1

ภาพ อตลกษณ ตวตนบนสอสงคมออนไลน Facebookโดย...สมศกด คลายสงข

สถานการณของสอสงคมออนไลน Facebook

ในสถานการณโลกทความกาวหนาของเทคโนโลยการสอสาร ไดแพรกระจายครอบคลมไปทวในทกพนท อนเทอรเนตกลายเปนเครอขายสำาคญในการสรางชองทางการสอสารใหกบ สอใหม ทกลายเปนสวนหนงใน“ ”

ชวตประจำาวนของคนในแทบทกสงคม โทรศพทสมารทโฟน แทบเลต แลปทอปหรอคอมพวเตอร กลายเปนอวยวะทมความสำาคญมากของรางกายมนษย เพราะความตองการการสอสารผานชองทางโปรแกรม แอพพลเคชนตางๆทมอยเกอบตลอดเวลาทำาให มนษยในยคนกลายเปนสงมชวตทตองดำารงอยไดในสองโลก โลกทหนง คอ โลกแหงความจรง(Real Life)โลกทตองมชวตอยดวยการกนอาหาร ขบถาย นอน และสบพนธเปนพนฐาน ชวตทอาศยการตอส ดวยการทำางานตามตำาแหนงหนาท ทวดกนดวยวฒการศกษาความสามารถและประสบการณ การอดทนทำางาน ตอสเพอความอยรอดของชวต ครอบครว รวมทงชอเสยงและเงนทอง การเลอกการลองการใชชวตตองใชความรอบคอบเพราะความผดพลาดหมายถงความเจบปวด ความเสยใจหรอแมแตชวต สวนโลกทสอง(Second Life)เปนโลกเสมอน พนทใหมในยคดจทลทอาศยการสอสาร

2

ผานสอใหมในรปแบบของสอสงคมออนไลนเปนพนททบางคนใชสรางตวตนหรออตลกษณของตนเองขนมาใหม เลอกเปนในสงทอยากเปน ไมตองคงสภาพเดมตามทกำาเนดมา สามารถทำาในสงทอยากทำาโดยไมตองกลวผลกระทบทจะตามมาสโลกแหงความเปนจรง การใชชวตทถายทอดตวตนออกมาดวยคำาพด ขอความ ภาพ การแสดงอารมณตอสงกระทบตางๆทำาไดเตมทมอสระในการสรางและนำาเสนอตวตนไดตามตองการซงอาจมมากกวาหนงชวตกได การปะทะสงสรรคสามารถทำาไดตลอดเวลา โดยไมตองสนใจเขมของนาฬกาทหมนไปหรอแสงจากดวงอาทตยทอาจจะสองสวางขนบนพนทใดๆในโลกน และยงสามารถเขาถงและพบเจอสงคมไดจากทกมมของโลกใบน

มซอรฟแวรมากมายทผใชสามารถใชเขาสโลกสงคมออนไลนทมเพอนทตองการปฏสมพนธแบบเสมอนจรงดวยไมวาจะเปน Hi5, Myspace, Twister หรอ Facebook ทกลายเปนสอสงคมออนไลนทไดรบความนยมมากทสดในโลกในขณะน ดวยสถตผใชทวโลกจำานวน 936,561,700 คน (ขอมล ณ วนท 5 กมภาพนธ 2555 จาก http://www.checkfacebook.com) ซงประเทศทมประชากรใชการสอสารผานเครอขายสงคมออนไลนมากทสดในโลกคอ สหรฐอเมรกา จำานวน 163,071,460 คน นบเปน 52.56 % ของผใชทงหมดและประเทศไทยจดอยในอนดบท 14 คอมผใชเฟสบก จำานวน 18,202,320 คน เปนอนดบ 2 ในกลมประเทศอาเซยนรองจากฟลปปนสซงมจำานวนผใชจำานวน 30,094,560 คน

จากขอมลจะเหนวาการเจรญเตบโตของเฟสบก มสงมากนบตงแต มารก เอลเลยต ซกเคอรเบรก (Mark Elliot Zuckerberg) หนมอเมรกนวย 29 ป ทรวมกอตงเฟสบ

3

กรวมกบเพอนอก 3 คน ขณะทกำาลงศกษาอยทมหาวทยาลยฮารวารดเขามกตตศพทดานความอจฉรยะในการเขยนโปรแกรมแลว เขาศกษาดาน วทยาศาสตรคอมพวเตอรและจตวทยา และเปนสมาชก อลฟาเอปซลอนไพ สมาคมยวในมหาวทยาลยพอเรยนชนปท 2 เขาสรางโปรแกรมจากหองพกของเขาทชอ "คอรสแมตช" ทใหผใชสามารถตดสนใจเรองการเลอกเรยนวชา จากการตดสนใจของนกเรยนคนอน และยงชวยใหพวกเขารวมกอกลมการเรยน ตอจากนนไมนาน เขาสรางโปรแกรมทแตกตางกนไปเรยนวา "เฟซแมช" ทใหผใชเลอกหนาผใชทหนาตาดทสดในบรรดารปทใหมา เพอนรวมหองของเขาเวลานนทชอ อาร ฮาซต กลาววา "เขาสรางเวบไซตนเพอความสนก" จนเขาคดทำาหนงสอรนออนไลนแตมหาวทยาลยไมเอาดวย จงลกลอบเขาเวบไซตของมหาวทยาลยเพอหาประวตของนกศกษาฮารวารดจากฐานขอมลมหาวทยาลย ในทสดซกเคอรเบรกไดเปดตวเฟซบก จากในหองพกของเขาในมหาวทยาลยฮาวารดเมอวนท 4 กมภาพนธ ค.ศ. 2004 แรงบนดาลใจแรก ๆ ของเฟซบกอาจมาจากทโรงเรยนฟลปสเอกเซกเตอรอคาเดม ทเขาเรยนจบป ค.ศ. 2002 โดยทเผยในเวบไซตของเขาคอ สารบญรปนกศกษาของเขา ทนกศกษาหมายถง "เดอะเฟซบก" มสารบญภาพ ทมภาพนกศกษาทำากจกรรมในหลาย ๆ โรงเรยน โดยนกศกษาสามารถเขามาใหขอมล อยางเชน ชนปทศกษา เพอนใกลชด หมายเลขโทรศพท ความนยมใน เฟสบก มพฒนาการสงขนเรอยๆจนสงสดกลายเปนปรากฏการณดานการสอสารผานสอใหมของโลกในป ค.ศ. 2010 จนนตยสารไทม ไดประกาศใหเขาเปนบคคลแหงปในปเดยวกน (Wikipedia, 2553)

4

ในขณะทมมมองดานการสอสารเฟซบกโปรแกรมสอสงคมออนไลนทกลายเปนชองทางในการสอสารระหวางปจเจกบคคลกบกลมเพอนในโลกออนไลนซงเปนเสมอนโลกทสอง (Second Life) สำาหรบคนจำานวนมากดวยจดเดนทสามารถสอสารกนในรปแบบมลตมเดย คอ ขอความ ภาพ คลปวดทศนและยงมลกษณะของ“การเพมเพอน ตามหลกการ ” Friend-of-A-Friend (FOAF) รวมทงยงมลกษณะเดนของการสรางโปรไฟล (Profile) การจดกลมเพอน (Group)การคอมเมนต(Comment) และขอความสวนตว (Personal message) ดวย แนวคดในการสอสารแบบสอสงคมออนไลนอยางเฟซบกถกจดวางใหเปนแอพพลเคชนพนฐานสำาหรบใชงานเฉพาะทางดานการสอสารแบบกลมสงคมทอปกรณสอสารในยคสอใหมตองตดตงไวใหสำาหรบลกคาไมวาจะเปนโทรศพทมอถอประเภทสมารทโฟน เชน แอบเปล ไอโฟน ซมซงกาแลกซคอมพวเตอรแบบตงโตะ(Personal Computer)แบบทใชในสำานกงาน คอมพวเตอรโนตบค (Laptop) ทพกพาไปไดสะดวกทำางานไดหลากหลายแตไมสะดวกในการเปดปดเครองทอาจตองเปดเครองรอคอยเปนเวลานานๆ (Stand by) หรอคอมพวเตอรประเภทแทบเลต พซ หรอ Tablet PC (Tablet Personal Computer) และ "แทบเลต คอมพวเตอร(Tablet Computer)หรอเรยกสนๆวา "แทบเลต - Tablet" (กระทรวงเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสาร, 2550) ทมหนาจอสมผส เชน ไอแพด ซมซงกาแลกซแทบทใหเลอกหลายขนาดหลายรน เปนอปกรณเพอการเขาถงสอสงคมออนไลน

แทบเลต พซ รน SAMSUNG

5

ทเปนทนยมทสดในยคน หากตงคำาถามวาปใหม ตรษจนหรอวาเลนไทนวยรนทวไปอยากไดอะไรเปนของขวญมากทสด หนงในคำาตอบนนคงตองมสมารทโฟนหรอแทบเลตอยดวยแนนอน

ในชวตประจำาวนของคนในสงคมเมองอยางกรงเทพฯนอกจากภาพของรถตดทมใหเหนมาอยางยาวนานจนชนตาแลว ภาพผคนทเรงรบเดนทางดวยการใชบรการรถไฟฟาหรอรถไฟใตดนทเปนขนสงมวลชนภายใตลขสทธของคนเมอง พฤตกรรมหนงทมกจะสงเกตเหนไดคอ ภาพของผคนทกำาลงถอและใชอปกรณสอสารประเภทสมารโฟนหรอแทบเลตไมวาจะเปนแบรนดใดกตาม ขณะเดนทางมใหพบเหนโดยทวไป

พฤตกรรมนมาพรอมกบการสอสารทงเครอขายทเขาสการทดลองใชระบบ 3G และอปกรณสอสารททกวนน

ตองมแอปพเคชนดานสอสงคมออนไลนเพมเตมมาดวยหรอจะใหดาวนโหลดเพมเตมเองกทำาไดไมยาก เชน Facebook, Whatsapp, Line, Chat on ภาพของคนทเดน นงรถเมล นงรถไฟฟา นงรบประทานอาหารไปพรอมกบการกดสมารทโฟนหรอแทบเลตเพอสนทนา(Chat)กบกลมเพอนใน

สงคมออนไลนผานแอปพเคชนตางๆ ทสามารถสอสารผานขอความ ภาพ ขอความเสยง คลปวดทศนและสอสารอารมณไดผานแอพพลเคชนสตกเกอรทสามารถแสดงอารมณ ความรสกผานภาพสตกเกอรทมใหเลอก

Application LINE และ Whatsapp

Moon Salaryman sticker line

6

มากมายและกลายเปนแฟชนทนยมเอามาอวดและสงตอกน รวมทงไดกลายเปนชองทางในการสอสารแบรนดใหกบผลตภณฑตางๆดวย การแสดงออกเหลานตองทำาผานสมารทโฟนหรอแทบเลตรวมกบเครอขายสญญาณไดแก WIFI, 3G และ Edge ซงทงสององคประกอบจะสงผลตอประสทธภาพในการสอสารผานสอสงคมออนไลน คนรอบขางสามารถรบรไดจาก

สหนาทาทางทแสดงออกตามอารมณของการสนทนาในขณะนน

เทคโนโลยดานการสอสารททำาใหโทรศพทมอถอถกพฒนาสงขนเพอรองรบความตองการในการสอสารในหลากหลายชองทางและรปแบบ ปจจบนสมารทโฟนหรอแทบเลตทตดตวตามตวหลายคนมฟงกชนใหเลอกใชงานมากมายแบบมลตมเดยดวยแอพพลเคชนพนฐานดงน

กลองถายภาพนงและวดทศนความละเอยดสงระดบ 5-10 ลานพกเซลตอตารางนว ซงถอวาเทยบเทากลองถายภาพและวดทศนระดบมออาชพ สามารถปรบสสน แกไข ตกแตงภาพหรอตดตอคลปวดทศน

ไดตามแอพพลเคชนซงมใหเลอกมากมายและสามารถดาวนโหลดเพมเตมไดตามชอบใจซงแบงแยกตามระบบปฏบตการ

เครองเลนเพลงและวดทศน มความสามารถในการบรรจเพลงและวดทศนไดจำานวนมากนบรอยเพลงทงนแปรผนตามขนาดความจของหนวยความจำา (Memory Card)

และสามารถเลอกเลนเพลงแบบเรยงลำาดบ เรยงตามแนวเพลง เรยงตามศลปนผผลต

7

หรอแบบสมเพอสรางความบนเทงแกผใชไดเปนอยางด รวมทงสามารถรบฟงวทย (Tuner) โดยผานระบบอนเทอรเนตไดอยางมคณภาพดวย พฤตกรรมการใสหฟงเพอฟงเพลงมกเปนภาพทพบเหนโดยทวไปทกพนท บนรถประจำาทาง ปายรถ รานอาหาร หรอศนยการคาเหมอนผใชเหลานตองการตดตนเองออกจากสงคมรอบขางชวคราว

เกม เปนอกแอพพลเคชนพนฐานทตองมอยในสมารทโฟนหรอแทบเลต เกมถกพฒนาใหมความหลากหลาย มความสมจรงมากขน มลกษณะเปนเกมออนไลนทสามารถเลนรวมกนระหวางกลมหรอผเลนอนๆได มลกษณะของการซออปกรณตางๆ เพอใหการเลนเกมมความสนกสนานตนเตนมากขน จนทำาใหหลายคนเสพตดเกมใชเวลากบการเลนเกมวนละหลายชวโมงหรอเลนขามวนขามคนเลยกม

การเชอมตออนเทอรเนตแบบไรสายทเปนปจจยพนฐานททำาใหสมารทโฟนหรอแทบเลตสามารถทำางานไดเตมรปแบบ ไมวาจะเปนการดาวนโหลดแอพพลเคชน การอพเกรด(Up grade)ระบบปฏบตการ เชน ios หรอ android และแอพพลเคชนซงขนอยกบประสทธภาพดานพนทบรการและความเรวทผใชเลอกซอตามแพกเกตของคายทใหบรการซงกจะมความแตกตางกนไปในเรองของคณภาพและบรการ การเชอมตออนเทอรเนตนชวยใหผใชสามารถตรวจเชคอเมล(E-mail)สามารถสอสารผานเครอขายสงคมออนไลนตามแอพพลเคชนทเลอกดาวนโหลดไว เชน Facebook, Whatsapp, Line, Chat on เปนตนดวยการสนทนาแบบขอความ,เสยง,การระบตำาแหนง(Check in)กา

Application Game สำาหรบ IOS

8

รเพมภาพ(Up Load)ไวบนสอสงคมออนไลนไดทนท ชองทางและเทคโนโลยดานการสอสารใหมเหลานทำาใหสมารทโฟนหรอแทบเลตกลายเปนอปกรณทยดหยนปรบเปลยนได(flexible) ทงนเปนไปตามความตองการของผใชวาตองการบรการใดบาง

เมออปกรณสำาหรบการสอสารมเทคโนโลยสง โอกาสในการเขาถงสงคมออนไลนซงเปนโลกทสอง(Second Life) กสามารถทำาไดงายแทบทกพนทและเวลา ซงการแสดงภาพเพอเสนอความตวตนของตนเองซงถอวาเปนสงททำาไดงายจากกลองทอยบนสมารทโฟนหรอแทบเลตทวไป ภาพถายทมลกษณะทแตกตางกนไปตามบคลกหรอตามทตองการสรางขนเพอตอบสนองความตองการในภาพลกษณและรปแบบชวตทอาจไมเหมอนกบชวตจรง(Real life)

จากผลการวจย เรอง The Effect of Personality Styles (Level of Introversion-Extroversion) on Social Media Use (Jason L. Skues, Ben Williams, Lisa Wise, 2012) ทไดศกษาบคลกภาพและผลของการใชสอสงคมออนไลนทเปนทนยมอยาง Facebook เพอการกำาหนดรปแบบการนำาเสนอตวตนทมผลตอการใช Facebook ในระดบสง โดยผวจยออกแบบเครองมอคอแบบสอบถามปลายปด ซงแบงคำาถามออกเปน 3 สวนไดแก พฤตกรรมการใช Facebook, ประเภทของบคลกภาพในชวตจรงแบบเกบตวหรอแบบเปดกวางและการศกษาลกษณะทางประชากร ดวยการตงคำาถามเพอหาคำาตอบในประเดนตอไปน

1. ลกษณะบคลกภาพทเปนลกษณะโดยเฉลยของผใช Facebook

9

2. ความถในการใชFacebook ของแตละคนนนขนอยกบลกษณะทางบคลกภาพหรอไม

3. บคลกภาพของผใชนนมลกษณะเกบตวหรอเปดเผย4. จดประสงคหรอแรงจงใจหลกในการคงสภาพการเปนสมาชก

ของ Facebookจากการวจยพบวา ผใช

Facebook ทมความถสงจะคดวาตนเองมบคลกภาพเปดตว ชางพดชางคย เขากบคนอนงายมาก ในขณะทผทมความถตำาในการใช Facebook มองตนเองวามแนวโนมเปนผทมบคลกภาพขอาย ทงนเปนเหตผลสนบสนนของการนำาเสนอตวตนทแทจรงในสงคมออนไลน และสงคมออนไลนยงเปนชองทางใหปจเจกบคคลสามารถมปฏสมพนธกบผอนในสงคมได ในชวงเวลาทตนไมสะดวกในการพบปะผอนในโลกแหงความเปนจรงหรอเวลาทอยโดยลำาพง

การนำาเสนอตวตนผานภาพถายบนสอสงคมออนไลนมความแตกตางกนไปตามเหตแหงบคคล ความตองการการแสดงออกอาจเหมอน, คลาย, ขดแยงบางแงมมหรอตรงขามกบความเปนจรงแหงตวตนของบคคลสงนเปนประเดนทนาคนหาเหตแหงทมาของภาพทถกนำาเสนอออกมา ซงเชอผนำาเสนอหรอผโพสไดพจารณาดแลวในเบองตนภายใตสญชาตญาณแหงการปกปองตนเองบนพนทสาธารณะทจะมคนจำานวนมากไดพบเหน

10

และสามารถวพากษวจารณไดทนท ซงการวเคราะหภาพถายทถกนำาเสนอบนสอสงคมออนไลนทแสดงและนำาเสนอความเปนสวนตวสความเปนสาธารณะเพยงแคปลายนวสมผส อาจสามารถพจารณาเหตแหงทมาไดจากแนวคดตางๆดงตอไปน

แนวคดตวตน (Self)

ตวตน (Self) เปนแนวคดของ จอรด เฮอรเบรต มด (George Herbert Mead) นกสงคมวทยา นกปรชญาและนกจตวทยาชาวอเมรกน เกดเมอป ค.ศ. 1863 และเสยชวตในป ค.ศ. 1931 ผทใหความสำาคญกบทฤษฎการปฏสมพนธเชงสญลกษณ(Social Behaviorism) จนเปนทฤษฎทางสงคมวทยาทมอทธพลตอนกสงคมวทยารนหลงมาถงปจจบน จนไดรบการยกยองใหเปน “Father of Symbolic Interactionism” จอรด เฮอรเบรต มด ไดพฒนาแนวคด เรอง Self หรอ ตวตน โดยเขากลาววา ความคดเรองตวตนเกดขนได เมอบคคลคดออกไปนอกตว แลวมองสะทอนกลบมา เหมอนผอนมองเรา คอ บทบาทของผอน ( Role of Another ) การรบรบทบาทนไมไดตดตวมาแตกำาเนด ตองมาเรยนในภายหลง และเรยนรตอนเปนเดก ตามทปฏสมพนธกบสงคม (Society made up of selves who act and interact) ตามรปแบบดงน

Self = I + me

11

“ I ” = self-conception ตวตนตามลกษณะเฉพาะของเราเอง ภายในปจเจกบคคล (impulsive tendency) แสดงออกทางความคดวา ตนเองคดอยางไร

“Me” = views of others เปนตวตนทเกดจากความเหนและปฏสมพนธกบผอน (incorporated others) แสดงออกทางความคดในมมมองทผอนมองเรา

จากแนวคดของจอรด เฮอรเบรต มดจะเหนวา จอรด Self หรอ ตวตน เกดจากผลรวมของ I + me หมายถง ตวตนทเกดขนจากภายในตวบคคลใหความหมายโดยปจเจกบคคลเองรวมกบตวตนทเกดจากความเหนและปฏสมพนธกบผอนในมมมองทผอนมองเรา โดยทภาษาทใชในการสอสารเปนชองทางในการถายทอดระบบสญลกษณและกฎเกณฑรวมของสงคม (Common Symbols) กอใหเกดการรบรรวมกน ภายใตนยามวา “Students published his works post-humously in Mind, Self and Society” หรอ เดกๆนำาเสนอผลงานของเขาดวยสงทมาจากใจของเขาเองรวมกบภาพทสงคมตองการเหน ซงถอเปนการแลกเปลยนสญลกษณและความหมายของสญลกษณ ทำาใหเกดความเขาใจในพฤตกรรมของมนษยวา ปจเจกบคคลใหความหมายกบขอมลเชงสญลกษณทใชแลกเปลยนกบคนอนๆวาเปนอยางไรและความหมายจะถกปรบเปลยนไปตามกระบวนการตความ

แนวคดความภาคภมใจในตนเอง

ขอมลจากมหาวทยาลยศรปทม (2555) ระบวา ความภาคภมใจในตนเอง (Self-Esteem) คอ ความรสกทบคคลมตอตนเองในทางทด มความเคารพและยอมรบตนเองวามความสำาคญมความสามารถและใชความ

12

สามารถทมอยกระทำาสงตางๆใหประสบความสำาเรจไดตามเปาหมาย ยอมรบนบถอตนเอง มความเชอมนในตนเอง เคารพในตนและผอน และมชวตอยอยางมเปาหมาย

ความภาคภมใจในตนเองนน พจารณาไดจากการเปรยบเทยบตนทแทจรง (Self-concept) กบตนในอดมคต (Ideal self) โดยคนทมองเหนตนเองในอดมคตขดแยงกบตนเองตามความเปนจรง จะมความภาคภมใจในตนเองตำา (Low self-esteem) และคนทมความคดเหนตรงกนกบตนในอดมคต จะเปนคนทมความภาคภมใจในตนเองสง

Self-concept Ideal-self Self-concept Ideal-self

Low self-esteem High self-esteem

บคคลจะรสกภาคภมใจในตนเองไดกตอเมอยอมรบตนเองไดโดยทการรบรของบคคลตามทเขารบรสอดคลองกบตนในอดมคตหรอตามทตนเองคาดหวง ทงในดานความรสก เจตคต ความเชอในเอกลกษณและคณคา ความศรทธาในตนเอง รวมทงการรบรสมพนธภาพของตนเองกบบคคลอน ถาบคคลใดคดวาตนเองตามความเปนจรงเทาเทยมหรอใกลเคยงกบตนเองในอดมคตมากเพยงใด บคคลกจะมความภาคภมใจในตนเองมากขน หรอกลาวไดวาความภาคภมใจในตนเองเปนผลตางของความคลาด

13

เคลอนของตวตนทแทจรงและตวตนทอยากจะเปน นอกจากนเหตการณหรอสถานการณตางๆ ทเกดขนในชวตของบคคลกมผลตอความภาคภมใจในตนเองของบคคลดวย กลาวคอ ถาสถานการณเปนไปในดานดมความสำาเรจในสงทกระทำาความภาคภมใจในตนเองกเพมขน ในทางตรงกนขามการประสบความลมเหลวกจะทำาใหบคคลรสกวาตนไมมความสามารถ ไรประโยชน ความภาคภมใจในตนเองยอมลดลง

บคคลทมความภาคภมใจในตนเองสง (High self-esteem) มการรบร ตน ตามความเปนจรง “ ”มบคลกภาพทด เปนคนทมความเชอมนในความคดของตนเอง สามารถใหเหตผลในสงทตนเองกระทำาไดกระจางชด มนใจในการกระทำา หรอการตดสนของตน กลาคด กลาแสดงออกอยางเหมาะสม มความคดสรางสรรค มงการทำางานใหประสบผลสำาเรจ มความรบผดชอบทงตอตนเองและผอน มนคงทางจตใจ มองโลกในแงด มสมพนธภาพทดตอบคคลอน ดงนน บคคลทมความภาคภมใจในตนเองสงจงใชชวตไดอยางมความสข มความวตกกงวลนอย มแนวโนมทจะประสบความสำาเรจในการดำารงชวต จะมระบบภมคมกนทางจตวญญาณใหบคคลเผชญกบปญหา และมพลงในการขจดสงเลวรายในชวตออกไป

ปจจยทจะชวยใหบคคลมความภาคภมใจในตนเองนน ไดแกโอกาสทบคคลนนจะไดใชพลงความสามารถทมอยในตนเองในการคมครองดแลตนเองหรอมโอกาสไดเกอกลผอน ไดรบการใหความสำาคญ ไดรบความเชอถอศรทธาและประสบความสำาเรจในสงทมงหวง

14

เทคนคเฉพาะในการพฒนาความภาคภมใจในตนเอง

1. การยอมรบความรสกของบคคลตามความเปนจรง จะชวยใหเขาสามารถถายทอดความรสกออกมา โดยเฉพาะการยอมรบความรสกทางลบ ความรสกกลว ความรสกขดแยงและความรสกปฏเสธของบคคล เปนสงทเปนประโยชนตอการแสดงความรสกของบคคลในขณะนน

2. การยอมรบความแตกตางระหวางบคคลในการเผชญกบปญหาและวธการแกปญหาทแตกตางกน ควรทำาความเขาใจในวธการแกปญหาและใหโอกาสแตละบคคลในการแสดงความสามารถในการแกปญหา เนองจากบคคลมความคดทเหมาะสมเฉพาะวยของเขาและมความรบผดชอบตอปญหาทเขาตองเผชญอยแลว นอกจากนการใหโอกาสเขาไดฝกเลอกวธการแกปญหาเองนนจะทำาใหบคคลคนพบวายงมวธการทเหมาะสมอกหลายอยางทเขาอาจจะเลอกใช

3. ควรหลกเลยงการเปลยนแปลงทเกดขนกบบคคลอยางกะทนหน ซงจะทำาใหบคคลเกดความรสกไมมนใจ ดงนนเมอมการเปลยนแปลงเกดขนควรแจงใหทราบลวงหนาอยางชดเจนในทนทและถาเปนไปไดไมควรใหมการเปลยนแปลงอยางกะทนหนเกดขน

4. การมตวแบบทดและมประสทธภาพในการเผชญเนองจากตวแบบมอทธพลตอความรสกมนคงของบคคล ตวแบบจงควรมความเชอมนและใหการสนบสนนบคคลสามารถใชศกยภาพทมอยในการเผชญปญหาอยางมนใจ และใหกำาลงใจวาเขาสามารถทจะประสบความสำาเรจไดในการเผชญปญหาดวยตวเอง

15

5. ชวยใหบคคลพฒนาวธการแกปญหาอยางสรางสรรค โดยใหเขาไดระบายความขนมว ซงจะเปนโอกาสใหเขาไดคอยๆเขาใจความยงยากในตนเอง ชวยลดระดบความเครยด จากนนบคคลจะคอยๆใสใจกบความรสกทเกดขนกบตนเอง

6. ใหความสำาคญกบการนบถอตนเองของบคคลนน เพอเพมความเขมแขงในการทจะแกปญหา

7. สนบสนนใหผใกลชดมความรความเขาใจในตวบคคลนน และใหความรวมมอในการเสรมสรางความเขมแขงในการทจะแกปญหา

แนวคดการวเคราะหภาพถาย

แนวคดการวเคราะหภาพถาย เปนแนวคดทใชในการวเคราะหคณคาและความหมายของภาพถาย ซงสามารถนำามาใชวเคราะหภาพถายทถกโพสในสอสงคมออนไลน การวเคราะหภาพถายใชหลกเกณฑ การอาน“ ภาพ”(Reading Images) ของไมเคล โอ ชาฟเกสซและเจน แสตดเลอร (O , shaughessy and Stadler, 2002. P.86 อางถงในวโรจน สทธสมา, 2551) เปนแนวคดหลกทวเคราะหภาพเปนสวนๆเพอนำาไปสการวเคราะหชดภาพทถกเขารหสไวเพอการสอสาร โดยมประเดนทจำาเปนตองวเคราะหเพอหาความหมาย ดงน

1. เปนภาพของใคร มคณลกษณะเฉพาะอนๆอยางไร เชน ไรเดยงสา , เจบปวด

2. มเครองหมายบงชอะไรบางอยางหรอไม อาท นำาตา

16

3. ประเภทของภาพวาเปนสหรอขาวดำา เพราะขาวดำาจะสมพนธกบการแสดงขอเทจจรงและแสดงความจรงจง

4. ฉากหลงของเหตการณคออะไร และแสงสในภาพเปนอยางไร เพอสะทอนอารมณของภาพ

5. คนในภาพสวมใสอะไร มทาทางอยางไร ซงจะสะทอนความหมายบางอยางอาท การใสหนากาก แสดงถงการปดบง กอใหเกดความรสกคกคาม

6. มมกลองและเลนสของกลอง มมจะจดวางตำาแหนงระหวางคนดและคนในภาพ ถา มมเงย เราจะตกเปนรองคนในภาพ แตถามมตำา คนดกจะมสถานะสงกวา เปนตน สวนขนาดของภาพจะมผลตอระยะระหวางคนดและคนในรป อาท ใกลชด หางไกล คกคาม เนนยำารางกายบางสวน เปนตน

7. จารตของภาพ ภาพดงกลาวถกถายตามแบบภาพทเคยเหนๆกนอยในแนวทางไหน อาท แบบนยายไซไฟ หรอแบบทองเทยว

17

ตวอยางภาพทโพสบนสอสงคมออนไลน Facebook

การนำาเสนอภาพถายของผใชในสอสงออนไลนยอดนยมอยาง Facebook แตละคนอาจมรปแบบของภาพถาย การโพสทา ฉากหลง องคประกอบในภาพรวมทงความหมายทตองการนำาเสนอความเปนตวตนในมมมองและความหมายของตนเอง (I) ดวยวตถประสงคทแตกตางกน เชน การนำาเสนอภาพของความเปนผนำาสมยในเรองของแฟชนดวยการนำาเสนอภาพรวมกบของใชแบรนดเนม หรอ การนำาเสนอภาพการทำากจกรรมออกกำาลงกายดวยการขจกรยานเพอแสดงความเปนผดแลรกษาสขภาพของตนเองและคำานงถงสงแวดลอมรวมทงแสดงความเปนผนำาสมยดวยการขจกรยาน สวนขอความการแสดงความคดเหน (Comment) ทมตอภาพทถกนำาเสนอผาน Facebook เชน การแสดงความเหนดวยขอความ “So cute mak ah sis” , “เปะ ” , “ไอหยะ! ขาว ”ตอภาพของหญงทสาวทนำาเสนอภาพแนวแฟชนสวยงาม หรอ การแสดงความเหนดวยขอความ ไปไกลนะ“ ”, “จกรยานสวยนะ ตอภาพการออกกำาลงกาย”ดวยการขจกรยาน ขอความเหลานแสดงใหเหนมมมองทผอนมองเหนเจาของภาพจากภาพทนำาเสนอ ซงอาจจะมลกษณะสงเสรม,ยนยน,แนะนำา,ใหขอมล,ตอตานหรอแสดงออกเชงลบตอภาพกได ซงกอาจขนอยกบมมมอง บรรทดฐานทางสงคม ทถกจดวางเพอเปรยบเทยบและคาดหวงตอการแสดงออกของผใชทเปนเจาของภาพ (Ideal-self) ซงควรจะเปน

ภาพประกอบเพอการศกษา(ไมมสวนเกยวของกบ

ภาพประกอบเพอการศกษา

18

แนวคดเรองนำาเสนอภาพบนสอสงคมออนไลนแลวเกดการแสดงออกเชงลบตอภาพจากบรรทดฐานทางสงคม สามารถเหนไดจาก ผลงานวจยเรอง ผลงานวจย เรอง ผลกระทบการแสดงออกทางเพศผานเครอขายสงคม

ออนไลน ของนกศกษาหญงระดบอดมศกษา(อาทตยา มศร ,2555) ทไดทำาการศกษาพฤตกรรมการเปดรบสอเครอขายสงคมออนไลน พฤตกรรม

การแสดงออกทางเพศและสาเหตของการแสดงออกทางเพศผานเครอขายสงคมออนไลน รวมทงผลกระทบของการแสดงออก ทางเพศผานเครอขายสงคมออนไลนของนกศกษาหญง

ระดบอดมศกษา

ดำาเนนการภายใต กระบวนการวจยเชงคณภาพ (Qualitative Research)เกบขอมลดวยการสมภาษเชง ลก(in- depth interview) 2 ครง ตางเวลา โดยการสมภาษณนกศกษาหญงทพก อาศยอยในหอพกในพนทจงหวดเชยงใหม และทำาการวเคราะหภาพทถกนำาเสนอบน สอออนไลน Facebook ทงเชงปรมาณ และและการวเคราะหลกษณะของภาพทแสดงออกทางเพศ ทงนเพอตอบคำาถามวาการนำาเสนอภาพทมลกษณะสอ

19

ไปในทางเพศ ผนำาเสนอมวตถประสงคเพออะไร ความถในการโพสภาพ ลกษณะของภาพ สถานทในการถายภาพ สถานทโพสภาพ ผลการวจยพบวา นกศกษาสวนใหญใช Facebook ในทกสถานททสามารถเขาถงสญญาณอนเทอรเนตได

ไมวาจะเปนหอพก รานอาหาร ศนยการคาหรอมหาวทยาลย

การนำาเสนอภาพทมลกษณะสอไปในทางเพศ Facebook จะม ในระดบทเผยใหเหนรางกายบางสวน ไปจนถงระดบทแสดงกรยาสอไปในทางเพศรวมกบแฟนหรอกกทเปนคนอนโดยสาเหตของการนำาเสนอภาพ คอ การมทศนคตทดตอการโชวภาพเรอนรางในเครอขายสงคมออนไลนนนและกลายเปนเรองปกตทคดวาใครกทำากน ตองการตอบสนอง ในรปแบบของคำาชม มเพอนมากขน มคนมาจบพาไปเทยว ซอของใชราคาแพงให หรอตองการผชายดๆเพอคบกนเปนแฟน แมกระทงหวงวาจะไดมแฟนเปนชาวตางชาตแลวไปอยตางประเทศดวย เปนผลมาจากการตองการสรางคณคาใหกบตนเองและหลกหนความจรงหรอเบองหลงของตนเองทมาจากครอบครวแตกแยกหลกหนปดบงความผดพลาดในอดต เชน เคยตงครรภเคยทำาแทง

จากพฤตกรรมการแสดงออกทางเพศนนทำาให กอใหเกดผลกระทบตอตวนกศกษาหญง ดงน ทะเลาะและตองเลกกบแฟน โดนหลอกใหมเพศสมพนธดวย มคนกลาวหาวาขายบรการทางเพศ มคนตอวาหรอดาดวยถอยคำาหยาบคาย กลายเปนคนโกหกไมมใครจรงใจดวย มปญหาการตดเชอจากการมเพศสมพนธ ตดโรค หรอตงครรภสงผลใหตองทำาแทงในบางรายจนเสยอนาคต ผลงานวจยเรองนชใหเหนวาการนำาเสนอภาพของผใช Facebook นอกจากจะสามารถแสดงใหเหนถงตวตน(Self) อตลกษณทถกสะสมผานภาพ ความภาคภมใจในความเปนตวของตวเองทแสดงออก

20

ผานทโพสแลว ภาพนนอาจถกผอน กลมเพอนหรอสงคมมองเหนในมมมองทแตกตางกลายเปนภาพเชงลบทมสาเหตมากจากการนำาเสนอภาพภายใตบรรทดฐานทางสงคมไดเชนเดยวกน

การใหความสำาคญตอภาพบนหนาเพจของสอสงคมออนไลน Facebook เปนสงทจะชวยใหรจกตวตนทแทจรงของผใชมากขน สามารถทำาไดดวยการวเคราะหภาพทถกนำาเสนอบนสอออนไลนเพอคนหาและพยากรณภาพความเปนตวตน (Self)

ของผใช โดยทำาการวเคราะหจากสวนของ “I” ทเปนตวตนตามลกษณะเฉพาะ ภายในปจเจกบคคลทแสดงออกทางความคดวา ตนเองคดอยางไร และในสวนของ “Me”

เปนตวตนทเกดจากความเหนและปฏสมพนธกบผอน แสดงออกทางความคดในมมมองทผอนมองเรา เมอนำามารวมกนแลวจงพยากรณภาพความเปนตวตนขนมา ทงนพจารณาจากภาพแบรนดเนอรและภาพประจำาตวรวมทงตวอยางภาพจากอลบม ดงตวอยางภาพของ 3 ผใชทขอนำาเสนอตอไปน

“Each to each a looking glass, reflects the other that doth pass”

21

ลำาดบท

ภาพ การวเคระหภาพจากแบรนเนอร ภาพประจำาตว

และภาพในอลบม ของผใชงาน Facebook

1ชอ Tongtar Pwrsอาชพ นกศกษา, งานพเศษ pretty,MCการวเคราะหจากภาพ ใชภาพแบรนเนอรเปนภาพการตน Sanrio ดเปนผมบคลก นารก ทนสมยแบบวยรน เปนผหญงรกสวยรกงาม ใชภาพประจำาตวเปนภาพเดยวเสอผาเปนแนวแฟชนนยม ยม ผมยาวมเครองประดบตกแตงทผมทกภาพ เปนภาพสสดใส ฉากหลงเบลอเนนความโดดเดนทแบบ มกเปนภาพครงตว(MS) หรอ Knee shot(MLS) มความตงใจโพสทาในการถายภาพ เปนภาพ Portrait แนวทองเทยว

I = เปนผทมบคลกชนชอบการแตงกายตามแฟชน

22

รกผม กระตอรอรน พดจาคลองแคลว กลาแสดงออก มความภาคภมใจในตนเองสง

ME = เปนผทมบคลกชนชอบและใหความสำาคญตอการแตงกายตามแฟชน คลองแคลว พดจาฉะฉาน รกสวยรกงาม ปกปองตนเอง เปดเผยตวตนบางสวนดวยการเวนระยะหางจากผชมในระยะพอสมควรแสดงดวยขอความสนบสนน เชน “So cute mak ah sis” , “เปะ” ไอ“หยะ! ขาว”

SELF = เปนผทมบคลกชนชอบการแตงกายตามแฟชน รกผม กระตอรอรน พดจาคลองแคลว กลาแสดงออก มความภาคภมใจในตนเองสง(High self-esteem) มการรบร ตน ตามความเปนจรง “ ”มบคลกภาพทด กลาแสดงออก มนใจในการกระทำา หรอการตดสนของตน กลาคด กลาแสดงออกอยางเหมาะสม มความคดสรางสรรค ปกปองตนเองดวยการเปดเผยตวตนบางสวน

23

ลำาดบท

ภาพ การวเคระหภาพจากแบรนเนอร ภาพประจำาตว

และภาพในอลบม ของผใชงาน Facebook

2ชอ pianoponyอาชพ อาจารยการวเคราะหจากภาพ ใชภาพแบรนเนอรเปนภาพลกสาว 2 คน ทำาใหผชมรบรถงสถานะความเปนแม มความแมสงสงแรกทแสดงตวตนและคดถงคอลก ชนชอบการแตงกายรกสวยรกงามวย เสอผาทสวมใสมลกษณะถกเตรยมการจดวาง ชนชอบการถายภาพลกษณะภาพมทงภาพครงตว(MS) หรอ Knee shot(MLS) และเตมตว(LS) มความตงใจโพสทาในการถายภาพ เปนภาพ Portrait แนวทองเทยว

I = เปนผทมบคลกชนชอบการแตงกายตามแฟชน กระตอรอรน พดจาคลองแคลว ชนชอบการชอปป งและการแตงกาย รกและผกพนกบลกสาวมาก มความภาคภมใจในตนเองสง

24

ME = เปนผทมบคลกคลองแคลว พดจาฉะฉาน รกสวยรกงาม ชางเจรจาตอรอง ชนชอบการนำาเสนอกจกรรมททำารวมกบลก

SELF = เปนผทมบคลกชนชอบการแตงกายตามแฟชน พดจาคลองแคลว กลาแสดงออก มความภาคภมใจในตนเองสง(High self-esteem) มการรบร ตน ตามความเปนจรง “ ”มบคลกภาพทด กลาแสดงออก มนใจในการกระทำา หรอการตดสนของตนอยางเหมาะสม ชางเจรจาตอรอง ผกพนและชนชอบการนำาเสนอกจกรรมททำารวมกบลกแสดงตวตนในสถานะแมอยางชดเจน

ลำาดบท

ภาพ การวเคระหภาพจากแบรนเนอร ภาพประจำาตว

และภาพในอลบม ของผใชงาน Facebook

25

3ชอ Boonruang ketsiอาชพ พนกงานองคกรภาครฐการวเคราะหจากภาพ ใชภาพแบรนเนอรเปนภาพตวเองฉากหลงเปนฉากขององคกร ดวาเปนคนทใหความสำาคญกบเรองงานเปนหลก ภาพประจำาตวเปนภาพถายขนาดครงตว(MS)ใสแวนฉากหลงเปนทวทศน เสอผาแบบผชายทำางานไมเนนแฟชนหรอตามสมยมากนก สายตามองตำา สรางภาพลกษณความเปนผชายแบบฮโรชอบชวยเหลอหรอพระเอก เปนภาพ Portrait แนวทองเทยว

I = เปนผทมมงมน ตงใจในเรองงาน ชอบมองชอบคดในเชงลก ออนไหวตอสงมาปะทะ มกมขอคดหรอคำาถามตอสงตางๆเกดขนภายในใจเสมอ

ME = เปนผทมบคลกภาพเปนมตร มงมนตงใจในการทำางาน มมมมองตอประเดน เรองราวตางๆในแงมมทตางและลกเสมอ มลกษณะของการปกปองตวเองตอการแสดงออกตอสาธารณะ

26

ในทางตรง

SELF = มความภาคภมใจในตนเองพอสมควร (Low self-esteem) มการรบร ตน ตาม“ ”ความเปนจรง มบคลกภาพเหมาะสม แสดงออกตามกาละเทศะ มนใจในการกระทำา หรอการตดสนใจตอปญหาของตนอยางเหมาะสม พดนอย มกมขอคดหรอคำาถามตอสงตางๆเกดขนภายในใจเสมอ ปกปองตวเองตอการแสดงออกตอสาธารณะในทางตรงชอบแสดงออกทางออม มชองในการใหกำาลงตนเองและผอน

บทสรป

จากขอมลทนำาเสนอในเบองตนและมมมองของการวเคราะหภาพทถกนำาเสนอผานสอสงคมออนไลน Facebook ไมวาจะเปนภาพในตำาแหนงแบรนดเนอร ภาพประจำาตว หรอภาพจากอลบม กเปนสวนหนงในการแสดงใหเหนถงตวตน (Self) ทเปนมมมองของเจาของภาพเองทนำาเสนอตวตนในสงทตองการใหผอนรบรซงปฏเสธไมไดวามาจากความรสกทแสดงออกผานภาพประกอบกบมมมองจากผอนทไดเหนและแสดงความคด

27

เหน(Comment) ตอภาพนน ภาพตางๆทถกนำาเสนออาจถกใชเปนภาพตวแทน (Represent) ในความเปนตวตนของผใชไดเปนอยางด ลกษณะและรปแบบของภาพ รวมทงอปกรณประกอบภายในภาพ เชน การถายภาพคกบผลตภณฑจากแบรนดตางๆ ดารานกแสดงทชนชอบ อาหารทชอบรบประทาน สถานททไดไปเทยวหรอแมแตแฟชนการแตงกาย “ภาพเหลานไดถกคดเลอก (Select) และจดวางใหอยในตำาแหนงตางๆโดยผใชเอง ซงกตองใชระยะเวลายาวนานพอสมควรในการประกอบสรางขน (Self Construction) เปนหนาเพจใน Facebook ภาพจะทำาหนาทแสดงตวตน (Self) ของเจาของไดเปนอยางดเกนกวาคำาบรรยายใดๆ”

“A picture say more than a thousand words”