COMUNICACIN

PRIMER GRADO

PC. NABIRERI

2011

YotaantsimokoYotaantsitakiYotaantsijanekiAtsirimokoIkabakotakeri

1.1 Inkematsatero kenkitsarentsipaye orijanikipaye.

Inkenkitsatakotero ishaninka, inampitsite iaaneki. , Inkenkitsatakotero iaamayetari inkenkitsaateri iaaneki.

Kenkitsarentsi

Inkabakotero sankenarentsi iaaneki.

Kantashiyetachari kenkitsarentsi iaaneki.

.Abantenaakiki .Sankenarentsiki .Ankoshirimokote

Obaatsa kenkitsabaitaantsi:

- abaitirori

- Kenkitsarentsi

.Kemisantabakerori

Ipinkatsashiriri iyenkitsare ishaninkapye. Jiyotiro ikobakotaantsi aantsi.. Te inkisaberotyaaro aririka inkenkitsaite.

1.1.1Ikabakotakero abaitaantsi iaaneki.

1.1.2 Okabakotakero osankenarentsite oaaneki.

1.1.3 Okematsatiro kenkitsarentsipaye irashi oshaninkapaye.

1.1.4 Oyotakoyetakero kantashiyetachari kenkitsarentsipaye okantakoyetiri.

.

1.1.6Iyotakotakero kantabiatashitachari kenkitsarentsi eejati saikantayetaarori.

1.2Inkenkitsatakotya abishimoyetiriri(o) Jiyotero inkenkitsatakotya eejati irashi ishaninkapaye. Inkenkitsatakoteri ishaninkapaye eejati irirori.

Abishimotayetiriri

Okobayetiri jaretyaari Kantimoyetariri

Te impashikitakayaro iaane. Ikenkitsabaiti kametsaperoini.

Te intsaeyaaro iaane aririka inkenkitsabaite.1.2.1 Ikenkitsabaiti kametsaperoini abishimoyetirir.1.2.2 Jiyotiro ikenkitsatakota ikobayetiri iyoyeteri eejati jareetyaari.

1.2.3 Te imashitsatero iaane aririka inkenkitsabaite.

1.2 Inkenkitsatakoteri atsiripaye, piratsipaye,

nampitsipaye, nijaapaye , kipatsipaye kametsaperoini.

. Inkenkitsatakoteri kametsaperoini atsiripaye, piratsipaye, inchatopaye ,antabairentsipaye antayetachari ibankoki eejati inampiki..

Ikenkitsatakota tsika ikantabaita ibaatsaki.

Inkenkitsatakotero antabairentsipaye antayetachari ibankoki eejati inampiki.

Kenkitsakorentsi irashi:

Atsiri Piratsipaye.

Inchatoshipaye. Nampitsipaye

Ashaagarontsipaye. Antabairentsipaye

Kantashiyetachari kenkitsarentsipaye

Ipinkatsashiriro iaanepaye atsiri.

Ikemisantiro ikantayetiriri iriri, iriniro eejati yometantinkari.

1.3.1 Ikenkitsatakotiri piratsipaye, atsipaye, nampitsipaye, ,antabairentsipaye iaaneki kametsaperoini.

1.3.2 Iyotiro ikenkitsatakota tsikanta ikantabaita eejati ishaninkapaye.1.3.3 Okenkitsatakotiro kametsaini nampitsipaye oaayetiri.

1.3.4Oabentakoyetiro kantashiyetachari kenkitsarentsipaye.

.

1.4.Jamabatakairo iaane eejati ibaatsa aririka iabaite. Oyotero amabatakairo oaane eejati obaatsa aririka ante: kompitarentsi, kantakorentsi, pantsaantsi, amashairensti, amirokakitaantsi. Amabataantsi kametsaperoini.

- aanarentsi:

-Kantashiyetachari aanarentsi.

- Obatsa sankenarentsi.

-Isantsatakairo iaane ariirika iabaite.

- Jante kantakorentsi,amabarentsi,kompitarentsi,pantaantsi Ikematsatakantiro paitarika kantimotaariri. Iriiperorini aririka inkenkitsabaite.Osheki ikematsatakairi iaane ishaninka.1.4.1.Ikematsatakantiro iyenkishiriamento

1.4.2.Ikematsayetiro kantashiyetachari iaanepaye ishaninkapaye.

1.4.3. Oyotiro oyomparetantaro oaane aririka onkenkitsabaite..

1.4.4 Oyotiro oabaitakotiro kantakorentsi,pantsaantsi, amabarentsi,kompitarentsi oaaneki.

1.4.5Jiyotiro isantsatakairo iaane kametsaini aririka inkenkitsabaite.

1.5. Ikematsatakantiro paitarika ikenkishiriari. Inkanteri.

Jiyotero inkematsatakantero okarayeti ikenkishiriari ashi inampitsite,iipatsite kametsaperoini..

- Iabenteri

-Inkematsatakantero okarati ikenkishiriari. Ashi inampitsite, iipatsite, inijaate Joyaakotiri inkenkitsabaitakairi pashini ishaninka.

Te ontsaiyabainetya okarati oabaitiri oaaneki.

1.5.1.Oabentakotiro kametsaini okarati okematsatakeri aanarentsiki.

1.5.2. Oabentakotiro kametsaini okoyaakeri oabenteri ashi onampitsite,oyotaantsipankote,oipatsite

1.5.3 Oyotiro oabentakotiro oaanatakeri.

1.6. Jiyotiro jobetsiki, jakiro sampitaantsipaye.

Oyotero obetsikero eejati akeero sampitaatsipaye

Oyotero onkenkitsabaitakante.-Sampitaatsi eejati akaantsi.

-Obetsike sampitaantsipaye.

-Akeero sampitaantsipaye

-Kenkitsabaitaantsi.

Osheki akiiro sampitaantsi.

Osheeki abaaneta.Opinkatsashiriiro iaane atsiripaye eejati oshaninkapaye.

.1.6.1.Oyotiro osampitaantsi,

1.6.2.Oyotiro akiiro sampitaantsipaye aabentirori onmapitsite, oshaninka, oipatsite, mantsiarentsi1.6.3.Okenkitsatakotiro abishimoyetirori obankoki eejati onampitsiteki.

1.6.4 Okenkitsatakota iroori.

1.6.5 Oabentakotiro sampitaantsipaye..

1.6.6 Obetsiki sampitaantsipaye kameetsari.

ATSIRIMOKOTE- DCN Opinkatsashiriro iaanepaye oshaninka eejati atsiripaye. Oyotiro okobakotaantsi aantsi kenkitsabairentsiki eejati apototaantsiki.

Te ontsarobe aririka okenkitsabaiti.

Te onkisanentante aririka onkenkitsabaite.

YOTAANTSIMOKOYOTAANTSITAKI

YOTAANTSIJAANIKIATSIRIMOKOINDICADORES

2.1 Ikabakotiro okantakotiri sankenarentsi. Jiyotero inkabakotero okantakotiri kenkitsarentsi. Jiyotero jaakoyetero kantashiyetachari kenkitsarentsi ashi inampitsite ompoa iaapiretakiaro.

- a,e,i,o, sankenaneneki

- aantsi

- aantsijaniki

-Kenkitsarentsijaninki kompitarentsi, pairanitonki, kantakorentsi, kamantaantsi,

shirontabairentsi, sankenatonkiro,

amabaretonki,

apiretaantsi

:

Iabentiro kametsaripaye okantakotiri sankenarentsi eejati kaari iroperotatsine.

Ikabakotiro iroperoripaye kenkitsarents ikobiri iaanateri.

.

2.1.1Jiyotiro osankenareneneki ashi kenkitsarentsi iaaneki.

2.1.2Ikematsatiro sankenarentsi okantakotiri.

2.1.3Ikematsatiro sankenarentsi aabentakotirori inampitsite.

2.1.4 Jiyotiro ikabakotiro kenkitsarentsi.

2.1.5Ikematsatiro okantakotiri kenkitsarentsitonki,tasorentsipenki,

2.1.6Jamabatakairo kameetsaini kantakorentsi.

2.1.7Ikematsatero okantakoyetiri sankenarentsi ashi obaritentsi

1.8 Oyotakotiro paita okantakotiri kenkitsarentsipaye:kantakorentsi,kompitarentsi,tasorentsipenki, kamantaantsi,amanaabtsi ..

2.1.9. Okabakotiro iroperantopaye kenkitsarentsi okobayetiri oaanateri ashi onanmpitsite.

2.2 Inkabakotero okantakoyetiri aantsipaye.

Oyotero onkabakotero okantakoyetiri aantsipaye..

-Okantakoyetiri kantashiyetachari:

aantsipaye

-aantsijanikipaye

-Kenkitsarentsipaye

- Kenkitsarentsitonki

- Tasorentsipenki

- Kamantaantsi.

-Pantsaantsi, , Kompitarentsi,

-Shirontaantsi

Inebitaro ianabaiti

sankenarentsi

2.2.1 Isankenatakotiro okantakoyetiri aantsipaye.

2.2.2 Iyotiro kantashiyetachari aantsi.2.2.3Jiyotakotiro okantakoyetiri kompitarentsi, ababarentsi,shirontaantsi

2.2.4 Jiyotakotiro antabairepaye aantsi saikantarori sankenarentsi.

2.3Jobetsikakote kabako ashi okantakotiri sankenarentsi..

Iyotero inkabakotero sankenarentsi iyotantyaari paitarika saikantarori yotaantsi.

-Inkematsataero sankenarentsipaye:

-Sankenatakorentsi (biografa)

. Kenkitsarentsi.

Inkabakotero orijanikipaye sankemarentsi.

-Oyotane irooperori eejati orijaniki ashi apaani sankenarentsi.

.-Atsiritepaye iriiperori aisati orijaninki ashi kenkitsarentsi.

Inebitaro inkenkitsatakotero sankenarentsi jiaanatakeri.2.3.1 Ikabakotiro oyootane saikantarori apaani sankenarentsi...

2.3.2 Jiyotiniro oyenkishiriamento iroperori ashi apaani sankenarentsi eejati atsiritepaye.

2.3.3Jitotakotiro tsika okantabaita sankenatakorentsi.

2.4.-Ianatakoyeteri okantakoyetiri shiyakaantsipaye.

Jiyotakoyetero tsika ikantaitiro jianayeeti. Iebetyaaro iaanayetero kantashiyetachari sankenarentsipaye

-Ianatakoyetero okantakoyetiri shiyakantsipaye.

- Otonkitepokipaye kantashiyetachari kenkitsarentsi:

- Sankenatakorentsi.

- Kenkitsatakorentsi.

- Yometsaantsipenki.

- Kamantapenkiro

- Yotaantsipenkiro

-Iyotakotero sankenarentsi shiyakantachari atsiritepaye iriiperori, oyotane eejati orijanikipaye.

-Inkomitsatero oyotane kenkitasrentsi.

Inebitaro iaanabaiti kantashiyetachari kenkitsarentsi.

2.4.1 Jiyotiro iaanatiro kenkitsarentsipaye timatsiri oshiyakarontsite:

Kenkitsarentsi, kenkitsarentsitonki, tasorentsipenki, kantakorentsi.

2.4.3 Ikematsatiro iaanaterorika kenkitsarentsi ashi kenkitsatakorentsi..

2.4.4Jiyotakotiro antaroite oyenkishiriamento eejati atsirite apaani kenkitsarentsi.

2.4.6 Inebitaro iaanabaiti kantashiyetachari kenkitsarentsi.

2.5. Jiyotakotero osankenarite eejati oboimanka iaane aririka ianabaite aantsipaye saikantayetarori sankenarentsi

Inkematsatero antabaire ashi osankenarite aaane ompoa oboimanka..

- Osankenarite aaane.

-Isankenayeteri kantashiyetachari osankenarite aaane.

-Sankenari jero iboimanka

-Oparetsairiki jero aantsi.(sa-) (samani) -Oboimankapaye aantsi.

Te intsarobe aririka

Iaanabaiti 2.5.1. Iyotiri osankenarite iaane.2.5.2.Jiyotiro iaanatiro oparetsairiki aantsipaye.

2.5.3.Jiyotiro jiaanatiro orijanikipaye aantsi.

2.6. Inkenkitsatakotero tsika okantabaayeta oyotane kenkitsarentsipaye.

Iabentakotero oyotanepaye kenkitsarentsiapye ashi inampi.

Jiyotero inkoyaayetero kantashiyetachari sankenarentsipaye ashi inampitsite eejati poinkaropaye.

-Yotanetaantsi:

-Okantabaiyeta kenkitsarentsipaye.

- Tsika osaiki oyotane kenkitsarentsi iroperori.

-Paita amir yotaantsi. Jiaamataro jiyotakotero paitarika okantakotiri sankenarentsi.

2.6.1.Jiyotakotiro tsika okantabaita kenkitsarentsi jiaanatiri

2.6.2. Jiyotakotiro okantakotiri kenkitsarentsi.2.6.3.Jiabentakotiro okantakotiri sankenarentsi iaanatakeri.

2.7.Jiyotakoteri atsirite iriperoripaye ashi kenkitsarentsi eejati okantakotiri.

Jiyotakoteri iriperoripaye atsirite kenkitsarentsi eejati iroperantopaye kenkishiriantsi okantakotiri.

Iabentakotero okantakotiri o oshiyakabentiri kenkitsarentsi.

- Sankenarentsi:

-Obatsajaniki sankenarentsi.

- Oyenkishiriamento iroperori ashi obtsajaninki sankenarentsi.

- Atsiritepaye iriperori ashi sankenarentsi.

- Inkematsatero saneknarentsi.

- Iabentakotero oknatkotiri kenkitsarentsi. Osheki ikimoshireti aririka ianabaite

2.7.1.Jiyotiri atsiritepaye abaitakairori apaani kenkitsarentsi.

2.7.2.Jiaanati kantakorentsipaye, abaitakorentsi

2.7.3 Ikematsatakairi okantakotiri kenkitsarentsi ishaninkapaye.

ATSIRIMOKOTE DCN Ikabakotiro paitarika okantakotiri o amir

Ikematsatiro paitarika okantakoyetiri aantsipaye saikantarori apaani sankenarentsi.

Jobetsikashitiro kabako oyotane sankenarentsi iaanatiro kenkitsarentsipaye timatsiri oshiyakarontsite.

YOTANTSIMOKOYOTANTSITAAKI

YOTAANTSIJANIKIATSIRIMOKOINDICADORES

3.1 Jobetsike sankenarentsi irashi ishaninka, iyompare.

. Jobetsike kantashiyetachari sankenarentsi irashi kantashiyetachari atsiri saikatsiri inampiki eejati pashinikipaye nampitsi. Jobetsike sankenarentsi ashi inampitsite tsikanta yoinijantero yotaantsi ankempoyantyaarori obaritentsi,nijaa, inchatomashi eejati aaane..

-Jobetsike sankenarentsipaye:

- Sankenatakorentsi

- abentakorentsi

- Yotaantsipenki

- Kamantapenkiro

- Poshinipenki

- Kasankapanaro

- Opabi aaane.

- Amabarentsi

-Sankenarentsipaye kamantapenkiropaye ashi obaritensti,nijaa,antami, itomipaye atsiri.

Ikimoshiribentiro isankenare irashi iriirori eejati yobetsikajeitiri. Te inkompityaaro sankenarentsipaye aririka isankenabaite,

3.1.1 Isankenatiro kametsaini sankenatakorentsi ,abentakorentsi,

3.1.2Isankenatiro otaantsipenki,kamantapenkiiro iaaneki.

3.1.3Ikimoshiribentiro isankenare kasankapanaro.

3.1.4 Isankenatiri opabi aaane aririka isankenate sankenarentsi.

3.1.5 Jiyotiro isankenatiro amabarentsi.

3.1.6Isankenatiro kamantapenkiro ashi nijaa,antami, obaritentsi eejati irashi atsiri.

3.2 Inkematsatakantero kametsaini iyenkishiriamento isankenareki

Inkematsatakairo kametsaini iyenkishiriamento isankenareki ishaninka.- Atsirite aaane.

-Bairontsipero jeri bairontsijaniki.

-Atsiri(o-)(i-)aparoni jeri shekiyaanti.

- (i-)(o-)(-ri)(-ro)

-aantsipaye kantakotantatsiri.

Shiyabakainkaro

(iroaaka=meeka)

-aantsipaye obashiaantatsiri.

(matsari)(batsaantsi)

-Jobetsike sankenarentsi kametsari tsikanta inkematsatakantero iyenkishiriamento. Te imperanatyaaro isankenare.

3.2.1 Isankenatiro iroperori bairontsi eejati bairontsijanikipaye aririka isankenate sankenarentsi .3.2.2 Isankenatiri atsirite aantsipaye.

3.2.3Isankenatiro aantsipaye kantakoyetirori aantsipaye.

.

3.2.4Isankenatiro kametsaini aantsipaye irashi atsiri eejati shekiyanti

3.2.5Isankenatiro oshiyabero aantsipaye.(piiri=pijiri).

3.2.6 Isankenatiro aantsipaye obashiaantatsiri(komitsaantsi /kayetsi) 3.2.7 Jiyotiro isankenatiro kametsaini sankenarentsipaye orijaniki.

3.3Isankenayetero kametsaini kenkitsarentsipaye, amabarentsipaye, sankenatakorentsipaye irashi atsiri, piratsi, nampitsi, okarayeti jiaayetiri. Jiyotero isankenatero kametsaini bairontsipayeni, kenkitsarentsipaye,amabarentsipaye, ibairopaye piratsipaye, tsimeripaye, nijaapaye, inchatopaye maaroni saikayetatsiri inampiki. - Sankenari antaritsapa jeri orijanitsapa.

-Ochekopitonkite aaane:

?

,

:

Opoa/irootake/te/ari/chapinki/ meeka/iroaaka.

Ikimoshiribentiro jiyotakeri 3.3.1 Isankenatantari antaritsapa jeri orijanitsapa isankenareki.

3.3.2 Isankenatantari ochekopitonkite aaane.

3.3.3 Isankenati aantsipenkipaye sampitantatsiri.

3.3.4 Isankenatantari osankenaripenkite iaane ashaninka obakerari: a,b,e,,g,i,j,k,m,n,,o,p,r,s,ts,sh,ty, y,

3.3.5 nkenati orijaninkipaye amabarentsi, tasorentsipwnki.

3.3.6 Isankenatakoyetiri atsiripaye, piratsipaye, tsimeripaye,shimapaye,

3.4. Isankenateri ochekopitonkite aaane isankenarekipaye. Isankenatantyaari ochekopitonkite iaane isankenarentsitekipaye.

Isankenatakotero tsika inkantya isaikantajeityaari kametsaini ishaninkapaye inampitsiteki.

-Isankenatantyaari isankenarekipaye ochekopitonkite aaane:

- Meeka/iroaaka

- opoaaka

- Obeyantapaakarori

- Kantashiyetachari aaane ashaninka.

- Isankenatakotero kabako irashi ishaninka eejati inampitsite.

Te imperanatyaaro isankenarepaye.

3.4.1.Jiyotiri isankenatantari ochekopitonkite iaane.

3.4.2.Jiyotiro itsonkiro sankenarentsipaye kaari tsonkachane.

3.4.3. Isankenati orijanikipaye sankenarentsi.

3.4.4 Jiyotiro isankenatakotiro tsika inkantya isaikantajeityaari ishaaninka kametsaini inampiki.

3.5. Inkabakotero isankenare ompoa ibetsikaajero kametsaini.

Inkabakoyetero isankenarepaye jiyotantyaari isankenatakerorika kametsaini.

-Inkabakoteri ochekopitonkite iaane isankenarekipaye jiyotantyaari kametsatakerika.

- aantsipenkijaniki.

Obatsa aantsipenki.

- Atsirite jero oabaipenki

Kantashiyetachari aantsipenki:

Kamaropenki

Kametsapenki.

Sampitapenki.

Tampishipenki.

-Kantashiyetachari iaanepaye ashanininka.

Ikimoshiribentiro isankenarepaye jiyotaqkeri.

Te

intsarobabaite aririka isankenabaite.

3.5.1. Ikabakotiro isankenarepaye iyotantyaarori kametsatakerika..

3.5.2. Jiyotiro isankenareki aantsipenki jeri aantsipenkijaninki.

3.5.3. Jiyotiri atsirite jeri atsiripenkite aantsipenkipaye saikatsiri isankenareki.

3.5.4. Jiyotiro isankenayetiro kantashiyetachari aantsipenkipaye isankenareki.

3.5.5 Isankenatiro kantashiyetachari aantsipaye irashi ashaninka.

3.6.Isankenatantyaari antaripenki

Sankenarentsipenkiki.

Iyoteri

isankenatantyaari antaripenki isankenarekipaye.

Jiyotakoyetero kantashiyetachari iaane ashaninka paita okantakoyeteri.

Isankenatantyaaro kantashiyetachari iaane ashaninka isankenarekipaye.

-Isankenateri antaripenki.Isankenatantyaari ochekopitonkite aaane.

Te jimaisantaneteri ochekopitonkite iaane isankenareki.

.3.6.1. Isankenatantari antaripenki aririka aisankenabaite.

3.6.2.Isankenatantari antaripenki bairontsiperoki irooperori.

3.6.3. Jiyotiri kantashiyetachari atsirite iaane.

3.6.4 Jiyotakotiro okantakoyetiri kantashiyetachari iaane ashaninka

3.6.5 Isankenatantari ochekopitonkite iaane.

3.6.6 Isankenati orijanikipaye sankenarentsi.

ATSIRIMOKOTE-DCN Ikimoshireti aririka isankenabaite eejati isankenabaitajeiterika. Te imperanabaitya isankenabaiterika.

Inebitaro isankenabaite kantashiyetachari sankenarentsipaye.

Es tolerante y persevera al corregir sus escritos.

Ikimoshiribentiro isankenare.

ATSIRIMOKOTE-DCR Ikematsatiro iyenkishiriamento ishaninkapaye eejati Jiyotiro ikobakotantiro aantsi,.. Kametsa ikenkitsabaiti te impashikitakayaro iaane eejati te inkompityaaro inkenkitsabaite.

Te ontsayabaitya iyenkitsarekipaye. Itsinampatiro iyenkishiriamento ishaninkapaye. Ikoyayetiro kantashiyetachari sankenarentsipaye ikobiri iaanateri. Ikimoshiribentiro iyotanepaye yotaneripaye saikayetatsiri inampitsiteki eejati iipatsiteki.

LENGUA ASHANINKA III CICLO EBR 1

KABAKO PERU DCN:

1. (I)Oyotajero inkenkitsabaitakotero ikobayetiri, okobayetiri oyenkishiriamentoki ejati iabaitakotero kantimoyetariri, antayetiri, iyotanepaye ipoaakaari ibankoki. Inkemisantakoteri(o) kenkitsarentsi orijaninkipaye iaaneki arawak eejati birakochaki.

KABAKO JUNN DCR:

1. Iabaitakotero iyenkishiriamento, iyotane, irantabaire, iaaneki. Jiyotero intsinampate aririka iabaite pashini atiri orijanikipaye kenkitsarentsi eiro itapibaanetari(o).

OBOSHININKA AAANE

1

OBOSHININKA

AAANE

2

ANKEMATSATERO SANKENARENTSI

KABAKO PERU DCN:

2. Inkematsatero, iaamatyaaro kantakorentsipaye sankenarentsi antarotakairineri iyotane.

KABAKO JUNIN DCR:

2. Inkematsatero sankenarentsi ashi kabakonet, inampitsite iroperotantyaari iyootane.

SANKENARENTSI

KABAKO PER DCN:

3. Jobetsike orijanipaye sankenarentsi ashi kenkitsatakorentsi ,sankenatakorentsi tsikanta yoinijantero iyotane eejati ikobayetiri.

KABAKO JUNN DCR:

3. Jobetsike sankenarentsi orijaniki ashi kenkitsatakorentsi, sankenatakorentsi eejati paitarika ikobayetiri isankenateri iaaneki oyotane inampitsite aisati kantashiyetachari sankenarentsi ashi pashinipaye nampitsi.

OBOSHININKA AAANE

3

RED NABIRERI