wybrane aspekty zdrowia i choroby w uj ciu · pdf filewybrane aspekty zdrowia i choroby w uj...
TRANSCRIPT
�
�
WARSZAWSKI UNIWERSYTET MEDYCZNY
Wybrane aspekty zdrowia i choroby
w uj�ciu interdyscyplinarnym
Pod redakcj�
Zofii Sienkiewicz, Ewy Kobos, Wiesława Fideckiego
Warszawa 2014
�
�
Recenzenci:
Dr hab. n. med. Jacek Imiela
Dr hab. n. med. Ewa Dmoch-Gajzlerska prof. nadzw. WUM
Prof. dr hab. n. med. Janusz Wzygał
Redakcja:
Dr n. o zdr. Zofia Sienkiewicz
Dr n. o zdr. Ewa Kobos
Dr n. med. Wiesław Fidecki
Za merytoryczn� warto�� publikacji odpowiedzialno�� ponosi Autor prac.
Wszelkie korekty w tek�cie ograniczono do niezb�dnego minimum.
ISBN 978-83-7637-305-8
Wydrukowano w Oficynie Wydawniczej Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego
Zam. 477/2014. nakład 100 egz. tel. 22 57 20 327
e-mail: [email protected]
www.oficynawydawnicza.wum.edu.pl
�
� �7��
���������������������
Wiedza piel�gniarek na temat resuscytacji kr��eniowo-oddechowej
Nurses’ knowledge about cardiopulmonary resuscitation
Zofia Sienkiewicz1, Agnieszka Kowalczyk
2, Wiesław Fidecki
3, Mariusz Wysoki�ski
3,
Gra�yna Dykowska4, Józefa Czarnecka
5, Anna Idzik
1, Joanna Gotlib
6
1Zakład Piel�gniarstwa Społecznego, Wydział Nauki o Zdrowiu,
Warszawski Uniwersytet Medyczny
2stacjonarne studia II stopnia, absolwent, kierunek studiów Piel�gniarstwo
3Katedta Rozwoju Piel�gniarstwa Wydział Nauk o Zdrowiu,
Uniwersytet Medyczny w Lublinie
4Zakład Zdrowia Publicznego, Wydział Nauki o Zdrowiu, Warszawski Uniwersytet Medyczny
5Zakład Podstaw Piel�gniarstwa, Wydział Nauki o Zdrowiu,
Warszawski Uniwersytet Medyczny
6Zakład Dydaktyki i Efektów Kształcenia, Wydział Nauki o Zdrowiu,
Warszawski Uniwersytet Medyczny
Streszczenie
Wprowadzenie. Nagłe zatrzymanie kr��enia (NZK) od wielu lat stanowi cz�st� przyczyn�
zgonów. W 2010 roku Europejska Rada Resuscytacji (ERC), opracowała nowe wytyczne
dotycz�ce resuscytacji kr��eniowo-oddechowej (RKO). Dzi�ki podstawowym zabiegom
resuscytacyjnym (BLS) mo�na bezprzyrz�dowo utrzyma� dro�no�� dróg oddechowych
i podtrzyma� oddech i kr��enie. W przypadku NZK odpowiednio szybko podj�te umiej�tne
działania, daj� szanse człowiekowi na przywrócenie do �ycia.
Cel. Celem przeprowadzonych bada� była analiza wiedzy piel�gniarek z zakresu aktualnych
wytycznych dotycz�cych resuscytacji kr��eniowo-oddechowej oraz zbadanie czy w�ród
piel�gniarek wyst�puje zainteresowanie szkoleniami w tej dziedzinie.
Materiał i metoda bada�. Badania zostały przeprowadzone w okresie od lutego do kwietnia
2012 roku. Grup� badan� stanowiło w sumie 100 losowo wybranych piel�gniarek
i piel�gniarzy z oddziału chirurgii, interny, intensywnej terapii i anestezjologii, neurologii,
�
� �7�
ortopedii i POZ. Narz�dziem badawczym był specjalnie przygotowany kwestionariusz
ankiety, który zawierał 22 pytania.
Wyniki. Zdecydowana wi�kszo�� badanych podała prawidłow� kolejno�� post�powania
w BLS (92%). Ponad połowa ankietowanych (72%), wie od czego nale�y rozpocz��
resuscytacj� kr��eniowo-oddechow�. Respondenci w 83% prawidłowo wskazali miejsce
uciskania klatki piersiowej, ale wykazali si� du�� niewiedz� je�li chodzi o gł�boko�� uci�ni��,
tylko 49% badanych odpowiedziało prawidłowo. W 86% ankietowani podali prawidłowy
stosunek uci�ni�� do liczby oddechów, natomiast du�o mniej badanych (64%), wie z jak�
cz�sto�ci� nale�y uciska� klatk� piersiow�.
Wnioski: Wiedza personelu piel�gniarskiego na temat resuscytacji kr��eniowo-oddechowej
jest wybiórcza i nie w pełni satysfakcjonuj�ca.
Słowo kluczowe: resuscytacja kr��eniowo-oddechowa, piel�gniarki, wiedza
Summary
Introduction. Sudden circulatory arrest (SCA) has been a very common cause of death in the
past years. In 2010 European Resuscitation Council (ERC) drew up a set of new procedures
related to cardiopulmonary resuscitation (CR). The basic resuscitation procedures (BRP) can
sustain open airways without the need for any equipment and maintain breathing and
circulation. In the event of SCA appropriate action undertaken relatively quick give a person
a chance to be brought back to life.
Purpose. The purpose of the research carried out was to analyse nurses’ knowledge about
current regulations related to cardiopulmonary resuscitation and to check if there is an interest
among nurses to train in that field.
Research material and method. The research was carried out in the period between
February and April 2012. The respondent group was created by randomly selected nurses
from surgical, internal medicine, intensive care and anaesthetic, neurology, orthopaedic and
primary care wards. A specially prepared questionnaire with 22 questions was used
as a research tool.
Results. A big majority of respondents gave a correct order of action in BRP (92%). More
than a half of respondents (72%) knows how to start the cardiopulmonary resuscitation. 83%
of respondents correctly showed the place of pressure on the chest but they also showed
a high unawareness with regards to the depth of the pressure, only 49% of the respondents
answered this correctly. 86% of respondents gave a correct ratio between a number of presses
�
� �7��
and a number of breaths. A lot less respondents (64%) knows what frequency a chest needs
to be pressed with.
Conclusions. Nurses’ knowledge about cardiopulmonary resuscitation is selective and
unsatisfactory.
Key words: cardiopulmonary resuscitation, nurses, knowledge
Wst�p
W 2010 roku Europejska Rada Resuscytacji (ERC) opracowała nowe wytyczne
dotycz�ce resuscytacji kr��eniowo-oddechowej, które zatwierdził Komitet Wykonawczy
ERC. Wytyczne zawieraj� proste i łatwe do przyswojenia schematy post�powania, ich
znajomo�� zapewni szybk� i efektywn� pomoc osobom, u których nast�piło NZK. Problem
zwi�zany z edukacj� w dziedzinie resuscytacji kr��eniowo-oddechowej, szczególnie wa�ny
jest w�ród personelu medycznego, który odpowiednio przeszkolony mo�e u�wiadamia�
społecze�stwu, �e prze�ycie osób poszkodowanych w wypadkach czy katastrofach zale�y od
tego jak szybko zostanie udzielona pierwsza pomoc i wła�ciwie zorganizowany transport
do szpitala [9,16,19].
Stany zagro�enia �ycia w Polsce s� wci�� istotnym problemem społecznym.
W ostrej niewydolno�ci kr��eniowej lub oddechowej udzielenie szybkiej i wła�ciwej pomocy
ma decyduj�ce znaczenie dla ratowanego. W przypadku wyst�pienia nagłego zatrzymania
kr��enia (NZK), je�eli szybko podejmie si� odpowiednie działania, daje si� szanse
człowiekowi na przywrócenie do �ycia [10,20]. Resuscytacj� kr��eniowo-oddechow� (RKO
lub CPR-Cardio-Pulmonary Resuscitation) okre�la si� jako zespół zabiegów, które maj� na
celu podtrzymywanie podstawowych funkcji �yciowych.
Udzielenie natychmiastowej pomocy, podj�cie resuscytacji kr��eniowo-oddechowej daje
niewielki przepływ krwi przez serce i mózg, który decyduje o prze�yciu [7,11].
Podstawowe zabiegi resuscytacyjne dotycz� utrzymania dro�no�ci dróg oddechowych
bez u�ycia przyrz�dów oraz podtrzymywania kr��enia i oddychania. Ła�cuch prze�ycia
podsumowuje czynno�ci, które s� niezb�dne do skutecznej resuscytacji. Wi�kszo�� ogniw
tego ła�cucha odnosi si� do poszkodowanych, u których doszło do NZK w mechanizmie
migotania komór [18,22].
Cel pracy
analiza wiedzy piel�gniarek/piel�gniarzy z zakresu aktualnych wytycznych dotycz�cych
resuscytacji kr��eniowo-oddechowej.
�
�
Materiał i metody
Badanie zostało przeprowadzone w okresie od lutego
badan� stanowiło w sumie 100 losowo wybranych piel
chirurgii, interny, intensywnej terapii i anestezjol
Narz
Kwestionariusz zawierał 22 pytania zamkni
przedstawiono jako zał
Przygotowano i rozdano do wypełnienia respondentom
wcze�niej poinformowani,
bada� posłu��
Analizie poddano 100
wypełnionych nieprawidłowo.
Wyniki
Ryc. 1. Struktura badanych ze wzgl
Wi�
grup� stanowili respond
wieku 50-
Materiał i metody
Badanie zostało przeprowadzone w okresie od lutego
� stanowiło w sumie 100 losowo wybranych piel
hirurgii, interny, intensywnej terapii i anestezjol
Narz�dziem badawczym był specjalnie przygotowany kwestio
Kwestionariusz zawierał 22 pytania zamkni
tawiono jako zał�
Przygotowano i rozdano do wypełnienia respondentom
�niej poinformowani,
� posłu�� wył�cznie do celów naukowych.
Analizie poddano 100
wypełnionych nieprawidłowo.
1. Struktura badanych ze wzgl
Wi�kszo�� ankietowanych stanowiły kobiety 89%, m
stanowili respond
-59 lat (10%), pozostałe przedziały wiekowe 20
8<D
�-�����
Badanie zostało przeprowadzone w okresie od lutego
stanowiło w sumie 100 losowo wybranych piel
hirurgii, interny, intensywnej terapii i anestezjol
�dziem badawczym był specjalnie przygotowany kwestio
Kwestionariusz zawierał 22 pytania zamkni
tawiono jako zał�cznik nr 1.
Przygotowano i rozdano do wypełnienia respondentom
niej poinformowani, �e kwestionariusz ankiety ma charakter anonimowy, a
�� �cznie do celów naukowych.
Analizie poddano 100 prawidłowo wypełnionych ankiet, 15 kwestionariuszy
wypełnionych nieprawidłowo.
1. Struktura badanych ze wzgl�
� �� ankietowanych stanowiły kobiety 89%, m
stanowili respondenci w przedziale wiekowym 40
59 lat (10%), pozostałe przedziały wiekowe 20
��D
�-����� :E'���F��
Badanie zostało przeprowadzone w okresie od lutego
stanowiło w sumie 100 losowo wybranych piel
hirurgii, interny, intensywnej terapii i anestezjol
dziem badawczym był specjalnie przygotowany kwestio
Kwestionariusz zawierał 22 pytania zamkni�
�cznik nr 1.
Przygotowano i rozdano do wypełnienia respondentom
�e kwestionariusz ankiety ma charakter anonimowy, a
cznie do celów naukowych.
prawidłowo wypełnionych ankiet, 15 kwestionariuszy
1. Struktura badanych ze wzgl�du na płe�.
ankietowanych stanowiły kobiety 89%, m
enci w przedziale wiekowym 40
59 lat (10%), pozostałe przedziały wiekowe 20
��D
:E'���F��
�7,
Badanie zostało przeprowadzone w okresie od lutego
stanowiło w sumie 100 losowo wybranych piel
hirurgii, interny, intensywnej terapii i anestezjologii, neurologii, ortopedii i POZ.
dziem badawczym był specjalnie przygotowany kwestio
Kwestionariusz zawierał 22 pytania zamkni�te, w tym 2 wielokrotnego wyboru. Wzór ankiety
Przygotowano i rozdano do wypełnienia respondentom
e kwestionariusz ankiety ma charakter anonimowy, a
cznie do celów naukowych.
prawidłowo wypełnionych ankiet, 15 kwestionariuszy
Ryc.
ankietowanych stanowiły kobiety 89%, m
enci w przedziale wiekowym 40
59 lat (10%), pozostałe przedziały wiekowe 20
Badanie zostało przeprowadzone w okresie od lutego do kwietnia 2012 roku. Grup
stanowiło w sumie 100 losowo wybranych piel�gniarek i piel
hirurgii, interny, intensywnej terapii i anestezjologii, neurologii, ortopedii i POZ.
dziem badawczym był specjalnie przygotowany kwestio
te, w tym 2 wielokrotnego wyboru. Wzór ankiety
Przygotowano i rozdano do wypełnienia respondentom
e kwestionariusz ankiety ma charakter anonimowy, a
prawidłowo wypełnionych ankiet, 15 kwestionariuszy
Ryc. 2. Przedział wiekowy.
ankietowanych stanowiły kobiety 89%, m��
enci w przedziale wiekowym 40-49 lat (37%). Najmniej było osób w
59 lat (10%), pozostałe przedziały wiekowe 20-29 lat (22%), 30
��D
��D
�=0
,=0
Badanie zostało przeprowadzone w okresie od lutego do kwietnia 2012 roku. Grup
�gniarek i piel�gniarzy z oddziału
ogii, neurologii, ortopedii i POZ.
dziem badawczym był specjalnie przygotowany kwestionariusz ankiety.
te, w tym 2 wielokrotnego wyboru. Wzór ankiety
Przygotowano i rozdano do wypełnienia respondentom 115 ankiet. Zostali oni
e kwestionariusz ankiety ma charakter anonimowy, a
prawidłowo wypełnionych ankiet, 15 kwestionariuszy
2. Przedział wiekowy.
��czy�ni 11%.
49 lat (37%). Najmniej było osób w
29 lat (22%), 30-39 lat (31%).
��D
�7D
�<���� �=0 �<����
,<���� 3=0 3<����
do kwietnia 2012 roku. Grup
�gniarzy z oddziału
ogii, neurologii, ortopedii i POZ.
dziem badawczym był specjalnie przygotowany kwestionariusz ankiety.
te, w tym 2 wielokrotnego wyboru. Wzór ankiety
Przygotowano i rozdano do wypełnienia respondentom 115 ankiet. Zostali oni
e kwestionariusz ankiety ma charakter anonimowy, a wyniki
prawidłowo wypełnionych ankiet, 15 kwestionariuszy zostało
�ni 11%. Najliczniejsz
49 lat (37%). Najmniej było osób w
39 lat (31%).
�=D
�<����
3<����
do kwietnia 2012 roku. Grup�
gniarzy z oddziału
nariusz ankiety.
te, w tym 2 wielokrotnego wyboru. Wzór ankiety
115 ankiet. Zostali oni
e kwestionariusz ankiety ma charakter anonimowy, a wyniki
prawidłowo wypełnionych ankiet, 15 kwestionariuszy zostało
Najliczniejsz�
49 lat (37%). Najmniej było osób w
39 lat (31%).
�
�
Ryc. 3. Sta
osób (13%)
(20%),
najmniej z oddziału ortopedii (8%), oddziały chirur
i POZ
Ryc. 5. Samoocena wiedzy na temat resuscytacji kr
dobrze, tylko 7% uwa
"������
�5
3. Sta� pracy.
Sta� pracy powy
osób (13%) mie�ci si
(20%), do 3 lat (18%).
Najwi�cej respondentów pochodziło z oddziału intensywnej
najmniej z oddziału ortopedii (8%), oddziały chirur
POZ po 18%.
5. Samoocena wiedzy na temat resuscytacji kr
Najwi�cej respondentów (48%) ocenia swoj
dobrze, tylko 7% uwa
�8D
"������
�50�=����
� pracy powy�ej 20 lat zadeklarowało najwi
mie�ci si� w przedziale 4
do 3 lat (18%).
�cej respondentów pochodziło z oddziału intensywnej
najmniej z oddziału ortopedii (8%), oddziały chirur
5. Samoocena wiedzy na temat resuscytacji kr
�cej respondentów (48%) ocenia swoj
dobrze, tylko 7% uwa�a, �e ma bardzo dobr
��D
��D
,0�=����
*��'�)��=����
7D
-�"��"-��
�ej 20 lat zadeklarowało najwi
� w przedziale 4-10 lat. Pozostałe przedziały 11
cej respondentów pochodziło z oddziału intensywnej
najmniej z oddziału ortopedii (8%), oddziały chirur
5. Samoocena wiedzy na temat resuscytacji kr
cej respondentów (48%) ocenia swoj
� �e ma bardzo dobr
�=D
�8D
��0�3����
*��'�)��=����
�<D
-�"��"-��
�73�
ej 20 lat zadeklarowało najwi
10 lat. Pozostałe przedziały 11
cej respondentów pochodziło z oddziału intensywnej
najmniej z oddziału ortopedii (8%), oddziały chirurgii i neurologii po 11%, oddział interny
5. Samoocena wiedzy na temat resuscytacji kr��eniowo
cej respondentów (48%) ocenia swoj�
e ma bardzo dobr� wiedz�
�8D
�3����
�<D
"-��
Ryc. 4. Miejsce pracy.
ej 20 lat zadeklarowało najwi�cej ankietowanych (28%), najmniej
10 lat. Pozostałe przedziały 11
cej respondentów pochodziło z oddziału intensywnej
najmniej z oddziału ortopedii (8%), oddziały chirurgii i neurologii po 11%, oddział interny
��eniowo-oddechowej.
cej respondentów (48%) ocenia swoj� wiedz� wystarczaj
� wiedz�, 6% badanych ocenia swoj
��D
�8D
""������1�����
A4@����������)����
""������*�"��
,8D
��������);�
4. Miejsce pracy.
�cej ankietowanych (28%), najmniej
10 lat. Pozostałe przedziały 11-15 lat (21%), 16
cej respondentów pochodziło z oddziału intensywnej terapii i anestezjologii (34%),
najmniej z oddziału ortopedii (8%), oddziały chirurgii i neurologii po 11%, oddział interny
oddechowej.
wystarczaj�co, 39% ocenia si
, 6% badanych ocenia swoj
�8D
�,D
��D
""������1�����
A4@����������)����
""������*�"��
5D
��������);� F��
cej ankietowanych (28%), najmniej
15 lat (21%), 16
apii i anestezjologii (34%),
gii i neurologii po 11%, oddział interny
wystarczaj�co, 39% ocenia si
, 6% badanych ocenia swoj� wiedz�
��D8D
�8D
""�����������
""������������
6A$
cej ankietowanych (28%), najmniej
15 lat (21%), 16-20 lat
apii i anestezjologii (34%),
gii i neurologii po 11%, oddział interny
co, 39% ocenia si� na
� wiedz� �le.
�8D
""�����������
""������������
�
�
Ryc. 6. Ch��
Zdecydowana wi
z zakresu resuscytacji kr
Ryc. 7. Kolejno
Oddziały ort
w 100%, natomiast odpowiedzi
POZ w 22% udzieliła odpowiedzi złej, w 78% dobrej.
6. Ch�� uczestniczenia w szkoleniu dotycz
Zdecydowana wi
z zakresu resuscytacji kr
7. Kolejno�� post�powania w BLS, w zale
Oddziały ort
w 100%, natomiast odpowiedzi
w 22% udzieliła odpowiedzi złej, w 78% dobrej.
"*���"F����
*��E*��������/+%
�1�����
uczestniczenia w szkoleniu dotycz
Zdecydowana wi�kszo��
z zakresu resuscytacji kr��eniowo
�� post�powania w BLS, w zale
Oddziały ortopedii, neurologii,interny i chirurgii udzieliły po
w 100%, natomiast odpowiedzi
w 22% udzieliła odpowiedzi złej, w 78% dobrej.
"*���"F����
*��E*��������/+%
==
��D
==
��D
������
uczestniczenia w szkoleniu dotycz�cym resuscytacji kr
� �� ankietowanych (99%) widzi potrzeb
��eniowo-oddechowej, tylko 1% twierdzi,
powania w BLS, w zale�no�
opedii, neurologii,interny i chirurgii udzieliły po
w 100%, natomiast odpowiedzi OIT i anestezjologii w 12% były złe, w 88% poprawne
w 22% udzieliła odpowiedzi złej, w 78% dobrej.
<<D
*��E*��������/+%
A4@����������)����
�75
�cym resuscytacji kr
ankietowanych (99%) widzi potrzeb
oddechowej, tylko 1% twierdzi,
�no�ci od miejsca pracy.
opedii, neurologii,interny i chirurgii udzieliły po
OIT i anestezjologii w 12% były złe, w 88% poprawne
w 22% udzieliła odpowiedzi złej, w 78% dobrej.
��� ���
A4@����������)����
cym resuscytacji kr��eniowo
ankietowanych (99%) widzi potrzeb
oddechowej, tylko 1% twierdzi, �
ci od miejsca pracy.
opedii, neurologii,interny i chirurgii udzieliły po
OIT i anestezjologii w 12% były złe, w 88% poprawne
�D
"*���"F�"-�
�������
��eniowo-oddechowej.
ankietowanych (99%) widzi potrzeb� organizowania szkole
oddechowej, tylko 1% twierdzi, �e takiej potrzeby nie ma.
opedii, neurologii,interny i chirurgii udzieliły poprawnej odpowiedzi
OIT i anestezjologii w 12% były złe, w 88% poprawne
"*���"F�"-�
�==D
�==D
88D
�==D
�==D
78D
�*�"��
oddechowej.
� organizowania szkole
�e takiej potrzeby nie ma.
opedii, neurologii,interny i chirurgii udzieliły poprawnej odpowiedzi
OIT i anestezjologii w 12% były złe, w 88% poprawne
�*�"�� 6A$
organizowania szkole�
e takiej potrzeby nie ma.
prawnej odpowiedzi
OIT i anestezjologii w 12% były złe, w 88% poprawne.
�
�
Ryc. 8. Sposób roz
w dalszej kolejno
i anestezjologii (68%), POZ poprawnie odpowiedział w
Ryc. 9. Sposób układania r
odpowied
poprawnie, natomiast POZ w 56% udz
8. Sposób rozpocz
Oddziały chirurgi i neurologii udzieliły najwi
dalszej kolejno�
anestezjologii (68%), POZ poprawnie odpowiedział w
9. Sposób układania r
Poprawnych odpowiedzi w 100% udzieliły oddziały ort
odpowied� dobra, OIT i anestezjologii 88%
poprawnie, natomiast POZ w 56% udz
�1�����
<�D
<D
�*��E��������:��)��"����B��EG
���� ���:����
��'�����;��"�:���'�
�1�����
pocz�cia reanimacji kr
Oddziały chirurgi i neurologii udzieliły najwi
dalszej kolejno�ci poprawnej odpowiedzi udzieliła ortopedia (75%),
anestezjologii (68%), POZ poprawnie odpowiedział w
9. Sposób układania r�k do masa
Poprawnych odpowiedzi w 100% udzieliły oddziały ort
� dobra, OIT i anestezjologii 88%
poprawnie, natomiast POZ w 56% udz
������
7�D
�8D
�*��E��������:��)��"����B��EG
���� ���:����
��'�����;��"�:���'�
=��D
��D
<D=
35D
�1����� ������
�cia reanimacji kr��eniowo
Oddziały chirurgi i neurologii udzieliły najwi
ci poprawnej odpowiedzi udzieliła ortopedia (75%),
anestezjologii (68%), POZ poprawnie odpowiedział w
�k do masa�u a miejsce pracy.
Poprawnych odpowiedzi w 100% udzieliły oddziały ort
dobra, OIT i anestezjologii 88%
poprawnie, natomiast POZ w 56% udzielił złej odpowiedzi, tylko 44% odpowiedziało dobr
������ A4@���
�������)����
58D
�8D
�*��E��������:��)��"����B��EG
��'�����;��"�:���'�
���B"����������*������)
������ A4@����������)����
�77�
��eniowo-oddechowej a miejsce pracy.
Oddziały chirurgi i neurologii udzieliły najwi
ci poprawnej odpowiedzi udzieliła ortopedia (75%),
anestezjologii (68%), POZ poprawnie odpowiedział w
�u a miejsce pracy.
Poprawnych odpowiedzi w 100% udzieliły oddziały ort
dobra, OIT i anestezjologii 88% -
ielił złej odpowiedzi, tylko 44% odpowiedziało dobr
A4@���
�������)����
�������
58D
<�D
��D
�*��E��������:��)��"����B��EG
���B"����������*������)
�==D
8<D
88D
7�D
�==D
,,D
A4@����������)����
oddechowej a miejsce pracy.
Oddziały chirurgi i neurologii udzieliły najwi�cej poprawnych odpowiedzi po 91%,
ci poprawnej odpowiedzi udzieliła ortopedia (75%),
anestezjologii (68%), POZ poprawnie odpowiedział w 50%.
u a miejsce pracy.
Poprawnych odpowiedzi w 100% udzieliły oddziały ortopedii i chirurgii, interna 89%
dobrych odpowiedzi, neurologia
ielił złej odpowiedzi, tylko 44% odpowiedziało dobr
�������
<�D
<D
�*��E��������:��)��"�""��1(�
���B"����������*������)
A4@����������)���� �������
oddechowej a miejsce pracy.
�cej poprawnych odpowiedzi po 91%,
ci poprawnej odpowiedzi udzieliła ortopedia (75%), interna (72%), OIT
Poprawnych odpowiedzi w 100% udzieliły oddziały ortopedii i chirurgii, interna 89%
dobrych odpowiedzi, neurologia
ielił złej odpowiedzi, tylko 44% odpowiedziało dobr
�*�"��
73D
�3D
�*��E��������:��)��"�""��1(�
�������"�B"���:����
������� �*�"��
cej poprawnych odpowiedzi po 91%,
ci poprawnej odpowiedzi udzieliła ortopedia (75%), interna (72%), OIT
Poprawnych odpowiedzi w 100% udzieliły oddziały ortopedii i chirurgii, interna 89%
dobrych odpowiedzi, neurologia
ielił złej odpowiedzi, tylko 44% odpowiedziało dobr
6A$
3=D
�*��E��������:��)��"�""��1(�
�������"�B"���:����
===
�8D
==
�*�"�� 6A$
cej poprawnych odpowiedzi po 91%,
interna (72%), OIT
opedii i chirurgii, interna 89%
dobrych odpowiedzi, neurologia – 73%
ielił złej odpowiedzi, tylko 44% odpowiedziało dobrze.
6A$
3=D
�������"�B"���:����
6A$
�
�
Ryc. 10. Gł�
Najwi
kolejno�ci oddziały: ortopedia (63%), POZ (50%), OIT i ane
(36%) i chirurgia tylko 27% odpowiedziało dobrze.
Ryc. 11. Struktura zestawionych odpowiedzi na pytanie jak po
a miejsce pracy.
W wiekszo
odpowiedzi (94%) udzieliły oddziały interny i OIT i
(89%), chirurgia i neurologia po 82% i ortopedia 63
�1�����
�8D
8�D
10. Gł�boko�� uciskania klatki piersiowej a miejsce pracy.
Najwi�cej poprawnych odpowiedzi udzielił oddział interny
�ci oddziały: ortopedia (63%), POZ (50%), OIT i ane
(36%) i chirurgia tylko 27% odpowiedziało dobrze.
Struktura zestawionych odpowiedzi na pytanie jak po
miejsce pracy.
W wiekszo�ci ankietowani udzielali prawidłowych odpowiedzi,
odpowiedzi (94%) udzieliły oddziały interny i OIT i
(89%), chirurgia i neurologia po 82% i ortopedia 63
�0���:
��E-�BG������������������
*������)
<D
= =
�1�����
�1�����
8�D
=
�"'�������"(��""��1���1���'�G����-��
�"'�������"(��""��1���1���'�G����*�����1��"��;�
�"'�������"(��""��1���1���'�G����*�����1������
�� uciskania klatki piersiowej a miejsce pracy.
�cej poprawnych odpowiedzi udzielił oddział interny
ci oddziały: ortopedia (63%), POZ (50%), OIT i ane
(36%) i chirurgia tylko 27% odpowiedziało dobrze.
Struktura zestawionych odpowiedzi na pytanie jak po
�ci ankietowani udzielali prawidłowych odpowiedzi,
odpowiedzi (94%) udzieliły oddziały interny i OIT i
(89%), chirurgia i neurologia po 82% i ortopedia 63
���:
��E-�BG������������������
*������)
=
��D
=
�1����� ������
������
=
<,D
5D
�"'�������"(��""��1���1���'�G����-��
�"'�������"(��""��1���1���'�G����*�����1��"��;�
�"'�������"(��""��1���1���'�G����*�����1������
uciskania klatki piersiowej a miejsce pracy.
cej poprawnych odpowiedzi udzielił oddział interny
ci oddziały: ortopedia (63%), POZ (50%), OIT i ane
(36%) i chirurgia tylko 27% odpowiedziało dobrze.
Struktura zestawionych odpowiedzi na pytanie jak po
ci ankietowani udzielali prawidłowych odpowiedzi,
odpowiedzi (94%) udzieliły oddziały interny i OIT i
(89%), chirurgia i neurologia po 82% i ortopedia 63
��E-�BG������������������
5,D
��D
A4@����������)����
A4@���
�������)����
5D
<,D
=
�"'�������"(��""��1���1���'�G����-��
�"'�������"(��""��1���1���'�G����*�����1��"��;�
�"'�������"(��""��1���1���'�G����*�����1������
�78
uciskania klatki piersiowej a miejsce pracy.
cej poprawnych odpowiedzi udzielił oddział interny
ci oddziały: ortopedia (63%), POZ (50%), OIT i ane
(36%) i chirurgia tylko 27% odpowiedziało dobrze.
Struktura zestawionych odpowiedzi na pytanie jak post
ci ankietowani udzielali prawidłowych odpowiedzi,
odpowiedzi (94%) udzieliły oddziały interny i OIT i anestezjologii,
(89%), chirurgia i neurologia po 82% i ortopedia 63% dobrych odpowiedzi.
�0,��:
��D
3<D5,D
�3D
3=D
A4@����������)����
�������)����
�������
�8D
8�D
=
�"'�������"(��""��1���1���'�G����-��
�"'�������"(��""��1���1���'�G����*�����1��"��;�
�"'�������"(��""��1���1���'�G����*�����1������
uciskania klatki piersiowej a miejsce pracy.
cej poprawnych odpowiedzi udzielił oddział interny
ci oddziały: ortopedia (63%), POZ (50%), OIT i anestezjologia (41%), neurologia
Struktura zestawionych odpowiedzi na pytanie jak post�pi�, aby udro
ci ankietowani udzielali prawidłowych odpowiedzi,
odpowiedzi (94%) udzieliły oddziały interny i OIT i anestezjologii,
(89%), chirurgia i neurologia po 82% i ortopedia 63% dobrych odpowiedzi.
�7D�3D
3=D
�������
�������
�8D
8�D
=
�"'�������"(��""��1���1���'�G����*�����1��"��;��;G����E�������BG�'��1�E
�"'�������"(��""��1���1���'�G����*�����1������;�"��E�;����-�
cej poprawnych odpowiedzi udzielił oddział interny (78%), w nast
stezjologia (41%), neurologia
aby udro�ni� drogi oddechowe
ci ankietowani udzielali prawidłowych odpowiedzi, najwi�
anestezjologii, w dalszej kolejno
% dobrych odpowiedzi.
,03��:
�7D
78D
,�D�5D
5�D
�*�"��
�*�"��
�8D
5�D
=
�"'�������"(��""��1���1���'�G����*�����1��"��;��;G����E�������BG�'��1�E
;�"��E�;����-�
cej poprawnych odpowiedzi udzielił oddział interny (78%), w nast�
stezjologia (41%), neurologia
� � drogi oddechowe
najwi�cej poprawnych
w dalszej kolejno�ci POZ
5�D
3=D
6A$
6A$
��D
8<D
=
�;G����E�������BG�'��1�E
(78%), w nast�pnej
stezjologia (41%), neurologia
drogi oddechowe
cej poprawnych
�ci POZ
=
�
�
Ryc. 12. Prawidłowy stosunek liczby uci
odpowiedziała neurologia, po 89% prawidłowych odpow
chirurgia 82%, najsłabiej odpowiedział OIT i aneste
odpowiedzi.
Ryc. 13. Cz
(78%), chirurgia (73%), OIT i anestezjologii (59%),
<D
12. Prawidłowy stosunek liczby uci
W 100% prawidłowej odpowiedzi udzielił oddział orto
odpowiedziała neurologia, po 89% prawidłowych odpow
chirurgia 82%, najsłabiej odpowiedział OIT i aneste
odpowiedzi.
13. Cz�sto�� uciskania klatki piersiowej a miejsce pracy.
Prawidłowych odpowiedzi najwi
(78%), chirurgia (73%), OIT i anestezjologii (59%),
�1�����
<D
8�D
=
�1�����
<D
7�D
�8D
=
12. Prawidłowy stosunek liczby uci
W 100% prawidłowej odpowiedzi udzielił oddział orto
odpowiedziała neurologia, po 89% prawidłowych odpow
chirurgia 82%, najsłabiej odpowiedział OIT i aneste
� �� uciskania klatki piersiowej a miejsce pracy.
Prawidłowych odpowiedzi najwi
(78%), chirurgia (73%), OIT i anestezjologii (59%),
������
=
��D
8<D
������
��D
78D
5D5D
��E��BG�������������=J:��
��E��BG�����������5=J:��
12. Prawidłowy stosunek liczby uci�ni��
W 100% prawidłowej odpowiedzi udzielił oddział orto
odpowiedziała neurologia, po 89% prawidłowych odpow
chirurgia 82%, najsłabiej odpowiedział OIT i aneste
uciskania klatki piersiowej a miejsce pracy.
Prawidłowych odpowiedzi najwi�
(78%), chirurgia (73%), OIT i anestezjologii (59%),
������ A4@���
�������)����
=
��D
8<D
=
������������-��������EG�"�""��1(���3�"�3������������-��������EG�"�""��1(���3�"��������������-��������EG�"�""��1(���=�"��������������-��������EG�"�""��1(���=�"�3
������ A4@���
�������)����
5D
3<D
�3D
5D
��E��BG�������������=J:��
��E��BG�����������5=J:��
�7<�
�ni�� klatki piersiowej do
W 100% prawidłowej odpowiedzi udzielił oddział orto
odpowiedziała neurologia, po 89% prawidłowych odpow
chirurgia 82%, najsłabiej odpowiedział OIT i aneste
uciskania klatki piersiowej a miejsce pracy.
Prawidłowych odpowiedzi najwi�cej udzieliła neurologia (91%), nast
(78%), chirurgia (73%), OIT i anestezjologii (59%), ortopedia (50%) i POZ (44%).
A4@���
�������)����
�������
=
��D
7<D
=
������������-��������EG�"�""��1(���3�"�3������������-��������EG�"�""��1(���3�"��������������-��������EG�"�""��1(���=�"��������������-��������EG�"�""��1(���=�"�3
A4@���
�������)����
�������
=
3<D
�3D<D
��E��BG�������������=J:��
��E��BG�����������5=J:��
klatki piersiowej do liczby oddechów a miejsce pracy.
W 100% prawidłowej odpowiedzi udzielił oddział orto
odpowiedziała neurologia, po 89% prawidłowych odpowiedzi
chirurgia 82%, najsłabiej odpowiedział OIT i anestezjologi tylko 79%
uciskania klatki piersiowej a miejsce pracy.
�cej udzieliła neurologia (91%), nast
(78%), chirurgia (73%), OIT i anestezjologii (59%), ortopedia (50%) i POZ (44%).
�������
=<D
<�D
=
������������-��������EG�"�""��1(���3�"�3������������-��������EG�"�""��1(���3�"��������������-��������EG�"�""��1(���=�"��������������-��������EG�"�""��1(���=�"�3
�������
=
<�D
=
<D
��E��BG������������==J:��
��E��BG������������=J:��
liczby oddechów a miejsce pracy.
W 100% prawidłowej odpowiedzi udzielił oddział ortopedii, w 91% dobrze
odpowiedziała neurologia, po 89% prawidłowych odpowiedzi – oddział interny i POZ,
chirurgia 82%, najsłabiej odpowiedział OIT i anestezjologi tylko 79%
cej udzieliła neurologia (91%), nast
(78%), chirurgia (73%), OIT i anestezjologii (59%), ortopedia (50%) i POZ (44%).
�*�"��
= =
�==D
=
������������-��������EG�"�""��1(���3�"�3������������-��������EG�"�""��1(���3�"��������������-��������EG�"�""��1(���=�"��������������-��������EG�"�""��1(���=�"�3
�*�"��
=
3=D
=
��E��BG������������==J:��
��E��BG������������=J:��
liczby oddechów a miejsce pracy.
W 100% prawidłowej odpowiedzi udzielił oddział ortopedii, w 91% dobrze
oddział interny i POZ,
zjologi tylko 79% poprawnych
cej udzieliła neurologia (91%), nast�pnie interna
ortopedia (50%) i POZ (44%).
�*�"�� 6A$
=5D
8<D
=
6A$
=
,,D3=D
=
��E��BG������������==J:��
��E��BG������������=J:��
liczby oddechów a miejsce pracy.
pedii, w 91% dobrze
oddział interny i POZ,
poprawnych
�pnie interna
6A$
8<D
5D
6A$
3=D
5D
�
� �8=
Dyskusja
W Europie ka�dego roku dochodzi do ponad 700 ty�. NZK, których przyczyn�
s� zaburzenia kardiologiczne. Prze�ywalno�� NZK stanowi jedynie 5-10%, je�eli
u poszkodowanego nie b�d� podj�te podstawowe zabiegi resuscytacyjne (BLS) [14].
Opracowane wytyczne Europejskiej Rady Resuscytacji (ERC) osobom ratuj�cym
udost�pniaj� schemat post�powania, w którym najwa�niejsze jest podtrzymanie
podstawowych funkcji �yciowych [4]. Główna rol� w ratowaniu �ycia ma czas podj�cia
resuscytacji, natychmiastowe rozpocz�cie akcji w istotny sposób zwi�ksza szanse osoby
ratowanej na prze�ycie. Wytyczne 2010 zalecaj�, aby wszystkie osoby, które udzielaj�
pierwszej pomocy, niezale�nie od wykwalifikowania i stopnia wyszkolenia uciskały klatk�
piersiow� u poszkodowanych z zatrzymaniem kr��enia. Zasadnicz� rol� odgrywa jako��
wykonywania uci�ni�� klatki piersiowej [1,2]. Problematyka wiedzy piel�gniarek na temat
reuscytacjii kr��eniowo – oddechowej nie jest cz�sto rozpatrywana w pi�miennictwie
polskim. Badania o podobnej tematyce wykazuj�, �e piel�gniarki nie potrafi� dokładnie
okre�li� miejsca uciskania klatki piersiowej [8].
Z bada� własnych wynika, �e 83% wszystkich badanych wie, i� r�ce podczas masa�u
układamy na �rodku klatki piersiowej. Jednak poprawnej odpowiedzi w 100% udzieliły tylko
dwa oddziały: ortopedia i chirurgia. Nieco dziwi fakt, �e OIT i anestezjologii dobrej
odpowiedzi udzielił tylko w 88%. Najgorzej wypadła Podstawowa Opieka Zdrowotna (POZ),
gdy� bł�dnie odpowiedziało 56% badanych. Analizuj�c własne wyniki mo�na stwierdzi�,
�e respondenci wiedz� od czego nale�y rozpocz�� resuscytacj� kr��eniowo-oddechow�
u dorosłych. W 72% odpowiedzieli poprawnie. Najlepiej wypadł oddział chirurgii i neurologii
(91% dobrych odpowiedzi), najsłabiej POZ – 50% poprawnie. Niepokoj�ce jest to, �e osoby
z wykształceniem medycznym posiadaj� zbyt mał� wiedz� na ten temat. Mo�e powodem tego
jest niedostateczna edukacja w zakresie resuscytacji kr��eniowo-oddechowej. Wi�kszo��
badanych miała równie� problem z odpowiedzia jak mocno nale�y uciska� klatk� piersiow�.
Poprawnie odpowiedziało nieco mniej ni� połowa ankietowanych (49%). Najkorzystniej
wypadł oddział interny, który udzielił 78% odpowiedzi prawidłowych oraz oddział ortopedii
63%. Równie� w tej kwestii OIT i A nie wykazał si� du�� wiedz�, gdy� w�ród nich
poprawnej odpowiedzi udzieliło 41% badanych. Społecze�stwo od pracowników medycznych
oczekuje wiedzy i profesjonalizmu oraz umiej�tno�ci. Działania ich podczas RKO powinny
by� wykonywane w sposób wzorowy.
W literaturze odnaleziono badania przeprowadzone mi�dzy wolontariuszami
a studentami kierunków medycznych, porównuj�ce działania w BLS. Z bada� tych wynika,
�
� �8��
�e najwi�ksze umiej�tno�ci w zakresie BLS, posiadaj� wolontariusze z ZHP (Zwi�zek
Harcerstwa Polskiego). Ró�nica pomi�dzy studentami piel�gniarstwa wynosiła
prawie 60% [14].
Zdecydowana wiekszo�� respondentów bada� własnych (92%) podała prawidłow�
odpowied� dotycz�c� kolejno�ci post�powania w BLS. Podstawowe zabiegi resuscytacyjne
(BLS) polegaj� na wykonaniu kilku kolejnych działa�. Ankietowani znaj� algorytm
post�powania. Na pytanie dotycz�ce sprawdzenia prawidłowego oddechu, wszyscy badani
w 100% odpowiedzieli prawidłowo, niezale�nie od miejsca wykonywanej pracy. Badany
personel wykazał mniejsz� znajomo�� dotycz�c� prawidłowego stosunku liczby uci�ni��
klatki piersiowej do oddechów, gdy� prawidłowo odpowiedziało 86% ankietowanych.
Najleprz� wiedz� wykazał si� oddział ortopedii, który udzielił w 100% poprawnej
odpowiedzi, personel OIT iA udzielił najmniej prawidłowych odpowiedzi (79%). Je�eli
chodzi o udro�nienie dróg oddechowych wi�kszo�� respondentów zna prawidłowe
post�powanie (87%). Oddział interny i OIT i A udzielił najwi�cej poprawnych odpowiedzi,
najmniej oddział ortopedii w 63% – dobrze. Według wytycznych podczas masa�u nale�y
uciska� klatk� piersiow� z cz�stotliwo�ci� co najmniej 100/min., pamietaj�c by nie
przekroczy� liczby 120/min [1]. Do�wiadczenie wykazuje, �e niezale�nie od wykształcenia
medycznego ratownicy niech�tnie podejmuj� wentylacj� usta-usta, zwłaszcza u osób, których
pochodzenia nie znaj�. Wył�czne uciskanie klatki piersiowej u poszkodowanych z NZK
w pierwszych minutach mo�e by� równie� efektywne, tak jak w poł�czeniu
z wentylacj�, poniewa� rezerwy tlenu wyczerpuj� si� we krwi t�tniczej po 2-4 min [1].
W pytaniu dotycz�cym cz�sto�ci uci�ni�� klatki piersiowej ankietowani mieli
problem. Prawidłowych odpowiedzi udzieliło 64% badanych. Najkorzystniej wypadł oddział
neurologii, który poprawnych odpowiedzi udzielił w 91%, najsłabiej odpowiedział oddział
ortopedii i POZ (50% dobrych odpowiedzi).
Cz�sto podczas szkole� w�ród ratowników wystepuj� reakcje niepo��dane, tak jak
podczas rzeczywistej RKO np. bóle pleców, uczucie duszno�ci, skurcze mi��niowe. Badania
na manekinach dowiodły, �e z powodu wyczerpania ratownika jako�� ucisków klatki
piersiowej mo�e si� po dwóch minutach obni�y�. Wskazane jest, aby ratownicy dokonywali
zmiany co dwie minuty, pami�taj�c aby podczas zmiany nie przerywa� ucisków klatki
piersiowej [1].
Program Europejskiej Rady Resuscytacji o powszechnym dost�pie do defibrylacji,
umo�liwia u�ycie defibrylatorów przez ratowników, którzy nie maj� wykształcenia
medycznego np. stra�aków czy policjantów. Automatyczne defibrylatory zewn�trzne – AED,
�
� �8�
s� efektywne i bezpieczne w u�yciu, zarówno w warunkach szpitalnych jak
i zewn�trzszpitalnych. Ratownicy bez wykształcenia medycznego, maj�c mo�liwo�� u�ycia
AED, wykonaj� defibrylacj� o wiele wcze�niej ni� przyb�dzie pomoc medyczna [1].
Niepokoj�ce s� wyniki moich bada� na temat znajomo�ci zasad korzystania
z defibrylatora półautomatycznego, z których wynika, �e tyklo 35% badanych zna dobrze te
zasady. A� 55% przyznało, �e zna zasady słabo, a 10% oznajmiło brak znajomo�ci zasad
korzystania z defibrylatora. By� mo�e jest to spowodowane tym, �e w miejscu pracy
defibrylatory nie s� u�ywane. Tylko 18% respondentów odpowiedzialo, �e defibrylator u�ywa
cz�sto, 35% czasami, a prawie połowa (47%) – bardzo rzadko. Zwi�zane jest to zapewne
ze specyfik� oddziału lub miejsca pracy, jednak nale�y wzi�� pod uwage fakt, �e oczekiwania
społecze�stwa wobec pracowników medycznych s� wi�ksze. Powodem mog� by� tak�e braki
zwi�zane z edukacj� personelu w zakresie resuscytacji kr��eniowo – oddechowej. Nale�y
zwróci� uwag� na przeprowadzanie nawet krótkich szkole�, organizowanych cyklicznie.
Dzi�ki temu pracownicy medyczni pogł�bialiby i utrwalali swoj� wiedz� z zakresu
resuscytacji.
Z bada� własnych wynika, �e ponad połowa ankietowanych (64%) posiada kurs
resuscytacji kr��eniowo – oddechowej lub kurs udzielania pierwszej pomocy. Jak na badania
prowadzone w�ród personelu medycznego nie jest to zbyt du�a liczba. Buduj�ca jest
deklaracja badanych, którzy równie� sami zauwa�aj� własny brak wiedzy w tej dziedzinie,
gdy� 99% widzi potrzeb� organizowania szkole� dotycz�cych resuscytacji kr��eniowo –
oddechowej. Przeprowadzone badania wykazały, �e tylko 7% ankietowanych swoja wiedz�
na temat resuscytacji kr��eniowo–oddechowej ocenia bardzo dobrze, 39% – dobrze, 48% –
wystarczaj�co, a 6% �le.
We współczesnym �wiecie dost�p do edukacji i kształcenia nie powinien sprawia�
wi�kszych problemów. Powinno dokona� si� wszelkich stara�, aby jak najszerszej grupie
ludzi u�wiadomi�, �e prze�ycie rannych w wypadkach czy katastrofach w ogromnej mierze
zale�y od szybkiego udzielenia pomocy poszkodowanym [9]. U�wiadamia� i szkoli� nale�y
nie tylko całe społecze�stwo, ale przede wszystkim personel medyczny.
Badania własne dowodz�, �e edukacja w�ród piel�gniarek jest potrzebna. Ankietowani
odpowiadaj�c na pytanie, gdzie zdobyli wiedz� na temat resuscytacji kr��eniowo –
oddechowej w 55% odpowiedzieli, �e na kursie, 29% podało ksi��ki medyczne, tylko 9%
wskazało szkolenie w zakładzie pracy i 7% internet. Mo�e nale�ałoby zwróci� si� z apelem
do kierowników zakładów pracy, aby wi�cej i cz��ciej organizowali szkolenia wewn�trzne.
Badany personel odpowiadaj�c na pytanie czy zakład pracy organizuje kursy udzielania
�
� �8��
pierwszej pomocy lub kursy resuscytacji kr��eniowo – oddechowej 46% powiedziało, �e tak,
jednak 40% odpowiedziało – nie, a 14% nie jest zorientowana czy zakład pracy organizuje
takie kursy. Działania resuscytacyjne s� procesem zło�onym, któremu nieodł�cznie
towarzyszy stres. Sprawno��, szybko�� oraz odpowiednia komunikacja w�ród zespołu
prowadzi do podj�cia odpowiednich działa� ratuj�cych �ycie.
W badaniach dotycz�cych utrudnie� w czasie reanimacji w opinii piel�gniarek, zauwa�a
si�, �e najwi�ksz� przeszkod�, która nie pozwala w pełni wykorzysta� wiedzy
i umiej�tno�ci zespołu lekarskiego i piel�gniarskiego podczas reanimacji s� braki
w wyposa�eniu i dezorganizacja pracy [20]. Według bada� własnych na pytanie co utrudnia
sprawny przebieg akcji reanimacyjnej najwi�cej osób wskazywało brak sprawnej organizacji
(75 osób) oraz brak wiedzy i umiej�tno�ci (73 osoby). Ponad połowa osób (68) zwróciła
uwag� na nerwow� atmosfer�, 47 osób odpowiedziało, �e zła komunikacja, 39 – braki
personelu i 33 osoby uznały, �e awaria sprz�tu. Jednak respondenci zapytani jak cz�sto
uczestnicz� w resuscytacji kr��eniowo – oddechowej tylko 29% odpowiedziało, �e cz�sto,
ponad połowa (57%) stwierdzila – czasami, natomiast 14% przyznała, �e nigdy nie
uczestniczyła w resuscytacji.
Stany prowadz�ce do zagro�enia �ycia s� ogromnym problemem społecznym
w Polsce i na �wiecie. Decyduj�ce znaczenie w ratowaniu �ycia odgrywa wiedza
i umiej�tno�ci, które powinny by� systematycznie utrwalane i uzupełniane.
Z przeprowadzonych bada� mo�na wnioskowa�, �e ankietowani wiedz� na temat
RKO czerpi� z ró�nych �ródeł. Nieco ponad połowa swoj� wiedz� zdobyła kursie lub
szkoleniu. Na podstawie zebranych wyników mo�na stwierdzi�, �e wiedza badanych na temat
resuscytacji kr��eniowo – oddechowej jest wybiórcza. Cała badana grupa jednogło�nie
opowiedziała si� za potrzeb� organizowania kursów w zakresie resuscytacji kr��eniowo –
oddechowej.
Potwierdzeniem potrzeb organizowania takich kursów mog� by� wyniki bada� na temat
zainteresowania piel�gniarek szkoleniem podyplomowym. Badania te dowodz�, �e kurs
specjalistyczny z zakresu resuscytacji kr��eniowo-oddechowe, cieszył si� jnajwi�kszym
zainteresowaniem w�ród kształcenia podyplomowego [17].
Kursy w Polsce nie s� obowi�zkowe, chocia� cykliczno�� kształcenia w tym zakresie
efektywnie podnosi wiedz� i umiej�tno�ci prowadzenia resuscytacji. Nale�y zauwa�y�,
�e wiedza zdobyta podczas kursów po pewnym czasie ulega zapomnieniu, dlatego nale�y
j� utrwala� [8].
�
� �8,
Profesjonalizm i wiedza personelu medycznego gwarantuje wysoki standard ratowania
zdrowia i �ycia pacjenta, dlatego niezb�dne jest opanowanie umiej�tno�ci teoretycznych
i praktycznych. Ka�dy kto wykonuje zawód medyczy powinien zrozumie� potrzeb� ci�głego
doskonalenia zawodowego.
Wnioski
� Wiedza personelu piel�gniarskiego na temat resuscytacji kr��eniowo – oddechowej
jest wybiórcza, a znajomo�� wytycznych niekompletna.
� Piel�gniarki z oddziałów zabiegowych prezentuj� nieco wi�ksz� wiedz� na temat
resuscytacji kr��eniowo-oddechowej.
� Niezb�dne jest przeprowadzanie cyklicznych szkole� personelu piel�gniarskiego
w zakresie resuscytacji kr��eniowo-oddechowej.
Pi�miennictwo
1. Andres J.: Wytyczne Resuscytacji 2010 Europejskiej Rady Resuscytacji, rewolucja czy
stabilny rozwój? Ogólnopolski Przegl�d Medyczny 2010 Nr 12; 33-39.
2. Andres J.: Wytyczne Resuscytacji Kr��eniowo-oddechowej 2010. Kraków 2010.
3. Czajkowski G., Jankowski D., Janowski A.: Zgodno�� rozpozna� wst�pnych z ostatecznymi
u pacjentów po pozaszpitalnym nagłym zatrzymaniu kr��enia w materiale oddziału
Intensywnej Terapii Szpitala Wojewódzkiego im. Marii Skłodowskiej Curi w Szczecinie.
Medycyna Intensywna i Ratunkowa Nr 1, tom 11,2007.
4. Czarnota J., Morzyk M.: Ocena wiedzy piel�gniarek w zakresie stosowania
resuscytacji i reanimacji w nagłych stanach zagro�enia �ycia. Piel�gniarstwo XX
wieku Nr 1-2, 2009, 26-27.
5. Fr�czek B.: Bezpiecze�stwo a przepływ. Defibrylacja według wytycznych resuscytacji
kr��eniowo-oddechowej 2010. Na Ratunek 5 (1) 2011, 22-24.
6. Górecki A.: Nagłe zatrzymanie kr��enia-aktualne wytyczne post�powania resuscytacyjnego.
Post�py Nauk Medycznych Nr 2-3, tom XX 2007.
7. Grze�kowiak M., Bartkowska-�niatkowska H., Rosada-Kurasi�ska J., Pukli�ska K.:
Personel medyczny szpitala pediatrycznego nie ma wystarczaj�cej wiedzy dotycz�cej
prowadzenia bezprzyrz�dowej resuscytacji kr��eniowo-oddechowej. Anestezjologia
Intensywna Terapia 41(3), 2009, 155-158.
�
� �83�
8. Grze�kowiak M.: Szkolenie w zakresie post�powania w stanach zagro�enia �ycia
w Europie i USA. Anestezjologia i Ratownictwo 1(1), 2007.
9. Gugała P., Koszowska M.: Ocena skuteczno�ci działa� resuscytacyjnych wykonywanych
przez polskich ratowników. Anestezjologia Intensywna Terapia 40 (4), 2008.
10. Handley Anthony J.: Czy nale�y zmieni� wytyczne post�powania resuscytacyjnego?
Medycyna Praktyczna 10, 2007.
11. Jankowski M.: Nagłe zatrzymanie kr��enia, w: Podstawy chirurgii, pod red. Szmidta
J.,Ku�d�ała J., Medycyna Praktyczna, Kraków 2009.
12. J�drzejek M., Cebula G., Bucki B.: Wolontariusz- profesjonalista? Na Ratunek 2 (1),
2008, 56-58.
13. Lewicki Ł., Zi�ba B., Chmielecki M.: Resuscytacja w oddziale intensywnej terapii
kardiologicznej. Terapia, kardiologia Nr 12 (219), grudzie� 2008.
14. Michałek O., Hasij J., Barziej I. I wsp.: Znajomo�� zasad udzielania pierwszej pomocy
w�ród studentów kierunków medycznych i niemedycznych w Pa�stwowej Wy�szej
Szkole Zawodowej w Nysie. Zdrowie Publiczne 118(2), Lublin 2008.
15. Ozga D., Binkowska-Bury M., Mar� M.: Zainteresowanie piel�gniarek szkoleniem
podyplomowym w medycynie ratunkowej. Przegl�d Medyczny Uniwersytetu
Rzeszowskiego 4(4), Rzeszów 2006, 275-278.
16. Rudner R., Jałowiecki P., Wartak M. i wsp.: Ocena wybranych czynników wpływaj�cych
na wyniki post�powania resuscytacyjnego w pozaszpitalnym zatrzymaniu kr��enia.
Anestezjologia Intensywna Terapia 37(3), 2005.
17. Wołowicka L., Dyk D.: Anestezjologia i intensywna opieka, klinika i piel�gniarstwo,
PZWL, Pozna� 2007.
Liczba znaków ze spacjami, bez streszcze� – 21 038