wykaz miejscowo Ści o nazwie „o d r o w Ą ś · 1 kazimierz rymut – „nazwy miast polski”...

Wersja 1

Maria OdrowąŜ, Wrocław

Wykaz miejscowości o nazwie OdrowąŜ

http://oziemblowski.eu/odrowaz/opracowania/Odrowaz_miejscowosci.pdf

Grudzień

2011

1

WYKAZ MIEJSCOWOŚCI O NAZWIE „O D R O W Ą ś”

/sporządzono według podziału województw obowiązujących w latach 1975-1998/ L.p. Nazwa wieś/przys. gmina województwo poczta stacja

1 ODROWĄś wieś Stąporków kieleckie OdrowąŜ Wólka Plebańska

2 ODROWĄśEK wieś BliŜyn kieleckie OdrowąŜ BliŜyn

3 ODROWĄś wieś Wielgomłyny piotrkowskie Wielgomłyny Radomsko

4 ODROWĄś przysiółek śarnów piotrkowskie śarnów Opoczno

5 ODROWĄś wieś Witkowo konińskie Witkowo Witkowo (Gniezno)

6 ODROWĄś wieś i przys. Gogolin opolskie GóraŜdŜe Krapkowice

7 ODROWĄś wieś Czarny Dunajec nowosądeckie

OdrowąŜ Podhalański Czarny Dunajec

„ ODROWĄś – dawniej miasto, dziś wieś gminna w woj. kieleckim. Tradycja

wiąŜe z powstaniem tej miejscowości i nazwy z rodem OdrowąŜów. Ród ten wywodzący się z miejscowości OdrowąŜ woj. opolskie miał przenieść się ze Śląska do Małopolski…” 1 Ad.1. ŚWIĘTOKRZYSKIE d. KIELECKIE

• ODROWĄś – wieś połoŜona w gminie Stąporków. W środku wsi na maszcie znajduje się napis OdrowąŜ, herb OdrowąŜ i data załoŜenia 1140.

OdrowąŜ – lipiec 2011

1 Kazimierz Rymut – „Nazwy miast Polski” – Ossolineum 1987

Wersja 1




Grudzień

2011

2

• OdrowąŜ – wieś i OdrowąŜ poduchowny (plebana), wieś w pow. koneckim, gm. Niekłań, par. OdrowąŜ, odległość od Końskich 18 w. Posiada kościół murowany, kaplicę, szkołę począt., zarząd gminny, hutę Ŝelazną. OdrowąŜ ma 52 domów, 328 mieszkańców, ziemi włośc.407 mr i dwor. 31 mr. OdrowąŜ poduchowny ma 12 domów i 57 mieszkańców.... 2

• Wieś OdrowąŜ leŜąca w odległości 18 wiorst od Końskich jest gniazdem staroŜytnego rodu OdrowąŜów. W 1382 roku w Radomiu Jan z Zelczewic sprzedał OdrowąŜ Piotrowi Kmicie za 450 grzywien groszy srebrnych praskich. W 1478 roku Jan OdrowąŜ ze Sprowy, wojewoda podolski dał kościołowi w OdrowąŜu łan kmiecy, zwany Jendrychowski, co specjalnym na pergaminie spisanym, stwierdził przewilejem, którą to darowiznę w 1607 roku zaakceptowała Anna z Sztembergów, księŜna Ostrogska, wojewodzina wołyńska. I tak OdrowąŜ był przez wieki w posiadaniu róŜnych rodzin. Król Zygmunt III na prośbę wojewodziny przewilejem z 20.XII.1611 roku przeistacza wieś OdrowąŜ w miasto. Obdarza go prawem niemieckim, ustanawia targ we czwartek oraz jarmarki w określone dni, uwalnia mieszkańców na 15 lat od podatków, daje miastu pieczęć z herbem OdrowąŜ, itp. Pomimo tych przewilejów miasto się nie rozwinęło. Najdawniejszym zabytkiem w OdrowąŜu jest kościół murowany pw.Św. Katarzyny, według podania załoŜony przez Św. Jacka.3

• Pamiątką po miejskich czasach OdrowąŜa jest herb i rynek. W jego zachodniej części stoi jednopiętrowy budynek domu ludowego z czerwonej cegły wzniesiony w 1919 roku. Na południe od rynku znajduje się najstarszy zabytek OdrowąŜa - kościół pod wezwaniem św. Jacka i św. Katarzyny…..Powstał on w miejscu, w którym podczas jednej z pielgrzymek Św. Jacek dotknął krzyŜ misyjny. Kolejne podanie głosi, Ŝe pierwotnie kościół miał powstać w miejscu, gdzie dziś znajduje się Świerczów Mały. Gdy jednak zwieziono tam drewno na budowę, a cieśle zaczęli pracę, to wióry leciały na sąsiednie wyŜsze wzgórze. Budowniczowie uznali to za znak BoŜy i tam wznieśli kościół.

2 Słownik Geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich t.VII, Warszawa 1880 str.390 3 Ks. Jan Wiśniewski – Dekanat konecki, Radom 1913

Wersja 1




Grudzień

2011

3

• Z zewnątrz kościół nie wygląda zbyt okazale. Za to zachwycić moŜe jego wnętrze utrzymane w barokowym stylu. W ołtarzu głównym widnieje obraz przedstawiający objawienie się Matki Boskiej świętemu Jackowi. Na zwoju między obu postaciami wypisano po łacinie gotyckimi literami słowa: "Raduj się synu mój, Jacku, gdyŜ prośby twoje miłe są mojemu synowi. O cokolwiek zechcesz prosić, przeze mnie otrzymasz od niego". W tle widnieją zakładane przez św. Jacka dominikańskie klasztory w Karyntii, Krakowie i Kijowie.

• Cennym zabytkiem jest chrzcielnica z herbami OdrowąŜ, Łabędź i Brochwicz, którą ufundował Feliks Budzyński w 1563 roku. Za nią na ścianie umieszczone są płyty nagrobne z portretami Jana Samuela Świderskiego i jego Ŝony Jadwigi. W drugiej połowie XVII wieku, gdy byli właścicielami OdrowąŜa, kościół będący blisko sto lat w posiadaniu kalwinów wrócił do katolików4

Ad.2. ŚWIĘTOKRZYSKIE d. KIELECKIE

• ODROWĄśEK - wieś nad Kuźniczką, pow. Kielecki, gm. Samsonów, parafia OdrowąŜ. W 1827 roku było tu 34 domów, 221 mieszkańców. 5

Lipiec 1993

4 Informacja o ciekawych miejscach w Świętokrzyskim – Gazeta Kielecka –

5 Słownik Geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich t.VII, Warszawa 1880 str. 390

Wersja 1




Grudzień

2011

4

Ad.3. ŁÓDZKIE – d. PIOTRKOWSKIE

• ODROWĄś – wś. i fol. pow. Noworadomski, gmina Wielgomłyny, parafia

Niedospielin. Wś. ma 16 dm.150 mk., ziemi 79 mr.; fol. 5 dm, 6 nk, 818 mr. W 1827 r. było tu 8 dm., 61 mk. 6

• W 1990 roku szukając informacji o historii wsi noszących nazwę OdrowąŜ otrzymałam list od nauczyciela historii z Wielgomłynów, prowadzącego kronikę, Pana Stanisława Nagaduś, wraz z wierszem o malowniczej okolicy. Treść listu: ............” znane jest mi pole małogoskie, gdzie 24 lutego 1863 roku został ranny Józef OdrowąŜ, który miał tytuł księcia. Wówczas właścicielem majątku był Ignacy Kozłowski, który brał udział w powstaniu styczniowym w 1863 roku, spoczywa na miejscowym cmentarzu parafialnym w Niedospielinie k/Wielgomłyn. Zmarł 8 maja 1881 r. Do 1945 roku właścicielem majątku OdrowąŜ był Ignacy Malewski. Następnie w pałacu była szkoła rolnicza i po niej szkoła podstawowa. Obecnie prawdopodobnie mieszka tam kobieta w podeszłym wieku”

6 TamŜe s.390

Wersja 1




Grudzień

2011

5

Wersja 1




Grudzień

2011

6

Wersja 1




Grudzień

2011

7

• OdrowąŜ

Wieś leŜąca ok. 1,5 km na południe od drogi z Radomska do Wielgomłyn, połoŜona na wzniesieniu nad stawami. W otoczeniu starodrzewu parkowego stoi drewniany dwór z 1851 r., będący przez kilka pokoleń własnością rodziny Malewskich. Antonina Malewska była malarką tworzącą na początku XX w. i w okresie międzywojennym. W parku zachował się pomnikowy okaz cisa. Na skraju parku przy drodze znajduje się stara kapliczka przykryta gontem z drewnianą figurą św. Jana Nepomucena7.

Ad.4. ŁÓDZKIE d. PIOTRKOWSKIE

• ODROWĄś – folwark, pow. Opoczyński, gm. Topolice, parafia śarnów, odległość od Opoczna w.16, ma 5 dm, 132 mk., ziemi dwor.100 mr., włość.17 mr. W 1827 roku było tu 2 domy, 15 mk. Wchodził w skład dóbr Trojanowice.8 Obecnie przysiółek wsi Budków.

7 Strona internetowa

8 Słownik Geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich t.VII, Warszawa 1880 str. 391

Wersja 1




Grudzień

2011

8

Ad.5. WIELKOPOLSKIE d. KONIŃSKIE

• ODROWĄś niem. Odrowonz, wś. i dom., pow. gnieźnieński, na płn-zach. Od MielŜyna, par. i st.poczt. w MielŜynie, st.dr.Ŝel. o 14 klm.w Wrześni i o 18 klm w Gnieźnie….Właścicielem jest Malczewski Stanisław, dawniej Gutowscy. OdrowąŜ naleŜał poprzednio do arcyb. gnieźnieńskich. 9

• Informacja z UMiG w Witkowie woj. konińskie z lutego 1990 roku: „Pierwotna nazwa wsi była Wojciechowo od imienia załoŜyciela, arcybiskupa gnieźnieńskiego Wojciecha Jastrzębca. Wieś lokowana w 1424 roku na ziemiach nadanych arcybiskupstu gnieźnieńskiemu przez Władysława Jagiełłę. W latach sześćdziesiątych XV wieku zmienił nazwę na OdrowąŜ arcybiskup gnieźnieński Jan Strawski herbu OdrowąŜ, który wybudował we wsi kościół i załoŜył parafię. Do końca XVIII wieku OdrowąŜ naleŜał do tzw. dóbr stołowych arcybiskupstwa gnieźnieńskiego. W roku 1796 nastąpiła konfiskata majątku przez rząd pruski. OdrowąŜ przeszedł na własność rodziny von Tschammer, a następnie Rokossowskich. Od 1840 roku naleŜał do Gutowskich. Ostatnią właścicielką z tej rodziny była Maria Gutowska urodzona w 1851 roku, Ŝona Józefa Skarbek Malczewskiego. Od roku 1874 OdrowąŜ stał się własnością jej szwagra, Stanisława Skarbek Malczewskiego zmarłego w 1910 roku. Kolejnym właścicielem był syn Stanisława, Leon Skarbek Malczewski, w którego posiadaniu majątek pozostawał do II wojny światowej. Obecnie wieś OdrowąŜ stanowią grunty uŜytkowane przez rolników indywidualnych oraz PGR”.

Wieś OdrowąŜ w gminie Witkowo koło Gniezna

9 TamŜe s. 391

Wersja 1




Grudzień

2011

9

KrzyŜ upamiętniający miejsce, gdzie znajdował się kościół i cmentarz

Ad.6. OPOLSKIE

• ODROWĄś – Oderwanz, 1936-45 Oderhöh) – wieś w województwie opolskim, w powiecie krapkowickim, w gminie Gogolin. Wzmiankowana po raz pierwszy w 1292 roku jako „Odrvesz”. Miała to być kiedyś najstarsza siedziba sławnego rodu OdrowąŜów, z której wywodzą się św. Jacek oraz błogosławieni Czesław i Bronisława. W 1776 roku Karol Ludwik Larisch sprowadził osadników, zakładając w tym miejscu kolonię o nazwie Oderwanz czyli OdrowąŜ. W 1845 roku OdrowąŜ liczył 24 domy, w których zamieszkiwały 163 osoby. Obecnie liczy 641 mieszkańców. Dzieci uczęszczają do szkoły w Malni – parafii. Na terenie wioski jest sklep, przedszkole i remiza OSP” 10

10

Portal Gminy Gogolin

Wersja 1




Grudzień

2011

10

Kościół parafialny pw. św. Jacka w Kamieniu Śląskim

Ad.7. MAŁOPOLSKIE d. NOWOTARSKIE • ODROWĄś wś. pow.nowotarski, odl.13klm.od Nowegotargu. LeŜy na

pograniczu Galicyi i Węgier (hr.orawskiego), w dorzeczu Piekielnika ….11 • ODROWĄś - wieś w gminie Czarny Dunajec. Nazwę wziął od herbu Jana

PieniąŜka, starosty nowotarskiego. Wieś lokowana w 1603 roku, urokliwie połoŜona na siedmiu wzgórzach, uchodzi za „podhalański Rzym”…12

11 Słownik geograficzny Królewska Polskiego i innych krajów słowiańskich t.VII, str. 390-391, Warszawa 1880 12

Strona Centrum Kultury i Promocji Gminy Czarny Dunajec

Wersja 1




Grudzień

2011

11

Kościół parafialny Św. Marii Magdaleny w OdrowąŜu

W OdrowąŜu Podhalańskim w sierpniu 1991

* * * * * * * * * I na zakończenie miejscowości o nazwie OdrowąŜ według wykazu z 1827 roku

Wykaz miast, wsi, osad Królestwa Polskiego z wyraŜeniem ich połoŜenia i ludności

Warszawa 1827

Miejscowość Województwo Obwód Powiat Parafia Własność Ilość domów

Ilość ludności

OdrowąŜ Sandomierskie Opoczno Szydłowiec OdrowąŜ Prywatna 42 324 OdrowąŜek Sandomierskie Opoczno Szydłowiec OdrowąŜ Rządowa 34 221 OdrowąŜ Kaliskie Piotrków Radom Niedośpielin Prywatna 8 61 Odrowąska Wola

Sandomierskie Opoczno Konecki śarnów Prywatna 2 15

wykaz miejscowo Ści o nazwie „o d r o w Ą ś · 1 kazimierz rymut – „nazwy miast polski”...

Documents