wydarzenia historyczne
TRANSCRIPT
Wydarzenia historyczne
www.historia.liceumnowe.com.pl
ok. 25000 r. p.n.e.-ludzie epoki kamiennej tworzą liczne malowidła naskalne.
ok. 20 000 lat temu - początek obecności człowieka w jaskini Franchthi
w południowo-wschodniej Grecji
ok. 10000-900 r. p.n.e.-początki rolnictwa na obszarze Bliskiego Wschodu.
ok. 10000-8000 r. p.n.e. - przejście od epoki paleolitu do neolitu; początki
rolnictwa i osiadłego trybu życia
ok. 8000-7000 r. p.n.e.-powstają pierwsze stałe siedziby ludzkie, na Bliskim
Wschodzie rozwinęły się miasta otoczone murami.
ok. 5000 r. p.n.e.-początki rolnictwa w dolinie Nilu w Egipcie
ok. 4000-3000 r. p.n.e.-Cywilizacja Sumerów w Mezopotamii, wynalazek pisma
klinowego, ponadto wynalezienie pługa i koła.
ok. 4000-3000 r. p.n.e. - początki metalurgii miedzi w regionie bałkaoskim
ok. 3500 r .p.n.e – pojawienie się pisma (Sumerowie-pismo klinowe na obszarze
Mezopotamii czyli Międzyrzecza, dorzecza 2 rzek: Tygrysu oraz Eufratu).
3372 r. p.n.e.-Pierwsza data w kalendarzu Majów.
ok. 3100 r. p.n.e.-zjednoczenie Dolnego i Górnego Egiptu.
ok. 3000 r. p.n.e.-Troja rozkwitła jako miasto-paostwo w Anatolii (Azja
Mniejsza).
ok. 3000-2500r. p.n.e. - na Bałkanach i na Krecie pojawia się metalurgia brązu
ok. 2800-2400 r. p.n.e.-Szczyt potęgi miast-paostw Sumerów.
ok. 2750 r. p.n.e.-Budowa Stonehenge w Anglii.
ok. 2700-2200 r. p.n.e.-Stare paostwo w Egipcie i budowa pierwszych piramid.
ok.2690 r. p.n.e.-Huang Di (Huang-ti, tj. Żółty Cesarz) panował w Chinach,
według legendy jego żona Hsi-Ling Shi wynalazła jedwab.
ok. 2600 r. p.n.e.-Budowa Sfinksa oraz piramidy Cheopsa w Egipcie.
ok. 2500 r. p.n.e.-Pojawienie się ludzi w dolinie rzeki Indus (Indie).
ok. 2500 r. p.n.e.-Na wyspie Krecie powstała pierwsza cywilizacja europejska
(była to kultura minojska).
ok. 2360 r. p.n.e.-Ludy semickie przewędrowały na teren Mezopotamii i
założyły królestwa Babilonii i Asyrii.
ok. 2250 r. p.n.e.-Legendarna dynastia Xia (Sia) u władzy w Chinach.
ok. 2050 r. p.n.e.-Początek Średniego paostwa w Egipcie.
ok. 2000 r. p.n.e.-Hetyci przybyli do Anatolii (dzisiejsza Turcja).
ok. 2000 r. p.n.e.-Achajowie najechali na Grecję.
ok. 1925 r. p.n.e.- Hetyci podbili Babilonię
ok. 1830 r. p.n.e.-Początek dynastii imperium babilooskiego.
ok. 1814-1782 r. p.n.e.-ekspancja i podboje Asyrii.
ok. 1792-1750 r. p.n.e.-Hammurabi panował w Babilonii, po jego śmierci
imperium zaczęło chylid się ku upadkowi.
ok. 1760 r. p.n.e.-Początek panowania dynastii Shang w Chinach.
XVIII w .p.n.e – wydanie kodeksu praw Hammurabiego (władcy Mezopotamii-
zasada oko za oko ząb za ząb). Zastosowanie zasady talionu czyli taka sama kara
czekała przestępcę za jego występek.
ok. 1750-1500 r. p.n.e.-Rozprzestrzenienie się Hetytów, Hetyci najechali Syrię.
ok. 1650-1450 r. p.n.e.-Potęga mykeoska skoncentrowała się Mykenach i Pylos.
1595 r.p.n.e-1531 r. p.n.e.-zdobycie miasta Babilonu przez Hetytów
ok. 1550-1050 r. p.n.e.-Nowe paostwo w Egipcie, w Dolinie Królów zaczęły
powstawad grobowce faraonów.
ok. 1500-1066 r. p.n.e.-Szczyt potęgi Egiptu.
ok. 1500 r. p.n.e.-Ariowie najechali dolinę rzeki Indus.
ok.1500 r. p.n.e.-Majowie uprawiali ziemię w Ameryce Środkowej; rozwój
kalendarza i pisma.
ok. 1400 r. p.n.e.-Upadek cywilizacji minojskiej, przejęcie władzy przez
Achajów.
ok. 1400 r. p.n.e. - powstanie najstarszych pałaców mykeoskich.
ok. 1350-1250 r. p.n.e.-Powiększenie imperium asyryjskiego.
ok. 1200 r. p.n.e.-Wojna trojaoska; Achajowie oblegali i zniszczyli Troję w
Antiochii.
ok. 1200 r. p.n.e.-Upadek cywilizacji Hetytów po najeździe Fenicjan, Fenicjanie
stali się największą morską potęgą kupiecką w świecie.
ok. 1150 r. p.n.e.- Izraelici dotarli do Kanaanu (Ziemi Obiecanej).
ok 1122 r. p.n.e.-Dynastia Zhou doszła do władzy w Chinach po pokonaniu
wojsk dynastii Shang
ok. 1100 r. p.n.e.- Upadek cywilizacji mykeoskiej.
ok. 1050 r. p.n.e.-Fenicjanie rozwinęli alfabet (podstawę wszystkich alfabetów
nowoczesnych).
ok. 1000 r. p.n.e.-Najazd Dorów na Grecję. Początek tzw. wieków ciemnych.
ok. 1000 r. p.n.e.-Początki królestwa Kusz w Afryce.
ok. 1000 r. p.n.e.-Panowanie króla Dawida w Izraelu.
X-VII r. p.n.e – rewolucja neolityczna (przejście z trybu wędrownego czyli
koczowniczo-zbierackiego na tryb osiadły z rolnictwą i hodowlą).
ok. 900-625 r. p.n.e.-Wojna między Asyrią i Babilonią.
ok. 900-700 r. p.n.e.-Rozwój paostwa Etrusków w Italii.
814 r. p.n.e – założenie Kartaginy (kolonii fenickiej na wybrzeżu Morza
Śródziemnego w Afryce Północnej na terenie dzisiejszej Tunezji).
VIII w. p.n.e - powstają pierwsze polis (paostwa-miasta) greckie.
ok. 800 r. p.n.e.-Olmekowie budowali świątynie w Meksyku.
776 r. p.n.e – pierwsze zanotowane igrzyska olimpijskie w dziejach.
753 r. p.n.e. - tradycyjna data założenia Rzymu, osady latyoskiej nad rzeką
Tybrem. Założona przez Romulusa na 7 wzgórzach.
ok. 750-600 r. p.n.e.-Pojawianie się Celtów w Europie.
ok. 750-664 r. p.n.e.-Królestwo Kusz podbiło Egipt, Nubijczycy przejmują władzę
w Egipcie.
729 r. p.n.e.-Asyryjczycy panowali w Babilonii.
700 r. p.n.e.- Asyryjczycy opanowali Fenicję i Izrael.
ok. 700-500 r. p.n.e.-Powstanie Aten i innych paostw-miast greckich.
ok. 689 r. p.n.e.-Asyryjczycy zburzyli Babilon.
668-627 r. p.n.e.-Asurbanipal zwiększył potęgę Asyrii.
621 r. p.n.e - spisanie prawa ateoskiego przez Drakona.
605-562 r. p.n.e.-król Nabuchodonozor II odbudował Babilon.
ok. 600 r. p.n.e.-Zoroaster zreformował religię Persów.
594 r. p.n.e – reformy Solona w Atenach.
ok. 590 r. p.n.e.-Babilonia przejęła władzę nad Jerozolimą.
551 r. p.n.e.-W Chinach na świat przyszedł Konfucjusz.
ok. 550 r. p.n.e.-Początek potęgi Persów.
525-404 r. p.n.e.-Persowie panowali w Egipcie.
509 r. p.n.e. - wygnanie króla Tarkwiniusza Pysznego, upadek monarchii w
Rzymie i początek ustroju republikaoskiego (do roku 27 p.n.e.)
508 r. p.n.e.- Ateny stają się demokratycznym paostwem-miastem.
508 – 507 r. p.n.e – reformy Klejstenesa ( ostracyzm-sąd skorupkowy. Osoba
niewygodna politycznie mogła byd w wyniku głosowania Zgromadzenia
usunięta z terenu Aten).
500 r. p.n.e.- Paostwo Etrusków w Italii u szczytu swej potęgi.
V wiek p.n.e.- powołanie w Rzymie okresu republiki nowego urzędu trybunów
ludowych.
492 r. p.n.e - Wyprawa perska na Grecję (tzw. I atak perski pod wodzą
szachinszacha czyli króla królów Dariusza Wielkiego). Zakooczył się klęską wojsk
perskich.
490 r. p.n.e – Bitwa pod Maratonem (zwycięstwo wojsk greckich pod
dowództwem Miltiadesa).Chwilowe odsunięcie zagrożenia atakiem perskim.
480 r. p.n.e - 2 decydujące dla losów II najazdu perskiego bitwy pod
Termopilami i Salaminą (wojskami perskimi dowodził Kserkses, zaś greckimi w
bitwie lądowej król Sparty Leonidas a w morskiej strateg ateoski Temistokles).
480-221 r. p.n.e.-Epoka walczących Królestw w Chinach.
479 r. p.n.e - bitwy pod Platejami i Mykale (dalsza faza zmagao persko-
greckich). Koniec planów Persji na podbój obszaru starożytnej Grecji.
478-404r. n.e.-Ateosko-Delficki Związek Morski.
477-405 r. p.n.e.-Złoty Wiek Aten.
450-400 r. p.n.e.-Schyłek imperium Etrusków.
450 r. p.n.e. - kodyfikacja praw, tzw. Prawo Dwunastu Tablic, kompromis
między 2 warstwami społecznymi starożytnego Rzymu: plebejuszami (warstwa
niższa) i patrycjuszami (warstwa wyższa).
4430429 r. n.e.-rządy Peryklesa w Atenach.
431 – 404 r. p.n.e - wojna peloponeska (wojna o tzw. hegemonię czyli
dominację w świecie greckim toczona przez Spartę oraz Ateny).
390 r. p.n.e – najazd Galów(Celtów) na Rzym.
338 r. p.n.e - bitwa pod Cheroneą (starcie Macedonii pod wodzą Filipa i
Aleksandra w wojskami zjednoczonych polis greckich i klęska tych
ostatnich).Pozwoliło to Aleksandrowi w najbliższej przyszłości myśled o planach
podboju Persji.
334 r. p.n.e - bitwa nad Granikiem (klęska Persów w starciu z wojskami
Aleksandra Macedooskiego).
333 r. p.n.e - bitwa pod Issos.
332 r. p.n.e.-podbój Fenicji, Samarii, Judei, Gazy i Egiptu przez Aleksandra
Wielkiego.
331 r. p.n.e - bitwa między Arbelą a Gaugamelą.
327 r. p.n.e.-indyjska wyprawa Aleksandra Wielkiego.
323 r. p.n.e - śmierd Aleksandra Wielkiego w Babilonie (Mezopotamia).
323-281 r. p.n.e.-wojny Diadochów.
323 – 30 r. p.n.e – okres hellenistyczny.
321-184 r. p.n.e.-Założenie imperium Maurjów w Indiach.
305-30 r. p.n.e.-rządy dynastii Ptolemeuszów
ok. 300 r. p.n.e.-Majowie zaczęli budowad miasta z kamienia.
265 r. p.n.e.-Rzymianie rozpoczęli podbój Europy.
264-241 p.n.e. - I wojna punicka czyli konflikt Rzymu z kolonią fenicką
Kartaginą- wojska rzymskie przeprowadziły się na Sycylię i zajęły Messanę
(walka o dominację w rejonie basenu Morza Śródziemnego). Skutkiem była
koniecznośd zapłaty kontrybucji oraz zmniejszenie floty wojennej.
264 r. p.n.e. - zdobycie etruskiego miasta Volsinii, ostatni punkt oporu przeciw
władzy rzymskiej. Wydarzenie to umownie kooczy podboje Rzymu na obszarze
Italii.
221 r. p.n.e.-Władca dynastii Qin - Zheng, zjednoczył Chiny.
218-201 p.n.e.- II wojna punicka, kolejny etap konfliktu Rzymu i Kartaginy.
Kampania rozpoczęła się od wymarszu wojsk wodza Kartaginy Hannibala
(używał w walkach słoni bojowych), który przez Alpy i Pireneje przedostał się na
teren Italii (odniósł szereg błyskotliwych zwycięstw nad legionami rzymskimi,
ostatecznie w wyniku wojny podjazdowej Rzymu na wyniszczenie, zmuszony
był powrót na teren Kartaginy, gdzie poniósł druzgoczącą klęskę. Kartagina tym
samym przestała byd przeciwnikiem politycznym i militarnym Rzymu.
217r. p.n.e.-klęska wojsk Rzymu w starciu z Hannibalem nad jeziorem
Trazymeoskim.
216 r. p.n.e. - bitwa pod Kannami w Apulii, jedna z decydujących bitew II wojny
punickiej, przegrana walka armii rzymskiej z oddziałami Hannibala, co z kolei
otworzyło mu drogę na Rzym.
202 r. p.n.e.- bitwa pod Zammą, w której wódz rzymski Scypion (Afrykaoski)
pokonał wojska Hannibala.
146 r. p.n.e. - zburzenie przez Rzymian miasta Kartaginy oraz utworzenie
prowincji Afryka. Pokonanie Kartaginy pozwoliło Rzymowi kontynuowad
podboje w kierunku południowo-wschodnim (na teren Afryki Północnej oraz
Bliskiego Wschodu).
146 r. p.n.e.- Rzym podbija teren Grecji zwanej Helladą (polis greckie pod
kontrolą Rzymu).
104 r. p.n.e.-reforma wojskowa Mariusza (republika rzymska).
82-79 r. p.n.e.-wojna domowa między popularami i optymatami . Obronną ręką
wyszli z niej zwolennicy senatu, a władzę przejął Lucjusz Korneliusz Sulla. Senat
złamał republikaoskie zasady i nadał Sulli urząd dyktatora, określając także jego
kadencję jako czasowo nieograniczoną.
73-71 r. p.n.e. - wybuch największego powstania niewolników w czasach
starożytnych pod wodzą pochodzącego z terenu Tracji Spartakusa-gladiatora z
miasta Kapui. Ostatecznie Rzym tłumi krwawo powstanie.
60 r. p.n.e.- I triumwirat czyli innymi słowy pakt trzech (Marka Antoniusza,
Pompejusza i Juliusza Cezara).
58 - 51 r. p.n.e.- Juliusz Cezar podbija Galię.
55 r . p.n.e.-Juliusz Cezar najechał Brytanię, ale musiał się wycofad.
49-45 r. p.n.e. - wojna domowa o władzę w paostwie, ostatecznie zwycięzcą
zostaje Juliusz Cezar (wojna o władzę między Cezarem a Pompejuszem).
48 r. p.n.e.- pokonanie wojsk Pompejusza pod Farsalos.
45 - 44 r. p.n.e.-Gajusz Juliusz Cezar zostaje dyktatorem. Chciał ograniczyd
władzę senatu. Jego rządy nie trwały długo. Został zamordowany w wyniku
spisku senatorów, w który zostali wciągnięci jego doradcy: Brutus i Kasjusz.
15 marzec 44 r. p.n.e. (tzw. idy marcowe) - spisek udany na życie Juliusza
Cezara zamordowanego przez przyjaciela Brutusa, stojącego na czele
spiskowców.
31 r. p.n.e.- bitwa pod Akcjum i zwycięstwo Oktawiana a Egipt zostaje
zamieniony w prowincje rzymską
44-30 r. p.n.e. - druga wojna domowa na terenie republiki rzymskiej, wygrana
Oktawiana Augusta (pozwoliło to zwycięzcy utworzyd pierwszą formę cesarstwa
rzymskiego zwanego pryncypatem, która utrzymała się aż II połowy III wieku
n.e.).
30 r. p.n.e.- 14 r. n.e. -panowanie Oktawiana Augusta-pierwszego cesarza
rzymskiego. Był założycielem dynastii julijsko-klaudyjskiej. Nie zachował ustroju
republikaoskiego, skupił faktyczną władzę w swoim ręku. Nosił tytuł August
czyli Boski.
14 r. n.e. - śmierd Oktawiana Augusta-pierwszego cesarza Rzymu.
43 r. n.e.-Rzymianie podbili Brytanię.
61 r. n.e.-Królowa celtycka Boudikka na czele powstania przeciwko Rzymianom.
64 r. n.e. - pożar Rzymu (z inicjatywy Nerona). Prześladowania chrześcijan przez
Nerona.
79 r. n.e.-zniszczenie Pompejów i Herkulanum przez wybuch Wezuwiusza.
117 r. n.e.-podbój Dacji i Partii, największy zasięg terytorialny imperium
rzymskiego.
212 r. n.e. - nadawanie praw obywatelskich wszystkim wolnym mieszkaocom
paostwa przez cesarza Karakallę.
221-589 r. n.e.-"ciemne wieki" w Chinach.
284 r. n.e. - przejęcie władzy przez Dioklecjana , zaczęcie się okresu dominatu-2
forma cesarstwa rzymskiego, pierwszą był pryncypat za czasów Oktawiana
Augusta).
303 r. n.e.– wydanie edyktów przeciwko chrześcijan przez cesarza Dioklecjana.
313 r. n.e. - edykt tolerancyjny dla chrześcijan wydany w mieście Mediolanie.
330 r. n.e.-Konstantynopol (obecnie Stambuł) zostaje stolicą wschodniego
cesarstwa Rzymskiego.
378 r. n.e. - bitwa schyłku czasów starożytnych pod Adrianopolem (w której
wojska cesarza wschodniorzymskiego Walensa zostały rozgromione przez
Wizygotów pod wodzą Fritigerna).
392 r. - cesarz Teodozjusz Wielki wydał zakaz w kwestii sprawowania
pogaoskich kultów oraz herezji.
395 r. n.e. - podział cesarstwa na dwie części: zachodnią i wschodnią (zwaną
później Bizancjum) przez Teodozjusza Wielkiego. Zachodnie (władca Honoriusz)
i wschodnie (Bizancjum, władca Arkadiusz)
406 r. n.e.-Plemię Wandalów zalało Galię.
410 r. n.e. - germaoskie plemiona na czele z Alarykiem zdobyły Rzym.
455 r. n.e.-Rzym splądrowany przez Wandalów.
476 r. n.e. - zamach i usunięcie z tronu Romulusa Augustulusa przez wodza
barbarzyoców Odoakra. Data ta umownie kooczy okres Cesarstwa Zachodniego
oraz jest datą graniczną między starożytnością a okresem średniowiecza
(Bizancjum utrzymuje się aż do czasów średniowiecza, do roku 1453-zdobycie
Konstantynopola przez Turków)
496 r. n.e.-przyjęcie chrztu przez króla Franków Chlodwiga (pochodzącego z
dynastii Merowingów od legendarnego władcy Meroweusza).
507 r. n.e.-Pierwsza wersja prawa salickiego, spisanego w paostwie Franków za
czasów króla Chlodwiga I.
529 r. n.e.-założenie klasztoru benedyktynów (Benedykt z Nursji) na wzgórzu
Monte Cassino.
529 r. n.e.-Zamknięcie przez Justyniana I Wielkiego Akademii Platooskiej w
Atenach.
533-536 r. n.e.- – ogłoszenie „Kodeksu Justyniana”
ok. 600-900 r. n.e.-– Rozkwit cywilizacji Majów w Ameryce Środkowej.
622 r. n.e.-ucieczka Mahometa z Mekki do Medyny, od tego wydarzenia
zaczyna się początek ery muzułmaoskiej.
658 r. n.e.-śmierd kupca frakijskiego Samona, twórcy pierwszego paostwa
słowiaoskiego (tzw. Paostwo Samona).
711 r. .n.e.-przybycie Arabów do Hiszpanii i rozbicie paostwa Wizygotów.
718 r. n.e.-odparcie Arabów spod Konstantynopola (stolicy Bizancjum).
732 r. n.e.-zwycięstwo władcy Franków Karola Młota nad Arabami w bitwie
pod Poitiers. Zahamowanie postępów wojsk arabskich zagrażających Europie.
751 r. n.e.-detronizacja dynastii Merowingów w paostwie Franków, objęcie
władzy przez dynastie Karolingów.
756 r n.e.-powstanie Paostwa Kościelnego i zdobycie władzy świeckiej przez
papieży.
800 r. n.e.-koronacja władcy potężnego paostwa Franków na cesarza w Rzymie
842 r. n.e.- traktat w Verdun, czyli podział paostwa Franków po śmierci Karola
Wielkiego między jego trzech synów (na tych terenach powstaną później trzy
średniowieczne paostwa: Niemcy, Francja i Włochy).
863 r. n.e.-misja Cyryla i Metodego oraz chrzest Wielkich Morwa w obrządku
słowiaoskim.
906 r. n.e.-upadek Paostwa Wielkomorawskiego.
910 r. n.e.-założenie opactwa benedyktynów w Cluny - początek tzw.
kongregacji kluniackiej
919 r. n.e.-objecie władzy w Niemczech (wschodnia częśd paostwa Franków)
przez dynastię saską.
955 r .n.e.-bitwa nad rzeką Lech – pokonanie Węgrów przez Niemców.
962 r. n.e.-koronacja władcy niemieckiego Ottona I na cesarza (na tronie
zasiada dynastia Ludolfingów).
966 r. n.e.-chrzest władcy Polan Mieszka I (pierwszy historyczny władca Polski
po legendarnych: Ziemowicie, Lestku i Ziemomyśle).
968-utworzenie na ziemiach polskich pierwszego biskupstwa ( misyjne w
Poznaniu).
972 r. n.e.-bitwa pod Cedynią (Cydzyną) wojska margrabiego Hodona z
oddziałami polskimi pod dowództwem Mieszka I i jego brata Czcibora.
Zdecydowane zwycięstwo wojsk polskich.
974 r. n.e.-- książę Geza przyjął chrzest udostępniając kraj niemieckim
misjonarzom. Jego syn Waik przyjął chrzest i nowe imię, Stefan w 997 roku.
981 r. n.e.-Utrata przez Polskę Grodów Czerwieoskich.
987 r. n.e.-koronacja na króla Francji Hugo Kapeta – początek dynastii
Kapetyngów.
988 r. n.e.-chrzest Rusi w obrządku wschodnim.
997 r. n.e.-misja Wojciecha na teren pogaoskich Prus i męczeoska śmierd
misjonarza. Ciało Wojciecha zostało wykupione przez władcę Polski Bolesława
Chrobrego.
999 r. n.e.-– Kanonizacja św. Wojciecha.
ok.1000 roku- – Wyprawa Wikingów do Ameryki Północnej.
1000 r. n.e.-zjazd w Gnieźnie, spotkanie cesarza Ottona III z Bolesławem
Chrobrym.
1002-1018 r. n.e.-najazd wojsk Cesarstwa na Polskę spowodowany
wstąpieniem na tron Henryka II. Wojna zakooczona została na mocy pokoju w
Budziszynie a Polska zdobyła teren Milska oraz Łużyc.
1016 r. n.e.-– koronacja na króla Anglii dotychczasowego króla Danii i Norwegii
Kanuta Wielkiego.
1025 r. n.e.-koronacja i śmierd Bolesława Chrobrego. W ślad za nim na władcę
koronowany jest jego następca Mieszko II. Rozłam w paostwie polskim.
1034 r. n.e.-W paostwie polskim dochodzi do buntu anty-piastowskiego, oraz
do tzw. reakcji pogaoskiej.
1039 r. n.e.-Do Polski wraca po ucieczce z matką, następca tronu - Kazimierz
I zwany Odnowicielem.
1054 r. n.e.-schizma (inaczej rozłam) wschodnia – ostateczny rozłam w Kościele
między Rzymem a Konstantynopolem.
1054 r. n.e.-początek podziału dzielnicowego w Rusi Kijowskiej.
1058 r. n.e.-na tronie Polski zasiada Bolesław Śmiały zwany tez Szczodrym.
1063 r. n.e.-apel papieża Aleksandra II na synodzie lateraoskim i narodziny idei
krucjaty.
1066 r. n.e.-bitwa pod Hastings – podbój Anglii przez króla Normandii Wilhelma
Zdobywcę.
1075 r. n.e.-„Dictatus papae” program papieża Grzegorza VII dotyczący
emancypacji Kościoła spod władzy świeckiej – początek sporu o inwestyturę
(prawo do mianowania biskupów i innych dostojników).
1077 r. n.e.-ukorzenie się króla niemieckiego Henryka IV przed papieżem na
zamku w Canossie.
1095 r. n.e.-apel papieża Urbana II na synodzie w Clermont (Francja) o podjęcie
wyprawy krzyżowej (początek trwających ponad 200 lat krucjat) do Ziemi
Świętej.
1096-1099 r. n.e.-I wyprawa krzyżowa zakooczona zdobyciem Jerozolimy przez
krzyżowców.
1118 r. n.e.-powstanie pierwszego zakonu rycerskiego – templariuszy.
1122 r. n.e.-konkordat w Wormacji, na mocy którego cesarz zrzekł
się inwestytury opatów i biskupów.
1138 r. n.e.-początek rozbicia dzielnicowego w Polsce wywołany testamentem
Bolesława Krzywoustego. Seniorem zostaje Władysław Wygnaniec.
1147 r. n.e.-Założenie Moskwy.
1147-1149 r. n.e.-- II krucjata - brak porozumienia pomiędzy Ludwikiem VII i
Konradem III.
1150 r. n.e.-powstanie Marchii Brandenburskiej.
1158 r. n.e.-początek walki Fryderyka I Barbarossy z papieżem i miastami
włoskimi.
1161 r. n.e.-Powstała I Hanza (czyli związek miast założony w celach
handlowych).
1180 r. n.e.-Król Polski, Kazimierz Sprawiedliwy uchwala pierwsze prerogatywy
dla duchowieostwa w Polsce.
1189-1192 r. n.e.-- III krucjata (wyprawa krzyżowa przeciwko niewiernym).
1200 r. n.e.-– Upadek cywilizacji Tolteków w Ameryce Środkowej.
1204 r. n.e.-złupienie doszczętne Konstantynopola przez krzyżowców
i powstanie Cesarstwa Łacioskiego.
1206 r. n.e.-zjednoczenie Mongołów przez Temudżyna (Czyngis-chan)
i początek podbojów mongolskich.
1210 r. n.e. -Zakon Kawalerów Mieczowych Rycerze krzyżowi opanował teren
Inflant.
1212 r. n.e.-krucjata dziecięca, bitwa pod Las Navas de Tolosa, zwycięstwo
chrześcijan nad Maurami.
1214 r. n.e.-bitwa pod Bouvines zwycięstwo króla Francji Filipa Augusta
nad koalicją niemiecko-flamandzką.
1215 r. n.e.-ogłoszenie przez króla Anglii Jana bez Ziemi Wielkiej Karty Swobód
(Magna Charta Libertatum).
1217-1221 r. n.e.-- V krucjata (zorganizowana przez króla Węgierskiego
Andrzeja II)
1223 r. n.e.-zwycięstwo Mongołów nad Rusinami i Połowcami w bitwie
nad rzeką Kałką.
1225 r. n.e.-- wypędzenie Krzyżaków z Siedmiogrodu (Węgry).
1227 r. n.e.-sprowadzenie Zakonu Krzyżackiego do Polski z terenu Węgier przez
księcia Konrada Mazowieckiego i nadanie im ziem lennych.
1227 r. n.e.-- śmierd Czyngis-chana. Wcześniej dzieli on imperium na 4 części,
rozdzielając pomiędzy 3 synów oraz wnuka.
1231 r. n.e.-utworzenie inkwizycji przez papieża Grzegorza IX.
1237-1240 r. n.e.-- zajęcie całej Rusi przez Batu-chana.
1240 r. n.e.-zdobycie Kijowa przez oddziały Mongołów.
1240 r. n.e.- bitwa nad rzeką Newą, Aleksander zwyciężył i zniszczył armię
szwedzką.
1241 r. n.e.-1241 r. - natarcie Tatarów na czele z Batu-chanem na Węgry
i pierwszy najazd tatarski na Polskę. Mongołowie wkroczyli na tereny
Małopolski i doszło tam do bitwy pod Chmielnikiem oraz bitwa pod Legnicą,
w czasie której zginął Henryk II Pobożny, upadek monarchii Henryków Śląskich.
1244 r. n.e.-ostateczna utrata Jerozolimy przez krzyżowców.
1248-1254 r. n.e.-- VI krucjata - organizatorem był król francuski Ludwik
IX Święty.
1250 r. n.e.-śmierd Fryderyka II i początek Wielkiego Bezkrólewia w Niemczech.
1250-1273 r. n.e.- wielkie bezkrólewie w Cesarstwie Niemieckim (Rzeszy).
1261 r. n.e.-odbudowa cesarstwa bizantyjskiego przez dynastie Paleologów.
1264 r. n.e.-pierwsze zgromadzenie stanowe w Anglii – początek
parlamentaryzmu.
1273 r. n.e.-koniec Wielkiego Bezkrólewia w Niemczech, na tronie zasiada
Rudolf Habsburg – początek dynastii Habsburgów.
1291 r. n.e.-upadek Akkonu, ostatniej twierdzy krzyżowców w Palestynie.
1295 r. n.e.-Władca Polski - Przemysł II obejmuje pod swoimi rządami tereny
Pomorza Gdaoskiego. W tym roku koronuje na władcę polskiego ( bądź tylko
wielkopolskiego).
1300 r. n.e.-- bunt właścicieli ziemskich przeciw Władysławowi Łokietkowi,
Wacław II opanował księstwo krakowskie i koronował się na króla polskiego.
1301 r. n.e.-wygaśniecie dynastii Arpadów na Węgrzech, tron węgierski
obejmują Andegawenowie.
1302 r. n.e.-po raz pierwsze zwołane Stany Generalne we Francji – początek
parlamentaryzmu (zwołane przez Filipa IV Pięknego do Paryża).
1300 r. n.e.-Władzę w Królestwie Polskim sprawuje dynastia czeska.
ok.1300-1305 r. n.e.-początek walki Władysława Łokietka o zjednoczenie ziem
polskich.
1305 r. n.e.-początek tzw. niewoli awiniooskiej”, a więc zależności papieży
od królów Francji.
1306 r. n.e.-wygaśnięcie w Czechach dynastii Przemyślidów, na tron wstępuje
Jan Luksemburski, początek dynastii Luksemburgów.
1306 r. n.e.-- Wacław III, ostatni Przemyślid, zostaje zamordowany w wyniku
spisku.
1306-1308 r. n.e.-Pomorze Gdaoskie zostaje opanowane przez rycerzy Zakonu
Krzyżackiego.
1308 r. n.e.-przeniesienie stolicy Wielkiego Księstwa z Włodzimierza
nad Klaźmą do Moskwy.
1320 r. n.e.-koronacja Władysława Łokietka, data ta umownie oznacza koniec
rozbicia dzielnicowego w Polsce.
1331 r. n.e.-Władysław Łokietek stoczył bitwę z Zakonem Krzyżackim
pod Płowcami ( przegrał, ale zwyciężył moralnie i militarnie).
1333 r. n.e.-początek panowania ostatniego przedstawiciela dynastii
piastowskiej Kazimierza Wielkiego.
1335 r. n.e.-W Wyszehradzie doszło do zjazdu władców: Polski, Czech i Węgier
przeciw dynastii habsburskiej.
1337 r. n.e.-początek wojny stuletniej między Francją a Anglią.
1343 r. n.e.-Polska podpisuje z Zakonem Krzyżackim pokój w Kaliszu.
1346 r. n.e.-klęska Francuzów w bitwie pod Crecy.
1347 r. n.e.-- koronacja na cesarza Karola IV (cesarstwo).
1348-1350 r. n.e.-epidemia dżumy, zwanej czarną śmiercią,
wyludnienie Europy.
1353 r. n.e.-początek podboju Bałkanów przez Turków.
1356 r. n.e.-„Złota Bulla” cesarza Karola IV Luksemburskiego, która regulowała
wybór cesarzy.
1364 r. n.e.-utworzenie Akademii Krakowskiej.
1370 r. n.e.-śmierd Kazimierza Wielkiego i upadek dynastii Piastów.
1378 r. n.e.-początek Wielkiej Schizmy (czyli rozłamu) w kościele zachodnim.
1380 r. n.e.-bitwa na Kulikowym Polu, zwycięstwo Dymitra Dooskiego
nad Tatarami.
1385 r. n.e.-unia polsko-litewska zawarta w Krewie
1386 r. n.e.-Władysław Jagiełło królem Polski, małżeostwo monarchy z Jadwigą
pochodzącą z dynastii Andegawenów (Węgry).
1389 r. n.e.-klęska Serbów w bitwie z Turkami na Kosowym Polu.
1397 r. n.e.-unia kalmarska, czyli połączenie 3 paostw: Danii, Norwegii
oraz Szwecji.
1409 r. n.e.-wybuch wielkiej wojny Polski z Zakonem, wywołany narastaniem
napięcia między paostwami.
1410 r. n.e.-bitwa pod Grunwaldem i zwycięstwo wojsk polskich ruskich oraz
litewskich pod wodzą Jagiełły oraz księcia Witolda z Krzyżakami. Śmierd
wielkiego mistrza Zakonu Ulricha von Jungingena.
1411 r. n.e.-I pokój toruoski z Zakonem Krzyżackim.
1414 r. n.e.-początek soboru w Konstancji, który miał zakooczyd Wielka
Schizmę.
1415 r. n.e.-klęska Francuzów pod Azincourt, przewaga Anglików w wojnie
stuletniej.
1415 r. n.e.-spalenie Jana Husa (przedstawiciel reformacji, twórca husytyzmu)
na stosie podczas soboru w Konstancji.
1419 r. n.e.-początek wojen husyckich w Czechach.
1429 r. n.e.-pierwsze wystąpienie Joanny D'Arc.
1434 r. n.e.-bitwa pod Lipanami ,podczas której zostali rozgromieni taboryci
(był to skrajny odłam husytów).
1440 r. n.e.-Utworzenie Związku Pruskiego- bunt poddanych przeciwko dużym
podatkom.
1444 r. n.e.-rozbicie rycerstwa węgierskiego przez Turków pod Warną, śmierd
w bitwie Władysława Jagiellooczyka, króla Polski i Węgier.
1453 r. n.e.- koniec wojny stuletniej we Francji.
1453 r. n.e.-zdobycie Konstantynopola przez Turków.
1454-1466 r. n.e.-wojna trzynastoletnia Polski z Zakonem Krzyżackim.
1455 r. n.e.-pierwsza książka wydana drukiem – „Biblia” Jana Gutenberga.
1455 r. n.e.-wybuch w Anglii wojny domowej zwanej „Wojną Dwóch Róż”.
1466 r. n.e.-zawarcie pokoju z Zakonem Krzyżackim (tzw. II pokój
toruoski).Oznaczał on szybki zmierzch potęgi krzyżackiej.
1474 r. n.e.-Pierwszy druk na ziemiach polskich (Calendarium anno Domini
1474 currentis).
1478 r. n.e.-początek inkwizycji w Hiszpanii.
1479 r. n.e.-zjednoczenie Hiszpanii pod berłem Izabeli Kastylijskiej i Ferdynanda
Aragooskiego.
1485 r. n.e.- koniec Wojny Dwóch Róż w Anglii, objęcie tronu przez Henryka
VII Tudora, początek panowania dynastii Tudorów.
1486 r. n.e.-ukazanie się „Młota na czarownice”, czyli podręcznika śledztw
w sprawie o czary.
1489 r. n.e.-Wit Stwosz ukooczył ołtarz mariacki w Krakowie.
1492 r. n.e.-śmierd Kazimierza Jagiellooczyka.
1492 r. n.e.-upadek emiratu Grenady, wyparcie Arabów z Półwyspu
Iberyjskiego (rekonkwista-Izabella Kastylijska).
1492 r. n.e.-odkrycie Ameryki przez Krzysztofa Kolumba, w wyniku wyprawy 3
statkami: Santa Marią, Niną i Pintą.
1498 r. n.e.-- wyprawa Vasco da Gamy; odkrycie morskiej drogi do Indii,, przez
Ocean Atlantycki, wzdłuż wybrzeży afrykaoskich i Ocean Indyjski.
1493 r. n.e.-Pierwszy sejm walny w Rzeczpospolitej.
1492-1498 rok-panowanie w Polsce Jana Olbrachta.
1494-1559 rok – rywalizacja z Habsburgami na terenie Włoch.
1497 r. – Vasco da Gama opłynął Afrykę i dotarł do właściwych Indii.
1499 rok- Amerigo Vespucci dopływa do wschodnich wybrzeży Ameryki
Południowej, od jego imienia nazwa nowego kontynentu.
1501-1506-panowanie Aleksandra Jagiellooczyka na terenie Rzeczypospolitej.
1505 rok-konstytucja nihil novi" (nic nowego) uchwalona w Radomiu. Nic
nowego nie mogło zostac wprowadzone przez monarchę bez zgody sejmu.
Oznaczało to znaczące ograniczenie prerogatyw (uprawnieo) władcy.
1506-1548 rok-panowanie króla Zygmunta I Starego
1517 rok– 95 też Marcina Lutra na drzwiach kościoła w Wittenberdze (Marcin
Luter - niemiecki reformator religijny, teoretyk i inicjator reformacji, mnich
augustiaoski, doktor teologii. Autor 95 tez potępiających praktykę sprzedaży
odpustów, w których odrzucał możliwośd kupienia łaski bożej).
1519-1522 rok -Wyprawa Ferdynanda Magellana dookoła świata.
1519-1521 rok- konkwistador (zdobywca) Ferdynand Cortez podbija całkowicie
meksykaoskie imperium Azteków
1521 rok-Marcin Luter objęty ekskomuniką przez Kościół.
1524-1525 rok- wojna chłopska w Rzeszy Niemieckiej, klęska chłopskich
rewolucjonistów pod Frankenhausen, śmierd Thomasa Münzera.
1525 rok- hołd pruski, doszło do niego w Krakowie po wcześniejszym zawarciu
traktatu między królem Zygmuntem Starym a Albrechtem Hohenzollernem. W
wyniku tego aktu Prusy Zakonne zostały przekształcone w Księstwo Pruskie jako
lenno Polski.
1526 rok– bitwa pod Mohaczem (wojna turecko-węgiersko), między Turcją
a Węgrami.
1530 rok-koronacja Zygmunta I Augusta na monarchę Rzeczypospolitej.
1532-1534 rok- Francisco Pizarro podbija andyjskie imperium Inków.
1534 rok -akt supremacji Henryka VIII (zwierzchnikiem kościoła narodowego
staje się król, zerwanie z Rzymem, likwidacja zakonów oraz sekularyzacji
ich majątków, powstanie Kościoła anglikaoskiego).
1536-1538 rok- wojska hiszpaoskie podbijają ziemie dzisiejszego Chile
i Kolumbii.
1537 rok-wojna kokosza (konflikt wewnętrzny na terenie Polski).
1539 rok- Jan Kalwin wydał dzieło "Urządzenie religii chrześcijaoskiej", gdzie
głosił powrót do Pisma Świętego, doktrynę predestynacji, czyli naukę
o przeznaczeniu, koniecznośd uniezależnienia się od władzy papieża i zerwanie
z Rzymem, propagowanie surowych zasad moralnych oraz walki
z różnowiercami (kalwinizm był ideologią mieszczaoską) .
1540 rok- zatwierdzenie reguły jezuitów przez papieża, zadaniem zakonu miała
byd walka.
1542 rok- powstanie Inkwizycji.
1543 rok-Przewrót kopernikaoski. W dziele De Revolutionibus Mikołaj Kopernik
przedstawia swoją teorię heliocentryczną głoszącą, że to Ziemia obraca się
wokół Słooca, a nie odwrotnie, jak powszechnie uważano w średniowieczu. Ta
rewolucyjna teoria została później potwierdzona przez Galileusza.
1545 - 1563 rok-sobór powszechny kościoła katolickiego.Doszło do niego w
Trydencie (północne Włochy). Został zwołany przez papieża Pawła III na 15
marca 1545, a rozpoczęty dopiero 13 grudnia, zgromadził 66 uczestników.
Sobór był odpowiedzią na narastającą potrzebę reform w Kościele katolickim,
wywołaną przez reformację. Jest uznawany za początek okresu kontrreformacji.
1555 rok - podpisanie pokoju w Augsburgu, przyjęto zasadę "czy kraj, tego
religia" ("cuius regio, eius religio")
1559 rok- wprowadzenie Indeksu Ksiąg Zakazanych (Index Librorum
Prohibitorum).
1561 rok-sekularyzacja zakonu inflanckiego, inkorporacja Inflant.
1562-1598 rok– wojny religijne we Francji pomiędzy katolikami a hugenotami
(francuscy wyznawcy kalwinizmu)
1563-1570 rok-pierwsza wojna północna.
1564 rok-przybycie jezuitów do Polski (Ignacy Loyola).
1569 rok-Unia lubelska (unia realna nie personalna). Z połączenia ziem
Królestwa Polskiego i Wielkiego Księstwa Litewskiego powstaje największe
mocarstwo w Europie, w skład którego weszła także Ukraina.
1571 rok- rozbicie floty tureckiej pod Lepanto.
1572 rok- to potoczna nazwa wydarzeo w nocy z 23 na 24 sierpnia 1572 roku,
związanych z pogromem hugenotów w Paryżu, zorganizowanego przez kilku
katolickich książąt (tzw.Nocy Św. Bartłomieja)..
1572 rok- smierd Zygmunta I Augusta, ostatniego władcy z dynastii Jagiellonów.
1572 rok- początek powstania antyhiszpaoskiego (do tej pory Niderlandy były
pod panowaniem Hiszpanii, silne wpływały miał tam luteranizm, a przede
wszystkim kalwinizm).
1573 rok-pierwsza wolna elekcja w Polsce. Na tronie zasiada pochodzący z
Francji henryk Walezy.Wprowadozen są zasady elekcji viritim (za życia
panującego), pacta conventa oraz artykuły henrykowskie. Po roku rządów
Walezy ucieka do Francji aby tam walczyd o następstwo tronu.
1573 rok- konfederacja warszawska, pierwsza wolna elekcja w
Rzeczypospolitej, było to popularne, uproszczone określenie aktu zawiązania
konfederacji generalnej utworzonej na pierwszy sejm konwokacyjny.
1574 rok– ucieczka Henryka Walezego z Polski do Francji. Zostaje
zdetronizowany.
1575 rok– królową wybrana została Anna Jagiellonka.
1576 rok-Małżeostwo z księciem Stefanem Batorym.
1576-1586 rok-panowanie pochodzacego z terenu Węgier (Siedmiogród)
Stefana Batorego.
1577-1582 rok-wojna z Rosją o sporny teren Inflant.
1578 rok-powołanie Trybunału Koronnego, utworzenie piechoty wybranieckiej.
1582 rok-rozejm w Jamie Zapolskim.
1587 rok-Zygmunt III Waza, syn króla Szwecji Jana III Wazy, zasiada na tronie
Polski. Przenosi w 9 lat później stolicę paostwa do Warszawy ze względu na jej
dogodne położenie w centrum kraju.
1588 rok – Anglia Elżbiety I pokonuje hiszpaoską Niezwyciężoną Armadę (flotę
króla Filipa). Koniec mocarstwowej pozycji Hiszpanii.
1589-1792 rok – panowanie Burbonów na tronie Franci
1595 rok – założenie Akademii Zamojskiej.
1596 rok– przenosiny dworu królewskiego z Krakowa do Warszawy.
1596 rok– unia brzeska, częśd prawosławnych uznała zwierzchnośd papieża –
powstał tzw. kościół grekokatolicki (inaczej unicki – wyznawcy to unici lub
grekokatolicy).
1598 rok – edykt nantejski ( był układem pokojowym zawartym z kalwinami,
zakooczył francuskie wojny religijne i określił zasady współistnienia katolików i
protestantów, przyznał hugenotom ograniczone swobody czyli zapewnił im
wolnośd wyznania i kultu, w tym posiadania własnych kościołów).
1605 rok– bitwa pod Kircholmem (Polacy vs Szwedzi) polska husaria Jana Karola
Chodkiewicza zmiotła kilka razy liczniejsza armię szwedzką.Kircholm- obecnie
miejscowośd Salaspils na Łotwie, 25 km na południowy wschód od Rygi). Bitwę
stoczono dnia 27 września w czasie polsko-szwedzkiej wojny o Inflanty w latach
1600-1611. Przyczyną bitwy były zmagania o dominium Maris Baltici
(dominację w rejonie Morza Bałtyckiego).
1606 rok– rokosz (wystapienie zbrojne) Zebrzydowskiego.
1609 - zwycięstwo niderlandzkie w wojnie z Hiszpanią, protestanckie
Zjednoczone Prowincje (dzisiejsza Holandia) uzyskały niepodległośd.
1610 rok- Bitwa pod Kłuszynem, rozegrała się 4 lipca między wojskami polskimi
pod dowództwem hetmana Stanisława Żółkiewskiego, a armią moskiewską pod
dowództwem kniazia Wasyla IV Szujskiego oraz szwedzkich posiłków
dowodzonych przez Jakuba Pontussona de la Gardie. Wojska moskiewskie
zostały rozbite a oddziały polskie wkroczyły do Moskwy.
1613 rok– na tronie rosyjskim zasiada Michaił Romanow, początek panowania
dynastii Romanowów (do 1917 roku).
1618 rok– tzw. defenestracja praska, czyli wyrzucenie rajców niemieckich przez
okno ratusza w Pradze. Początek wojny 30-letniej.
1618 - 1648 rok- Wojna trzydziestoletnia, była konfliktem zbrojnym w Europie
toczącym się od 23 maja 1618 do 24 października 1648 pomiędzy częścią
paostw Rzeszy niemieckiej wspieranych przez inne paostwa europejskie (jak
Szwecja czy Francja) a potęgą katolickiej dynastii Habsburgów. Bezpośrednią
przyczyną jej wybuchu był kwestie religijne oraz chęc paośtw osłabienia potęgi
dynastii Habsburgów w Europie.
16120 rok-bitwa pod Białą Górą, zagłada czeskiej szlachty (w trakcie wojny 30-
letniej).
1620 rok– bitwa pod Cecorą (Polacy i Turcy) przegrana dla Polski, zginął hetman
Stanisław Żółkiewski.
1621 rok- bitwa pod Chocimiem ( obrona twierdzy Chocim) w dniach 2 września
- 9 października. Wojska polsko-litewskie (25-26 tys.) pod dowództwem
hetmana wielkiego litewskiego Jana Karola Chodkiewicza, podczaszego
koronnego Stanisława Lubomirskiego i królewicza Władysława podjęły obronę
obozu warownego, który bronił dostępu w głąb Polski, przed wojskami
tureckimi pod dowództwem sułtana Osmana II. Wojskom polskim udało się
ostatecznie odeprzed atak wroga.
1624-1642 rok – rządy kardynała Richelieu, początki monarchii absolutnej we
Francji.
1627 rok-Zwyciestwo Stanisława Koniecpolskiego nad Szwedami pod Trzcianą.
1631 rok – początek budowy kompleksu pałacowego w Wersalu pod Paryżem
1632 – 1648 rok-Panowanie Władysława IV Wazy (dynastia ze Szwecji).
1632 rok-– bitwa pod Lutzen (wojna 30-letnia), miedzy Szwedami a armią
cesarską.
1635 rok - Kardynał Richelieu (Armand Richelieu- książę, kardynał, francuski
mąż stanu, jeden z najzdolniejszych polityków nowożytności) założył Akademię
Francuską.
1640 – 1660 rok- rewolucja angielska (Oliver Cromwell). Wojna domowa
w Anglii i przejściowe ustanowienie republiki.
1643 rok– Ludwik XIV królem Francji (zwany "królem Słooce"). Panował do roku
1715.
1648 rok– niepodległośd Zjednoczonych Prowincji Niderlandów.
1648 rok-pokój westfalski, koniec wojny 30-letniej.
1648 – 1668 rok- Panowanie Jana Kazimierza Wazy w Rzeczpospolitej.
1648-1653 rok– Wielka frondawe Francji, bunt feudałów i mieszczan przeciwko
absolutnym rządom.
1648 rok- zniesienie monarchii w Anglii poprzez Parlament Kadłubowy (jest to
nazwa parlamentu, jaki powstał w 1648 roku na skutek ograniczenia przez
Olivera Cromwella liczby członków brytyjskiego parlamentu z 200 do 50
posłusznych jego woli).
1648 – 1654 rok- powstanie Chmielnickiego (Bohdana) na Ukrainie. Największe
powstanie kozackie z dziejach Rzeczpospolitej (przyczyną tzw. rejestr Kozaków).
1654 rok– ugoda z Kozakami w Perejasławiu i koniec zbrojnego powstania.
1652 rok-zostaje wprowadzona zasada liberum veto przyznająca każdemu z
posłów na Sejm prawo do zrywania obrad i unieważniania podjętych uchwał
jednym głosem (czyni to poseł Władysław Sicioski).. Ten symbol
nieograniczonej wolności szlacheckiej będzie w praktyce uniemożliwiał sprawne
funkcjonowanie Sejmu. Początki rządów oligarchii magnackiej w Polsce
(magnateria-najbogatsza szlachta w Polsce).
1655 - 1660 rok- potop szwedzki. Mianem potopu szwedzkiego określa się
szwedzki najazd na Polskę w 1655 roku w czasie II wojny północnej (1655-
1660). Wojna i okupacja prawie całego kraju przez potop wojsk szwedzkich,
spowodowały w Rzeczypospolitej ogromne zniszczenia materialne, wielkie
straty dóbr kulturalnych, zagrabionych przez okupanta, także znaczne straty
ludnościowe na skutek działao wojennych i zarazy, wreszcie utratę Inflant oraz
zwierzchnictwa nad Prusami Książęcymi. Obrona Jasnej Góry (Częstochowy),
pokój zawarto w Oliwie 1660 rok).
1657 rok– traktaty welawsko-bydgoskie, król Jan Kazimierz przyznaje całkowitą
niezależnośd Prusom Książęcym.
1658 – ugoda (unia) hadziacka.
1660 rok- pokój w Oliwie kooczący potop szwedzki.
1668 rok– abdykacja Jan Kazimierza.
1669 – 1673 rok-panowanie Michała Korybuta Wiśniowieckiego w
Rzeczpospolitej.
1672 rok – pokój w Buczaczu (Polska traci na rzecz Turcji częśd Ukrainy i
Podole).
1673 rok– bitwa pod Chocimiem (Turków pokonuje Jan Sobieski)
1674 – 1696 rok- panowanie Jana III Sobieskiego
1683 rok- odsiecz wiedeoska( bitwa pod Wiedniem). Bitwa stoczona dnia 12
września 1683 roku między wojskami polsko-austriacko-niemieckimi, pod
dowództwem Jana III Sobieskiego, a armią turecką pod wodzą wezyra Kara
Mustafy pod Wiedniem. Zakooczyła się przegraną Turcji, która nie podniosła się
już po tym uderzeniu i przestała stanowid zagrożenie dla ówczesnej Europy.
1697 – 1733 rok-panowanie Augusta II Sasa (Wettyna-dynastia saska) zwanego
Mocnym. Polska w unii personalnej z Saksonią.
1699 rok– pokój w Karłowicach (Polska odzyskuje od Turcji częśd Ukrainy i
Podole zabrane pokojem z Buczacza).
1700-1721rok- wielka wojna północna (tzw. III wojna północna).
1709 rok– bitwa pod Połtawą (III wojna północna), między Rosją a Szwecją.
1717 rok- obrady Sejmu Niemego, głoś mógł zabierad jedynie marszałek sejmu,
ingerencja Rosji w sprawy Polski
1721 rok-koniec wojny północnej, w której Polska staje po stronie Rosji przeciw
Szwecji. Zawarty zostaje pokój w Nystadt. W rezultacie wojny Imperium
Rosyjskie staje się głównym graczem politycznym w tej części Europy.
1721 rok- ogłoszenie się przez cara Rosji Piotra I Imperatorem Wszechrosji.
1732 rok- traktat "trzech żelaznych orłów" (Rosji, Prus i Austrii), zwany tez
traktatem Lowenwolda.
1734 – 1764 rok-panowanie Augusta III Sasa (Wettyna).
1740 rok-– początek wojny o tzw. sukcesję austriacką, wzmocnienie pozycji
Prus na arenie międzynarodowej.
1751-1773 rok – ukazanie się Wielkiej Encyklopedii, czołowego dzieła epoki
oświecenia.
1764 rok-na tron Polski wstępuje Stanisław Poniatowski – oświeceniowy
władca i słynny mecenas kultury pragnący powstrzymad upadek paostwa.
1764 – 1795 rok-panowanie Stanisława Augusta Poniatowskiego.
1767 rok- nałożenie przez Londyn na kolonie amerykaoskie kolejnych
podatków, tym razem w formie opłat celnych od wielu produktów, takich jak
szkło, herbata czy papier, sprowadzanych przez kolonie.
1768 – 1772 rok- konfederacja barska (Bar-miasto na terenie Podola).
1772 rok- pierwszy rozbiór Polski, pierwszy z trzech rozbiorów Polski, jakie
miały miejsce pod koniec XVIII wieku dokonany przez 3 paostwa: Rosję, Austrię
oraz Prusy. Podpisanie traktatów, dotyczących pierwszego rozbioru
Rzeczypospolitej nastąpiło w Petersburgu 5 sierpnia 1772 roku. Zaś w dniu 30
września 1773 roku zatwierdził je Sejm Rozbiorowy, zwołany w Warszawie
przez zaborców (przy proteście trzech posłów, w tym Tadeusza Rejtana).
1773 rok– powstaje Komisja Edukacji Narodowej (KEN) – pierwsze na świecie
ministerstwo edukacji.
1773 rok- Bostooskie Picie Herbaty (bojkot i zniszczenie przez kolonistów
towarów angielskich w porcie).
1774 rok-zwołanie Kongresu Kontynentalnego w Filadelfii (Pensylvania).
Zgromadził on przedstawicieli dwunastu kolonii, bez Georgii, którzy stanęli w
obronie praw Massachusetts oraz niezależności wszystkich kolonii w dziedzinie
podatków. Ogłoszono nowy bojkot towarów angielskich, a w celu jego
skutecznego przeprowadzenia utworzono milicję, lub inaczej gwardię
obywatelską.
1775 – 1783 rok-wojna o niepodległośd Stanów Zjednoczonych (dowódcą
oddziałów kolonialnych jest Jerzy Waszyngton).Po stronie kolonistów udział w
konflikcie brała Francja. Wojna zakooczyła się podpisaniem traktatu paryskiego
w roku 1783. (13niepodległych kolonii).
1775 rok– bitwa pod Lexington (wojna o niepodległośd Stanów Zjednoczonych),
między Amerykanami a Anglikami.
1776 rok-dnia 4 lipca uchwalona zostaje w mieście Filadelfii z inicjatywy
Thomasa Jeffersona Deklaracja Niepodległości (USA) – 4 lipca to ich największe
święto narodowe.
1777 rok– bitwa pod Saratogą (wojna o niepodległośd Stanów Zjednoczonych),
między Amerykanami a Anglikami.
1782 rok – maszyna parowa James’a Watt’a (wiek XVIII-wiekiem pary).Liczne
wynalazki techniczne i odkrycia naukowe zapoczątkowały rozwój przemysłu
wielu paostw.
1787 rok– konstytucja stanów Zjednoczonych (pierwsza na świecie), (druga na
świecie a pierwsza w Europie będzie polska z Konstytucja 3 maja 1791 roku).
1788-1792 – Sejm Czteroletni (Wielki). Prace nad reformą ustrojową, militarną
Polski.
1789 rok- rewolucja francuska. Mianem Wielkiej Rewolucji Francuskiej lub
rewolucji francuskiej określa się okres w historii Francji (1789-1799), kiedy
doszło do obalenia monarchii Burbonów.
Za jej symboliczny początek uważa się zdobycie przez lud Paryża twierdzy
Bastylia 14 lipca 1789, natomiast za koniec rewolucji uznaje się kres rządów
Dyrektoriatu 9 listopada (18 brumaire'a) 1799 roku, kiedy to Napoleon
Bonaparte przeprowadził zamach stanu ogłaszając się tym samym Pierwszym
Konsulem.
1789 rok– Deklaracja Praw Człowieka i Obywatela (dnia 26 sierpnia) we Francji.
1791 rok- uchwalenie Konstytucji 3 Maja w wyniku obrad Sejmu Czteroletniego
(zwanego też Wielkim). Sejm został zwołany dnia 6 października 1788 roku za
zgodą cesarzowej Rosji Katarzyny II w Warszawie, obradujący do 29 maja 1792
pod węzłem konfederacji pod laską marszałka koronnego Stanisława
Małachowskiego i litewskiego Kazimierza Nestora Sapiehy mający na celu, w
zamyśle organizatorów, przywrócenie pełnej suwerenności i przyśpieszenie
rozwoju gospodarczego Rzeczypospolitej.
1792 rok– wojna z Rosją w obronie konstytucji. Ustanowiono Order Virtuti
Militari (łac. męstwu wojennemu).
1792 rok– zawiązanie konfederacji targowickiej.
1792 rok– król Ludwik XVI (z dynastii Burbonów) ścięty na gilotynie, a Francja
staje się republiką w miejsce dotychczasowej monarchii absolutnej.
1793 rok- drugi rozbiór Polski, drugi z trzech rozbiorów Polski, jakie miały
miejsce pod koniec XVIII stulecia. Nieprzewidziany przez konfederatów rozbiór
Rzeczypospolitej skooczył się pełną kompromitacją konfederacji targowickiej,
także króla Stanisława Augusta Poniatowskiego. W 1793 roku odbył się w
Grodnie sejm rozbiorowy, który pod presją obu zaborców wyraził milczącą
zgodę na kolejny rozbiór kraju, zawarł nierównoprawny traktat pokojowy z
Rosją, przywrócił Radę Nieustającą, rozwiązał też konfederację targowicką. Był
to ostatni Sejm Polski szlacheckiej. W rozbiorze tym, w odróżnieniu od dwu
pozostałych, nie brała udziału Austria, zajęta wojną z rewolucyjną Francją.
1793 – 1794 terror jakobinów pod wodzą Maksymiliana Robespierre’a
(„rewolucja zaczęła zjadad własne dzieci”).
1794 rok– insurekcja (czyli inaczej powstanie) kościuszkowska.
1795 rok- trzeci rozbiór Polski, zniknięcie tego kraju z map świata, ostatni z
trzech rozbiorów Polski, jakie miały miejsce pod koniec XVIII wieku.
Niecały rok po upadku insurekcji kościuszkowskiej, 24 października 1795,
monarchowie Rosji, Prus i Austrii uzgodnili wzajemnie traktat, zgodnie z którym
przeprowadzili ostatni, pełny, III rozbiór Rzeczypospolitej. Trzeci rozbiór był
rezultatem m.in. kryzysu wewnętrznego i ekspansywnych działao mocarstw
ościennych, bezpośrednio jednak wynikiem nieudanego powstania
kościuszkowskiego i przegranej wojny Polski z Rosją oraz Prusami.
1795 rok-powołano do życia Deputację w Paryżu. Było to ugrupowanie
o lewicowym programie.
1796 rok-na terenie zaboru austriackiego we Lwowie została powołana do życia
Centralizacja Lwowska.
1797 – utworzenie Legionów Polskich we Włoszech (twórcą generał Jan Henryk
Dąbrowski). Legiony był pod kontrolą Napoleona.
1798 rok– bitwa pod Abukirem (wyprawa egipska Napoleona), miedzy Francją
a Austrią.
1799 rok- zamach stanu we Francji (Napoleon zostaje Pierwszym Konsulem).
Jest to tym samym koniec wielkiej rewolucji na obszarze Francji.
1799 – 1815 rządy Napoleona Bonaparte we Francji (lata 1799-1804 jako
konsul, w latach 1804-1815 jako cesarz Francuzów), liczne wojny. Ostatecznie
klęska w wyniku wyprawy przeciwko Rosji. Zesłanie Napoleona na wyspę Elbę
(położona na Morzu Tyrreoskich między Italią a Korsyką).
1800 rok– bitwa pod Hohenlinden (wojna Napoleona z II koalicją)
1803 rok- sprzedaż terenu Luizjany Stanom Zjednoczonym przez Francję.
1804 rok- koronacja Napoleona I.
1804-1814 rok – pierwsze cesarstwo; panowanie Napoleona I Bonaparte,
Francja hegemonem w Europie.
1805 rok- bitwa pod Austerlitz.
1805 rok– bitwa pod Trafalgar (wojna Napoleona z III koalicją), między Francją,
Anglią i Hiszpanią.
1806 rok-– bitwa pod Jeną (wojna Napoleona z IV koalicją), między Francją
a Prusami.
1807 rok– utworzenie Księstwa Warszawskiego. Paostwo utworzone pod
kontrolą Francji Napoleona. Unia personalna z Saksonią. Konstytucja, armia i
administracja stworzona na wzór francuski (podział na departamenty na wzór
Prus).
1807 rok– bitwa pod Frydlandem (wojna Napoleona z IV koalicją), między
Francją a Rosją.
1809 rok – bitwa pod Wagram (wojna Napoleona z V koalicją), między Francją
a Austrią.
1812 rok- napoleooska wyprawa na Rosję. Napoleon I Bonaparte powziął
zamiar pobicia i zwasalizowania Rosji. Zgromadził na terenach Prus Wschodnich
i Księstwa Warszawskiego wielonarodową Wielką Armię, liczącą ok. 600 tys.
ludzi (m.in. 300 tys. Francuzów, Włochów i Belgów, 180 tys. Niemców, 90 tys.
Polaków) i dnia 24 czerwca 1812 roku przekroczył z nią rzekę Niemen,
rozpoczynając swą kolejną kampanię wojenną, którą na użytek Polaków nazwał
"drugą wojną polską".
1812 rok– bitwa pod Borodino (kampania rosyjska Napoleona), między Francją
a Rosją.
1813 rok– bitwa narodów pod Lipskiem i druzgocząca i opłakana w skutkach
klęska Napoleona i jego zdziesiątkowanych na wschodzie wojsk.
1814-1815 rok-obrady Kongresu Wiedeoskiego, którego celem było ustalenie
nowego ładu po epoce Napoleooskiej.
1815 rok-utworzenie Królestwa Polskiego (pod kontrolą Rosji-unia personalna
poprzez osobę cara), Rzeczpospolitej krakowskiej (pod kontrolą 3 zaborców)
oraz Wielkiego Księstwa Poznaoskiego(pod kontrolą Prus).
1815 rok-upadek Księstwa Warszawskiego i koniec marzeo Polaków o
niepodległości w sojuszu z Francją.
1815 rok– 100 dni Napoleona i bitwa pod Waterloo (klęska "Cesarza
Francuzów"). Zesłanie na wyspę Świętej Heleny, gdzie przebywał do śmierci w
1821 roku.
1819 rok-major Walerian Łukasioski zakłada Wolnomularstwo
Narodowe. Po zakooczeniu przez Wolnomularstwo działalności, prace
kontynuowało Towarzystwo Patriotyczne. Celem obu organizacji stała się wolna
i niepodległa Polska, jednak nie sprecyzowano w jaki sposób ma on zostad
osiągnięty.
1825 rok– lokomotywa Stephensona. Jego parowóz Rakieta (Rocket) z 1829
roku stał się pierwowzorem wszystkich dalszych konstrukcji (Pierwszą
lokomotywę parową zbudował w 1804 roku Brytyjczyk Richard Trevitlhick).
1830 rok-(29 listopada na 30 listopada – „Noc Listopadowa”)- początek
powstania listopadowego (trwa w latach 1830-1831).
1830-1848 rok – rewolucja lipcowa, „monarchia lipcowa” - rządy Ludwika Filipa
Orleaoskiego.
1831 rok- powstanie listopadowe przeciw Rosji, które wybuchło dnia 29
listopada, a zakooczyło się 21 października 1831 roku. Zasięgiem swoim objęło
Królestwo Polskie i częśd prowincji zabranych (m.in. Litwę, Żmudź i Wołyo).
1832 rok- w Paryżu powstało Towarzystwo Demokratyczne Polskie
pod kierownictwem Tadeusza Krępowieckiego. W 1836 r. opublikowało
ono Wielki Manifest. Ogłoszono w nim, że drogą do odzyskania niepodległości
będzie zryw przeprowadzony przez samych Polaków.
1833 rok– traktat Rosji, Prus i Austrii o współdziałaniu przeciw wszelkim
ruchom niepodległościowym i rewolucyjnym.
1835 rok- w Krakowie powołano do życia Stowarzyszenie Ludu Polskiego.
Organizacja próbowała zachęcid do współpracy różne grupy społeczne,
począwszy od tych najwyższych na najbiedniejszych koocząc.
1837-1901 rok-– panowanie królowej Wiktorii –-apogeum potęgi Wielkiej
Brytanii.
1839-1842 rok– wojna opiumowa w Chinach.
1846 rok– początek rzezi galicyjskiej (rabacja galicyjska).
1846 rok-początek powstania krakowskiego (dnia 21 lutego).
1848 rok- Wiosna Ludów. Seria zrywów rewolucyjnych i narodowych, jakie
miały miejsce w Europie w latach 1848 - 1849, przy czym określeniem "lud"
nazywano społeczności dążące do uzyskania udziału w rządach, warstwy
społeczne dążące do polepszenia warunków bytowych i narodowości walczące
o spełnienie swoich aspiracji w różnej postaci: autonomii, niepodległości, lub
zjednoczenia w ramach jednego paostwa. W latach 1848-1849 można więc
wyróżnid trzy nurty rewolucyjne a mianowicie: ustrojowy, społeczny oraz
narodowy.
1848-1851 rok – rewolucja lutowa, proklamowanie II republiki francuskiej (25
luty), prezydentem zostaje wybrany Ludwik Napoleon Bonaparte.
1851 rok – Ludwik Napoleon Bonaparte przeprowadza zamach stanu.
1853-1856 rok– Wojna krymska.
1854 rok– przełamanie dotychczasowej izolacji Japonii przez Amerykanów.
1859-1870 rok- zjednoczenie Włoch (Camillo Cavour). Duży udział bojownika o
wolnośd Włoch Giuseppe Garibaldiego, który ze zwolennikami walki o
niepodległośd (zwanymi "czerwonymi koszulami" przyczynił się do zjednoczenia
Włoch).
1861 rok- reforma uwłaszczeniowa w Rosji.
1861-1865 rok-wojna secesyjna (w Stanach Zjednoczonych, Abraham Lincoln)
między Północą a Południem.
1863 rok– dnia 22 stycznia rozpoczyna się powstanie styczniowe (trwa w latach
1863-1864).
1864 rok– utworzenie I Międzynarodówki.
1866 rok– bitwa pod Sadową (wojna prusko-włosko-austriacka), między Austrią
a Prusami.
1867 rok-przekształcenie Cesarstwa Austriackiego w Cesarstwo Austro-
Węgierskie.
1870 rok- zakooczenie procesu jednoczenia Włoch.
1870 rok– bitwa pod Sedanem (wojna francusko-pruska), między Francją
a Prusami.
1870-1871 rok – wojna francusko-pruska oraz zakooczenie procesu jednoczenia
Niemiec przez Prusy.
1871 rok – zjednoczenie Niemiec (kanclerz Otto von Bismarck).
1871 rok– komuna paryska (18 III-28 V), ludowa rewolucja stłumiona przez
wojsko.
1876 rok-skonstruowania przez Amerykanina Aleksandra Bella telefonu.
1879 rok– powstanie Trójprzymierza: sojuszu Niemiec, Austro-Węgier i Włoch.
1883-1885rok- Carl Benz i Gottlieb Daimler zbudowali pierwszy samochód
z silnikiem spalinowym.
1895 rok-niemiecki inżynier Rudolf Diesel skonstruował silnik napędzany olejem
napędowym.
1895 rok-Bracia August i Luis Lumiere przygotowali kinematograf czyli aparat
do wykonywania i wyświetlania zdjęd ruchomych.
1896 rok – pierwsze igrzyska nowożytne w Atenach.
1896 rok– bitwa pod Adua (wojna włosko-etiopska), między Włochami
a Etiopią.
1899 rok-pochodzący z Włoch Guliermo Marconi wysłał pierwszy telegram
radiowy.
1903 rok-amerykaoski przemysłowiec Henry Ford zaczął masowo produkowad
samochody (zakłady Dearborn w mieście Detroit).
1903 rok-bracia Orville i Wilbur Wright ze Stanów Zjednoczonych skonstruowali
samolot i odbyli trwający 58 sekund lot.
1905-1907 rok- rewolucja w Rosji i Kongresówce przeciwko uciskowi, polityce
caratu, represjom oraz z powodu ubóstwa ludności, wywołanej złą sytuacją
gospodarczą paostwa.
1914 rok– zamach w Sarajewie, zabójstwo arcyksięcia Franciszka Ferdynanda i
jego żony (był następcą na tron austro-węgierski, z dynastii Habsburgów).
Zamachowcem był Gavriłło Princip. Zamach był bezpośrednią przyczyną
wybuchu I wojny światowej.
1914 – 1918 rok-I wojna światowa.
1917 rok– rewolucja bolszewicka w Rosji (obalenie caratu, Włodzimierz Lenin,
komuniści – bolszewicy).Rewolucja lutowa przyczyniła się do obalenia caratu
oraz dynastii Romanowów zasiadających na tronie, zaś październikowa dała
władzę w Rosji Komunistom (bolszewicy). Utworzono system mono (jedno)
partyjny- KPZR (Komunistyczna partia Związku Radzieckiego), rozbudowano
aparat represji oraz terroru wśród społeczeostwa a przywódcą paostwa został
Włodzimierz Lenin.
1917 rok– USA przystąpiły do wojny po stronie Ententy a przeciwko paostwom
centralnym (likwidacja neutralności i rezygnacja z polityki izolacjonizmu czyli
braku ingerencji w sprawy Europy).
1918 rok -dnia 11 listopada nastąpił koniec I wojny światowej. Odzyskanie
niepodległości przez Polskę. Władzę polityczna i wojskową jako Tymczasowy
Naczelnik paostwa otrzymuje Józef Piłsudski, wypuszczony z twierdzy
magdeburskiej. Powstaje tym samym II Rzeczpospolita.
1918 rok– koniec I wojny światowej. Odzyskanie niepodległości przez Polskę
(dnia 11 listopada). Podpisanie rozejmu w Compiegne pod Paryżem.
1918 rok-początek rewolucji w Niemczech (listopad).
1918 rok– powstanie wielkopolskie trwające około 2 miesiące, przyłączenie w
wyniku zwycięskich działao zbrojnych oraz działao dyplomatycznych
Wielkopolski do Polski.
1918 rok-urodził się Gamal Abdel Naser, egipski oficer i polityk, prezydent
Egiptu, sprawujący władzę autorytarną, w latach 1954–1970.
1918 rok-amerykaoski komiki aktor Charlie Chaplin otworzył w Hollywood
studio filmowe.
1918 rok-prezydent USA Woodrow Wilson ogłosił orędzie, w którym zawarł
obietnicę utworzenia paostwa polskiego.
1918 rok-bolszewicy zamordowali cara Mikołaja II i jego rodzinę.
1918 rok-w Krakowie powstała Polska Komisja Likwidacyjna.
1918 rok-w Lublinie powstał rząd ludowy z Ignacym Daszyoskim na czele.
1918 rok-rząd premiera Jędrzeja Moraczewskiego wprowadził dekretem 8-
godzinny dzieo i 46-godzinny tydzieo pracy (listopad).
1918 rok-z połączenia SDKPiL oraz PPS-Lewica powstała Komunistyczna Partia
Robotnicza Polski.
1919 rok– traktat wersalski. Pokój zawarty po I wojnie światowej. Określono
powojenny ład na świecie (zwycięskie paostwa: Stany Zjednoczone, Wielka
Brytania, Francja, Włochy).
1919 rok- I powstanie śląskie.
1919 rok-utworzono rząd z Ignacym Paderewskim na czele.
1919 rok-odbyły się pierwsze w wolnej Polsce wybory do Sejmu
Ustawodawczego.
1919 rok-przedstawiciele Polski (Ignacy Jan Paderewski oraz Roman Dmowski)
podpisali traktat wersalski.
1919 rok-w USA weszła w życie ustawa o prohibicji (zakaz sprzedaży alkoholu).
1919 rok-uchwalenie tzw. małej konstytucji (tymczasowej).
1919 rok– traktat wersalski. Pokój zawarty po I wojnie światowej.
1920 rok-wprowadzono markę polską jako walutę obowiązującą w Polsce.
1920 rok-oddziały polskie zajęły Kijów.
1920 rok- rozpoczęła się bitwa nad Niemnem, druga wielka bitwa wojny polsko-
sowieckiej.
1920 rok– Gdaosk stał się Wolnym Miastem według postanowieo traktatu
wersalskiego. Zarząd w nim sprawowad miał w myśl postanowieo traktatowych
komisarz Ligi Narodów.
1920 rok-powstanie Ligi Narodów (międzynarodowej organizacji mającej stad
na straży porządku i bezpieczeostwa na świecie). Pomysłodawca utworzenia
organizacji czyli USA ostatecznie do niej nie przystąpiło.
1920 rok- II powstanie śląskie.
1920 rok– generał Józef Haller w Pucku dokonał oficjalnych zaślubin Polski z
morzem.
1921 rok-na Górnym Śląsku przeprowadzono plebiscyt.
1921 rok-w Rosji zainicjowano Nową Ekonomiczną Politykę (NEP).
1921 rok-otwarto pierwsze Targi Poznaoskie.
1921 rok-rozpoczęły się regularne loty na trasie Paryż - Warszawa.
1921 rok-w Polsce odbył się pierwszy powszechny spis ludności.
1921 rok-w USA odbyła się pierwsza radiowa transmisja sportowa.
1921 rok- III powstanie śląskie.
1919 – 1921 Wojna polsko-bolszewicka. Przełomową bitwą tej kampanii była
bitwa warszawska (tzw. "cud nad Wisłą") z sierpnia 1920 roku. Tym samym
udało się oddalid zagrożenie jakim był komunizm dla Europy.
1921 rok– Sejm ustawodawczy uchwalił konstytucję marcową.
1921 rok-urodził się Krzysztof Kamil Baczyoski-polski poeta pokolenia
Kolumbów.
1921 rok– Traktat ryski. Podpisany w Rydze traktat pokojowy kooczył wojnę
polsko-bolszewicką, ustalił on przebieg wschodniej granicy Polski.
1922 rok-wybór Gabriela Narutowicza na I prezydenta Polski (9 grudnia).
1922 rok-zamach na prezydenta Polski Gabriela Narutowicza 7 dni po
zaprzysiężeniu (16 grudnia). Zamachowcem byli Eligiusz Niewiadomski.
1922 rok-wybór Stanisława Wojciechowskiego (z Polskiego Stronnictwa
Ludowego) na prezydenta Polski.
1922 rok-Maria Skłodowska-Curie została wybrana na członka francuskiej
Akademii Medycyny.
1922 rok-Józef Stalin został sekretarzem generalnym partii komunistycznej.
1922rok-Sejm podjął uchwałę w sprawie budowy portu w Gdyni.
1922 rok-w Krakowie powstała Akademia Górnicza.
1922 rok- Nagrodę Nobla w dziedzinie fizyki otrzymali Albert Einstein i Niels
Bohr.
1922 rok- zastosowanie insuliny w leczeniu cukrzycy.
1923 rok-francuskie i belgijskie wojska zajęły Zagłębie Ruhry.
1923 rok-Rada Ambasadorów Ententy uznała wschodnią granicę Polski.
1923 rok-urodziła się Wisława Szymborska, poetka.
1923 rok-Adolf Hitler usiłował dokonad zamachu stanu w Niemczech.
1923 rok-wynalezienie szczepionki przeciwko gruźlicy.
1924 rok- zmarł Włodzimierz I. Lenin.
1924 rok-Liga Narodów przyznała Polsce częśd półwyspu Westerplatte w
Gdaosku. Powstała tam Wojskowa Składnica Tranzytowa.
1924 rok-Adolf Hitler został skazany na 5 lat więzienia za próbę zamachu stanu.
1924 rok-wprowadzono złoty polski jako obowiązującą walutę.
1924 rok-w USA nad rzeką Hudson oddano do użytku najdłuższy most wiszący.
1924 rok-Władysław S. Reymont otrzymał Literacką Nagrodę Nobla.
1924 rok-dokonano przelotu sterowcem przez Atlantyk.
1924 rok-z więzienia został zwolniony Adolf Hitler.
1925 rok-rozpoczęło się nadawanie polskiego programu radiowego.
1925 rok-początki telewizji.
1925 rok-Paul von Hindenburg został wybrany prezydentem Niemiec.
1925 rok-w Niemczech utworzono SS - oddziały szturmowe NSDAP.
1925 rok-W Niemczech ukazała się książka Adolfa Hitlera "Mein Kampf".
1925 rok-zmarł Stefan Żeromski.
1925 rok-zmarł Władysław S. Reymont
1926 rok-odkrycie mechaniki kwantowej (czyli teorii praw ruchu obiektów).
1926 rok-majowy zamach stanu; Józef Piłsudski przejmuje władze wraz ze
swoim ugrupowaniem politycznym zwanym sanacją (sanacja-uzdrowienie).
1926 rok-do dymisji podali się premier Witos i prezydent Wojciechowski.
1926 rok-Ignacy Mościcki został prezydentem Polski.
1926 rok-we Włoszech rozwiązano wszystkie partie z wyjątkiem faszystowskiej.
1926 rok-Roman Dmowski utworzył Obóz Wielkiej Polski.
1926 rok-na tron Japonii wstąpił cesarz Hirohito.
1926 rok-zmiany w konstytucji, tzw. nowelizacja sierpniowa. Wzmocnienie
pozycji prezydenta w paostwie, osłabienie roli parlamentu.
1927 rok-odbył się I Międzynarodowy Konkurs Pianistyczny im. F. Chopina.
Zwyciężył Lew Oborin.
1927 rok-podpisano porozumienie o wymianie więźniów politycznych między
Związkiem Radzieckim a Polską.
1928 rok-utworzono Bibliotekę Narodową w Warszawie.
1928 rok-odkrycie penicyliny pierwszego antybiotyku i tym samym początek
skutecznej walki z większością bakteryjnych chorób zakaźnych.
1929 rok-Lew Trocki został wydalony z ZSRR.
1929 rok-czarny czwartek na giełdzie w Nowym Jorku. Początek światowego
kryzysu gospodarczego (24 października).
1929 rok-partie opozycyjne w Polsce utworzyły koalicję Centrolew.
1930 rok-Komitet Centralny KPZR przyjął uchwałę o zakładaniu kołchozów.
1929 rok-odkrycie procesu rozszerzania się Wszechświata.
1930 rok-przywódcy opozycyjnego Centrolewu zostali aresztowani pod
zarzutem przygotowywania zamachu stanu.
1931 rok-z połączenia PSL Piast i PSL Wyzwolenie powstało Stronnictwo
Ludowe.
1931 rok-w Polsce rozpoczął się proces aresztowanych członków opozycji, tzw.
proces brzeski.
1932 rok-odkrycie pierwszej antycząstki (antymateria-układ antycząstek).
1932 rok-Paul von Hindenburg został nowym prezydentem Niemiec.
1932 rok-w wypadku lotniczym zginęli dwaj polscy lotnicy - Franciszek Żwirko i
Stanisław Wigura.
1932 rok-w wyborach do Reichstagu zwyciężyła NSDAP.
1933 rok- Hitler zostaje kanclerzem Niemiec (dnia 30 stycznia z rąk Prezydenta
Paula von Hindenburga).
1933 rok-w Niemczech proklamowano powstanie III Rzeszy.
1933 rok-odkryto pozostałości osady w Biskupinie.
1934 rok-Stefan Starzyoski został mianowany komisarycznym prezydentem
Warszawy.
1934 rok-po śmierci prezydenta Hindenburga, Adolf Hitler został przywódcą
Rzeszy.
1935 rok-uchwalenie Konstytucji kwietniowej Polsce.
1935 rok-śmierd Józefa Piłsudskiego.
1935 rok-w Niemczech przywrócono obowiązkową służbę wojskową.
1935 rok- Włochy zaatakowały Etiopię.
1936 rok-w Hiszpanii wybuchła wojna domowa.
1936 rok-rozpoczęły się igrzyska olimpijskie w Berlinie.
1936 rok-Edward Rydz-Śmigły został mianowany marszałkiem.
1937 rok-ustawą sejmową dzieo 11 Listopada ogłoszono świętem
niepodległości.
1937 rok-budowa pierwszego silnika odrzutowego (pochodząca ze spalania
paliwa energia cieplna jest przekształcana w energię kinetyczną gazów
wypływających przez dyszę).
1938 rok-rozpoczął się Anschluss (czyli zajęcie) Austrii.
1938 rok-oddziały polskie zajęły Zaolzie.
1938 rok-słuchowisko radiowe wg "Wojny światów" G.H. Wellsa wywołało
panikę w całych Stanach Zjednoczonych.
1939 rok-budowa samolotu odrzutowego (odbył wtedy swój pierwszy lot
niemiecki Heinkel He 178, pierwszy samolot z silnikiem turboodrzutowym).
1939 rok-zakooczyła się wojna domowa w Hiszpanii.
1939 rok (kwiecieo)-Niemcy wypowiedziały pakt o nieagresji wobec Polski.
1939 rok-agresja Niemiec (III Rzesza) na Polskę mimo zawartego wcześniej
układu o nieagresji (Biały plan-kryptonim niemieckiego ataku na Polskę dnia 1
września o godzinie 4:45).
1939 rok-Wielka Brytania oraz Francja wypowiada Niemcom wojnę (dnia 3
września).W ślad za tą decyzją nie ma żadnej pomocy dla Polski ani działao
zaczepnych na granicy z Niemcami (trwa tzw. wojna siedząca-sitzkrieg).
1939 rok-agresja ZSRR na Polskę (dnia 17 września).
1939 rok- nocą 17 na 18 września rząd polski udaje się na emigrację. Zostaje
internowany na terenie Rumunii.
1940 rok--wkroczenie Niemców do Paryża 14 czerwca).
1940 (kwiecieo)-w Katyniu funkcjonariusze sowieckiego NKWD rozpoczęli
egzekucje polskich oficerów.
1940 rok-powstał obóz koncentracyjny w Oświęcimiu.
1940 rok-Hitler zatwierdził plany inwazji na Wyspy Brytyjskie.
1940 rok-powołano Delegaturę Rządu na Kraj.
1941-atak Niemiec na ZSRR (operacja Barbarossa-pierwotnie Fritz i
Otto).Rozpoczął się dnia 22 czerwca. Obok Niemiec z kampanii wzięli udział
liczni sojusznicy Niemiec, m.in. Węgry, Rumunia, Słowacja, Finlandia czy
Włochy.
1941 rok- zawarto układ polsko-radziecki, zwany układem Sikorski-Majski.
1941 rok-japooskie lotnictwo dnia 7 grudnia z 5 lotniskowców zbombardowało
Pearl Harbor-amerykaoską bazę marynarki wojennej na Pacyfiku (Hawaje),
USA z powodu ataku wypowiada wojnę Japonii.
1942 rok-pierwszy reaktor jądrowy (Enrico Fermi-reaktor ten zbudowany został
na Uniwersytecie w Chicago pod kierunkiem włoskiego uczonego).
1942 rok-ogłoszenie Deklaracji Narodów Zjednoczonych (dnia 1 stycznia).
1942 rok-początek bitwy stalingradzkiej.
1943 rok--powstanie w getcie warszawskim.
1943 rok-konferencja Wielkiej Trójki (aliantów-Winstona Churchilla, Franklina
Delano Roosevelta i Józefa Stalina w Teheranie)w sprawie losów powojennego
świata po zwycięstwie nad paostwami Osi (Niemcami, Włochami oraz Japonią)
1943 rok- największa bitwa pancerna w dziejach-bitwa na łuku kurskim i
definitywnie przejście III Rzeszy do obrony (ostateczna utrata inicjatywy
strategicznej na froncie wschodnim).
1944 rok- Powstanie Warszawskie (czas trwania powstania: 1 VIII-2X).
1944 rok-bitwa na terenie Włoch pod Monte Cassino, z udziałem polskich
żołnierzy II Korpusu generała Władysława Andersa.
1945 rok-został zbudowany pierwszy komputer (ASCC lub Mark I). największy w
historii kalkulator elektromechaniczny; zbudowany w czasie wojny przez zespół
(Claire D. Lake, Francis E. Hamilton, Benjamin M. Durfeepod) . Pierwsza
maszyna matematyczna mogąca przechowywad wbudowany program.
Uruchomiony na Uniwersytecie Harvarda, miał blisko 16 m długości i 2,5 m
wysokości, ważył ponad 5 ton. Zawierał z górą 800 km przewodów z trzema
milionami połączeo.
1945 rok-samobójstwo Adolfa Hitlera oraz jego żony Ewy Braun (dnia 30
kwietnia).
1945-konferencje przedstawicieli Wielkiej Trójki w Jałcie (początek trwającego
44 lata podziału Europy) i Poczdamie.
1945 rok-podpisanie 8 maja bezwarunkowej kapitulacji przez Niemcy. Ustają
działania wojennej na wszystkich frontach II wojny światowej.
1945 rok-zrzucenie bomby atomowej na dwa japooskie miasta Hiroszimę
i Nagasaki (6 i 9 sierpnia).
1945 rok-podpisanie we wrześniu aktu kapitulacji przez Japonię.
1945 rok-Harry Truman prezydentem USA.
1946 rok-prezydentem Argentyny zostaje Juan Peron (do roku 1955, ponowny
wybór w latach 1973-1974).
1947 rok-wybory do Sejmu Ustawodawczego (styczeo).
1947 rok-- ogłoszona przez władze PRL powszechna amnestia dla wojsk
polskich walczących w konspiracji z reżimem komunistycznym.
1947 rok- stworzenie pierwszego działającego tranzystora (wieloelektrodowy
półprzewodnikowy element elektroniczny).
1949 rok-utworzenie Paktu Północnoatlantyckiego (NATO).
1949 rok-Konrad Adenauer wybrany kanclerzem RFN, sprawował ten urząd do
roku 1963.
1950 rok-wybuch wojny w Korei (atak amerykaoski)w celu ochrony swych stref
interesów na terenie południowej Azji.
1950 rok-Indie ostatecznie wyszły z kolonialnego imperium Wielkiej Brytanii i
przekształciły się w związek 27 stanów.
1951 rok-teoria algorytmów (jest to skooczony ciąg jasno zdefiniowanych
czynności, koniecznych do wykonania pewnego rodzaju zadao).
1952 rok-powstanie Europejskiej Wspólnoty Węgla i Stali (EWWiS) -początek
integracji europejskiej.
1952 rok-uchwalenie konstytucji PRL
1952 rok-odkrycie bomby wodorowej (podczas której izotopy wodory,
najczęściej deuter i tryt łączą się pod wpływem bardzo wysokiej temperatury,
tworząc hel w procesie nuklearnej fuzji).
1952 rok-Monachium; zaczęła nadawad audycje Rozgłośnia Polska Radia Wolna
Europa
1953 rok-śmierd Stalina. Jego następcą został Lawrentij Beria.
1953 rok- Dwight Eisenhover, bohater II wojny światowej prezydentem USA.
1953 rok-odkrycie struktury DNA (kwas dezoksyrybonukleinowy–
wielkocząsteczkowy organiczny związek chemiczny z grupy kwasów
nukleinowych. Jest on nośnikiem informacji genetycznej organizmów żywych).
1953 rok-zdobycie Mount Everestu (Nowozelandczyk Edmund Hillary oraz
Nepalczyk Tenzing Norgay). Ekspedycja była już była dziewiątą próbą zdobycia
najwyższego szczytu na Ziemi i pierwszą, która zakooczyła się powodzeniem.
1953 rok-prymas Polski Stefan Wyszyoski został internowany.
1954 rok-Niemcy Federalne (RFN) przyjęte do NATO.
1955 rok-Warszawa, ZSRR przekazał Polsce do użytku Pałac Kultury i Nauki
1956 rok-krwawe wydarzenia w Poznaniu (tzw. poznaoski czerwiec), walki
wojska podporządkowanego komunistom z niezadowolonymi ludźmi, którzy
wyszli na ulicę.
1956 rok-na Węgrzech wybuchło antyradzieckie powstanie, krwawo stłumione
przez Armię Czerwoną.
1956 rok-na VIII plenum KC PZPR Władysław Gomułka został wybrany na
stanowisko I sekretarza KC PZPR.
1956 rok-podczas obrad XX Zjazdu KPZR Nikita Chruszczow przedstawił tajny
referat dotyczący zbrodni stalinowskich.
1957 rok- pierwszy sztuczny satelita Ziemi na orbicie.
1958 rok-utworzenie Europejskiej Wspólnoty Gospodarczej (EWG).
1959 rok-rewolucja na terenie Kuby.
1959 rok-zakooczyła się repatriacja Polaków z ZSRR.
1960 rok-wynalezienie lasera.
1961 rok-budowa muru berlioskiego (podział Berlina i powojennych Niemiec).
1961 rok-odbyła się inwazja w Zatoce Świo, nieudana próba oddalenia Fidela
Castro.
1961rok- John Fitzgerald Kennedy prezydentem USA.
1961 rok- Rosjanin Jurij Gagarin został pierwszym człowiekiem w kosmosie
(statek kosmiczny Wostok dokonał jednokrotnego, niepełnego okrążenia orbity
okołoziemskiej w ciągu 1 godziny 48 minut).
1962 rok- II sobór w Watykanie. Sobór został zwołany przez papieża Jana XXIII
w celu uwspółcześnienia Kościoła katolickiego.
1962 rok-Rosjanie zaczęli montaż rakiet na Kubie.
1962 rok-uruchomiony został rurociąg "Przyjaźo".
1963 rok- śmierd Johna Kennedy w wyniku zamachu (Oswald).
1963 rok- Paweł VI wybrany papieżem.
1964 rok-od władzy w ZSRR został odsunięty Nikita Chruszczow. Zastąpił go
nowy sekretarz generalny KPZR Leonid Breżniew.
1964 rok-lotnictwo amerykaoskie rozpoczęło bombardowania Wietnamu
Północnego (początek konfliktu).
1965 rok-zmarł W. Churchill uznany przez czasopismo 'Life' człowiekiem
stulecia.
1967 rok- Nicolae Causescu dyktatorem Rumunii, aresztowany i stracony w
1989 roku podczas rewolucji w Rumunii.
1967 rok-pierwszy przeszczep ludzkiego serca.
1967 rok-początek sześciodniowej wojny Izraelsko-Arabskiej.
1968 rok- praska wiosna, wystąpienie ludności przeciwko władzy radzieckiej w
paostwie.
1968 rok-na Uniwersytecie Warszawskim odbył się wiec studencki, który
zapoczątkował tzw. wydarzenia marcowe.
1968 rok-w Memphis zamordowano Martina L. Kinga, przywódcę
czarnoskórych obywateli w USA.
1969 rok-Neil Armstrong (USA) na Księżycu.
1969 rok-Richard Nixon prezydentem USA.
1969 rok-Willy Brandt zostaje kanclerzem RFN (Republiki Federalnej
Niemiec).Sprawuje urząd do roku 1974.
1970 rok-strajki w Gdaosku, Gdyni, Szczecinie i Elblągu.
1970 rok-Polska podpisała z RFN układ o normalizacji stosunków wzajemnych.
RFN uznała granicę na Odrze i Nysie.
1970 rok-od władzy odsunięty został Władysław Gomułka. I sekretarzem KC
PZPR został Edward Gierek.
1971 rok-Edward Gierek odwiedził Gdaosk, gdzie zadał słynne pytanie:
"Pomożecie?".
1971 rok-władze odwołały grudniowe podwyżki cen artykułów żywnościowych.
1973 rok-w Chile władzę obejmuje dyktator Augusto Pinochet.
1973 rok-zakooczyło się wycofywanie wojsk amerykaoskich z Wietnamu.
1974 rok-Gerald Ford prezydentem USA (prezydent USA Richard Nixon ustąpił
ze stanowiska z powodu afery Watergate.).
1975 rok-utworzono ecu, europejski pieniądz przeliczeniowy.
1975 rok-w Polsce została przeprowadzona reforma administracyjna. W
miejsce dotychczasowych 17 województw utworzono 49, zlikwidowano
powiaty.
1975 rok-pojawił się "List 59", którego sygnatariusze protestowali przeciwko
projektowanym zmianom w konstytucji PRL.
1975 rok-w kosmosie doszło do połączenia amerykaoskiego statku Apollo z
radzieckim Sojuzem 19.
1976 rok-strajki w Radomiu, Ursusie i Płocku (ogłoszenie propozycji podwyżek
cen mięsa stało się przyczyną zamieszek).
1976 rok-powstał Komitet Obrony Robotników z Jackiem Kuroniem, Adamem
Michnikiem, Antonim Macierewiczem, Stanisławem Baraoczakiem.
1976 rok-Sejm uchwalił poprawki do konstytucji. Wprowadzono zapis o
przewodniej roli PZPR i sojuszu z ZSRR.
1977 rok-początki internetu na świecie.
1977 rok-Jimmy Carter prezydentem USA.
1977 rok- w USA umiera profesor Verner von Braun-niemiecki i amerykaoski
konstruktor rakietowy.
1977rok-w Krakowie zginął w niewyjaśnionych okolicznościach Stanisław Pyjas,
student i działacz opozycji antykomunistycznej.
1977 rok-w Czechosłowacji powstała opozycyjna Karta 77.
1978 rok-wybór dnia 16 października Karola Wojtyły na papieża.
1978 rok-Mirosław Hermaszewski jako pierwszy Polak odbył lot w kosmos.
1979 rok -pierwsza wizyta Ojca Świętego w Polsce (czerwiec).
1979 rok-przejęcie władzy przez ajatollaha Chomeiniego i fundamentalistów w
Iranie.
1979 rok-inwazja ZSRR na teren Afganistanu i uwikłanie się w wieloletnie walki.
1979 rok-powstała opozycyjna Konfederacja Polski Niepodległej z Leszkiem
Moczulskim na czele.
1980 rok- powstanie NSZZ (Niezależnych, Samorządnych, Związków
Zawodowych) Solidarnośd.
1980 rok-Czesław Miłosz otrzymał Literacką Nagrodę Nobla.
1980 rok-sformułowano 21 postulatów skierowanych do władz.
1980 rok-podpisano porozumienie ze strajkującymi w Gdaosku (porozumienia
sierpniowe).
1981 rok-wprowadzenie na terenie Polski przez Wojciecha Jaruzelskiego i
WRON (Wojskową Radę Ocalenia Narodowego) stanu wojennego.
1981 rok-milicja użyła broni podczas pacyfikacji strajku w kopalni "Wujek".
Zginęło 9 górników.
1981 rok-na placu św. Piotra turecki zamachowiec postrzelił papieża Jana Pawła
II.
1981 rok-Ronald Reagan prezydentem USA.
1981 rok-prezydentem Francji zostaje Francois Mitterand (do 1995 roku).
1981 rok-pierwszy komputer osobisty (firmy IBM) i prom kosmiczny.
1982 rok-rozpoczęła się argentyosko-brytyjska wojna o wyspy Falklandy-
Malwiny.
1982 rok-Lech Wałęsa został zwolniony z internowania.
1982 rok-utworzono Patriotyczny Ruch Odrodzenia Narodowego.
1982 rok-Helmut Kohl wybrany kanclerzem.
1983 rok-zniesienie stanu wojennego.
1983 rok-Prezydent USA Ronald Reagan ogłosił program wojen gwiezdnych.
1983 rok-rozpoczęła się druga pielgrzymka Jana Pawła II do Polski.
1983 rok-wojskowym przywódcą Panamy zostaje generał Manuel Noriega.
1984 rok-funkcjonariusze Służby Bezpieczeostwa porwali i zamordowali ks.
Jerzego Popiełuszkę.
1984 rok-rozpoczęły się XXIII letnie Igrzyska Olimpijskie w Los Angeles,
zbojkotowane przez kraje bloku wschodniego z wyjątkiem Rumunii.
1984 rok-w zaocznym procesie oskarżonego o zdradę płk. Ryszarda
Kuklioskiego zapadł wyrok śmierci.
1985 rok-Michaił Gorbaczow został sekretarzem generalnym KC PZPR.
1985 rok-przedłużono obowiązywanie Układu Warszawskiego na kolejne 20 lat.
1986 rok-katastrofa reaktora atomowego w Czarnobylu.
1987 rok-odbyło się referendum na temat dalszych losów reform
gospodarczych w Polsce. Władze poniosły spektakularną porażkę.
1987 rok-odbyła się trzecia wizyta w Polsce papieża Jana Pawła II.
1988 rok-przy Lechu Wałęsie powstał Komitet Obywatelski.
1989 rok-zburzenie muru berlioskiego.
1989 rok-George Bush prezydentem USA.
1989 rok-początek tzw. transformacji ustrojowej w Polsce
1989 rok-obrady Okrągłego Stołu (od lutego do kwietnia).
1989 rok-częściowo wolne wybory parlamentarne w Polsce (czerwiec).
1989 rok- I niekomunistyczny rząd z Tadeuszem Mazowieckim na czele
(wrzesieo).
1989 rok-prezydentem Czechosłowacji został Vaclav Havel.
1989 rok-rozpoczęły się obrady Okrągłego Stołu.
1989 rok-w pierwszej turze wyborów do Sejmu kontraktowego miażdżący
sukces odniosła opozycja (porażka komunistów).
1989rok-11 listopada został ustanowiony Świętem Niepodległości.
1990 rok-pierwsze powszechne wybory prezydenckie.
1990 rok -zaprzysiężenie Lecha Wałęsy na prezydenta
1990 rok-zjednoczenie Niemiec (z 2 paostw: RFN i NRD).
1990rok-podczas obrad zjazdu PZPR podjęto decyzję o rozwiązaniu partii. Na jej
miejsce powstały: Socjaldemokracja RP (A. Kwaśniewski, L. Miller) i Unia
Socjaldemokratyczna (T. Fiszbach).
1990 rok-w Polsce zniesiono cenzurę.
1990 rok-w drugiej turze wyborów prezydenckich Lech Wałęsa pokonał Stana
Tymioskiego.
1990 rok-ostatni emigracyjny prezydent Ryszard Kaczorowski, przekazał do
kraju insygnia władzy.
1991rok-Borys Jelcyn objął urząd prezydenta Rosji.
1991 rok-rozwiązano Układ Warszawski.
1991 rok-podpisano umowę polsko-radziecką o wycofaniu oddziałów Armii
Czerwonej z Polski.
1991 rok-upadek Związku Socjalistycznych Republik Radzieckich.
1991 rok- pierwsza wojna w Zatoce Perskiej (akcja Pustynna Burza).
1991 rok-początek wojny na Bałkanach.
1992 rok-podpisanie traktatu o utworzeniu UE (traktat z Maastricht).
Sejm odwołał rząd Jana Olszewskiego na tle tzw. kryzysu lustracyjnego.
Nieudaną próbę stworzenia rządu podjął lider PSL Waldemar Pawlak.
1992 rok-rozwiązano RWPG (Radę Wzajemnej Pomocy Gospodarczej).
1993 rok-Bill Clinton prezydentem USA.
1993 rok-zakooczyło się wycofywanie z Polski wojsk rosyjskich.
1993 rok- formalny kres istnienia Czechosłowacji. W jej miejsce powstały dwa
niepodległe paostwa - Czechy i Słowacja.
1993 rok-prezydent Lech Wałęsa przedterminowo rozwiązał parlament (nowe
wybory).
1994 rok-w Rwandzie rozpoczęła się krwawa wojna domowa między
plemionami Hutu i Tutsi.
1995 rok-w wyborach prezydenckich Aleksander Kwaśniewski pokonał Lecha
Wałęsę.
1995-1996-wojna na terenie Czeczenii.
1996 rok-Literacką Nagrodę Nobla otrzymała Wisława Szymborska.
1996 rok-Madeleine Albright została sekretarzem stanu USA. Była pierwszą
kobietą na tym stanowisku.
1996 rok-powstała Akcja Wyborcza Solidarnośd (AWS).
1996 rok-rząd Józefa Oleksego (SLD) podał się do dymisji.
1997 rok-pierwszy udany eksperyment klonowania (owca Dolly).
1997 rok-powstał rząd Jerzego Buzka.
1997 rok- odbyło się referendum konstytucyjne. Przy niewielkiej frekwencji;
większośd, 53 proc., zagłosowała za przyjęciem ustawy zasadniczej
(wprowadzona w tym samym roku).
1997 rok-zmarła Matka Teresa z Kalkuty.
1998 rok-początek stard między Albaoczykami i Serbami w Kosowie.
1998 rok-do Polski przyjechał pułkownik Ryszard Kuklioski.
1999 rok- wprowadzono wspólną walutę Unii Europejskiej - euro.
1999 rok-przyjęcie Polski, Czech i Węgier do NATO (Prezydent Kwaśniewski
podpisał akt Ratyfikacyjny Traktatu Północno-Atlantyckiego).
1999 rok-interwencja wojsk NATO w Jugosławii (teren Serbii).
2000 rok-na Morzu Barentsa zatonął rosyjski atomowy okręt podwodny
"Kursk".
2004 rok-Polska wstępuje do Unii Europejskiej.