluyla devam edilmektedir. ‹SAM Kütüphane-sine gelme imkân› bulamayan araflt›rmac›lar da kütüphaneninkutuphane@isam.org.tr adresine gönderdikleri mesajlar ile mev-cut veri tabanlar›ndan yararlanabilmektedir.

‹lâhiyat Makaleleri Veri Taban›

‹SAM Kütüphanesi sahip oldu¤u imkânlar ve bilgiler sayesindeveri tabanlar› ile koleksiyonlar›ndan akademisyenlerin daha ko-lay ve pratik bir flekilde istifade edebilmesi için ‹lâhiyat Makalele-ri Veri Taban›'n› da kullan›ma açm›flt›r. ‹lâhiyat Makaleleri VeriTaban›, halihaz›rda üniversitelerimizin bünyesinde faaliyet gös-termekte olan ‹lâhiyat fakültelerinin dergileri baflta olmak üzeredinî ve ilmî dergilerdeki makaleler ile sempozyum, kongre, konfe-rans ve seminerlerde sunulmufl ve yay›mlanm›fl tebli¤leri kapsa-maktad›r. Bahsi geçen bu makalelerin gerekli izinleri al›narak di-jital kopyalar› da veri taban›na konulmufltur. Veri taban› ‹SAMweb sayfas› üzerinden ücretsiz olarak araflt›rmac›lar›n istifadesi-ne aç›lm›flt›r.

Dokümantasyon Veri Taban›

‹SAM Kütüphane ve Dokümantasyon Müdürlü¤ü bünyesinde yeralan dokümantasyon servisindeki ansiklopedi maddelerine aitdoküman dosyalar›n›n dijital görüntülerini içeren bu veri taba-

Makaleler 305

n›nda halen 7.510 dosyaya ulafl›labilmektedir. Dosyalar›n dijitalortama aktar›lma çal›flmalar› devam etmektedir. Bu veri taban›da ‹SAM web sayfas›nda kullan›ma aç›kt›r.

Hüseyin Hilmi Pafla Evrak›

Rumeli genel müfettifli ve Otuzbir Mart döneminin Sadrazam› Hü-seyin Hilmi Pafla'ya ait resmî evraklar› içeren bu veri taban›nda1714 gömlek içersin-deki 3.000 belgenin özet bilgileri yer almak-tad›r (http://ktp.isam.org.tr/). Söz konusu belgeler dijital ortamaaktar›lm›fl olup ‹SAM Kütüphanesi'ne gelen araflt›rmac›lar›n isti-fadesine sunulmufltur. Evraklar, Hüseyin Hil-mi Pafla Evrak› Kata-logu bafll›¤› alt›nda ‹SAM Yay›nlar›n›n "kataloglar dizisi"nde ya-y›mlanm›flt›r .

Kemal Batanay Müzik Arflivi

Koleksiyonda bulunan yaklafl›k 5.000 evrak 30 adet klasörüniçindeki 2137 dosyada muhafaza edilme tedir. Belgelerin özet bil-gilerine (http://ktp.isam. org.tr/) adresinden ulafl›labilmektedir.

Muhammed b. Muhammed b. Tâvît et-Tancî Koleksiyonu

1974 y›l›nda vefat eden rahmetli Muhammed b. Tâvît et-Tancî, il-mî neflir-leriyle tan›nan çok yönlü bir âlimdir. 738 kay›ttan olu-flan koleksiyon flekil itibar› ile üç bafll›k alt›nda toplanabilir; Def-terler, Müteferrik Evraklar ve Fifller. Koleksiyonun 550 adet gibibüyükçe bir k›sm› defterlerden olufl-maktad›r. Koleksiyonda ta-rih, edebiyat, felsefe, hadis, astronomi gibi di-¤er birçok konudada muhtelif çal›flmalar yer almaktad›r. Büyük oranda akademiknotlar› içeren bu defterler, bibliyografik bilgiler yan›nda, fihristçal›flmalar›n›, istinsah edilmifl muhtelif eserleri ve Muhammed b.

Yavuz Arg›t Arma¤an›306

Tâvît et-Tancî'nin bafllad›¤› ve tamamlayamad›¤› araflt›rmalar›kapsamaktad›r. Bu çal›flmalar›n bafl›nda Muhammed b. Tâvît et-Tancî'nin bilimsel çal›flma-lar›n›n bir ölçüde bafllang›c›n› da teflkileden ‹bn Haldun'un Mukaddimesi gelmektedir. Bunun yan›nda‹bn Nedim'in Fihristi, Hutay'e'nin Divan›, Gazzali'nin muhtelif ri-sâleleri, üzerinde yo¤un çal›flma ve malzeme bulu-nan di¤er bafl-l›klar› teflkil etmektedir. Koleksiyonda defterlerin yan› s›ra toplam189 mektup bulunmaktad›r. Bu mektuplar›n önemli bir k›sm› Mu-hammed b. Tâvît et-Tancî'nin yapt›¤› akademik çal›flmalarla ilgiliolmak üzere özel ve resmi yaz›flmalar› kapsamaktad›r. Koleksiyo-nun önemli bir k›sm›n› da yukar›da say›lan konulara dair çokmiktarda bibliyografik fifller oluflturmaktad›r. Koleksiyonun veritaban›na (http://ktp.isam.org.tr/) ad-resinden ulafl›labilir.

Osmanl›ca Makaleler Veri Taban›

Tarih, Edebiyat ve Dinî ilimlerle ilgili Osmanl›ca yay›mlanm›fl der-gilerdeki makalelerden oluflan bu veri taban›nda 22 derginin 716say›s›na ait flimdilik 5960'dan fazla makalenin künyesi ile bunla-r›n tam metinleri (PDF olarak) yer almaktad›r. ‹nternet ortam›n-da kullan›ma aç›k olan bu veri taban› yeni makaleler eklenmeksuretiyle devaml› gelifltirilmektedir. Koleksiyonun veri taban›na(http://ktp.isam.org.tr/) adresinden ulafl›labilir.

Osmanl›ca Risaleler Veri Taban›

Tarih, Edebiyat ve Dinî ilimlerle ilgili Osmanl›ca Risalelerden olu-flan veri taban›nda flimdilik 2.000 civar›nda risalenin künyesi iletam metinleri (PDF olarak) yer almaktad›r. ‹nternet ortam›ndakullan›ma aç›k olan bu veri taban› yeni risaleler eklenmek sure-tiyle devaml› gelifltirilmektedir. Koleksiyonun veri taban›na(http://ktp.isam.org.tr/) adresinden ulafl›la-bilir.

Makaleler 307

Yeni Gelen Dergiler ve ‹çindekiler dergisi; ‹SAM kütüphanesitaraf›ndan sürekli olarak takip edilen yabanc› dillerdeki periyo-diklerin; ‹çindekiler sayfalar›n› ihtiva eden ve dört ayda bir haz›r-lanan Yeni Gelen Dergiler ve ‹çindekiler isimli yay›n 63. say›s›n-dan itibaren internet orta-m›ndan yay›nlanmaktad›r. ‹lk say›s›fiubat 1994'te yay›mlanan bu dergi-nin son olarak Haziran 2012tarihli 64. say›s› yay›mlanm›flt›r. Derginin tüm say›lar›na PDFolarak ulafl›labilmektedir. Araflt›rmac›lar bu yay›nda yer alan ma-kalelerle ilgili isteklerini kutuphane@isam.org.tr adresine ile-tebi-lirler.

Yay›n Sa¤lama Servisi

Kütüphanenin kitap ve dergi koleksiyonunu gelifltirmek, ilgi saha-s›yla alâkal› özellikle yeni ç›kan yerli ve yabanc› yay›nlar› yurt içive yurt d›fl›n-dan tesbit ve temin etmek, bilhassa yurt içi kitap fu-arlar›na ifltirak ederek literatürü takip etmek servisin aslî vazifele-rindendir. Uzman personeli ta-raf›ndan yay›nevi kataloglar›, websayfalar›, yurt içi ve d›fl› kitap sat›fl si-teleri sürekli takip edilmek-te, hem ansiklopedi çal›flmalar› esnas›nda hem de ‹SAM faaliyet-leri baflta olmak üzere kütüphaneden istifade eden üye-lerin aka-demik çal›flmalar› için ihtiyaç duyduklar› eserler temin edilme-yeçal›fl›lmaktad›r. Baflta ba¤›fl olmak üzere çeflitli flekillerde kütüp-haneye gelmifl fakat koleksiyona dahil edilmesi uygun görülme-mifl veya mükerrer olan kitap ve dergileri mükerrer depo kayd›naalmak, ihtiyaçlar›n› belir-ten kütüphanelere göndermektir.

Süreli Yay›nlar ve Mübadele Servisi

Kütüphanenin dergi koleksiyonunu gelifltirmek, yeni ç›kan dergisay›-lar›n› takip etmek, aboneliklerini güncellemek, yerli ve ya-banc› litera-türde kütüphanenin ilgi sahas›na giren dergileri tes-

Yavuz Arg›t Arma¤an›308

bit ve temin etmek, yurt içi ve yurt d›fl› 120 adet kurum, üniversi-te ve enstitü ile mübadele (de¤iflim) yapmak, düzenli olarak ‹SAMyay›nlar› ile mübadele yap›lan kurumlar›n yay›nlar›n›n karfl›l›kl›olarak de¤iflimini sa¤lamak ve böy-lece kütüphane koleksiyonu-na katk›da bulunmak. Servis bu faaliyetleri-nin yan› s›ra ‹SAMBültenine katk›da bulunmaya devam etmekte olup kütüphanenindergi koleksiyonuna yeni ilâve edilen say›lardan oluflan Yeni Ge-len Dergiler ve ‹çindekiler dergisini yay›na haz›rlamaya devam et-mektedir.

Teknik Hizmetler (Kataloglama ve Tasnif) Servisi

Sat›n alma, ba¤›fl ve mübadele yollar› ile kütüphane koleksiyonu-na kazan-d›r›lan eserler Arap harfli (Arapça, Farsça ve Urduca),Türkçe ve Bat› dil-leri ay›r›m›na tâbi tutularak uzman kütüphane-ciler taraf›ndan katalogla-ma ve tasnif ifllemleri bu birimde yap›l-maktad›r. Eserlerin bilgisayar orta-m›nda bibliyografik künyeleritanzim edilmekte ve konu bafll›klar› veril-mektedir. Etiketleme vebarkod ifllemlerinin de yap›ld›¤› serviste iflleri bi-tirilen eserler D‹-A maddeleri aç›s›ndan incelenmek üzere Dokümantas-yon Servi-si'ne ulaflt›r›lmaktad›r. Tasnif ve yerlefltirme sistemi olarak De-wey onlu tasnif sisteminin 15. bask›s›n›n Türkçe versiyonu kulla-n›lmakta-d›r. Yazar girifllerinde TDV ‹slâm Ansiklopedisi maddebafll›klar›na ba¤l› kal›narak bütün girifllerin uyum içinde olmas›sa¤lanmaktad›r.

Müracaat Servisi

Baflta ansiklopedi çal›flmalar›yla alâkal› olarak ilim heyeti üyele-rinin mad-de telif ve redaksiyonunda ihtiyac› olan eserleri servisetmek. Benzer flekil-de ‹SAM yay›nlar›n›n haz›rlanmas›na kaynakdeste¤inde bulunmak. Ay-r›ca haftan›n yedi günü saat 23.00'e ka-

Makaleler 309

dar aç›k olan kütüphaneden istifa-de edenlere yard›mc› olmak,düzenli olarak, kullan›lan eserleri tasnif sis-temine göre raflar›nayerlefltirmek, üyelik baflvurular›n› takip etmek, cilt-leri y›pranm›flve etiketi yenilenmesi gereken eserleri tesbit edip gere¤inin yap›l-mas›n› sa¤lamak birimin görevleri aras›ndad›r.

Dokümantasyon Servisi

Kütüphanenin önemli hizmetlerinden biri de bünyesinde olufltu-rulan Do-kümantasyon Servisi'dir. Dokümantasyon Servisi'nde,ansiklopedi mad-deleriyle ba¤lant›l› 19.787 doküman dosyas›bulunmaktad›r. Bunlar TDV ‹slâm Ansiklopedisi'ndeki maddeler-le ilgili 119.188 kadar kitap ve 2.086 ka-dar de¤iflik derginin yak-lafl›k 59.999 say›s›n›n dokümanter aç›dan taran-mas›yla haz›r-lanm›flt›r. ‹SAM Kütüphanesi'ne gelen her yeni kitap ve der-gi,Prof. Dr. ‹smail E. Erünsal'›n koordinatörlü¤ünde incelenerek ma-kale ve/veya kitap bölümlerinin fotokopileri alâkal› oldu¤u dokü-man dosyala-r›na yerlefltirilmektedir. Her geçen gün yenilenmek-te ve zenginleflmekte olan Dokümantasyon Servisi, ayr›ca bu sa-han›n en önemli eseri olan In-dex Islamicus da yer alan bibliyog-rafik künyeleri de ansiklopedi madde bafllar›na göre inceleyerekkonu dosyalar›na yerlefltirmektedir. Ansiklope-di maddelerininyaz›m› ve ikmali s›ras›nda ilim adamlar›n›n çokça kul-land›¤› buservisten kütüphane üyesi araflt›rmac›lar ve özellikle yüksek li-sans ve doktora ö¤rencileri de yararlanmaktad›r. ‹stanbul d›fl›n-daki üni-versite ö¤retim üye ve görevlileri ile akademik araflt›rmayapanlar da kutuphane@isam.org.tr adresine e-posta göndererekçal›flma konular› hak-k›nda doküman iste¤inde bulunabilmekte-dirler.

Yavuz Arg›t Arma¤an›310

Arap Edebiyat› 916Co¤rafya 457Dinler Tarihi 440Fars Edebiyat› 356F›k›h 2080Hat (‹slâm Sanatlar›) 182Hadis 1267‹slâm Düflüncesi ve Ahlâk 812‹limler Tarihi 408‹slâm Tarihi 2764Kelâm 1319Mimari 700Müsteflrik 169Mûsiki 217Müteferrik 98Türk Edebiyat› 847Tefsir 632Tasavvuf 1069Türk Tarihi ve Medeniyeti 2155Yeni Türk Edebiyat› 270Di¤er Dosyalar 2815*TTooppllaamm:: 1199..006611**

__________________________* Muhtelif zamanlarda yap›lan kaynak taramalar›ndan elde edilen ve ansik-lopedide madde olarak yer almayan dokümanlar› içerir.** Zeyl cilt dosyalar› dahildir.

Makaleler 311

Arfliv Servisi

Arfliv biriminde tarih, edebiyat ve dinî ilimler sahas›n›n önemliflahsiyetlerine ait doküman ve arfliv malzemeleri mevcut olup ko-leksiyonlar üzerinde tasnif çal›flmalar› devam etmektedir. Bu ko-leksiyonlardan Hüseyin Hilmi Pafla evrak› tasnif edilerek araflt›r-mac›lar›n istifadesine sunulmufl, ayr›ca ‹SAM yay›nlar›n›n arflivdizisinin birinci eseri olarak bas›lm›flt›r. Koleksiyonun veri taba-n›na (http://ktp.isam.org.tr/) adresinden ulafl›labilir.

ARfi‹V KOLEKS‹YONLARI

Arfliv-Koleksiyon Ad› Malzeme Türü DurumuZiyad Ebüzziya Gazete, kupür, mektup, defter, araflt›rma Tasnif ve tan›mlama ifllemi de

dosyalar›, notlar, flahsî dokümanlar vb. vam ediyor.Kâz›m Karabekir Evrak› Yaz›flmalar, vesika fotokopileri. Tasnif ve tan›mlamas› yap›lacak.Mehmed Safâyihi Notlar, flahsî ve resmî dokümanlar. Tasnif ve tan›mlamas› yap›lmakta.Orhan fiaik Gökyay Yaz›flma, mektup, notlar, ayr› bas›m, resmi Tasnif ve tan›mlama ifllemi devam

yaz› vb. ediyor.Günay Tümer fiahsî dokümanlar, resmî yaz›flmalar,

kupür, mektup, broflür. Tasnif ve tan›mlamas› yap›lacak.Nihat M. Çetin Notlar, resmî yaz›flma, ciltlenmifl defterler,

muhtelif fotokopiler, ö¤rencilerle ilgili dokümanlar. Tasnif ve tan›mlamas› yap›lacak.

Muhammed Tanci Bilgi fiflleri, mikrofilmler, ayr› bas›mlar, Tasnif ve tan›mlamas› yap›ld›.muhtelif fotokopiler. http://ktp.isam.org. tr/ adresin

den kataloga ulafl›labilmektedir.Yusuf ‹zzeddin Efendi Evrak› Yusuf ‹zzeddin Efendi'nin han›mlar› ve Tasnif ve tan›mlamas› yap›ld›. Tas

çocuklar›n›n flahsî belgeleri, mektuplar vb. hihleri yap›l›yor.Hüseyin Hilmi Pafla Evrak› II. Abdülhamid dönemi belgeleri, mektup Tasnif ve tan›mlamas› yap›ld›. Ka

ve kupür. talogu yay›mland›, ayr›cahttp://ktp.isam.org.tr/ adresinden de kataloga ulafl›labilmektedir.

Hilmi Oflaz fiiir defterleri, notlar ve muhtelif evraklar. Tasnif ve tan›mlama ifllemi devamediyor.

Kemal Batanay Notalar ve müzikle ilgili dokümanlar Tasnif ve tan›mlamas› yap›ld›. http://ktp.isam.org. tr/ adresindenkataloga ulafl›labilmektedir.

Mehmet Kaplan Çal›flma notlar› ve muhtelif evraklar. Tasnif ve tan›mlamas› yap›lacak.Arfliv Malzemesi XVII-XVIII. yüzy›l Osmanl›-Bat› Afrika

iliflkilerine dair belge fotokopileri. Tasnif ve tan›mlamas› yap›lacak.Arfliv Malzemesi Tasavvuf, kelâm, hadis, ‹slâm tarihi asnif ve tan›mlamas› yap›ld›. Tas

konulu notlar› içeren defterler. hihleri yap›l›yor.TDr. Abdülvahap ve Seyide Türkistan tarihi, Türkistanl›lar'a ait dergi, Oktay ailesine ait evrak doküman, muhtelif yaz›lar vb. Tasnif ve tan›mlamas› yap›lacak.

Yavuz Arg›t Arma¤an›312

Veysel Pafla ve o¤lu Ali R›za Veysel ve Ali R›za paflalara ait evrak. Tasnif ve tan›mlamas› yap›ld›. Tas-Pafla'ya ait evrak Umumiyetle Balkanlar'a dairdir. hihleri yap›l›yor‹talyan Konsoloslu¤u Takrir ‹talyan tüccarlarla ilgili ihtilâfl› ticarî Kütüphane program›na kayd› yaDefterleri konulara dair defterler. p›larak okuyucular›n hizmetine su

nuldu.Maarif Nezâreti ile ilgili evrak Mektep müfredat›na dair evrak Tasnif ve tan›mlama ifllemine de

vam ediliyor.‹smail Otar Gazete kupürü, çal›flma dosyalar›,

muhtelif doküman. Tasnif ve tan›mlamas› yap›lacak.Sabahattin Zaim ‹ktisat üzerine sempozyum, konferans,

kongre bildirileri. Tasnif ve tan›mlamas› yap›lacak.Vahidettin Karaçorlu (merhumsenatör ve milletvekili) Gazete kupürü, siyasete dair dokümanlar. Tasnif ve tan›mlamas› yap›lacak.

‹talyan Konsoloslu¤u evrak› ‹talyan Konsoloslu¤u'nda görülen dava kay›tlar›n› ihtiva eden belgeler. Tasnif ve tan›mlamas› yap›lacak.

Turgut Kut evrak› Osmanl› vak›f kütüphaneleri ile ilgili evrak. Kitap listeleri. Tan›mlama ve tasnifi yap›ld›. Tashihleri yap›lacak.

Pertevniyal Vâlide Sultan Pertevniyal Vâlide Sultan'›n vak›flar› ve evrak› kütüphanelerde bulunan vak›f kitaplar ile

ilgili belgeler. Tan›mlama ve tasnifi yap›lacak.Cüneyd Kosal Arflivi ve Notalar ve müzikle ilgili dokümanlar. Tasnif ve tan›mlama ifllemi devamKütüphanesi ediyor.

Kad› Sicilleri

‹SAM Kütüphanesi'nin araflt›rmac›lara sundu¤u önemli hizmet-lerden birisi her geçen gün zenginleflen Osmanl› mahkeme sicille-ri koleksiyonudur. Kütüphanenin arfliv birimi içinde yer alan ko-leksiyonda, ‹stanbul Müftülü¤ü'ndeki yirmi yedi mahkemenin ka-d› sicilleri, Rumeli ve Anadolu kazaskerli¤i rûznâmçeleri, nakîbü-leflraf defterleri ve kad› mühürleri ve Anadolu vilâyetlerine aitdefterlerin mikrofilmleri araflt›rmac›lar›n istifadesine sunulmufl-tur. Bu koleksiyona son olarak Makedonya'n›n Manast›r bölgesi-nin kad› sicilleri, Saraybosna fiarkiyat Enstitüsü Arflivi, Mos-tar/Hersek Arflivi, Saraybosna Tarih Arflivi, Gazi Hüsrev Bey Kü-tüphanesi'nde korunan Livno, Mostar, Priyedor, Saraybosna, T›-m›fl-var ve Visoko bölgelerine ait kad› sicillerinin mikrofilmleri veK›r›m kad› sicillerinin dijital kopyalar› eklenmifltir. Araflt›rmac›larfier'iyye Sicilleri Arflivi'nden haftan›n yedi günü 9.00 - 19.00 saat-leri aras› istifade edilebilmektedir. Sicillerden ihtiyaç duyduklar›sayfalar›n fotokopisini talep edebilmektedir.

Makaleler 313

Sicil Koleksiyonu

‹SAM Kütüphanesi Arflivi'nde Türkiye dahili ve haricine ait ol-mak üzere iki grup halinde mikrofilm-mikrofifl ortam›nda sicilleryer almaktad›r. ‹stanbul Müftülü¤ü fieriyye Arflivi'nde bulunan‹stanbul Mahkemelerine ait defterlerin dijital kopyalar› teminedilmifl olup araflt›rmac›lar›n istifadesine aç›lm›flt›r.

MAHKEMELER DEFTER ADETLER‹‹stanbul mahkemelerine ait fier'iyye sicilleri:[Rûznâmçe, nakîbüleflraf vb. defterleri dahil] 10.474Anadolu mahkemelerine ait fier'iyye sicilleri:[Millî Kütüphane'de mikrofilmleri, Osmanl› Arflivi'nde orijinal yazmalar› bulunan defterler] 8.580Türkiye hârici bölgelere ait fier'iyye sicilleri:[K›r›m, Manast›r, Halep, fiam, Bosna, Karaferye vb.] 1.433Muhtelif defterler:[Mühimme, nikâh, tarik, tekke ve zâviye defterleri] 177

TTooppllaamm 2200..666644

Fotokopi Servisi

Baflta ansiklopedi çal›flmalar› ve ‹SAM faaliyetleri olmak üzere,merkezin bünyesindeki bütün müdürlüklerin fotokopi ihtiyaçlar›-n› karfl›lamak, kütüphane ve dokümantasyon çal›flmalar› için ih-tiyaç duyulan fotokopileri haz›rlamak, kütüphane üyesi araflt›r-mac›lar›n pratik ve kaliteli bir flekilde fotokopi taleplerine cevapvermek, dijital tarama özellikleri olan geliflmifl fotokopi makine-lerinden en yüksek verimlilikle ifllerini yürütmektir. Bu birim Do-kümantasyon ve Arfliv servisleri ile birlikte koordinasyon içerisin-de Türkiye genelinde kaynak ihtiyac› olan akademisyenlere yar-d›m etmektedir.

Yavuz Arg›t Arma¤an›314

Cilt Servisi

Kütüphanenin kitap ve dergi koleksiyonunda bulunan özellikley›pranm›fl ve cildinin tamir edilmesi gereken eserleri serviste gö-revli usta ciltçiler taraf›ndan incelenmekte, gerekli bak›m, onar›mve ciltleri yap›lmaktad›r. Atölye olarak her türlü teknik malzemebirimde mevcuttur.

Sonuç

‹SAM Merkezi ve Kütüphanesi kuruluflundan bu yana baflta TDV‹slâm Ansiklopedisi olmak üzere ‹lâhiyat fakültelerimiz ile Fen-Edebiyat ve E¤itim fakülteleri ile sosyal bilimler sahas›nda çal›fl-ma yapan araflt›rmac›lar›n vazgeçemeyece¤i bir merkez ve kütüp-hane konumuna gelmifltir. ‹SAM, bir taraftan ansiklopedi madde-lerini Türkiye genelinde çeflitli üniversite-lerdeki akademisyenleresiparifl etmekle akademik çal›flmalar› h›zland›r›rken di¤er taraf-tan da kütüphane kaynaklar›ndan mümkün oldu¤unca çok aka-demisyenin istifade etmesi için projeler üretmektedir. Mart2007'de yap›lan bir araflt›rma neticesinde Türkiye'nin en iyi on

kütüphanesi içinde ikinci seçilen 16 ‹SAM Kütüphanesi ülkemizinsosyal bilimler sahas›ndaki ilmî çal›flmalar›na katk›da bulunma-ya, kültürel kalk›nmam›za yard›mc› olmaya çal›flmaktad›r. Kütüp-haneden istifade eden araflt›rmac›lar, tez ve kitaplar›n›n önsözün-de Türkiye Diyanet Vakf›'n›n ‹SAM ve Kütüphanesi kanal›yla sun-du¤u imkânlar için teflekkür etmekte, tez ve kitaplar›ndan birernüshay› ‹SAM Kütüphanesi'ne ba¤›fllamaktad›r.

___________________________________16 En ‹yi On Kütüphane", Hürriyet, 9 Mart 2007, Cuma eki, s. 1,4; ‹SAM Kü-tüphanesi ile ilgili çeflitli gazete ropörtajlar› için bk. Emeti Saruhan, "KitaplarMirasa De¤il Kütüphaneye", Yeniflafak Pazar eki, 23 Kas›m 2008, s. 7; ÖnderDeligöz, "Bir Kültür Beldesi ‹SAM", Zaman Pazar eki, 5 Nisan 2009, s. 1, 8.

Makaleler 315