wpływ wsparcia unijnego na rozwój rolnictwa ekologicznego ... · ustanawiaj ące szczegółowe...

Wpływ wsparcia unijnego na rozwój rolnictwa ekologicznego

w Polsce

Dr inŜ. Henryk Skórnicki

1. Rolnictwo ekologiczne na świecie i w Polsce2. Przepisy prawne oraz system kontroli i certyfikac ji w

rolnictwie ekologicznym3. Wsparcie rolnictwa ekologicznego4. Wyniki produkcyjno-ekonomiczne w wybranych

gospodarstwach ekologicznych5. Podsumowanie

ROLNICTWO EKOLOGICZNE

Produkcja ekologiczna na świecie (2010)

• 37.2 milionów hektarów uŜytków rolnych na świecie było pod uprawami ekologicznymi;

• 1 809 122 gospodarstwa rolne na świecie zajmowało się produkcjąekologiczną;

• 9,3 miliona ha uŜytków rolnych w Europie było pod uprawami ekologicznymi co stanowiło około 1.9 % UR;

• 257 545 gospodarstw rolnych w Europie zajmowało się produkcją ekologiczną;• 8.4 miliona hektarów UR w Unii Europejskiej (EU 27) było pod uprawami

ekologicznymi co stanowiło 4,7%;• 180 tys. gospodarstw rolnych w UE zajmowało produkcją ekologiczną;

Największy udział w światowej produkcji ekologicznej ma Oceania (32,6%) i Europa (24,9%)

• kontrolę i certyfikację w 2010 roku prowadziło 532 podmioty w tym ponad 184 w Unii Europejskiej. Najwięcej podmiotów certyfikujących funkcjonuje w Hiszpanii - 33, w Niemczech – 22, we Włoszech -21, Rumunia – 14, Słowenia – 13, a tylko po jednym w Holandii, Litwie i Luksemburgu.

The World of Organic Agriculture, Statistics and Emerging Trends 2011 – FiBL and IFOAM (2012)

Udział gruntów rolnych uŜytkowanych ekologicznie wg regionów 2010

Source: FiBL-IFOAM Survey 2012, based on data from governments, the private sector and certifiers.

10 państw z największą powierzchniągruntów rolnych w rolnictwie

ekologicznym 2010

Kraje z największym udziałem powierzchni dla rolnictwa ekologicznego


ŚŚwiat wiat -- Wzrost powierzchni Wzrost powierzchni gruntgruntóów rolnych uw rolnych uŜŜytkowanych ekologicznieytkowanych ekologicznie

19991999--20102010

Source: FiBL-IFOAM-SOEL Surveys 2000-2012,based on data from governments, the private sector and certifiers.

EuropEuropaa: : Wzrost gruntWzrost gruntóów rolnych uw rolnych uŜŜytkowanych ytkowanych ekologicznieekologicznie 19851985--20102010

Source: Lampkin and FiBL, based on national data sources and Eurostat

10 10 kkrajrajóów w z najwiz najwięększym przyrostem kszym przyrostem powierzchni dla rolnictwa powierzchni dla rolnictwa ekologicznego ekologicznego -- 20102010


Udział producentów ekologicznych wg regionów - 2010


10 kraj10 krajóów z najwiw z najwięększksząą liczbliczbąą producentproducentóów w ekologicznych ekologicznych -- 20102010


10 kraj10 krajóów z najwiw z najwięększymi rynkami produktkszymi rynkami produktóów w ekologicznych ekologicznych -- 2010 2010

((ogogóółłemem 44.5 44.5 mld mld Euro)Euro)

Source: FiBL-AMI Survey 2012, based on data from governments, the private sector and market research companies.

10 krajów z najwyŜszym spoŜyciem produktów organicznych na głowę mieszkańca - 2010

Source: FiBL-AMI Survey 2012, based on data from governments, the private sector and market research companies.

Liczba gospodarstw w systemie rolnictwa ekologicznego w Polsce 2003 - 2011.

Liczba przetwórni w systemie rolnictwa ekologicznego w Polsce w latach 2003-2011

Ilość gospodarstw rolnych i powierzchnia w województwach 2011

Struktura rolnictwa ekologicznego w Polsce( dane MRiRW; wyliczenia własne))

Województwo

Producenci prowadzący działalność

w zakresie ekologicznej uprawy roślin i utrzymania

zwierząt

% udział w ogólnej liczbie gospodarstw

Powierzchnia UR

certyfikowana(ha)

Powierzchnia UR

w okresie konwersji

(ha)

Razem powierzchnia

UR(ha)

Średnia powierchnia

gosp. ekologicznego

% udział w

powierzchni

% powierzchni w okresie konwersji

w stosunku do certyfikowanej

( tendencja)

dolnośląskie1 321 5,64 26644,57 13597,83 40242,40 30,46 7,01 51,03

kujawsko-pomorskie 371 1,58 6207,29 1585,96 7793,25 21,011,36 25,55lubelskie 2 061 8,80 23957,04 9759,42 33716,46 16,36 5,88 40,74lubuskie 1 096 4,68 27489,64 18676,34 46165,98 42,12 8,05 67,94łódzkie 472 2,01 4268,05 2980,70 7248,75 15,36 1,26 69,84małopolskie 2 103 8,98 14679,04 1836,76 16515,80 7,85 2,88 12,51mazowieckie 2 124 9,06 19816,05 11252,40 31068,45 14,63 5,42 56,78opolskie 84 0,36 1232,43 1169,04 2401,47 28,59 0,42 94,86podkarpackie 2 078 8,87 27229,82 5865,69 33095,51 15,93 5,77 21,54podlaskie 2 442 10,42 27576,88 21308,05 48884,93 20,02 8,52 77,27pomorskie 763 3,26 16377,08 10954,33 27331,41 35,82 4,76 66,89śląskie 230 0,98 2498,72 1550,92 4049,64 17,61 0,71 62,07świętokrzyskie 1 297 5,54 10802,76 2885,59 13688,35 10,55 2,39 26,71warmińsko-mazurskie 3 033 12,94 56051,08 53144,09 109195,17 36,00 19,03 94,81wielkopolskie 874 3,73 21039,71 11900,16 32939,87 37,69 5,74 56,56zachodniopomorskie 3 082 13,15 71380,93 47968,72 119349,65 38,72 20,80 67,20Polska 23 431 100,00 357251,09 216436,00 573687,09 24,48 100,00 60,58

Pozostałe działalności w zakresie rolnictwa ekologicznego – stan 2011 ( dane MRiRW)

Województwo

Producenci prowadzący działalność w zakresie przetwórstwa produktów ekologicznych oraz produkcji pasz i/lub droŜdŜy

Producenci prowadzący działalność w zakresie wprowadzania na rynek produktów ekologicznych importowanych z państw trzecich

Producenci prowadzący działalność w

zakresie wprowadzaniana rynek produktów ekologicznych

Producenci prowadzący działalnośći

jako dostawcy

kwalifikowanego

materiału siewnego

wegetatywnego materiału rozmnoŜeni

owego

Producenci ekologiczny prowadzący działalnośćw zakresie pszczelarstwa

Producenci ekologiczny prowadzący działalność w zakresie zbioru ze stanu naturalnego

Producenci ekologiczny prowadzący działalność w zakresie

akwakulturyi/lub

wodorostów morskich

dolnośląskie 11 0 11 0 3 2 0

kujawsko-pomorskie 12 1 6 0 0 0 0lubelskie 28 2 27 3 1 8 0lubuskie 7 0 1 1 0 0 0łódzkie 12 0 7 1 0 0 0małopolskie 23 0 16 1 0 3 0mazowieckie 55 6 54 1 3 3 1opolskie 1 0 3 1 0 0 0podkarpackie 19 0 24 0 5 4 0podlaskie 6 0 5 0 1 4 0pomorskie 11 0 3 2 2 4 0śląskie 11 0 10 0 0 1 0świętokrzyskie 9 1 4 0 0 1 0warmińsko-mazurskie 7 1 1 1 0 0 0wielkopolskie 39 4 21 3 0 2 1zachodniopomorskie 16 1 10 3 2 8 0Polska 267 16 203 17 17 40 2

Rozporz ądzenie Rady 834 /2007z dnia 28 czerwca 2007 r. w sprawie produkcji ekologicznej i znakowania

produktów ekologicznych (Dz. U. L. 189 z 20.07.2007 r., s.1) Rozporządzenia zmieniające:

Sprostowanie do rozporz ądzenia Rady (WE) nr 834/2007 z dnia 28 czerwca 2007 r. w sprawie produkcji ekologicznej i znakowania produktów ekologicznych i

uchylające rozporządzenie (EWG) nr 2092/91

Rozporz ądzenie Rady (WE) nr 967/2008 z dnia 29 września 2008 r. zmieniające rozporządzenie (WE) nr 834/2007 w sprawie produkcji

ekologicznej i znakowania produktów ekologicznych

Wspólnotowe akty prawne

rozporz ądzenie Komisji (WE) nr 889/2008 z dnia 5 września 2008 r. ustanawiające szczegółowe zasady wdraŜania rozporządzenia Rady (WE) nr 834/2007 w sprawie produkcji ekologicznej i znakowania produktów ekologicznych w odniesieniu do produkcji ekologicznej, znakowania i kontroli.

Rozporządzenia zmieniające:• Rozporz ądzenie Komisji (WE) NR 1254/2008 z dnia 15 grudnia 2008 r. zmieniające rozporządzenie (WE) nr 889/2008 ustanawiające

szczegółowe zasady wdraŜania rozporządzenia Rady (WE) nr 834/2007 w sprawie produkcji ekologicznej i znakowania produktów ekologicznych w odniesieniu do produkcji ekologicznej, znakowania i kontroliRozporz ądzenie Komisji (WE) nr 710/2009 z dnia 5 sierpnia 2009 r. zmieniające rozporządzenie (WE) nr 889/2008 ustanawiające szczegółowe zasady wdraŜania rozporządzenia Rady (WE) nr 834/2007 w odniesieniu do ustanawiania szczegółowych zasad dotyczących ekologicznej produkcji zwierzęcej w sektorze akwakultury i ekologicznej produkcji wodorostów morskichRozporz ądzenie Komisji (UE) NR 271/2010 z dnia 24 marca 2010 r. zmieniające rozporządzenie (WE) nr 889/2008 ustanawiające szczegółowe zasady wdraŜania rozporządzenia Rady (WE) nr 834/2007 w odniesieniu do unijnego logo produkcji ekologicznejRozporz ądzenie wykonawcze Komisji (UE) NR 344/2011 z dnia 8 kwietnia 2011 r. zmieniające rozporządzenie (WE) nr 889/2008 ustanawiające szczegółowe zasady wdraŜania rozporządzenia Rady (WE) nr 834/2007 w sprawie produkcji ekologicznej i znakowania produktów ekologicznych w odniesieniu do produkcji ekologicznej, znakowania i kontroliRozporz ądzenie wykonawcze Komisji (UE) NR 426/2011 z dnia 2 maja 2011 r. zmieniające rozporządzenie (WE) nr 889/2008 ustanawiające szczegółowe zasady wdraŜania rozporządzenia Rady (WE) nr 834/2007 w sprawie produkcji ekologicznej i znakowania produktów ekologicznych w odniesieniu do produkcji ekologicznej, znakowania i kontroliRozporz ądzenie wykonawcze Komisji (UE) nr 126/2012 z dnia 14 lutego 2012 r. zmieniające rozporządzenie (WE) nr 889/2008 w odniesieniu do certyfikatów oraz zmieniające rozporządzenie (WE) nr 1235/2008 w odniesieniu do ustaleńdotyczących przywozu produktów ekologicznych ze Stanów Zjednoczonych AmerykiRozporz ądzenie wykonawcze Komisji (UE) nr 203/2012 z dnia 8 marca 2012 r. zmieniające rozporządzenie (WE) nr 889/2008 ustanawiające szczegółowe zasady wdraŜania rozporządzenia Rady (WE) nr 834/2007 w odniesieniu do szczegółowych zasad dotyczących wina ekologicznego.

USTAWA z dnia 25 czerwca 2009 r. o rolnictwie ekolo gicznym (Dz.U. 09. Nr 116, poz. 975)Rozporz ądzenie Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 10 l istopada 2010 r.zmieniające rozporządzenie w sprawie jednostek organizacyjnych oceniających i potwierdzających zgodność środków do produkcji ekologicznej z wymaganiami określonymi w przepisach dotyczących rolnictwa ekologicznego oraz prowadzących wykaz tych środków (Dz. U. Nr 225, poz. 1468)Rozporz ądzenie Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 7 wr ześnia 2010 r.zmieniające rozporządzenie w sprawie wzoru formularza wykazu producentów, którzy spełnili wymagania dotyczące produkcji w rolnictwie ekologicznym, oraz sposobu jego przekazywania (Dz.U. Nr 173, poz. 1176)Rozporz ądzenie Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 2 ma rca 2010 r.w sprawie jednostek organizacyjnych oceniających i potwierdzających zgodnośćśrodków do produkcji ekologicznej z wymaganiami określonymi w przepisach dotyczących rolnictwa ekologicznego oraz prowadzących wykaz tych środków (D. U. Nr 54, poz. 326)Rozporz ądzenie Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 12 m aja 2010 r.w sprawie nabywania uprawnień inspektora rolnictwa ekologicznego (Dz.U. z 2010 r., Nr 94, Poz.607)Rozporz ądzenie Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 18 m arca 2010 r. w sprawie niektórych warunków produkcji ekologicznej (Dz.U. Nr 56, poz. 348)

PRAWO KRAJOWE

SYSTEM KONTROLI

I CERTYFIKACJI

1) MINISTER ROLNICTWA I ROZWOJU WSI

2) INSPEKCJA JAKO ŚCI HANDLOWEJ ARTYKUŁÓW ROLNO SPOśYWCZYCH

3) UPOWAśNIONE JEDNOSTKI CERTYFIKUJ ĄCE

MINISTER ROLNICTWA I ROZWOJU WSI

INSPEKCJA JAKOŚCI HANDLOWEJ ARTYKUŁÓW ROLNO

SPOZYWCZYCH

EKOGWARANCJA PTRE PL-EKO-1

AGRO BIO TEST PL-EKO-7

PNG PL-EKO-2

TÜV Rheinland Polska PL-EKO-8

COBICO PL-EKO-3

Centrum Jakości AgroEko PL-EKO-9

BIOEKSPERT PL-EKO-4

SGS Polska PL-EKO-10

BIOCERT MAŁOPOLSKA PL-EKO-5

PCBC PL-EKO-6

INSPEKCJA HANDLOWA

PAŃSTWOWA INSPEKCJA OCHRONY ROŚLIN I

NASIENNICTWA

INSPEKCJA WETERYNARYJNA

PCA MINISTER GOSPODARKI

UOKIK

WSPARCIE ROLNICTWA EKOLOGICZNEGO

1) Środki krajowe- badania w rolnictwie ekologicznym, - dofinansowanie kosztów kontroli

2) Środki krajowe i UE- Plan Rozwoju Obszarów Wiejskich 2004 -2006, - Program Rozwoju Obszarów Wiejskich 2007-2013, - Promocja 3/2008

Płatności do uŜytków zielonychAT AustriaBE BelgiaBG BułgariaCZ CzechyDE NiemcyDK DaniaEE EstoniaES HiszpaniaFI FinlandiaFR FrancjaGR GrecjaHU WęgryIE IrlandiaIT WłochyLT LitwaLU LuksemburgLV ŁotwaPL PolskaPT PortugaliaSE SzwecjaSl SłoweniaSK SłowacjaUK Wlk. Brytania

w okresie przestawiania

po przestawieniu

27

Płatności do gruntów ornychAT AustriaBE BelgiaBG BułgariaCZ CzechyDE NiemcyDK DaniaEE EstoniaES HiszpaniaFI FinlandiaFR FrancjaGR GrecjaHU WęgryIE IrlandiaIT WłochyLT LitwaLU LuksemburgLV ŁotwaPL PolskaPT PortugaliaSE SzwecjaSl SłoweniaSK SłowacjaUK Wlk. Brytania


po przestawieniu

28

Płatności do warzyw i ziółAT AustriaBE BelgiaBG BułgariaCZ CzechyDE NiemcyDK DaniaEE EstoniaES HiszpaniaFI FinlandiaFR FrancjaGR GrecjaHU WęgryIE IrlandiaIT WłochyLT LitwaLU LuksemburgLV ŁotwaPL PolskaPT PortugaliaSE SzwecjaSl SłoweniaSK SłowacjaUK Wlk. Brytania


po przestawieniu

29

Płatności do upraw trwałych i sadówAT AustriaBE BelgiaBG BułgariaCZ CzechyDE NiemcyDK DaniaEE EstoniaES HiszpaniaFI FinlandiaFR FrancjaGR GrecjaHU WęgryIE IrlandiaIT WłochyLT LitwaLU LuksemburgLV ŁotwaPL PolskaPT PortugaliaSE SzwecjaSl SłoweniaSK SłowacjaUK Wlk. Brytania


po przestawieniu

30

Liczba gospodarstw obj ętych analiz ą w latach 2005 -2010

Struktura wykształcenia rolników analizowanej próby n a tle ogółu gospodarstw ekologicznych oraz na tle ogółu gospodarstw rolniczych w Polsce w 2010 r. (w %)

Tab. 3. Inwestycje oraz dotacje w analizowanych gospodarstwach w latach 2005 - 2010

CENTRUM DORADZTWA ROLNICZEGO W BRWINOWIE

33

Udział procentowy dopłat w cało ści nadwy Ŝki bezpośredniej w latach 2005 - 2010


34

Przychody, dochody i ponoszone koszty w latach 2008 – 2010 (w zł w na 1 gospodarstwo)


35

Zmiany głównych wska źników ekonomicznych w latach 2009-2010 (w zł na 1 ha u Ŝ. rol.)


36

Udział procentowy przychodów wgospodarstwie w 2010 r.


37

Przychody gospodarstwa rolnego w zł – 2010 r.


38

Udział procentowy wpływów zewn ętrznych w gospodarstwie (58,24) w stosunku do dochodu osobistego (100) w 2010 r.


39

Dochód gospodarstwa rolnego w 2010 r.


40

Gospodarstwa w przedziałach osi ąganego dochodu osobistego w latach 2008 – 2010 (w %)


41

Gospodarstwa w przedziałach osi ąganego dochodu rolniczego brutto w latach 2008 – 2010 - w % (bez uwzgl ędniania wpływów zewn ętrznych)


42

Sprzeda Ŝ produktów z analizowanych gospodarstw ekologicznych oraz relacje uzyskiwanych cen produktów w 2010 r.


43

Rys. Części składowe dochodu osobistego rolnika w %.

Centrum Doradztwa Rolniczego w Brwinowie Oddział w Radomiu

Struktura organizacyjna w rolnictwie ekologicznymDział Rolnictwa Ekologicznego i Programów RolnośodowiskowychCDR Brwinów – 1 specjalistaOddział Radom – 7 specjalistówOddział Poznań – 1 specjalista

Pokazowe Gospodarstwo Ekologiczne w Chwałowicach

Współpraca z jednostkami badawczymi

Podsumowanie

• Przygotowany w Polsce system instytucjonalnej obsłu gi rolnictwa ekologicznego, w tym kontroli i certyfikacji, jest spójny z rozwi ązaniami stosowanymi we Wspólnocie Europejskiej oraz powinien stanowi ć gwarancje jako ści ekologicznego systemu produkcji. Posiada równie Ŝ znaczący wpływ na rozwój tego systemu produkcji rolnej oraz przetwórstwa.

• Bardzo wa Ŝnym bod źcem, wpływaj ącym na rozwój rolnictwa ekologicznego jest wsparcie finansowe dla rolników ekologicznych w tym środkami z UE.

• Polska w ostatnich pi ęciu latach nale Ŝy do pierwszej dziesi ątki państw na świecie z najwi ększą dynamik ą wzrostu powierzchni upraw i liczby gospodarstw prowadz ących produkcj ę metodami ekologicznymi.

• Uwzgl ędniaj ąc tendencje rozwoju rolnictwa ekologicznego w Europ ie i na Świecie nale Ŝy sądzić, Ŝe Polska w najbli Ŝszych latach mo Ŝe zostaćna rynku mi ędzynarodowym znacz ącym producentem i eksporterem Ŝywno ści jako ści ekologicznej.

DZIĘKUJĘ ZA UWAGĘ

wpływ wsparcia unijnego na rozwój rolnictwa ekologicznego ... · ustanawiaj ące szczegółowe...

Documents