1

ตอนท๑วสยทศน พนธกจ เปาหมาย

วสยทศน กลมสาระการเรยนรสงคมศกษา ศาสนาและวฒนธรรม จดการ

ศกษาระดบมธยมใหเกดคณภาพตามมาตรฐานการศกษาชาตสมาตรฐานสากล ในปการศกษา ๒๕๕๖

พนธกจ1. จดการเรยนรโดยสงเสรมผเรยนตามศกยภาพ ควบคคณธรรม

จรยธรรม2. จดการเรยนการสอนทเนนผเรยนเปนสำาคญ บรณาการกลม

สาระวชา ศกษาแหลงเรยนร ภมปญญาทองถน โครงงาน และจดกจกรรมนำาการเรยนการสอนโดยยดหลกปรชญาเศรษฐกจพอเพยง

3. สงเสรมดานภาษา ศลปวฒนธรรม และความเปนไทย4. นำาเทคโนโลยและสารสนเทศมาใชในการจดการเรยนการสอน

และการบรหารจดการ๕. จดบรรยากาศและสงแวดลอมใหมความสะอาดรมรน สวยงาม เออตอการเรยนร๖. ประสานองคกรภายนอกและชมชนเขามามสวนรวมในการบรหารจดการ และเสรมสรางเจตคตทดตอโรงเรยน๗. จดระบบดแลชวยเหลอนกเรยนอยางมประสทธภาพ

๘. สงเสรมประชาธปไตย และสรางความเปาหมาย

1 ผเรยนมความร คณธรรม จรยธรรม และคณลกษณะอนพงประสงค

2

2 ผเรยนมจตสำานกในความเปนไทย นอมนำาหลกปรชญาเศรษฐกจพอเพยง ภมปญญาทองถน เทคโนโลย มาใชในการดำารงชวตและอยรวมกนในสงคมอยางมความสข

3 โรงเรยนมสงแวดลอมและบรรยากาศทเออตอการเรยนร4 ครมความรความสามารถและเจตคตทดตอวชาชพ สามารถ

ปฏบตงานไดอยางมประสทธภาพ5 องคกรภายนอกและชมชนมสวนรวมในการบรหารจดการ6 โรงเรยนบรหารจดการโดยใชหลกธรรมาภบาล และการมสวน

รวม

คณภาพผเรยน

จบชนมธยมศกษาปท ๓

ไดเรยนรและศกษาเกยวกบความเปนไปของโลก โดยการศกษาประเทศไทยเปรยบเทยบ กบประเทศในภมภาคตางๆในโลก เพอพฒนาแนวคด เรองการอยรวมกนอยางสนตสข

ไดเรยนรและพฒนาใหมทกษะทจำาเปนตอการเปนนกคดอยางมวจารณญาณไดรบการพฒนาแนวคด และขยายประสบการณ เปรยบเทยบระหวางประเทศไทยกบประเทศในภมภาคตาง ๆ ในโลก ไดแก เอเชย โอเชยเนย แอฟรกา ยโรป อเมรกาเหนอ อเมรกาใต ในดานศาสนา คณธรรม จรยธรรม คานยม ความเชอ ขนบธรรมเนยม ประเพณ วฒนธรรม การเมองการปกครอง ประวตศาสตรและภมศาสตร ดวยวธการทางประวตศาสตร และสงคมศาสตร

3

ไดรบการพฒนาแนวคดและวเคราะหเหตการณในอนาคต สามารถนำามาใชเปนประโยชน ในการดำาเนนชวตและวางแผนการดำาเนนงานไดอยางเหมาะสม

จบชนมธยมศกษาปท ๖

ไดเรยนรและศกษาความเปนไปของโลกอยางกวางขวางและลกซงยงขน

ไดรบการสงเสรมสนบสนนใหพฒนาตนเองเปนพลเมองทด มคณธรรม จรยธรรม ปฏบตตามหลกธรรมของศาสนาทตนนบถอ รวมทงมคานยมอนพงประสงค สามารถอยรวมกบผอนและอยในสงคมไดอยางมความสข รวมทงมศกยภาพเพอการศกษาตอในชนสงตามความประสงคได

ไดเรยนรเรองภมปญญาไทย ความภมใจในความเปนไทย ประวตศาสตรของชาตไทย ยดมนในวถชวต และการปกครองระบอบประชาธปไตยอนมพระมหากษตรยทรงเปนประมข

ไดรบการสงเสรมใหมนสยทดในการบรโภค เลอกและตดสนใจบรโภคไดอยางเหมาะสม มจตสำานก และมสวนรวมในการอนรกษ ประเพณวฒนธรรมไทย และสงแวดลอม มความรกทองถนและประเทศชาต มงทำาประโยชน และสรางสงทดงามใหกบสงคม

เปนผมความรความสามารถในการจดการเรยนรของตนเอง ชนำาตนเองได และสามารถแสวงหาความรจากแหลงการเรยนรตางๆในสงคมไดตลอดชวต

สมรรถนะสำาคญของผเรยน

4

ไดเรยนรและศกษาความเปนไปของโลกอยางกวางขวางและลกซงยงขน

ไดรบการสงเสรมสนบสนนใหพฒนาตนเองเปนพลเมองทด มคณธรรม จรยธรรม ปฏบตตามหลกธรรมของศาสนาทตนนบถอ รวมทงมคานยมอนพงประสงค สามารถอยรวมกบผอนและอยในสงคมไดอยางมความสข รวมทงมศกยภาพเพอการศกษาตอในชนสงตามความประสงคได

ไดเรยนรเรองภมปญญาไทย ความภมใจในความเปนไทย ประวตศาสตรของชาตไทย ยดมนในวถชวต และการปกครองระบอบประชาธปไตยอนมพระมหากษตรยทรงเปนประมข

ไดรบการสงเสรมใหมนสยทดในการบรโภค เลอกและตดสนใจบรโภคไดอยางเหมาะสม มจตสำานก และมสวนรวมในการอนรกษ ประเพณวฒนธรรมไทย และสงแวดลอม มความรกทองถนและประเทศชาต มงทำาประโยชน และสรางสงทดงามใหกบสงคม

เปนผมความรความสามารถในการจดการเรยนรของตนเอง ชนำาตนเองได และสามารถแสวงหาความรจากแหลงการเรยนรตางๆในสงคมไดตลอดชวต

คณลกษณะอนพงประสงคโรงเรยนควนกาหลงวทยาคม นคมวฒนา มการกำาหนด“ ”

คณลกษณะอนพงประสงค เพอปลกฝงใหนกเรยนมคณลกษณะตามหลกสตรแกนกลาง ดงน

๑. รกชาต ศาสน กษตรย๒. ซอสตยสจรต๓. มวนย๔. ใฝเรยนร๕. อยอยางพอเพยง๖. มงมนในการทำางาน

5

๗. รกความเปนไทย๘. มจตสาธารณะ

ตอนท๒ตวชวด สาระและมาตรฐานการเรยนร

ทำาไมตองเรยนสงคมศกษา ศาสนา และวฒนธรรม

สงคมโลกมการเปลยนแปลงอยางรวดเรวตลอดเวลา กลมสาระการเรยนรสงคมศกษา ศาสนา และวฒนธรรม ชวยใหผเรยนมความร ความเขาใจ วามนษยดำารงชวตอยางไร ทงในฐานะปจเจกบคคล และการอยรวมกนในสงคม การปรบตวตามสภาพแวดลอม การจดการทรพยากรทมอยอยางจำากด นอกจากน ยงชวยใหผเรยนเขาใจถงการพฒนา เปลยนแปลงตามยคสมย กาลเวลา ตามเหตปจจยตางๆ ทำาใหเกดความเขาใจในตนเอง และผอน มความอดทน อดกลน ยอมรบในความแตกตาง และมคณธรรม สามารถนำาความรไปปรบใชในการดำาเนนชวต เปนพลเมองดของประเทศชาต และสงคมโลก

เรยนรอะไรในสงคมศกษา ศาสนา และวฒนธรรม

กลมสาระการเรยนรสงคมศกษา ศาสนา และวฒนธรรมวาดวยการอยรวมกนในสงคม ทมความเชอมสมพนธกน และมความแตกตางกนอยางหลากหลาย เพอชวยใหสามารถปรบตนเองกบบรบทสภาพแวดลอม เปนพลเมองด มความรบผดชอบ มความร ทกษะ คณธรรม และคานยมทเหมาะสม โดยไดกำาหนดสาระตางๆไว ดงน

6

ศาสนา ศลธรรมและจรยธรรม แนวคดพนฐานเกยวกบศาสนา ศลธรรม จรยธรรม หลกธรรมของพระพทธศาสนาหรอศาสนาทตนนบถอ การนำาหลกธรรมคำาสอนไปปฏบตในการพฒนาตนเอง และการอยรวมกนอยางสนตสข เปนผกระทำาความด มคานยมทดงาม พฒนาตนเองอยเสมอ รวมทงบำาเพญประโยชนตอสงคมและสวนรวม

หนาทพลเมอง วฒนธรรม และการดำาเนนชวต ระบบการเมองการปกครองในสงคมปจจบนการปกครองระบอบประชาธปไตยอนมพระมหากษตรยทรงเปนประมข ลกษณะและความสำาคญ การเปนพลเมองด ความแตกตางและความหลากหลายทางวฒนธรรม คานยม ความเชอ ปลกฝงคานยมดานประชาธปไตยอนมพระมหากษตรยทรงเปนประมข สทธ หนาท เสรภาพการดำาเนนชวตอยางสนตสขในสงคมไทยและสงคมโลก

เศรษฐศาสตร การผลต การแจกจาย และการบรโภคสนคาและบรการ การบรหารจดการทรพยากรทมอยอยางจำากดอยางมประสทธภาพ การดำารงชวตอยางมดลยภาพ และการนำาหลกเศรษฐกจพอเพยงไปใชในชวตประจำาวน

ประวตศาสตร เวลาและยคสมยทางประวตศาสตร วธการทางประวตศาสตร พฒนาการของมนษยชาตจากอดตถงปจจบน ความสมพนธและเปลยนแปลงของเหตการณตางๆ ผลกระทบทเกดจากเหตการณสำาคญในอดต บคคลสำาคญทมอทธพลตอการเปลยนแปลงตางๆในอดต ความเปนมาของชาตไทย วฒนธรรมและภมปญญาไทย แหลงอารยธรรมทสำาคญของโลก

ภมศาสตร ลกษณะของโลกทางกายภาพ ลกษณะทางกายภาพ แหลงทรพยากร และภมอากาศของประเทศไทย และภมภาคตางๆ ของโลก การใชแผนทและเครองมอทางภมศาสตร ความสมพนธกนของสงตางๆ ในระบบธรรมชาต ความสมพนธของมนษยกบสภาพแวดลอมทาง

7

ธรรมชาต และสงทมนษยสรางขน การนำาเสนอขอมลภมสารสนเทศ การอนรกษสงแวดลอมเพอการพฒนาทยงยนสาระและมาตรฐานการเรยนรสาระท ๑     ศาสนา ศลธรรม จรยธรรมมาตรฐาน  ส ๑.๑    ร และเขาใจประวต ความสำาคญ ศาสดา หลก

ธรรมของพระพทธศาสนาหรอศาสนาทตนนบถอและศาสนาอน มศรทธาทถกตอง ยดมน และปฏบตตามหลกธรรม เพออยรวมกนอยางสนตสข

มาตรฐาน ส  ๑.๒  เขาใจ ตระหนกและปฏบตตนเปนศาสนกชนทด  และธำารงรกษาพระพทธศาสนาหรอศาสนาทตนนบถอ

สาระท ๒ หนาทพลเมอง วฒนธรรม และการดำาเนนชวตในสงคม

มาตรฐาน ส ๒.๑ เขาใจและปฏบตตนตามหนาทของการเปนพลเมองด มคานยมทดงาม และธำารงรกษาประเพณและวฒนธรรมไทย ดำารงชวตอยรวมกนในสงคมไทย และ สงคมโลกอยางสนตสข

มาตรฐาน ส ๒.๒ เขาใจระบบการเมองการปกครองในสงคมปจจบน ยดมน ศรทธา และธำารงรกษาไวซงการปกครองระบอบประชาธปไตยอนมพระมหากษตรยทรงเปนประมข

สาระท ๓ เศรษฐศาสตรมาตรฐาน ส.๓.๑ เขาใจและสามารถบรหารจดการทรพยากรในการ

ผลตและการบรโภคการใช ทรพยากรทมอยจำากดไดอยางมประสทธภาพและคมคา รวมทงเขาใจหลกการของเศรษฐกจพอเพยง เพอการดำารงชวตอยางมดลยภาพ

8

มาตรฐาน ส.๓.๒ เขาใจระบบ และสถาบนทางเศรษฐกจตาง ๆ ความสมพนธทางเศรษฐกจ และความจำาเปนของการรวมมอกนทางเศรษฐกจในสงคมโลก

สาระท ๔ ประวตศาสตรมาตรฐาน ส ๔.๑ เขาใจความหมาย ความสำาคญของเวลาและยค

สมยทางประวตศาสตร สามารถใชวธการทางประวตศาสตรมาวเคราะหเหตการณตางๆ อยางเปนระบบ

มาตรฐาน ส ๔.๒ เขาใจพฒนาการของมนษยชาตจากอดตจนถงปจจบน ในดานความสมพนธและการเปลยนแปลงของเหตการณอยางตอเนอง ตระหนกถงความสำาคญและสามารถ วเคราะหผลกระทบทเกดขน

มาตรฐาน ส ๔.๓ เขาใจความเปนมาของชาตไทย วฒนธรรม ภมปญญาไทย มความรก ความภมใจและธำารงความเปนไทย

สาระท ๕ ภมศาสตร มาตรฐาน ส ๕.๑ เขาใจลกษณะของโลกทางกายภาพ และความ

สมพนธของสรรพสงซงมผล ตอกนและกนในระบบของธรรมชาต ใชแผนทและเครองมอทางภมศาสตร ในการคนหาวเคราะห สรป และใชขอมลภมสารสนเทศอยางมประสทธภาพ

มาตรฐาน ส ๕.๒ เขาใจปฏสมพนธระหวางมนษยกบสภาพแวดลอมทางกายภาพทกอใหเกด

การสรางสรรควฒนธรรม มจตสำานก และมสวนรวมในการอนรกษ ทรพยากรและสงแวดลอม เพอการพฒนาทยงยน

9

ตวชวดและสาระการเรยนรแกนกลางระดบชนมธยมศกษาตอนตนและมธยมศกษาตอนปลาย

สาระท ๑ ศาสนา ศลธรรม จรยธรรม

มาตรฐาน ส ๑.๑ ร และเขาใจประวต ความสำาคญ ศาสดา หลกธรรมของพระพทธศาสนาหรอศาสนา

ทตนนบถอและศาสนาอน มศรทธาทถกตอง ยดมนและปฏบตตามหลกธรรม

เพออยรวมกนอยางสนตสข

ชน ตวชวด สาระการเรยนรแกนกลางม.๑ ๑. อธบายการเผยแผ

พระพทธศาสนา หรอศาสนาทตนนบถอสประเทศไทย

การสงคายนา การเผยแผพระพทธศาสนา

เขาส ประเทศไทย

๒. วเคราะหความสำาคญของพระพทธศาสนา หรอศาสนา

ความสำาคญของพระพทธศาสนาตอสงคมไทยในฐานะ

10

ชน ตวชวด สาระการเรยนรแกนกลางทตนนบถอ ทมตอสภาพแวดลอมในสงคมไทย รวมทงการพฒนาตนและครอบครว

เปน ศาสนาประจำาชาต สถาบนหลกของสงคมไทย สภาพแวดลอมทกวาง

ขวาง และครอบคลมสงคมไทย

การพฒนาตนและครอบครว

๓. วเคราะหพทธประวตตงแตประสตจนถงบำาเพญทกรกรยา หรอประวตศาสดาทตนนบถอตามทกำาหนด

สรปและวเคราะห พทธประวต

ประสต เทวทต ๔ การแสวงหาความร การบำาเพญทกรกรยา

๔. วเคราะหและประพฤตตนตามแบบอยางการดำาเนนชวตและขอคดจากประวตสาวก ชาดก/เรองเลา และศาสนกชนตวอยางตามทกำาหนด

พทธสาวก พทธสาวกา พระมหากสสปะ พระอบาล อนาถบณฑกะ นางวสาขา

ชาดก อมพชาดก ตตตรชาดก

๕. อธบายพทธคณ และขอธรรมสำาคญในกรอบอรยสจ ๔ หรอหลกธรรมของ

พระรตนตรย พทธคณ ๙

อรยสจ ๔

11

ชน ตวชวด สาระการเรยนรแกนกลางศาสนาทตนนบถอ ตามทกำาหนด เหนคณคาและนำาไปพฒนาแกปญหาของตนเองและครอบครว

ทกข (ธรรมทควรร)o ขนธ ๕ - ธาต ๔

สมทย (ธรรมทควรละ)o หลกกรรม - ความหมายและคณคาo อบายมข ๖

นโรธ (ธรรมทควรบรรล)

o สข ๒ (กายก, เจตสก)o คหสข

มรรค (ธรรมทควรเจรญ)

o ไตรสกขาo กรรมฐาน ๒o ปธาน ๔o โกศล ๓o มงคล ๓๘

-ไมคบคนพาล - คบบณฑต - บชาผควรบชา

พทธศาสนสภาษต ยำ เว เสวต ตาทโส

คบคนเชนใดเปนคนเชนนน อตตนา โจทยตตานำ

จงเตอนตน ดวยตน นสมม กรณำ เสยโย

12

ชน ตวชวด สาระการเรยนรแกนกลางใครครวญกอนทำาจงด

ทราวาสา ฆรา ทกขา เรอนทครองไมดนำาทกขมาให

๖. เหนคณคาของการพฒนาจต เพอการเรยนรและการดำาเนนชวต ดวยวธคดแบบโยนโสมนสการคอวธคดแบบคณคาแท –คณคาเทยม และวธคดแบบคณ โทษ และทางออก –หรอการพฒนาจตตามแนวทางของศาสนาทตนนบถอ

โยนโสมนสการ วธคดแบบคณคาแท –คณคาเทยม วธคดแบบคณ - โทษและทางออก

๗. สวดมนต แผเมตตา บรหารจตและเจรญปญญาดวยอานาปานสต หรอตามแนวทางของศาสนาทตนบถอตามทกำาหนด

สวดมนตแปล และแผเมตตา วธปฏบตและประโยชนของ

การบรหารจตและเจรญปญญา การฝกบรหารจตและเจรญปญญาตามหลกสตปฎฐานเนน อานาปานสต

นำาวธการบรหารจตและเจรญปญญาไปใชในชวตประจำาวน

๘. วเคราะหและปฏบตตนตามหลกธรรมทางศาสนาท

หลกธรรม (ตามสาระการเรยนรขอ ๕)

13

ชน ตวชวด สาระการเรยนรแกนกลางตนนบถอ ในการดำารงชวตแบบพอเพยง และดแลรกษาสงแวดลอมเพอการอยรวมกนไดอยางสนตสข๙. วเคราะหเหตผลความจำาเปนททกคนตองศกษาเรยนรศาสนาอนๆ

ศาสนกชนของศาสนาตาง ๆ มการประพฤตปฏบตตนและวถการดำาเนนชวตแตกตางกนตามหลกความเชอและคำาสอน ของศาสนาทตนนบถอ

๑๐. ปฏบตตนตอศาสนกชนอนในสถานการณตางๆไดอยางเหมาะสม

การปฏบตอยางเหมาะสมตอศาสนกชนอนในสถานการณตางๆ

๑๑. วเคราะหการกระทำาของบคคลทเปนแบบอยางดานศาสนสมพนธ และนำาเสนอแนวทางการปฏบตของตนเอง

ตวอยางบคคลในทองถนหรอประเทศทปฏบตตนเปนแบบอยางดานศาสนสมพนธหรอมผลงานดานศาสนสมพนธ

ม.๒ ๑. อธบายการเผยแผพระพทธศาสนา หรอศาสนาทตนนบถอสประเทศเพอนบาน

การเผยแผพระพทธศาสนาเขาสประเทศเพอนบานและการนบถอพระพทธ -ศาสนาของประเทศเพอนบานในปจจบน

๒. วเคราะหความสำาคญของ ความสำาคญของพระพทธ

14

ชน ตวชวด สาระการเรยนรแกนกลางพระพทธ- ศาสนา หรอศาสนาทตนนบถอทชวยเสรมสรางความเขาใจอนดกบประเทศเพอนบาน

ศาสนาทชวยเสรมสรางความเขาใจอนดกบประเทศเพอนบาน

๓. วเคราะหความสำาคญของพระพทธศาสนา หรอศาสนาทตนนบถอในฐานะทเปนรากฐานของวฒนธรรม เอกลกษณของชาตและมรดกของชาต

ความสำาคญของพระพทธศาสนาตอสงคมไทยในฐานะเปน รากฐานของวฒนธรรม เอกลกษณและ มรดกของชาต

๔. อภปรายความสำาคญของพระพทธ -ศาสนา หรอศาสนาทตนนบถอกบ การพฒนาชมชนและการจดระเบยบสงคม

ความสำาคญของพระพทธศาสนากบ การพฒนาชมชนและการจดระเบยบสงคม

๕. วเคราะหพทธประวตหรอประวตศาสดาของศาสนาทตนนบถอตามทกำาหนด

สรปและวเคราะห พทธประวต

การผจญมาร การตรสร การสงสอน

๖. วเคราะหและประพฤตตนตามแบบอยางการดำาเนนชวตและขอคดจากประวตสาวก ชาดก/เรองเลาและศาสนกชนตวอยางตามทกำาหนด

พระสารบตร พระโมคคลลานะ นางขชชตตรา พระเจาพมพสาร มตตวนทกชาดก ราโชวาทชาดก

15

ชน ตวชวด สาระการเรยนรแกนกลาง๗. อธบายโครงสราง และสาระสงเขปของพระไตรปฎก หรอคมภรของศาสนาทตนนบถอ

โครงสราง และสาระสงเขปของ พระวนยปฎก พระสตตนตปฎก และพระอภธรรมปฎก

๘. อธบายธรรมคณ และขอธรรมสำาคญในกรอบอรยสจ ๔ หรอหลกธรรมของศาสนาทตนนบถอ ตามทกำาหนด เหนคณคาและนำาไปพฒนา แกปญหาของชมชนและสงคม

พระรตนตรย ธรรมคณ ๖

อรยสจ ๔ ทกข (ธรรมทควรร)

o ขนธ ๕ - อายตนะ

สมทย (ธรรมทควรละ)o หลกกรรม

- สมบต ๔- วบต ๔

o อกศลกรรมบถ ๑๐o อบายมข ๖

นโรธ (ธรรมทควรบรรล)

o สข ๒ (สามส, นรามส)

มรรค (ธรรมทควรเจรญ)o บพพนมตของ

มชฌมาปฏปทาo ดรณธรรม ๖

16

ชน ตวชวด สาระการเรยนรแกนกลางo กลจรฏฐตธรรม ๔o กศลกรรมบถ ๑๐o สตปฏฐาน ๔o มงคล ๓๘

- ประพฤตธรรม- เวนจากความชว- เวนจากการดมนำาเมา

พทธศาสนสภาษต กมมนา วตตต โลโก

สตวโลกยอมเปนไปตามกรรม

กลยาณการ กลยาณำ ปาปการ จ ปาปกำ ทำาดไดด ทำาชว ไดชว

สโข ปญญสส อจจโย การสงสมบญนำาสขมาให

ปชโก ลภเต ปชำ วนทโก ปฏวนทนำ

ผบชาเขา ยอมไดรบการบชาตอบ ผไหวเขายอมไดรบการไหวตอบ

17

ชน ตวชวด สาระการเรยนรแกนกลาง๙. เหนคณคาของการพฒนาจตเพอการเรยนรและดำาเนนชวต ดวยวธคดแบบโยนโสมนสการคอ วธคดแบบอบายปลกเราคณธรรม และวธคดแบบอรรถธรรมสมพนธ หรอการพฒนาจตตามแนวทางของศาสนาทตนนบถอ

พฒนาการเรยนรดวยวธคดแบบโยนโส-มนสการ ๒ วธ คอ วธคดแบบอบายปลกเราคณธรรม และวธคดแบบอรรถธรรมสมพนธ

๑๐. สวดมนต แผเมตตา บรหารจตและเจรญปญญาดวยอานาปานสต หรอตามแนวทางของศาสนาทตนนบถอ

สวดมนตแปล และแผเมตตา

รและเขาใจวธปฏบตและประโยชนของการบรหารจตและเจรญปญญา

ฝกการบรหารจตและเจรญปญญาตามหลกสตปฎฐาน เนนอานาปานสต

นำาวธการบรหารจตและเจรญปญญา ไปใชในชวตประจำาวน

๑๑.วเคราะหการปฏบตตนตามหลกธรรมทางศาสนาทตนนบถอ เพอการดำารงตนอยางเหมาะสมในกระแสความเปลยนแปลงของโลก และการอยรวมกนอยางสนตสข

การปฏบตตนตามหลกธรรม (ตามสาระ การเรยนร ขอ ๘.)

18

ชน ตวชวด สาระการเรยนรแกนกลาง

ม. ๓ ๑. อธบายการเผยแผพระพทธศาสนา หรอศาสนาทตนนบถอสประเทศตางๆ ทวโลก

การเผยแผพระพทธศาสนาเขาสประเทศตาง ๆ ทวโลก และการนบถอพระพทธศาสนาของประเทศเหลานน ในปจจบน

๒. วเคราะหความสำาคญของพระพทธศาสนา หรอศาสนาทตนนบถอในฐานะทชวยสรางสรรคอารยธรรม และความสงบสขแกโลก

ความสำาคญของพระพทธศาสนาในฐานะทชวยสรางสรรคอารยธรรมและความสงบสขใหแกโลก

๓. อภปรายความสำาคญของพระพทธศาสนา หรอศาสนาทตนนบถอ กบปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงและ การพฒนาอยางยงยน

สมมนาพระพทธศาสนากบปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงและการพฒนาอยางยงยน (ทสอดคลองกบหลกธรรมในสาระการเรยนร ขอ ๖ )

๔. วเคราะหพทธประวตจากพระพทธรปปางตางๆ หรอประวตศาสดาทตนนบถอ ตามทกำาหนด

ศกษาพทธประวตจากพระพทธรปปาง ตาง ๆ เชนo ปางมารวชยo ปางปฐมเทศนาo ปางลลาo ปางประจำาวนเกด

สรปและวเคราะหพทธประวต

19

ชน ตวชวด สาระการเรยนรแกนกลาง ปฐมเทศนา โอวาทปาฏโมกข

๕. วเคราะหและประพฤตตนตามแบบอยางการดำาเนนชวตและขอคดจากประวตสาวก ชาดก/เรองเลาและศาสนกชนตวอยาง ตามทกำาหนด

พระอญญาโกณฑญญะ พระมหาปชาบดเถร พระเขมาเถร พระเจาปเสนทโกศล นนทวสาลชาดก สวณณหงสชาดก

๖. อธบายสงฆคณ และขอธรรมสำาคญในกรอบอรยสจ ๔ หรอหลกธรรมของศาสนาทตนนบถอตามทกำาหนด

พระรตนตรย สงฆคณ ๙

อรยสจ ๔ ทกข (ธรรมทควรร)

o ขนธ ๕-ไตรลกษณ

สมทย (ธรรมทควรละ)o หลกกรรม

-วฏฏะ ๓-ปปญจธรรม ๓ (ตณหา มานะ ทฎฐ)

นโรธ (ธรรมทควรบรรล)

o อตถะ ๓ มรรค (ธรรมทควร

เจรญ)o มรรคมองค ๘

20

ชน ตวชวด สาระการเรยนรแกนกลางo ปญญา ๓o สปปรสธรรม ๗o บญกรยาวตถ ๑๐o อบาสกธรรม ๗o มงคล ๓๘

- มศลปวทยา- พบสมณะ- ฟงธรรมตามกาล- สนทนาธรรมตามกาล

พทธศาสนสภาษต อตตา หเว ชตำ เสยโย

ชนะตนนนแลดกวา ธมมจาร สขำ เสต

ผประพฤตธรรมยอมอยเปนสข

ปมาโท มจจโน ปทำ ความประมาทเปนทางแหงความตาย

สสสสำ ลภเต ปญญำ ผฟงดวยดยอมไดปญญา

เรองนารจากพระไตรปฎก : พทธปณธาน ๔ ในมหาปรนพพานสตร

๗. เหนคณคา และวเคราะห การปฏบตตนตามหลกธรรม

21

ชน ตวชวด สาระการเรยนรแกนกลางการปฏบตตนตามหลกธรรมในการพฒนาตน เพอเตรยมพรอมสำาหรบการทำางาน และการมครอบครว

(ตามสาระ การเรยนร ขอ ๖.)

๘. เหนคณคาของการพฒนาจตเพอการเรยนรและดำาเนนชวต ดวยวธคดแบบโยนโสมนสการคอ วธคดแบบอรยสจ และวธคดแบบสบสาวเหตปจจย หรอ การพฒนาจตตามแนวทางของศาสนาทตนนบถอ

พฒนาการเรยนรดวยวธคดแบบ โยนโสมนสการ ๒ วธ คอ วธคดแบบอรยสจ และวธคดแบบสบสาวเหตปจจย

๙. สวดมนต แผเมตตา บรหารจตและเจรญปญญาดวยอานาปานสต หรอตามแนวทางของศาสนาทตนนบถอ

สวดมนตแปล และแผเมตตา รและเขาใจวธปฏบตและ

ประโยชนของการบรหารจตและเจรญปญญา

ฝกการบรหารจตและเจรญปญญาตามหลกสตปฎฐานเนนอานาปานสต

นำาวธการบรหารจตและเจรญปญญา ไปใชในชวตประจำาวน

๑๐. วเคราะหความแตกตางและยอมรบวถการดำาเนนชวตของศาสนกชนในศาสนา

วถการดำาเนนชวตของศาสนกชนศาสนาอนๆ

22

ชน ตวชวด สาระการเรยนรแกนกลางอนๆ

ม.๔-ม.๖

๑.วเคราะหสงคมชมพทวป และคตความเชอทางศาสนาสมยกอนพระพทธเจา หรอสงคมสมยของศาสดาทตนนบถอ

ลกษณะของสงคมชมพทวป และคตความเชอทางศาสนาสมยกอนพระพทธเจา

๒. วเคราะห พระพทธเจาในฐานะเปนมนษยผฝกตนไดอยางสงสดในการตรสร การกอตง วธการสอนและการเผยแผพระพทธศาสนา หรอวเคราะหประวตศาสดาทตนนบถอ ตามทกำาหนด

พระพทธเจาในฐานะเปนมนษย ผฝกตนไดอยางสงสด (การตรสร)

การกอตงพระพทธศาสนา วธการสอน และการเผยแผพระพทธศาสนาตามแนวพทธจรยา

๓.วเคราะหพทธประวตดานการบรหาร และการธำารงรกษาศาสนา หรอ วเคราะหประวตศาสดาทตนนบถอ ตามทกำาหนด

พทธประวตดานการบรหารและการธำารงรกษาพระพทธศาสนา

๔. วเคราะหขอปฏบตทางสายกลางในพระพทธศาสนา หรอแนวคดของศาสนาทตนนบถอ ตามทกำาหนด

พระพทธศาสนามทฤษฎและวธการทเปนสากลและมขอปฏบตทยดทางสายกลาง

๕. วเคราะหการพฒนาศรทธา และปญญาทถกตองในพระพทธศาสนา หรอแนวคดของศาสนาทตนนบถอ ตามท

พระพทธศาสนาเนนการพฒนาศรทธาและปญญาทถกตอง

23

ชน ตวชวด สาระการเรยนรแกนกลางกำาหนด๖. วเคราะหลกษณะประชาธปไตยในพระพทธศาสนา หรอแนวคดของศาสนาทตนนบถอตามทกำาหนด

ลกษณะประชาธปไตยในพระพทธ- ศาสนา

๗. วเคราะหหลกการของพระพทธศาสนากบหลกวทยาศาสตร หรอแนวคดของศาสนาทตนนบถอ ตามทกำาหนด

หลกการของพระพทธศาสนากบหลกวทยาศาสตร

การคดตามนยแหงพระพทธศาสนาและการคดแบบวทยาศาสตร

๘. วเคราะหการฝกฝนและพฒนาตนเอง การพงตนเอง และการมงอสรภาพในพระพทธศาสนา หรอแนวคดของศาสนาทตนนบถอตามทกำาหนด

พร ะ พท ธ ศ า ส น า เ น นก า รฝ ก ห ด อ บ ร ม ต น ก า ร พ งตนเอง และการมงอสรภาพ

๙. วเคราะหพระพทธศาสนาวา เปนศาสตรแหงการศกษาซงเนนความสมพนธของเหตปจจยกบวธการแกปญหา หรอแนวคดของศาสนาทตนนบถอตามทกำาหนด

พระพทธศาสนาเปนศาสตร แหงการศกษา

พระพทธศาสนาเนนความสมพนธ ของเหตปจจยและวธการแกปญหา

24

ชน ตวชวด สาระการเรยนรแกนกลาง๑๐. วเคราะหพระพทธศาสนาในการฝกตนไมใหประมาท มงประโยชนและสนตภาพบคคล สงคมและโลก หรอแนวคดของศาสนาทตนนบถอตามทกำาหนด

พระพทธศาสนาฝกตนไมใหประมาท

พระพทธศาสนามงประโยชนสขและสนตภาพแกบคคล สงคมและโลก

๑๑. วเคราะหพระพทธศาสนากบปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงและการพฒนาประเทศแบบยงยน หรอแนวคดของศาสนาทตนนบถอตามทกำาหนด

พระพทธศาสนากบปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงและการพฒนาแบบยงยน

๑๒. วเคราะหความสำาคญของพระพทธศาสนาเกยวกบการศกษาทสมบรณ การเมองและสนตภาพหรอแนวคดของศาสนาทตนนบถอตามทกำาหนด

ความสำาคญของพระพทธศาสนากบการศกษาทสมบรณ

ความสำาคญของพระพทธศาสนากบการเมอง

ความสำาคญของพระพทธศาสนากบสนตภาพ

๑๓. วเคราะหหลกธรรมในกรอบ อรยสจ ๔ หรอหลกคำาสอนของศาสนา ทตนนบถอ

พระรตนตรย วเคราะหความหมายและ

คณคาของพทธะ ธรรมะ สงฆะ

อรยสจ ๔ ทกข (ธรรมทควรร)

25

ชน ตวชวด สาระการเรยนรแกนกลางo ขนธ ๕

- นามรป- โลกธรรม ๘- จต, เจตสก

สมทย (ธรรมทควรละ)o หลกกรรม

- นยาม ๕ - กรรมนยาม ( กรรม ๑๒) - ธรรมนยาม(ปฏจจสมปบาท)

o วตก ๓o มจฉาวณชชา ๕o นวรณ ๕o อปาทาน ๔

นโรธ (ธรรมทควรบรรล)

o ภาวนา ๔o วมตต ๕o นพพาน

มรรค (ธรรมทควรเจรญ)

o พระสทธรรม ๓o ปญญาวฒธรรม ๔o พละ ๕o อบาสกธรรม ๕

26

ชน ตวชวด สาระการเรยนรแกนกลางo อปรหานยธรรม ๗o ปาปณกธรรม ๓o ทฏฐธมมกตถสงวต

ตนกธรรม ๔o โภคอาทยะ ๕o อรยวฑฒ ๕o อธปไตย ๓o สาราณยธรรม ๖o ทศพธราชธรรม ๑๐o วปสสนาญาณ ๙o มงคล ๓๘

- สงเคราะหบตร- สงเคราะหภรรยา- สนโดษ- ถกโลกธรรมจตไมหวนไหว- จตไมเศราโศก- จตไมมวหมอง- จตเกษม- ความเพยรเผากเลส- ประพฤตพรหมจรรย- เหนอรยสจ- บรรลนพพาน

พทธศาสนสภาษต จตตำ ทนตำ สขาวหำ

จตทฝกดแลวนำาสขมาให

27

ชน ตวชวด สาระการเรยนรแกนกลาง นอจจาวจำ ปณฑตา

ทสสยนต บณฑตยอมไมแสดงอาการขน ๆ ลง ๆ

นตถ โลเก อนนทโต คนทไมถกนนทา ไมมในโลก

โกธำ ฆตวา สขำ เสต ฆาความโกรธไดยอมอยเปนสข

ปฏรปการ ธรวา อฎฐาตา วนทเต ธนำ

คนขยนเอาการเอางาน กระทำาเหมาะสม ยอมหาทรพยได

วายเมถว ปรโส ยาว อตถสส นปปทา เกดเปนคนควรจะพยายามจนกวาจะประสบความสำาเรจ

สนตฎฐ ปรมำ ธนำ ความสนโดษเปนทรพยอยางยง

อณาทานำ ทกขำ โลเก การเปนหนเปนทกขในโลก

ราชา มขำ มนสสานำ

28

ชน ตวชวด สาระการเรยนรแกนกลางพระราชาเปนประมขของประชาชน

สต โลกสม ชาคโร สตเปนเครองตนในโลก

นตถ สนตปรำ สขำ สขอนยงกวาความสงบไมม

นพพานำ ปรมำ สขำ นพพานเปนสข อยางยง

๑๔. วเคราะหขอคดและแบบอยาง การดำาเนนชวตจากประวตสาวก ชาดก เรองเลา และศาสนกชนตวอยาง ตามทกำาหนด

พทธสาวก พทธสาวก พระอสสช พระกสาโคตมเถร พระนางมลลกา หมอชวก โกมารภจ พระอนรทธะ พระองคลมาล พระธมมทนนาเถร จตตคหบด พระอานนท พระปฏาจาราเถร จฬสภททา สมนมาลาการ

ชาดก เวสสนดรชาดก มโหสธชาดก มหาชนกชาดก

29

ชน ตวชวด สาระการเรยนรแกนกลาง ชาวพทธตวอยาง

พระนาคเสน - พระยามลนท สมเดจพระวนรต (เฮง เขมจาร) พระอาจารยมน ภรทตโต สชพ ปญญานภาพ สมเดจพระนารายณมหาราช พระธรรมโกศาจารย (พทธทาสภกข) พระพรหมมงคลาจารย

(ปญญานนทภกข) ดร.เอมเบดการ พระบาทสมเดจพระ

จลจอมเกลา เจาอยหว พระโพธญาณเถร (ชา

สภทโท) พระพรหมคณาภรณ

(ป.อ.ปยตโต) อนาคารก ธรรมปาละ

๑๕. วเคราะหคณคาและความสำาคญของการสงคายนา พระไตรปฎก หรอคมภรของศาสนาทตน

วธการศกษาและคนควาพระไตรปฏก และคมภรของศาสนาอน ๆ การสงคายนาและการเผยแผพระไตรปฏก

30

ชน ตวชวด สาระการเรยนรแกนกลางนบถอ และการเผยแผ ความสำาคญและคณคาของ

พระไตรปฏก๑๖. เชอมนตอผลของการทำาความด ความชว สามารถวเคราะหสถานการณทตองเผชญ และตดสนใจเลอกดำาเนนการหรอปฏบตตนไดอยางมเหตผลถกตองตามหลกธรรม จรยธรรม และกำาหนดเปาหมาย บทบาทการดำาเนนชวตเพอการอยรวมกนอยางสนตสข และอยรวมกนเปนชาตอยางสมานฉนท

ตวอยางผลทเกดจากการทำาความด ความชว

โยนโสมนสการดวยวธคดแบบอรยสจ

หลกธรรมตามสาระการเรยนรขอ ๑๓

๑๗. อธบายประวตศาสดาของศาสนาอนๆ โดยสงเขป

ประวตพระพทธเจา มฮมมด พระเยซ

๑๘.ตระหนกในคณคาและความสำาคญของคานยม จรยธรรมทเปนตวกำาหนดความเชอและพฤตกรรมทแตกตางกนของศาสนกชนศาสนาตางๆ เพอขจดความขดแยงและอยรวมกนในสงคมอยางสนตสข

คณคาและความสำาคญของคานยมและจรยธรรม

การขจดความขดแยงเพออยรวมกนอยางสนตสข

๑๙. เหนคณคา เชอมน และมงมนพฒนาชวตดวยการ

พฒนาการเรยนรดวยวธคดแบบโยนโสมนสการ ๑๐ วธ

31

ชน ตวชวด สาระการเรยนรแกนกลางพฒนาจตและพฒนาการเรยนรดวยวธคดแบบโยนโสมนสการ

(เนน วธคดแบบแยกแยะสวนประกอบ แบบสามญญลกษณะ

หรอการพฒนาจตตามแนวทางของศาสนาทตนนบถอ

แบบเปนอยในขณะปจจบน และแบบ วภชชวาท )

๑) วธคดแบบสบสาวเหตปจจย๒) วธคดแบบแยกแยะสวนประกอบ๓) วธคดแบบสามญลกษณะ๔) วธคดแบบอรยสจ๕) วธคดแบบอรรถธรรมสมพนธ๖) วธคดแบบคณคาแท- คณคาเทยม๗) วธคดแบบคณ-โทษ และทางออก๘) วธคดแบบอบาย ปลกเราคณธรรม๙) วธคดแบบเปนอยในขณะปจจบน

๑๐) วธคดแบบวภชชวาท๒๐. สวดมนต แผเมตตา และบรหารจตและเจรญปญญาตามหลกสตปฏฐาน

สวดมนตแปล และแผเมตตารและเขาใจวธปฏบตและประโยชนของการบรหารจต

32

ชน ตวชวด สาระการเรยนรแกนกลางหรอตามแนวทางของศาสนาทตนนบถอ

และเจรญปญญา ฝกการบรหารจตและ

เจรญปญญาตามหลกสตปฎฐาน

นำาวธการบรหารจตและเจรญปญญาไปใชในการพฒนาการเรยนร คณภาพชวตและสงคม

๒๑. วเคราะหหลกธรรมสำาคญในการอยรวมกนอยางสนตสขของศาสนาอนๆ และชกชวน สงเสรม สนบสนนใหบคคลอนเหนความสำาคญของการทำาความด ตอกน

หลกธรรมสำาคญในการอยรวมกนอยางสนตสขo หลกธรรมในพระพทธ

ศาสนา เชน สาราณยธรรม ๖ อธปไตย ๓ มจฉาวณชชา ๕ อรยวฑฆ ๕ โภคอาทยะ ๕

ครสตศาสนา ไดแก บญญต ๑๐ ประการ (เฉพาะทเกยวของ)

ศาสนาอสลาม ไดแก หลกจรยธรรม (เฉพาะทเกยวของ)

๒๒. เสนอแนวทางการจดกจกรรม ความรวมมอของทกศาสนาในการแกปญหาและพฒนาสงคม

สภาพปญหาในชมชน และสงคม

33

สาระท ๑ ศาสนา ศลธรรม จรยธรรม

มาตรฐาน ส ๑.๒ เขาใจ ตระหนกและปฏบตตนเปนศาสนกชนทด และธำารงรกษาพระพทธศาสนา

หรอศาสนาทตนนบถอ

ชน ตวชวด สาระการเรยนรแกนกลางม.๑ ๑. บำาเพญประโยชนตอ

ศาสนสถานของศาสนาทตนนบถอ

การบำาเพญประโยชน และ การบำารงรกษาวด

๒. อธบายจรยวตรของสาวกเพอเปนแบบอยางในการประพฤตปฏบต และปฏบตตนอยางเหมาะสมตอสาวกของศาสนาทตนนบถอ

วถชวตของพระภกษ บทบาทของพระภกษในการ

เผยแผพระพทธศาสนา เชน การแสดงธรรม ปาฐกถาธรรม การประพฤตตนใหเปนแบบอยาง

การเขาพบพระภกษ การแสดงความเคารพ การ

34

ชน ตวชวด สาระการเรยนรแกนกลาง

ม.๒

ประนมมอ การไหว การกราบ การเคารพ พระรตนตรย การฟงเจรญพระพทธมนต การฟงสวด พระอภธรรม การฟงพระธรรมเทศนา

๓. ปฏบตตนอยางเหมาะสมตอบคคลตางๆ ตามหลกศาสนาทตนนบถอ ตามทกำาหนด

ปฏบตตนอยางเหมาะสมตอเพอนตามหลกพระพทธศาสนา หรอศาสนาทตนนบถอ

๔. จดพธกรรม และปฏบตตนใน ศาสนพธ พธกรรมไดถกตอง

การจดโตะหมบชา แบบ หม๔ หม ๕ หม ๗ หม๙

การจดธปเทยน การจดเครองประกอบโตะหมบชา

คำาอาราธนาตางๆ

๕. อธบายประวต ความสำาคญ และ ปฏบตตนในวนสำาคญทางศาสนา ทตนนบถอ ตามทกำาหนด ไดถกตอง

ประวตและความสำาคญของวนธรรมสวนะ วนเขาพรรษา วนออกพรรษา วนเทโวโรหณะ

ระเบยบพธ พธเวยนเทยน การปฏบตตนในวนมาฆบชา วนวสาขบชา วนอฏฐมบชา วนอาสาฬหบชา วนธรรม

35

ชน ตวชวด สาระการเรยนรแกนกลางสวนะและเทศกาลสำาคญ

๑. ปฏบตตนอยางเหมาะสมตอบคคล ตาง ๆ ตามหลกศาสนาทตนนบถอ ตามทกำาหนด

การเปนลกทด ตามหลกทศเบองหนา ในทศ ๖

๒. มมรรยาทของความเปนศาสนกชนทด ตามทกำาหนด

การตอนรบ (ปฏสนถาร) มรรยาทของผเปนแขก ฝกปฏบตระเบยบพธ ปฏบต

ตอพระภกษ การยน การใหทนง การเดนสวน การสนทนา การรบสงของ

การแตงกายไปวด การแตงกายไปงานมงคล งานอวมงคล

๓. วเคราะหคณคาของศาสนพธ และปฏบตตนไดถกตอง

การทำาบญตกบาตร การถวายภตตาหารสงของ

ทควรถวายและสงของตองหามสำาหรบพระภกษ

การถวายสงฆทาน เครองสงฆทาน

การถวายผาอาบนำาฝน การจดเครองไทยธรรม

เครองไทยทาน การกรวดนำา การทอดกฐน การทอด

ผาปา

36

ชน ตวชวด สาระการเรยนรแกนกลาง

๔. อธบายคำาสอนทเกยวเนองกบ วนสำาคญทางศาสนา และปฏบตตน ไดถกตอง

หลกธรรมเบองตนทเกยวเนองใน วนมาฆบชา วนวสาขบชา วนอฏฐมบชา วนอาสาฬหบชา

วนธรรมสวนะและเทศกาลสำาคญ

ระเบยบพธและการปฏบตตน ในวนธรรมสวนะ วนเขาพรรษา วนออกพรรษา วนเทโวโรหณะ

๕. อธบายความแตกตางของศาสนพธพธกรรม ตาม แนวปฏบตของศาสนาอน ๆ เพอนำาไปสการยอมรบ และความเขาใจซงกนและกน

ศาสนพธ/พธกรรม แนวปฏบตของศาสนาอน ๆ

ม.๓ ๑. วเคราะหหนาทและบทบาทของสาวก และปฏบตตนตอสาวก ตามทกำาหนดไดถกตอง

หนาทของพระภกษในการปฏบต ตามหลกพระธรรมวนย และจรยวตรอยางเหมาะสม

การปฏบตตนตอพระภกษในงาน ศาสนพธทบาน การสนทนา การแตงกาย

37

ชน ตวชวด สาระการเรยนรแกนกลางมรรยาทการพดกบพระภกษตามฐานะ

๒. ปฏบตตนอยางเหมาะสมตอบคคล ตาง ๆ ตามหลกศาสนา ตามทกำาหนด

การเปนศษยทด ตามหลกทศเบองขวา ในทศ ๖ ของพระพทธศาสนา

๓. ปฏบตหนาทของศาสนกชนทด

การปฏบตหนาทชาวพทธตามพทธปณธาน ๔ ในมหาปรนพพานสตร

๔. ปฏบตตนในศาสนพธพธกรรมไดถกตอง

พธทำาบญ งานมงคล งานอวมงคล

การนมนตพระภกษ การเตรยมทตงพระพทธรปและเครองบชา การวงดายสายสญจน การปลาดอาสนะ การเตรยมเครองรบรอง การจดธปเทยน

ขอปฏบตในวนเลยงพระ การถวายขาวพระพทธ การถวายไทยธรรมการกรวดนำา

๕. อธบายประวตวนสำาคญทางศาสนาตามทกำาหนดและปฏบตตนไดถกตอง

ประวตวนสำาคญทางพระพทธศาสนาในประเทศไทย วนวสาขบชา (วน

สำาคญสากล) วนธรรมสวนะและ

เทศกาลสำาคญ

38

ชน ตวชวด สาระการเรยนรแกนกลาง หลกปฏบตตน : การฟง

พระธรรมเทศนา การแตงกายในการประกอบ ศาสนพธทวด การงดเวนอบายมข

การประพฤตปฏบตในวนธรรมสวนะและเทศกาลสำาคญ

๖. แสดงตนเปนพทธมามกะ หรอ แสดงตนเปนศาสนกชนของศาสนา ทตนนบถอ

การแสดงตนเปนพทธมามกะ ขนเตรยมการ ขนพธการ

๗. นำาเสนอแนวทางในการธำารงรกษาศาสนาทตนนบถอ

การศกษาเรยนรเรององคประกอบของพระพทธศาสนา นำาไปปฏบตและเผยแผตามโอกาส

การศกษาการรวมตวขององคกร ชาวพทธ

การปลกจตสำานกในดานการบำารงรกษาวดและพทธสถานใหเกดประโยชน

ม.๔-.๖

๑. ปฏบตตนเปนศาสนกชนทดตอสาวก สมาชกในครอบครว และคนรอบขาง

ปฏบตตนเปนชาวพทธทดตอพระภกษ การเขาใจในกจของพระ

ภกษ เชน การศกษา การปฏบตธรรม และ

39

ชน ตวชวด สาระการเรยนรแกนกลางการเปนนกบวชทด

คณสมบตทายกและปฏคาหก

หนาทและบทบาทของพระภกษ ในฐานะพระนกเทศก พระธรรมทต พระธรรมจารก พระวทยากร พระวปสสนาจารย และพระนกพฒนา

การปกปองคมครอง พระพทธศาสนาของพทธบรษทในสงคมไทย

การปฏบตตนตอพระภกษทางกาย วาจา และใจ ทประกอบดวยเมตตา

การปฏสนถารทเหมาะสมตอพระภกษ ในโอกาสตาง ๆ

ปฏบตตนเปนสมาชกทดของครอบครวและสงคม การรกษาศล ๘ การเขารวมกจกรรมและ

เปนสมาชกขององคกรชาวพทธ

40

ชน ตวชวด สาระการเรยนรแกนกลาง การเปนชาวพทธทด

ตามหลกทศเบองบน ในทศ ๖

การปฏบตตนทเหมาะสมในฐานะผปกครองและ ผอยในปกครอง ตามหลกทศเบองลาง ในทศ ๖

การปฏสนถารตามหลก ปฏสนถาร ๒

หนาทและบทบาทของอบาสก อบาสกาทมตอสงคมไทยในปจจบน

การปฏบตตนเปนสมาชกทดของครอบครว ตามหลกทศเบองหลง ในทศ ๖

การบำาเพญตนใหเปนประโยชนตอครอบครว ชมชน ประเทศชาต และโลก

๒. ปฏบตตนถกตองตามศาสนพธพธกรรมตามหลกศาสนาทตนนบถอ

ประเภทของศาสนพธในพระพทธศาสนา ศาสนพธเนองดวย

พทธบญญต เชน พธ

41

ชน ตวชวด สาระการเรยนรแกนกลางแสดงตนเปนพทธมามกะ พธเวยนเทยน ถวายสงฆทาน ถวายผาอาบนำาฝน พธทอดกฐน พธปวารณา เปนตน

ศาสนพธทนำาพระพทธศาสนา เขาไปเกยวเนอง เชน การทำาบญเลยงพระในโอกาสตางๆ

ความหมาย ความสำาคญ คตธรรม ในพธกรรม บทสวดมนตของนกเรยน งานพธ คณคาและประโยชน

พธบรรพชาอปสมบท คณสมบตของ ผขอบรรพชาอปสมบท เครอง อฏฐบรขาร ประโยชนของการ บรรพชาอปสมบท

บญพธ ทานพธ กศลพธ คณคาและประโยชนของ

ศาสนพธ๓. แสดงตนเปนพทธมามกะหรอ แสดงตนเปนศาสนกชนของศาสนา

การแสดงตนเปนพทธมามกะ ขนเตรยมการ

42

ชน ตวชวด สาระการเรยนรแกนกลางทตนนบถอ ขนพธการ๔. วเคราะหหลกธรรม คตธรรมทเกยวเนองกบวนสำาคญทางศาสนา และเทศกาลทสำาคญ ของศาสนาทตนนบถอ และปฏบตตนไดถกตอง

หลกธรรม/คตธรรมทเกยวเนองกบ วนสำาคญ และเทศกาลทสำาคญในพระพทธศาสนาหรอศาสนาอน

การปฏบตตนทถกตองในวนสำาคญ และเทศกาลทสำาคญในพระพทธศาสนา หรอศาสนาอน

๕. สมมนาและเสนอแนะแนวทางในการธำารงรกษาศาสนาทตนนบถอ อนสงผลถงการพฒนาตน พฒนาชาตและโลก

การปกปอง คมครอง ธำารงรกษาพระพทธศาสนาของพทธบรษท ในสงคมไทย

การปลกจตสำานก และการมสวนรวม ในสงคมพทธ

สาระท ๒ หนาทพลเมอง วฒนธรรม และการดำาเนนชวตในสงคม

มาตรฐาน ส ๒.๑ เขาใจและปฏบตตนตามหนาทของการเปนพลเมองด มคานยมทดงามและธำารงรกษาประเพณและวฒนธรรมไทย ดำารงชวตอยรวมกนในสงคมไทยและสงคมโลกอยางสนตสข

43

ชน ตวชวด สาระการเรยนรแกนกลางม.๑ ๑. ปฏบตตามกฎหมายใน

การคมครองสทธของบคคล กฎหมายในการคมครองสทธของบคคล

- กฎหมายการคมครองเดก- กฎหมายการศกษา- กฎหมายการคมครอง

ผบรโภค- กฎหมายลขสทธ

ประโยชนของการปฏบตตนตามกฎหมายการคมครองสทธของบคคล

๒. ระบความสามารถของตนเอง ในการทำาประโยชนตอสงคมและประเทศชาต

บทบาทและหนาทของเยาวชนทมตอสงคมและประเทศชาต โดยเนนจตสาธารณะ เชน เคารพกตกาสงคม ปฏบตตนตามกฎหมาย มสวนรวมและรบผดชอบในกจกรรมทางสงคม อนรกษทรพยากรธรรมชาต รกษาสาธารณประโยชน

44

ชน ตวชวด สาระการเรยนรแกนกลาง๓. อภปรายเกยวกบคณคาทางวฒนธรรมทเปนปจจยในการสรางความสมพนธทดหรออาจนำาไปสความเขาใจผดตอกน

ความคลายคลงและความแตกตางระหวางวฒนธรรมไทยกบวฒนธรรมของประเทศในภมภาคเอเชยตะวนออก เฉยงใต

วฒนธรรมทเปนปจจยในการสรางความสมพนธทด หรออาจนำาไปสความเขาใจผดตอกน

๔. แสดงออกถงการเคารพในสทธของตนเองและผอน

วธปฏบตตนในการเคารพในสทธของตนเองและผอน

ผลทไดจากการเคารพในสทธของตนเองและผอน

45

ชน ตวชวด สาระการเรยนรแกนกลางม.๒ ๑. อธบายและปฏบตตนตาม

กฎหมายทเกยวของกบตนเอง ครอบครว ชมชนและประเทศ

กฎหมายทเกยวของกบตนเอง ครอบครว เชน

- กฎหมายเกยวกบความสามารถของผเยาว

- กฎหมายบตรประจำาตวประชาชน- กฎหมายเพงเกยวกบครอบครวและมรดก เชน การหมน การสมรส การรบรองบตร การรบบตรบญธรรม และมรดก

กฎหมายทเกยวกบชมชนและประเทศ

- กฎหมายเกยวกบการอนรกษธรรมชาตและสงแวดลอม

- กฎหมายเกยวกบภาษอากร และกรอกแบบแสดงรายการ ภาษเงนไดบคคลธรรมดา

- กฎหมายแรงงาน

46

ชน ตวชวด สาระการเรยนรแกนกลาง๒. เหนคณคาในการปฏบตตนตามสถานภาพ บทบาท สทธ เสรภาพ หนาทในฐานะพลเมองดตามวถประชาธปไตย

สถานภาพ บทบาท สทธ เสรภาพ หนาทในฐานะพลเมองดตามวถประชาธปไตย

แนวทางสงเสรมใหปฏบตตนเปนพลเมองดตามวถประชาธปไตย

๓. วเคราะหบทบาท ความสำาคญ และความสมพนธของสถาบนทางสงคม

บทบาท ความสำาคญและความสมพนธของสถาบนทางสงคม เชน สถาบนครอบครว สถาบนการศกษา สถาบนศาสนา สถาบนเศรษฐกจ สถาบน ทางการเมองการปกครอง

๔.อธบายความคลายคลงและความแตกตางของวฒนธรรมไทย และวฒนธรรมของประเทศในภมภาคเอเชย เพอนำาไปสความเขาใจอนดระหวางกน

ความคลายคลงและความแตกตางของวฒนธรรมไทย และวฒนธรรมของประเทศในภมภาคเอเชยวฒนธรรม เปนปจจยสำาคญในการสรางความเขาใจอนดระหวางกน

47

ชน ตวชวด สาระการเรยนรแกนกลางม.๓ ๑. อธบายความแตกตาง

ของการกระทำาความผดระหวางคดอาญาและคดแพง

ลกษณะการกระทำาความผดทางอาญา และโทษ

ลกษณะการกระทำาความผดทางแพง และโทษ

ตวอยางการกระทำาความผดทางอาญา เชน ความผดเกยวกบทรพย

ตวอยางการทำาความผดทางแพง เชน การทำาผดสญญา การทำาละเมด

๒. มสวนรวมในการปกปองคมครองผอนตามหลกสทธมนษยชน

ความหมาย และความสำาคญของสทธมนษยชน

การมสวนรวมคมครองสทธมนษยชนตามรฐธรรมนญ แหงราชอาณาจกรไทยตามวาระและโอกาสทเหมาะสม

48

ชน ตวชวด สาระการเรยนรแกนกลาง๓. อนรกษวฒนธรรมไทยและเลอกรบวฒนธรรมสากลทเหมาะสม

ความสำาคญของวฒนธรรมไทย ภมปญญาไทยและวฒนธรรมสากล

การอนรกษวฒนธรรมไทยและ ภมปญญาไทยทเหมาะสม

การเลอกรบวฒนธรรมสากลทเหมาะสม

๔. วเคราะหปจจยทกอใหเกดปญหาความขดแยงในประเทศ และเสนอแนวคดในการลดความขดแยง

ปจจยทกอใหเกดความขดแยง เชน การเมอง การปกครอง เศรษฐกจ สงคม ความเชอ

สาเหตปญหาทางสงคม เชน ปญหาสงแวดลอม ปญหายาเสพตด ปญหาการทจรต ปญหาอาชญากรรม ฯลฯ

แนวทางความรวมมอในการลดความขดแยงและการสรางความสมานฉนท

49

ชน ตวชวด สาระการเรยนรแกนกลาง๕. เสนอแนวคดในการดำารงชวตอยางมความสขในประเทศและสงคมโลก

ปจจยทสงเสรมการดำารงชวตใหมความสข เชน การอยรวมกนอยางมขนตธรรม หลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง เหนคณคาในตนเอง รจกมองโลกในแงด สรางทกษะทางอารมณ รจกบรโภคดวยปญญา เลอกรบ-ปฏเสธขาวและวตถตางๆ ปรบปรงตนเองและสงตางๆใหดขนอยเสมอ

ม.๔-๖

๑. วเคราะหและปฏบตตนตามกฎหมายทเกยวของกบตนเอง ครอบครว ชมชน ประเทศชาต และสงคมโลก

กฎหมายเพงเกยวกบนตกรรมสญญา เชน ซอขาย ขายฝาก เชาทรพย เชาซอ กยมเงน จำานำา จำานอง

กฎหมายอาญา เชน ความผดเกยวกบทรพยความผดเกยวกบชวตและรางกาย

กฎหมายอนทสำาคญ เชน รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทยฉบบปจจบน กฎหมายการรบราชการทหาร กฎหมายภาษอากร กฎหมายคมครองผบรโภค

50

ชน ตวชวด สาระการเรยนรแกนกลาง ขอตกลงระหวางประเทศ เชน ปฏญญา สากลวาดวยสทธมนษยชน กฎหมาย มนษยธรรมระหวางประเทศ

๒. วเคราะหความสำาคญของโครงสรางทางสงคม การขดเกลาทางสงคม และ การเปลยนแปลงทางสงคม

โครงสรางทางสงคม- การจดระเบยบทางสงคม

- สถาบนทางสงคม การขดเกลาทางสงคม การเปลยนแปลงทางสงคม การแกปญหาและ

แนวทางการพฒนาทางสงคม

51

ชน ตวชวด สาระการเรยนรแกนกลาง๓. ปฏบตตนและมสวนสนบสนนใหผอนประพฤตปฏบตเพอเปนพลเมองดของประเทศชาต และสงคมโลก

คณลกษณะพลเมองดของประเทศชาต และสงคมโลก เชน

- เคารพกฎหมาย และกตกาสงคม - เคารพสทธ เสรภาพ

ของตนเองและบคคลอน - มเหตผล รบฟงความคดเหนของผอน - มความรบผดชอบตอ

ตนเอง สงคม ชมชน ประเทศชาตและสงคม

- เขารวมกจกรรมทางการเมอง การปกครอง

- มสวนรวมในการปองกน แกไขปญหาเศรษฐกจ สงคม

การเมองการปกครอง สงแวดลอม - มคณธรรมจรยธรรม ใชเปนตวกำาหนดความคด

52

ชน ตวชวด สาระการเรยนรแกนกลาง๔. ประเมนสถานการณสทธมนษยชนในประเทศไทย และเสนอแนวทางพฒนา

ความหมาย ความสำาคญ แนวคดและหลกการของสทธมนษยชน

บทบาทขององคกรระหวางประเทศ ในเวทโลกทมผลตอประทศไทย

สาระสำาคญของปฏญญาสากลวาดวยสทธมนษยชน

บทบญญตของรฐธรรมนญ แหงราชอาณาจกรไทย ฉบบปจจบนเกยวกบสทธมนษยชน

ปญหาสทธมนษยชนในประเทศ และแนวทางแกปญหาและพฒนา

53

ชน ตวชวด สาระการเรยนรแกนกลาง๕. วเคราะหความจำาเปนทตองมการปรบปรงเปลยนแปลงและอนรกษวฒนธรรมไทยและเลอกรบวฒนธรรมสากล

ความหมายและความสำาคญของวฒนธรรม

ลกษณะและ ความสำาคญของวฒนธรรมไทยทสำาคญ

การปรบปรงเปลยนแปลงและอนรกษวฒนธรรมไทย

ความแตกตางระหวางวฒนธรรมไทยกบวฒนธรรมสากล

แนวทางการอนรกษวฒนธรรมไทย ทดงาม

วธการเลอกรบวฒนธรรมสากล

สาระท ๒ หนาทพลเมอง วฒนธรรม และการดำาเนนชวตในสงคม มาตรฐาน ส ๒.๒ เขาใจระบบการเมองการปกครองในสงคม

ปจจบน ยดมน ศรทธาและธำารงรกษา ไวซงการปกครองระบอบประชาธปไตยอนมพระมหากษตรยทรงเปนประมข

54

ชน ตวชวด สาระการเรยนรแกนกลางม.๑ ๑. อธบายหลกการ

เจตนารมณ โครงสราง และสาระสำาคญของรฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย ฉบบปจจบนโดยสงเขป

หลกการ เจตนารมณ โครงสราง และสาระสำาคญของรฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย ฉบบปจจบน

๒. วเคราะหบทบาทการถวงดลของอำานาจอธปไตยในรฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย ฉบบปจจบน

การแบงอำานาจ และการถวงดลอำานาจอธปไตยทง ๓ ฝาย คอนตบญญต บรหาร ตลาการ ตามทระบในรฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทยฉบบปจจบน

๓. ปฏบตตนตามบทบญญตของรฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย ฉบบปจจบนทเกยวของกบตนเอง

การปฏบตตนตามบทบญญตของรฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทยฉบบปจจบน เกยวกบสทธ เสรภาพและหนาท

ม.๒ ๑. อธบายกระบวนการในการตรากฎหมาย

กระบวนการในการตรากฎหมาย- ผมสทธเสนอรางกฎหมาย- ขนตอนการตรากฎหมาย- การมสวนรวมของประชาชนใน กระบวนการตรากฎหมาย

55

ชน ตวชวด สาระการเรยนรแกนกลาง๒. วเคราะหขอมล ขาวสารทางการเมองการปกครองทมผลกระทบตอสงคมไทยสมยปจจบน

เหตการณ และการเปลยนแปลงสำาคญของระบอบการปกครองของไทย

หลกการเลอกขอมล ขาวสาร

ม.๓ ๑. อธบายระบอบการปกครองแบบตางๆ ทใชในยคปจจบน

ระบอบการปกครอง แบบตางๆ ทใชในยคปจจบน เชน การปกครองแบบ

เผดจการ การปกครองแบบประชาธปไตย

เกณฑการตดสนใจ๒. วเคราะห เปรยบเทยบระบอบการปกครองของไทยกบประเทศอนๆ ทมการปกครองระบอบประชาธปไตย

ความแตกตาง ความคลายคลงของการปกครองของไทย กบประเทศอนๆ ทมการปกครองระบอบประชาธปไตย

๓. วเคราะหรฐธรรมนญฉบบปจจบนในมาตราตางๆ ทเกยวของกบการเลอกตง การมสวนรวม และการตรวจสอบการใชอำานาจรฐ

บทบญญตของรฐธรรมนญในมาตราตางๆ ทเกยวของกบการเลอกตง การมสวนรวม และการตรวจสอบการใชอำานาจรฐ

อำานาจหนาทของรฐบาล บทบาทสำาคญของรฐบาลใน

การบรหารราชการแผนดน ความจำาเปนในการมรฐบาล

ตามระบอบประชาธปไตย

56

ชน ตวชวด สาระการเรยนรแกนกลาง๔. วเคราะหประเดน ปญหาทเปนอปสรรคตอการพฒนาประชาธปไตยของประเทศไทยและเสนอแนวทางแกไข

ประเดน ปญหาและผลกระทบทเปนอปสรรคตอการพฒนาประชาธปไตยของประเทศไทย

แนวทางการแกไขปญหา

ม.๔-๖

๑. วเคราะหปญหาการเมองทสำาคญในประเทศ จากแหลงขอมลตางๆ พรอมทงเสนอแนวทางแกไข

ปญหาการเมองสำาคญทเกดขนภายในประเทศ

สถานการณการเมองการปกครอง ของสงคมไทย และสงคมโลก และ การประสานประโยชนรวมกน

อทธพลของระบบการเมองการปกครอง ทมผลตอการดำาเนนชวตและความสมพนธระหวางประเทศ

๒. เสนอแนวทาง ทางการเมองการปกครองทนำาไปสความเขาใจ และการประสานประโยชนรวมกนระหวางประเทศ

การประสานประโยชนรวมกนระหวางประเทศ เชน การสรางความสมพนธระหวางไทยกบประเทศตาง ๆ

การแลกเปลยนเพอชวยเหลอ และสงเสรมดานวฒนธรรม การศกษา เศรษฐกจ สงคม

57

ชน ตวชวด สาระการเรยนรแกนกลาง๓. วเคราะหความสำาคญและ ความจำาเปนทตองธำารงรกษาไวซงการปกครองตามระบอบประชาธปไตย อนมพระมหากษตรยทรงเปนประมข

การปกครองตามระบอบประชาธปไตยอนมพระมหากษตรยทรงเปนประมข

- รปแบบของรฐ - ฐานะและพระราชอำานาจ

ของ พระมหากษตรย

๔. เสนอแนวทางและมสวนรวมในการตรวจสอบการใชอำานาจรฐ

การตรวจสอบการใชอำานาจรฐ ตามรฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย ฉบบปจจบน ทมผลตอการเปลยนแปลงทางสงคม เชน การตรวจสอบโดยองคกรอสระ การตรวจสอบโดยประชาชน

สาระท ๓ เศรษฐศาสตร

มาตรฐาน ส ๓.๑ เขาใจและสามารถบรหารจดการทรพยากรในการผลตและการบรโภค การใชทรพยากร ทมอยจำากดไดอยางมประสทธภาพและคมคา รวมทงเขาใจหลกการของเศรษฐกจพอเพยง เพอการดำารงชวตอยางมดลยภาพ

ชน ตวชวด สาระการเรยนรแกนกลางม.๑ ๑. อธบายความหมายและ

ความสำาคญของเศรษฐศาสตร

ความหมายและความสำาคญของเศรษฐศาสตรเบองตน

ความหมายของคำาวา

58

ชน ตวชวด สาระการเรยนรแกนกลางทรพยากรมจำากดกบ ความตองการมไมจำากด ความขาดแคลน การเลอกและคาเสยโอกาส

๒. วเคราะหคานยมและพฤตกรรมการบรโภคของคนในสงคมซงสงผลตอเศรษฐกจของชมชนและประเทศ

ความหมายและความสำาคญของการบรโภคอยางมประสทธภาพ

หลกการในการบรโภคทด ปจจยทมอทธพลตอ

พฤตกรรมการบรโภค คานยมและพฤตกรรมของ

การบรโภคของคนในสงคมปจจบน รวมทงผลดและผลเสยของพฤตกรรมดงกลาว

๓. อธบายความเปนมาหลกการและความสำาคญของปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงตอสงคมไทย

ความหมายและความเปนมาของปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง

ความเปนมาของเศรษฐกจพอเพยง และหลกการทรงงานของพระบาทสมเดจ พระเจาอยหวรวมทงโครงการตามพระราชดำาร

หลกการของเศรษฐกจพอเพยง

การประยกตใชปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง ในการดำารง

59

ชน ตวชวด สาระการเรยนรแกนกลางชวต

ความสำาคญ คณคาและประโยชนของปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงตอสงคมไทย

ม.๒ ๑. วเคราะหปจจยทมผลตอการลงทนและการออม

ความหมายและความสำาคญของการลงทนและการออมตอระบบเศรษฐกจ

การบรหารจดการเงนออมและการลงทน ภาคครวเรอน

ปจจยของการลงทนและการออมคอ อตราดอกเบย รวมทงปจจยอน ๆ เชน คาของเงน เทคโนโลย การคาดเดาเกยวกบอนาคต

ปญหาของการลงทนและการออมในสงคมไทย

๒. อธบายปจจยการผลตสนคาและบรการ และปจจยทมอทธพลตอการผลตสนคาและบรการ

ความหมาย ความสำาคญ และหลกการผลตสนคาและบรการอยางมประสทธภาพ

สำารวจการผลตสนคาในทองถน วามการผลตอะไรบาง ใชวธการผลตอยางไร มปญหาดานใดบาง

มการนำาเทคโนโลยอะไรมาใชทมผลตอ การผลตสนคา

60

ชน ตวชวด สาระการเรยนรแกนกลางและบรการ

นำาหลกการผลตมาวเคราะหการผลตสนคาและบรการในทองถนทงดานเศรษฐกจ สงคม และสงแวดลอม

๓. เสนอแนวทางการพฒนาการผลตในทองถนตามปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง

หลกการและเปาหมายปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง

สำารวจและวเคราะหปญหาการผลตสนคาและบรการในทองถน

ประยกตใชปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงในการผลตสนคาและบรการในทองถน

๔. อภปรายแนวทางการคมครองสทธของตนเองในฐานะผบรโภค

การรกษาและคมครองสทธประโยชนของ ผบรโภค

กฎหมายคมครองสทธผบรโภคและหนวยงานทเกยวของ

การดำาเนนกจกรรมพทกษสทธและผลประโยชนตามกฎหมายในฐานะผบรโภค

แนวทางการปกปองสทธของผบรโภค

ม.๓ ๑. อธบายกลไกราคาในระบบเศรษฐกจ

ความหมายและประเภทของตลาด

61

ชน ตวชวด สาระการเรยนรแกนกลาง ความหมายและตวอยางของ

อปสงคและอปทาน ความหมายและความสำาคญ

ของกลไกราคาและการกำาหนดราคาในระบบเศรษฐกจ

หลกการปรบและเปลยนแปลงราคาสนคาและบรการ

๒. มสวนรวมในการแกไขปญหาและพฒนาทองถนตามปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง

สำารวจสภาพปจจบนปญหาทองถนทงทางดานสงคม เศรษฐกจและสงแวดลอม

วเคราะหปญหาของทองถนโดยใชปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง

แนวทางการแกไขและพฒนาทองถนตามปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง

๓. วเคราะหความสมพนธระหวางแนวคดเศรษฐกจพอเพยงกบระบบสหกรณ

แนวคดของเศรษฐกจพอเพยงกบการพฒนาในระดบตาง ๆ

หลกการสำาคญของระบบสหกรณ

ความสมพนธระหวางแนวคดเศรษฐกพอเพยงกบหลกการและระบบของสหกรณเพอประยกตใชในการพฒนาเศรษฐกจชมชน

62

ชน ตวชวด สาระการเรยนรแกนกลางม.๔–ม.๖

๑. อภปรายการกำาหนดราคาและคาจางในระบบเศรษฐกจ

ระบบเศรษฐกจของโลกในปจจบน ผลดและผลเสยของระบบเศรษฐกจแบบตางๆ

ตลาดและประเภทของตลาด ขอดและ

ขอเสยของตลาดประเภทตาง ๆ

การกำาหนดราคาตามอปสงค และอปทาน การกำาหนดราคาในเชงกลยทธทมในสงคมไทย

การกำาหนดคาจาง กฎหมายทเกยวของและอตราคาจางแรงงานในสงคมไทย

บทบาทของรฐในการแทรกแซงราคา และการควบคมราคาเพอการแจกจาย และจดสรรในทางเศรษฐกจ

๒. ตระหนกถงความสำาคญของปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงทมตอเศรษฐกจสงคมของประเทศ

การประยกตใชเศรษฐกจพอเพยง ในการดำาเนนชวตของตนเอง และครอบครว

การประยกตใชเศรษฐกจพอเพยงใน ภาคเกษตร อตสาหกรรม การคาและบรการ

63

ชน ตวชวด สาระการเรยนรแกนกลาง ปญหาการพฒนาประเทศท

ผานมา โดยการศกษาวเคราะหแผนพฒนาเศรษฐกจ และสงคมฉบบทผานมา

การพฒนาประเทศทนำาปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงมาใช ในการวางแผนพฒนาเศรษฐกจ และสงคมฉบบปจจบน

๓. ตระหนกถงความสำาคญของระบบสหกรณในการพฒนาเศรษฐกจในระดบชมชนและประเทศ

ววฒนาการของสหกรณในประเทศไทย

ความหมายความสำาคญ และหลกการของระบบสหกรณ

ตวอยางและประเภทของสหกรณในประเทศไทย

ความสำาคญของระบบสหกรณในการพฒนาเศรษฐกจในชมชนและประเทศ

๔. วเคราะหปญหาทางเศรษฐกจ ในชมชนและเสนอแนวทางแกไข

ปญหาทางเศรษฐกจในชมชน แนวทางการพฒนาเศรษฐกจ

ของชมชน ตวอยางของการรวมกลมท

ประสบความสำาเรจในการแกปญหาทางเศรษฐกจของชมชน

สาระท ๓ เศรษฐศาสตร

64

มาตรฐาน ส ๓.๒ เขาใจระบบและสถาบนทางเศรษฐกจตาง ๆ ความสมพนธทางเศรษฐกจและความจำาเปนของการรวมกนทางเศรษฐกจในสงคมโลก

ชน ตวชวด สาระการเรยนรแกนกลางม.๑ ๑. วเคราะหบทบาทหนาท

และความแตกตางของสถาบนการเงนแตละประเภทและธนาคารกลาง

ความหมาย ประเภท และความสำาคญของสถาบนการเงนทมตอระบบเศรษฐกจ

บทบาทหนาทและความสำาคญของธนาคารกลาง

การหารายได รายจาย การออม การลงทน ซงแสดงความสมพนธระหวางผผลต ผบรโภค และสถาบนการเงน

๒. ยกตวอยางทสะทอนใหเหนการพงพาอาศยกน และการแขงขนกนทางเศรษฐกจในประเทศ

ยกตวอยางทสะทอนใหเหนการพงพาอาศยกนและกน การแขงขนกนทางเศรษฐกจในประเทศ

ปญหาเศรษฐกจในชมชน ประเทศ และเสนอแนวทางแกไข

๓. ระบปจจยทมอทธพลตอการกำาหนด อปสงคและอปทาน

ความหมายและกฎอปสงค อปทาน

ปจจยทมอทธพลตอการกำาหนดอปสงคและอปทาน

๔. อภปรายผลของการมกฎหมายเกยวกบทรพยสนทางปญญา

ความหมายและความสำาคญของทรพยสนทางปญญา

กฎหมายทเกยวกบการ

65

ชน ตวชวด สาระการเรยนรแกนกลางคมครองทรพยสนทางปญญาพอสงเขป

ตวอยางการละเมดแหงทรพยสนทางปญญาแตละประเภท

ม.๒ ๑. อภปรายระบบเศรษฐกจแบบตางๆ

ระบบเศรษฐกจแบบตางๆ

๒. ยกตวอยางทสะทอนใหเหนการพงพาอาศยกน และการแขงขนกนทางเศรษฐกจในภมภาคเอเชย

หลกการและผลกระทบการพงพาอาศยกน และการแขงขนกนทางเศรษฐกจในภมภาคเอเชย

๓. วเคราะหการกระจายของทรพยากร ในโลกทสงผลตอความสมพนธทางเศรษฐกจระหวางประเทศ

การกระจายของทรพยากรในโลกทสงผลตอความสมพนธทางเศรษฐกจระหวางประเทศ เชน นำามน ปาไม ทองคำา ถานหน แร เปนตน

๔. วเคราะหการแขงขนทางการคา ในประเทศและตางประเทศสงผลตอ คณภาพสนคา ปรมาณการผลต และ ราคาสนคา

การแขงขนทางการคาในประเทศและตางประเทศ

66

ชน ตวชวด สาระการเรยนรแกนกลางม.๓ ๑. อธบายบทบาทหนาทของ

รฐบาลในระบบเศรษฐกจ บทบาทหนาทของรฐบาลใน

การพฒนาประเทศในดานตาง ๆ

บทบาทและกจกรรมทางเศรษฐกจของรฐบาล เชนการผลตสนคาและบรการสาธารณะทเอกชนไมดำาเนนการ เชนไฟฟา ถนน โรงเรยน

- บทบาทการเกบภาษเพอพฒนาประเทศ ของรฐในระดบตาง ๆ

- บทบาทการแทรกแซงราคาและ การควบคมราคาเพอการแจกจายและการจดสรรในทางเศรษฐกจ

บทบาทอนของรฐบาลในระบบเศรษฐกจในสงคมไทย

๒. แสดงความคดเหนตอนโยบาย และกจกรรมทาง เศรษฐกจของรฐบาลทมตอบคคล กลมคน และประเทศชาต

นโยบาย และกจกรรมทางเศรษฐกจของรฐบาล

๓. อภปรายบทบาทความสำาคญของ การรวม

บทบาทความสำาคญของการรวมกลมทางเศรษฐกจ

67

ชน ตวชวด สาระการเรยนรแกนกลางกลมทางเศรษฐกจระหวางประเทศ

ระหวางประเทศ ลกษณะของการรวมกลม

ทางเศรษฐกจ กลมทางเศรษฐกจในภมภาค

ตางๆ๔. อภปรายผลกระทบทเกดจากภาวะ เงนเฟอ เงนฝด

ผลกระทบทเกดจากภาวะเงนเฟอ เงนฝด ความหมายสาเหตและแนวทางแกไขภาวะเงนเฟอ เงนฝด

๕. วเคราะหผลเสยจากการวางงาน และแนวทางแกปญหา

สภาพและสาเหตปญหาการวางงาน ผลกระทบจากปญหาการวางงาน แนวทางการแกไขปญหาการวางงาน

๖. วเคราะหสาเหตและวธการกดกนทางการคาในการคาระหวางประเทศ

การคาและการลงทนระหวางประเทศ

สาเหตและวธการกดกนทางการคาในการคาระหวางประเทศ

ม.๔–๖

๑. อธบายบทบาทของรฐบาลดานนโยบายการเงน การคลงในการพฒนาเศรษฐกจของประเทศ

บทบาทของนโยบายการเงนและการคลงของรฐบาลในดาน

- การรกษาเสถยรภาพทางเศรษฐกจ

- การสรางการเจรญ

68

ชน ตวชวด สาระการเรยนรแกนกลางเตบโตทางเศรษฐกจ

- การรกษาดลการคาระหวางประเทศ

- การแทรกแซงราคาและการควบคม ราคา

รายรบและรายจายของรฐทมผลตองบประมาณ หนสาธารณะ การพฒนาทางเศรษฐกจและคณภาพชวตของประชาชน

- นโยบายการเกบภาษประเภทตาง ๆ

และการใชจายของรฐ - แนวทางการแก

ปญหาการวางงาน ความหมาย สาเหต และ

ผลกระทบทเกดจากภาวะทางเศรษฐกจ เชน เงนเฟอ เงนฝด

ตวชวดความเจรญเตบโตทางเศรษฐกจ เชน GDP , GNP รายไดเฉลยตอบคคล

แนวทางการแกปญหาของนโยบายการเงนการคลง

๒. วเคราะหผลกระทบของการเปดเสรทางเศรษฐกจใน

ววฒนาการของการเปดเสรทางเศรษฐกจในยคโลกา

69

ชน ตวชวด สาระการเรยนรแกนกลางยคโลกาภวตนทมผลตอสงคมไทย

ภวตนของไทย ปจจยทางเศรษฐกจทมผล

ตอการเปดเสรทางเศรษฐกจของประเทศ

ผลกระทบของการเปดเสรทางเศรษฐกจของประเทศทมตอภาคการเกษตร ภาคอตสาหกรรม ภาคการคาและบรการ

การคาและการลงทนระหวางประเทศ

บทบาทขององคกรระหวางประเทศในเวทการเงนโลกทมผลกบประเทศไทย

๓. วเคราะหผลด ผลเสยของความรวมมอทางเศรษฐกจระหวางประเทศในรปแบบตาง ๆ

แนวคดพนฐานทเกยวของกบการคาระหวางประเทศ

บทบาทขององคการความรวมมอทางเศรษฐกจทสำาคญในภมภาคตาง ๆ ของโลก เชน WTO , NAFTA , EU , IMF , ADB , OPEC , FTA , APECในระดบตาง ๆ เขตสเหลยมเศรษฐกจ

ปจจยตาง ๆ ทนำาไปสการพงพา การแขงขนการขดแยง และการประสาน

70

ชน ตวชวด สาระการเรยนรแกนกลางประโยชนทางเศรษฐกจ

ตวอยางเหตการณทนำาไปสการพงพาทางเศรษฐกจ

ผลกระทบจากการดำาเนนกจกรรมทางเศรษฐกจระหวางประเทศ

ปจจยตาง ๆ ทนำาไปสการพงพาการแขงขน การขดแยง และการประสารประโยชนทางเศรษฐกจวธการกดกนทางการคาในการคาระหวางประเทศ

สาระท ๔ ประวตศาสตร

มาตรฐาน ส ๔.๑ เขาใจความหมาย ความสำาคญของเวลา และยคสมยทางประวตศาสตร สามารถใชวธการทางประวตศาสตรมาวเคราะหเหตการณตาง ๆ อยางเปนระบบ

ชน ตวชวด สาระการเรยนรแกนกลางม.๑ ๑. วเคราะหความสำาคญของ ตวอยางการใชเวลา ชวง

71

ชน ตวชวด สาระการเรยนรแกนกลางเวลาในการศกษาประวตศาสตร

เวลาและยคสมย ทปรากฏในเอกสารประวตศาสตรไทย

ความสำาคญของเวลา และชวงเวลาสำาหรบการศกษาประวตศาสตร

ความสมพนธและความสำาคญของอดตทมตอปจจบนและอนาคต

๒. เทยบศกราชตามระบบตางๆทใชศกษาประวตศาสตร

ทมาของศกราชทปรากฏในเอกสารประวตศาสตรไทย ไดแก จ.ศ. / ม.ศ. /ร.ศ./ พ.ศ. / ค.ศ. และ ฮศ.

วธการเทยบศกราชตางๆ และตวอยาง การเทยบ

ตวอยางการใชศกราชตาง ๆ ทปรากฏในเอกสารประวตศาสตรไทย

๓. นำาวธการทางประวตศาสตรมาใชศกษาเหตการณทางประวตศาสตร

ความหมายและความสำาคญของประวตศาสตร และวธการทางประวตศาสตรทมความ สมพนธเชอมโยงกน

ตวอยางหลกฐานในการศกษาประวตศาสตรไทยสมยสโขทย ทงหลกฐานชนตน

72

ชน ตวชวด สาระการเรยนรแกนกลางและหลกฐานชนรอง ( เชอมโยงกบ มฐ.

ส ๔.๓) เชน ขอความ ในศลาจารก

สมยสโขทย เปนตน นำาวธการทางประวตศาสตร

ไปใชศกษาเรองราวของประวตศาสตรไทยทมอยในทองถนตนเองในสมยใดกได (สมยกอนประวตศาสตร สมยกอนสโขทย สมยสโขทย สมยอยธยา สมยธนบร สมยรตนโกสนทร ) และเหตการณสำาคญในสมยสโขทย

ม.๒ ๑. ประเมนความนาเชอถอของหลกฐาน ทางประวตศาสตรในลกษณะตาง ๆ

วธการประเมนความนาเชอถอของหลกฐานทางประวตศาสตรในลกษณะ ตาง ๆ อยางงาย ๆ เชน การศกษาภมหลงของผทำา หรอผเกยวของ สาเหต ชวงระยะเวลา รปลกษณของหลกฐานทางประวตศาสตร เปนตน

ตวอยางการประเมนความ

73

ชน ตวชวด สาระการเรยนรแกนกลางนาเชอถอของหลกฐานทางประวตศาสตรไทยทอย ในทองถนของตนเอง หรอหลกฐานสมยอยธยา ( เชอมโยงกบ มฐ. ส ๔.๓ )

๒. วเคราะหความแตกตางระหวางความจรงกบขอเทจจรงของเหตการณทางประวตศาสตร

ตวอยางการวเคราะหขอมลจากเอกสาร ตาง ๆ ในสมยอยธยา และธนบร ( เชอมโยงกบ มฐ. ส ๔.๓ ) เชน ขอความบางตอน ในพระราชพงศาวดารอยธยา / จดหมายเหตชาวตางชาต

ตวอยางการตความขอมลจากหลกฐานทแสดงเหตการณสำาคญในสมยอยธยาและธนบร

การแยกแยะระหวางขอมลกบความคดเหน รวมทงความจรงกบขอเทจจรงจากหลกฐานทางประวตศาสตร ความสำาคญของการ

วเคราะหขอมล และการตความทางประวตศาสตร

๓. เหนความสำาคญของการตความหลกฐานทางประวตศาสตรทนาเชอถอ

74

ชน ตวชวด สาระการเรยนรแกนกลาง

ม.๓ ๑. วเคราะหเรองราวเหตการณสำาคญทางประวตศาสตรไดอยางมเหตผลตามวธการทางประวตศาสตร

ขนตอนของวธการทางประวตศาสตรสำาหรบการศกษาเหตการณทางประวตศาสตรทเกดขนในทองถนตนเอง

วเคราะหเหตการณสำาคญในสมยรตนโกสนทร โดยใชวธการทางประวตศาสตร

นำาวธการทางประวตศาสตรมาใชในการศกษาเรองราวทเกยวของกบตนเอง ครอบครว และทองถนของตน

๒. ใชวธการทางประวตศาสตรในการศกษาเรองราวตาง ๆ ทตนสนใจ

ม.๔ –ม. ๖

๑. ตระหนกถงความสำาคญของเวลาและ ยคสมยทางประวตศาสตรทแสดงถงการเปลยนแปลงของมนษยชาต

เวลาและยคสมยทางประวตศาสตรทปรากฏในหลกฐานทางประวตศาสตรไทยและประวตศาสตรสากล

ตวอยางเวลาและยคสมยทางประวตศาสตรของสงคมมนษยทมปรากฏในหลกฐานทางประวตศาสตร (เชอมโยงกบ มฐ. ส ๔.๓)

ความสำาคญของเวลาและยคสมยทางประวตศาสตร

๒. สรางองคความรใหมทางประวตศาสตรโดยใชวธการ

ขนตอนของวธการทางประวตศาสตร โดยนำาเสนอ

75

ชน ตวชวด สาระการเรยนรแกนกลางทางประวตศาสตรอยางเปนระบบ

ตวอยางทละขนตอนอยางชดเจน

คณคาและประโยชนของวธการทางประวตศาสตรทมตอการศกษาทางประวตศาสตร

ผลการศกษาหรอโครงงานทางประวตศาสตร

สาระท ๔ ประวตศาสตร

มาตรฐาน ส ๔.๒ เขาใจพฒนาการของมนษยชาตจากอดตจนถงปจจบน ในดานความสมพนธและการเปลยนแปลงของเหตการณอยางตอเนอง ตระหนกถงความสำาคญและสามารถ วเคราะหผลกระทบทเกดขน

ชน ตวชวด สาระการเรยนรแกนกลางม.๑ ๑. อธบายพฒนาการทาง

สงคม เศรษฐกจและการเมองของประเทศตาง ๆ ในภมภาคเอเชยตะวนออกเฉยงใต

ทตงและสภาพทางภมศาสตรของประเทศตาง ๆ ในภมภาคเอเชยตะวนออกเฉยงใต ทมผลตอพฒนาการทางดานตางๆ

พฒนาการทางสงคม เศรษฐกจ และการเมองของประเทศตาง ๆ ในภมภาคเอเชยตะวนออกเฉยงใต

๒. ระบความสำาคญของ ทตงและความสำาคญของ

76

ชน ตวชวด สาระการเรยนรแกนกลางแหลงอารยธรรมในภมภาคเอเชยตะวนออกเฉยงใต

แหลงอารยธรรมในภมภาคเอเชยตะวนออกเฉยงใต เชนแหลงมรดกโลกในประเทศตาง ๆของเอเชยตะวนออกเฉยงใต

อทธพลของอารยธรรมโบราณในดนแดนไทยทมตอพฒนาการของสงคมไทยในปจจบน

ม.๒ ๑. อธบายพฒนาการทางสงคม เศรษฐกจ และการเมองของภมภาคเอเชย๒. ระบความสำาคญของแหลงอารยธรรมโบราณในภมภาคเอเชย

ทตงและสภาพทางภมศาสตรของภมภาคตางๆในทวปเอเชย (ยกเวนเอเชยตะวนออกเฉยงใต) ทมผลตอพฒนาการโดยสงเขป

พฒนาการทางสงคม เศรษฐกจ และการเมองของภมภาคเอเชย (ยกเวนเอเชยตะวนออกเฉยงใต)

ทตงและความสำาคญของแหลงอารยธรรมโบราณในภมภาคเอเชย เชน แหลงมรดกโลกในประเทศตางๆ ในภมภาคเอเชย

อทธพลของอารยธรรมโบราณทมตอภมภาคเอเชยในปจจบน

77

ชน ตวชวด สาระการเรยนรแกนกลางม.๓ ๑. อธบายพฒนาการทาง

สงคม เศรษฐกจ และการเมองของภมภาคตางๆ ในโลกโดยสงเขป๒. วเคราะหผลของการเปลยนแปลงทนำาไปสความรวมมอ และความขดแยง ในครสตศตวรรษท ๒๐ ตลอดจนความพยายามในการขจดปญหาความขดแยง

ทตงและสภาพทางภมศาสตรของภมภาคตางๆของโลก (ยกเวนเอเชย) ทมผลตอพฒนาการโดยสงเขป พฒนาการทางสงคม

เศรษฐกจ และการเมองของภมภาคตางๆของโลก (ยกเวนเอเชย)โดยสงเขป

อทธพลของอารยธรรมตะวนตกทมผลตอพฒนาการและการเปลยนแปลงของสงคมโลก

ความรวมมอและความขดแยงในครสตศตวรรษท ๒๐ เชน สงครามโลกครงท ๑ ครงท ๒ สงครามเยน องคการความรวมมอระหวางประเทศ

ม.๔-ม.๖

๑.วเคราะหอทธพลของอารยธรรรมโบราณ และการตดตอระหวางโลกตะวนออกกบโลกตะวนตกทมผลตอพฒนาการและการเปลยนแปลงของโลก

อารยธรรมของโลกยคโบราณ ไดแก อารยธรรมลมแมนำาไทกรส-ยเฟรตส ไนล ฮวงโห สนธ และอารยธรรมกรก-โรมน การตดตอระหวางโลกตะวน

ออกกบโลกตะวนตก และอทธพลทางวฒนธรรมทม

๒. วเคราะหเหตการณสำาคญตางๆทสงผลตอการ

78

ชน ตวชวด สาระการเรยนรแกนกลางเปลยนแปลงทางสงคม เศรษฐกจและการเมอง เขาสโลกสมยปจจบน

ตอกนและกน เหตการณสำาคญตางๆทสง

ผลตอการเปลยนแปลงของโลกในปจจบน เชนระบอบฟวดส การฟ นฟ ศลปวทยาการสงครามครเสด การสำารวจทางทะเล การปฏรปศาสนา การปฏวตทาง

ชน ตวชวด สาระการเรยนรแกนกลาง๓. วเคราะหผลกระทบของการขยายอทธพลของประเทศในยโรปไปยงทวปอเมรกา แอฟรกาและเอเชย

วทยาศาสตร การปฏวตอตสาหกรรม จกรวรรดนยม ลทธชาตนยม เปนตน

ความรวมมอ และความขดแยงของมนษยชาตในโลก

สถานการณสำาคญของโลกในครสตศตวรรษท ๒๑ เชน

- เหตการณ ๑๑กนยายน ๒๐๐๑ (Nine Eleven )

- การขาดแคลนทรพยากร- การกอการราย

- ความขดแยงทางศาสนา ฯลฯ

๔. วเคราะหสถานการณของโลกในครสตศตวรรษท ๒๑

สาระท ๔ ประวตศาสตร

79

มาตรฐาน ส ๔.๓ เขาใจความเปนมาของชาตไทย วฒนธรรม ภมปญญาไทย มความรก ความภมใจและธำารงความเปนไทย

ชน ตวชวด สาระการเรยนรแกนกลางม.๑ ๑. อธบายเรองราวทาง

ประวตศาสตรสมยกอนสโขทยในดนแดนไทยโดยสงเขป

สมยกอนประวตศาสตรในดนแดนไทย โดยสงเขป

รฐโบราณในดนแดนไทย เชน ศรวชยตามพรลงค ทวารวด เปนตน

รฐไทย ในดนแดนไทย เชน ลานนา นครศรธรรมราช สพรรณภม เปนตน

การสถาปนาอาณาจกรสโขทย และ ปจจยทเกยวของ (ปจจยภายในและ ปจจยภายนอก )

พฒนาการของอาณาจกรสโขทย ในดานการเมองการปกครอง เศรษฐกจ สงคม และความสมพนธระหวางประเทศ

วฒนธรรมสมยสโขทย เชน ภาษาไทย วรรณกรรม ประเพณสำาคญ ศลปกรรมไทย

ภมปญญาไทยในสมยสโขทย เชน

๒. วเคราะหพฒนาการของอาณาจกรสโขทยในดานตาง ๆ

๓. วเคราะหอทธพลของวฒนธรรม และภมปญญาไทยสมยสโขทยและสงคมไทยในปจจบน

80

ชน ตวชวด สาระการเรยนรแกนกลาง การชลประทาน เครองสงคมโลก

ความเสอมของอาณาจกรสโขทย

ม.๒ ๑. วเคราะหพฒนาการของอาณาจกรอยธยา และธนบรในดานตางๆ

การสถาปนาอาณาจกรอยธยา

ปจจยทสงผลตอความเจรญรงเรองของอาณาจกรอยธยา

พฒนาการของอาณาจกรอยธยาในดานการเมองการปกครอง สงคม เศรษฐกจ และความสมพนธระหวางประเทศ

การเสยกรงศรอยธยาครงท ๑ และ การกเอกราช

ภมปญญาและวฒนธรรมไทยสมยอยธยา เชน การควบคมกำาลงคน และศลปวฒนธรรม

การเสยกรงศรอยธยาครงท ๒ การก เอกราช และการสถาปนาอาณาจกรธนบร

ภมปญญาและวฒนธรรมไทยสมยธนบร

๒. วเคราะหปจจยทสงผลตอความมนคงและความเจรญรงเรองของอาณาจกรอยธยา๓. ระบภมปญญาและวฒนธรรมไทยสมยอยธยาและธนบร และอทธพลของภมปญญาดงกลาว ตอการพฒนาชาตไทยในยคตอมา

81

ชน ตวชวด สาระการเรยนรแกนกลาง วรกรรมของบรรพบรษ

ไทย ผลงาน ของบคคลสำาคญของไทยและตางชาต ทมสวนสรางสรรคชาตไทย

ม.๓ ๑. วเคราะหพฒนาการของไทย สมยรตนโกสนทรในดานตางๆ

การสถาปนากรงเทพมหานครเปน ราชธานของไทย

ปจจยทสงผลตอความมนคงและความเจรญรงเรองของไทยในสมยรตนโกสนทร

บทบาทของพระมหากษตรยไทยในราชวงศจกรในการสรางสรรคความเจรญและความมนคงของชาต

พฒนาการของไทยในสมยรตนโกสนทรทางดานการเมอง การปกครอง สงคม เศรษฐกจ และความสมพนธระหวางประเทศตามชวงสมยตางๆ

เหตการณสำาคญสมยรตนโกสนทรทมผลตอการพฒนาชาตไทย

๒. วเคราะหปจจยทสงผลตอความมนคงและความเจรญรงเรองของไทยในสมยรตนโกสนทร๓.วเคราะหภมปญญาและวฒนธรรมไทยสมยรตนโกสนทร และอทธพลตอการพฒนาชาตไทย๔.วเคราะหบทบาทของไทยในสมยประชาธปไตย

82

ชน ตวชวด สาระการเรยนรแกนกลางเชน การทำาสนธสญญาเบาวรงในสมยรชกาลท ๔ การปฏรปประเทศในสมยรชกาลท ๕ การเขารวมสงครามโลกครงท ๑ และครงท ๒ โดยวเคราะหสาเหตปจจย และผลของเหตการณตาง ๆ

ภมปญญาและวฒนธรรมไทยในสมยรตนโกสนทร

บทบาทของไทยตงแตเปลยนแปลง การปกครองจนถงปจจบนในสงคมโลก

ม.๔ – ม.๖

๑.วเคราะหประเดนสำาคญของประวตศาสตรไทย

ประเดนสำาคญของประวตศาสตรไทย เชน แนวคดเกยวกบความเปนมาของชาตไทย อาณาจกรโบราณในดนแดนไทย และอทธพลทมตอสงคมไทย ปจจยทมผลตอการสถาปนาอาณาจกรไทยในชวงเวลาตางๆ สาเหตและผลของการปฏรป ฯลฯ

บทบาทของสถาบนพระมหากษตรยในการพฒนาชาต

๒. วเคราะหความสำาคญของสถาบนพระมหากษตรยตอชาตไทย๓. วเคราะหปจจยทสงเสรมความสรางสรรคภมปญญาไทย และวฒนธรรมไทย ซงมผลตอสงคมไทยในยคปจจบน๔. วเคราะหผลงานของบคคลสำาคญทงชาวไทย

83

ชน ตวชวด สาระการเรยนรแกนกลางและตางประเทศ ทมสวนสรางสรรควฒนธรรมไทย และประวตศาสตรไทย

ไทยในดานตางๆ เชน การปองกนและรกษาเอกราชของชาต การสรางสรรควฒนธรรมไทย อทธพลของวฒนธรรม

ตะวนตก และตะวนออกทมตอสงคมไทย

ผลงานของบคคลสำาคญทงชาวไทยและตางประเทศ ทมสวนสรางสรรค วฒนธรรมไทย และประวตศาสตรไทย

ปจจยทสงเสรมความสรางสรรคภมปญญาไทย และวฒนธรรมไทย ซงมผลตอสงคมไทยในยคปจจบน

๕. วางแผนกำาหนดแนวทางและการมสวนรวมการอนรกษภมปญญาไทยและวฒนธรรมไทย

สภาพแวดลอมทมผลตอการสรางสรรคภมปญญาและวฒนธรรมไทย

วถชวตของคนไทยในสมยตางๆ

การสบทอดและเปลยนแปลงของวฒนธรรมไทย

แนวทางการอนรกษภมปญญาและวฒนธรรม

84

ชน ตวชวด สาระการเรยนรแกนกลางไทยและการมสวนรวมในการอนรกษ

วธการมสวนรวมอนรกษภมปญญาและวฒนธรรมไทย

สาระท ๕ ภมศาสตร มาตรฐาน ส ๕.๑ เขาใจลกษณะของโลกทางกายภาพ และความ

สมพนธของสรรพสงซงมผลตอกนและกน ในระบบของธรรมชาต ใชแผนทและเครองมอทางภมศาสตรในการคนหา วเคราะห สรป และใชขอมลภมสารสนเทศอยางมประสทธภาพ

85

ม.๑ ๑. เลอกใชเครองมอทางภมศาสตร (ลกโลก แผนท กราฟ แผนภม) ในการสบคนขอมล เพอวเคราะหลกษณะทางกายภาพและสงคมของประเทศไทยและทวปเอเชย ออสเตรเลยและ

โอเชยเนย

เครองมอทางภมศาสตร (ลกโลก แผนท กราฟ แผนภม ฯลฯ) ทแสดงลกษณะทางกายภาพ และสงคมของประเทศไทยและทวปเอเชย ออสเตรเลย และ โอเชยเนย

๒. อธบายเสนแบงเวลา และเปรยบเทยบวน เวลาของประเทศไทยกบทวปตาง ๆ

เสนแบงเวลาของประเทศไทยกบทวปตาง ๆ

ความแตกตางของเวลา มาตรฐานกบเวลาทองถน

๓. วเคราะหเชอมโยงสาเหตและแนวทางปองกนภยธรรมชาตและการระวงภยทเกดขนในประเทศไทยและทวปเอเชย ออสเตรเลย และโอเชยเนย

ภยธรรมชาตและการระวงภยทเกดขนในประเทศไทยและทวปเอเชย ออสเตรเลย โอเชยเนย

ม.๒ ๑. ใชเครองมอทางภมศาสตรในการรวบรวม วเคราะห และนำาเสนอขอมลเกยวกบลกษณะทางกายภาพและสงคมของทวปยโรป และแอฟรกา

เครองมอทางภมศาสตรทแสดงลกษณะทางกายภาพและสงคมของทวปยโรป และแอฟรกา

๒. วเคราะหความสมพนธระหวางลกษณะทาง

ลกษณะทางกายภาพและสงคมของทวปยโรปและ

86

ชน ตวชวด สาระการเรยนรแกนกลางม.๓ ๑. ใชเครองมอทาง

ภมศาสตรในการรวบรวม วเคราะห และนำาเสนอขอมลเกยวกบลกษณะทางกายภาพและสงคมของทวปอเมรกาเหนอ และอเมรกาใต

เครองมอทางภมศาสตรทแสดงลกษณะทางกายภาพและสงคมของทวป อเมรกาเหนอ และอเมรกาใต

๒.วเคราะหความสมพนธระหวางลกษณะทางกายภาพและสงคมของทวปอเมรกาเหนอ และอเมรกาใต

ลกษณะทางกายภาพและสงคมของทวป อเมรกาเหนอ และอเมรกาใต

ม.๔ ๖– ๑. ใชเครองมอทางภมศาสตรในการรวบรวม วเคราะห และนำาเสนอขอมลภมสารสนเทศอยางมประสทธภาพ

เครองมอทางภมศาสตร ใหขอมลและขาวสารภมลกษณ ภมอากาศและภมสงคมของไทยและภมภาคตางๆทวโลก

87

ชน ตวชวด สาระการเรยนรแกนกลางม.๓ ๑. ใชเครองมอทาง

ภมศาสตรในการรวบรวม วเคราะห และนำาเสนอขอมลเกยวกบลกษณะทางกายภาพและสงคมของทวปอเมรกาเหนอ และอเมรกาใต

เครองมอทางภมศาสตรทแสดงลกษณะทางกายภาพและสงคมของทวป อเมรกาเหนอ และอเมรกาใต

๒.วเคราะหความสมพนธระหวางลกษณะทางกายภาพและสงคมของทวปอเมรกาเหนอ และอเมรกาใต

ลกษณะทางกายภาพและสงคมของทวป อเมรกาเหนอ และอเมรกาใต

๒. วเคราะหอทธพลของสภาพภมศาสตร ซงทำาใหเกดปญหาทางกายภาพหรอภยพบตทางธรรมชาตในประเทศไทยและภมภาคตาง ๆ ของโลก

ปญหาทางกายภาพหรอภยพบตทางธรรมชาตในประเทศไทยและภมภาคตาง ๆ ของโลก

การเปลยนแปลงลกษณะทางกายภาพ ในสวนตาง ๆ ของ โลก

การเกดภมสงคมใหมของโลก

88

ชน ตวชวด สาระการเรยนรแกนกลางม.๓ ๑. ใชเครองมอทาง

ภมศาสตรในการรวบรวม วเคราะห และนำาเสนอขอมลเกยวกบลกษณะทางกายภาพและสงคมของทวปอเมรกาเหนอ และอเมรกาใต

เครองมอทางภมศาสตรทแสดงลกษณะทางกายภาพและสงคมของทวป อเมรกาเหนอ และอเมรกาใต

๒.วเคราะหความสมพนธระหวางลกษณะทางกายภาพและสงคมของทวปอเมรกาเหนอ และอเมรกาใต

ลกษณะทางกายภาพและสงคมของทวป อเมรกาเหนอ และอเมรกาใต

๓. วเคราะหการเปลยนแปลงของพนท ซงไดรบอทธพลจากปจจยทางภมศาสตรในประเทศไทยและทวปตางๆ

การเปลยนแปลงของพนทซงไดรบอทธพลจากปจจยทางภมศาสตร ในประเทศไทยและทวปตางๆ เชน การเคลอนตวของแผนเปลอกโลก

89

สาระท ๕ ภมศาสตรมาตรฐาน ส ๕.๒ เขาใจปฏสมพนธระหวางมนษยกบสภาพแวดลอมทางกายภาพทกอใหเกดการ สรางสรรควฒนธรรม มจตสำานกและมสวนรวมในการอนรกษทรพยากร และ สงแวดลอม เพอการพฒนาทยงยน

ชน ตวชวด สาระการเรยนรแกนกลางม.๑ ๑. วเคราะหผลกระทบจาก

การเปลยนแปลงทางธรรมชาตของทวปเอเชย ออสเตรเลย และโอเชยเนย

การเปลยนแปลงประชากร เศรษฐกจ สงคม และวฒนธรรมในทวปเอเชย ออสเตรเลย และโอเชยเนย

การกอเกดสงแวดลอมใหมทางสงคม

แนวทางการใชทรพยากรของคนในชมชนใหใชไดนานขน โดยมจตสำานกรคณคาของทรพยากร

แผนอนรกษทรยากรในทวปเอเชย

๒. วเคราะหความรวมมอของประเทศตาง ๆทมผลตอสงแวดลอมทางธรรมชาตของทวปเอเชย ออสเตรเลย และโอเชยเนย

ความรวมมอระหวางประเทศในทวปเอเชย ออสเตรเลย โอเชยเนย ทมผลตอสงแวดลอมทางธรรมชาต

90

ชน ตวชวด สาระการเรยนรแกนกลาง๓. สำารวจ และอธบายทำาเลทตงกจกรรมทางเศรษฐกจและสงคมในทวปเอเชย ออสเตรเลย และโอเชยเนย โดยใชแหลงขอมลทหลากหลาย

ทำาเลทตงกจกรรมทางเศรษฐกจและสงคมในทวปเอเชย ออสเตรเลย และโอเชยเนย เชน ศนยกลางการคมนาคม

๔. วเคราะหปจจยทางกายภาพและสงคมทมผลตอการเลอนไหลของความคด เทคโนโลย สนคา และประชากรในทวปเอเชย ออสเตรเลย และโอเชยเนย

ปจจยทางกายภาพและสงคมทมผลตอ การเลอนไหลของความคด เทคโนโลย สนคา และประชากรในทวปเอเชย ออสเตรเลย และโอเชยเนย

ม.๒ ๑. วเคราะหการกอเกดสงแวดลอมใหมทางสงคม อนเปนผลจากการเปลยนแปลงทางธรรมชาตและทางสงคมของทวปยโรป และแอฟรกา

การเปลยนแปลงประชากร เศรษฐกจ สงคม และวฒนธรรมของทวปยโรป และแอฟรกา

๒. ระบแนวทางการอนรกษทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม ในทวปยโรป และแอฟรกา

การอนรกษทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมในทวปยโรป และแอฟรกา

๓. สำารวจ อภปรายประเดนปญหาเกยวกบสงแวดลอมทเกดขนในทวปยโรป และแอฟรกา

ปญหาเกยวกบสงแวดลอมทเกดขนในทวปยโรป และแอฟรกา

91

ชน ตวชวด สาระการเรยนรแกนกลาง๔. วเคราะหเหตและผลกระทบทประเทศไทยไดรบจากการเปลยนแปลงของสงแวดลอมในทวปยโรป และ แอฟรกา

ผลกระทบจากการเปลยนแปลงของสงแวดลอมในทวปยโรป และแอฟรกา ตอประเทศไทย

ม.๓ ๑. วเคราะหการกอเกดสงแวดลอมใหมทางสงคม อนเปนผลจากการเปลยนแปลงทางธรรมชาตและทางสงคมของทวปอเมรกาเหนอและอเมรกาใต

การเปลยนแปลงประชากร เศรษฐกจ สงคม และวฒนธรรมของทวปอเมรกาเหนอและอเมรกาใต

๒. ระบแนวทางการอนรกษทรพยากร ธรรมชาตและสงแวดลอมในทวปอเมรกาเหนอและอเมรกาใต

ทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมในทวป อเมรกาเหนอและอเมรกาใต

๓. สำารวจ อภปรายประเดนปญหาเกยวกบสงแวดลอมทเกดขนในทวปอเมรกาเหนอและอเมรกาใต

ปญหาเกยวกบสงแวดลอมทเกดขนในทวปอเมรกาเหนอและอเมรกาใต

92

ชน ตวชวด สาระการเรยนรแกนกลาง๔. วเคราะหเหตและผลกระทบตอเนองจากการเปลยนแปลงของสงแวดลอมในทวปอเมรกาเหนอและอเมรกาใต ทสงผลตอประเทศไทย

ผลกระทบตอเนองของสงแวดลอมในทวปอเมรกาเหนอและอเมรกาใต ทสงผลตอประเทศไทย

ม.๔ ๖– ๑.วเคราะหสถานการณและวกฤตการณดานทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมของประเทศไทยและโลก

การเปลยนแปลงลกษณะทางกายภาพ ในสวนตาง ๆ ของ โลก

การเกดภมสงคมใหม ๆ ในโลก

วกฤตการณดานทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมของประเทศไทยและโลก

๒. ระบมาตรการปองกนและแกไขปญหา บทบาทขององคการและการประสานความรวมมอทงในประเทศและนอกประเทศเกยวกบกฎหมายสงแวดลอม การจดการทรพยากร ธรรมชาตและสงแวดลอม

มาตรการปองกนและแกไขปญหา บทบาทขององคการและการประสานความรวมมอทงในประเทศและนอกประเทศ กฎหมายสงแวดลอม การจดการทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม

93

ชน ตวชวด สาระการเรยนรแกนกลาง๓. ระบแนวทางการอนรกษทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมในภมภาคตาง ๆ ของโลก

การอนรกษทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมในภมภาคตาง ๆ ของโลก

๔. อธบายการใชประโยชนจากสงแวดลอมในการสรางสรรควฒนธรรม อนเปนเอกลกษณของทองถนทงในประเทศไทยและโลก

การใชประโยชนจากสงแวดลอมในการสรางสรรควฒนธรรม อนเปนเอกลกษณของทองถนทงในประเทศไทยและโลก

๕. มสวนรวมในการแกปญหาและ การดำาเนนชวตตามแนวทางการอนรกษทรพยากรและสงแวดลอม เพอการพฒนาทยงยน

การแกปญหาและการดำาเนนชวตตาม แนวทางการอนรกษทรพยากรและสงแวดลอม เพอการพฒนาทยงยน

ตอนท๒โครงสรางกลมสาระการเรยนร ระดบมธยมศกษาตอนตน

กลมสาระสงคมศกษาศาสนาและวฒนธรรมรายวชาพนฐาน

94

ส๒๑๑๐๑ สงคมศกษา๑ จำานวน ๖๐ ชวโมง ๑.๕ หนวยกต

ส๒๑๑๐๒ ประวตศาสตร๑ จำานวน ๒๐ ชวโมง ๐.๕ หนวยกตส๒๑๑๐๓ สงคมศกษา๒ จำานวน ๖๐ ชวโมง ๑.๕ หนวยกตส๒๑๑๐๔ ประวตศาสตร๒ จำานวน ๒๐ ชวโมง ๐.๕ หนวยกตส๒๒๑๐๑ สงคมศกษา๓ จำานวน ๖๐ ชวโมง ๑.๕ หนวยกตส๒๒๑๐๒ ประวตศาสตร๓ จำานวน ๒๐ ชวโมง ๐.๕ หนวยกตส๒๒๑๐๓ สงคมศกษา๔ จำานวน ๖๐ ชวโมง ๑.๕ หนวยกตส๒๒๑๐๔ ประวตศาสตร๔ จำานวน ๒๐ ชวโมง ๐.๕ หนวยกตส๒๓๑๐๑ สงคมศกษา๕ จำานวน ๖๐ ชวโมง ๑.๕ หนวยกตส๒๓๑๐๒ ประวตศาสตร๕ จำานวน ๒๐ ชวโมง ๐.๕ หนวยกตส๒๓๑๐๓ สงคมศกษา๖ จำานวน ๖๐ ชวโมง ๑.๕ หนวยกตส๒๓๑๐๔ ประวตศาสตร ๖ จำานวน ๒๐ ชวโมง ๐.๕ หนวยกตรายวชาเพมเตมส๒๑๒๐๑ พระพทธศาสนา๑ จำานวน ๔๐ ชวโมง ๑.๐ หนวยกต

95

ส๒๑๒๐๒ พระพทธศาสนา๒ จำานวน ๔๐ ชวโมง ๑.๐ หนวยกตส๒๑๒๐๓ อสลามศกษา๑ จำานวน ๔๐ ชวโมง ๑.๐ หนวยกตส๒๑๒๐๔ อสลามศกษา๒ จำานวน ๔๐ ชวโมง ๑.๐ หนวยกตส๒๒๒๐๑ พระพทธศาสนา๓ จำานวน ๔๐ ชวโมง ๑.๐ หนวยกตส๒๒๒๐๒ พระพทธศาสนา๔ จำานวน ๔๐ ชวโมง ๑.๐ หนวยกตส๒๒๒๐๓ อสลามศกษา๓ จำานวน ๔๐ ชวโมง ๑.๐ หนวยกตส๒๒๒๐๔ อสลามศกษา๔ จำานวน ๔๐ ชวโมง ๑.๐ หนวยกตส๒๓๒๐๑ พระพทธศาสนา๕ จำานวน ๔๐ ชวโมง ๑.๐ หนวยกตส๒๓๒๐๒ พระพทธศาสนา๖ จำานวน ๔๐ ชวโมง ๑.๐ หนวยกตส๒๓๒๐๓ อสลามศกษา๕ จำานวน ๔๐ ชวโมง ๑.๐ หนวยกตส๒๓๒๐๔ อสลามศกษา๖ จำานวน ๔๐ ชวโมง ๑.๐ หนวยกตส๒๐๒๐๑ อาเซยนศกษา จำานวน ๒๐ ชวโมง ๐.๕ หนวยกต

คำาอธบายรายวชาพนฐาน ส๒๑๑๐๑ สงคมศกษา ๑ กลมสาระการเรยนรสงคมศกษา ศาสนาและวฒนธรรม

96

ชนมธยมศกษาปท ๑ ภาคเรยนท ๑ เวลา ๖๐ ชวโมง จำานวน ๑.๕ หนวยกต

ศกษาวเคราะห การเผยแผพระพทธศาสนาสประเทศไทย ความสำาคญของพระพทธศาสนาทมตอสภาพแวดลอมในสงคมไทย การพฒนาตน และครอบครว พทธประวตต งแตประสต การบ ำาเพญทกรกรยา แบบอยางการดำาเนนชวตและขอคดจากประวตสาวก ชาดก เร องเลา พทธคณ อรยสจ ๔ การพฒนาจตดวยวธคดแบบโยนโสมนสการ สวดมนต แผเมตตา การบรหารจตและการเจรญปญญาดวยวธอานาปานสต การปฏบตธรรมตามหลกศาสนาทตนนบถอ เหตผลและความจำาเปนทตองศกษาเรยนรศาสนาอนและปฏบตตอศาสนาอนไดอยางเหมาะสม บคคลทเปนแบบอยางในทองถนในการปฏบตดานศาสนา การบำาเพญประโยชนตอศาสนสถานของศาสนาทตนนบถอ ประพฤตปฏบตตามแบบอยาง จรยวตรของพระสาวก ปฏบตตนอยางเหมาะสมตอบคคลตามหลกศาสนา การจดพธกรรม การปฏบตตามศาสนพธ ประวตความสำาคญและการปฏบตตนในวนสำาคญทางศาสนา ปฏบตตามกฎหมายในการคมครองสทธบคคล ความสามารถในการทำาประโยชนตอสงคมและประเทศชาต คณคาทางวฒนธรรมทเปนปจจยในการสรางความสมพนธทดตอกน การเคารพในสทธของตนเองและผอน หลกการ เจตนารมณ โครงสรางและสาระส ำาค ญของรฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย บทบญญตของรฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทยฉบบปจจบนทเกยวของกบตนเอง

โดยใชกระบวนการศกษาคนควา สบเสาะหาความร สบคนขอมล อภปราย นำาเสนอ จดกลม เปรยบเทยบ สาธต บทบาทสมมตและปฏบตจรง เพอใหเกดความร ความคด ความเขาใจ สามารถนำาเสนอสอสารสงทไดเรยนรดวยความภาคภมใจ มความสามารถในการตดสนใจ ตระหนก เหนคณคาของการนำาความรไปใชใหเกดประโยชนในชวตประจำา

97

วนเพอพฒนาตนเองและสงคม มจตสาธารณะ มคณธรรมจรยธรรม มคานยมทเหมาะสมและมความภาคภมใจในความเปนไทยรหสตวชวด

ส๑.๑ ม.๑/๑ ม.๑/๒ ม.๑/๓ ม.๑/๔ ม.๑/๕ ม.๑/๖ ม.๑/๗ ม.๑/๘ ม.๑/๙ ม.๑/๑๐ ม.๑/๑๑

ส๑.๒ ม.๑/๑ ม.๑/๒ ม.๑/๓ ม.๑/๔ ม.๑/๕ ส๒.๑ ม.๑/๑ ม.๑/๒ ม.๑/๓ ม.๑/๔ส๒.๒ ม.๑/๑ ม.๑/๒ ม.๑/๓

รวมทงหมด ๒๓ ตวชวด

คำาอธบายรายวชาพนฐานส๒๑๑๐๒ ประวตศาสตร ๑ กลมสาระการเรยนรสงคมศกษา ศาสนาและวฒนธรรม ชนมธยมศกษาปท ๑ ภาคเรยนท ๑ เวลา ๒๐ ชวโมง จำานวน ๐.๕ หนวยกต

ศ กษา เร องของคา บเวลา ศ กรา ช ว ธ ก าร ในการศ กษาประวต ศาสตร หล กฐานทางประวต ศาสตรการแบงย คสมย ในประวตศาสตร เพอเปนเคร องมอในการศกษาท ำาความเขาใจในทางประวตศาสตรอยางถกตอง

ศกษาพฒนาการทางสงคม เศรษฐกจ และการเมองของประเทศตาง ๆ แหลงอารยธรรม ในภมภาคเอเชยตะวนออกเฉยงใต เพอใหเขาใจ และประยกตเช อมโยงในการศกษาพฒนาการทางสงคมของไทยในปจจบนรหสตวชวด

ส๔.๑ ม.๑/๑, ม.๑/๒, ม.๑/๓ ส๔.๒ ม.๑/๑, ม.๑/๒

98

รวมทงหมด ๕ ตวชวด

คำาอธบายรายวชาพนฐานส๒๑๑๐๓ สงคมศกษา๒ กลมสาระการเรยนรสงคมศกษา ศาสนาและวฒนธรรม ชนมธยมศกษาปท ๑ ภาคเรยนท ๒ เวลา ๖๐ ชวโมง จำานวน ๑.๕ หนวยกต

ศกษา วเคราะห ความหมายและความสำาคญของเศรษฐศาสตร คานยม พฤตกรรมการบรโภคของคนในสงคมทสงผลตอเศรษฐกจของชมชนและประเทศ ความเปนมา หลกการและความสำาคญของปรชญาเศรษฐกจพอเพยงทมตอสงคมไทย บทบาทหนาทและความแตกตางของสถาบนการเงนแตละประเภท ธนาคารกลาง การพงพาอาศยกนและการแบงปนทางเศรษฐกจในประเทศ ปจจยทมอทธพลตอการกำาหนดอปสงคและอปทาน ผลของการมกฎหมายเกยวกบทรพยสนทางปญญา เลอกใชเครองมอทางภมศาสตรในการสบคนขอมล เพอวเคราะหลกษณะ

99

ทางกายภาพและสงคมของประเทศไทยและทวปเอเชย ออสเตรเลย โอเชยเนย เสนแบงเวลา เปรยบเทยบวนเวลาของประเทศไทยกบทวปตางๆ เชอมโยงสาเหตและแนวทางปองกนภยธรรมชาต และการระวงภยทจะเกดขนในประเทศไทยและทวปเอเชย ออสเตรเลย โอเชยเนย ผลกระทบจากการเปล ยนแปลงทางธรรมชาต ของทวป เอเชย ออสเตรเลย โอเชยเนย ความรวมมอของประเทศตางๆทมผลตอสงแวดลอมทางธรรมชาตของทวปเอเชย ออสเตรเลย โอเชยเนย ส ำารวจทำาเลทตงกจกรรมทางเศรษฐกจและสงคมในทวปเอเชย ออสเตรเลย โอเชยเนย ปจจยทางกายภาพและสงคมทมผลตอการเลอนไหลของความคด เทคโนโลย สนคาและประชากรในทวปเอเชย ออสเตรเลย โอเชยเนย

โดยใชกระบวนการศกษาคนควา สบเสาะหาความร สบคนขอมล อภปราย นำาเสนอ จดกลม เปรยบเทยบ สาธต บทบาทสมมตและปฏบตจรง เพอใหเกดความร ความคด ความเขาใจ สามารถนำาเสนอสอสารสงทไดเรยนรดวยความภาคภมใจ มความสามารถในการตดสนใจ ตระหนก เหนคณคาของการนำาความรไปใชใหเกดประโยชนในชวตประจำาวนเพอพฒนาตนเองและสงคม มจตสาธารณะ มคณธรรมจรยธรรม มคานยมทเหมาะสมและมความภาคภมใจในความเปนไทยรหสตวชวด

ส๓.๑ ม.๑/๑ , ม.๑/๒ ,ม.๑/๓ส๓.๒ ม.๑/๑ , ม.๑/๒ ,ม.๑/๓, ม.๑/๔ส๕.๑ ม.๑/๑ , ม.๑/๒, ม.๑/๓ส๕.๒ ม.๑/๑ , ม.๑/๒ ,ม.๑/๓ ,ม.๑/๔

รวมทงหมด ๑๔ ตวชวด

คำาอธบายรายวชาพนฐาน

100

ส๒๑๑๐๔ ประวตศาสตร ๒ กลมสาระการเรยนรสงคมศกษา ศาสนาและวฒนธรรม ชนมธยมศกษาปท ๑ ภาคเรยนท ๒ เวลา ๒๐ ชวโมง จำานวน ๐.๕ หนวยกต

ศกษาประวตศาสตรยคกอนสโขทยและสมยสโขทย ดานปจจยทางภมศาสตรในการตงถนฐาน การเมอง การปกครอง เศรษฐกจ สงคมและวฒนธรรม ดวยวธการทางประวตศาสตร

เพอใหมความร ความเขาใจและสามารถวเคราะหเปรยบเทยบปจจยพนฐานการตงถนฐานของรฐในการดำารงชวตของประชากรไทยในยคตางๆ ในอดตถงสมยสโขทย และเกดความภาคภมใจในภมปญญา และประวตศาสตรชาตไทยรหสตวชวด

ส ๔.๓ ม.๑/๑, ม.๑/๒, ม.๑/๓ รวมทงหมด ๓ ตวชวด

101

คำาอธบายรายวชาพนฐาน ส๒๒๑๐๑ สงคมศกษา๓ กลมสาระการเรยนรสงคมศกษา ศาสนาและวฒนธรรม ชนมธยมศกษาปท ๒ ภาคเรยนท ๑ เวลา ๖๐ ชวโมง จำานวน ๑.๕ หนวยกต

ศกษาลกษณะทางกายภาพ การเปลยนแปลงประชากร เศรษฐกจ สงคมวฒนธรรม ทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมและปญหาเกยวกบสงแวดลอมของทวปยโรป และแอฟรกา โดยการใชเคร องมอทางภมศาสตรในการรวบรวม อภปราย วเคราะห เปรยบเทยบ และนำาเสนอข อ ม ล เ พ อ ใ ห ส า ม า ร ถ ร ะ บ แ น ว ท า ง ก า ร พ ฒ น า แ ล ะ อ น ร ก ษ ทรพยากรธรรมชาต และสงแวดลอมของทวปยโรป และแอฟรกา และเชอมโยงถงผลกระทบทมตอประเทศไทย ศกษาพระพทธศาสนา ในเร องการเผยแผพระพทธศาสนาสประเทศเพอนบาน ความสำาคญของพระพทธศาสนาทชวยสรางความสมพนธอนดของคนในชาตและประเทศเพอนบาน ความสำาคญของพระพทธศาสนาในการจดระเบยบสงคม และเปนเอกลกษณของชาต พทธประวต พระไตรปฎกและหลกธรรมสำาคญในกรอบของอรยสจ ๔ ประวตพทธสาวก ศาสนพธ เพอใหเกดศรทธาอยางยงตอพระรตนตรย และรกการเรยนรพระพทธศาสนา ประพฤตปฏบตตนเปนพทธศาสนกชนทดมคณธรรม จรยธรรมในการอยรวมกนในสงคม ปฏบตศาสนกจในแตละศาสนพธไดถกตอง และเขาใจยอมรบในความแตกตางของศาสนพธของศาสนาอน ๆรหสตวชวด

ส๑.๑ ม .๒ /๑ , ม .๒ /๒ , ม .๒ /๓ , ม .๒ /๔ , ม .๒ /๕ , ม.๒/๖, ม.๒/๗, ม.๒/๘, ม.๒/๙, ม.

๒/๑๐,ม.๒/๑๑

102

ส๑.๒ ม.๒/๑,ม.๒/๒,ม.๒/๓,ม.๒/๔,ม.๒/๕,ม.๒/๖,ม.๒/๗

ส๕.๑ ม.๒/๑,ม.๒/๒ส๕.๒ ม.๒/๑,ม.๒/๒,ม.๒/๓,ม.๒/๔

รวมทงหมด ๒๔ ตวชวด

คำาอธบายรายวชาพนฐานส๒๒๑๐๒ ประวตศาสตร๓ กลมสาระการเรยนรสงคมศกษา ศาสนาและวฒนธรรม ชนมธยมศกษาปท ๒ ภาคเรยนท ๑ เวลา ๒๐ ชวโมง จำานวน ๐.๕ หนวยกต

ศ ก ษ า ว ธ ก า ร ป ร ะ เ ม น ค ว า ม น า เ ช อ ถ อ ข อ ง ห ล ก ฐ า น ท า งประวตศาสตร เพอใหสามารถวเคราะหความแตกตางระหวางความจรง กบขอเทจจรงของเหตการณทางประวตศาสตร และเหนความสำาคญของการตความหลกฐานทางประวตศาสตร ศกษาพฒนาการทางสงคม เศรษฐกจ และการเมองของประเทศตาง ๆ แหลงอารยธรรม ในภมภาคเอเชย เพอใหเขาใจ และประยกตเชอมโยงในการศกษาพฒนาการทางสงคมของไทยในปจจบนรหสตวชวด

ส๔.๑ ม.๒/๑, ม.๒/๒, ม.๒/๓ ส๔.๒ ม.๒/๑, ม.๒/๒

103

รวมทงหมด ๕ ตวชวด

คำาอธบายรายวชาพนฐานส๒๒๑๐๓ สงคมศกษา ๔ กลมสาระการเรยนรสงคมศกษา ศาสนาและวฒนธรรม ชนมธยมศกษาปท ๒ ภาคเรยนท ๒ เวลา ๖๐ ชวโมง จำานวน ๑.๕ หนวยกต

ศกษากฎหมาย ทเกยวของกบตนเอง ครอบครว ชมชน และประเทศ กระบวนการในการตรากฎหมาย สถาบนทางสงคม และการเมองการปกครองของไทย

เพอใหมความรความเขาใจ และเหนคณคาการปฏบตตนตามสถานภาพ บทบาท สทธ เสรภาพ หนาทในฐานะพลเมองดตามวถ ประชาธปไตย มความเขาใจอนดระหวางประเทศในภมภาคเอเชย ตามพนฐานความคลายคลงและแตกตางกนทางวฒนธรรม ศกษา ปจจยทมผลตอการลงทนและการออม ปจจยการผลตสนคาและบรการ ระบบ

104

เศรษฐกจแบบตาง ๆ ปรชญาเศรษฐกจพอเพยง การคมครองสทธในฐานะผบรโภค และการกระจายของทรพยากรในโลก เพอใหสามารถ อธบาย อภปราย เสนอแนวทางในการจดการทางดานเศรษฐกจในระดบตนเอง ครอบครว ชมชน และระดบประเทศรหสตวชวด

ส ๒.๑ ม.๒/๑, ม.๒/๒, ม.๒/๓, ม.๒/๔ส ๒.๒ ม.๒/๑, ม.๒/๒ส ๓.๑ ม.๒/๑, ม.๒/๒, ม.๒/๓ ม.๒/๔ส ๓.๒ ม.๒/๑, ม.๒/๒, ม.๒/๓, ม.๒/๔

รวมทงหมด ๑๔ ตวชวด

คำาอธบายรายวชาพนฐานส๒๒๑๐๔ ประวตศาสตร ๔ กลมสาระการเรยนรสงคมศกษา ศาสนาและวฒนธรรม ชนมธยมศกษาปท ๒ ภาคเรยนท ๒ เวลา ๒๐ ชวโมง จำานวน ๐.๕ หนวยกต

ศกษาประวตศาสตรและพฒนาการของอาณาจกรอยธยา และธนบร ในดานตาง ๆ การสถาปนาอาณาจกร การสงคราม วรกรรมของ

105

บรรพบรษไทยและตางชาตทมสวนสรางสรรคชาต การเมอง การปกครอง เศรษฐกจ สงคมและวฒนธรรม ดวยวธการทางประวตศาสตร เพอใหมความร ความเขาใจและสามารถวเคราะหปจจยทสงผลตอความมนคงและความเจรญรงเรองของอาณาจกรอยธยา และเกดความภาคภมใจในภมปญญา และประวตศาสตรชาตไทยรหสตวชวด

ส๔.๓ ม.๒/๑, ม.๒/๒, ม.๒/๓ รวมทงหมด ๓ ตวชวด

คำาอธบายรายวชาพนฐานส๒๓๑๐๑ สงคมศกษา๕ กลมสาระการเรยนรสงคมศกษา ศาสนาและวฒนธรรม ชนมธยมศกษาปท ๓ ภาคเรยนท ๑ เวลา ๖๐ ชวโมง จำานวน ๑.๕ หนวยกต

106

ศกษาลกษณะทางกายภาพ การเปลยนแปลงประชากร เศรษฐกจ สงคม วฒนธรรม ทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมและปญหาเกยวกบสงแวดลอม ของทวปอเมรกาเหนอและอเมรกาใต โดยการใชเครองมอทางภมศาสตรในการรวบรวม วเคราะห เปรยบเทยบ และนำาเสนอขอมล

เพอใหมความรความเขาใจและสามารถนำาความร ไปใชเปนแนวทางในการแกปญหาสงแวดลอมของประเทศไทยวเคราะห อภปราย อธบายความสำาคญของพระพทธศาสนา พทธประวต พทธสาวก ชาดก หลกธรรม การบรหารจต ศาสนพธ วธการดำาเนนชวตของศาสนกชน เพอใหมความรความเขาใจ เหนคณคา ปฏบตตนเปน ศาสนกชนทด และธำารงรกษาพระพทธศาสนารหสตวชวด

ส๑.๑ ม .๓ /๑ , ม .๓ /๒ , ม .๓ /๓ , ม .๓ /๔ , ม .๓ /๕ , ม.๓/๖, ม.๓/๗ , ม.๓/๘ ,ม.๓/๙ ,

ม.๓/๑๐ส๑.๒ ม .๓ /๑ , ม .๓ /๒ , ม .๓ /๓ , ม .๓ /๔ , ม .๓ /๕ ,ม.๓/๖ , ม.๓/๗ ส๕.๑ ม.๓/๑ , ม.๓/๒ ส๕.๒ ม.๓/๑ , ม.๓/๒ , ม.๓/๓, ม.๓/๔

รวมทงหมด ๒๓ ตวชวด

107

คำาอธบายรายวชาพนฐานส๒๓๑๐๒ ประวตศาสตร๕ กลมสาระการเรยนร สงคมศกษา ศาสนาและวฒนธรรม ชนมธยมศกษาปท ๓ ภาคเรยนท ๑ เวลา ๒๐ ชวโมง จำานวน ๐.๕ หนวยกต

ศกษาเรองขนตอนของวธการทางประวตศาสตร สามารถใชวธการทางประวตศาสตรมาวเคราะหเหตการณตางๆ อยางเปนระบบศกษาเหตการณสำาคญในสมยรตนโกสนทร การสถาปนกรงเทพมหานครเปนราชธานของไทย ปจจยทสงผลตอความมนคงและความเจรญรงเรองของไทยในสมยรตนโกสนทร บทบาทของพระมหากษตรยไทยในราชวงศจกรในการสรางสรรคความเจรญและความมนคงของชาต พฒนาการของไทยในสมยรตนโกสนทรทางดานการเมอง การปกครอง สงคม เศรษฐกจ และความสมพนธระหวางประเทศตามชวงสมยตางๆ เหตการณสำาคญสมยรตนโกสนทรทมผลตอการพฒนาชาตไทย เชน การทำาสนธสญญาเบาวรงในสมยรชกาลท ๔ การปฏรปประเทศในสมยรชกาลท ๕ การเขารวมสงครามโลกครงท ๑ และครงท ๒โดยวเคราะหสาเหตปจจย และผลของเหตการณตาง ๆ ภมปญญาและวฒนธรรมไทยในสมยรตนโกสนทร บทบาทของไทยตงแตเปลยนแปลงการปกครองจนถงปจจบนในสงคมโลก

เพอใหมความรความเขาใจและสามารถวเคราะหพฒนาการของไทยสมยรตนโกสนทรในดานตางๆปจจยทสงผลตอความมนคงและความเจรญรงเรองของไทยในสมยรตนโกสนทร ภมปญญาและวฒนธรรมไทยสมยรตนโกสนทร และอทธพลตอการพฒนาชาตไทยรวมถงบทบาทของไทยในสมยประชาธปไตย เขาใจความเปนมาของชาตไทย วฒนธรรม ภมปญญาไทย มความรกความภมใจและธำารงความเปนไทย

108

รหสตวชวดส๔.๑ ม.๓/๑ ,ม.๓/๒ส๔.๓ ม.๓/๑ ,ม.๓/๒ , ม.๓/๓ , ม.๓/๔

รวมทงหมด ๖ ตวชวด

คำาอธบายรายวชาพนฐานส๒๓๑๐๓ สงคมศกษา ๖ กลมสาระการเรยนรสงคมศกษา ศาสนาและวฒนธรรม ชนมธยมศกษาปท ๓ ภาคเรยนท ๒ เวลา ๖๐ ชวโมง จำานวน ๑.๕ หนวยกต

ศกษาเร องกฎหมาย สทธมนษยชน วฒนธรรมไทย วฒนธรรมสากล ปจจยทกอใหเกดความขดแยง ปจจยทสงเสรมใหดำารงชวตอยางมความสข ระบอบการปกครอง รฐธรรมนญและประเดนปญหาทเปนอปสรรคตอการพฒนาประชาธปไตยของประเทศไทย เพอใหมความร ความเขาใจ สามารถวเคราะห อธบาย อภปราย เปรยบเทยบ แสดงความคดเหน เสนอแนวทางและมสวนรวมในการปฏบตหนาทของการเปนพลเมองดในระบอบประชาธปไตยอนมพระมหากษตรยทรงเปนประมข ศกษาเร องกลไกราคาในระบบในระบบเศรษฐกจ เศรษฐกจพอเพยง สหกรณ นโยบาย บทบาทหนาทของรฐบาลในระบบเศรษฐกจ การรวมกลมทางเศรษฐกจระหวางประเทศ ภาวะเงนเฟอ เงนฝด ปญหาการวางงาน การกดกนทางการคาระหวางประเทศ

109

เพอใหมความรความเขาใจ สามารถวเคราะห อธบาย อภปราย แสดงความคดเหน และมสวนรวมในการแกปญหาเพอการดำารงชวตทมดลภาพรหสตวชวด

ส๒.๑ ม.๓/๑, ม.๓/๒, ม.๓/๓, ม.๓/๔, ม.๓/๕ ส๒.๒ ม.๓/๑, ม.๓/๒, ม.๓/๓, ม.๓/๔ ส๓.๑ ม.๓/๑, ม.๓/๒, ม.๓/๓ ส๓.๒ ม .๓ /๑ , ม .๓ /๒ , ม .๓ /๓ , ม .๓ /๔ , ม .๓ /๕ ,

ม.๓/๖ รวมทงหมด ๑๘ ตวชวด

คำาอธบายรายวชาพนฐานส๒๓๑๐๔ ประวตศาสตร ๖ กลมสาระการเรยนรสงคมศกษา ศาสนาและวฒนธรรม ชนมธยมศกษาปท ๓ ภาคเรยนท ๒ เวลา ๒๐ ชวโมง จำานวน ๐.๕ หนวยกต

ศกษา พฒนาการทางสงคม เศรษฐกจ และการเมองของภมภาคตางๆของโลก (ยกเวนเอเชย) อทธพลของอารยธรรมตะวนตกทมผลตอพฒนาการและการเปลยนแปลงของสงคมโลก ความรวมมอและความขด

110

แยงในครสตศตวรรษท ๒๐ เชน สงครามโลกครงท ๑ ครงท ๒ สงครามเยน องคการความรวมมอระหวางประเทศ

เพอใหมความรความเขาใจและสามารถอธบายพฒนาการทางสงคม เศรษฐกจ และการเมองของภมภาคตางๆ ในโลก วเคราะหผลของการเปลยนแปลงทนำาไปสความรวมมอและความขดแยในครสตศตวรรษท ๒๐ ตลอดจนความพยายามในการขจดปญหาความขดแยง เขาใจพฒนาการของมนษยชาตจากอดตจนถงปจจบน ในดานความสมพนธและการเปลยนแปลงของเหตการณอยางตอเนอง ตระหนกถงความสำาคญและสามารถวเคราะหผลกระทบทเกดขน รหสตวชวด

ส๔/๒ ม.๓/๑, ม.๓/๒รวมทงหมด ๒ ตวชวด

คำาอธบายรายวชาเพมเตมส๒๑๒๐๑ พระพทธศาสนา ๑ กลมสาระการเรยนร สงคมศกษาศาสนาและวฒนธรรมชนมธยมศกษาปท ๑ ภาคเรยนท ๑ เวลา ๔๐ ชวโมง ๑.๐ หนวยกต

111

รและเขาใจการสงคายนา การเผยแผพระพทธศาสนาเขาสประเทศไทย จรยวตรของพทธสาวกในเรองวถชวต และ การเขาพบพระภกษ บทบาทของพระภกษในการเผยแผพระพทธศาสนา และการแสดงความเคารพ ในโอกาสตางๆ อธบาย พระรตนตรย ในเรอง พทธคณ 9 ขอธรรมสำาคญในกรอบ อรยสจ 4 และพทธศาสนสภาษต วเคราะห ความสำาคญของพระพทธศาสนาตอสงคมไทยในฐานะเปน ศาสนาประจำาชาต สถาบนหลกของสงคมไทย สภาพแวดลอมทกวางขวาง และครอบคลมสงคมไทย สรปและวเคราะห พทธประวตตงแต การประสต เทวทตทง 4 การแสวงหาความร และการบำาเพญทกรกรยา ประวตพทธสาวก พทธสาวกา และศาสนกชนตวอยางตามทกำาหนด ชาดกและสามารถนำาเอาคณธรรมของทานมาเปนแบบอยางในการดำาเนนชวต และปฏบตตนตามหลกธรรมทางพทธศาสนาศาสนาโดยใชปรชญาแบบพอเพยง และดแลรกษาสงแวดลอม

เพอใหเหนคณคาและเกดศรทธาตอพระรตนตรยและหลกธรรมทางพระพทธศาสนา ประพฤตตนเปนพทธศาสนกชนทด และสามารถนำาไปพฒนาแกปญหาของตนเองและครอบครว ตามแนวทางของพระพทธศาสนา เพอการอยรวมกนไดอยางสนตสข ผลการเรยนร

1. อธบายการสงคายนาการเผยแผพระพทธศาสนาเขาสประเทศไทย2. บอกความสำาคญของพระพทธศาสนาตอสงคมไทยในฐานะเปนศาสนา

ประจำาชาตสถาบนหลกของสงคมไทย สภาพแวดลอมทกวางขวาง และครอบคลมสงคมไทยการพฒนาตนและครอบครว

3. สรปและวเคราะห พทธประวต ประสตเทวทต 4 การแสวงหาความร การบำาเพญทกรกรยา

4. วเคราะหและปฏบตตนตามแบบอยาง พทธสาวก พทธสาวกา ชาดก

112

5. อธบายพทธคณ และขอธรรมสำาคญในกรอบอรยสจ 4 พทธศาสนสภาษต

รวมทงหมด ๕ ผลการเรยนร

คำาอธบายรายวชาเพมเตมส๒๑๒๐๒ พระพทธศาสนา ๒ กลมสาระการเรยนรสงคมศกษาศาสนาและวฒนธรรมชนมธยมศกษาปท ๑ ภาคเรยนท ๒ เวลา ๔๐ ชวโมง ๑.๐ หนวยกต

รและเขาใจระเบยบพธ พธเวยนเทยน และการปฏบตตนในวนสำาคญทางพทธศาสนา บอกวธการปฏบตและประโยชนการบรหารจตและเจรญปญญาตามหลกสตปฏฐาน เนนอานาปานสต นำาวธการบรหารจตและเจรญปญญาไปใชในชวตประจำาวนได ปฏบตตนอยางเหมาะสมตอเพอนตามหลกพระพทธศาสนา การจดโตะหมบชา การจดธปเทยนบชาพระรตนตรย การสวดมนตแปล และแผเมตตา การจดพธกรรม การปฏบตตนใน ศาสนพธ การบำาเพญประโยชนและการบำารงวด เหนคณคา ของการพฒนาจต เพอการเรยนรและการดำาเนนชวต ดวยวธคดแบบโยนโสมนสการ 2 วธ คอแบบคณคาแท คณคาเทยม และแบบคณโทษและทางออก เพอเปนแบบอยางในการประพฤตปฏบต และการอยรวมกนไดอยางสนตสข ผลการเรยนร

113

1. พฒนาจต เพอการเรยนรและการดำาเนนชวต ดวยวธคดแบบโยนโสมนสการ

2. สวดมนตแปล และแผเมตตา บรหารจตและเจรญปญญา การฝกบรหารจตและเจรญปญญาตามหลกสตปฎฐานเนน อานาปานสตและ นำาวธการบรหารจตและเจรญปญญาไปใชในชวตประจำาวน

3. เหนคณคา บำาเพญประโยชน และ การบำารงรกษาวด4. อธบายจรยวตรสาวกของพระพทธศาสนา วถชวตของพระภกษ

บทบาทของพระภกษในการเผยแผพระพทธศาสนา เชน การแสดงธรรม ปาฐกถาธรรม การประพฤตตนใหเปนแบบอยาง การเขาพบพระภกษ การแสดงความเคารพ การประนมมอ เพอเปนแบบอยางในการประพฤตและปฏบตตาม

5. อธบายการไหว การกราบ การเคารพ พระรตนตรย การฟงเจรญ พระพทธมนต การฟงสวด พระอภธรรม การฟงพระธรรมเทศนา ปฏบตตนอยางเหมาะสมตอเพอนตามหลกพระพทธศาสนา การจดโตะหมบชา แบบ หม4 หม 5 หม 7 หม9 การจดธปเทยน การจดเครองประกอบโตะหมบชา คำาอาราธนาตางๆ

6. บอก ประวตและความสำาคญของวนธรรมสวนะ วนเขาพรรษา วนออกพรรษา วนเทโวโรหณะ ระเบยบพธ พธเวยนเทยน การปฏบตตนใน วนมาฆบชา วนวสาขบชา วนอฏฐมบชา วนอาสาฬหบชา วนธรรมสวนะและเทศกาลสำาคญ ระเบยบพธ พธเวยนเทยน การปฏบตตนใน วนมาฆบชา วนวสาขบชา วนอฏฐมบชา วนอาสาฬหบชา วนธรรมสวนะและเทศกาลสำาคญ

รวมทงหมด ๖ ผลการเรยนรคำาอธบายรายวชาเพมเตม

ส๒๑๒๐๓ อสลามศกษา ๑ กลมสาระการเรยนร สงคมศกษาศาสนาและวฒนธรรม

114

ชนมธยมศกษาปท ๑ ภาคเรยนท ๑ เวลา ๔๐ ชวโม ๑.๐ หนวยกต

ศกษาความหมายของอสลามและมสลม ความหมายของอหมาน อสลาม เอยะหซาน การปฏญาณตนตออลลอฮ ความหมายของเอกภาพ ประเภทของเอกภาพ ทงเตาฮดรบบยะฮ เตาฮดอลฮยะฮเตาฮดอสมาวสซฟาต เตาฮดเคาะลฟและเตาฮดสะลฟ และผลการเรยนรในเรองเอกภาพของอลลอฮศกษาคณลกษณะตางๆของอลลอฮทมสลมจำาเปนตองร 20 ประการ และคณลกษณะทญาอซสำาหรบพระองค ศกษาความหมายของมาลาอกะฮ จำานวนและหนาทของมาลาอกะฮทมสลมควรร ศกษาคมภรของอลลอฮ ความสำาคญของคมภร การประทานคมภรอลกรอาน ประเภทของบทอลกรอาน และความมหศจรรยของคมภรอลกรอาน ศกษาความสำาคญของอลกรอาน ความเปนมา หลกการอานสเราะตางๆทกำาหนด หลกคำาสอนและการทองจำาสเราะฮ ศกษาความสำาคญของรสล คณสมบตของบรรดารสลความแตกตางระหวางนบและรสล คณลกษณะของรสล มฮญซะฮและกะรอมะฮ และบอกมอญซะฮตางๆทมสลมควรร ศกษาความหมายและคำาศพทเกยวกบวนกยามะฮ สญญาณเลก สญญาณใหญแหงการเกดวนกยามะฮ เหตการณทใกลวนกยามะฮจะมาถง และสภาพชวตหลงความตายและในวนกยามะฮ ศกษาความหมายและความแตกตางของเกาะฎอและเกาะดร หลกฐานเกยวกบเกาะฎอและเกาะดรจากอลกรอานและอลฮาดษและตวอยางของเกาะฎอและเกาะดร ศกษาคำาศพทตางๆเกยวกบหลกการศรทธาทงดานบวก เชน มสลม มอมน มตตะกน และดานลบเชน ฟาสก“ ” “ ” “ ” “ มนาฟก มรตด มชรก เปนตน พรอมความหมาย ศกษา” “ ” “ ” “ ”

ประเภทของชรก บทลงโทษของการทำาชรก และผลเสยของชรก และการเตาบะฮผลการเรยนร

๑. รเขาใจและเลาประวตความเปนมาของทานนบมฮำาหมด (ศ.ล.)

115

๒. รเขาใจความหมาย ประวตความเปนมาและความสำาคญของรอซล

๓. บอกคณลกษณะทประเสรฐของอลลอฮ๔. รเขาใจและเขยนคำาศพททสำาคญเกยวกบหลกศรทธา๕. รและปฏบตตามหลกจรยธรรมและเผยแผซนนะฮของทาน

นบมฮำาหมด (ศ.ล.)๖. ประพฤตเปนมสลมทดมคณธรรมตามแบบอยางและหลกคำา

สอนตอตนเอง๗. รและเขาใจหลกการอานเขยน ความหมาย ทองจำา นำาหลกการ

สอนอลกรอานมาปฏบตและ พฒนาตน กลมเพอนและครอบครว

รวมทงหมด ๗ ผลการเรยนร

คำาอธบายรายวชาเพมเตมส๒๑๒๐๔ อสลามศกษา๒ กลมสาระการเรยนร สงคมศกษาศาสนาและวฒนธรรมชนมธยมศกษาปท ๑ ภาคเรยนท ๒ เวลา ๔๐ ชวโมง ๑.๐ หนวยกต

ศกษาความรเบองตนเกยวกบอลกรอาน มารยาทตางๆในการอานอลกรอานตลอดจนผลบญทไดจากการอานอลกรอาน

ศกษารายละเอยด ทองจำา อรรถาธบาย พรอมศกษาความหมายและเนอหาคำาสอนในซเราะฮอลฟาตฮะฮ ซเราะฮอลนาส ซเราะฮอลฟล ซเราะฮอลกาฟรน และซเราะฮอลอศร สรปเนอหาสำาคญนำาไปใชในชวตประจำาวน ศกษาหลกตจวดทสำาคญๆพนฐานทตองรจากเนอหา ซเราะฮอลฟาตฮะฮ ซเราะฮอลนาส ซเราะฮอลฟล ซเราะฮอลกาฟรน และซเราะฮอลอศร เพอการอานทถกตอง และเปนพนฐานในการอานอลกรอานบทตอๆ ไป ศกษาจรยธรรม

116

นำาชวตในเรองความรบผดชอบ ความซอสตย ความอดทน การชวยเหลอผอน ความขยนหมนเพยร ความยตธรรม การตรงตอเวลา ความมระเบยบวนย การเสยสละ การมเมตตา และการเปนแบบอยางทด ศกษามารยาทตอตนเอง ทงในดานการแตงกาย การรกษาสขภาพ ความรบผดชอบ การปฏบตตามคำาสงของพระองคอลลอฮ และโทษของการฝาฝนทงในดานการละหมาดฟรฎ 5 เวลาและการปกปดเอาเราะฮ ในฐานะบาวของอลลอฮคนหนง ศกษามารยาทตอเพอนมนษยทงมารยาทตอครอบครวมารยาทตอเพอนบานและมารยาทในการคบเพอน ศกษามารยาทตอศาสนสถานและสถานทชมชน มารยาทตอชมชน มารยาทในสถานทประชมและมารยาทตอศาสนสถานทงในระดบทองถน จงหวด ประเทศและระดบโลก ศกษามารยาทในการปฏบตตามกฎหมายในดานตางๆ ทงกฎหมายทเกยวของในชวตประจำาวนและทเกยวของกบกฎหมายบานเมอง ศกษามารยาททพงมและพงปฏบตตออลลอฮ ทงทางดานการเสยสละเพออลลอฮและการดำาเนนชวตตามระเบยบวนยของสงคมทสอดคลองกบอสลามผลการเรยนร

๑. เหนประโยชนและยอมรบถงการกระทำาความด จากการวเคราะหหลกคำาสอนอลกรอาน ท

เกยวกบการดแลตนเอง กลมเพอน ครอบครว ชมชนและสงคม

๒. ทองจำาอลกรอาน อยางนอย ๑ ซเราะฮ๓. บอกศาสนสถานทสำาคญในระดบทองถน๔. รและเขาใจความหมายของการกลาวคำาปฏญาณตน๕. รและเขาใจความหมาย ประเภท วธการชำาระลาง นะญส ขน

ตอนการอาบนำาละหมาด๖. ปฏบตละหมาดฟรฎ

รวมทงหมด ๖ ผลการเรยนร

117

คำาอธบายรายวชาเพมเตมส๒๒๒๐๑ พระพทธศาสนา ๓ กลมสาระการเรยนร สงคมศกษาศาสนาและวฒนธรรมชนมธยมศกษาปท ๒ ภาคเรยนท ๑ เวลา ๔๐ ชวโมง ๑.๐ หนวยกต

รและเขาใจการเผยแผพระพทธศาสนา และศาสนาทตนนบถอส

ประเทศเพอนบาน ความสำาคญของพระพทธศาสนากบพฒนาชมชนและการจดระเบยบสงคม อธบายพระรตนตรยเรอง ธรรมคณ 6 ขอธรรมสำาคญในกรอบอรยสจ 4 และพทธศาสนสภาษต วเคราะหความสำาคญของศาสนาทชวยเสรมสรางความเขาใจอนดกบประเทศเพอนบาน ในฐานะทเปนรากฐานของวฒนธรรม เอกลกษณของชาตและมรดก ของชาต สรปและวเคราะห พทธประวต ในเรอง การผจญมาร การตรสร การสงสอน และการประพฤตตนตามแบบอยางการดำาเนนชวตและขอคดจากประวตสาวก ชาดก เรองเลา และศาสนนกชนตวอยางตามทกำาหนด

เพอใหเหนคณคาและนำาไปพฒนา แกปญหาของชมชมและสงคม ทเหมาะสมในกระแสความเปลยนแปลงของโลกและ การอยรวมกนอยางสนตสขผลการเรยนร

1. อธบายการเผยแผพระพทธศาสนาเขาสประเทศเพอนบานและการนบถอพระพทธศาสนาของประเทศเพอนบานในปจจบน

2. บอกความสำาคญของพระพทธศาสนาทชวยเสรมสรางความเขาใจอนดกบประเทศเพอนบาน

3. บอกความสำาคญของพระพทธศาสนาตอสงคมไทยในฐานะเปนรากฐานของวฒนธรรม เอกลกษณและ มรดกของชาต

4. บอกความสำาคญของพระพทธศาสนากบการพฒนาชมชนและการจดระเบยบสงคม

118

5. สรปและวเคราะห พทธประวตการผจญมาร การตรสร การสงสอน

6. ประพฤตตนตามแบบอยางการดำาเนนชวตและขอคดจากประวตพระสารบตร พระโมคคลลานะ นางขช ชตตรา พระเจาพมพสาร มตตวนทกชาดก ราโชวาทชาดก

7. อธบายโครงสรางและสาระสงเขปของพระวนยปฎก พระสตตนตปฎก และพระอภธรรมปฎก

8. อธบายธรรมคณ และขอธรรมสำาคญในกรอบอรยสจ 4 พระรตนตรย พทธศาสนสภาษต

รวมทงหมด ๘ ผลการเรยนร

คำาอธบายรายวชาเพมเตมส๒๒๒๐๓ พระพทธศาสนา๔ กลมสาระการเรยนร สงคมศกษาศาสนาและวฒนธรรมชนมธยมศกษาปท ๒ ภาคเรยนท ๒ เวลา ๔๐ ชวโมง ๑.๐ หนวยกต

อธบายโครงสรางและสาระสงเขปของ พระวนยปฎก พระสตตนต

ปฎก พระอภธรรมปฎก และคำาสอนและ หลกธรรมเบองตนทเกยวเนองใน วนสำาคญทางพระพทธศาสนา ระเบยบพธและการปฏบตตนในวนสำาคญทางพระพทธศาสนา สวดมนตแปลและแผเมตตา วธปฏบตและประโยชนของการบรหารจตและเจรญปญญา ฝกการบรหารจตและเจรญปญญาตามหลกสตปฎฐาน และสามารถมานำาไปใชในชวตประจำาวนได วเคราะหคณคาของศาสนพธและปฏบตตนไดถกตอง ในเรอง การทำาบญ ตกบาตร การถวายภตตาหารสงของทควรถวายและสงของ

119

ตองหามสำาหรบพระภกษ การถวายสงฆทาน การถวายผาอาบนำาฝน การจดเครองไทยธรรม การกรวดนำา การทอดกฐน การทอดผาปา มมรรยาทของความเปนศาสนกชนทดตามทกำาหนด และปฏบตตนเปนลกทด ตามหลกทศ เบองหนาในทศ ๖

เหนคณคาของการพฒนาจตเพอการเรยนรและดำาเนนชวต ดวยวธคดแบบโยนโสมนสการคอ วธคดแบบอบายปลกเราคณธรรม และวธคดแบบอรรถธรรมสมพนธ เพอนำาไปสการยอมรบ ความเขาใจซงกนและกน การดำารงตนอยางเหมาะสมในกระแสความเปลยนแปลงของโลก และการอยรวมกนอยางสนตสขผลการเรยนร

1. เหนคณคาของพฒนาการเรยนรดวยวธคดแบบโยนโส-มนสการ ๒ วธ คอ วธคดแบบอบายปลกเราคณธรรม และวธคดแบบอรรถธรรมสมพนธ

2. สวดมนตแปล และแผเมตตา3. รและเขาใจวธปฏบตและประโยชนของการบรหารจตและเจรญ

ปญญา4. ฝกการบรหารจตและเจรญปญญาตามหลกสตปฎฐาน เนนอานา

ปานสต5. นำาวธการบรหารจตและเจรญปญญา ไปใชในชวตประจำาวน6. อธบายการเปนลกทด ตามหลกทศเบองหนาในทศ ๖ 7. รเขาใจและเหนความสำาคญของมารยาทการ

ตอนรบ(ปฏสนถาร)มรรยาทของผเปนแขกฝกปฏบตระเบยบพธ ปฏบตตอพระภกษ การยน การใหทนง การเดนสวน การสนทนา การรบสงของการแตงกายไปวด การแตงกายไปงานมงคล งานอวมงคล

8. เหนคณคาของการทำาบญตกบาตร การถวายภตตาหารสงของทควรถวายและสงของตองหามสำาหรบพระภกษ การถวายสงฆทาน

120

เครองสงฆทาน การถวายผาอาบนำาฝน การจดเครองไทยธรรม เครองไทยทาน การกรวดนำา การทอดกฐน การทอดผาปา

9. อธบายคำาสอนของหลกธรรมเบองตนทเกยวเนองใน วนมาฆบชา วนวสาขบชา วนอฏฐมบชา วนอาสาฬหบชา วนธรรมสวนะและเทศกาลสำาคญ ระเบยบพธและการปฏบตตน ในวนธรรมสวนะ วนเขาพรรษา วนออกพรรษา วนเทโวโรหณะ

10. อธบายศาสนพธ/พธกรรม แนวปฏบตของพระพทธศาสนารวมทงหมด ๑๐ ผลการเรยนร

121

คำาอธบายรายวชาเพมเตมส๒๒๒๐๓ อสลามศกษา๓ กลมสาระการเรยนร สงคมศกษาศาสนาและวฒนธรรมชนมธยมศกษาปท ๒ ภาคเรยนท ๑ เวลา ๔๐ ชวโมง ๑.๐ หนวยกต

ศกษารายละเอยดเกยวกบการทำาความสะอาดในอสลามในเรองนำา

และชนดของนำา การชำาระดวยนำา การอสตนญาอ พรอมความหมายและหลกเกณฑของการอสตณญาอ ศกษาความหมายของการอาบนำาวายบและการอาบนำาสนต กรณทตองอาบนำาวายบ กรณทตองอาบนำาสนต หลกในการอาบนำา เงอนไขของการอาบนำาตลอดจนขอหามของผทมญะนาบะฮ ศกษาความหมายของวฎอ สงทตองปฏบต (วายบ)ในการอาบนำาละหมาด สนตทควรปฏบตในการอาบนำาละหมาด สงททำาใหเสยนำาละหมาด ขอหามสำาหรบบคคลทไมมนำาละหมาด ศกษาความหมายของการตะยมมม เงอนไขของการตะยมมม วธการทำาตะยมมม และสงททำาใหเสยตะยมมม ศกษาความหมายของการอาซานและอกอมะฮ ความแตกตางระหวางการอาซานและอกอมะฮ คำากลาวการอาซานและอกอมะฮ ตลอดจนขอปฏบต (สนต)ในการอาซานและอกอมะฮ ศกษาความหมายของการละหมาดฟรฎ คณสมบตของผทตองละหมาดฟรฎ เงอนไขในการละหมาดฟรฎ ขอควรปฏบตกอนการละหมาดฟรฎ วธการละหมาดฟรฎ ขอควรปฏบต (สนต) ขณะละหมาดฟรฎและหลงละหมาดฟรฎ สงททำาใหเสยละหมาดฟรฎ ศกษาความหมายของการละหมาดสนต ความสำาคญและความประเสรฐของการละหมาดสนตและประเภทของการละหมาดสนต ศกษาความหมายของการถอศลอดฟรฎ ประโยชนของการถอศลอดฟรฎ หลกการของการถอศลอดฟรฎ ขอควรปฏบต (สนต)ในเดอนแหงการถอศลอด ผทไมตองถอศลอดฟรฎ บคคลทอนโลมใหถอศลอดได สงทไมควรปฏบต (มกรฮ)ในการถอศลอดฟรฎ และสงททำาใหเสยศลอดฟรฎ ศกษาความหมายของการถอศล

122

อดสนต ความสำาคญและความประเสรฐของการถอศลอดสนต และการถอศลอดสนตประเภทตางๆผลการเรยนร

๑. รเขาใจความหมายของการอาบนำาวายบและการอาบนำาสนต ๒. รเขาใจเงอนไขของการตะยมมม ๓. รเขาใจ ระหวางการอาซานและอกอมะฮ ๔. รและเขาใจความหมาย ประวตความเปนมาและความหมายขอ

งอลกรอาน๕. เชอมนและเหนความสำาคญของการศรทธา โดยมมารยาทตอ

อลลอฮ กลมเพอน ครอบครว และชมชน๖. ประพฤตเปนมสลมทด มคณธรรม จรยธรรมตามแบบอยาง

และหลกคำาสอนตอบคคลใกลชดรวมทงหมด ๖ ผลการเรยนร

คำาอธบายรายวชาเพมเตมส๒๒๒๐๔ อสลามศกษา๔ กลมสาระการเรยนร สงคมศกษาศาสนาและวฒนธรรมชนมธยมศกษาปท ๒ ภาคเรยนท ๒ เวลา ๔๐ ชวโมง ๑.๐ หนวยกต

ศกษาความหมายของซะกาต ประเภทของซะกาต คณสมบตของผทตองจายซะกาต เงอนไขของการจายซะกาต บคคลทตองจายซะกาตฟตเราะฮ เวลาและเงอนไขในการจายซะกาตฟตเราะฮ ผทมสทรบซะกาต และประโยชนของซะกาตตอสงคม ศกษาความหมายและรายละเอยดของการวะกฟ เงอนไขในการวะกฟ สงทใชในการวะกฟ การวะกฟในอสลาม การเศาะดาเกาะฮฮะดยะฮ ศกษาการจดการศพ การอาบนำาศพ การหอศพ การฝงศพ การละหมาดศพ (การละหมาดญะนาซะฮ) สงทควรรในการจดการศพ พนยกรรม และมรดกในอสลาม ศกษา

123

ความหมาย เงอนไข และคณสมบตของผทตองทำาฮจญและอมเราะฮ หลกการ(รกน)ฮจญ หลกการ (รกน)ของการทำาอมเราะฮ สงทตองปฏบตในการทำาฮจญ สงทตองปฏบตในการเฏาะวาฟ สะแอ และวกฟ สงทควรปฏบต (สนต)ในการทำาฮจญ ขอหามในการเอยะฮรอม สงททำาใหเสยฮจญและอมเราะฮ และผลบญของการทำาฮจญ ศกษาความหมายของการทำากรบานและอากเกาะฮ สตวทจะทำากรบานและอากเกาะฮ วนเวลาทเหมาะสมสำาหรบการทำากรบานและอากเกาะฮ ความสำาคญและความประเสรฐของผททำากรบานและอากเกาะฮผลการเรยนร

๑. รและเขาใจความหมายความสำาคญ ของการจายซากาต ผมสทธรบซากาต การจดการมรดก

การจดการ ศพ และการละหมาดศพ (ญะนาซะฮ) ตามบทบญญตอสลาม

๒. รเขาใจคณสมบตของผทตองทำาฮจญและอมเราะฮ ๓. ทองจำาอลกรอาน อยางนอย ๒ ซเราะฮ๔. ปฏบตละหมาดฟรฎและญะมาอะฮ๕. ถอศลอดในเดอนรอมฎอนได

รวมทงหมด ๕ ผลการเรยนร

คำาอธบายรายวชาเพมเตมส๒๓๒๐๑ พระพทธศาสนา๕ กลมสาระการเรยนร สงคมศกษาศาสนาและวฒนธรรม

124

ชนมธยมศกษาปท ๓ ภาคเรยนท ๑ เวลา ๔๐ ชวโมง ๑.๐ หนวยกต

รและเขาใจ อธบายการเผยแผพระพทธศาสนาเขาสประเทศตาง ๆ

ทวโลก และเหนความสำาคญของการนบถอพระพทธศาสนาของประเทศเหลานนในปจจบน ศกษาและวเคราะห สรปความสำาคญของพระพทธศาสนาในฐานะทชวยสรางสรรคคอารยธรรม และความสงบสขแกโลก พทธประวตจากพระพทธรปปางตาง ๆ เหนความสำาคญและมสวนรวมในการสมมนาพระพทธศาสนากบปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง เพอการพฒนาอยางยงยน ศกษาและวเคราะหการประพฤตตนตามแบบอยางการดำาเนนชวต และนำาขอคดจากประวตพทธสาวก พทธสาวกา ชาดก เรองเลา และพทธศาสนกชนตวอยางมาเปนแบบอยางในการดำาเนนชวต รและเขาใจ อธบายสงฆคณและขอหลกธรรมทางพระพทธศาสนาในกรอบอรยสจ ๔ พระรตนตรย พทธศาสนสภาษต เหนคณคาและวเคราะหการปฏบตตนตามหลกธรรมพระพทธศาสนา เพอเตรยมความพรอมสำาหรบการทำางาน การมครอบครว พฒนาจตเพอการเรยนร และการดำาเนนชวตดวยวธคดแบบโยนโสมนสการ ๒ วธ คอการคดแบบอรยสจ ๔ และวธคดแบบสบสาวเหตปจจย ตามแนวทางพระพทธศาสนา รและเขาใจ สามารถฝกปฎบตตนในการสวดมนตแปล แผเมตตา การบรหารจตและเจรญปญญาดวยอานาปานสต วเคราะหวถการดำาเนนชวตของพทธศาสนกชน โดยเหนความสำาคญและนำาไปประยกตใชในชวตประจำาวนไดอยางมความสข ผลการเรยนร

1. อธบายการเผยแผพระพทธศาสนาเขาสประเทศตาง ๆ ทวโลก และการนบถอพระพทธศาสนาของประเทศเหลานนในปจจบน

2. บอกความส ำาค ญของพระพทธศาสนาในฐานะท ช วยสรางสรรค อารยธรรมและความสงบสขใหแกโลก

125

3. บอกความสำาคญสมมนาพระพทธศาสนากบปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงและการพฒนาอยางยงยน

4. รเขาใจพทธประวตจากพระพทธรปปางตาง ๆ เชน ปางมารวชย ปางปฐมเทศนา ปางลลา ปางประจำาวนเกด

5. สรปและวเคราะหพทธประวตในเร องการปฐมเทศนา โอวาสปาตโมกขา

6. ปฏบตตนตามแบบอยางการดำาเนนชวตและขอคดจากพทธสาวกพทธสาวกาชาดพทธศาสนกชน

7. อธบายการสงฆคณและขอธรรมสำาคญในกรอบอรยสจ ๔ พระรตนตรย พทธศาสนสภาษต

8. การปฏบตตนตามหลกธรรมทางพระพทธศาสนา รวมทงหมด ๘ ผลการเรยนร

คำาอธบายรายวชาเพมเตมส๒๓๒๐๒ พระพทธศาสนา๖ กลมสาระการเรยนร สงคมศกษาศาสนาและวฒนธรรมชนมธยมศกษาปท ๓ ภาคเรยนท ๒ เวลา ๔๐ ชวโมง ๑.๐ หนวยกต

ศกษาและวเคราะหหนาท บทบาท ของพระภกษในการปฏบตตน

ตอสาวกตามหลกพระธรรมวนย และจรยวตรอยางเหมาะสม บอกขนตอนการปฎบตตนตอพระภกษในงานศาสนพธทบาน มารยาทในการแตงกาย การสนทนากบพระภกษตามฐานะ เหนความสำาคญของการปฎบตตนตามหลกทศ ๖ การปฎบตหนาทของพทธศาสนกชนทดตามหลกพทธปณธาน 4 ในมหาปรนพพานสตร รและเขาใจ อธบายประวตวนสำาคญทางพระพทธศาสนาตามทกำาหนดในประเทศไทย การฟงพระธรรมเทศนา การแตงกายในการประกอบพธกรรมทวด การงดเวนอบายมข การปฎบตตนในวนธรรมสวนะ เทศกาลสำาคญ การแสดงตนเปน

126

พทธมามกะ เหนความสำาคญในการปฎบตตนทถกตอง ศกษาเรยนรเรององคประกอบของพระพทธ การรวมตวขององคกรชาวพทธ การปลกจตสำานกในดานการบำารงรกษาวดและพทธสถานใหเกดประโยชน โดยเหนคณคาในการนำาไปปฎบตและเผยแผตามโอกาสผลการเรยนร

1. รและเขาใจการพฒนาการเรยนรดวยวธคดแบบโยนโสมนสกา ๒ วธคอวธคดแบบอรยสจ๔ และวธคดแบบสบสาวเหตปจจย

2. สวดมนตแปลและแผเมตตา บรหารจตและเจรญปญญา3. อธบายวถการดำาเนนชวตของพระพทธศาสนา4. บอกหนาทของพระภกษในการปฏบตตามหลกพระธรรมวนย และ

จรยวตรอยางเหมาะสม5. ปฏบตตนตอพระภกษในงานศาสนพธ ทบาน การสนทนา การแตง

กาย มรรยาทการพดกบพระภกษตามฐานะ6. รและเขาใจการเปนศษยทด ตามหลกทศเบองขวา ใน ทศ ๖ ของ

พระพทธศาสนา7. บอกหนาทชาวพทธตามพทธปณธาน ๔ ในมหาปรนพพานสตร8. บอกพธทำาบญ งานมงคล งานอวมงคล การนมนตพระภกษ การเต

รยมทตงพระพทธรปและเครองบชา การวงดายสายสญจน การปลาดอาสนะ การเตรยม เครองรบรอง การจดธปเทยน ขอปฏบตในวนเลยงพระ การถวายขาวพระพทธการถวายไทยธรรม การกรวดนำา

9. อธบายประวตวนสำาคญทางพระพทธศาสนาในประเทศไทย วนวสาขบชา (วนสำาคญสากล)วนธรรมสวนะและเทศกาลสำาคญ

10. อธบายหลกปฏบตตน การฟงพระธรรมเทศนา การแตงกายในการประกอบ ศาสนพธทวด การ

127

งด เวนอบายมข การประพฤตปฏบตในวนธรรมสวนะและเทศกาลสำาคญ

10. รและเขาใจการแสดงตนเปนพทธมามกะ11. รและเขาใจการศกษาเรยนรเรององคประกอบของพระพทธ

ศาสนานำาไปปฏบตในชวตประจำาวน๑๒. รเขาใจการรวมตวขององคกรชาวพทธ การปลกจตสำานกในดาน

การบำารงรกษาวดและพทธ สถานใหเกดประโยชน

รวมทงหมด ๑๒ ผลการเรยนร

128

คำาอธบายรายวชาเพมเตมส๒๓๒๐๓ อสลามศกษา๕ กลมสาระการเรยนร สงคมศกษาศาสนาและวฒนธรรมชนมธยมศกษาปท ๒ ภาคเรยนท ๒ เวลา ๔๐ ชวโมง ๑.๐ หนวยกต

ศกษาความหมายของประวตศาสตรและวธศกษาประวตศาสตร

ทวไป และประวตศาสตรอสลามศกษาชวประวตของทานนาบอาดม อะลยอสลาม และววฒนาการของการกำาเนดมนษยขณะทอยในครรภมารดา ศกษายคสมยตางๆในสมยประวตศาสตรอสลาม โดยภาพรวมกวางๆตงแตการเกดของนาบอาดมอะลยอสลาม จนถงยคปจจบน ศกษาชวประวตของอลลอสมและผลงานเดนหรอนำาบทเรยนทสามารถนำาเปนแบบอยางนำาไปใชในชวตประจำาวน ศกษาชวประวตของทานนาบมฮมมด ซ.ล. ตงแตกอนทานประสต และชวงททานยงมชวตอย ตลอดจนเหตการณตางๆทเกดขน ทงกอนการอพยพและหลงการอพยพ และนำาคำาสอนหรอแบบอยางททานสอนไว ไปปฏบตในชวตประจำาวน ศกษาชวประวตของเคาะลฟะฮทง 4 ทาน คอทานอบบกร อมร อสมาน และอาลในดานตางๆ ตลอดจนวธการไดมาซงตำาแหนงเคาะลฟะฮ และศกษาผลงานเดนหรอเหตการณสำาคญๆทเกดขนในสมยเคาะลฟะฮแตละทาน ศกษาชวประวตของเศาะฮาบะฮ เศาะฮาบยะฮ ตาบอน ตาบอตตาบอน ของทานนาบมฮมมด ซ.ล. ทเดนๆ และควรแกการจดจำาแกเยาวชนคนรนหลง ตลอดจนผลงานเดนๆของบคคลเหลานน ศกษาชวประวตของบคคลสำาคญในอสลาม ตงแตอดตจนถงปจจบนในแขนงตางๆ และศกษาความเปลยนแปลงของโลกอสลามในปจจบน พรอมกบตดตามความเคลอนไหวและเหตการณปจจบนทเกดขนกบโลกมสลมผลการเรยนร

129

๑. รเขาใจประวตความเปนมาของคลาฟะฮอรรอชดน๒. รเขาใจความสำาคญของเคาะลฟะฮทง ๔ ทาน๓. อธบายความหมาย คณลกษณะ พระนามของอลลอฮ พรอม

ยกหลกฐานประกอบ๔. อธบายเกยวกบอสลาม อหมาน อหซาน ๕. รเขาใจและเชอมนเกยวกบเตาฮดสะลฟ เตาฮดรบบยะฮ เตาฮดอ

ลฮยะฮ และเตาฮดอสมาวสซฟต๖. ประพฤตเปนมสลมทด มคณธรรม จรยธรรมตามแบบอยางและ

หลกคำาสอนตอชมชนและสงคม๗. รและเขาใจหลกจรยธรรมของการมเมตตา ชวยเหลอผอนและ

การเปนตวอยางทดตอเพอน มนษยตามบทบญญตอสลาม๘. เชอมนตระหนกและเหนคณคาของการเสยสละเพออลลอฮ

และการดำาเนนชวตตามระเบยบ วนยของ สงคมทสอดคลองกบอสลามตามภาวะตางๆ

รวมทงหมด ๘ ผลการเรยนรคำาอธบายรายวชาเพมเตม

ส๒๓๒๐๔ อสลามศกษา๖ กลมสาระการเรยนร สงคมศกษาศาสนาและวฒนธรรมชนมธยมศกษาปท ๓ ภาคเรยนท ๒ เวลา ๔๐ ชวโมง ๑.๐ หนวยกต

ศกษาแหลงทมา ประเภท ความสำาคญ และความหมายของ

กฎหมายอสลามและรายละเอยดตางๆทเกยวของ ศกษาวธการคบเพอน ตามแบบฉบบของมารยาทในอสลาม ตลอดจนขอบเขตความสมพนธระหวางเพอนตางเพศทถกตอง ศกษาลกษณะครอบครวในบรรยากาศแบบอสลาม และตามแบบซนนะฮททานนาบไดทำาเปนแบบอยางไวแลว ศกษาหกมะฮหรอประโยชนของการครองเรอนตามหลก

130

การอสลาม การเตรยมความพรอมกอนการสมรส และการใชชวตการสมรสทถกตองตามหลกการอสลาม บอกถงโทษและผลเสยทไดรบสำาหรบผทฝาฝนบทบญญตอสลาม ศกษาความหมายของการนกะฮ (การสมรส) ขนตอนการสมรส มะหร การหยาราง อดะฮ และการคนดทกำาหนดไวในหลกการอสลาม ศกษาสทธและหนาทของสามภรรยา หนาทของสามตอภรรยา หนาทของภรรยาตอสาม หนาท ของบดามารดาตอบตร หนาทของบตรตอบดามารดา และหนาทของบดามารดาตอบตรบญธรรม ศกษาความผดทางอาญาตามกฎหมายอสลาม การผดประเวณ การลกทรพย การประทษราย หรอการฆาตกรรม และการเสพสงเสพตดหรอของมนเมา ศกษารายละเอยดตางๆของการซอ ขาย และดอกเบยทไดบญญตไวในบทบญญตอสลาม–ผลกรเรยนร

๑. รเขาใจหลกความหมายของกฎหมายอสลาม๒. รเขาใจลกษณะครอบครวในบรรยากาศแบบอสลาม และตาม

แบบซนนะฮททานนาบไดทำา เปนแบบอยางไวแลว๓.รเขาใจ ถงโทษและผลเสยทไดรบสำาหรบผทฝาฝนบทบญญต

อสลาม๔. รายละเอยดตางๆของการซอ ขาย และดอกเบยทไดบญญต–

ไวในบทบญญตอสลาม๕. รและเขาใจความหมาย ความสำาคญของการประกอบพธฮจญ

และอมเราะฮ การทำากรบาน และ ประเภทสตวกรบาน๖. ปฏบตละหมาดฟรฎ ละหมาดญะมาอะฮ และละหมาดสนตท

สำาคญ๗. ถอศลอดในเดอนรอมฎอนได

รวมทงหมด ๗ ผลการเรยนร

131

คำาอธบายรายวชาเพมเตมส๒๐๒๐๑ อาเซยนศกษา กลมสาระการเรยนรสงคมศกษา ศาสนาและวฒนธรรมชนมธยมศกษาปท ๑ ๓– เวลา ๒๐ ชวโมง ๐.๕ หนวยกต

ศกษาประวตความเปนมา พฒนาการประชาคมอาเซยน กลไกอาเซยน กฎบตรอาเซยน วสยทศน วตถประสงค เปาหมาย โครงสราง ภาพรวม ทมาคำาศพท และทมาของ AFTA เขตการคาเสรและสภาพเศรษฐกจพนฐานประชาคมอาเซยนและเหตผล องคประกอบของประเทศรวมเจรจา ทมผลกระทบตอประชาคมเศรษฐกจอาเซยนและประเทศไทย โดยการบรณาการ กระบวนการกลม กระบวนการทำางาน กระบวนการพฒนาคานยม กระบวนการคดวเคราะห สงเคราะห กระบวนการสรางความคดรวบยอด กระบวนการสบคนจากแหลงขอมลตาง ๆ โดยใชสอเทคโนโลย เพอใหเกดคานยม ตระหนก เจตนคตในการเปนสมาชกทด การเขามามสวนรวมเปนสวนหนงของประชาคมอาซยน รแนวโนมทศทางการเปลยนแปลงทางประชาสงคมวฒนธรรม ปรบตนในการเปนพลเมองทดภายใตกฎบตรของอาเซยนสามารถดำารงชวตในยคโลกาภวตนไดอยางเหมาะสม อยางเหมาะสมถกตองผลการเรยนร

๑. มความรเขาใจประวตความเปนมา ความสำาคญ ววฒนาการ ของกลมอาเซยนสการพฒนาเปน ประชาคมอาเซยน

๒. มความรเขาใจกลไกอาเซยน กฎบตรอาเซยน คำาอภธานศพท ของอาเซยนสามารถประยกตใชได

๓. มความรเขาใจ วเคราะหการดำาเนนงานของประชาคมการเมองและความมนคงอาเซยน

132

(ASEAN Political and Security Community- APSC) เพอใหภมภาคอาเซยนอยอยางสนตสข แกไขปญหาภายในภมภาคโดยสนตวธ และยดมนในหลกความมนคงรอบดาน

๔. มความรเขาใจ วเคราะหการดำาเนนงานของประชาคมเศรษฐกจอาเซยน (ASEAN Economic Community-AEC) เพอใหภมภาคอาเซยนมความมนคง มงคง และสามารถแขงขนกบภมภาค อนๆ ได

๕. มความรเขาใจ วเคราะหการดำาเนนงานประชาสงคมและวฒนธรรม (ASEAN Socio-Cultural Community-ASCC) เพอใหภมภาคอาเซยนอยรวมกนในสงคมทเอออาทร ประชากรมสภาพ ความเปนอยทด ไดรบการพฒนาในทกดานและมความมนคงทางสงคม (social security)

๖. มความรเขาใจ ความเปนมาเขตการคาเสรอาเซยนและ หลกการ เหตผลของประเทศคเจรจา

ในความสมพนธทดตอกลมอาเซยน๗. มความรเขาใจ ตระหนก ตอการเปลยนแปลงและผลกระทบสามารถ

ปรบตนเองดำารงชวตอย ในสงคมไทย ประชาคมอาเซยน และสงคมโลกไดอยางมความสข

รวมทงหมด ๗ ผลการเรยนรโครงสรางกลมสาระการเรยนร ระดบมธยมศกษาตอนปลาย

กลมสาระสงคมศกษาศาสนาและวฒนธรรมรายวชาพนฐานส๓๑๑๐๑ สงคมศกษา๑ จำานวน ๔๐ ชวโมง

๑.๐ หนวยกตส๓๑๑๐๒ ประวตศาสตร๑ จำานวน ๒๐ ชวโมง ๐.๕ หนวยกต

133

ส๓๑๑๐๓ สงคมศกษา๒ จำานวน ๔๐ ชวโมง ๑.๐ หนวยกตส๓๑๑๐๔ ประวตศาสตร๒ จำานวน ๒๐ ชวโมง ๐.๕ หนวยกตส๓๒๑๐๑ สงคมศกษา๓ จำานวน ๔๐ ชวโมง ๑.๐ หนวยกตส๓๒๑๐๒ ประวตศาสตร๓ จำานวน ๒๐ ชวโมง ๐.๕ หนวยกตส๓๒๑๐๓ สงคมศกษา๔ จำานวน ๔๐ ชวโมง ๑.๐ หนวยกตส๓๒๑๐๔ ประวตศาสตร๔ จำานวน ๒๐ ชวโมง ๐.๕ หนวยกตส๓๓๑๐๑ สงคมศกษา๕ จำานวน ๔๐ ชวโมง ๑.๐ หนวยกตส๓๓๑๐๓ สงคมศกษา๖ จำานวน ๔๐ ชวโมง ๑.๐ หนวยกตรายวชาเพมเตมส๓๑๒๐๑ พระพทธศาสนา๑ จำานวน ๔๐ ชวโมง ๑.๐ หนวยกตส๓๑๒๐๒ พระพทธศาสนา๒ จำานวน ๔๐ ชวโมง ๑.๐ หนวยกตส๓๑๒๐๓ อสลามศกษา๑ จำานวน ๔๐ ชวโมง ๑.๐ หนวยกตส๓๑๒๐๔ อสลามศกษา๒ จำานวน ๔๐ ชวโมง ๑.๐ หนวยกตส๓๒๒๐๑ พระพทธศาสนา๓ จำานวน ๔๐ ชวโมง ๑.๐ หนวยกต

134

ส๓๒๒๐๒ พระพทธศาสนา๔ จำานวน ๔๐ ชวโมง ๑.๐ หนวยกตส๓๒๒๐๓ อสลามศกษา๓ จำานวน ๔๐ ชวโมง ๑.๐ หนวยกตส๓๒๒๐๔ อสลามศกษา๔ จำานวน ๔๐ ชวโมง ๑.๐ หนวยกตส๓๓๒๐๑ พระพทธศาสนา๕ จำานวน ๔๐ ชวโมง ๑.๐ หนวยกตส๓๓๒๐๒ พระพทธศาสนา๖ จำานวน ๔๐ ชวโมง ๑.๐ หนวยกตส๓๓๒๐๓ อสลามศกษา๕ จำานวน ๔๐ ชวโมง ๑.๐ หนวยกตส๓๓๒๐๔ อสลามศกษา๖ จำานวน ๔๐ ชวโมง ๑.๐ หนวยกตส๓๐๒๐๑ เศรษฐศาสตรเบองตน จำานวน ๔๐ ชวโมง

๑.๐ หนวยกตส๓๐๒๐๒ ภมศาสตรประเทศไทย จำานวน ๔๐ ชวโมง ๑.๐ หนวยกตส๓๐๒๐๓ การเมองการปกครองของไทย จำานวน ๔๐ ชวโมง

๑.๐ หนวยกตส๓๐๒๐๔ กฏหมายทวไป จำานวน ๔๐ ชวโมง

๑.๐ หนวยกตส๓๐๒๐๕ ภมศาสตรเศรษฐกจ จ ำานวน ๔๐ ช ว โมง

๑.๐ หนวยกตส๓๐๒๐๖ เหตการณปจจบน จำานวน ๔๐ ชวโมง ๑.๐ หนวยกต

135

ส๓๐๒๐๗ อาเซยนศกษา จำานวน ๒๐ ชวโมง ๐.๕ หนวยกต

คำาอธบายรายวชาพนฐานส๓๑๑๐๑ สงคมศกษา ๑ กลมสาระการเรยนร สงคมศกษา ศาสนาและวฒนธรรม

136

ชนมธยมศกษาปท ๔ ภาคเรยนท ๑ เวลา ๔๐ ชวโมง จำานวน ๑.๐ หนวยกต

ศกษาวเคราะหลกษณะสงคมชมพทวปและคตความเชอทางศาสนาสมยกอนพระพทธเจา การฝกฝนตนเองของพระพทธเจาเพอการตรสร ประวตศาสดา ประวตศาสตรพระพทธศาสนาและศาสนาทตนนบ ขอปฏบตตามทางสายกลางในพระพทธศาสนาหรอแนวคดตามหลกศาสนาทตนนบถอ การพฒนาศรทธาและปญญาทถกตอง ลกษณะประชาธปไตย หลกการคดแบบ วทยาศาสตร การฝกฝนพฒนาตนเองตามหลกพระพทธศาสนาและตามหลกธรรมของศาสนาทตนนบถอ การบรหารจตเจรญปญญา วธการเผยแผ และ การปกปองศาสนา การปฏบตตนใน ศาสนพธ การรกษาสนตภาพของโลก

โดยการใชกระบวนการสบคนหาความร บนทกขอมล อภปราย เปรยบเทยบ สาธต และปฏบตจรง เพอใหเกดความรความเขาใจจนสามารถนำาไปคดพจารณาอยางมเหตผลตามความเปนจรงจนสามารถแกปญหาความทกขไดในชวตประจำาวนและประพฤตตนเปนกลยาณมตรทมความซอสตยสจรตจรงใจเพอมสวนชวยรกษาสนตภาพของโลกและสงคมโดยรวมรหสตวชวด

ส๑.๑ ม๔/๑ , ม๔/๒ , ม๔/๓ ,ม๔/๔ , ม๔/๕ , ม๔/๖ , ม๔/๗ , ม๔/๘ , ม๔/๙ , ม๔/๑๐

ม๔/๑๑ , ม๔/๑๒ , ม๔/๑๓ ,ม๔/๑๔ , ม๔/๑๕ , ม๔๑/๖ , ม๔๑/๗ , ม๔/๑๘ ,

ม๔/๑๙ , ม๔/๒๐ , ม๔/๒๑ , ม๔/๒๒ส๑.๒ ม๔/๑ , ม๔/๒ , ม๔/๓ ,ม๔/๔ , ม๔/๕

รวมทงหมด ๒๗ ตวชวด

137

คำาอธบายรายวชาพนฐานส๓๑๑๐๒ ประวตศาสตร ๑ กลมสาระการเรยนร สงคมศกษา ศาสนาและวฒนธรรม ชนมธยมศกษาปท ๔ ภาคเรยนท ๑ เวลา ๒๐ ชวโมง จำานวน ๐.๕ หนวยกต

ศกษายคสมยประวตศาสตร หลกฐานทางประวตศาสตร ขนตอนของวธการทางประวตศาสตร คณคาและประโยชนของวธการทางประวตศาสตร

โดยใชวธการทางประวตศาสตรโดยการสบคน รวบรวม บนทกขอมล อภปราย และนำาเสนอตวอยางหลกฐานตามยคสมยประวตศาสตร เพอใหตระหนกถงคณคาและความสำาคญของหลกฐานทางประวตศาสตร จนสามารถปฏบตตนใหมสวนรวมในการรกษามรดกและวฒนธรรมอนดงามของชาต ของเผาพนธอยางซอสตยสจรตและจรงใจรหสตวชวด

ส ๔.๑ ม๔/๑ , ม๔/๒รวมทงหมด ๒ ตวชวด

138

คำาอธบายรายวชาพนฐานส๓๑๑๐๓ สงคมศกษา๒ กลมสาระการเรยนรสงคมศกษา ศาสนาและวฒนธรรม ชนมธยมศกษาปท ๔ ภาคเรยนท ๒ เวลา ๔๐ ชวโมง จำานวน ๑.๐ หนวยกต

ศกษา วเคราะห โครงสรางทางกายภาพภายในโลกและผวโลก ทงดานภมลกษณ ภมอากาศ ทรพยากรธรรมชาต และสงแวดลอม การเปลยนแปลงของสภาพภมศาสตรทเกดจากการกระทำาของธรรมชาต และมนษย การเกดภยพบตทางธรรมชาตและการระวงภย การใชประโยชนจากสภาพแวดลอมในวถการดำาเนนชวตของมนษย อนเปนเอกลกษณของทองถนในประเทศไทยและภมภาคตาง ๆ ของโลก วกฤตการณทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม มาตรการการปองกน และแกไขปญหาทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม บทบาทและการประสานความรวมมอขององคการตาง ๆ ทงในและนอกประเทศ กฎหมายสงแวดลอม การจดการทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมเพอการพฒนาทยงยน

139

โดยใชเครองมอทางภมศาสตรในการสบคน รวบรวม วเคราะห สรปและนำาเสนอขอมล รวมกบ กระบวนการกลมหรอกระบวนการทางสงคม กระบวนการคดวเคราะห กระบวนการคดสงเคราะห กระบวนการแกปญหา เพอใหมความรความเขาใจ ในปฏสมพนธของสรรพสงทมผลตอกนในระบบธรรมชาต สามารถนำาความรไปประยกตใชในชวตประจำาวน ตระหนกในความจำาเปนและความสำาคญของการอนรกษทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม มสวนรวมในการแกปญหา และดำาเนนชวตตามแนวทางการอนรกษทรพยากรและสงแวดลอมเพอการพฒนาทยงยน รหสตวชวด

ส๕.๑ ม.๔/๑ ,ม.๔/๒ , ม.๔/๓ , ม.๔/๔ส๕.๒ ม.๔/๑ , ม.๔/๒ , ม.๔/๓ , ม.๔/๔ , ม.๔/๕

รวมทงหมด ๙ ตวชวด

คำาอธบายรายวชาพนฐานส๓๑๑๐๒ ประวตศาสตร ๒ กลมสาระการเรยนรสงคมศกษา ศาสนาและวฒนธรรม ชนมธยมศกษาปท ๔ ภาคเรยนท ๒ เวลา ๒๐ ชวโมง จำานวน ๐.๕ หนวยกต

ศกษาวเคราะหปจจยทมผลตอการสถาปนาอาณาจกรตางๆในดนแดนไทย ความสำาคญของสถาบนพระมหากษตรยดานการปองกนและรกษาเอกราช การสรางสรรควฒนธรรมไทย บคคลสำาคญทงชาวไทย

140

และตางประเทศทสงเสรมสรางสรรคอนรกษภมปญญาไทย วฒนธรรมไทย ปจจยทสงเสรมใหมการสบทอดวถ การดำาเนนชวตตงแตสมยสโขทย

โดยใชวธการทางประวตศาสตรโดยการสบคน รวบรวมหลกฐาน บนทกขอมล อภปราย และนำาเสนอตวอยางหลกฐานตามยคสมยประวตศาสตรจนถงสมยสโขทย เพอใหตระหนกถงคณคา วางแผนกำาหนดแนวทาง และการมสวนรวมอนรกษภมปญญาและวฒนธรรมไทยอยางมคานยมท เหมาะสมประกอบไปดวยคณธรรมจรยธรรม และรกความเปนไทยรหสตวชวด

ส ๔.๓ ม.๔/๑ ,ม.๔/๒ , ม.๔/๓ , ม.๔/๔ , ม๔/๕ รวมทงหมด ๕ ตวชวด

คำาอธบายรายวชาพนฐานส๓๒๑๐๑ สงคมศกษา๓ กลมสาระการเรยนรสงคมศกษา ศาสนาและวฒนธรรม

141

ชนมธยมศกษาปท ๕ ภาคเรยนท ๑ เวลา ๔๐ ชวโมง จำานวน ๑.๐ หนวยกต

ศกษาวเคราะห กฎหมายทเกยวของกบชวตประจำาวน โครงสรางการขดเกลาและการเปลยนแปลงทางสงคม คณลกษณะของพลเมองด สทธมนษยชน การสงวนซงวฒนธรรมเหตการณสำาคญทางการเมอง การปกครองของไทยความสมพนธระหวางประเทศตลอดถงกฎหมายรฐธรรมนญฉบบปจจบน

โดยใชทกษะการเรยนร ทกษะความคด ทกษะการแกปญหา และทกษะกระบวนการกลมเพอใหเกดความรความเขาใจ ตระหนกในการปฏบตตน และนำาความรไปใชในชวตประจำาวนรหสตวชวด

ส ๒.๑ ม.๕/๑ , ม.๕/๒ , ม๕/๓ , ม. ๕/๔ , ม.๕/๕ส ๒.๒ ม๕ /๑ , ม.๕ /๒ , ม.๕ /๓ , ม.๕/๔

รวมทงหมด ๙ ตวชวด

142

คำาอธบายรายวชาพนฐานส๓๒๑๐๒ ประวตศาสตร๓ กลมสาระการเรยนร สงคมศกษา ศาสนาและวฒนธรรม ชนมธยมศกษาปท ๕ ภาคเรยนท ๑ เวลา ๒๐ ชวโมง จำานวน ๐.๕ หนวยกต

ศกษาวเคราะห ปจจยทมผลตอการสถาปนากรงศรอยธยา ความสำาคญของสถาบพระมหากษตรยดานการปองกนและรกษาเอกราช การสรางสรรควฒนธรรมไทย บคคลสำาคญทงชาวไทยและตางประเทศ ทสงเสรมสรางสรรคอนรกษภมปญญาไทยวฒนธรรมไทย ปจจยทสงเสรมใหมการสบทอดวถ การดำาเนนชวตตงแตสมยกรงศรอยธยา

โดยใชวธการทางประวตศาสตรโดยการสบคน รวบรวมหลกฐาน บนทกขอมล อภปราย และนำาเสนอตวอยางหลกฐานทางประวตศาสตรสมยกรงศรอยธยา เพอใหตระหนกถงคณคา วางแผนกำาหนดแนวทาง และการมสวนรวมอนรกษภมปญญาและวฒนธรรมไทยอยางมคานยมทเหมาะสม ประกอบไปดวยคณธรรมจรยธรรมและรกความเปนไทยรหสตวชวด

ส ๔.๓ ม.๕/๑ , ม.๕/๒ , ม๕/๓ , ม. ๕/๔ , ม.๕/๕รวมทงหมด ๕ ตวชวด

143

คำาอธบายรายวชาพนฐานส๓๒๑๐๓ สงคมศกษา๔ กลมสาระการเรยนรสงคมศกษา ศาสนาและวฒนธรรม ชนมธยมศกษาปท ๕ ภาคเรยนท ๒ เวลา ๔๐ ชวโมง จำานวน ๑.๐ หนวยกต

ศกษาวเคราะห ปจจยทกำาหนดราคาสนคา ปรชญาเศรษฐกจพอเพยง และหลกสำาคญของระบบสหกรณ ปญหาทางเศรษฐกจ บทบาทรฐบาล ดานนโยบายการเงนการคลง ในการพฒนาเศรษฐกจ และ ผลกระทบของการเปดการคาเสร และ เศรษฐศาสตรระหวางประเทศ

โดยใชทกษะการเรยนร ทกษะความคด ทกษะการแกปญหา และทกษะกระบวนการกลม เพอใหเกดความรความเขาใจ เหนคณคาของการนำาความร มาประยกตใชในชวตประจำาวนรหสตวชวด

ส ๓.๑ ม.๕/๑ , ม.๕/๒ , ม๕/๓ , ม. ๕/๔ส ๓.๒ ม.๕/๑ , ม.๕/๒ , ม๕/๓

รวมทงหมด ๗ ตวชวด

144

คำาอธบายรายวชาพนฐานส๓๒๑๐๔ ประวตศาสตร๔ กลมสาระการเรยนรสงคมศกษา ศาสนาและวฒนธรรม ชนมธยมศกษาปท ๕ ภาคเรยนท ๒ เวลา ๒๐ ชวโมง จำานวน ๐.๕ หนวยกต

ศกษาวเคราะหปจจยทมผลตอการสถาปนากรงรตนโกสนทร ความสำาคญของสถาบนพระมหากษตรยดานการปองกนและรกษาเอกราช การสรางสรรควฒนธรรมไทย บคคลสำาคญทงชาวไทยและตางประเทศ ทสงเสรมสรางสรรคอนรกษภมปญญาไทย วฒนธรรมไทย ปจจยทสงเสรมใหมการสบทอดวถการดำาเนนชวตตงแตสมย กรงธนบรและกรงรตนโกสนทรโดยใชวธการทางประวตศาสตรโดยการสบคน รวบรวมหลกฐาน บนทกขอมล อภปราย และนำาเสนอตวอยางหลกฐานทางประวตศาสตรสมยธนบรและรตนโกสนทร

เพอใหตระหนกถงคณคา วางแผนกำาหนดแนวทาง และการมสวนรวมอนรกษภมปญญาและวฒนธรรมไทยอยางมคานยมทเหมาะสม ประกอบไปดวยคณธรรมจรยธรรมและรกความเปนไทยรหสตวชวด

ส ๔.๓ ม.๕/๑ , ม.๕/๒ , ม๕/๓ , ม. ๕/๔ , ม.๕/๕ รวมทงหมด ๕ ตวชวด

145

คำาอธบายรายวชาพนฐานส๓๓๑๐๑ สงคมศกษา๕ กลมสาระการเรยนรสงคมศกษา ศาสนาและวฒนธรรม ชนมธยมศกษาปท ๖ ภาคเรยนท ๑ เวลา ๔๐ ชวโมง จำานวน ๑.๐ หนวยกต

ศกษาและวเคราะหอทธพลของอารยธรรมโบราณ อารยธรรมลม

แมนำาไทกรส-ยเฟรตส ลมแมนำาไนล ลมแมนำาฮวงโห ลมแมนำาสนธ และอารยธรรมกรก-โรมน การตดตอระหวางโลกตะวนออกกบโลกตะวนตก และอทธพลทางวฒนธรรมทมตอกนและกน เหตการณสำาคญตางๆทสงผลตอการเปลยนแปลงของโลกในปจจบน เชนระบอบฟวดส การฟ นฟศลปะวทยาการ สงครามครเสด การสำารวจทางทะเล การปฏรปศาสนา การปฏวตทางวทยาศาสตร การปฏวตอตสาหกรรม จกรวรรดนยม ลทธชาตนยม ความรวมมอ และความขดแยงของมนษยชาตในโลก สถานการณสำาคญของโลกในครสตศตวรรษท ๒๑ เชน เหตการณ ๑๑ กนยายน ๒๐๐๑ (Nine Eleven ) การขาดแคลนทรพยากร การกอการราย ความขดแยงทางศาสนา เปนตน

146

เพอใหเกดความรความเขาใจพฒนาการของมนษยชาตจากอดตจนถงปจจบน ในดานความสมพนธและการเปลยนแปลงของเหตการณอยางตอเนอง ตระหนกถงความสำาคญและสามารถวเคราะหผลกระทบทเกดขนรหสตวชวด

ส๔.๒ ม.๖/๑, ม.๖/๒, ม.๖/๓, ม.๖/๔รวมทงหมด ๔ ตวชวด

คำาอธบายรายวชาพนฐานส๓๓๑๐๒ สงคมศกษา ๖ กลมสาระการเรยนรสงคมศกษา ศาสนาและวฒนธรรม ชนมธยมศกษาปท ๖ ภาคเรยนท ๒ เวลา ๔๐ ชวโมง จำานวน ๑.๐ หนวยกต

ศ กษาศาสนาสากลและความสอดคล องของศาสนา หล กสงคมวทยากบสงคมไทย หลกรฐศาสตรกบการเมองการปกครอง หลกนตศาสตรกบกฎหมายในชวตประจ ำาวน หลกเศรษฐศาสตรเบองตน การพฒนาเศรษฐกจของประเทศไทย ประวตศาสตรไทย ประวตศาสตรเอเชย พฒนาการของมนษยชาต เครองมอทางภมศาสตร ปฏสมพนธ

147

เชงภมศาสตรของประเทศไทยและของโลก มนษย สงแวดลอม และการพฒนาทยงยน

โดยใชกระบวนการกลม กระบวนการสบสวนสอบสวน กระบวนการคดอยางมวจารณญาณ กระบวนการเพอนชวยเพอน และกระบวนการศกษาดวยตนเองทางอนเตอรเนต เพอสามารถนำาความรไปใชในการสอบศกษาตอ ประยกตใชใหเกดประโยชนในการดำาเนนชวตประจำาวน อยางมประสทธภาพและมความสขในสงคมรหสตวชวด

ส๑.๑ ม.๖/๑๗, ม.๖/๑๘, ม.๖/๑๙, ม.๖/๒๐ , ม.๖/๒๑

ส๑.๒ ม.๖/๑, ม.๖/๒, ม.๖/๓, ม.๖/๔ส๒.๑ ม.๖/๑, ม.๖/๒, ม.๖/๓, ม.๖/๔ , ม๖/๕

ส๒.๒ ม.๖/๑, ม.๖/๒, ม.๖/๓, ม.๖/๔ส๓.๑ ม.๖/๑, ม.๖/๒, ม.๖/๓, ม.๖/๔ส๓.๒ ม.๖/๑, ม.๖/๒, ม.๖/๓ส๔.๑ ม.๖/๑, ม.๖/๒ส๔.๒ ม.๖/๑, ม.๖/๒, ม.๖/๓, ม.๖/๔ส๔.๓ ม.๖/๑, ม.๖/๒, ม.๖/๓, ม.๖/๔ , ม๖/๕ส๕.๑ ม.๖/๑, ม.๖/๒, ม.๖/๓, ม.๖/๔ส๕.๒ ม.๖/๑, ม.๖/๒, ม.๖/๓, ม.๖/๔ , ม๖/๕

รวมทงหมด ๔๕ ตวชวด

คำาอธบายรายวชาเพมเตมส๓๑๒๐๑ พระพทธศาสนา๑ กลมสาระการเรยนรสงคมศกษา ศาสนาและวฒนาธรรม

148

ชนมธยมศกษาปท๔ ภาคเรยนท ๑ เวลา ๔๐ ชวโมง จำานวน ๑.๐ หนวยกต

ร เขาใจ และวเคราะหสงคมชมพทวปและคตความเชอทางพระพทธศาสนาสมยกอนพระพทธเจา พระพทธเจาในฐานะเปนมนษยผฝกตนไดอยางสงสดในการ ตรสร การกอตง วธการสอน การเผยแผพระพทธศาสนา พทธประวตดานการบรหารและการธำารงรกษาพระพทธศาสนา ขอปฏบตทางสายกลาง ในพระพทธศาสนา ขอคดและแบบอยางการดำาเนนชวตจากประวตสาวก ชาดก และศาสนกชนตวอยางพระรตนตรย หลกธรรมในกรอบอรยสจ ๔ และพทธศาสนสภาษต คณคาและความสำาคญของการสงคายนาพระไตรปฎก เพอใหเหนความสำาคญและสามารถนำาไปประยกตใชในการดำารงชวตประจำาวนไดอยางมความสขผลการเรยนร

1. อธบายลกษณะของสงคมชมพทวปและคตความเชอทางศาสนาสมยกอนพระพทธเจา

2. อธบายพระพทธเจาในฐานะเปนมนษยผฝกฝนตนไดอยางสงสด (ตรสร)

3. อธบายการกอตงพระพทธศาสนา วธการสอน การเผยแผพระพทธศาสนาตามแนวพทธจรยา

4. เลาพทธประวตดานการบรหารและการธำารงรกษาพระพทธศาสนาได

5. รและเขาใจทฤษฎและวธการทางพทธศาสนาทเปนสากลและมขอปฏบตทยดทางสายกลาง

6. รวธการเนนหลกศรทธาและปญญาทถกตองตามหลกพทธศาสนา7. สามารถอธบายลกษณะประชาธปไตยในพระพทธศาสนาได

149

8. บอกความสมพนธ หล กการของพระพทธศาสนาก บหล กวทยาศาสตรไดการคดตามนยแหงพระพทธศาสนา และการคดแบบวทยาศาสตร

9. รและเขาใจพระพทธศาสนาเนนการฝกหดอบรมตน การพงตนเอง และการมงอสรภาพ

10. อธบายหลกธรรมในกรอบ อรยสจ ๔ 11. เลาประวตพทธสาวก พทธสาวก ชาดกและประพฤตตนเปน

ชาวพทธตวอยางได๑๒.บอกวธการศกษาและคนควาพระไตรปฏก และคมภรของศาสนาอน ๆ การสงคายนาและการเผยแผพระไตรปฏก๑๓.บอกความสำาคญและคณคาของพระไตรปฏกได

รวมทงหมด ๑๓ ผลการเรยนร

คำาอธบายรายวชาเพมเตมส๓๑๒๐๒ พระพทธศาสนา๒ กลมสาระการเรยนร สงคมศกษา ศาสนาและวฒนาธรรมชนมธยมศกษาปท๔ ภาคเรยนท ๒ เวลา ๔๐ ชวโมง จำานวน ๑.๐ หนวยกต

วเคราะหและปฎบตตามหลกธรรม คตธรรมทเกยวเนองกบวนสำาคญทางศาสนา และเทศกาลทสำาคญในพระพทธศาสนา ปฏบตตนเปนศาสนกชนทดตอสาวก สมาชกทดในครอบครวและสงคม สวดมนตแปลและแผเมตตา บรหารจตและเจรญปญญาตามหลกสตปฏฐาน เหนคณคา เชอมน และมงมนพฒนาชวตดวยการพฒนาจตและพฒนาการเรยนรดวยวธคดแบบโยนโสมนสการ สมมนาและเสนอแนะแนวทางในการธำารงรกษาพระพทธศาสนา

150

เพอปลกจตสำานก การมสวนรวม และการปฏบตตนถกตองตามหลกพระพทธศาสนา การบำาเพญตนใหเปนประโยชนตอครอบครว ชมชน ประเทศชาต ผลการเรยนร

1. สามารถสวดมนตแปลและรวธแผเมตตา การบรหารจตและการเจรญปญญาได

2. สามารถฝกบรหารจตและการเจรญปญญา และรประโยชนของการบรหารจต

3. บอกวธคดแบบโยนโสมนสการ แบบแยกแยะสวนประกอบ และ แบบวภชชวาทได

4. รและเขาใจหนาทชาวพทธ5. บอกความหมาย ความสำาคญของศาสนพธได6. รและเขาใจการแสดงความเคารพตอพระรตนตรย ปชนยบคคล

ชนยสถาน และปชนยวตถ 7. รเขาใจและตระหนกวธการปกปอง คมครอง ธำารงรกษาพระพทธ

ศาสนาของพทธบรษทในสงคมไทย และการปลกจตสำานกการมสวนรวมในสงคมพทธการจดสมมนาพระพทธศาสนา

รวมทงหมด ๗ ผลการเรยนร

คำาอธบายรายวชาเพมเตมส๓๑๒๐๓ อสลามศกษา๑ กลมสาระการเรยนรสงคมศกษา ศาสนาและวฒนาธรรม

151

ชนมธยมศกษาปท๔ ภาคเรยนท ๑ เวลา ๔๐ ชวโมง จำานวน ๑.๐ หนวยกต

ศกษาและคนควาหลกการอมาน ๖ ประการหลกการอสลาม หลกอหสาน ความหมายความส ำาคญ และการปฏบตตนตามบทบญญตของมกลลฟ การอาบนำาวาญบ การถอศลอด สรปการเผยแผอสลาม ณ นครมกกะฮและแบบอยางของทานนบมฮมมด(ศอลฯ) การปฏบตตนเปนมสลมทดและมสวนรวมในการบำารงศาสนสถาน อานและเขยนตามหลกการอานอลกรอาน กฎการอานอลฟ-ลาม การอาน และทองจำาสเราะฮ

โดยใชกระบวนการสรางความรความเขาใจ กระบวนการปฏบต เพอใหเกดความร ความเขาใจ สามารถอธบายสงทเรยนรและเหนคณคาในการนำาความรไปปฏบตตนใหเกดประโยชนในชวตประจำาวน มคณธรรม จรยธรรม ผลการเรยนร

1 อาน เขยน ทองจำา แปลความหมาย และอรรถาธบายอลกรอานตามซเราะฮทกำาหนดให

2 อาน เขยน ทองจำา และอธบายอลฮาดษ เกยวกบหลกศรทธาได3 สามารถนำาอลฮาดษเกยวกบหลกศรทธาไปปฏบตในชวตประจำาวนได4 รและเขาใจประเภทของเตาฮดได5 รและเขาใจรกนอหมาน (หลกศรทธา) 6 ทองจำาอลกรอานไดอยางนอย 2 ซเราะฮ7 อธบายประเภทของชรกเลกและชรกใหญได8 รและเขาใจเกยวกบ อบาดะฮ สนนะฮ และบดอะฮ

รวมทงหมด ๘ ผลการเรยนร

152

คำาอธบายรายวชาเพมเตมส๓๑๒๐๔ อสลามศกษา๒ กลมสาระการเรยนรสงคมศกษา ศาสนาและวฒนาธรรมชนมธยมศกษาปท๔ ภาคเรยนท ๒ เวลา ๔๐ ชวโมง จำานวน ๑.๐ หนวยกต

ศกษาและคนควา หลกการอมาน ๖ ประการหลกการอสลาม หลกอหสาน ความหมายความสำาคญ และการปฏบตตนตา มบทบญญตของมกลลฟ การอาบนำาวาญบ การถอศลอด สรปการเผยแผอสลาม ณ นครมกกะฮและแบบอยางของทานนบมฮมมด(ศอลฯ) การปฏบตตนเปนมสลมทดและมสวนรวมในการบำารงศาสนสถาน อานและเขยนตามหลกการอานอลกรอาน กฎการอานอลฟ-ลาม การอาน และทองจำาสเราะฮ

โดยใชกระบวนการสรางความรความเขาใจ กระบวนการปฏบต เพอใหเกดความร ความเขาใจ สามารถอธบายสงทเรยนรและเหนคณคาในการนำาความรไปปฏบตตนใหเกดประโยชนในชวตประจำาวน มคณธรรม จรยธรรม ผลการเรยนร

๑. เขาใจประวตทานนบมอหมด (ศ.ล.) คอลฟะฮ ศอฮาบะฮ ตาบอตตาบอน อลามะฮ

๒. อาน เขยน ทองจำา แปลความหมายและอรรถาธบายอลกรอานซเราะฮทกำาหนดให

๓. อานและทองจำาอลกรอานไดถกตองอยางนอย ๒ ซเราะฮ๔. เหนคณคาในการนำาหลกคำาสอนจากอลกรอานมาปฏบตเพอ

พฒนาตนเอง ครอบครว ชมชน และสงคม

153

๕. รเขาใจหลกการศรทธา จากอลกรอานซเราะฮทกำาหนดให๖. รและเขาใจหลกศรทธาจากอลฮาดษทกำาหนดให๗. อาน เขยน ทองจำา และอธบายฮาดษทกำาหนดให๘. สามารถนำาฮาดษเกยวกบหลกศรทธาไปปฏบตในชวตประจำาวน

ไดรวมทงหมด ๘ ผลการเรยนร

คำาอธบายรายวชาเพมเตมส๓๒๒๐๑ พระพทธศาสนา๓ กลมสาระการเรยนรสงคมศกษา ศาสนาและวฒนาธรรมชนมธยมศกษาปท ๕ ภาคเรยนท ๑ เวลา ๔๐ ชวโมง จำานวน ๑.๐ หนวยกต

ศกษา วเคราะห ฝกปฏบต สรางความคดรวบยอด สภาพปญหาชวต รบผดชอบ ปฏบตตน เหนคณคา เชอมน ศรทธา มความสามารถในการคด รกชาต ศาสน กษตรย เพอใหมความรความเขาใจตระหนกและเหนคณคาในเรองตอไปน

ความสำาคญของพระพทธศาสนากบการศกษาทสมบรณ พระพทธศาสนากบการเมองพระพทธศาสนากบสนตภาพ พระพทธศาสนากบวทยาศาสตร พทธประวต พระรตนตรย อรยสจ ๔ พทธศาสนสภาษต พทธสาวกสาวกา ชาดก ศาสนกชนตวอยาง วธการศกษาคนควาพระไตรปฎก การสงคายนาและการเผยแพรพระไตรปฎก ความสำาคญและคณคาของพระไตรปฎก

154

ผลการเรยนร1. รและเขาใจลกษณะประชาธปไตยในพระพทธ- ศาสนา2. สามารถบอกหลกการของพระพทธศาสนากบหลกวทยาศาสตร3. รและเขาใจการคดตามนยแหงพระพทธศาสนาและการคดแบบ

วทยาศาสตร4. รวธการฝกหดอบรมตน การพงตนเอง และการมงอสรภาพ ตาม

หลกพระพทธศาสนา5. บอกความสำาคญของพระพทธศาสนากบการศกษาทสมบรณได6. บอกความสำาคญของพระพทธศาสนากบการเมองได7. บอกความสำาคญของพระพทธศาสนากบสนตภาพได8. รและเขาใจหลกธรรมในกรอบ อรยสจ 49. เลาประวตพทธสาวก พทธสาวก ชาดกและประพฤตตนเปน ชาว

พทธตวอยางไดรวมทงหมด ๙ ผลการเรยนร

คำาอธบายรายวชาเพมเตมส๓๒๒๐๒ พระพทธศาสนา๔ กลมสาระการเรยนรสงคมศกษา ศาสนาและวฒนาธรรมชนมธยมศกษาปท ๕ ภาคเรยนท ๒ เวลา ๔๐ ชวโมง จำานวน ๑.๐ หนวยกต

ศกษา วเคราะห ฝกปฏบต สรางความคดรวบยอด สภาพปญหาชวต รบผดชอบ ปฏบตตน เหนคณคา เชอมน ศรทธา มความสามารถใน

155

การคด รกชาต ศาสน กษตรย เพอใหมความรความเขาใจตระหนกและเหนคณคาในเรองตอไปน สวดมนตแปลและแผเมตตา วธปฏบตและประโยชนของการบรหารจตและเจรญปญญา ตวอยางผลทเกดจากการทำาความดความชว การคดแบบโยนโสมนสการดวยวธคดแบบอรยสจ คณคาและความสำาคญของคานยมและจรยธรรม วธการขจดความขดแยงเพอการอยรวมกนอยางสนตสข การรวมกจกรรมทางพระพทธศาสนา ปฏบตตนเปนสมาชกทดของครอบครวและสงคม ปฏบตตนถกตองตามศาสนพธ การสมนาและเสนอแนะแนวทางในการธำารงรกษาพระพทธศาสนา

ผลการเรยนร1. สามารถสวดมนตแปล และแผเมตตาไดอยางถกตอง2. รและเขาใจวธปฏบตและประโยชนของการบรหารจตและเจรญปญญา3. สามารถฝกการบรหารจตและเจรญปญญาตามหลกสตปฎฐานและนำา

วธการบรหารจตและเจรญปญญาไปใชในการพฒนาการเรยนร คณภาพชวตและสงคมได

4. สามารถพฒนาการเรยนรดวยวธคดแบบโยนโสมนสการ ๑๐ วธได 5. สมารถบอกสภาพปญหาในชมชน และสงคม6. สามารถปฏบตตนเปนชาวพทธทดตอพระภกษ 7. รและตระหนกการปกปองคมครอง พระพทธศาสนาในสงคมไทย8. รและเขาใจวธการปฏบตตนตอพระภกษทางกายวาจาและใจทประกอบ

ดวยเมตตาการปฏสนถารทเหมาะสมตอพระภกษ ในโอกาสตาง ๆ9. ปฏบตตนเปนสมาชกทดของครอบครวและสงคมและเหมาะสมในฐานะ

เปนผปกครองและ ผอยในปกครอง ตามหลกทศเบองลาง ในทศ 6 การปฏสนถารตามหลก ปฏสนถาร ๒

10. รและเขาใจความหมาย ความสำาคญ คตธรรม ในพธกรรม บทสวดมนตของนกเรยน งานพธ คณคาและประโยชน พธบรรพชาอปสมบท คณสมบตของผขอบรรพชาอปสมบท เคร อง อฏฐบรขาร ประโยชนของการ บรรพชาอปสมบท

156

11. เขาใจหลกธรรม/คตธรรมทเกยวเนองกบวนสำาคญและเทศกาลทสำาคญในพระพทธศาสนาหรอศาสนาอน

๑๒.รและเขาใจการปฏบตตนทถกตองในวนสำาคญและเทศกาลทสำาคญในพระพทธศาสนาหรอศาสนาอน

รวมทงหมด ๑๒ ผลการเรยนรคำาอธบายรายวชาเพมเตม

ส๓๒๒๐๓ อสลามศกษา๓ กลมสาระการเรยนรสงคมศกษา ศาสนาและวฒนาธรรมชนมธยมศกษาปท๕ ภาคเรยนท ๑ เวลา ๔๐ ชวโมง จำานวน ๑.๐ หนวยกต

ศกษา วเคราะห และสรปหลกการอมาน ๖ ประการ พระนามของอลลอฮ การปกปดเอาเราะฮ การอาบนำาวาญบ การละหมาดวนศกรและการฟงคฎบะฮ การถอศลอด การเผยแผอสลาม ณ นครมกกะฮและการอพยพของชาวมสลมไปยงมะดนะฮ แบบอยางของเคาะลฟะอ อบบกร และอมร มารยาทตอบดา มารดา คร และผอาวโส การมสวนรวมในการบำารงศาสนสถาน การอานดอาอ หลกการอานอล-กรอานเบองตน การอานนนและมม การทองจำาสเราะฮ และมารยาทในการอานอล-กรอาน

โดยใชกระบวนการสรางความรความเขาใจ กระบวนการปฏบต เพอใหเกดความรความเขาใจ สามารถวเคราะหสงทเรยนร มทกษะการอานและเหนคณคาในการปฏบตเปนมสลมทดผลการเรยนร

1. อาน เขยน ทองจำา แปลความหมาย และอรรถาธบายอลกรอานตามซเราะฮทกำาหนดให

2. อาน เขยน ทองจำา และอธบายอลฮาดษ เกยวกบหลกศรทธาได3. รและเขาหลกการศรทธาจากอลกรอานซเราะฮทกำาหนดใหได4. รและเขาใจหลกศรทธาจากอลฮาดษทกำาหนดได5. สามารถนำาอลฮาดษเกยวกบหลกศรทธาไปปฏบตในชวตประจำาวนได

157

6. เหนคณคาในการนำาหลกคำาสอนจากอลกรอานมาปฏบตเพอพฒนาตนเอง ครอบครว ชมชนและสงคม

7. อานและทองจำาอลกรอานไดอยางนอย 2 ซเราะฮ8. ร เขาใจหลกปฏบตของรกนอสลาม 9. รและเขาประวตการละหมาดสนต ละหมาดยมอต และละหมาดญามา

อะฮ10. รและเขาใจวธการจดการศพ และการละหมาดศพ

รวมทงหมด ๑๐ ผลการเรยนร

คำาอธบายรายวชาเพมเตมส๓๒๒๐๔ อสลามศกษา๔ กลมสาระการเรยนร สงคมศกษา ศาสนาและวฒนาธรรมชนมธยมศกษาปท๕ ภาคเรยนท ๒ เวลา ๔๐ ชวโมง จำานวน ๑.๐ หนวยกต

ศกษา วเคราะห และสรปหลกการอมาน 6 ประการ พระนามของอลลอฮ การปกปดเอาเราะฮ การอาบนำาวาญบ การละหมาดวนศกรและการฟงคฎบะฮ การถอศลอด การเผยแผอสลาม ณ นครมกกะฮและการอพยพของชาวมสลมไปยงมะดนะฮ แบบอยางของเคาะลฟะอ อบบกร และอมร มารยาทตอบดา มารดา คร และผอาวโส การมสวนรวมในการบำารงศาสนสถาน การอานดอาอ หลกการอานอล-กรอานเบองตน การอานนนและมม การทองจำาสเราะฮ และมารยาทในการอานอล-กรอาน

158

โดยใชกระบวนการสรางความรความเขาใจ กระบวนการปฏบต เพอใหเกดความรความเขาใจ สามารถวเคราะหสงทเรยนร มทกษะการอานและเหนคณคาในการปฏบตเปนมสลมทดผลการเรยนร

๑. อาน เขยน ทองจำา แปลความหมาย และอรรถาธบายอลกรอานตามซเราะฮทกำาหนดให

๒. เหนคณคาในการนำาหลกคำาสอนจากอลกรอานมาปฏบตเพอพฒนาตนเอง ครอบครว ชมชน

และสงคม๓. รและเขาหลกการศรทธาจากอลกรอานซเราะฮทกำาหนดใหได๔. อานและทองจำาอลกรอานไดอยางนอย 2 ซเราะฮ๕. อาน เขยน ทองจำา และอธบายอลฮาดษ ทกำาหนดใหได๖. สามารถนำาอลฮาดษเกยวกบหลกศรทธาไปปฏบตในชวต

ประจำาวนได๗. รและเขาใจหลกศรทธาจากอลฮาดษทกำาหนดได๘. รและเขาใจระบบเศรษฐกจอสลามและระบบเศรษฐกจของโลก๙. การซอขาย และดอกเบย การแบงปนหนสวน กำาไร การใหเชา

การออมทรพย การจำานำา จำานองและการกยม

รวมทงหมด ๙ ผลการเรยนร

คำาอธบายรายวชาเพมเตมส๓๓๒๐๑ พระพทธศาสนา๕ กลมสาระการเรยนรสงคมศกษา ศาสนาและวฒนาธรรม

159

ชนมธยมศกษาปท ๖ ภาคเรยนท ๑ เวลา ๔๐ ชวโมง จำานวน ๑.๐ หนวยกต

วเคราะหพระพทธศาสนาวา เปนศาสตรแหงการศกษาซงเนนความสมพนธของเหตปจจยกบวธการแกปญหา พระพทธศาสนาในการฝกตนไมใหประมาท มงประโยชนและสนตภาพบคคล สงคมและโลก พระพทธศาสนากบปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงและการพฒนาประเทศแบบยงยน พทธประวตดานการบรหารและการธำารงรกษาพระพทธศาสนา ขอคดและแบบอยางการดำาเนนชวตจากประวตสาวก ชาดก ศาสนกชนตวอยาง พระรตนตรย หลกธรรมในกรอบอรยสจ ๔ พทธศาสนสภาษต คณคาและความสำาคญของการสงคายนาพระไตรปฎก

เพอใหเหนคณคาของหลกธรรมสำาคญ ในการอยรวมกนอยางสนตสข และมงประโยชนสนตภาพของบคคล สงคมและโลก ผลการเรยนร

1. รและเขาใจศาสตรแหงการศกษาของพระพทธศาสนาและความสมพนธของเหตปจจยและวธการแกปญหา

2. รและเขาใจวธการฝกตนไมใหประมาทและพระพทธศาสนามงประโยชนสข สนตภาพแกบคคล สงคม และโลก

3. รและเขาใจพระพทธศาสนากบปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงและการพฒนาแบบยงยน

4. รเขาใจหลกธรรมในกรอบ อรยสจ 45. เลาประวตพทธสาวก พทธสาวก ชาดกและประพฤตตนเปน ชาว

พทธตวอยางได6. บอกความสำาคญและคณคาของพระไตรปฏกได7. สามารถยกตวอยางผลทเกดจากการทำาความด ความชวได

รวมทงหมด ๗ ผลการเรยนร

160

คำาอธบายรายวชาเพมเตมส๓๓๒๐๒ พระพทธศาสนา๖ กลมสาระการเรยนรสงคมศกษา ศาสนาและวฒนาธรรมชนมธยมศกษาปท ๖ ภาคเรยนท ๒ เวลา ๔๐ ชวโมง จำานวน ๑.๐ หนวยกต

วเคราะหหลกธรรม คตธรรมทเกยวเนองกบวนสำาคญทางศาสนา และปฏบตตนไดถกตองหลกธรรมและคตธรรมทเกยวเนองกบวนสำาคญ และเทศกาลทสำาคญในพระพทธศาสนา ปฏบตตนเปนชาวพทธทด ปกปองคมครอง พระพทธศาสนา และการปฏบตตนเปนสมาชกทดของครอบครวและสงคม สวดมนตแปลและแผเมตตา บรหารจตและเจรญปญญาตามหลกสตปฏฐาน เหนคณคา เชอมน และมงมนพฒนาชวตดวยการพฒนาจตและพฒนาการเรยนรดวยวธคดแบบโยนโสมนสการ สมมนาและเสนอแนะแนวทางในการธำารงรกษาศาสนาทตนนบถอ อนสงผลถงการพฒนาตน พฒนาชาตและโลก

เพอปลกจตสำานก การมสวนรวม และการปฏบตตนถกตองตามหลกพระพทธศาสนา การบำาเพญตนใหเปนประโยชนตอครอบครว ชมชน ประเทศชาต และโลก ผลการเรยนร

1. สามารถสวดมนตแปล และแผเมตตาไดอยางถกตอง2. รและเขาใจวธปฏบตและประโยชนของการบรหารจตและเจรญ

ปญญา

161

3. สามารถฝกการบรหารจตและเจรญปญญาตามหลกสตปฎฐานและนำาวธการบรหารจตและเจรญปญญาไปใชในการพฒนาการเรยนร คณภาพชวตและสงคมได

4. สามารถพฒนาการเรยนรดวยวธคดแบบโยนโสมนสการ ๑๐ วธไดวธ (เนน วธคดแบบแยกแยะสวนประกอบ แบบสามญญลกษณะแบบเปนอยในขณะปจจบน และแบบ วภชชวาท )

5. สามารถปฏบตตนเปนชาวพทธทดตอพระภกษ 6. รและเขาใจบทบาท และหนาทของพระภกษ ในฐานะพระนกเทศก

พระธรรมทต พระธรรมจารก พระวทยากร พระวปสสนาจารย และพระนกพฒนา

7. บอกประเภทของศาสนพธในพระพทธศาสนาได 8. รและเขาใจการทำาบญเลยงพระในโอกาสตางๆและเหนคณคา

ประโยชนของศาสนพธได 9. รและเขาใจบญพธ ทานพธ กศลพธ10. ปฎบตตนเปนพทธมามกะได11. รและเขาใจหลกธรรม/คตธรรมทเกยวเนองกบวนสำาคญ และ

เทศกาลทสำาคญในพระพทธศาสนา๑๒.รเขาใจและปฏบตตนไดอยางถกตองในวนสำาคญและเทศกาลทสำาคญในพระพทธศาสนา

รวมทงหมด ๑๒ ผลการเรยนร

คำาอธบายรายวชาเพมเตมส๓๓๒๐๓ อสลามศกษา๕ กลมสาระการเรยนรสงคมศกษา ศาสนาและวฒนาธรรมชนมธยมศกษาปท๖ ภาคเรยนท ๑ เวลา ๔๐ ชวโมง จำานวน ๑.๐ หนวยกต

162

ศกษา วเคราะห และสรป หลกการอมาน 6 ประการ การตงภาคตออลลอฮ การสนสภาพจากการเปนมสลม การอาบนำาวาญบ การจดการญะนาซะฮ การถอศลอด การละหมาดสนต การจายซะกาต การประกอบพธฮจญ บทบาทของทานนบมฮำาหมดในนครมะดนะฮ ชาวมฮาญรนและอนศอร เคาะลฟะฮอสมาน อาล ศาสนสถาน ความซอสตย มารยาทและการอานดอาอ หลกการอานและทองจำาสเราะฮในอล-กรอาน

โดยใชกระบวนการสรางความรความเขาใจ กระบวนการปฏบต เพอใหเกดความรใจ ความเขาใจ สามารถวเคราะหสงทเรยนร มทกษะการอานและเหนคณคาในการปฏบตตนเปนมสลมทดผลการเรยนร

1. อาน เขยน ทองจำา แปลความหมาย และอรรถาธบายอลกรอานตามซเราะฮทกำาหนดให

2. อาน เขยน ทองจำา และอธบายอลฮาดษ เกยวกบหลกศรทธาได3. รและเขาหลกการศรทธาจากอลกรอานซเราะฮทกำาหนดใหได4. รและเขาใจหลกศรทธาจากอลฮาดษเกยวกบกฎหมายทกำาหนดได5. สามารถนำาอลฮาดษเกยวกบหลกกฎหมายไปปฏบตในชวตประจำา

วนได6. เหนคณคาในการนำาหลกคำาสอนจากอลกรอานมาปฏบตเพอพฒนา

ตนเอง ครอบครว ชมชนและสงคม7. อานและทองจำาอลกรอานไดถกตองอยางนอย ๒ ซเราะฮ8. รและเขาใจระบบเศรษฐกจอสลาม 9. รและเขาใจเกยวกบกฎหมายพนยกรรม10. รและเขาใจเกยวกบกฎหมายอาญาได

รวมทงหมด ๑๐ ผลการเรยนร

163

คำาอธบายรายวชาเพมเตมส๓๓๒๐๔ อสลามศกษา๖ กลมสาระการเรยนรสงคมศกษา ศาสนาและวฒนาธรรมชนมธยมศกษาปท๖ ภาคเรยนท ๒ เวลา ๔๐ ชวโมง จำานวน ๑.๐ หนวยกต

ศกษา วเคราะห และสรป หลกการอมาน ๖ ประการ การตงภาคตออลลอฮ การสนสภาพจากการเปนมสลม การอาบนำาวาญบ การจดการญะนาซะฮ การถอศลอด การละหมาดสนต การจายซะกาต การประกอบพธฮจญ บทบาทของทานนบมฮำาหมดในนครมะดนะฮ ชาวมฮาญรนและอนศอร เคาะลฟะฮอสมาน อาล ศาสนสถาน ความซอสตย มารยาทและการอานดอาอ หลกการอานและทองจำาสเราะฮในอล-กรอาน

โดยใชกระบวนการสรางความรความเขาใจ กระบวนการปฏบต เพอใหเกดความรใจ ความเขาใจ สามารถวเคราะหสงทเรยนร มทกษะการอานและเหนคณคาในการปฏบตตนเปนมสลมทดผลการเรยนร

๑. อาน เขยน ทองจำา แปลความหมาย และอรรถาธบายอลกรอานตามซเราะฮทกำาหนดให

๒. เหนคณคาในการนำาหลกคำาสอนจากอลกรอานมาปฏบตเพอพฒนาตนเอง ครอบครว ชมชน

และสงคม๓. รและเขาหลกการศรทธาจากอลกรอานซเราะฮทกำาหนดใหได๔. อานและทองจำาอลกรอานไดอยางนอย ๒ ซเราะฮ๕. อาน เขยน ทองจำา และอธบายอลฮาดษ ทกำาหนดใหได๖. สามารถนำาอลฮาดษเกยวกบหลกศรทธาไปปฏบตในชวต

ประจำาวนได๗. รและเขาใจหลกศรทธาจากอลฮาดษทกำาหนดได

164

๘. รเขาใจวธการเลอกคครอง การนกะฮ การมภรรยามากกวาหนงคน

๙. รและเขาใจสทธหนาทของบคคลในครอบครว การหยาราง การคนด

๑๐. รเขาใจและเหนความสำาคญของครอบครวและปฏบตตนตามบทบญญตอสลามไดอยาง

ถกตองรวมทงหมด ๑๐ ผลการเรยนร

คำาอธบายรายวชาเพมเตมส๓๐๒๐๑ เศรษฐศาสตรเบองตน กลมสาระการเรยนรสงคมศกษา ศาสนาและวฒนาธรรมชนมธยมศกษาตอนปลาย เวลา ๔๐ ชวโมง จำานวน ๑.๐ หนวยกต

ศกษา ความหมาย ความสำาคญวชาเศรษฐศาสตร บทบาทหนาทของเงน และสถาบนการเงนในระบบเศรษฐกจ บทบาทของรฐบาลเกยวกบนโยบายการเงน การคลงในการพฒนาประเทศ ตระหนกถงความสำาคญของปรชญาเศรษฐกจพอเพยงทมผลตอเศรษฐกจสงคมของประเทศ ตระหนกถงความสำาคญของระบบสหกรณ ในการพฒนาเศรษฐกจในระดบชมชนและประเทศ วเคราะหปญหาเศรษฐกจในชมชม และเสนอแนวทางแกไข โดย วธการวเคราะห การคดแกปญหา กระบวนการกลม กระบวนการสราง

165

ความตระหนก เพอใหมความรความเขาใจ เกยวกบบทบาทของรฐบาล เกยวกบนโยบายการเงนการคลง ในการพฒนาประเทศ เหนคณคาความสำาคญของปรชญาเศรษฐกจพอเพยง และระบบสหกรณในการพฒนาระดบชมชน และประเทศ ประยกตความสามารถในการสอสาร การ แกปญหา การใชทกษะชวตตระหนกในคณคา และภาคถมใจในความเปนไทย ไดแก รกชาต ศาสน กษตรย ซอสตยสจรต มวนย ใฝเรยนร อยอยางพอเพยง รกความเปนไทย มจตสารธารณะผลการเรยนร

1. อธบายความหมายความสำาคญของวชาเศรษฐศาสตร2. อธบายหนาทของเงนเบองตน3. อธบายบทบาทหนาทของสถาบนการเงน4. อธบายบทบาทของรฐบาลเกยวกบนโยบายการเงน การคลงและ

การพฒนาประเทศ5. ตระหนกถงความสำาคญของปรชญาเศรษฐกจพอเพยงทมตอ

เศรษฐกจ สงคมของประเทศ6. ตระหนกถงความสำาคญของระบบสหกรณในการพฒนา

เศรษฐกจในระดบชมชนและประเทศ7. วเคราะหปญหาเศรษฐกจในชมชนและเสนอแนวทางแกไข

รวมทงหมด ๗ ผลการเรยนร

คำาอธบายรายวชาเพมเตมส๓๐๒๐๒ ภมศาสตรไทย กลมสาระการเรยนรสงคมศกษา ศาสนาและวฒนาธรรม

166

ชนมธยมศกษาตอนปลาย เวลา ๔๐ ชวโมง จำานวน ๑.๐ หนวยกต

ศกษาวเคราะห สภาพแวดลอมทางกายภาพในภาคตางๆของประเทศไทยในเรองลกษณะทางภมศาสตร ทรพยากร การประกอบอาชพ และการปรบตวใหเขากบสภาพแวดลอม อธบายการใชประโยชนจากสงแวดลอมในการสรางสรรควฒนธรรมอนเปนเอกลกษณของทองถนมสวนรวมในการอนรกษพฒนาทรพยากรธรรมชาต และสงแวดลอมทเหมาะสมเพอการพฒนาทยงยน โดยใชวธการทางภมศาสตร และกระบวนการสรางความตระหนกเพอใหเกดความรความเขาใจ สามารถนำาไปใชในชวตประจำาวน สามารถดำารงตนอยในสงคมอยางมความสข เกดความภาคภมใจ และหวงแหนในความเปนไทย มความรกชาต ศาสน กษตรย ซอสตยสจรต มวนยใฝเรยนร มงมนในการทำางาน รกความเปนไทย และมจตสาธารณะผลการเรยนร

1. อธบายลกษณะภมศาสตรของประเทศไทย2. อภปรายและวเคราะหความสมพนธของสภาพแวดลอมทาง

กายภาพและการประกอบอาชพของประชากรในภาคเหนอ3. อภปรายและวเคราะหความสมพนธของสภาพแวดลอมทาง

กายภาพและการประกอบอาชพของประชากรในภาคตะวนออกเฉยงเหนอ

4. อภปรายและวเคราะหความสมพนธของสภาพแวดลอมทางกายภาพและการประกอบอาชพของประชากรในภาคกลาง

5. อภปรายและวเคราะหความสมพนธของสภาพแวดลอมทางกายภาพและการประกอบอาชพของประชากรในภาคตะวนตก

6. อภปรายและวเคราะหความสมพนธของสภาพแวดลอมทางกายภาพและการประกอบอาชพของประชากรในภาคตะวนออก

167

7. อภปรายและวเคราะหความสมพนธของสภาพแวดลอมทางกายภาพและการประกอบอาชพของประชากรในภาคใต

8. อภปรายและบอกวธการอนรกษและพฒนาทรพยกรณธรรมชาตและสงแวดลอมของประเทศไทยทเหมาะสมและยงยนได

รวมทงหมด ๑๐ ผลการเรยนร

คำาอธบายรายวชาเพมเตมส๓๐๒๐๓ การเมองการปกครองของไทย กลมสาระการเรยนรสงคมศกษา ศาสนาและวฒนาธรรมชนมธยมศกษาตอนปลาย เวลา ๔๐ ชวโมง จำานวน ๑.๐ หนวยกต

ศกษา รวบความ วเคราะห และสรป ลกษณะการเมองการปกครองของไทยตงแตสมยสโขทยจนถงปจจบน ความจำาเปนของการมระบอบการปกครองแบบประชาธปไตยอนมพระมหากษตรยทรงเปนประมข โดยมอำานาจอธปไตยซงเปนอำานาจสงสดทใชในการปกครองประเทศ รวมทงการมสทธ เสรภาพ และหนาท ในการมสวนรวมในการตรวจสอบการใชอำานาจหนาทของรฐ ในฐานะทเปนพลเมองของประเทศ โดยใชกระบวนการคดวเคราะห สามารถบอก และอธบายไดวาการปกครองของไทยมความเปนมาอยางไร การใชสทธเสรภาพภายใตรฐธรรมนญ อภปรายผลทเกดขนได เหนคณคา และตระหนก ในการปกครองระบอบประชาธปไตยอนมพระมหากษตรยเปนประมข มคานยมทดตสถาบนพระมหากษตรย และสามารถนำาประโยชนทไดไปใชในชวตประจำาวนผลการเรยนร

168

1. เพอใหมความรความเขาใจเกยวกบจประสงคการเรยนรวชาการปกครองของไทย

2. เพอใหมความรความเขาใจโครงสรางการเมองการปกครองของไทย

3. อธบายโครงสรางการปกครองของไทยในปจจบน4. ตระหนกในบทบาทของพระมหากษตรยทมตอสงคมไทยและเหน

ความจำาเปนทจะตองธรรมรงรกษาไวซงสถาบนพระมหากษตรย5. เพอใหมความรความเขาใจ สาระส ำาคญทควรรจากกฎหมาย

รฐธรรมนญ6. สามารถนำาความรไปประยกตใชในชวตประจำาวนและปฏบตตน

ตามวถประชาธปไตย7. มสวนรวมและสงเสรมกจกรรมทางการเมองการปกครองตาม

กฎหมายรฐธรรมนญ8. สามารถวเคราะหขาวสารเหตการณปจจบนทส ำาคญทเกยวของ

กบกจกรรมทางการเมองการปกครองของไทย

รวมทงหมด ๑๐ ผลการเรยนร

คำาอธบายรายวชาเพมเตมส๓๐๒๐๔ กฎหมายทวไป กลมสาระการเรยนรสงคมศกษา ศาสนาและวฒนาธรรมชนมธยมศกษาตอนปลาย เวลา ๔๐ ชวโมง จำานวน ๑.๐ หนวยกต

169

ศกษาวเคราะห สาระสำาคญของกฎหมายเบองตนสาระสำาคญของกฎหมายแพงพาณชย การตความกฎหมายแพงและพาณชย ลกษณะทวไปของกฎหมายอาญา และการรบผดทางอาญา การตความกฎหมายอาญา

โดยใชทกษะการคด เพอใหมความรความเขาใจ สามารถวเคราะห และตระหนกในการปฏบตตน โดยยดมนในหลกกฎหมายผลการเรยนร

1. นกเรยนมความรความเขาใจ เกยวกบ ลกษณะทวไปของกฎหมาย การจดทำากฎหมาย การบงคบใชกฎหมาย และการยกเลกกฎหมายของไทย

2. นกเรยนมความรความเขาใจ สามารถปฏบตตนและวนจฉย การกระทำาความผดตามหลกกฎหมายแพงพาณชย ทวาดวยบคคล นตกรรม สญญา ครอบครวและมรดก

3. นกเรยนมความรความเขาใจ ลกษณะทวไปของกฎหมายอาญา การรบผดทางอาญาและสามารถเขยนคำาวนจฉย การกระทำาความผดตามประมวลกฎหมายอาญา

4. นกเรยนมความรความเขาใจ ขนตอนในการพจารณาความแพงและความอาญา

รวมทงหมด ๔ ผลการเรยนร

170

คำาอธบายรายวชาเพมเตมส๓๐๒๐๕ ภมศาสตรเศรษฐกจ กลมสาระการเรยนรสงคมศกษา ศาสนาและวฒนาธรรมชนมธยมศกษาตอนปลาย เวลา ๔๐ ชวโมง จำานวน ๑.๐ หนวยกต

ศกษาความสมพนธระหวางทรพยากรธรรมชาตกบกจกรรมทางเศรษฐกจ ในแตละภมภาคของโลก กจกรรมทางเศรษฐกจขนปฐมภม ขนทตยภม และขนตตยภม การรวมกลมทางเศรษฐกจ และปญหาทางเศรษฐกจเพอความเขาใจในอทธพลของสงแวดลอมทมตอกจกรรมทางเศรษฐกจ

โดยใชทกษะการเรยนรทกษะความคด เพอใหมความรความเขาใจ ตระหนกและเหนความจำาเปนทจะตองรวมมอกนแกปญหา และพฒนาเศรษฐกจโลกผลการเรยนร1. นกเรยนมความรความเขาใจเกยวกบสงแวดลอมทมความสมพนธ

กบกจกรรมทางเศรษฐกจของ มนษย2. นกเรยนมความรความเขาใจเกยวกบกจกรรมทางเศรษฐกจใน

ภมภาคตาง ๆ ของโลก3. นกเรยนมความรความเขาใจเกยวกบกจกรรมทางเศรษฐกจขน

ปฐมภมเพอการยงชพและการคา4. นกเรยนมความรความเขาใจเกยวกบกจกรรมทางเศรษฐกจขน

ทตยภม5. นกเรยนมความรความเขาใจเกยวกบกจกรรมทางเศรษฐกจขน

ตตยภม

171

6. นกเรยนมความรความเขาใจเกยวกบการรวมกลมทางเศรษฐกจทสำาคญในภมภาคตาง ๆขงโลก

7. นกเรยนมความรความเขาใจเกยวกบสภาพปญหาและแนวทางการแกปญหาทางดานเศรษฐกจของประเทศพฒนา ประเทศทกำาลงพฒนา และแนวโนมเศรษฐกจโลกในอนาคต

รวมทงหมด ๗ ผลการเรยนร

คำาอธบายรายวชาเพมเตมส๓๐๒๐๖ เหตการณปจจบน กลมสาระการเรยนรสงคมศกษา ศาสนาและวฒนาธรรมชนมธยมศกษาตอนปลาย เวลา ๔๐ ชวโมง จำานวน ๑.๐ หนวยกต

ศกษาสภาพการเมองของโลกหลงสงครามโลกครงท ๒ ความขดแยงระหวางสหรฐอเมรกาและสหภาพโซเวยต  และบทบาทขององคการสหประชาชาตในการระงบความขดแยงทางการเมองและการสงเสรมความสมพนธในดานเศรษฐกจ สงคมและวฒนธรรม                ศกษาแนวคดและวธการในการรวมกลมทางเศรษฐกจ  รวมทงความสำาเรจของกลมเศรษฐกจตางๆ ทวโลก ศกษาสภาวการณของโลกในปจจบน  ความขดแยงทเกดขนในภมภาคตางๆ ทางการเมอง

172

สงคมวฒนธรรม และปญหาสงแวดลอมในปจจบน รวมทงแนวทางทจะแกไขปญหาทเกดขนในอนาคต                สาระเพมเตมวชาเหตการณปจจบน เนนใหผเรยนไดศกษาสภาพความเปนไปของในสงคมโลกปจจบน เพอใหสามารถปรบตวอยในสงคมโลกไดอยางปกตสขผลการเรยนร

1. ความรพนฐานเกยวกบเหตการณปจจบน2. มความรความเขาใจเกยวกบสภาพการเมองหลงสงครามโลก

ครงท ๒3. อธบายสาเหตการเกดขบวนชาตนยมและการสรางชาตนยมของ

อาณานคมได4. รและเขาใจสภาพการณของปญหาสงครามเยนและยกตวอยาง

สงครามเยนได5. บอกปจจยทกำาหนดความสมพนธระหวางประเทศ และวธการ

ประสานประโยชนระหวางประเทศได6. วเคราะหบทบาทขององคการสหประชาชาตในการทำาหนาท

ประสานประโยชนในจดตางๆของโลกได7. รและเขาใจเรองการรวมกลมทางเศรษฐกจ การคา การลงทน

ในภมภาคตางๆ ของโลก8. อธบายบทบาทและความสำาเรจของการรวมกลมทางเศรษฐกจ

ของภมภาคตางๆ ของโลก9. รและเขาใจสภาวการณของโลกทเกดขนในยคปจจบน10. วเคราะหปญหาความขดแยงทเกดขนในภมภาคตางๆของ

โลก และสรปแนวทางในการแกปญหาของสงคมในปจจบนรวมทงหมด ๑๐ ผลการเรยนร

173

คำาอธบายรายวชาเพมเตมส๓๐๒๐๗ อาเซยนศกษา กลมสาระการเรยนร สงคมศกษา ศาสนาและวฒนาธรรมชนมธยมศกษาตอนปลาย เวลา ๔๐ ชวโมง จำานวน ๑.๐ หนวยกต

ศกษาประวตความเปนมา พฒนาการประชาคมอาเซยน กลไกอาเซยน กฎบตรอาเซยน วสยทศน วตถประสงค เปาหมาย โครงสราง ภาพรวม ทมาคำาศพท และทมาของ AFTA เขตการคาเสรและสภาพเศรษฐกจพนฐานประชาคมอาเซยนและเหตผล องคประกอบของประเทศรวมเจรจา ทมผลกระทบตอประชาคมเศรษฐกจอาเซยนและประเทศไทย

โดยการบรณาการ กระบวนการกลม กระบวนการทำางาน กระบวนการพฒนาคานยม กระบวนการคดวเคราะห สงเคราะห กระบวนการสรางความคดรวบยอด กระบวนการสบคนจากแหลงขอมลตาง ๆ โดยใชสอเทคโนโลย เพอใหเกดคานยม ตระหนก เจตนคตในการเปนสมาชกทด การเขามามสวนรวมเปนสวนหนงของประชาคมอาซยน ร แนวโนมทศทางการเปลยนแปลงทางประชาสงคมวฒนธรรม ปรบตนในการเปนพลเมองทดภายใตกฎบตรของอาเซยนสามารถดำารงชวตในยคโลกาภวตนไดอยางเหมาะสม ผลการเรยนร

๑. มความรเขาใจประวตความเปนมา ความสำาคญ ววฒนาการ ของกลมอาเซยนสการพฒนาเปน

ประชาคมอาเซยน๒. มความรเขาใจกลไกอาเซยน กฎบตรอาเซยน คำาอภธานศพท ของ

อาเซยนสามารถ ประยกตใชไดอยางเหมาะสมถกตอง๓. มความรเขาใจ วเคราะหการดำาเนนงานของประชาคมการเมองและ

ความมนคงอาเซยน

174

(ASEAN Political and Security Community- APSC) เพอใหภมภาคอาเซยนอยอยางสนตสข

แกไขปญหาภายในภมภาคโดยสนตวธ และยดมนในหลกความมนคงรอบดาน ๔. มความรเขาใจ วเคราะหการดำาเนนงานของประชาคมเศรษฐกจอาเซยน (ASEAN Economic Community- AEC) เพอใหภมภาคอาเซยนมความมนคง มงคง และสามารถแขงขนกบภมภาค อนๆ ได

๕. มความรเขาใจ วเคราะหการดำาเนนงานประชาสงคมและวฒนธรรม (ASEAN Socio-Cultural

Community-ASCC) เพอใหภมภาคอาเซยนอยรวมกนในสงคมทเอออาทร ประชากรมสภาพ

ความเปนอยทด ไดรบการพฒนาในทกดานและมความมนคงทางสงคม (social security)

๖. มความรเขาใจ ความเปนมาเขตการคาเสรอาเซยนและ หลกการ เหตผลของประเทศคเจรจา

ในความสมพนธทดตอกลมอาเซยน๗. มความรเขาใจ ตระหนก ตอการเปลยนแปลงและผลกระทบสามารถ

ปรบตนเองดำารงชวตอย ในสงคมไทย ประชาคมอาเซยน และสงคมโลกไดอยางมความสข

รวมทงหมด ๗ ผลการเรยนรโครงสรางรายวชาพนฐาน

รายวชาสงคมศกษา๑ รหสวชา ส๒๑๑๐๑ กลมสาระการเรยนรสงคมศกษา ศาสนาและวฒนธรรม ชนมธยมศกษาปท ๑ ภาคเรยนท ๑ เวลา ๖๐ ชวโม จำานวน ๑.๕ หนวยกต

ลำาดบท

ชอหนวยการเรยนร

มาตรฐานการเรยนร/ตวชวดเวล

า(ชวโมง)

นำาหนกคะแน

น

175

๑ พระพทธ ส๑.๑ ม.๑/๑, ม.๑/๒ ,ม.๑/๓ ๑๐ ๑๐๒ พระธรรม ส๑.๑ ม.๑/๔ , ม.๑/๕ ,

ม.๑/๖๑๐ ๑๐

๓ พระสงฆและศาสนกชน

ส๑.๑ ม.๑/๔, ม.๑/๑ , ม.๑/๗ , ม.๑/๘ ม.๑/๙ ,ม.๑/๑๐, ม.๑/๑๑ ] ม.๑/๒ ม.๑/๓ , ม.๑/๔ , ม.๑/๑๕

๑๐ ๑๐

๔ กฎหมายควรร ส๒.๑ ม.๑/๑ ๑๐ ๑๐๕ พลเมองด ส๒.๑ ม.๑/๑ , ม.๑/๒ ,

ม.๑/๓ , ม.๑/๔๑๐ ๑๐

๖ การเมองการปกครองไทย

ส๒.๒ ม.๑/๑ ,ม.๑/๒ ,ม.๑/๓๑๐ ๑๐

รวมคะแนนเกบระหวางภาค ๖๐คะแนนระหวางภาค ๑๐คะแนนปลายภาค ๓๐รวมตลอดภาคเรยน ๖๐ ๑๐๐

176

โครงสรางรายวชาพนฐาน รายวชาประวตศาสตร๑ รหสวชา ส๒๑๑๐๓ กลมสาระการเรยนรสงคมศกษา ศาสนาและวฒนธรรม ชนมธยมศกษาปท ๑ ภาคเรยนท ๑ เวลา ๒๐ ชวโม จำานวน ๐.๕ หนวยกต

ลำาดบท

ชอหนวยการเรยนรมาตรฐานการเรยน

ร/ตวชวด

เวลา(ชวโมง)

นำาหนกคะแน

น๑. จอบ พลว ทใชในการ

ศกษาประวตศาสตรส ๔.๑ ม.๑/๑, ม.๑/๒, ม.๑/๓

๑๐ ๓๕

๒. ศกษาเพอนบาน เพอพฒนาบานเรา

ส ๔.๒ ม.๑/๑, ม.๑/๒

๑๐ ๓๐

รวมคะแนนเกบระหวางภาค ๖๐คะแนนระหวางภาค ๑๐คะแนนปลายภาค ๓๐รวมตลอดภาคเรยน ๒๐ ๑๐๐

177

โครงสรางรายวชาพนฐาน รายวชาสงคมศกษา๒ รหสวชา ส๒๑๑๐๒ กลมสาระการเรยนรสงคมศกษา ศาสนาและวฒนธรรม ชนมธยมศกษาปท ๑ ภาคเรยนท ๒ เวลา ๖๐ ชวโม จำานวน ๑.๕ หนวยกต

ลำาดบท

ชอหนวยการเรยนรมาตรฐานการเรยนร/ตวช

วด

เวลา(ชวโมง)

นำาหนกคะแน

น๑ เครองมอทาง

ภมศาสตรส๕.๑ ม.๑/๑ ม.๑/๒ ๑๒ ๑๕

๒ สภาพทางภมศาสตร ส๕.๑ ม.๑/๑ ม.๑/๒ ม.๑/๓ ม.๑/๔

๑๒ ๑๕

๓ สภาพสงแวดลอม ส๕.๑ ม.๑/๓ ๑๐ ๑๐๔ รจกเศรษฐศาสตร ส๓.๑ ม.๑/๑ ม.๑/๒ ๔ ๖๕ สถาบนการเงน ส๓.๒ ม.๑/๑ ๔ ๖๖ กลไกราคา ส๓.๒ ม.๑/๒ ม.๑/๓ ๔ ๖๗ เศรษฐกจพอเพยง ส๓.๑ ม.๑/๓ ๔ ๖๘ ทรพยสนทาง

ปญญาส๓.๒ ม.๑/๔ ๔ ๖

รวมคะแนนเกบระหวางภาค ๖๐คะแนนระหวางภาค ๑๐คะแนนปลายภาค ๓๐

178

รวมตลอดภาคเรยน ๖๐ ๑๐๐

โครงสรางรายวชาพนฐาน รายวชาประวตศาสตร๒ รหสวชา ส๒๑๑๐๔ กลมสาระการเรยนรสงคมศกษา ศาสนาและวฒนธรรมมธยมศกษาปท ๑ ภาคเรยนท ๑ เวลา ๒๐ ชวโม จำานวน ๐.๕ หนวยกต

ลำาดบท

ชอหนวยการเรยนรมาตรฐานการเรยน

ร/ตวชวด

เวลา(ชวโมง)

นำาหนกคะแน

น๑. ส ว ร ร ณ ภ ม ย ค ก อ น

ประวตศาสตรส ๔.๓ ม.๑/๑, ม.๑/๒

๙ ๒๕

๒. สวรรณภมยคประวตศาสตร

ส ๔.๓ ม.๑/๓ ๑๑ ๓๕

รวมคะแนนเกบระหวางภาค ๖๐คะแนนระหวางภาค ๑๐คะแนนปลายภาค ๓๐รวมตลอดภาคเรยน ๒๐ ๑๐๐

179

โครงสรางรายวชาพนฐาน รายวชาสงคมศกษา๓ รหสวชา ส๒๒๑๐๑ กลมสาระการเรยนรสงคมศกษา ศาสนาและวฒนธรรม ชนมธยมศกษาปท ๒ ภาคเรยนท ๑ เวลา ๖๐ ชวโม จำานวน ๑.๕ หนวยกต

ลำาดบท

ชอหนวยการเรยนรมาตรฐานการเรยน

ร/ตวชวด

เวลา(ชวโมง)

นำาหนกคะแน

น๑. เครองมอทางภมศาสตร ส. ๕.๑ ม.๒/๑ ๙ ๑๐๒. ทวปยโรป ส. ๕.๑ ม.๒/๑-๒

ส. ๕.๒ ม.๒/๑-๔๙ ๑๐

๓. ทวปแอฟรกา ส. ๕.๑ ม.๒/๑ ๒– ๙ ๑๐

180

ส. ๕.๒, .๒/๑ -๔๔. ปฏบตธรรมกนเถด ส. ๑.๑ ม.๒/๑๐

๑๑–ส. ๑.๒ ม.๒/๓

๔ ๔

๕. วธคดแบบโยนโสมนสการ ส. ๑.๑ ม.๒/๙ ๓ ๔๖. ก า ร เ ผ ย แ ผ พ ร ะ พ ท ธ

ศาสนาส ประ เทศเพ อนบานของไทย

ส. ๑.๑ ม.๒/๑ ๑ ๓

๗. ความสำาคญของพระพทธศาสนา

ส. ๑.๑ ม.๒/๒ ๔– ๓ ๔

๘. พทธประวต ส. ๑.๑ ม.๒/๕ ๓ ๓๙. พทธสาวกและพทธสาวกา

ทสำาคญส. ๑.๑ ม.๒/๖ ๓ ๓

๑๐. พระไตรปฎก ส. ๑.๑ ม.๒/๗ ๓ ๔๑๑. อรยสจ ๔ ส. ๑.๑ ม.๒/๘ ๓ ๕๑๒. การปฏบตตนอยางเหมาะ

สมในศาสนพธตางๆส. ๑.๒ ม.๒/๑ ๗– ๓ ๕

รวมคะแนนเกบระหวางภาค ๖๐คะแนนระหวางภาค ๑๐คะแนนปลายภาค ๓๐รวมตลอดภาคเรยน ๖๐ ๑๐๐

โครงสรางรายวชาพนฐาน

181

รายวชาประวตศาสตร๓ รหสวชา ส๒๒๑๐๓ กลมสาระการเรยนรสงคมศกษา ศาสนาและวฒนธรรมมธยมศกษาปท ๒ ภาคเรยนท ๑ เวลา ๒๐ ชวโม จำานวน ๐.๕ หนวยกต

ลำาดบท

ชอหนวยการเรยนรมาตรฐานการเรยน

ร/ตวชวด

เวลา(ชวโมง)

นำาหนกคะแน

น๑. วธประเมนความนาเช อ

ถ อ ข อ ง ห ล ก ฐ า น ท า งประวตศาสตร

ส ๔.๑ ม.๒/๑ - ๓ ๗ ๓๕

๒. พฒนาการทางสงคม เศรษฐกจ และการเมองของภมภาคเอเชย(ยกเวนเอเชยตะวนออกเฉยงใต) ทมผลตอการพฒนา

ส ๔.๒ ม.๒/๑ ๗ ๑๕

๓. แ ห ล ง อ า ร ย ธ ร ร ม ใ นภมภาคเอเชย

ส ๔.๒ ม .๒/๒ ๓ ๑๕

รวมคะแนนเกบระหวางภาค ๖๐คะแนนระหวางภาค ๑๐คะแนนปลายภาค ๓๐รวมตลอดภาคเรยน ๒๐ ๑๐๐

182

โครงสรางรายวชาพนฐาน รายวชาสงคมศกษา๔ รหสวชา ส๒๒๑๐๒ กลมสาระการเรยนรสงคมศกษา ศาสนาและวฒนธรรม ชนมธยมศกษาปท ๒ ภาคเรยนท ๒ เวลา ๖๐ ชวโมง จำานวน ๑.๕ หนวยกต

ลำาดบท

ชอหนวยการเรยนรมาตรฐานการเรยน

ร/ตวชวด

เวลา(ชวโมง)

นำาหนกคะแน

น๑. กฎหมายใกลตว ส ๒.๑ ม.๒/๑ ๕ ๕๒. พลเมองดตามวถ

ประชาธปไตยส ๒.๑ ม.๒/๒ ๔ ๕

๓. สถาบนทางสงคม ส ๒.๑ ม.๒/๓ ๕ ๕๔ ศกษาวฒนธรรมเขา

และเรา เพอความเขาใจอนดในภมภาคเอเชย

ส ๒.๑ ม.๒/๔ ๔ ๕

๕. กระบวนการในการตรากฎหมาย

ส ๒.๒ ม.๒/๑ ๓ ๕

๖. หลกการวเคราะห - บรโภคขาวสาร

ส ๒.๒ ม.๒/๒ ๔ ๑๐

๗. ปจจยทมผลตอการลงทน และการออม

ส ๓.๑ ม.๒/๑ ๔ ๔

183

๘. ปจจยการผลตสนคา และบรการ

ส ๓.๑ ม.๒/๒ ๔ ๔

๙. ปรชญาเศรษฐกจพอเพยง

ส ๓.๑ ม.๒/๓ ๕ ๗

๑๐. การรกษาและคมครองสทธของผบรโภค

ส ๓.๑ ม.๒/๔ ๕ ๖

๑๑. ระบบเศรษฐกจแบบตางๆ

ส ๓.๒ ม.๒/๑ ๕ ๔

๑๒. การพงพาอาศย และแขงขนทางเศรษฐกจในภมภาคเอเชย

ส ๓.๒ ม.๒/๒, ม.๒/๓, ม.๒/๔

๕ ๕

รวมคะแนนเกบระหวางภาค ๖๐คะแนนระหวางภาค ๑๐คะแนนปลายภาค ๓๐รวมตลอดภาคเรยน ๖๐ ๑๐๐

โครงสรางรายวชาพนฐานรายวชาประวตศาสตร๔ รหสวชา ส๒๒๑๐๔ กลมสาระการเรยนรสงคมศกษา ศาสนาและวฒนธรรมมธยมศกษาปท ๒ ภาคเรยนท ๒ เวลา ๒๐ ชวโมง จำานวน ๐.๕ หนวยกต

ลำาดบท

ชอหนวยการเรยนรมาตรฐานการเรยนร/ตว

ชวด

เวลา(ชวโมง)

นำาหนกคะแน

น๑. การสถาปนา ส๔.๓ ม.๒/๑, ม.๒/๒, ๒ ๑๐

184

อาณาจกรอยธยา ม.๒/๓๒. พฒนาการของ

อาณาจกรอยธยาส๔.๓ ม.๒/๑, ม.๒/๒, ม.๒/๓

๓ ๑๐

๓. การกอบกเอกราช หลงการเสยกรงครงท ๑

ส๔.๓ ม.๒/๑, ม.๒/๒, ม.๒/๓

๓ ๑๐

๔. การสถาปนาอาณาจกรธนบร หลงการเสยกรงครงท ๒

ส๔.๓ ม.๒/๑, ม.๒/๒, ม.๒/๓

๓ ๑๐

๕. พฒนาการของอาณาจกรธนบร

ส๔.๓ ม.๒/๑, ม.๒/๒, ม.๒/๓

๒ ๑๐

๖. ภมปญญาไทยสมยอยธยาและธนบร

ส๔.๓ ม.๒/๑, ม.๒/๒, ม.๒/๓

๒ ๑๐

๗. บคคลสำาคญของไทย และตางชาตทมสวนสรางสรรคชาตไทย

ส๔.๓ ม.๒/๑, ม.๒/๒, ม.๒/๓

๒ ๕

รวมคะแนนเกบระหวางภาค ๖๐คะแนนระหวางภาค ๑๐คะแนนปลายภาค ๓๐รวมตลอดภาคเรยน ๒๐ ๑๐๐

โครงสรางรายวชาพนฐาน

185

รายวชาสงคมศกษา๕ รหสวชา ส๒๓๑๐๑ กลมสาระการเรยนรสงคมศกษา ศาสนาและวฒนธรรม ชนมธยมศกษาปท ๓ ภาคเรยนท ๑ เวลา ๖๐ ชวโมง จำานวน ๑.๕ หนวยกต

ลำาดบท

ชอหนวยการเรยนรมาตรฐานการเรยนร/ตว

ชวด

เวลา(ชวโมง)

นำาหนกคะแน

น๑ ทองทวปอเมรกาเหนอ ส๕.๑ ม.๓/๑ - ๒

ส๕.๒ ม.๓/๑ ๔–๑๓ ๒๐

๒ ทองทวปอเมรกาใต ส๕.๑ ม.๓/๑ ๒–ส๕.๒ ม.๓/๑ - ๔

๑๓ ๒๐

๓ ยอนรอยพทธประวต ส๑.๑ ม.๓/๑ ๕– ๙ ๑๐๔ หลกธรรมนำาชวต ส๑.๑ ม.๓/๖ ๗– ๙ ๑๐๕ ศาสนปฏบต ส๑.๑ ม.๓/๘ ๑๐–

ส๑.๒ ม.๓/๑ ๗–๙ ๑๐

รวมคะแนนเกบระหวางภาค ๖๐คะแนนระหวางภาค ๑๐คะแนนปลายภาค ๓๐รวมตลอดภาคเรยน ๖๐ ๑๐๐

186

โครงสรางรายวชาพนฐาน รายวชาประวตศาสตร๕ รหสวชา ส๒๓๑๐๓ กลมสาระการเรยนรสงคมศกษา ศาสนาและวฒนธรรมมธยมศกษาปท ๓ ภาคเรยนท ๑ เวลา ๒๐ ชวโมง จำานวน ๐.๕ หนวยกต

ลำาดบท

ชอหนวยการเรยนรมาตรฐานการเรยนร/ตว

ชวด

เวลา(ชวโมง)

นำาหนกคะแนน

๑ วธการทางประวตศาสตร

ส ๔.๑ ม.๓/๑ ม.๓/๒ ๒ ๑๐

๒ ยอนรอยกรงรตนโกสนทร

ส ๔.๓ ม.๓/๑ ม.๓/๒ ๖ ๓๐

๓ ภมปญญาและวฒนธรรมไทย

ส ๔.๓ ม.๓/๓ ๔ ๑๕

๔ ไทยยคประชาธปไตย ส ๔.๓ ม.๓/๔ ๕ ๑๕รวมคะแนนเกบระหวางภาค ๖๐คะแนนระหวางภาค ๑๐คะแนนปลายภาค ๓๐รวมตลอดภาคเรยน ๒๐ ๑๐๐

187

\

โครงสรางรายวชาพนฐาน รายวชาสงคมศกษา๖ รหสวชา ส๒๓๑๐๒ กลมสาระการเรยนรสงคมศกษา ศาสนาและวฒนธรรม ชนมธยมศกษาปท ๓ ภาคเรยนท ๒ เวลา ๖๐ ชวโมง จำานวน ๑.๕ หนวยกต

ลำาดบท

ชอหนวยการเรยนรมาตรฐานการเรยน

ร/ตวชวด

เวลา(ชวโมง)

นำาหนกคะแนน

๑ หนาทพลเมองด ส ๒.๑ ม.๓/๑ ๕– ๑๓ ๒๐๒ การเมองการปกครอง ส ๒.๒ ม.๓/๑ ๔– ๑๓ ๒๐๓ ระบบเศรษฐกจกบ

เศรษฐกพอเพยงส ๓.๑ ม.๓/๑ ๓– ๙ ๑๐

๔ รฐนาวานำาพาเศรษฐกจ ส ๓.๒ ม.๓/๑ ๕– ๙ ๑๐๕ เศรษฐกจระหวาง

ประเทศส ๓.๒ ม.๓/๓, ม.๓/๖ ๙ ๑๐

รวมคะแนนเกบระหวางภาค ๖๐คะแนนระหวางภาค ๑๐คะแนนปลายภาค ๓๐

188

รวมตลอดภาคเรยน ๖๐ ๑๐๐

โครงสรางรายวชาพนฐาน รายวชาประวตศาสตร๖ รหสวชา ส๒๓๑๐๔ กลมสาระการเรยนรสงคมศกษา ศาสนาและวฒนธรรมมธยมศกษาปท ๓ ภาคเรยนท ๒ เวลา ๒๐ ชวโมง จำานวน ๐.๕ หนวยกต

ลำาดบท

ชอหนวยการเรยนรมาตรฐานการเรยน

ร/ตวชวด

เวลา(ชวโมง)

นำาหนกคะแนน

๑ พฒนาการทางสงคมและการเมองตะวนตก

ส ๔.๒ ม ๓/๑ ๔ ๒๐

๒ พฒนาการทางเศรษฐกจตะวนตก

ส ๔.๒ ม ๓/๑ ๔ ๒๐

๓ อารยธรรมตะวนตก ส ๔.๒ ม ๓/๒ ๔ ๑๕๔ โลกหลงศตวรรษท ๒๐ ส ๔.๒ ม ๓/๒ ๕ ๑๕

รวมคะแนนเกบระหวางภาค ๖๐

189

คะแนนระหวางภาค ๑๐คะแนนปลายภาค ๓๐รวมตลอดภาคเรยน ๒๐ ๑๐๐

โครงสรางรายวชาเพมเตมรายวชาพระพทธศาสนา๑ รหสวชา ส๒๑๒๐๑ กลมสาระการเรยนรสงคมศกษา ศาสนาและวฒนธรรมมธยมศกษาปท ๑ ภาคเรยนท ๑ เวลา ๔๐ ชวโมง จำานวน ๑.๐ หนวยกต

ลำาดบท

ชอหนวยการเรยนร ผลการเรยนรเวล

า(ชวโมง)

นำาหนกคะแนน

๑ ก า ร เ ผ ย แ ผ พ ร ะ พ ท ธศาสนา

๑. อธบายการสงคายนาการเผยแผพระพทธศาสนาเขาสประเทศไทย

๘ ๑๐

190

๒ พระพทธศาสนากบสงคมไทย

๒. บอกความสำาคญของพระพทธศาสนาตอสงคมไทยในฐานะเปนศาสนาประจำาชาตสถาบนหลกของสงคมไทย สภาพแวดลอมทกวางขวาง และครอบคลมสงคมไทยการพฒนาตนและครอบครว

๘ ๑๕

๓ พทธประวต ๓. สรปและวเคราะห พทธประวต ประสตเทวทต ๔ การแสวงหาความร การบำาเพญทกรกรยา

๘ ๑๕

๔ พทธสาวก พทธสาวกา ชาดก

๔. วเคราะหและปฏบตตนตามแบบอยาง พทธสาวก พทธสาวกา ชาดก

๘ ๑๐

๕ อรยสจ 4 พทธศาสนสภาษต

๕. อธบายพทธคณ และขอธรรมสำาคญในกรอบอรยสจ ๔ พทธศาสนสภาษต

๘ ๑๐

รวมคะแนนเกบระหวางภาค ๖๐คะแนนระหวางภาค ๑๐

191

คะแนนปลายภาค ๓๐รวมตลอดภาคเรยน ๔๐ ๑๐๐

โครงสรางรายวชาเพมเตม รายวชาพระพทธศาสนา๒ รหสวชา ส๒๑๒๐๒ กลมสาระการเรยนรสงคมศกษา ศาสนาและวฒนธรรมมธยมศกษาปท ๑ ภาคเรยนท ๒ เวลา ๔๐ ชวโมง จำานวน ๑.๐ หนวยกต

ลำาดบท

ชอหนวยการเรยนร

ผลการเรยนรเวล

า(ชวโมง)

นำาหนกคะแน

น๑ การดำาเนนชวต

ดวยวธคดแบบโยนโสมนสการ

1. พฒนาจต เพอการเรยนรและการดำาเนนชวต ดวยวธคดแบบโยนโสมนสการ

๗ ๑๐

๒ การฝกบรหารจตและเจรญปญญา

2. สวดมนตแปล และแผเมตตา บรหารจตและเจรญปญญา การฝกบรหารจตและเจรญปญญาตามหลกสตปฎฐานเนน อานาปานสตและ นำาวธการบรหารจตและเจรญปญญาไปใชในชวตประจำาวน

๗ ๑๐

๓ การบำาเพญประโยชน

3. เหนคณคา บำาเพญประโยชน และ การบำารงรกษาวด

๗ ๑๐

๔ บทบาทของพระภกษในการเผยแผ

4. อธบายจรยวตรสาวกของพระพทธศาสนา วถชวตของพระภกษ บทบาทของพระภกษ

๖ ๑๐

192

พระพทธศาสนา

ในการเผยแผพระพทธศาสนา เชน การแสดงธรรม ปาฐกถาธรรม การประพฤตตนใหเปนแบบอยาง การเขาพบพระภกษ การแสดงความเคารพ การประนมมอ เพอเปนแบบอยางในการประพฤตและปฏบตตาม

๕ การปฏบตตนตามหลกพระพทธศาสนา

5. อธบายการไหว การกราบ การเคารพ พระรตนตรย การฟงเจรญ พระพทธมนต การฟงสวด พระอภธรรม การฟงพระธรรมเทศนา ปฏบตตนอยางเหมาะสมตอเพอนตามหลกพระพทธศาสนา การจดโตะหมบชา แบบ หม4 หม 5 หม 7 หม9 การจดธปเทยน การจดเครองประกอบโตะหมบชา คำาอาราธนาตางๆ

๗ ๑๐

ลำาดบท

ชอหนวยการเรยนร

ผลการเรยนรเวล

า(ชวโมง)

นำาหนกคะแน

น๖ วนสำาคญทาง

พทธศาสนา6. บอก ประวตและความสำาคญของวนธรรมสวนะ วนเขาพรรษา วนออกพรรษา วนเทโวโรหณะ ระเบยบพธ พธเวยน

๖ ๑๐

193

เทยน การปฏบตตนใน วนมาฆบชา วนวสาขบชา วนอฏฐมบชา วนอาสาฬหบชา วนธรรมสวนะและเทศกาลสำาคญ ระเบยบพธ พธเวยนเทยน การปฏบตตนใน วนมาฆบชา วนวสาขบชา วนอฏฐมบชา วนอาสาฬหบชา วนธรรมสวนะและเทศกาลสำาคญ

รวมคะแนนเกบระหวางภาค ๖๐คะแนนระหวางภาค ๑๐คะแนนปลายภาค ๓๐รวมตลอดภาคเรยน ๔๐ ๑๐๐

โครงสรางรายวชาเพมเตม

194

รายวชาอสลาม๑ รหสวชา ส๒๑๒๐๓ กลมสาระการเรยนรสงคมศกษา ศาสนาและวฒนธรรมมธยมศกษาปท ๑ ภาคเรยนท ๑ เวลา ๔๐ ชวโมง จำานวน ๑.๐ หนวยกต

ลำาดบท

ชอหนวยการเรยนร

ผลการเรยนรเวล

า(ชวโมง)

นำาหนกคะแน

น๑ ศกษาความ

สำาคญของรสล

๑. รเขาใจและเลาประวตความเปนมาของทานนบมฮำาหมด (ศ.ล.)๒. รเขาใจความหมาย ประวตความเปนมาและความสำาคญของรอซล

๑๕ ๒๐

๒ เอกภาพของอลลอฮ

๓. บอกคณลกษณะทประเสรฐของอลลอฮ๔. รเขาใจและเขยนคำาศพททสำาคญเกยวกบหลกศรทธา

๑๕ ๒๐

๓ ซนนะฮของทานนบมฮำาหมด

๕. รและปฏบตตามหลกจรยธรรมและเผยแผซนนะฮของทานนบมฮำาหมด (ศ.ล.)

๑๐ ๒๐

รวมคะแนนเกบระหวางภาค ๖๐คะแนนระหวางภาค ๒๐คะแนนปลายภาค ๒๐รวมตลอดภาคเรยน ๔๐ ๑๐๐

195

โครงสรางรายวชาเพมเตมรายวชาอสลาม๒ รหสวชา ส๒๑๒๐๔ กลมสาระการเรยนรสงคมศกษา ศาสนาและวฒนธรรมมธยมศกษาปท ๑ ภาคเรยนท ๑ เวลา ๔๐ ชวโมง จำานวน ๑.๐ หนวยกต

ลำาดบท

ชอหนวยการเรยนร

ผลการเรยนรเวล

า(ชวโมง)

นำาหนกคะแน

น๑ อลกรอาน ๑. เหนประโยชนและยอมรบ

ถงการกระทำาความด จากการวเคราะหหลกคำาสอนอลกรอาน ทเกยวกบการดแลตนเอง กลมเพอน ครอบครว ชมชนและสงคม๒. ทองจำาอลกรอาน อยางนอย 1 ซเราะฮ

๑๕ ๒๐

๒ ศาสนสถาน ๓. บอกศาสนสถานทสำาคญในระดบทองถน

๑๐ ๒๐

๓ คำาปฎญานตน ๔. รและเขาใจความหมายของการกลาวคำาปฏญาณตน

๕ ๑๐

196

๔ นายส - ละหมาดฟรฎ

๕. รและเขาใจความหมาย ประเภท วธการชำาระลาง นะญส ขนตอนการอาบนำาละหมาด๖. ปฏบตละหมาดฟรฎ

๑๐ ๑๐

รวมคะแนนเกบระหวางภาค ๖๐คะแนนระหวางภาค ๒๐คะแนนปลายภาค ๒๐รวมตลอดภาคเรยน ๔๐ ๑๐๐

โครงสรางรายวชาเพมเตม รายวชาพระพทธศาสนา๓ รหสวชา ส๒๒๒๐๑ กลมสาระการเรยนรสงคมศกษา ศาสนาและวฒนธรรมมธยมศกษาปท ๒ ภาคเรยนท ๑ เวลา ๔๐ ชวโมง จำานวน ๑.๐ หนวยกต

ลำาดบท

ชอหนวยการเรยนร

ผลการเรยนรเวล

า(ชวโมง)

นำาหนกคะแน

น๑ การเผยแผ

พระพทธ๑. อธบายการเผยแผพระพทธศาสนาเขาสประเทศเพอนบาน

๕ ๘

197

ศาสนาเขาสประเทศเพอนบาน

และการนบถอพระพทธศาสนาของประเทศเพอนบานในปจจบน

๒ ความสำาคญของพระพทธศาสนา

๒. บอกความสำาคญของพระพทธศาสนาทชวยเสรมสรางความเขาใจอนดกบประเทศเพอนบาน

๕ ๑๐

๓ พระพทธศาสนากบสงคมไทย

๓. บอกความสำาคญของพระพทธศาสนาตอสงคมไทยในฐานะเปนรากฐานของวฒนธรรม เอกลกษณและ มรดกของชาต

๕ ๗

๔ พระพทธศาสนากบการพฒนาชมชน

๔. บอกความสำาคญของพระพทธศาสนากบการพฒนาชมชนและการจดระเบยบสงคม

๕ ๗

๕ พทธประวต ๕. สรปและวเคราะห พทธประวตการผจญมาร การตรสร การสงสอน

๕ ๗

๖ พทธสาวก พทธสาวกา

๖. ประพฤตตนตามแบบอยางการดำาเนนชวตและขอคดจากประวตพระสารบตร พระโมคคลลานะ นางขช ชตตรา พระเจาพมพสาร มตตวนทกชาดก ราโชวาทชาดก

๕ ๗

๗ พระไตรปฎก ๗. อธบายโครงสราง และสาระสงเขปของ พระวนยปฎก พระสตตนตปฎก และพระอภธรรมปฎก

๕ ๗

๘ หลกธรรม ๘. อธบายธรรมคณ และขอธรรมสำาคญในกรอบอรยสจ 4 พระรตนตรย พทธศาสนสภาษต

๕ ๗

198

รวมคะแนนเกบระหวางภาค ๖๐คะแนนระหวางภาค ๑๐คะแนนปลายภาค ๓๐รวมตลอดภาคเรยน ๔๐ ๑๐๐

โครงสรางรายวชาเพมเตมรายวชาพระพทธศาสนา๔ รหสวชา ส๒๒๒๐๔ กลมสาระการเรยนรสงคมศกษา ศาสนาและวฒนธรรมมธยมศกษาปท ๒ ภาคเรยนท ๒ เวลา ๔๐ ชวโมง จำานวน ๑.๐ หนวยกต

ลำาดบท

ชอหนวยการเรยนร ผลการเรยนรเวล

า(ชวโมง)

นำาหนกคะแน

น๑ วธคดแบบโยนโส-

มนสการ๑. เหนคณคาของพฒนาการเรยนรดวยวธคดแบบโยนโส-มนสการ 2 วธ คอ วธคดแบบอบายปลกเราคณธรรม และวธคดแบบอรรถธรรมสมพนธ

๕ ๗

๒ สวดมนต ๒. สวดมนตแปล และแผเมตตา

๕ ๗

๓ การบรหารจตและเจรญปญญา

๓. รและเขาใจวธปฏบตและประโยชนของการบรหารจตและเจรญปญญา

๕ ๗

๔ ทศ 6 ๔. อธบายการเปนลกทด ตามหลกทศเบองหนาในทศ 6

๕ ๗

199

๕ มารยาทการตอนรบ(ปฏสนถาร)

๕. รเขาใจและเหนความสำาคญของมารยาทการตอนรบ(ปฏสนถาร)มรรยาทของผเปนแขกฝกปฏบตระเบยบพธ ปฏบตตอพระภกษ การยน การใหทนง การเดนสวน การสนทนา การรบสงของการแตงกายไปวด การแตงกายไปงานมงคล งานอวมงคล

๕ ๘

๖ การทำาบญตกบาตร ๖. เหนคณคาของการทำาบญตกบาตร การถวายภตตาหารสงของทควรถวายและสงของตองหามสำาหรบพระภกษ การถวายสงฆทาน เครองสงฆทาน การถวายผาอาบนำาฝน การจดเครองไทยธรรม เครองไทยทาน การกรวดนำา การทอดกฐน การทอดผาปา

๕ ๘

ลำาดบท

ชอหนวยการเรยนร

ผลการเรยนรเวล

า(ชวโมง)

นำาหนกคะแน

น๗ หลกธรรม ๗. อธบายคำาสอนของหลกธรรม ๕ ๘

200

เบองตน เบองตนทเกยวเนองใน วนมาฆบชา วนวสาขบชา วนอฏฐมบชา วนอาสาฬหบชา วนธรรมสวนะและเทศกาลสำาคญ ระเบยบพธและการปฏบตตน ในวนธรรมสวนะ วน เขาพรรษา วนออกพรรษา วนเทโวโรหณะ

๘ ศาสนพธ _. อธบายศาสนพธ พธกรรมแนวปฏบตของพระพทธศาสนา

๕ ๘

รวมคะแนนเกบระหวางภาค ๖๐คะแนนระหวางภาค ๑๐คะแนนปลายภาค ๓๐รวมตลอดภาคเรยน ๔๐ ๑๐๐

โครงสรางรายวชาเพมเตม

201

รายวชาอสลาม๓ รหสวชา ส๒๒๒๐๓ กลมสาระการเรยนรสงคมศกษา ศาสนาและวฒนธรรมมธยมศกษาปท ๒ ภาคเรยนท ๑ เวลา ๔๐ ชวโมง จำานวน ๑.๐ หนวยกต

ลำาดบท

ชอหนวยการเรยนร

ผลการเรยนรเวล

า(ชวโมง)

นำาหนกคะแน

น๑ อาบนำาวายบและ

การอาบนำาสนต๑. รเขาใจความหมายของการอาบนำาวายบและการอาบนำาสนต

๑๕ ๒๐

๒ ตะยมมม ๒. รเขาใจเงอนไขของการตะยมมม

๑๐ ๒๐

๓ อาซานและอกอมะฮ

๓. รเขาใจ ระหวางการอาซานและอกอมะฮ

๕ ๑๐

๔ การศรทธา ๔. รและเขาใจความหมาย ประวตความเปนมาและความหมายของอลกรอาน๕. เชอมนและเหนความสำาคญของการศรทธา โดยมมารยาทตออลลอฮ กลมเพอน ครอบครวและชมชน๖. ประพฤตเปนมสลมทด มคณธรรม จรยธรรมตามแบบอยางและหลกคำาสอนตอบคคลใกลชด

๑๐ ๑๐

รวมคะแนนเกบระหวางภาค ๖๐คะแนนระหวางภาค ๒๐

202

คะแนนปลายภาค ๒๐รวมตลอดภาคเรยน ๔๐ ๑๐๐

โครงสรางรายวชาเพมเตม รายวชาอสลาม๔ รหสวชา ส๒๒๒๐๔ กลมสาระการเรยนรสงคมศกษา ศาสนาและวฒนธรรมมธยมศกษาปท ๒ ภาคเรยนท ๒ เวลา ๔๐ ชวโมง จำานวน ๑.๐ หนวยกต

ลำาดบท

ชอหนวยการเรยนร

ผลการเรยนรเวล

า(ชวโมง)

นำาหนกคะแน

น๑ อาบนำาวายบและ

การอาบนำาสนต๑. รเขาใจความหมายของการอาบนำาวายบและการอาบนำาสนต

๑๕ ๒๐

๒ ตะยมมม ๒. รเขาใจเงอนไขของการตะยมมม

๑๐ ๒๐

๓ อาซานและอกอมะฮ

๓. รเขาใจ ระหวางการอาซานและอกอมะฮ

๕ ๑๐

๔ การศรทธา ๔. รและเขาใจความหมาย ๑๐ ๑๐

203

ประวตความเปนมาและความหมายของอลกรอาน๕. เชอมนและเหนความสำาคญของการศรทธา โดยมมารยาทตออลลอฮ กลมเพอน ครอบครวและชมชน๖. ประพฤตเปนมสลมทด มคณธรรม จรยธรรมตามแบบอยางและหลกคำาสอนตอบคคลใกลชด

รวมคะแนนเกบระหวางภาค ๖๐คะแนนระหวางภาค ๒๐คะแนนปลายภาค ๒๐รวมตลอดภาคเรยน ๔๐ ๑๐๐

โครงสรางรายวชาเพมเตม รายวชาพระพทธศาสนา๕ รหสวชา ส๓๒๐๓ กลมสาระการเรยนรสงคมศกษา ศาสนาและวฒนธรรมมธยมศกษาปท ๓ ภาคเรยนท ๑ เวลา ๔๐ ชวโมง จำานวน ๑.๐ หนวยกต

ลำาดบ

ชอหนวยการเรยนร

ผลการเรยนร เวลา(ชวโ

นำาหนกคะแนน

204

ท มง)๑ การเผยแผ

พระพทธศาสนา

๑. อธบายการเผยแผพระพทธศาสนาเขาสประเทศตาง ๆ ทวโลก และการนบถอพระพทธศาสนาของประเทศเหลานนในปจจบน

๖ ๑๐

๒ พระพทธศาสนากบการสรางสรรคอารยธรรม

๒. บอกความสำาคญของพระพทธศาสนา ในฐานะทชวยสรางสรรคอารยธรรมและความสงบสขใหแกโลก

๖ ๑๐

๓ พระพทธศาสนากบปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง

๓. บอกความสำาคญสมมนาพระพทธศาสนากบปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงและการพฒนาอยางยงยน

๗ ๑๐

๔ พทธประวต ๔. รเขาใจพทธประวตจากพระพทธรปปางตาง ๆ เชน ปางมารวชย ปางปฐมเทศนา ปางลลา ปางประจำาวนเกด

๗ ๑๐

๕ พทธสาวก พทธสาวกาชาดก

๕. ปฏบตตนตามแบบอยางการดำาเนนชวตและขอคดจากพทธสาวก พทธสาวกา ชาดกพทธศาสนกชน

๗ ๑๐

๖ หลกธรรมสำาคญ

๖. อธบายการสงฆคณและขอธรรมสำาคญในกรอบอรยสจ 4 พระรตนตรย พทธศาสนสภาษต

๗ ๑๐

205

รวมคะแนนเกบระหวางภาค ๖๐คะแนนระหวางภาค ๑๐คะแนนปลายภาค ๓๐รวมตลอดภาคเรยน ๔๐ ๑๐๐

โครงสรางรายวชาเพมเตมรายวชาพระพทธศาสนา๖ รหสวชา ส๒๓๒๐๔ กลมสาระการเรยนรสงคมศกษา ศาสนาและวฒนธรรมมธยมศกษาปท ๓ ภาคเรยนท ๒ เวลา ๔๐ ชวโมง จำานวน ๑.๐ หนวยกต

ลำาดบท

ชอหนวยการเรยนร ผลการเรยนรเวล

า(ชวโมง)

นำาหนกคะแน

น๑ วธคดแบบโยนโส

มนสการ๑. รและเขาใจการพฒนาการเรยนรดวยวธคดแบบโยนโสมนสการ 2 วธคอวธคดแบบอรยสจ 4 และวธคดแบบสบสาวเหตปจจย

๔ ๖

๒ บทสวดมนต ๒. สวดมนตแปลและแผเมตตา บรหารจตและเจรญปญญา

๔ ๖

๓ วถการดำาเนนชวตของพระพทธศาสนา

๓. อธบายวถการดำาเนนชวตของพระพทธศาสนา

๔ ๖

206

๔ หนาทของพระภกษ ๔. บอกหนาทของพระภกษในการปฏบตตามหลกพระธรรมวนย และจรยวตรอยางเหมาะสม

๔ ๖

๕ ศาสนพธ ๕. ปฏบตตนตอพระภกษในงานศาสนพธ ทบาน การสนทนา การแตงกาย มรรยาทการพดกบพระภกษตามฐานะ

๔ ๖

๖ ทศ ๖ ๖. รและเขาใจการเปนศษยทด ตามหลกทศเบองขวา ใน ทศ 6 ของพระพทธศาสนา

๔ ๖

๗ หนาทชาวพทธ ๗. บอกหนาทชาวพทธตามพทธปณธาน 4 ในมหาปรนพพานสตร

๔ ๖

๘ วนสำาคญทางพระพทธศาสนา

๘. อธบายประวตวนสำาคญทางพระพทธศาสนาในประเทศไทย วนวสาขบชา (วนสำาคญสากล)

๔ ๖

ลำาดบท

ชอหนวยการเรยนร ผลการเรยนรเวล

า(ชวโมง)

นำาหนกคะแน

น

207

๙ การแสดงตนเปนพทธมามกะ

๙. รและเขาใจการแสดงตนเปนพทธมามกะ

๔ ๖

๑๐ องคกรชาวพทธ ๑๐. รเขาใจการรวมตวขององคกรชาวพทธ การปลกจตสำานกในดานการบำารงรกษาวดและพทธสถานใหเกดประโยชน

๔ ๖

รวมคะแนนเกบระหวางภาค ๖๐คะแนนระหวางภาค ๑๐คะแนนปลายภาค ๓๐รวมตลอดภาคเรยน ๔๐ ๑๐๐

โครงสรางรายวชาเพมเตม

208

รายวชาอสลาม๕ รหสวชา ส๒๒๒๐๔ กลมสาระการเรยนรสงคมศกษา ศาสนาและวฒนธรรมมธยมศกษาปท ๓ ภาคเรยนท ๑ เวลา ๔๐ ชวโมง จำานวน ๑.๐ หนวยกต

ลำาดบท

ชอหนวยการเรยนร

ผลการเรยนรเวล

า(ชวโมง)

นำาหนกคะแน

น๑ ประวตศาสตร ๑. รเขาใจประวตความเปนมา

ของคลาฟะฮอรรอชดน๒. รเขาใจความสำาคญของเคาะลฟะฮทง 4 ทาน

๑๕ ๒๐

๒ การศรทธา ๓. อธบายความหมาย คณลกษณะ พระนามของอลลอฮ พรอมยกหลกฐานประกอบ๔. อธบายเกยวกบอสลาม อหมาน อหซาน๕. รเขาใจและเชอมนเกยวกบเตาฮดสะลฟ เตาฮดรบบยะฮ เตาฮดอลฮยะฮ และเตาฮดอสมาวสซฟต

๑๐ ๑๕

๓ โลกอสลาม ๖. ประพฤตเปนมสลมทด มคณธรรม จรยธรรมตามแบบอยางและหลกคำาสอนตอชมชนและสงคม๗. รและเขาใจหลกจรยธรรมของการมเมตตา ชวยเหลอผ

๑๕ ๒๕

209

อนและการเปนตวอยางทดตอเพอนมนษยตามบทบญญตอสลาม๘. เชอมนตระหนกและเหนคณคาของการเสยสละเพออลลอฮ และการดำาเนนชวตตามระเบยบวนยของสงคมทสอดคลองกบอสลามตามภาวะตางๆ

รวมคะแนนเกบระหวางภาค ๖๐คะแนนระหวางภาค ๒๐คะแนนปลายภาค ๒๐รวมตลอดภาคเรยน ๔๐ ๑๐๐

โครงสรางรายวชาเพมเตมรายวชาอสลาม๖ รหสวชา ส๒๓๒๐๔ กลมสาระการเรยนรสงคมศกษา ศาสนาและวฒนธรรมมธยมศกษาปท ๓ ภาคเรยนท ๒ เวลา ๔๐ ชวโมง จำานวน ๑.๐ หนวยกต

ลำาดบท

ชอหนวยการเรยนร ผลการเรยนรเวล

า(ชวโมง)

นำาหนกคะแน

น๑ กฎหมายอสลาม ๑. รเขาใจหลกความหมาย

ของกฎหมายอสลาม๒.รเขาใจลกษณะครอบครวในบรรยากาศแบบอสลาม และตามแบบซนนะฮททานนาบไดทำาเปนแบบอยางไว

๒๐ ๓๐

210

แลว๓.รเขาใจ ถงโทษและผลเสยทไดรบสำาหรบผทฝาฝนบทบญญตอสลาม๔.รายละเอยดตางๆของการซอ ขาย และดอกเบยทได–บญญตไวในบทบญญตอสลาม

๒ การศรทธา ๕.รและเขาใจความหมาย ความสำาคญของการประกอบพธฮจญและอมเราะฮ การทำากรบาน และประเภทสตวกรบาน๖.ปฏบตละหมาดฟรฎ ละหมาดญะมาอะฮ และละหมาดสนตทสำาคญ๗.ถอศลอดในเดอนรอมฎอนได

๒๐ ๓๐

รวมคะแนนเกบระหวางภาค ๖๐คะแนนระหวางภาค ๑๐คะแนนปลายภาค ๓๐รวมตลอดภาคเรยน ๔๐ ๑๐๐

โครงสรางรายวชาเพมเตม

211

รายวชาอาเซยนศกษา รหสวชา ส๒๐๒๐๑ กลมสาระการเรยนรสงคมศกษา ศาสนา และวฒนธรรมชนมธยมศกษาปท ๑ - ๓ เวลา ๒๐ ชวโมง จำานวน ๐.๕ หนวยกต

ลำาดบท

ชอหนวยการเรยนร

ผลการเรยนรเวล

า(ชวโมง)

นำาหนกคะแนน

๑ กลมอาเซยน ๑. มความรเขาใจประวตความเปนมา ความสำาคญ ววฒนาการ ของกลมอาเซยนสการพฒนาเปนประชาคมอาเซยน

๕ ๑๕

๒ กฎบตรอาเซยน

๒. มความรเขาใจกลไกอาเซยน กฎบตรอาเซยน คำาอภธานศพท ของอาเซยนสามารถประยกตใชไดอยางเหมาะสมถกตอง

๕ ๑๐

๓ ประชาคมการเมองและความมนคงอาเซยน

๓. มความรเขาใจ วเคราะหการดำาเนนงานของประชาคมการเมองและความมนคงอาเซยน (ASEAN Political and Security Community- APSC) เพอใหภมภาคอาเซยนอยอยางสนตสข แกไขปญหาภายในภมภาคโดยสนตวธ และยดมนในหลกความมนคงรอบดาน

๕ ๑๕

212

๔. มความรเขาใจ วเคราะหการดำาเนนงานของประชาคมเศรษฐกจอาเซยน (ASEAN Economic Community-AEC) เพอใหภมภาคอาเซยนมความมนคง มงคง และสามารถแขงขนกบภมภาคอนๆ ได๕. มความรเขาใจ วเคราะหการดำาเนนงานประชาสงคมและวฒนธรรม (ASEAN Socio-Cultural Community-ASCC) เพอใหภมภาคอาเซยนอยรวมกนในสงคมทเอออาทร ประชากรมสภาพความเปนอยทด ไดรบการพฒนาในทกดานและมความมนคงทางสงคม (social security)

ลำาดบท

ชอหนวยการเรยนร

ผลการเรยนรเวล

า(ชวโมง)

นำาหนกคะแนน

๔ เขตการคา ๖. มความรเขาใจ ความเปนมาเขตการคาเสรอาเซยนและ หลกการ เหตผลของประเทศคเจรจาในความสมพนธทดตอกลมอาเซยน๗. มความรเขาใจ ตระหนก

๕ ๒๐

213

ตอการเปลยนแปลงและผลกระทบสามารถปรบตนเองดำารงชวตอยในสงคมไทย ประชาคมอาเซยน และสงคมโลกไดอยางมความสข

รวมคะแนนเกบระหวางภาค ๖๐คะแนนระหวางภาค ๑๐คะแนนปลายภาค ๓๐รวมตลอดภาคเรยน ๒๐ ๑๐๐

โครงสรางรายวชาพนฐาน รายวชาสงคมศกษา๑ รหสวชา ส๓๑๑๐๑ กลมสาระการเรยนรสงคมศกษา ศาสนาและวฒนธรรมมธยมศกษาปท ๔ ภาคเรยนท ๑ เวลา ๔๐ ชวโมง จำานวน ๑.๐ หนวยกต

ลำา ชอหนวยการ มาตรฐานการเรยนร/ตวชวด เวล นำาหนก

214

ดบท

เรยนรา(ชวโมง) คะแนน

๑ ประวตศาสนา ส๑.๑ ม.๔/๑ -๑๗ ๖ ๑๐๒

หลกคำาสอน

ส๑.๑ ม.๔/๔ , ม.๔/๕ ม.๔/๙ , ม.๔/๑๐ , ม.๔/๑๒ , ม.๔/๑๓ , ม.๔/๑๕ , ม.๔/๒๑ , ม.๔/๒๒ ,ม.๔/๒๓ , ม.๔/๒๔

๑๒ ๒๐

๓

สาวก

ส๑.๑ ม๔/๘ , ม๔/๙ , ม๔/๑๐ , ม๔/๑๑ , ม๔/๑๒ ม๔/๑๓ ,ม๔/๑๔ ,ม๔/๒๐, ม๔/๒๑

๖ ๑๐

๔

วฒนธรรมประเพณ

ส๑.๑ ม๔/๑๑ , ม๔/๑๒ , ม๔/๑๓ , ม๔/๑๔ , ม๔/๑๕ , ม๔/๒๑ , ม๔/๒๒

๘ ๑๕

๕ ไตรสกขา ส๑.๑ ม๔/๓ ,ม๔/๔ , ม๔/๕ , ม๔/๖ , ม.๔/๑๕ , ม๔๑/๖ , ม๔/๑/๗ , ม๔/๑๘ , ม๔/๑๙ , ม๔/๒๐ , ม๔/๒๑ , ม๔/๒๒

๔ ๕

215

ส ๑.๒ ม๔/๑ , ม๔/๒ , ม๔/๓ ,ม๔/๔ , ม๔/๕

รวมคะแนนเกบระหวางภาค ๖๐คะแนนระหวางภาค ๑๐คะแนนปลายภาค ๓๐รวมตลอดภาคเรยน ๔๐ ๑๐๐

โครงสรางรายวชาพนฐาน รายวชาประวตศาสตร๑ รหสวชา ส๓๑๑๐๒ กลมสาระการเรยนรสงคมศกษา ศาสนาและวฒนธรรมมธยมศกษาปท ๔ ภาคเรยนท ๑ เวลา ๒๐ ชวโมง จำานวน ๐.๕ หนวยกต

ลำาดบท

ชอหนวยการเรยนรมาตรฐานการเรยน

ร/ตวชวด

เวลา(ชวโมง)

นำาหนกคะแนน

๑ ยคสมยประวตศาสตร ส๔.๑ ม.๔/๑ ๓ ๑๐๒ หลกฐานและวธการทาง

ประวตศาสตรส๔.๑ ม.๔/๑- ๒ ๓ ๑๐

๓ ตวอยางการศกษาตามขนตอนของวธการทางประวตศาสตร

ส๔.๑ ม.๔/๒ ๔ ๒๐

๔ ชนชาตไทย ส๔.๑ ม.๔/๒ ๓ ๒๐รวมคะแนนเกบระหวางภาค ๖๐คะแนนระหวางภาค ๑๐คะแนนปลายภาค ๓๐

216

รวมตลอดภาคเรยน ๒๐ ๑๐๐

โครงสรางรายวชาพนฐาน รายวชาสงคมศกษา๒ รหสวชา ส๓๑๑๐๒ กลมสาระการเรยนรสงคมศกษา ศาสนาและวฒนธรรมมธยมศกษาปท ๔ ภาคเรยนท ๒ เวลา ๔๐ ชวโมง จำานวน ๑.๐ หนวยกต

ลำาดบท

ชอหนวยการเรยนรมาตรฐานการเรยนร/ตว

ชวด

เวลา(ชวโมง)

นำาหนกคะแนน

๑ ภมสารสนเทศ ส๕.๑ ม.๔/๑ ๙ ๑๐๒

โลกนาฉงนส๕.๑ ม.๔/๒ , ม.๔/๓ส๕.๒ ม.๔/๔ ๙ ๑๕

๓ ภมศาสตรกบวถชวตมนษย

ส๕.๑ ม.๔/๑ส๕.๒ ม.๔/๑,ม.๔/๔ ๕ ๑๕

๔ วกฤตการณสงแวดลอม

ส๕.๒ ม.๔/๑, ม.๔/๒, ม.๔/๓ ๗ ๑๕

๕ รกษโลก ส๕.๒ ม.๔/๓, ม.๔/๔, ๗ ๑๕

217

ม.๔/๕รวมคะแนนเกบระหวางภาค ๖๐คะแนนระหวางภาค ๑๐คะแนนปลายภาค ๓๐รวมตลอดภาคเรยน ๔๐ ๑๐๐

โครงสรางรายวชาพนฐาน รายวชาประวตศาสตร๒ รหสวชา ส๓๑๑๐๓ กลมสาระการเรยนรสงคมศกษา ศาสนาและวฒนธรรมมธยมศกษาปท ๔ ภาคเรยนท ๒ เวลา ๒๐ ชวโมง จำานวน ๐.๕ หนวยกต

ลำาดบท

ชอหนวยการเรยนร

มาตรฐานการเรยนร/ตวชวด

เวลา(ชวโมง)

นำาหนกคะแนน

๑ อาณาจกรโบราณ ส๔.๓ ม.๔/๑ ๒ ๘๒ ชนชาตไทย ส๔.๓. ม.๔/๑ - ๒ ๒ ๘๓ อาณาจกรสโขทย ส๔.๓ ม.๔/๒ -๕ ๓ ๑๔๔ วฒนธรรมสโขทย ส๔.๓ ม.๔/๓ - ๕ ๖ ๑๕

218

๕ วถไทย ส๔.๓ ม.๔/๓ - ๕ ๕ ๑๕รวมคะแนนเกบระหวางภาค ๖๐คะแนนระหวางภาค ๑๐คะแนนปลายภาค ๓๐รวมตลอดภาคเรยน ๒๐ ๑๐๐

โครงสรางรายวชาพนฐาน รายวชาสงคมศกษา๓ รหสวชา ส๓๒๑๐๑ กลมสาระการเรยนรสงคมศกษา ศาสนาและวฒนธรรมมธยมศกษาปท ๕ ภาคเรยนท ๑ เวลา ๔๐ ชวโมง จำานวน ๑.๐ หนวยกต

ลำาดบท

ชอหนวยการเรยนรมาตรฐานการเรยนร/ตว

ชวด

เวลา(ชวโมง)

นำาหนกคะแนน

๑ สงคมและวฒนธรรม ส ๒.๑ ม.๕/๒ , ม.๕/๕ ๘ ๑๔๒ กฎหมายเบองตน ส ๒.๑ ม.๕/๑ ๘ ๑๔๓ สทธมนษยชน ส ๒.๑ ม.๕/๔ ๔ ๖

219

๔ การปกครองของไทย ส ๒.๑ ม.๕/๓ส ๒.๒ ม.๕/๑ , ม.๕/๓ , ม.๕/๔

๑๒ ๒๐

๕ องคกรระหวางประเทศ

ส ๒.๑ ม.๕/๒ ๔ ๖

รวมคะแนนเกบระหวางภาค ๖๐คะแนนระหวางภาค ๑๐คะแนนปลายภาค ๓๐รวมตลอดภาคเรยน ๔๐ ๑๐๐

โครงสรางรายวชาพนฐาน รายวชาประวตศาสตร๓ รหสวชา ส๓๒๑๐๒ กลมสาระการเรยนรสงคมศกษา ศาสนาและวฒนธรรมมธยมศกษาปท ๕ ภาคเรยนท ๑ เวลา ๒๐ ชวโมง จำานวน ๐.๕ หนวยกต

ลำาดบท

ชอหนวยการเรยนร

มาตรฐานการเรยนร/ตวชวด

เวลา(ชวโมง)

นำาหนกคะแนน

220

๑ การสถาปนากรงศรอยธยา

ส๔.๓ ม.๕/๑ - ๒ ๒ ๘

๒ อาณาจกรกรงศรอยธยา

ส๔.๓ ม.๕/๑ - ๒ ๓ ๑๐

๓ กษตรยและบคคลสำาคญ

ส๔.๓ ม๕/๒ - ๕ ๓ ๑๒

๔ วฒนธรรมไทยสมยอยธยา

ส๔.๓ ม๕/๒ - ๕ ๖ ๒๐

๕ การอนรกษภมปญญาไทย

ส๔.๓ ม๕/๒ - ๕ ๔ ๒๐

รวมคะแนนเกบระหวางภาค ๖๐คะแนนระหวางภาค ๑๐คะแนนปลายภาค ๓๐รวมตลอดภาคเรยน ๒๐ ๑๐๐

โครงสรางรายวชาพนฐาน

221

รายวชาสงคมศกษา๔ รหสวชา ส๓๒๑๐๓ กลมสาระการเรยนรสงคมศกษา ศาสนาและวฒนธรรมมธยมศกษาปท ๕ ภาคเรยนท ๒ เวลา ๔๐ ชวโมง จำานวน ๑.๐ หนวยกต

ลำาดบท

ชอหนวยการเรยนรมาตรฐานการเรยน

ร/ตวชวด

เวลา(ชวโมง)

นำาหนกคะแนน

๑ ราคา และคาจาง ส๓.๑ ม.๕/๑ ๑๐ ๑๘๒ อยดกนด ส๓.๑ ม.๕/๒ ๔– ๖ ๑๐๓ นโยบายการเงน นโยบาย

การคลงส๓.๑ ม.๕/๑ ๑๐ ๑๖

๔ เศรษฐศาสตรระหวางประเทศ

ส๓.๑ ม.๕/๒ ๓– ๑๐ ๑๖

๕ เศรษฐศาสตรระหวางประเทศ

ส๓.๑ ม.๕/๒ ๓– ๑๐ ๑๖

รวมคะแนนเกบระหวางภาค ๖๐คะแนนระหวางภาค ๑๐คะแนนปลายภาค ๓๐รวมตลอดภาคเรยน ๔๐ ๑๐๐

222

โครงสรางรายวชาพนฐาน รายวชาประวตศาสตร๔ รหสวชา ส๓๒๑๐๔ กลมสาระการเรยนรสงคมศกษา ศาสนาและวฒนธรรมมธยมศกษาปท ๕ ภาคเรยนท ๒ เวลา ๒๐ ชวโมง จำานวน ๐.๕ หนวยกต

ลำาดบท

ชอหนวยการเรยนรมาตรฐานการเรยนร/

ตวชวด

เวลา(ชวโมง)

นำาหนกคะแนน

๑ การสถาปนากรงธนบร ส๔.๓ ม.๕/๑ - ๒ ๓ ๑๐๒ กรงรตนโกสนทร ส๔.๓ ม.๕/๑ - ๒ ๓ ๑๐๓ กษตรยและบคคล

สำาคญสมยธนบรและรตนโกสนทร

ส๔.๓ ม.๕/ ๒ - ๕ ๓ ๑๒

๔ วฒนธรรมไทยสมยธนบรและรตนโกสนทร

ส๔.๓ ม.๕/๓ ๕– ๖ ๒๐

๕ การอนรกษภมปญญาไทย

ส๔.๓ ม.๕/๓ ๕– ๓ ๑๘

รวมคะแนนเกบระหวางภาค ๖๐คะแนนระหวางภาค ๑๐คะแนนปลายภาค ๓๐รวมตลอดภาคเรยน ๒๐ ๑๐๐

223

โครงสรางรายวชาพนฐาน รายวชาสงคมศกษา๕ รหสวชา ส๓๓๑๐๑ กลมสาระการเรยนรสงคมศกษา ศาสนาและวฒนธรรมมธยมศกษาปท ๖ ภาคเรยนท ๑ เวลา ๔๐ ชวโมง จำานวน ๑.๐ หนวยกต

ลำาดบท

ชอหนวยการเรยนรมาตรฐานการเรยน

ร/ตวชวด

เวลา(ชวโมง)

นำาหนกคะแนน

๑ อารยธรรมโบราณ ส ๔.๒ ม.๖/๑ ๘ ๒๐๒ ยอนรอยยคแหงการ

เปลยนแปลงส ๔.๒ ม..๖/๒ - ๓ ๙ ๒๐

๓ ความรวมมอ และความขดแยงของมนษยชาตในโลก

ส ๔.๒ ม.๖/๔ ๙ ๑๕

๔ สถานการณสำาคญของโลกในครสตศตวรรษท ๒๑

ส ๔.๒ ม.๖/๔ ๙ ๑๕

รวมคะแนนเกบระหวางภาค ๖๐คะแนนระหวางภาค ๑๐คะแนนปลายภาค ๓๐รวมตลอดภาคเรยน ๔๐ ๑๐๐

224

โครงสรางรายวชาพนฐาน รายวชาสงคมศกษา๖ รหสวชา ส๓๓๑๐๒ กลมสาระการเรยนรสงคมศกษา ศาสนาและวฒนธรรมมธยมศกษาปท ๖ ภาคเรยนท ๒ เวลา ๔๐ ชวโมง จำานวน ๑.๐ หนวยกต

ลำาดบท

ชอหนวยการเรยนร

มาตรฐานการเรยนร/ตวชวด

เวลา(ชวโมง)

นำาหนกคะแนน

๑ ศาสนาสากล ส.๑.๑ ม.๖/๑๗-๒๑ส.๑.๒ ม.๖/๑-๔

๗ ๑๒

๒ หนาทพลเมอง ส.๒.๑ ม.๖/๑-๕ส.๒.๒ ม.๖/๑-๔

๗ ๑๒

๓ เศรษฐศาสตร ส.๓.๑ ม.๖/๑-๔ส.๓.๒ ม.๖/๑-๓

๗ ๑๒

๔ ประวตศาสตร ส.๔.๑ ม.๖/๑-๒ส.๔.๒ ม.๖/๑-๔ส.๔.๓ ม.๖/๑-๕

๘ ๑๒

225

๕ ภมศาสตร ส.๕.๑ ม.๖/๑-๔ส.๕.๒ ม.๖/๑-๕

๗ ๑๒

รวมคะแนนเกบระหวางภาค ๖๐คะแนนระหวางภาค ๑๐คะแนนปลายภาค ๓๐รวมตลอดภาคเรยน ๔๐ ๑๐๐

โครงสรางรายวชาเพมเตมรายวชาพระพทธศาสนา๑ รหสวชา ส๓๑๒๐๑ กลมสาระการเรยนรสงคมศกษา ศาสนาและวฒนธรรมมธยมศกษาปท ๔ ภาคเรยนท ๑ เวลา ๔๐ ชวโมง จำานวน ๑.๐ หนวยกต

ลำาดบท

ชอหนวยการเรยนร

ผลการเรยนรเวล

า(ชวโมง)

นำาหนกคะแน

น๑ ประวตศาสตร

กอนเกดพระพทธศาสนา

๑. อธบายลกษณะของสงคมชมพทวปและคตความเชอทางศาสนาสมยกอนพระพทธเจา

๕ ๑๐

๒ พระพทธเจา ๒. อธบายพระพทธเจาในฐานะเปนมนษยผฝกฝนตนไดอยาง

๕ ๕

226

สงสด (ตรสร)๓ การเผยแผ

พระพทธศาสนา

๓. อธบายการกอตงพระพทธศาสนา วธการสอน การเผยแผพระพทธศาสนาตามแนวพทธจรยา

๕ ๕

๔ วธการทางพระพทธศาสนาทเปนสากล

๔. รและเขาใจทฤษฎและวธการทางพทธศาสนาทเปนสากลและมขอปฏบตทยดทางสายกลาง

๕ ๕

๕ ประชาธปไตยในพระพทธศาสนา

๕. สามารถอธบายลกษณะประชาธปไตยในพระพทธศาสนาได

๕ ๕

๖ พระพทธศาสนากบหลกการทางวทยาศาสตร

๖. บอกความสมพนธหลกการของพระพทธศาสนากบหลกวทยาศาสตรไดการคดตามนยแหงพระพทธศาสนา และการคดแบบวทยาศาสตร

๕ ๑๐

๗ ประวตพทธสาวก พทธสาวกา

๗. เลาประวตพทธสาวก พทธสาวก ชาดกและประพฤตตนเปน ชาวพทธตวอยางได

๕ ๑๐

๘ พระไตรปฎก ๘. บอกวธการศกษาและคนควาพระไตรปฏก และคมภรของศาสนาอน ๆ การสงคายนาและการเผยแผพระไตรปฏก

๕ ๑๐

รวมคะแนนเกบระหวางภาค ๖๐คะแนนระหวางภาค ๑๐คะแนนปลายภาค ๓๐

227

รวมตลอดภาคเรยน ๔๐ ๑๐๐โครงสรางรายวชาเพมเตม

รายวชาพระพทธศาสนา๒ รหสวชา ส๓๑๒๐๒ กลมสาระการเรยนรสงคมศกษา ศาสนาและวฒนธรรมมธยมศกษาปท ๔ ภาคเรยนท ๒ เวลา ๔๐ ชวโมง จำานวน ๑.๐ หนวยกต

ลำาดบท

ชอหนวยการเรยนร

ผลการเรยนรเวล

า(ชวโมง)

นำาหนกคะแน

น๑ บทสวดมนต ๑. สามารถสวดมนตแปลและรวธ

แผเมตตา การบรหารจตและการเจรญปญญาได

๕ ๑๐

๒ การบรหารจตและเจรญปญญา

๒. สามารถฝกบรหารจตและการเจรญปญญา และรประโยชนของการบรหารจต

๕ ๑๐

๓ วธคดแบบโยนโสมนสการ

๓. บอกวธคดแบบโยนโสมนสการ แบบแยกแยะสวนประกอบ และ แบบวภชชวาทได

๖ ๕

๔ หนาทชาวพทธ ๔. รและเขาใจหนาทชาวพทธ ๖ ๑๐๕ ศาสนพธ ๕. บอกความหมาย ความสำาคญ

ของศาสนพธได๖ ๑๐

๖ การแสดงความเคารพในทางพระพทธศาสนา

๖. รและเขาใจการแสดงความเคารพตอพระรตนตรย ปชนยบคคล ชนยสถาน และปชนยวตถ

๖ ๕

๗ การธำารงรกษาพระพทธ

๗. รเขาใจและตระหนกวธการปกปอง คมครอง ธำารงรกษา

๖ ๑๐

228

ศาสนา พระพทธศาสนาของพทธบรษทใน สงคมไทย และการปลกจตสำานกการมสวนรวมในสงคมพทธการจดสมมนาพระพทธศาสนา

รวมคะแนนเกบระหวางภาค ๖๐คะแนนระหวางภาค ๑๐คะแนนปลายภาค ๓๐รวมตลอดภาคเรยน ๔๐ ๑๐๐

โครงสรางรายวชาเพมเตมรายวชาอสลาม๑ รหสวชา ส๓๑๒๐๓ กลมสาระการเรยนรสงคมศกษา ศาสนาและวฒนธรรมมธยมศกษาปท ๔ ภาคเรยนท ๑ เวลา ๔๐ ชวโมง จำานวน ๑.๐ หนวยกต

ลำาดบท

ชอหนวยการเรยนร

ผลการเรยนรเวล

า(ชวโมง)

นำาหนกคะแน

น๑ อลกรอาน-อล

ฮาดษ๑.อาน เขยน ทองจำา แปลความหมาย และอรรถาธบายอลกรอานตามซเราะฮทกำาหนดให๒.อาน เขยน ทองจำา และอธบายอลฮาดษ เกยวกบหลกศรทธาได๓.สามารถนำาอลฮาดษเกยวกบหลก

๒๐ ๒๐

229

ศรทธาไปปฏบตในชวตประจำาวนได๒ การศรทธา ๔.รและเขาใจประเภทของเตาฮดได

๕.รและเขาใจรกนอหมาน (หลกศรทธา)

๑๐ ๒๐

๓ อบาดะ ๖.ทองจำาอลกรอานไดอยางนอย 2 ซเราะฮ๗.อธบายประเภทของชรกเลกและชรกใหญได๘.รและเขาใจเกยวกบ อบาดะฮ สนนะฮ และบดอะฮ

๑๐ ๒๐

รวมคะแนนเกบระหวางภาค ๖๐คะแนนระหวางภาค ๒๐คะแนนปลายภาค ๒๐รวมตลอดภาคเรยน ๔๐ ๑๐๐

โครงสรางรายวชาเพมเตมรายวชาอสลาม๒ รหสวชา ส๓๑๒๐๔ กลมสาระการเรยนรสงคมศกษา ศาสนาและวฒนธรรมมธยมศกษาปท ๔ ภาคเรยนท ๒ เวลา ๔๐ ชวโมง จำานวน ๑.๐ หนวยกต

ลำาดบ

ชอหนวยการเรยนร

ผลการเรยนร เวลา(ชวโ

นำาหนก

230

ท มง) คะแนน

๑ อลกรอาน-อลฮาดษ

๑. เขาใจประวตทานนบมอหมด (ศ.ล.) คอลฟะฮ ศอฮาบะฮ ตาบอตตาบอน อลามะฮ๒. อาน เขยน ทองจำา แปลความหมายและอรรถาธบายอลกรอานซเราะฮทกำาหนดให๓. อานและทองจำาอลกรอานไดถกตองอยางนอย 2 ซเราะฮ๔. เหนคณคาในการนำาหลกคำาสอนจากอลกรอานมาปฏบตเพอพฒนาตนเอง ครอบครว ชมชนและสงคม

๒๐ ๓๐

๒ การศรทธา ๕. รเขาใจหลกการศรทธา จากอลกรอานซเราะฮทกำาหนดให๖. รและเขาใจหลกศรทธาจากอลฮาดษทกำาหนดให๗. อาน เขยน ทองจำา และอธบายฮาดษทกำาหนดให๘. สามารถนำาฮาดษเกยวกบหลกศรทธาไปปฏบตในชวตประจำาวนได

๒๐ ๓๐

รวมคะแนนเกบระหวางภาค ๖๐คะแนนระหวางภาค ๒๐คะแนนปลายภาค ๒๐รวมตลอดภาคเรยน ๔๐ ๑๐๐

231

โครงสรางรายวชาเพมเตมรายวชาพระพทธศาสนา๓ รหสวชา ส๓๒๒๐๑ กลมสาระการเรยนรสงคมศกษา ศาสนาและวฒนธรรมมธยมศกษาปท ๕ ภาคเรยนท ๑ เวลา ๔๐ ชวโมง จำานวน ๑.๐ หนวยกต

ลำาดบท

ชอหนวยการเรยนร

ผลการเรยนรเวล

า(ชวโมง)

นำาหนกคะแน

น๑ ประชาธปไตย

ในพระพทธ- ศาสนา

๑. รและเขาใจลกษณะประชาธปไตยในพระพทธ- ศาสนา

๕ ๗

๒ พระพทธศาสนากบหลกวทยาศาสตร

๒. สามารถบอกหลกการของพระพทธศาสนากบหลกวทยาศาสตร

๕ ๘

๓ การคดตามนยแหงพระพทธศาสนา

๓. รและเขาใจการคดตามนยแหงพระพทธศาสนาและการคดแบบวทยาศาสตร

๕ ๗

๔ การฝกตนเอง ๔. รวธการฝกหดอบรมตน การพงตนเอง และการมงอสรภาพ ตามหลกพระพทธศาสนา

๕ ๗

๕ พระพทธศาสนากบการศกษาทสมบรณ

๕. บอกความสำาคญของพระพทธศาสนากบการศกษาทสมบรณได

๕ ๗

232

๖ พระพทธศาสนากบการเมอง

๖. บอกความสำาคญของพระพทธศาสนากบการเมอง

๕ ๘

๗ อรยสจ 4 ๗. รและเขาใจหลกธรรมในกรอบ อรยสจ ๔

๕ ๘

๘ พทธสาวก พทธสาวกา

๘. เลาประวตพทธสาวก พทธสาวก ชาดกและประพฤตตนเปน ชาวพทธตวอยางได

๕ ๘

รวมคะแนนเกบระหวางภาค ๖๐คะแนนระหวางภาค ๑๐คะแนนปลายภาค ๓๐รวมตลอดภาคเรยน ๔๐ ๑๐๐

โครงสรางรายวชาเพมเตมรายวชาพระพทธศาสนา๔ รหสวชา ส๓๒๒๐๒ กลมสาระการเรยนรสงคมศกษา ศาสนาฯมธยมศกษาปท ๕ ภาคเรยนท ๒ เวลา ๔๐ ชวโมง จำานวน ๑.๐ หนวยกต

ลำาดบท

ชอหนวยการเรยนร

ผลการเรยนรเวล

า(ชวโมง)

นำาหนกคะแน

น๑ บทสวด

มนต๑. สามารถสวดมนตแปล และแผเมตตาไดอยางถกตอง

๕ ๑๐

233

๒ การบรหารจตและการเจรญปญญา

๒. รและเขาใจวธปฏบตและประโยชนของการบรหารจตและเจรญปญญาตามหลกสตปฎฐานและนำาวธการบรหารจตและเจรญปญญาไปใชในการพฒนาการเรยนร คณภาพชวตและสงคม

๕ ๑๐

๓ วธคดแบบโยนโสมนสการ

๓. สามารถพฒนาการเรยนรดวยวธคดแบบโยนโสมนสการ 10 วธได

๖ ๕

๔ หนาทชาวพทธ

๔. สามารถปฏบตตนเปนชาวพทธทดตอพระภกษ

๖ ๑๐

๕ การปฏบตตนตอพระภกษ

๕. รและเขาใจวธการปฏบตตนตอพระภกษทางกาย วาจาและใจ ทประกอบดวยเมตตา การปฏสนถารทเหมาะสมตอพระภกษ ในโอกาสตาง ๆ

๖ ๑๐

๖ ทศ 6 ๖. ปฏบตตนเปนสมาชกทดของครอบครวและสงคมและเหมาะสมในฐานะเปนผปกครองและ ผอยในปกครอง ตามหลกทศเบองลาง ในทศ 6 การปฏสนถารตามหลก ปฏสนถาร 2

๖ ๕

๗ คตธรรม ๗. รและเขาใจความหมาย ความสำาคญ คตธรรม ในพธกรรม บทสวดมนตของนกเรยน งานพธ คณคาและประโยชน พธบรรพชาอปสมบท คณสมบตของผขอ

๖ ๑๐

234

บรรพชาอปสมบท เครอง อฏฐบรขาร ประโยชนของการ บรรพชาอปสมบท

รวมคะแนนเกบระหวางภาค ๖๐คะแนนระหวางภาค ๑๐คะแนนปลายภาค ๓๐รวมตลอดภาคเรยน ๔๐ ๑๐๐

โครงสรางรายวชาเพมเตมรายวชาอสลาม๓ รหสวชา ส๓๒๒๐๓ กลมสาระการเรยนรสงคมศกษา ศาสนาและวฒนธรรมมธยมศกษาปท ๕ ภาคเรยนท ๑ เวลา ๔๐ ชวโมง จำานวน ๑.๐ หนวยกต

ลำาดบท

ชอหนวยการเรยนร

ผลการเรยนรเวล

า(ชวโมง)

นำาหนกคะแน

น๑ อลกรอาน-อล

ฮาดษ๑.อาน เขยน ทองจำา แปลความหมาย และอรรถาธบายอลกรอานตามซเราะฮทกำาหนดให๒.อาน เขยน ทองจำา และอธบายอลฮาดษ เกยวกบหลกศรทธาได๓.รและเขาหลกการศรทธาจากอลกรอานซเราะฮทกำาหนดใหได๔.รและเขาใจหลกศรทธาจากอลฮาดษทกำาหนดได๕.สามารถนำาอลฮาดษเกยวกบหลก

๒๐ ๒๐

235

ศรทธาไปปฏบตในชวตประจำาวนได๒ การศรทธา ๖.เหนคณคาในการนำาหลกคำาสอนจา

กอลกรอานมาปฏบตเพอพฒนาตนเอง ครอบครว ชมชนและสงคม๗.อานและทองจำาอลกรอานไดอยางนอย ๒ ซเราะฮ๘.ร เขาใจหลกปฏบตของรกนอสลาม

๑๐ ๒๐

๓ การละหมาด ๙.รและเขาประวตการละหมาดสนต ละหมาดยมอต และละหมาดญามาอะฮ๑๐. รและเขาใจวธการจดการศพ และการละหมาดศพ

๑๐ ๒๐

รวมคะแนนเกบระหวางภาค ๖๐คะแนนระหวางภาค ๒๐คะแนนปลายภาค ๒๐รวมตลอดภาคเรยน ๔๐ ๑๐๐

โครงสรางรายวชาเพมเตมรายวชาอสลาม๔ รหสวชา ส๓๒๒๐๔ กลมสาระการเรยนรสงคมศกษา ศาสนาและวฒนธรรมมธยมศกษาปท ๕ ภาคเรยนท ๒ เวลา ๔๐ ชวโมง จำานวน ๑.๐ หนวยกต ลำาดบ

ชอหนวยการเรยนร

ผลการเรยนร เวลา(ชวโ

นำาหนก

236

ท มง) คะแนน

๑ อลกรอาน-อลฮาดษ

๑.อาน เขยน ทองจำา แปลความหมาย และอรรถาธบายอลกรอานตามซเราะฮทกำาหนดให๒.อาน เขยน ทองจำา และอธบายอลฮาดษ เกยวกบหลกศรทธาได๓.รและเขาหลกการศรทธาจากอลกรอานซเราะฮทกำาหนดใหได๔.รและเขาใจหลกศรทธาจากอลฮาดษทกำาหนดได๕.สามารถนำาอลฮาดษเกยวกบหลกศรทธาไปปฏบตในชวตประจำาวนได

๒๐ ๓๐

๒ การศรทธา ๖.เหนคณคาในการนำาหลกคำาสอนจากอลกรอานมาปฏบตเพอพฒนาตนเอง ครอบครว ชมชนและสงคม๗.อานและทองจำาอลกรอานไดอยางนอย 2 ซเราะฮ๘.ร เขาใจหลกปฏบตของรกนอสลาม

๒๐ ๓๐

รวมคะแนนเกบระหวางภาค ๖๐คะแนนระหวางภาค ๒๐คะแนนปลายภาค ๒๐รวมตลอดภาคเรยน ๔๐ ๑๐๐

237

โครงสรางรายวชาเพมเตมรายวชาพระพทธศาสนา๕ รหสวชา ส๓๓๒๐๑ กลมสาระการเรยนรสงคมศกษา ศาสนาและวฒนธรรมมธยมศกษาปท ๖ ภาคเรยนท ๑ เวลา ๔๐ ชวโมง จำานวน ๑.๐ หนวยกต

ลำาดบท

ชอหนวยการเรยนร

ผลการเรยนรเวล

า(ชวโมง)

นำาหนกคะแน

น๑ เหตปจจยและ

วธการแกปญหา

๑. รและเขาใจศาสตรแหงการศกษาของพระพทธศาสนาและความสมพนธของเหตปจจยและวธการแกปญหา

๖ ๑๐

๒ การฝกตน ๒. รและเขาใจวธการฝกตนไมใหประมาทและพระพทธศาสนามงประโยชนสข สนตภาพแกบคคล สงคม และโลก

๕ ๑๐

๓ พระพทธศาสนากบปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง

๓. รและเขาใจพระพทธศาสนากบปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงและการพฒนาแบบยงยน

๖ ๑๐

๔ อรยสจ 4 ๔. รเขาใจหลกธรรมในกรอบ อรยสจ 4

๕ ๕

๕ ประวตพทธ ๕. เลาประวตพทธสาวก พทธ ๕ ๕

238

สาวก พทธสาวกา

สาวกา ชาดกและประพฤตตนเปน ชาวพทธตวอยางได

๖ พระไตรปฏก ๖. บอกความสำาคญและคณคาของพระไตรปฏกได

๕ ๑๐

๗ กรรมดกรรมชว

๗. สามารถยกตวอยางผลทเกดจากการทำาความด ความชวได

๘ ๑๐

รวมคะแนนเกบระหวางภาค ๖๐คะแนนระหวางภาค ๑๐คะแนนปลายภาค ๓๐รวมตลอดภาคเรยน ๔๐ ๑๐๐

โครงสรางรายวชาเพมเตมรายวชาพระพทธศาสนา๖ รหสวชา ส๓๒๒๐๒ กลมสาระการเรยนรสงคมศกษา ศาสนาฯมธยมศกษาปท ๖ ภาคเรยนท ๒ เวลา ๔๐ ชวโมง จำานวน ๑.๐ หนวยกต

ลำาดบท

ชอหนวยการเรยนร

ผลการเรยนรเวล

า(ชวโมง)

นำาหนกคะแน

น๑ การสวดมนต ๑. สามารถสวดมนตแปล และ

แผเมตตาไดอยางถกตอง๗ ๑๐

๒ การบรหารจตและเจรญ

๒. สามารถฝกการบรหารจตและเจรญปญญาตามหลกสต

๖ ๑๐

239

ปญญา ปฎฐานและนำาวธการบรหารจตและเจรญปญญาไปใชในการพฒนาการเรยนร คณภาพชวตและสงคมได

๓ หนาทของพระภกษ

๓. รและเขาใจบทบาท และหนาทของพระภกษ ในฐานะพระนกเทศก พระธรรมทต พระธรรมจารก พระวทยากร พระวปสสนาจารย และพระนกพฒนา

๗ ๑๐

๔ การทำาบญเลยงพระ

๔. รและเขาใจการทำาบญเลยงพระในโอกาสตางๆและเหนคณคา ประโยชนของศาสนพธได

๖ ๑๐

๕ การทำาบญพธ ๕. รและเขาใจบญพธ ทานพธ กศลพธ

๗ ๑๐

๖ พทธมามกะ ๖. ปฎบตตนเปนพทธมามกะได ๗ ๑๐รวมคะแนนเกบระหวางภาค ๖๐คะแนนระหวางภาค ๑๐คะแนนปลายภาค ๓๐รวมตลอดภาคเรยน ๔๐ ๑๐๐

โครงสรางรายวชาเพมเตม

240

รายวชาอสลาม๕ รหสวชา ส๓๓๒๐๓ กลมสาระการเรยนรสงคมศกษา ศาสนาและวฒนธรรมมธยมศกษาปท ๖ ภาคเรยนท ๑ เวลา ๔๐ ชวโมง จำานวน ๑.๐ หนวยกต

ลำาดบท

ชอหนวยการเรยนร

ผลการเรยนรเวล

า(ชวโมง)

นำาหนกคะแน

น๑ อลกรอาน-อล

ฮาดษ๑.อาน เขยน ทองจำา แปลความหมาย และอรรถาธบายอลกรอานตามซเราะฮทกำาหนดให๒.อาน เขยน ทองจำา และอธบายอลฮาดษ เกยวกบหลกศรทธาได๓.รและเขาหลกการศรทธาจากอลกรอานซเราะฮทกำาหนดใหได๔.รและเขาใจหลกศรทธาจากอลฮาดษเกยวกบกฎหมายทกำาหนดได๕.สามารถนำาอลฮาดษเกยวกบหลกกฎหมายไปปฏบตในชวตประจำาวนได

๒๐ ๒๐

๒ การศรทธา ๖. เหนคณคาในการนำาหลกคำาสอนจากอลกรอานมาปฏบตเพอพฒนาตนเอง ครอบครว ชมชนและสงคม๗.อานและทองจำาอลกรอานไดถกตองอยางนอย ๒ ซเราะฮ

๑๐ ๒๐

๓ กฏหมาย ๘.รและเขาใจระบบเศรษฐกจอสลาม๙.รและเขาใจเกยวกบกฎหมายพนยกรรม

๑๐ ๒๐

241

๑๐.รและเขาใจเกยวกบกฎหมายอาญาได

รวมคะแนนเกบระหวางภาค ๖๐คะแนนระหวางภาค ๒๐คะแนนปลายภาค ๒๐รวมตลอดภาคเรยน ๔๐ ๑๐๐

โครงสรางรายวชาเพมเตมรายวชาอสลาม๖ รหสวชา ส๓๓๒๐๔ กลมสาระการเรยนรสงคมศกษา ศาสนาและวฒนธรรมระดบชนมธยมศกษาปท ๖ ภาคเรยนท ๑ เวลา ๔๐ ชวโมง จำานวน ๑.๐ หนวยกต

ลำาดบท

ชอหนวยการเรยนร

ผลการเรยนรเวล

า(ชวโมง)

นำาหนกคะแน

น๑ อลกรอาน-อล

ฮาดษ๑. อาน เขยน ทองจำา แปลความหมาย และอรรถาธบายอลกรอานตามซเราะฮทกำาหนดให๒. เหนคณคาในการนำาหลกคำาสอนจากอลกรอานมาปฏบตเพอพฒนาตนเอง ครอบครว ชมชนและสงคม๓. รและเขาหลกการศรทธาจากอลกรอานซเราะฮทกำาหนดใหได

๒๐ ๒๐

242

๔. อานและทองจำาอลกรอานไดอยางนอย 2 ซเราะฮ๕. อาน เขยน ทองจำา และอธบายอลฮาดษ ทกำาหนดใหได

๒ การศรทธา ๖. สามารถนำาอลฮาดษเกยวกบหลกศรทธาไปปฏบตในชวตประจำาวนได๗. รและเขาใจหลกศรทธาจากอลฮาดษทกำาหนดได

๑๐ ๒๐

๓ การแตงงาน ๘. รเขาใจวธการเลอกคครอง การนกะฮ การมภรรยามากกวาหนงคน๙. รและเขาใจสทธหนาทของบคคลในครอบครว การหยาราง การคนด๑๐. รเขาใจและเหนความสำาคญของครอบครวและปฏบตตนตามบทบญญตอสลามไดอยางถกตอง

๑๐ ๒๐

รวมคะแนนเกบระหวางภาค ๖๐คะแนนระหวางภาค ๒๐คะแนนปลายภาค ๒๐รวมตลอดภาคเรยน ๔๐ ๑๐๐

โครงสรางรายวชาเพมเตมรายวชาเศรษฐศาสตรเบองตน รหสวชา ส๓๐๒๐๑ กลมสาระการเรยนรสงคมศกษา ศาสนาฯระดบชนมธยมศกษาตอนปลาย เวลา ๔๐ ชวโมง จำานวน ๑.๐ หนวยกต

ลำา ชอหนวยการ ผลการเรยนร เวล นำา

243

ดบท

เรยนรา(ชวโมง)

หนกคะแน

น๑ เศรษฐศาสตร ๑.อธบายความหมายความสำาคญ

ของวชาเศรษฐศาสตร๒. อธบายหนาทของเงนเบองตน

๑๐ ๑๕

๒ สถาบนการเงน

๓.อธบายบทบาทหนาทของสถาบนการเงน๔.อธบายบทบาทของรฐบาลเกยวกบนโยบายการเงน การคลงและการพฒนาประเทศ

๑๕ ๑๕

๓ การพฒนาเศรษฐกจ

๕.ตระหนกถงความสำาคญของปรชญาเศรษฐกจพอเพยงทมตอเศรษฐกจ สงคมของประเทศ๖.ตระหนกถงความสำาคญของระบบสหกรณในการพฒนาเศรษฐกจในระดบชมชนและประเทศ๗.วเคราะหปญหาเศรษฐกจในชมชนและเสนอแนวทางแกไข

๑๕ ๓๐

รวมคะแนนเกบระหวางภาค ๖๐คะแนนระหวางภาค ๒๐คะแนนปลายภาค ๒๐รวมตลอดภาคเรยน ๔๐ ๑๐๐

244

โครงสรางรายวชาเพมเตมรายวชาภมศาสตรไทย รหสวชา ส๓๐๒๐๒ กลมสาระการเรยนรสงคมศกษา ศาสนาและวฒนธรรมระดบชนมธยมศกษาตอนปลาย เวลา ๔๐ ชวโมง จำานวน ๑.๐ หนวยกต

ลำาดบท

ชอหนวยการเรยนร

ผลการเรยนรเวล

า(ชวโมง)

นำาหนกคะแน

น๑ ลกษณะ

ภมศาสตร๑.อธบายลกษณะภมศาสตรของประเทศไทย

๕ ๑๐

๒ อภปรายและวเคราะหความสมพนธ

๒.อภปรายและวเคราะหความสมพนธของสภาพแวดลอมทางกายภาพและการประกอบอาชพของประชากรในภาคเหนอ๓.อภปรายและวเคราะหความสมพนธของสภาพแวดลอมทางกายภาพและการประกอบอาชพของประชากรในภาคตะวนออกเฉยงเหนอ๔.อภปรายและวเคราะหความสมพนธของสภาพแวดลอมทางกายภาพและการประกอบอาชพของประชากรในภาคกลาง๕.อภปรายและวเคราะหความสมพนธของสภาพแวดลอมทางกายภาพและการประกอบอาชพของประชากรใน

๓๐ ๔๐

245

ภาคตะวนตก๖.อภปรายและวเคราะหความสมพนธของสภาพแวดลอมทางกายภาพและการประกอบอาชพของประชากรในภาคตะวนออก๗.อภปรายและวเคราะหความสมพนธของสภาพแวดลอมทางกายภาพและการประกอบอาชพของประชากรในภาคใต

๓ การอนรกษ ๘.อภปรายและบอกวธการอนรกษและพฒนาทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมของประเทศไทยทเหมาะสมและยงยนได

๕ ๑๐

รวมคะแนนเกบระหวางภาค ๖๐คะแนนระหวางภาค ๒๐คะแนนปลายภาค ๒๐รวมตลอดภาคเรยน ๔๐ ๑๐๐

โครงสรางรายวชาเพมเตมรายวชาการเมองการปกครองของไทย รหสวชา ส๓๐๒๐๓ กลมสาระการเรยนรสงคมศกษา ศาสนาฯระดบชนมธยมศกษาตอนปลาย เวลา ๔๐ ชวโมง จำานวน ๑.๐ หนวยกต

ลำาดบท

ชอหนวยการเรยนร

ผลการเรยนรเวล

า(ชวโมง)

นำาหนกคะแน

น๑ การปกครอง

ของไทย๑เพอใหมความรความเขาใจเกยวกบจประสงคการเรยนร วชาการปกครองของไทย

๑๐ ๑๕

246

๒ .เ พ อ ใ ห ม ค ว า ม ร ค ว า ม เ ข า ใ จโครงสรางการเมองการปกครองของไทย

๒ โครงสราง ๓.อธบายโครงสรางการปกครองของไทยในปจจบน

๕ ๑๐

๓ กฎหมายรฐธรรมนญ

๔.ตระหนกในบทบาทของพระมหากษตรยท มต อสงคมไทยและเหนความจำาเปนทจะตองธรรมรงรกษาไวซงสถาบนพระมหากษตรย๕.เพอใหมความรความเขาใจ สาระส ำา ค ญ ท ค ว ร ร จ า ก ก ฎ ห ม า ยรฐธรรมนญ๖.สามารถนำาความรไปประยกตใชในชวตประจำาวนและปฏบตตนตามวถประชาธปไตย๗.มสวนรวมและสงเสรมกจกรรมทางการเมองการปกครองตามกฎหมายรฐธรรมนญ

๑๕ ๒๕

๔ เหตการณปจจบน

๘ .ส า ม า ร ถ ว เ ค ร า ะ ห ข า ว ส า รเ ห ต ก า ร ณ ป จ จ บ น ท ส ำา ค ญ ท เกยวของกบกจกรรมทางการเมอง

การปกครองของไทย

๑๐ ๑๐

รวมคะแนนเกบระหวางภาค ๖๐คะแนนระหวางภาค ๒๐คะแนนปลายภาค ๒๐รวมตลอดภาคเรยน ๔๐ ๑๐๐

247

โครงสรางรายวชาเพมเตมรายวชากฎหมายทวไป รหสวชา ส๓๐๒๐๔ กลมสาระการเรยนรสงคมศกษา ศาสนาและวฒนธรรมระดบชนมธยมศกษาตอนปลาย เวลา ๔๐ ชวโมง จำานวน ๑.๐ หนวยกต

ลำาดบท

ชอหนวยการเรยนร

ผลการเรยนรเวล

า(ชวโมง)

นำาหนกคะแน

น๑ กฎหมายของ

ไทย๑.นกเรยนมความรความเขาใจ เกยวกบ ลกษณะทวไปของกฎหมาย การจดทำากฎหมาย การบงคบใชกฎหมาย และการยกเลกกฎหมายของไทย

๑๐ ๑๕

๒ กฎหมายตางๆ

๒.นกเรยนมความรความเขาใจ สามารถปฏบตตนและวฉยการกระทำาความผดตามหลกกฎหมายแพงพาณชย ทวาดวยบคคล นตกรรม สญญา ครอบครวและมรดก๓.นกเรยนมความรความเขาใจ ลกษณะทวไปของกฎหมายอาญา การรบผดทางอาญาและสามารถเขยนคำาวนขฉย การกระทำาความผดตามประมวลกฎหมายอาญา๔.นกเรยนมความรความเขาใจ ขนตอนในการพจารณาความแพงและความอาญา

๒๐ ๓๐

248

๓ ขนตอน ๕.นกเรยนมความรความเขาใจ ขนตอนในการพจารณาความแพงและความอาญา

๑๐ ๑๕

รวมคะแนนเกบระหวางภาค ๖๐คะแนนระหวางภาค ๒๐คะแนนปลายภาค ๒๐รวมตลอดภาคเรยน ๔๐ ๑๐๐

โครงสรางรายวชาเพมเตมรายวชาภมศาสตรเศรษฐกจ รหสวชา ส๓๐๒๐๕ กลมสาระการเรยนรสงคมศกษา ศาสนาฯระดบชนมธยมศกษาตอนปลาย เวลา ๔๐ ชวโมง จำานวน ๑.๐ หนวยกต

ลำาดบท

ชอหนวยการเรยนร

ผลการเรยนรเวล

า(ชวโมง)

นำาหนกคะแน

น๑ ความสมพนธ ๑.นกเรยนมความรความเขาใจเกยว

กบสงแวดลอมทมความสมพนธกบกจกรรมทางเศรษฐกจของ มนษย

๑๐ ๑๕

๒ เศรษฐกจ ๒.นกเรยนมความรความเขาใจเกยวกบกจกรรมทางเศรษฐกจในภมภาคตาง ๆ ของโลก๓. นกเรยนมความรความเขาใจ

๒๐ ๓๐

249

เกยวกบกจกรรมทางเศรษฐกจขนปฐมภมเพอการยงชพและ การคา๔.นกเรยนมความรความเขาใจเกยวกบกจกรรมทางเศรษฐกจขนทตยภม๕.นกเรยนมความรความเขาใจเกยวกบกจกรรมทางเศรษฐกจขนตตยภม๖.นกเรยนมความรความเขาใจเกยวกบการรวมกลมทางเศรษฐกจทสำาคญในภมภาคตาง ๆขงโลก

๓ แนวทางการแกปญหา

๗.นกเรยนมความรความเขาใจเกยวกบสภาพปญหาและแนวทางการแกปญหาทางดานเศรษฐกจของประเทศพฒนา ประเทศทกำาลงพฒนา และแนวโนมเศรษฐกจโลกในอนาคต

๑๐ ๑๕

รวมคะแนนเกบระหวางภาค ๖๐คะแนนระหวางภาค ๒๐คะแนนปลายภาค ๒๐รวมตลอดภาคเรยน ๔๐ ๑๐๐

โครงสรางรายวชาเพมเตมรายวชาเหตการณปจจบน รหสวชา ส๓๐๒๐๖ กลมสาระการเรยนรสงคมศกษา ศาสนาและวฒนธรรม

250

ระดบชนมธยมศกษาตอนปลาย เวลา ๔๐ ชวโมง จำานวน ๑.๐ หนวยกต

ลำาดบท

ชอหนวยการเรยนร

ผลการเรยนรเวล

า(ชวโมง)

นำาหนกคะแน

น๑ โลกปจจบน ๑. ความรพนฐานเกยวกบ

เหตการณปจจบน5 ๑๐

๒ การเมองหลงสงครามโลกครงท ๒

๒. มความรความเขาใจเกยวกบสภาพการเมองหลงสงครามโลกครงท ๒

5 5

๓ ขบวนการชาตนยม

๓. อธบายสาเหตการเกดขบวนชาตนยมและการสรางชาตนยมของอาณานคมได

5 5

๔ สงครามเยน ๔. รและเขาใจสภาพการณของปญหาสงครามเยนและยกตวอยางสงครามเยนได

5 5

๕ ความสมพนธระหวางประเทศ

๕. บอกปจจยทกำาหนดความสมพนธระหวางประเทศ และวธการประสานประโยชนระหวางประเทศได

4 5

๖ องคการสหประชาชาต

๖. วเคราะหบทบาทขององคการสหประชาชาตในการทำาหนาทประสานประโยชนในจดตางๆของโลกได

4 5

๗ การรวมกลมทางเศรษฐกจ

๗. รและเขาใจเรองการรวมกลมทางเศรษฐกจ การคา การลงทน ในภมภาคตางๆ ของโลก

4 5

251

๘ สภาวการณของโลกทเกดขนในยคปจจบน

๘. รและเขาใจสภาวการณของโลกทเกดขนในยคปจจบน

4 ๑๐

๙ ความขดแยงทเกดขนในภมภาคตางๆของโลก

๙. วเคราะหปญหาความขดแยงทเกดขนในภมภาคตางๆของโลก และสรปแนวทางในการแกปญหาของสงคมในปจจบน

4 10

รวมคะแนนเกบระหวางภาค ๖๐คะแนนระหวางภาค ๒๐คะแนนปลายภาค ๒๐รวมตลอดภาคเรยน ๔๐ ๑๐๐

โครงสรางรายวชาเพมเตมรายวชาอาเซยนศกษา รหสวชา ส๓๐๒๐๗ กลมสาระการเรยนรสงคมศกษา ศาสนาและวฒนธรรมระดบชนมธยมศกษาตอนปลาย เวลา ๒๐ ชวโมง จำานวน ๐.๕ หนวยกต

ลำาดบท

ชอหนวยการเรยนร

ผลการเรยนรเวล

า(ชวโมง)

นำาหนกคะแน

น๑ กลมอาเซยน ๑. มความรเขาใจประวตความเปน

มา ความสำาคญ ววฒนาการ ของกลมอาเซยนสการพฒนาเปนประชาคมอาเซยน

๑๐ ๑๕

๒ กฎบตรอาเซยน ๒. มความรเขาใจกลไกอาเซยน กฎบตรอาเซยน คำาอภธานศพท

๑๐ ๑๐

252

ของอาเซยนสามารถประยกตใชไดอยางเหมาะสมถกตอง

๓ ประชาคมการเมองและความมนคงอาเซยน

๓. มความรเขาใจ วเคราะหการดำาเนนงานของประชาคมการเมองและความมนคงอาเซยน (ASEAN Political and Security Community- APSC) เพอใหภมภาคอาเซยนอยอยางสนตสข แกไขปญหาภายในภมภาคโดยสนตวธ และยดมนในหลกความมนคงรอบดาน

๔. มความรเขาใจ วเคราะหการดำาเนนงานของประชาคมเศรษฐกจอาเซยน (ASEAN Economic Community-AEC) เพอใหภมภาคอาเซยนมความมนคง มงคง และสามารถแขงขนกบภมภาคอนๆ ได

๕. มความรเขาใจ วเคราะหการดำาเนนงานประชาสงคมและวฒนธรรม (ASEAN Socio-Cultural Community-ASCC) เพอใหภมภาคอาเซยนอยรวมกนในสงคมทเอออาทร ประชากรมสภาพความเปนอยทด ไดรบการพฒนาในทกดานและมความมนคงทางสงคม (social

๑๐ ๑๕

253

security)

ลำาดบท

ชอหนวยการเรยนร

ผลการเรยนรเวล

า(ชวโมง)

นำาหนกคะแน

น๔ เขตการคา ๖. มความรเขาใจ ความเปนมา

เขตการคาเสรอาเซยนและ หลกการ เหตผลของประเทศคเจรจาในความสมพนธทดตอกลมอาเซยน

๗. มความรเขาใจ ตระหนก ตอการเปลยนแปลงและผลกระทบสามารถปรบตนเองดำารงชวตอยในสงคมไทย ประชาคมอาเซยน และสงคมโลกไดอยางมความสข

๑๐ ๒๐

รวมคะแนนเกบระหวางภาค ๖๐คะแนนระหวางภาค ๒๐คะแนนปลายภาค ๒๐รวมตลอดภาคเรยน ๔๐ ๑๐๐

254

อภธานศพทกตญญกตเวท ผรอปการะททานทำาแลวและตอบแทน แยกออกเปน ๒

ขอ ๑. กตญญ รคณทาน ๒. กตเวทตอบแทนหรอสนองคณทาน ความกตญญกตเวทวาโดยขอบเขต แยกได เปน ๒ ระดบ คอ ๒.๑ กตญญกตเวทตอบคคลผมคณความดหรออปการะตอตนเปนสวนตว ๒.๒ กตญญกตเวทตอบคคลผไดบำาเพญคณประโยชนหรอมคณความด เกอกลแกสวนรวม (พ.ศ. หนา ๒-๓)กตญญกตเวทตออาจารย/โรงเรยน ในฐานะทเปนศษยพงแสดงความ

เคารพนบถออาจารย ผเปรยบเสมอน ทศเบองขวา ดงน ๑. ลกตอนรบ แสดงความเคารพ ๒. เขาไปหา เพอบำารง รบใช ปรกษา ซกถาม รบคำาแนะนำา เปนตน ๓.ฟงดวยดฟงเปนรจกฟงใหเกดปญญา ๔. ปรนนบต ชวยบรการ ๕. เรยนศลปวทยาโดยเคารพ เอาจรงเอาจงถอเปนกจสำาคญดวยด

กรรม การกระทำา หมายถง การกระทำาทประกอบดวยเจตนา คอ ทำาดวยความจงใจ ประกอบดวยความจงใจหรอจงใจทำาดกตาม ชวกตาม เชน ขดหลมพรางดกคนหรอสตวในตกลงไปตายเปนกรรม แตขดบอนำาไวกนไวใช สตวตกลงไปตายเองไมเปนกรรม (แตถาร อยวาบอนำาทตนขดไวอยในทซงคนจะพลดตกไดงายแลวปลอยปละ

255

ละเลย มคนตกลงไปกไมพนกรรม) การกระทำาทดเรยกวา กรรม“ด ทชวเรยกวา กรรมชว ” “ ” (พ.ศ. หนา ๔)

กรรม ๒ กรรมจำาแนกตามคณภาพ หรอตามธรรมทเปนมลเหตม ๒ คอ ๑. อกศลกรรม กรรมทเปนอกศล กรรมชว คอเกดจากอกศลมล ๒. กศลกรรม กรรมทเปนกศล กรรมด คอกรรมทเกดจากกศลมล

กรรม 3 กรรมจำาแนกตามทวารคอทางทกรรมม ๓ คอ ๑. กายกรรม การกระทำาทางกาย ๒. วจกรรม การกระทำาทางวาจา ๓. มโนกรรม การกระทำาทางใจ

กรรม ๑๒ กรรมจำาแนกตามหลกเกณฑเกยวกบการใหผล ม ๑๒ อยาง คอหมวดท ๑ วาดวยปากกาล คอจำาแนกตามเวลาทใหผล ไดแก ๑. ทฏฐธรรมเวทนยกรรม กรรมทใหผลในปจจบน คอในภพน ๒. อปชชเวทนยกรรม กรรมทใหผลในภาพทจะไปเกด คอ ในภพหนา ๓. อปราบปรเวทนยกรรม กรรมทใหผลในภพตอ ๆ ไป ๔. อโหสกรรม กรรมเลกใหผล หมวดท ๒ วาโดยกจ คอการใหผลตามหนาท ไดแก ๕. ชนกกรรม กรรมแตงใหเกด หรอกรรมทเปนตวนำาไปเกด ๖. อปตถมภกกรรม กรรมสนบสนน คอ เขาสนบสนนหรอซำาเตมตอจากชนกกรรม ๗. อปปฬกกรรม กรรมบบคน คอเขามาบบคนผลแหงชนกกรรม และอปตถมภกกรรมนนใหแปรเปลยนทเลาเบาลงหรอสนเขา ๘. อปฆาตกกรรม กรรมตดรอน คอ กรรมแรงฝายตรงขามทเขาตดรอนใหผลของกรรมสองอยางนนขาดหรอหยดไปทเดยว

กรมวชาการ กระทรวงศกษาธการ การจดสาระการเรยนรพระพทธศาสนา กลมสาระการเรยนรสงคมศกษา ศาสนาและวฒนธรรม กรงเทพฯ : โรงพมพครสภาลาดพราว ,ครงท ๒ ๒๕๔๖ .

256

*หมายเหต พ.ศ. หมายถง พจนานกรมพทธศาสน ฉบบประมวลศพท ; พ.ธ. หมายถง พจนานกรมพทธศาสตร ฉบบประมาวลธรรม พมพครงท ๙ พระธรรมปฎก (ป.อ.ปยตโต) กรงเทพฯ : โรงพมพมหาจฬาลงกรณราชวทยาลย,๒๕๔๓.

หมวดท ๓ วาโดยปานทานปรยาย คอจำาแนกตามลำาดบความแรงในการใหผล ไดแก ๙. ครกรรม กรรมหนก ใหผลกอน ๑๐. พหลกรรม หรอ อาจณกรรม กรรททำามากหรอกรรมชนใหผลรองลงมา ๑๑. อาสนนกรรม กรรมจวนเจยน หรอกรรมใกลตาย ถาไมมสองขอกอนกจะใหผลกอนอน ๑๒. กตตตากรรม หรอ กตตตาวาปนกรรม กรรมสกวาทำา คอเจตนาออน หรอมใชเจตนาอยางนน ใหผลตอเมอไมมกรรมอนจะใหผล (พ.ศ. หนา ๕)

กรรมฐาน ทตงแหงการงาน อารมณเปนทตงแหงการงานของใจ อบายทางใจ วธฝกอบรมจต ม ๒ ประเภท คอ สมถกรรมฐาน คอ อบายสงบใจ วปสสนากรรมฐาน อบายเรองปญญา (พ.ศ. หนา ๑๐)

กลจรฏตธรรม ๔ ธรรมสำาหรบดำารงความมนคงของตระกลใหยงยน เหตททำาใหตระกลมงคงตงอยไดนาน (พ.ธ. หนา ๑๓๔) ๑. นฏฐคเวสนา คอ ของหายของหมด รจกหามาไว ๒. ชณณปฏสงขรณา คอ ของเกาของชำารด รจกบรณะซอมแซม ๓. ปรมตปานโภชนา คอ รจกประมาณในการกนการใช

๔. อธปจจสลวนตสถาปนา คอ ตงผมศลธรรมเปนพอบานแมเรอน (พ.ธ. หนา ๑๓๔)

กศล บญ ความด ฉลาด สงทด กรรมด (พ.ศ. หนา ๒๑)กศลกรรม กรรมด กรรมทเปนกศล การกระทำาทดคอเกดจากกศลมล

(พ.ศ. หนา ๒๑)กศลกรรมบถ ๑๐ ทางแหงกรรมด ทางทำาด กรรมดอนเปนทางนำาไปสสคตม ๑๐ อยางไดแก

ก.กายกรรม ๓ (ทางกาย) ๑. ปาณาตปาตา เวรมณ เวนจากการทำาลายชวต ๒. อทนนาทานา เวรมณ เวนจากถอเอาของทเขามไดให ๓. กาเมสมจฉาจารา เวรมณ เวนจากประพฤตผดในกาม

ข. วจกรรม ๔ (ทางวาจา) ไดแก ๔. มสาวาทา เวรมณ เวนจากพดเทจ ๕. ปสณายวาจาย เวรมณ เวนจากพดสอเสยด 6. ผรสาย

257

วาจาย เวรมณ เวนจากพดคำาหยาบ 7. สมผปปลาปา เวรมณ เวนจากพดเพอเจอ

ค.มโนกรรม 3 (ทางใจ) 8. อนภชฌา ไมโลกคอยจองอยากไดของเขา 9. อพยาบาท ไมคดรายเบยดเบยนเขา 10. สมมาทฏฐ เหนชอบตามคลองธรรม (พ.ศ. หนา 21)

กศลมล รากเหงาของกศล ตนเหตของกศล ตนเหตของความด 3 อยาง 1. อโลภะ ไมโลภ (จาคะ) 2. อโทสะ ไมคดประทษราย (เมตตา) 3. อโมหะ ไมหลง (ปญญา) (พ.ศ. หนา 22)

กศลวตก ความตรกทเปนกศล ความนกคดทดงาม 3 คอ 1. เนกขมมวตก ความตรกปลอดจากกาม

2. อพยาบาทวตก ความตรกปลอดจากพยาบาท 3. อวหสาวตก ความตรกปลอดจากการเบยดเบยน (พ.ศ. หนา 22)

โกศล 3 ความฉลาด ความเชยวชาญ ม 3 อยาง 1. อายโกศล คอ ความฉลาดในความเจรญ รอบรทางเจรญและเหตของความเจรญ 2. อปายโกศล คอ ความฉลาดในความเสอม รอบรทางเสอมและเหตของความเสอม 3. อปายโกศล คอ ความฉลาดในอบาย รอบรวธแกไขเหตการณและวธทจะทำาใหสำาเรจ ทงในการปองกนความเสอมและในการสรางความเจรญ (พ.ศ. หนา 24)

ขนธ กอง พวก หมวด หม ลำาตว หมวดหนง ๆ ของรปธรรมและนามธรรมทงหมดทแบงออกเปนหากอง ไดแก รปขนธ คอ กองรป เวทนาขนธ คอ กองเวทนา สญญาขนธ คอ กองสญญา สงขารขนธ คอ กองสงขาร วญญาณขนธ คอ กองวญญาณ เรยกรวมวา เบญจขนธ (พ.ศ. หนา 26 - 27)

คารวธรรม 6 ธรรม คอ ความเคารพ การถอเปนสงสำาคญทจะพงใสใจและปฏบตดวย ความเออเฟ อ หรอโดยความหนกแนนจรงจงม 6 ประการ คอ 1. สตถคารวตา ความเคารพในพระศาสดา หรอพทธคารวตา ความเคารพในพระพทธเจา 2. ธมมคารวตา ความเคารพในพระธรรม 3. สงฆคารวตา ความเคารพในพระสงฆ 4. สกขาคารวตา ความเคารพในการศกษา 5. อปปมาทคารวตา ความเคารพในความไมประมาท 6. ปฏสนถารคารวตา ความเคารพในการปฏสนถาร (พ.ธ. หนา 221)

258

คหสข (กามโภคสข 4) สขของคฤหสถ สขของชาวบาน สขทชาวบานควรพยายามเขาถงใหไดสมำาเสมอ สขอนชอบธรรมทผครองเรอนควรม 4 ประการ 1. อตถสข สขเกดจากความมทรพย 2. โภคสข สขเกดจากการใชจายทรพย 3. อนณสข สขเกดจากความไมเปนหน 4. อนวชชสข สขเกดจากความประพฤตไมมโทษ (ไมบกพรองเสยหายทงทางกาย วาจา และใจ) (พ.ธ. หนา 173)

ฆราวาสธรรม 4 ธรรมสำาหรบฆราวาส ธรรมสำาหรบการครองเรอน หลกการครองชวตของคฤหสถ 4 ประการ ไดแก 1. สจจะ คอ ความจรง ซอตรง ซอสตย จรงใจ พดจรง ทำาจรง 2. ทมะ คอ การฝกฝน การขมใจ ฝกนสย ปรบตว รจกควบคมจตใจ ฝกหด ดดนสย แกไขขอบกพรอง ปรบปรงตนใหเจรญกาวหนาดวยสตปญญา 3. ขนต คอ ความอดทน ตงหนาทำาหนาทการงานดวยความขยนหมนเพยร เขมแขง ทนทาน ไมหวนไหว มนในจดหมาย ไมทอถอย 4. จาคะ คอ เสยสละ สละกเลส สละความสขสบาย และผลประโยชนสวนตนได ใจกวาง พรอมทจะรบฟงความทกข ความคดเหนและความตองการของผอน พรอมทจะรวมมอชวยเหลอ เออเฟ อเผอแผไมคบแคบเหนแกตวหรอ เอาแตใจตว (พ.ธ. หนา 43)

จต ธรรมชาตทรอารมณ สภาพทนกคด ความคด ใจ ตามหลกฝายอภธรรม จำาแนกจตเปน 89 แบงโดยชาตเปนอกศลจต 12 กศลจต 21 วปากจต 36 และกรยาจต 8 (พ.ศ. หนา 43)

เจตสก ธรรมทประกอบกบจต อาการหรอคณสมบตตาง ๆ ของจต เชน ความโลภ ความโกรธ ความหลง ศรทธา เมตตา สต ปญญาเปนตน ม 52 อยาง จดเปนอญญสมานาเจตสก 13 อกศลเจตสก 14 โสภณเจตสก 25 (พ.ศ. หนา 49)

259

ฉนทะ 1. ความพอใจ ความชอบใจ ความยนด ความตองการ ความรกใครในสงนน ๆ 2. ความยนยอม ความยอมใหทประชมทำากจนน ๆ ในเมอตนมไดรวมอยดวย เปนธรรมเนยมของภกษทอยในวดซงมสมารวมกน มสทธทจะเขาประชมทำากจของสงฆ เวนแตภกษนนอาพาธ จะเขารวมประชมดวยไมได กมอบฉนทะคอ แสดงความยนยอมใหสงฆทำากจนน ๆ ได (พ.ศ. หนา 52)

ฌาน การเพง การเพงพนจดวยจตทเปนสมาธแนวแน ม 2 ประเภท คอ 1. รปฌาน 2. อรปฌาน (พ.ศ. หนา 60)

ฌานสมบต การบรรลฌาน การเขาฌาน (พทธธรรม หนา 964)ดรณธรรม ธรรมทเปนหนทางแหงความสำาเรจ คอ ขอปฏบตทเปนดจ

ประตชยอนเปดออกไปสความสข ความเจรญกาวหนาแหงชวต 6 ประการ คอ 1. อาโรคยะ คอ รกษาสขภาพด มใหมโรคทงจต และกาย 2. ศล คอ มระเบยบวนย ไมกอเวรภยแกสงคม 3. พทธานมต คอ ไดคนดเปนแบบอยาง ศกษาเยยงนยมแบบอยางของมหาบรษพทธชน 4. สตะ คอ ตงเรยนรใหจรง เลาเรยนคนควาใหร เชยวชาญใฝสดบเหตการณใหรเทาทน 5. ธรรมานวต คอ ทำาแตสงทถกตองดงาม ดำารงมนในสจรต ทงชวตและงานดำาเนนตามธรรม 6. อลนตา คอ มความขยนหมนเพยร มกำาลงใจแขงกลา ไมทอแทเฉอยชา เพยรกาวหนาเรอยไป (ธรรมนญชวต บทท15 คนสบตระกล ขอ ก. หนา 55)หมายเหต หลกธรรมขอนเรยกชออกยางหนงวา วฒนมข ตรง“ ”คำาบาลวา อตถทวาร ปร“ ” ะตแหงประโยชน

ตณหา (1) ความทะยานอยาก ความดนรน ความปรารถนา ความแสหา ม 3 คอ 1. กามตณหา ความทะยานอยากในกาม อยากไดอารมณอนนารกนาใคร 2. ภวตณหา ความทะยานอยากในภพ อยากเปนนนเปนน 3. วภวตณหา ความทะยานอยากในวภพ อยากไมเปนนนไมเปนน อยากพรากพนดบสญไปเสย

260

ตนหา (2) ธดามารนางหนงใน 3 นาง ทอาสาพระยามารผเปนบดา เขาไปประโลมพระพทธเจาดวยอาการตาง ๆ ในสมยทพระองคประทบอยทตนอชปาลนโครธ ภายหลงตรสรใหม ๆ (อก 2 นางคอ อรด กบราคา) (พ.ศ. หนา 72)

ไตรลกษณ ลกษณะสาม คอ ความไมเทยง ความเปนทกข ความไมใชตวตน 1. อนจจตา (ความเปนของไมเทยง) 2. ทกขตา (ความเปนทกข) 3. อนตตา (ความเปนของไมใชตน) (พ.ศ. หนา 104)

ไตรสกขา สกขาสาม ขอปฏบตทตองศกษา 3 อยาง คอ 1. อธศลสกขา หมายถง สกขา คอ ศลอนยง 2. อธจตตสกขา หมายถง สกขา คอ จตอนยง 3. อธปญญาสกขา หมายถง สกขา คอ ปญญาอนยง เรยกกนงาย ๆ วา ศล สมาธ ปญญา (พ.ศ. หนา 87)

ทศพธราชธรรม 10 ธรรม สำาหรบพระเจาแผนดน คณสมบตของนกปกครองทด สามารถปกครองแผนดนโดยธรรมและยงประโยชนสขใหเกดแกประชาชจนเกดความชนชมยนด ม10 ประการ คอ 1. ทาน การใหทรพยสนสงของ 2. ศล ประพฤตดงาม 3. ปรจจาคะ ความเสยสละ 4. อาชชวะ ความซอตรง 5. มททวะ ความออนโยน 6. ตบะ ความทรงเดช เผากเลสตณหา ไมหมกมนในความสขสำาราญ 7. อกโกธะความไมกรวโกรธ 8. อวหงสา ความไมขมเหงเบยดเบยน 9. ขนต ความอดทนเขมแขง ไมทอถอย 10. อวโรธนะ ความไมคลาดธรรม (พ.ศ. หนา 250)

ทฏธมมกตถสงวตตนกธรรม 4 ธรรมทเปนไปเพอประโยชนในปจจบน คอ ประโยชนสขสามญทมองเหนกนในชาตน ทคนทวไปปรารถนา เชน ทรพย ยศ เกยรต ไมตร เปนตน ม 4 ประการ คอ 1.อฏฐานสมปทา ถงพรอมดวยความหมน 2.อารกขสมปทา ถงพรอมดวยการรกษา 3.กลยาณมตตตา ความมเพอนเปนคนด 4.

261

สมชวตา การเลยงชพตามสมควรแกกำาลงทรพยทหาได (พ.ศ. หนา 95)

ทกข 1. สภาพททนอยไดยาก สภาพทคงทนอยไมได เพราะถกบบคนดวยความเกดขนและดบสลาย เนองจากตองไปตามเหตปจจยทไมขนตอตวมนเอง 2.สภาพททนไดยาก ความรสกไมสบาย ไดแก ทกขเวทนา (พ.ศ. หนา 99)

ทกรกรยา กรยาททำาไดยาก การทำาความเพยรอนยากทใคร ๆ จะทำาได เชน การบำาเพญเพยรเพอบรรลธรรมวเศษ ดวยวธทรมานตนตาง ๆ เชน กลนลมอสสาสะ (ลมหายใจเขา) ปสสาสะ (ลมหายใจออก) และอดอาหาร เปนตน (พ.ศ. หนา 100)

ทจรต 3 ความประพฤตไมด ประพฤตชว 3 ทาง ไดแก 1. กายทจรต ประพฤตชวทางกาย 2. วจทจรต ประพฤตชวทางวาจา 3. มโนทจรต ประพฤตชวทางใจ (พ.ศ. หนา 100)

เทวทต 4 ทตของยมเทพ สอแจงขาวของมฤตย สญญาณทเตอนใหระลกถงคตธรรมดาของชวต มใหมความประมาท ไดแก คนแก คนเจบ คนตาย และสมณะ 3 อยางแรกเรยกเทวทต สวนสมณะเรยกรวมเปนเทวทตไปดวยโดยปรยายเพราะมาในหมวดเดยวกน แตในบาลทานเรยกวานมต 4 ไมไดเรยกเทวทต (พ.ศ. หนา 102)

ธาต 4 สงททรงภาวะของมนอยเองตามธรรมดาของเหตปจจย ไดแก 1. ปฐวธาต หมายถง สภาวะทแผไปหรอกนเนอท เรยกชอสามญวา ธาตเขมแขงหรอธาตดน 2. อาโปธาต หมายถง สภาวะทเอบอาบดดซม เรยกสามญวา ธาตเหลว หรอธาตนำา 3. เตโชธาต หมายถง สภาวะททำาใหรอน เรยกสามญวา ธาตไฟ 4. วาโยธาต หมายถง สภาวะททำาใหเคลอนไหว เรยกสามญวา ธาตลม (พ.ศ. หนา 113)

นาม ธรรมทรจกกนดวยชอ กำาหนดรดวยใจเปนเรองของจตใจ สงทไมมรปราง ไมมรปแตนอมมาเปนอารมณของจตได (พ.ศ. หนา 120)

262

นยาม 5 กำาหนดอนแนนอน ความเปนไปอนมระเบยบแนนอนของธรรมชาต กฎธรรมชาต 1. อตนยาม (กฎธรรมชาตเกยวกบอณหภม หรอปรากฏการณธรรมชาตตาง ๆ โดยเฉพาะ ดน นำา อากาศ และฤดกาล อนเปนสงแวดลอมสำาหรบมนษย) 2. พชนยาม (กฎธรรมชาตเกยวกบการสบพนธ มพนธกรรมเปนตน) 3. จตตนยาม (กฎธรรมชาตเกยวกบการทำางานของจต) 4. กรรมนยาม (กฎธรรมชาตเกยวกบพฤตกรรมของมนษย คอ กระบวนการใหผลของการกระทำา) 5. ธรรมนยาม (กฎธรรมชาตเกยวกบความสมพนธและอาการทเปนเหตเปนผลแกกนแหงสงทงหลาย (พ.ธ. หนา 194)

นวรณ 5 สงทกนจตไมใหกาวหนาในคณธรรม ธรรมทกนจตไมใหบรรลคณความด อกศลธรรมททำาจตใหเศราหมองและทำาปญญาใหออนกำาลง 1. กามฉนทะ (ความพอใจในกาม ความตองการกามคณ) 2. พยาบาท (ความคดราย ความขดเคองแคนใจ) 3. ถนมทธะ (ความหดหและเซองซม) 4. อทธจจกกกจจะ (คามฟงซานและรอนใจ ความกระวนกระวายกลมกงวล) 5. วจกจฉา (ความลงเลสงสย) (พ.ธ. หนา 195)

นโรธ ความดบทกข คอดบตณหาไดสนเชง ภาวะปลอดทกข เพราะไมมทกขทจะเกดขนได หมายถง พระนพพาน (พ.ศ. หนา 127)

บารม คณความดทบำาเพญอยางยงยวด เพอบรรลจดหมายอนสงยงม 10 คอ ทาน ศล เนกขมมะ ปญญา วรยะ ขนต สจจะ อธษฐาน เมตตา อเบกขา (พ.ศ. หนา 136)

บญกรยาวตถ 3 ทตงแหงการทำาบญ เรองทจดเปนการทำาความด หลกการทำาความด ทางความดม 3 ประการ คอ 1. ทานมย คอทำาบญดวยการใหปนสงของ 2. ศลมย คอ ทำาบญดวยการรกษาศล หรอประพฤตดมระเบยบวนย 3. ภาวนมย คอ ทำาบญดวยการเจรญภาวนา คอฝกอบรมจตใจ (พ.ธ. หนา 109)

263

บญกรยาวตถ 10 ทตงแหงการทำาบญ ทางความด 1. ทานมย คอทำาบญดวยการใหปนสงของ 2. สลมย คอ ทำาบญดวยการรกษาศล หรอประพฤตด 3. ภาวนมย คอ ทำาบญดวยการเจรญภาวนา คอฝกอบรมจตใจ 4. อปจายนมย คอ ทำาบญดวยการประพฤตออนนอมถอมตน 5. เวยยาวจจมย คอ ทำาบญดวยการชวยขวนขวาย รบใช 6. ปตตทานมย คอ ทำาบญดวยการเฉลยสวนแหงความดใหแกผอน

7. ปตตานโมทนามย คอ ทำาบญดวยการยนดในความดของผอน 8. ธมมสสวนมย คอ ทำาบญดวยการฟงธรรม ศกษาหาความร 9. ธมมเทสนามย คอทำาบญดวยการสงสอนธรรมใหความร

10. ทฏฐชกรรม คอ ทำาบญดวยการทำาความเหนใหตรง (พ.ธ. หนา 110)

บพนมตของมชฌมาปฏปทา บพนมต แปลวา สงทเปนเครองหมายหรอสงบงบอกลวงหนา พระพทธองคตรสเปรยบเทยบวา กอนทดวงอาทตยจะขน ยอมมแสงเงนแสงทองปรากฏใหเหนกอนฉนใด กอนทอรยมรรคซงเปนขอปฏบตสำาคญในพระพทธศาสนาจะเกดขน กมธรรมบางประการปรากฏขนกอน เหมอนแสงเงนแสงทองฉนนน องคประกอบของธรรมดงกลาว หรอบพนมตแหงมชฌมาปฏปทา ไดแก 1. กลปยาณมตตตา ความมกลยาณมตร 2. สลสมปทา ถงพรอมดวยศล มวนย มความเปนระเบยบในชวตของตนและในการอยรวมในสงคม 3. ฉนทสมปทา ถงพรอมดวยฉนทะ พอใจใฝรกในปญญา สจธรรม ในจรยธรรม ใฝรในความจรงและใฝทำาความด 4. อตตสมปทา ความถงพรอมดวยการทจะฝกฝน พฒนาตนเอง เหนความสำาคญของการทจะตองฝกตน 5. ทฏฐสปทา ความถงพรอมดวยทฏฐ ยดถอ เชอถอในหลกการ และมความเหนความเขาใจพนฐานทมองสงทงหลายตามเหตปจจย 6. อปปมาทสมปทา ถงพรอมดวยความไมประมาท มความกระตอรอรนอยเสมอ

264

เหนคณคาของกาลเวลา เหนความเปลยนแปลงเปนสงกระตนเตอนใหเรงรดการคนหาใหเขาถงความจรงหรอในการทำาชวตทดงามใหสำาเรจ 7. โยนโสมนสการ รจดคดพจารณา มองสงทงหลายใหไดความรและไดประโยชนทจะเอามาใชพฒนาตนเองยง ๆ ขนไป (แสงเงนแสงทองของชวตท ดงาม: พระธรรมปฎก) (ป.อ. ปยตโต)

เบญจธรรม ธรรม 5 ประการ ความด 5 อยาง ทควรประพฤตคกนไปกบการรกษาเบญจศลตามลำาดบขอ ดงน ๑. เมตตากรณา 2. สมมาอาชวะ 3. กามสงวร (สำารวมในกาม) 4. สจจะ 5. สตสมปชญญะ (พ.ศ. หนา 140 - 141)

เบญจศล ศล 5 เวนฆาสตว เวนลกทรพย เวนประพฤตผดในกาม เวนพดปด เวนของเมา (พ.ศ. หนา 141)ปฐมเทศนา เทศนาครงแรก หมายถง ธมมจกรกปปวตตนสตรทพระพทธเจาทรงแสดงแกพระปญจวคคยในวนขน 15 คำา เดอน 8 หลงจากวนตรสรสองเดอน ทปาอสปตนมฤคทายวน เมองพาราณส (พ.ศ. หนา 147)ปฏจจสมปบาท สภาพอาศยปจจยเกดขน การทสงทงหลายอาศยกนจงมขน การททกขเกดขนเพราะอาศย

ปจจยตอเนองกนมา (พ.ศ. หนา 143)ปรยต พทธพจนอนจะพงเลาเรยน สงทควรเลาเรยน การเลาเรยนพระธรรมวนย (พ.ศ. หนา 145)ปธาน 4 ความเพยร 4 อยาง ไดแก 1. สงวรปธาน คอ การเพยรระวงหรอเพยรปดกน (ยบยงบาปอกศลธรรม

ทยงไมเกด ไมใหเกดขน) 2. ปหานปธาน คอ เพยรละบาปอกศลทเกดขนแลว 3. ภาวนาปธาน คอ

265

เพยรเจรญ หรอทำากศลธรรมทยงไมเกดใหเกดขน 4. อนรกขนาปธาน คอ เพยรรกษากศลธรรมทเกดขนแลวไมใหเสอมไปและทำาใหเพมไพบลย (พ.ศ. หนา 149)

ปปญจธรรม 3 กเลสเครองเนนชา กเลสทเปนตวการทำาใหคดปรงแตงยดเยอพสดาร ทำาใหเขาหางออกไป

จากความเปนจรงงาย ๆ เปดเผย กอใหเกดปญหาตาง ๆ และขดขวางไมใหเขาถงความจรง หรอทำาให ไมอาจแกปญหาอยางถกทางตรงไปตรงมา ม 3 อยาง คอ 1. ตณหา (ความทะยานอยาก ความปรารถนาทจะบำารงบำาเรอ ปรนเปรอตน ความยากไดอยากเอา) 2. ทฏฐ (ความคดเหน ความเชอถอ ลกธ ทฤษฎ อดมการณตาง ๆ ทยดถอไวโดยงมงายหรอโดยอาการเชดชวาอยางนเทานนจรงอยางอนเทจทงนน เปนตน ทำาใหปดตวแคบ ไมยอมรบฟงใคร ตดโอกาสทจะเจรญปญญา หรอคดเตลดไปขางเดยว ตลอดจนเปนเหตแหงการเบยดเบยนบบคนผอนทไมถออยางตน ความยดตดในทฤษฎ ฯลฯ คอความคดเหนเปนความจรง) 3. มานะ (ความถอตว ความสำาคญตนวาเปนนนเปนน ถอสง ถอตำา ยงใหญ เทาเทยมหรอดอยกวาผอน ความอยากเดนอยากยกชตนใหยงใหญ) (พ.ธ. หนา 111)

ปฏเวธ เขาใจตลอด แทงตลอด ตรสร รทะลปรโปรง ลลวงดวยการปฏบต (พ.ศ. หนา 145)ปฏเวธสทธรรม สทธรรม คอ ผลอนจะพงเขาถงหรอบรรลดวยการปฏบตไดแก มรรค ผล และนพพาน

(พ.ธ. หนา 125)ปญญา 3 ความรอบร เขาใจ รซง ม 3 อยาง คอ 1. สตมยปญญา (ปญญาเกดแตการสดบการเลาเรอง)

266

2. จนตามนปญญา (ปญญาเกดแตการคด การพจารณาหาเหตผล) 3. ภาวนามยปญญา (ปญญาเกด แตการฝกอบรมลงมอปฏบต) (พ.ธ. หนา 113)

ปญญาวฒธรรม ธรรมเปนเครองเจรญปญญา, คณธรรมทกอใหเกดความเจรญงอกงามแหงปญญา

1. สปปรสสงเสวะ คบหาสตบรษ เสวนาทานผทรง 2. สทธมมสสวนะ ฟงสทธรรม เอาใจใส เลาเรยนหาความรจรง 3. โยนโสมนสการ ทำาในใจโดยแยบคาย คดหาเหตผลโดยถกวธ 4. ธมมานธมมปฏบต ปฏบตธรรมถกตองตามหลก คอ ใหสอดคลองพอด ขอบเขตความหมาย และวตถประสงคทสมพนธกบธรรมขออน ๆ นำาสงทไดเลาเรยนและตรตรองเหนแลวไปใชปฏบตใหถกตองตามความมงหมายของสงนน ๆ (พ.ธ. หนา 162 - 163)

ปาปณกธรรม 3 หลกพอคา องคคณของพอคาม 3 อยาง คอ 1 จกขมา ตาด (รจกสนคา) ดของเปน สามารถ

คำานวณราคา กะทน เกงกำาไร แมนยำา 2. วธโร จดเจนธรกจ (ร แหลงซอขาย รความเคลอนไหวความตองการของตลาด สามารถในการจดซอจดจำาหนาย รใจและรจกเอาใจลกคา) 3. นสสยสมปนโน พรอมดวยแหลงทนอาศย (เปนทเชอถอไววางในในหมแหลงทนใหญ ๆ หาเงนมาลงทนหรอดำาเนนกจการโดยงาย ๆ) (พ.ธ. หนา 114)

ผสสะ หรอ สมผส การถกตอง การกระทบ ความประจวบกนแหงอายตนะภายใน อายตนะภายนอก และ

วญญาณ ม 6 คอ 1. จกขสมผส (ความกระทบทางตา คอ ตา + รป + จกข - วญญาณ) 2. โสตสมผส (ความกระทบทางห คอ ห + เสยง + โสตวญญาณ) 3. ฆานสมผส (ความกระทบทางจมก คอ จมก + กลน + ฆานวญญาณ) 4. ชวหาสมผส (ความกระทบทางลน คอ ลน + รส + ชวหาวญญาณ) 5. กาย

267

สมผส (ความกระทบทางกาย คอ กาย + โผฏฐพพะ + กายวญญาณ) 6. มโนสมผส (ความกระทบทางใจ คอ ใจ + ธรรมารมณ + มโนวญญาณ) (พ.ธ. หนา 233)

ผวเศษ หมายถง ผสำาเรจ ผมวทยากร (พจนานกรมฉบบราชบณฑตยสถาน พ.ศ. 2525)พระธรรม คำาสงสอนของพระพทธเจาทงหลกความจรงและหลกความ

ประพฤต (พ.ศ. หนา 183)พระอนพทธะ ผตรสรตาม คอ ตรสรดวยไดสดบเลาเรยนและปฏบตตามท

พระสมมาสมพทธเจาทรงสอน (พ.ศ. หนา 374)พระปจเจกพทธะ พระพทธเจาประเภทหนง ซงตรสรเฉพาะตว มไดสงสอน

ผอน (พ.ศ. หนา 162)พระพทธคณ 9 คณของพระพทธเจา 9 ประการ ไดแก อรหำ เปนผไกล

จากกเลส 2. สมมาสมพทโธ เปนผตรสรชอบไดโดยพระองคเอง 3. วชชาจรณสมปนโน เปนผถงพรอมดวยวชชาและ จรณะ 4. สคโต เปนผเสดจไปแลวดวยด 5. โลกวท เปนผร โลกอยางแจมแจง 6. อนตตโร ปรสทมมสารถ เปนผสามารถฝกบรษทสมควรฝกไดอยางไมมใครยงกวา 7. สตถา เทวมนสสานำ เปนครผสอนเทวดาและมนษยทงหลาย 8. พทโธ เปนผร ผตน ผเบกบาน 9. ภควา เปนผมโชค มความเจรญ จำาแนกธรรมสงสอนสตว (พ.ศ. หนา 191)

พระพทธเจา ผตรสรโดยชอบแลวสอนผอนใหรตาม ทานผรด รชอบดวยตนเองกอนแลว สอนประชมชนใหประพฤตชอบดวยกาย วาจา ใจ (พ.ศ. หนา 183)

พระภกษ ชายผไดอปสมบทแลว ชายทบวชเปนพระ พระผชาย แปลตามรปศพทวา ผขอหรอผมองเหนภยในสงขารหรอผทำาลายกเลส ดบรษท 4 สหธรรมก บรรพชต อปสมบน ภกษสาวกรปแรก ไดแก พระอญญาโกณฑญญะ (พ.ศ. หนา 204)

268

พระรตนตรย รตนะ 3 แกวอนประเสรฐ หรอสงลำาคา 3 ประการ หลกทเคารพบชาสงสดของพทธศาสนกชน 3 อยาง คอ 1 พระพทธเจา (พระผตรสรเอง และสอนใหผอนรตาม) 2.พระธรรม (คำาสงสอนของพระพทธเจา ทงหลกความจรงและหลกความประพฤต) 3. พระสงฆ (หมสาวกผปฏบตตามคำาสงสอนของพระพทธเจา) (พ.ธ.หนา 116)

พระสงฆ หมชนทฟงคำาสงสอนของพระพทธเจาแลวปฏบตชอบตามพระธรรมวนย หมสาวกของพระพทธเจา (พ.ศ. หนา 185)

พระสมมาสมพทธเจา หมายถง ทานผตรสรเอง และสอนผอนใหรตาม (พ.ศ. หนา 189)

พระอนพทธะ หมายถง ผตรสรตาม คอ ตรสรดวยไดสดบเลาเรยนและปฏบตตามทพระสมมาสมพทธเจา ทรงสอน ไดแก พระอรหนตสาวกทงหลาย (พ.ศ. หนา 374)

พระอรยบคคล หมายถง บคคลผเปนอรยะ ทานผบรรลธรรมวเศษ มโสดาปตตผล เปนตน ม 4 คอ 1. พระโสดาบน 2. พระสกทาคาม (หรอสกทาคาม)

3. พระอนาคาม 4. พระอรหนต

แบงพสดารเปน 8 คอพระผตงอยในโสดาปตตมรรค และพระผตงอยในโสดาปตตผลค 1พระผตงอยในสกทาคามมรรค และพระผตงอยในสกทาคามผลค 1พระผตงอยในอนาคามมรรค และพระผตงอยในอนาคามผลค 1พระผตงอยในอรหตตมรรค และพระผตงอยในอรหตตผลค 1 (พ.ศ. หนา 386)

269

พราหมณ หมายถง คนวรรณะหนงใน 4 วรรณะ คอ กษตรย พราหมณ แพศย ศทร ; พราหมณเปนวรรณะนกบวชและเปนเจาพธ ถอตนวาเปนวรรณะสงสด เกดจากปากพระพรหม (พ.ศ. หนา 185)

พละ 4 กำาลง พละ 4 คอ ธรรมอนเปนพลงทำาใหดำาเนนชวตดวยความมนใจ ไมตองหวาดหวนภยตาง ๆ ไดแก 1. ปญญาพละ กำาลงคอปญญา 2. วรยพละ กำาลงคอความเพยร 3. อนวชชพละ กำาลงคอการกระทำาทไมมโทษ 4. สงคหพละ กำาลงการสงเคราะห คอ เกอกลอยรวมกบผอนไดด (พ.ศ. หนา 185 - 186)

พละ 5 พละ กำาลง พละ 5 คอ ธรรมอนเปนกำาลง ซงเปนเครองเกอหนนแกอรยมรรค จดอยในจำาพวก โพธปกขยธรรม ม 5 คอ สทธา วรยะ สต สมาธ ปญญา (พ.ศ. หนา 185 - 186)

พทธกจ 5 พระพทธองคทรงบำาเพญพทธกจ 5 ประการ คอ 1. ปพพณเห ปณฑปาตญจ ตอนเชาเสดจออกบณฑบาต เพอโปรดสตว โดยการสนทนาธรรมหรอการแสดงหลกธรรมใหเขาใจ 2. สายณเห ธมมเทสนำ ตอนเยน แสดงธรรมแกประชาชนทมาเฝาบรเวณทประทบ 3. ปโทเส ภกขโอวาทำ ตอนคำา แสดงโอวาทแกพระสงฆ 4. อฑฒรตเต เทวปญหนำ ตอนเทยงคนทรงตอบปญหาแกพวกเทวดา 5. ปจจเสว คเต กาเล ภพพาภพเพ วโลกนำ ตอนเชามด จวนสวาง ทรงตรวจพจารณาสตวโลกวาผใดมอปนสยทจะบรรลธรรมได (พ.ศ. หนา 189 - 190)

พทธคณ คณของพระพทธเจา คอ 1. ปญญาคณ (พระคณ คอ ปญญา) 2. วสทธคณ (พระคณ คอ ความบรสทธ) 3. กรณาคณ (พระคณ คอ พระมหากรณา) (พ.ศ. หนา 191)

ภพ โลกเปนทอยของสตว ภาวะชวตของสตว ม 3 คอ 1. กามภพ ภพของผยงเสวยกามคณ 2. รปภพ ภพของผเขาถงรปฌาน 3. อรปภพ ภพของผเขาถงอรปฌาน (พ.ศ. หนา 198)

270

ภาวนา 4 การเจรญ การทำาใหมขน การฝกอบรม การพฒนา แบงออกเปน 4 ประเภท ไดแก 1 . กายภาวนา

2. สลภาวนา 3. จตตภาวนา 4. ปญญาภาวนา (พ.ธ. หนา 81 - 82)

ภม 31 1.พนเพ พน ชน ทดน แผนดน 2. ชนแหงจต ระดบจตใจ ระดบชวต ม 31 ภม ไดแก อบายภม 4 (ภมทปราศจากความเจรญ) - นรยะ (นรก) – ตรจฉานโยน (กำาเนดดรจฉาน) – ปตตวสย (แดนเปรต) - อสรกาย (พวกอสร) กามสคตภม 7 (กามาวจรภมทเปนสคต ภมทเปนสคตซงยงเกยวของกบกาม) - มนษย (ชาวมนษย) – จาตมหาราชกา (สวรรคชนททาวมหาราช 4 ปกครอง) - ดาวดงส (แดนแหงเทพ 33 มทาวสกกะเปนใหญ) -ยามา (แดนแหงเทพผปราศจากความทกข) - ดสต (แดนแหงผเอบอมดวยสรสมบตของตน) - นมมานรด (แดนแหงเทพผยนดในการเนรมต) - ปรนมมตวสวตต (แดนแหงเทพผยงอำานาจใหเปนไปในสมบตทผอนนรมตให) (พ.ธ. หนา 316-317)

โภคอาทยะ 5 ประโยชนทควรถอเอาจากโภคทรพย ในการทจะมหรอเหตผลในการทจะมหรอครอบครองโภคทรพย 1. เลยงตว มารดา บดา บตร ภรรยา และคนในปกครองทงหลายใหเปนสข 2. บำารงมตรสหายและรวมกจกรรมการงานใหเปนสข 3. ใชปองกนภยนตราย 4. ทำาพล คอ ญาตพล สงเคราะหญาต อตถพล ตอนรบแขก ปพพเปตพล ทำาบญอทศใหผลวงลบ ราชพล บำารงราชการ เสยภาษ เทวตาพล สกการะบำารงสงทเชอถอ 5. อปถมภบำารงสมณพราหมณ ผประพฤตชอบ (พ.ธ. หนา 202 - 203)

มงคล สงททำาใหมโชคดตามหลกพระพทธศาสนา หมายถง ธรรมทนำามาซงความสข ความเจรญ มงคล 38 ประการ หรอ เรยกเตมวา

271

อดมมงคล (มงคลอนสงสด) 38 ประการ (ดรายละเอยดมงคลสตร) (พ.ศ. หนา 211)

มจฉาวณชชา 5 การคาขายทผดศลธรรมไมชอบธรรม ม 5 ประการ คอ 1 . สตถวณชชา คาอาวธ

2. สตตวณชชา คามนษย 3. มงสวณชชา เลยงสตวไวขายเนอ 4. มชชวณชชา คาขายนำาเมา 5. วสวณชชา คาขายยาพษ (พ.ศ. หนา 233)

มรรคมองค 8 ขอปฏบตใหถงความดบทกข เรยกเตมวา อรยอฏฐง“คกมรรค ไดแก ” 1. สมมาทฎฐ เหนชอบ 2. สมมาสงกปปะ ดำารชอบ 3. สมมาวาจา เจรจาชอบ 4. สมมากมมนตะ ทำาการชอบ 5. สมมาอาชวะ เลยงชพชอบ 6. สมมาวายามะ เพยรชอบ 7.สมมาสต ระลกชอบ 8. สมมาสมาธ ตงจตมนชอบ (พ.ศ. หนา 215)

มจฉตตะ 10 ภาวะทผด ความเปนสงทผด ไดแก 1. มจฉทฏฐ (เหนผด ไดแก ความเหนผดจากคลองธรรมตาม

หลกกศลกรรมบถ และความเหนทไมนำาไปสความพนทกข) 2. มจฉาสงกปปะ (ดำารผด ไดแก ความดำารทเปนอกศลทงหลาย ตรงขามจากสมมาสงกปปะ) 3. มจฉาวาจา (วาจาผด ไดแก วจทจรต 4) 4. มจฉากมมนตะ (กระทำาผด ไดแก กายทจรต 3) 5. มจฉาอาชวะ (เลยงชพผด ไดแก เลยงชพในทางทจรต) 6. มจฉาวายามะ (พยายามผด ไดแก ความเพยรตรงขามกบสมมาวายามะ) 7. มจฉาสต (ระลกผด ไดแก ความระลกถงเรองราวทลวงแลว เชน ระลกถงการไดทรพย การไดยศ เปนตน ในทางอกศล อนจดเปนสตเทยม) เปนเหตชกนำาใจใหเกดกเลส มโลภะ มานะ อสสา มจฉรยะ เปนตน 8. มจฉาสมาธ (ตงใจผด ไดแก ตงจตเพงเลง จดจอปกใจแนวแนในกามราคะพยาบาท เปนตน หรอเจรญสมาธแลว หลงเพลน ตดหมกมน ตลอดจนนำาไปใชผดทาง ไมเปนไปเพอ

272

ญาณทสสนะ และความหลดพน) 9. มจฉาญาณ (รผด ไดแก ความหลงผดทแสดงออกในการคดอบายทำาความชวและในการพจารณาทบทวน วาความชวนน ๆ ตนกระทำาไดอยางดแลว เปนตน) 10. มจฉาวมตต (พนผด ไดแก ยงไมถงวมตต สำาคญวาถงวมตต หรอสำาคญผดในสงทมใชวมตต) (พ.ธ. หนา 322)

มตรปฏรป คนเทยมมตร มตรเทยม มใชมตรแท ม 4 พวก ไดแก 1. คนปอกลอก มลกษณะ 4 คอ 1.1 คดเอาไดฝายเดยว 1.2 ยอมเสยแตนอย โดยหวงจะเอา

ใหมาก 1.3 ตวเองมภยจงมาทำากจของเพอน 1.4 คบเพอนเพราะ เหนแกประโยชนของตว2. คนดแตพด มลกษณะ 4 คอ 2.1 ดแตยกเรองทผานมาแลว

มาปราศรย 2.2 ดแตอางสงทยงม ด แตอางสงทยงไมมมาปราศรย 2.3 สงเคราะหดวยสงทไร

ประโยชน 2.4 เมอเพอนมกจอแต เหตขดของ 3. คนหวประจบมลกษณะ 4 คอ 3.1 จะทำาชวกคลอยตาม 3.2

จะทำาดกคลอยตาม 3.3 ตอหนา สรรเสรญ 3.4 ลบหลงนนทา4. คนชวนฉบหายมลกษณะ 4 4.1 คอยเปนเพอนดมนำาเมา

4.2 คอยเปนเพอนเทยวกลางคน 4.3 คอยเปนเพอนเทยวดการเลน 4.4 คอยเปนเพอนไปเลนการพนน (พ.ธ. หนา 154 - 155)

มตรนำาใจ 1. เพอนมทกขพลอยทกขดวย 2. เพอนมสขพลอยดใจ 3. เขาตเตยนเพอน ชวยยบยง แกไขให 4. เขาสรรเสรญเพอน ชวยพดเสรมสนบสนน (พ.ศ. หนา 234)

รป 1. สงทตองสลายไปเพราะปจจยตาง ๆ อนขดแยง สงทเปนรปรางพรอมทงลกษณะอาการของมน สวนรางกาย จำาแนกเปน 28 คอ

273

มหาภตรป หรอธาต 4 และอปาทายรป 2. อารมณทรไดดวยจกษ สงทปรากฏแกตา ขอ 1 ในอารมณ 6 หรออายตนะภายนอก 3. ลกษณนามใชเรยกพระภกษสามเณร เชน ภกษรปหนง (พ.ศ. หนา 253)

วฏฏะ 3 หรอไตรวฎฎ การวนเวยน การเวยนเกด เวยนตาย การเวยนวายตายเกด ความเวยนเกด หรอวนเวยนดวยอำานาจกเลส กรรม และวบาก เชน กเลสเกดขนแลวใหทำากรรม เมอทำากรรมแลวยอมไดผลของกรรม เมอไดรบผลของกรรมแลว กเลสกเกดอกแลว ทำากรรมแลวเสวยผลกรรมหมนเวยนตอไป (พ.ธ. หนา 266)

วาสนา อาการกายวาจา ทเปนลกษณะพเศษของบคคล ซงเกดจากกเลสบางอยาง และไดสงสมอบรมมาเปนเวลานานจนเคยชนตดเปนพนประจำาตว แมจะละกเลสนนไดแลว แตกอาจจะละอาการกายวาจาทเคยชนไมได เชน คำาพดตดปาก อาการเดนทเรวหรอเดนตวมเตยม เปนตน ทานขยายความวา วาสนา ทเปนกศลกม เปนอกศลกม เปนอพยากฤต คอ เปนกลาง ๆ ไมดไมชวกม ทเปนกศลกบอพยากฤตนนไมตองละ แตทเปนอกศลซงควรจะละนน แบงเปน 2 สวน คอ สวนทจะเปนเหตใหเขาถงอบายกบสวนทเปนเหตใหเกดอาการแสดงออกทางกายวาจาแปลก ๆ ตาง ๆ สวนแรก พระอรหนตทกองคละได แตสวนหลงพระพทธเจาเทานนละได พระอรหนตอนละไมได จงมคำากลาววาพระพทธเจาเทานนละกเลสทงหมดได พรอมทงวาสนา; ในภาษาไทย คำาวาวาสนามความหมายเพยนไป กลายเปนอำานาจบญเกา หรอกศลททำาใหไดรบลาภยศ (ไมมใน พ.ศ. ฉบบทพมพเปนเลม แตคนไดจากแผนซดรอม พ.ศ. ของสมาคมศษยเกามหาจฬาฯ)

วตก ความตรก ตร กายยกจตขนสอารมณ การคด ความดำาร ไทยใชวา“เปนหวงกงวล แบงออกเปนกศลวตก ๓ และอกศลวตก ” 3 (พ.ศ. หนา 273)

274

วบต 4 ความบกพรองแหงองคประกอบตาง ๆ ซงไมอำานวยแกการทกรรมดจะปรากฏผล แตกลบเปดชองใหกรรมชวแสดงผล พดสน ๆ วาสวนประกอบบกพรอง เปดชองใหกรรมชววบตม 4 คอ 1. คตวบต วบตแหงคต หรอคตเสย คอเกดอยในภพ ภม ถน ประเทศ สภาพแวดลอมทไมเหมาะ ไมเกอกล ทางดำาเนนชวต ถนทไปไมอำานวย 2. อปธวบต วบตแหงรางกาย หรอ รปกายเสย เชน รางกายพกลพการ ออนแอ ไมสวยงาม กรยาทาทางนาเกลยด ไมชวนชมตลอดจนสขภาพทไมด เจบปวย มโรคมาก 3. กาลวบต วบตแหงกาลหรอหรอกาลเสย คอเกดอยในยคสมยทบานเมองมภยพบตไมสงบเรยบรอย ผปกครองไมด สงคมเสอมจากศลธรรม มากดวยการเบยดเบยน ยกยองคนชว บบคนคนด ตลอดจนทำาอะไรไมถกาลเวลา ไมถกจงหวะ 4. ปโยควบต วบตแหงการประกอบ หรอกจการเสย เชน ฝกใฝในกจการหรอเรองราวทผด ทำาการไมตรงตามความถนด ความสามารถ ใชความเพยรไมถกตอง ทำาการครง ๆ กลาง ๆ เปนตน (พ.ธ. หนา 160 - 161)

วปสสนาญาณ 9 ญาณในวปสสนา ญาณทนบเขาในวปสสนา เปนความรททำาใหเกดความเหนแจง เขาใจ

สภาวะของสงทงหลายตามเปนจรง ไดแก 1. อทยพพยานปสสนาณาณ คอ ญาณอนตามเหนความเกดและดบของเบญจขนธ 2. ภงคานปสสนาญาณ คอ ญาณอนตามเหนความสลาย เมอเกดดบกคำานงเดนชด ในสวนดบของสงขารทงหลาย ตองแตกสลายทงหมด 3. ภยตปฏฐานญาณ คอ ณาณอนมองเหนสงขาร ปรากฏเปนของนากลว 4. อาทนวานปสสนาญาณ คอ ญาณอนคำานงเหนโทษของสงขารทงหลาย วาเปนโทษบกพรองเปนทกข 5. นพพทานปสสนาญาณ คอ ญาณอนคำานงเหนความหนายของสงขาร ไมเพลนเพลน ตดใจ 6. มญจตกมยตาญาณ คอ ญาณอนคำานงดวย ใครพนไปเสย คอ หนายสงขารทงหลาย

275

ปรารถนาทจะพนไปเสย 7. ปฏสงขานปสสนาญาณ คอ ญาณอนคำานงพจารณาหาทาง เมอตองการจะพนไปเสย เพอมองหาอบายจะปลดเปลองออกไป 8. สงขารเปกขาณาณ คอ ญาณอนเปนไปโดยความเปนกลางตอสงขาร คอ พจารณาสงขารไมยนดยนรายในสงขารทงหลาย 9. สจจานโลมกญาณ หรอ อนโลมญาณ คอ ณาณอนเปนไปโดยอนโลกแกการหยงรอรยสจ แลวแลวมรรคญาณใหสำาเรจความเปนอรยบคคลตอไป (พ.ศ. หนา 276 - 277)

วมตต 5 ความหลดพน ภาวะไรกเลส และไมมทกข ม 5 ประการ คอ 1. วกขมภนวมตต ดบโดยขมไว คอ

ดบกเลส 2. ตทงควมตต ดบกเลสดวยธรรมทเปนคปรบธรรมทตรงกนขาม 3. สมจเฉทวมตต ดบดวยตดขาด ดบกเลสเสรจสนเดดขาด 4. ปฏปสสทธวมตต ดบดวยสงบระงบ โดยอาศย โลกตตรมรรคดบกเลส 5. นสรณวมตต ดบดวยสงบระงบ คอ อาศยโลกตตรธรรมดบกเลสเดดขาดเสรจสน (พ.ธ. หนา 194)

โลกบาลธรรม ธรรมคมครองโลก ไดแก ปกครองควบคมใจมนษยไวใหอยในความด มใหละเมดศลธรรม

และใหอยกนดวยความเรยบรอยสงบสข ไมเดอดรอนสบสนวนวาย ม 2 อยางไดแก 1. หร ความอายบาป ละอายใจตอการทำาความชว 2. โอตตปปะ ความกลวบาปเกรงกลวตอความชว และผลของกรรมชว (พ.ศ. หนา 260)

ฤาษ หมายถง ผแสวงธรรม ไดแก นกบวชนอกพระศาสนาซงอยในปา ชไพร ผแตงคมภรพระเวท

(พ.ศ. หนา 256)สตปฏฐาน 4 ทตงของสต การตงสตกำาหนดพจารณาสงทงหลายใหร เหนตามความเปนจรง คอ ตามสง

276

นน ๆ มนเปนของมนเอง ม 4 ประการ คอ 1. กายานปสสนาสตปฏฐาน (การตงสตกำาหนดพจารณากาย ใหรเหนตามเปนจรงวา เปนแตเพยงกาย ไมใชสตวบคคล ตวตนเราเขา) ทานจำาแนกวธปฏบตไดหลายอยาง คอ อานาปานสต กำาหนดลมหายใจ 1 อรยาบถ กำาหนดรทนอรยาบถ 1) สมปชญญะ สรางสมปชญญะในการกระทำาความเคลอนไหวทกอยาง 2) ปฏกลมนสการ พจารณาสวนประกอบอนไมสะอาดทงหลายทประชมเขาเปนรางกายน 1) ธาตมนสการ พจารณาเหนรางกายของตน โดยสกวาเปนธาตแตละอยางๆ 2. เวทนานปสสาสตปฏฐาน (การตงสตกำาหนดพจารณาเวทนาใหรเหนตามเปนจรงวา เปนแตเพยงเวทนา ไมใชสตวบคคลตวตนเราเขา) คอ มสตรชดเวทนาอนเปนสขกด ทกขกด เฉย ๆ กด ทงทเปนสามสและเปนนรามสตามทเปนไปอยขณะนน ๆ 3. จตตานปสสนาสตปฏฐาน (การตงสตกำาหนดพจารณาจต ใหร เหนตามเปนจรงวาเปนแตเพยงจต ไมใชสตวบคคลตวตนเราเขา) คอมสตรชดจตของตนทมราคะ ไมมราคะ มโทสะ ไมมโทสะ มโมหะ ไมมโมหะ เศราหมองหรอผองแผว ฟงซานหรอเปนสมาธ ฯลฯ อยางไร ๆ ตามทเปนไปอยในขณะนน ๆ 4. ธมมานปสสนาสตปฏฐาน (การตงสตกำาหนดพจารณาธรรม ใหรเหนตามเปนจรงวา เปนแตเพยงธรรม ไมใชสตวบคคลตวตนของเรา) คอ มสตรชดธรรมทงหลาย ไดแก นวรณ 5 ขนธ 5 อายตนะ 12 โพชฌงค 7 อรยสจ 4 วาคออะไร เปนอยางไร มในตนหรอไมเกดขน เจรญบรบรณและดบไดอยางไร เปนตน ตามทเปนจรงของมนอยางนน ๆ (พ.ธ. หนา 165)

สมณะ หมายถง ผสงบ หมายถงนกบวชทวไป แตในพระพทธศาสนา ทานใหความหมายจำาเพาะ หมายถง

277

ผระดบบาป ไดแก พระอรยบคคล และผปฏบตเพอระงบบาป ไดแก ผปฏบตธรรมเพอเปน พระอรยบคคล (พ.ศ. หนา 299)

สมบต 4 คอ ความเพยบพรอมสมบรณแหงองคประกอบตาง ๆ ซงชวยเสรมสงอำานวยโอกาสใหกรรมด

ปรากฏผล และไมเปดชองใหกรรมชวแสดงผล ม 4 อยาง คอ 1. คตสมบต สมบตแหงคต ถงพรอมดวยคต หรอคตให คอ เกดอยในภพ ภม ถน ประเทศทเจรญ เหมาะหรอเกอกล ตลอดจนในระยะสนคอ ดำาเนนชวตหรอไปในถนทอำานวย 2. อปธสมบต สมบตแหงรางกาย ถงพรอมดวยรางกาย คอมรปรางสวย รางกายสงางาม หนาตาทาทางด นารก นานยมเลอมใส สขภาพด แขงแรง 3. กาลสมบต สมบตแหงกาล ถงพรอมดวยกาลหรอกาลให คอ เกดอยในสมยทบานเมองมความสงบสข ผปกครองด ผคนมคณธรรมยกยองคนด ไมสงเสรมคนชว ตลอดจนในระยะเวลาสน คอ ทำาอะไรถกกาลเวลา ถกจงหวะ 4. ปโยคสมบต สมบตแหงการประกอบ ถงพรอมดวยการประกอบกจ หรอกจการให เชน ทำาเรองตรงกบทเขาตองการ ทำากจตรงกบความถนดความสามารถของตน ทำาการถงขนาดถกหลกครบถวน ตามเกณฑหรอเตมอตรา ไมใชทำาครง ๆ กลาง ๆ หรอเหยาะแหยะ หรอไมถกเรองกน รจกจดทำา รจกดำาเนนการ (พ.ธ. หนา 161- 162)

สมาบต ภาวะสงบประณตซงพงเขาถง; สมาบตมหลายอยาง เชน ณานสมบต ผลสมาบต อนปพพวหาร

สมาบต (พ.ศ. หนา 303) สต ความระลกได นกได ความไมเผลอ การคมใจไดกบกจ หรอคมจตใจไวกบสงทเกยวของ จำาการท

ทำาและคำาพดแมนานได (พ.ศ. หนา 327)สงฆคณ 9 คณของพระสงฆ 1. พระสงฆสาวกของพระผมพระภาคเปนผปฏบตด 2. เปนผปฏบตตรง

278

3. เปนผปฏบตถกทาง 4. เปนผปฏบตสมควร 5. เปนผควรแกการคำานบ คอ ควรกบของทเขานำามาถวาย 6. เปนผควรแกการตอนรบ 7. เปนผควรแกทกษณา ควรแกของทำาบญ 8. เปนผควรแกการกระทำาอญชล ควรแกการกราบไหว 9. เปนนาบญอนยอดเยยมของโลก เปนแหลงปลกฝงและเผยแพรความดทยอดเยยมของโลก(พ.ธ. หนา 265-/266)

สงเวชนยสถาน สถานทตงแหงความสงเวช ททใหเกดความสงเวช ม 4 คอ 1. ทพระพทธเจาประสต คอ

อทยานลมพน ปจจบนเรยกลมพนหรอรมมนเด (Lumbini หรอ Rummindei) 2. ทพระพทธเจาตรสร คอ ควงโพธ ทตำาบลพทธคยา (Buddha Gaya หรอ Bodh – Gaya) 3. ทพระพทธเจาแสดงปฐมเทศนา คอปาอสปตนมฤคทายวน แขวงเมองพาราณส ปจจบนเรยกสารนาถ 4. ทพระพทธเจาปรนพพาน คอทสาลวโนทยาน เมองกสนารา หรอกสนคร บดนเรยกกาเซย (Kasia หรอ Kusinagara) (พ.ศ. หนา 317)

สนโดษ ความยนด ความพอใจ ยนดดวยปจจย 4 คอ ผานงหม อาหารทนอนทนง และยาตามมตามได ยนด

ของของตน การมความสข ความพอใจดวยเครองเลยงชพทหามาไดดวยเพยรพยายามอนชอบธรรมของตน ไมโลภ ไมรษยาใคร (พ.ศ. หนา 324)

สนโดษ 3 1. ยถาลาภสนโดษ ยนดตามทได คอ ไดสงใดมาดวยความเพยรของตน กพอใจดวยสงนน ไมได

เดอดรอนเพราะของทไมได ไมเพงเลงอยากไดของคนอนไมรษยาเขา 2. ยถาพลสนโดษ คอ ยนดตามกำาลง คอ พอใจเพยงแคพอแกกำาลงรางกาย สขภาพ และขอบเขตการใชสอยของตน ของทเกนกำาลงกไมหวงแหนเสยดายไมเกบไวใหเสยเปลา หรอฝนใชใหเปนโทษแกตน 3. ยถาสารปปสนโดษ ยนดตามสมควร คอ พอใจ

279

ตามทสมควร คอ พอใจตามทสมควรแกภาวะฐานะแนวทางชวต และจดหมายแหงการบำาเพญกจของตน เชน ภกษพอใจแตองอนเหมาะกบสมณภาวะ หรอไดของใชทไมเหมาะสมกบตนแตจะมประโยชนแกผอนกนำาไปมอบใหแกเขา เปนตน (พ.ศ. หนา 324)

สทธรรม 3 ธรรมอนด ธรรมทแท ธรรมของสตบรษ หลกหรอแกนศาสนา ม 3 ประการ ไดแก

ปรยตสทธรรม (สทธรรมคอคำาสงสอนอนจะตองเลาเรยน ไดแก พทธพจน)

ปฏบตสทธรรม (สทธรรมคอสงพงปฏบต ไดแก ไตรสกขา คอ ศล สมาธ ปญญา)

ปฏเวธสทธรรม (สทธรรมคอผลอนจะพงเขาถง หรอบรรลดวยการปฏบต ไดแก มรรค ผล และนพพาน (พ.ธ. หนา 125)

สปปรสธรรม 7 ธรรมของสตบรษ ธรรมททำาใหเปนสตบรษ คณสมบตของคนด ธรรมของผด

1. ธมมญญตา คอ ความรจกเหต คอ รหลกความจรง 2. อตถญญตา คอ ความรจกผล คอรความมงหมาย 3. อตตญญตา คอ ความรจกตน คอ รวาเรานนวาโดยฐานะ ภาวะ เพศ กำาลงความร ความสามารถ ความถนด และคณธรรม เปนตน 4. มตตญญตา คอ ความรจกประมาณ คอ ความพอด 5. กาลญญตา คอ ความรจกกาล คอ รจกกาลเวลาอนเหมาะสม 6. ปรสญญตา คอ ความรจกบรษทคอรจกชมชนและรจกทประชม 7. ปคคลญญตา หรอ ปคคลปโรปรญญตา คอ ความรจกบคคล คอความแตกตางแหงบคคล (พ.ธ. หนา 244)

สมปชญญะ ความรตวทวพรอม ความรตระหนก ความรชดเขาใจชด ซงสงนกได มกมาคกบสต (พ.ศ. หนา 244)สาราณยธรรม 6 ธรรมเปนทตงแหงความใหระลกถง ธรรมเปนเหตใหระลกถงกน หลกการอยรวมกน

280

เรยกอกอยางวา สาราณยธรรม “ ” 1. เมตตากายกรรม มเมตตากายกรรมทงตอหนาและลบหลง 2. เมตตาวจกรรม มเมตตาวจกรรมทงตอหนาและลบหลง 3. เมตตา มโนกรรม มเมตตามโนกรรมทงตอหนาและลบหลง 4. สาธารณโภค แบงปนสงของทไดมาไมหวง แหน ใชผเดยว 5. สลสามญญตา มความประพฤตรวมกนในขอทเปนหลกการสำาคญทจะนำาไปสความหลดพนสนทกขหรอขจดปญหา 6.ทฏฐสามญญตา มความเหนชอบดงาม เชนเดยวกบหมคณะ (พ.ธ. หนา 233-235)

สข 2 ความสบาย ความสำาราญ ม 2 อยาง ไดแก 1. กายกสข สขทางกาย 2. เจตสกสข สขทางใจ อก

หมวดหนงม 2 คอ 1. สามสสข สของอามส คอ อาศยกามคณ 2. นรามสสข สขไมองอามส คอ องเนกขมมะ (พ.ศ. หนา 343)

ศรทธา ความเชอ ความเชอถอ ความเชอมนในสงทดงาม (พ.ศ. หนา 290)ศรทธา 4 ความเชอทประกอบดวยเหตผล 4 ประการคอ 1. กมมสทธา (เชอกรรม เชอวากรรมมอยจรง คอ

เชอวาเมอทำาอะไรโดยมเจตนา คอ จงใจทำาทงทร ยอมเปนกรรม คอ เปนความชว ความด มขน ในตน เปนเหตปจจยกอใหเกดผลดผลรายสบเนองตอไป การกระทำาไมวางเปลา และเชอวาผลทตองการจะสำาเรจไดดวยการกระทำา มใชดวยออนวอนหรอนอนคอยโชค เปนตน 2. วปากสทธา (เชอวบาก เชอผลของกรรม เชอวาผลของกรรมมจรง คอ เชอวากรรมทสำาเรจตองมผล และผลตอง มเหต ผลดเกดจากกรรมด และผลชวเกดจากกรรมชว 3. กมมสสกตาสทธา (ความเชอทสตวมกรรมเปนของตน เชอวาแตละคนเปนเจาของจะตองรบผดชอบเสวยวบากเปนไปตามกรรมของตน 4. ตถาคตโพธสทธา (เชอความตรสรของพระพทธเจา มนใจในองคพระตถาคตวาทรงเปนพระสมมาสมพทธะ ทรงพระคณทง 9 ประการ ตรสธรรม บญญตวนยไวดวยด ทรงเปนผนำาทางทแสดง

281

ใหเหนวามนษย คอเราทกคนน หากฝกตนดวยดกสามารถเขาถงภมธรรมสงสด บรสทธหลดพนไดดงทพระองคไดทรงบำาเพญไว (พ.ธ. หนา 163)

สงเคราะห การชวยเหลอ การเออเฟ อเกอกล (พ.ศ. หนา 228)

สงคหวตถ 4 เรองสงเคราะหกน คณธรรมเปนเครองยดเหนยวใจของผอนไวได หลกการสงเคราะห คอ

ชวยเหลอกนยดเหนยวใจกนไว และเปนเครองเกาะกมประสานโลก ไดแก สงคมแหงหมสตวไว ดจสลกเกาะยดรถทกำาลงแลนไปใหคงเปนรถ และวงแลนไปไดม 4 อยางคอ 1. ทาน การแบงปนเออเฟ อเผอแผกน 2. ปยวาจา พดจานารก นานยมนบถอ 3. อตถจรยา บำาเพญประโยชน 4.สมานตตนา ความมตนเสมอ คอ ทำาตวใหเขากนได เชน ไมถอตว รวมสข รวมทกขกน เปนตน (พ.ศ. หนา 310)

สมมตตะ ความเปนถก ภาวะทถก ม 10 อยาง 8 ขอตน ตรงกบองคมรรคทง 8 ขอ เพม 2 ขอทาย คอ

9. สมมาญาณ รชอบไดแกผลญาณ และปจจเวกขณญาณ 10. สมมาวมตต พนชอบไดแก อรหตตผลวมตต; เรยกอกอยาง อเสขธรรม 10(พ.ศ. หนา 329

สจรต 3 ความประพฤตด ประพฤตชอบตามคลองธรรม ม 3 คอ 1. กายสจรต ประพฤตชอบทางกาย 2. วจสจรต ประพฤตชอบทางวาจา 3. มโนสจรต ประพฤตชอบทางใจ (พ.ศ. หนา 345)

หร ความละอายตอการทำาชว (พ.ศ. หนา 355)อกศลกรรมบถ 10 ทางแหงอกศลกรรม ทางความชว กรรมชวอนเปน

ทางนำาไปสความเสอม ความทกข หรอทคต 1. ปาณาตบาต การทำาชวตใหตกลวง 2. อทนนาทาน การถอเอาของทเขามไดให โดยอาการขโมย ลกทรพย 3. กาเมสมจฉาจาร ความประพฤตผดทาง

282

กาม 4. มสาวาท การพดเทจ 5. ปสณวาจา วาจาสอเสยด 6. ผรสวาจา วาจาหยาบ 7. สมผปปลาปะ พดเพอเจอ 8. อภชฌา เพงเลงอยากไดของเขา 9. พยาบาท คดรายผอน 10. มจฉาทฏฐ เหนผดจากคลองธรรม (พ.ธ. หนา 279, 309)

อกศลมล 3 รากเหงาของอกศล ตนตอของความชว ม 3 คอ 1. โลภะ (ความอยากได) 2. โทสะ (ความคดประทษราย) 3. โมหะ (ความหลง) 8 (พ.ธ. หนา 89)

อคต 4 ฐานะอนไมพงถง ทางความประพฤตทผด ความไมเทยงธรรม ความลำาเอยง ม 4 อยาง คอ 1. ฉนทาคต (ลำาเอยงเพราะชอบ) 2. โทสาคต (ลำาเอยงเพราะชง) 3. โมหาคต (ลำาเอยงเพราะหลง พลาดผดเพราะเขลา) 4. ภยาคต (ลำาเอยงเพราะกลว) (พ.ธ. หนา 174)

อนตตา ไมใชอตตา ไมใชตวตน (พ.ศ. หนา 366)อบายมข ชองทางของความเสอม เหตเครองฉบหาย เหตยอยยบแหง

โภคทรพย ทางแหงความพนาศ (พ.ศ. หนา 377)อบายมข 4 1. อตถธตตะ (เปนนกเลงหญง นกเทยวผหญง) 2. สรา

ธตตะ (เปนนกเลงสรา นกดม) 3. อกขธตตะ (เปนนกการพนน) 4. ปาปมตตะ (คบคนชว) (พ.ศ. หนา 377)

อบายมข 6 1. ตดสราและของมนเมา 1.1 ทรพยหมดไป ๆ เหนชด ๆ 1.2 กอการทะเลาะววาท 1.3 เปนบอเกดแหงโรค 1.4 เสยเกยรต เสยชอเสยง 1.5 ทำาใหไมรอาย 1.6 ทอนกำาลงปญญา 2. ชอบเทยวกลางคน มโทษ 6 อยางคอ 2.1 ชอวาไมรกษาตน 2.2 ชอวาไมรกษาลกเมย 2.3 ชอวาไมรกษาทรพยสมบต 2.4 เปนทระแวงสงสย 2.5 เปนเปาใหเขาใสความหรอขาวลอ 2.6 เปนทมาของเรองเดอดรอนเปนอนมาก 3. ชอบเทยวดการละเลน มโทษ โดยการงานเสอมเสยเพราะมใจกงวลคอยคดจอง กบเสยเวลาเมอไปดสงนน ๆ ทง 6 กรณ คอ 3.1 รำา

283

ทไหนไปทนน 3.2 – 3.3 ขบรอง ดนตร เสภา เพลงเถดเทงทไหนไปทนน 4. ตดการพนน มโทษ 6 คอ 4.1 เมอชนะยอมกอเวร 4.2 เมอแพกเสยดายทรพยทเสยไป 4.3 ทรพยหมดไป ๆ เหนชด ๆ 4.4 เขาทประชมเขาไมเชอถอถอยคำา 4.5 เปนทหมนประมาทของเพอนฝง 4.6 ไมเปนทพงประสงคของผทจะหาคครองใหลกของเขา เพราะเหนวาจะเลยงลกเมยไมได 5. คบคนชว มโทษโดยนำาใหกลายเปนคนชวอยางทตนคบทง ๖ ประเภท คอ ไดเพอนทจะนำาใหกลายเปน 5.1 นกการพนน 5.2 นกเลงหญง 5.3 นกเลงเหลา 5.4 นกลวงของปลอม 5.5 นกหลอกลวง 5.6 นกเลงหวไม 6. เกยจครานการงาน มโทษโดยทำาใหยกเหตตาง ๆ เปนขออางผดเพยน ไมทำาการงานโภคะใหมกไมเกด โภคะทมอยกหมดสนไป คอ ใหอางไปทง 6 กรณวา 6.1 – 6.6 หนาวนก รอนนก เยนไปแลว ยงเชานก หวนก อมนก แลวไมทำาการงาน (พ.ธ. หนา 176 – 178)อปรหานยธรรม 7 ธรรมอนไมเปนทตงแหงความเสอม เปนไปเพอความเจรญฝายเดยวม 7 ประการ ไดแก 1. หมนประชมกนเนองนตย 2. พรอมเพรยงกนประชม พรอมเพรยงกนเลกประชม พรอมเพรยงกนทำากจกรรมทพงทำา 3. ไมบญญตสงทมไดบญญตไว (อนขดตอหลกการเดม) 4. ทานเหลาใดเปนผใหญ ควรเคารพนบถอทานเหลานน 5. บรรดากลสตร กลกมารทงหลาย ใหอยดโดยมถก ขมเหง หรอฉดครา ขนใจ 6. เคารพสกการบชา เจดยหรออนสาวรยประจำาชาต 7. จดใหความอารกขา คมครอง ปองกนอนชอบธรรมแกพระอรหนตทงหลาย (รวมถงพระภกษผปฏบตด ปฏบตชอบดวย) (พ.ธ. หนา 246 - 247)

อธปไตย 3 ความเปนใหญ ม 3 อยาง คอ . อตตาธปไตย ความมตนเปนใหญ ถอตนเปนใหญ กระทำาการ

284

ดวยปรารภตนเปนประมาณ 2. โลกาธปไตย ความมโลกเปนใหญ ถอโลกเปนใหญ กระทำาการดวยปรารภนยมของโลกเปนประมาณ 3. ธมมาธปไตย ความมธรรมเปนใหญ ถอธรรมเปนใหญ, กระทำาการดวยปรารภความถกตอง เปนจรง สมควรตามธรรมเปนประมาณ (พ.ธ. หนา 127 - 128)

อรยสจ 4 ความจรงอนประเสรฐ ความจรงของพระอรยะ ความจรงททำาใหผเขาถงกลายเปนอรยะม 4 คอ

1. ทกข (ความทกข สภาพททนไดยาก สภาวะทบบคน ขดแยง บกพรอง ขาดแกนสารและความ

เทยงแท ไมใหความพงพอใจแทจรง ไดแก ชาต ชรา มรณะ การประจวบกบสงอนไมเปนทรก การพลดพรากจากสงทรก ความปรารถนาไมสมหวง โดยยอวา อปาทานขนธ 5 เปนทกข 2. ทกขสมทย (เหตเกดแหงทกข สาเหตใหทกขเกด ไดแก ตณหา 3 คอ กามตณหา ภวตณหา และ วภวตณหา) กำาจดอวชชา สำารอกตณหา สนแลว ไมถกยอม ไมตดขด หลดพน สงบ ปลอดโปรง เปนอสระ คอ นพพาน) 3. ทกขนโรธ (ความดบทกข ไดแก ภาวะทตณหาดบสนไป ภาวะทเขาถงเมอกำาจดอวชชา สำารอกตณหาสนแลว ไมถกยอม ไมตดของ หลดพน สงบ เปนอสระ คอ นพพาน)

4. ทกขนโรธคามนปฏปทา (ปฏปทาทนำาไปสความดบแหงทกข ขอปฏบตใหถงความดบทกข ไดแก อรยอฏฐงคกมรรค หรอเรยกอกอยางหนงวา มชฌมปฏปทา แปลวา ทางสายกลาง มรรคมองค 8 น สรปลงในไตรสกขา คอ ศล สมาธ ปญญา) (พ.ธ. หนา 181)

อรยอฏฐคกมรรค ทางสายกลาง มรรคมองค 8 (ศล สมาธ ปญญา) (พ.ธ. หนา 165)

285

อญญาณเบกขา เปนอเบกขาฝายวบต หมายถง ความไมรเรอง เฉยไมรเรอง เฉยโง เฉยเมย (พ.ธ. หนา

126)อตตา ตวตน อาตมน ปถชนยอมยดมนมองเหนขนธ 5 อยางใดอยางหนง หรอทงหมดเปนอตตา หรอยดถอ

วามอตตา เนองดวยขนธ (พ.ศ. หนา 398)อตถะ เรองราว ความหมาย ความมงหมาย ประโยชน ม 2 ระดบ คอ 1. ทฏฐธมมกตถะ ประโยชนในชวตน

หรอประโยชนในปจจบน เปนทมงหมายกนในโลกน ไดแก ลาภ ยศ สข สรรเสรญ รวมถงการแสวงหาสงเหลานมาโดยทางทชอบธรรม 2. สมปรายกตถะ ประโยชนเบองหนา หรอประโยชนทลำาลกกวาทจะมองเหนกนเฉพาะหนา เปนจดหมายขนสงขนไป เปนหลกประกนชวตเมอละจากโลกนไป 3. ปรมตถะ ประโยชนสงสด หรอประโยชนทเปนสาระแทจรงของชวตเปนจดหมายสงสดหรอทหมายขนสดทาย คอ พระนพพาน อกประการหนง หมายถง 1. อตตตถะ ประโยชนตน 2. ปรตถะ ประโยชนผอน 3. อภยตถะ ประโยชนทงสองฝาย (พ.ธ. หนา 131 – 132)

อายตนะ ทตอ เครองตดตอ แดนตอความร เครองร และสงทถกร เชน ตาเปนเครองร รปเปน สงทร

หเปนเครองร เสยงเปนสงทร เปนตน จดเปน 2 ประเภท ไดแก 1. อาตนะภายใน 6 อายตนะ

ภายนอก 6 2. อายตนะภายนอก หมายถง เครองตอภายนอก สงทถกร ม 6 คอ 2.1 รป คอ รป 2.2 สททะ คอ เสยง 2.3 คนธะ คอ กลน 2.4 รส คอ รส 2.5 โผฏฐพพะ คอ สงตองกาย 2.6 ธมมะ หมายถง ธรรมารมย คอ อารมณทเกดกบใจ หรอสงทใจร อารมณ 6 กเรยก (พ.ศ. หนา 411)

อายตนะภายใน เครองตอภายใน เครองรบร ม 6 คอ 1. จกข คอ ตา 2. โสตะ คอ ห 3. ฆานะ คอ จมก

286

4. ชวหา คอ ลน 5. กาย คอ กาย 6. มโน คอ อนทรย 6 กเรยก (พ.ศ.หนา 411)

อรยวฑฒ 5 ความเจรญอยางประเสรฐ หลกความเจรญของอารยชน ม 5 คอ 1. ศรทธา ความเชอ ความมนใจในพระรตนตรย ในหลกแหงความจรง ความดอนมเหตผล 2.ศลความประพฤตด มวนย เลยงชพสจรต 3. สตะ การเลาเรยน สดบฟง ศกษาหาความร 4. จาคะ การเผอแผเสยสละ เออเฟ อ มนำาใจชวยเหลอ ใจกวาง พรอมทจะรบฟงและรวมมอ ไมคบแคบ เอาแตตว 5. ปญญา ความรอบร รคด รพจารณา เขาใจเหตผล รจกโลกและชวตตามความเปนจรง (พ.ธ. หนา 213)

อทธบาท 4 คณเครองใหถงความสำาเรจ คณธรรมทนำาไปสความสำาเรจแหงผลทมงหมาย ม 4 ประการ คอ 1. ฉนทะ ความพอใจ คอ ความตองการทจะทำาใฝใจรกจะทำาสงนนอยเสมอแลวปรารถนาจะทำา ใหไดผลดยง ๆ ขนไป 2. วรยะ ความเพยร คอ ขยนหมนประกอบสงนนดวยความพยายาม เขมแขง อดทน เอาธระไมทอถอย 3. จตตะ ความคด คอ ตงจตรบร ในสงททำาและทำาสงนนดวยความคด เอาจตฝกใฝไมปลอยใจใหฟงซานเลอนลอย 4. วมงสา ความไตรตรอง หรอทดลอง คอ หมนใชปญญาพจารณา ใครครวญ ตรวจตราหาเหตผล และตรวจสอบขอยงหยอนในสงททำานน มการวางแผน วดผลคดคนวธแกไขปรบปรง ตวอยางเชน ผทำางานทว ๆ ไปอาจจำาสน ๆ วา รกงาน สงาน ใสใจงาน และทำางานดวยปญญา เปนตน (พ.ธ. หนา 186-187)

อบาสกธรรม 7 ธรรมทเปนไปเพอความเจรญของอบาสก 1.ไมขาดการเยยมเยอนพบปะพระภกษ 2. ไมละเลยการฟงธรรม 3. ศกษาในอธศล 4. มความเลอมใสอยางมากในพระภกษทกระดบ 5. ไมฟงธรรมดวยตงใจจะคอยเพงโทษตเตยน 6. ไมแสวงหาบญนอกหลกคำาสอนในพระพทธศาสนา 7. กระทำาการสนบสนน คอ

287

ขวนขวายในการอปถมภบำารงพระพทธศาสนา (พ.ธ. หนา 219 – 220)

อบาสกธรรม 5 สมบตของอบาสก 5 คอ 1. มศรทธรา 2. มศลบรสทธ 3. ไมถอมงคลตนขาว เชอกรรม

ไมเชอมงคลคอมงหวงผลจากการกระทำา และการงานมใชจากโชคลาภ และสงทตนกนวาขลงศกดสทธ 4. ไมแสวงหาเขตบญนอกหลกพระพทธศาสนา 5. ขวนขวายในการอปถมภบำารงพระพทธศาสนา (พ.ศ. หนา 300)

อบาสกธรรม 7 ผใกลชดพระศาสนาอยางแทจรง ควรตงตนอยในธรรมทเปนไปเพอความเจรญของอบาสก

ม 7 ประการ ไดแก 1. ไมขาดการเยยมเยอนพบปะพระภกษ 2. ไมละเลยการฟงธรรม 3. ศกษาในอธศล คอ ฝกอบรมตนใหกาวหนาในการปฏบตรกษาศลขนสงขนไป 4. พรงพรอมดวยความเลอมใส ในพระภกษทงหลายทงทเปนเถระ นวกะ และปนกลาง 5. ฟงธรรมโดยความตงใจ มใช มาจบผด 6. ไมแสวงหาทกขไณยภายนอก หลกคำาสอนน คอ ไมแสวงหาเขตบญนอกหลกพระพทธศาสนา 7. กระทำาความสนบสนนในพระพทธศาสนาน คอ เอาใจใสทำานบำารงและชวยกจกรรม (ธรรมนญชวต, หนา 70 – 70)

อเบกขา ม 2 ความหมายคอ 1. ความวางใจเปนกลาง ไมเองเอยงดวยชอบหรอชง ความวางใจเฉยได ไมยนดยนราย เมอใชปญญาพจารณาเหนผลอนเกดขนโดยสมควรแกเหตและรวาพงปฏบตตอไปตามธรรม หรอตามควรแกเหตนน 2. ความรสกเฉย ๆ ไมสข ไมทกข เรยกเตมวาอเบกขาเวทนา (อทกขมสข) (พ.ศ. หนา 426 – 427)

อปาทาน 4 ความยดมน ความถอมนดวยอำานาจกเลส ความยดตดอนเนองมาแตตณหา ผกพนเอาตวตนเปนทตง 1. กามปาทาน ความยดมนในกาม คอ รป เสยง กลน รส โผฏฐพพะทนาใคร นาพอใจ

288

2. ทฏฐปาทาน ความยดมนในทฏฐหรอทฤษฎ คอ ความเหน ลทธ หรอหลกคำาสอนตาง ๆ 3. สลพพตปาทาน ความยดมนในศลและพรต คอ หลกความประพฤต ขอปฏบต แบบแผน ระเบยบวธ ขนบธรรมเนยมประเพณ ลทธพธตาง ๆ กน ไปอยางงมงายหรอโดยนยมวาขลง วาศกดสทธ มไดเปนไปดวยความร ความเขาใจตามหลกความสมพนธแหงเหตและผล 4. อตตาวาทปาทาน ความยดมนในวาทะวาตวตน คอ ความถอหรอสำาคญ หมายอยในภายในวามตวตน ทจะได จะม จะเปน จะสญสลาย ถกบบคน ทำาลายหรอเปนเจาของ เปนนายบงคบบญชาสงตาง ๆ ไดไมมองเหนสภาวะของสงทงปวง อนรวมทงตวตนวาเปนแตเพยงสงทประชมประกอบกนเขา เปนไปตามเหตปจจยทงหลายทมาสมพนธกนลวน ๆ (พ.ธ. หนา 187)

อปนสย 4 ธรรมทพงพง หรอธรรมชวยอดหนน 1. สงขาเยกำ ปฏเสวต พจารณาแลวจงใชสอยปจจย 4 คอ จวร บณฑบาต เสนาสนะ คลานเภสช เปนตน ทจำาเปนจะตองเกยวของและมประโยชน 2. สงขาเยกำ อธวาเสต พจารณาแลวอดกลนไดแก อนฏฐารมณ ตาง ๆ มหนาวรอน และทกขเวทนา เปนตน 3. สงขาเยกำ ปรวชเชต พจารณาสงทเปนโทษ กออนตรายแกรางกาย และจตใจแลว หลกเวน 4. สงขาเยกำ ปฏวโนเทต พจารณาสงทเปนโทษ กออนตรายเกดขนแลว เชน อกศลวตก มกามวตก พยาบาทวตก และวหงสาวตก และความชวรายทงหลายแลวพจารณาแกไข บำาบดหรอขจดใหสนไป (พ.ธ. หนา 179)

โอตตปปะ ความเกรงกลวตอความชว (พ.ศ. หนา 439)โอวาท คำากลาวสอน คำาแนะนำา คำาตกเตอน โอวาทของพระพทธเจา

3 คอ 1. เวนจากทจรต คอ ประพฤตชวดวยกาย วาจา ใจ (ไมทำาชวทงปวง) 2.ประกอบสจรต คอ ประพฤตชอบดวยกาย วาจา ใจ (ทำาแตความด) 3. ทำาใจของตนใหหมดจดจากเครองเศราหมอง โลภ

289

โกรธ หลง เปนตน (ทำาจตของตนใหสะอาดบรสทธ) (พ.ศ. หนา 440)

สงคมศาสตร การศกษาความสมพนธของมนษย โดยใชกระบวนการวทยาศาสตร

สงคมศกษา การเรยนรเพอพฒนาตนใหอยรวมในสงคมไดอยางมคณภาพ

คณธรรม(virtue) และจรยธรรรม(moral or morality or ethics) คณธรรม หมายถง สภาพคณงามความด

จรยธรรมมความหมายเชนเดยวกบศลธรรม หมายถง ธรรมทเปนขอประพฤตกรรมปฏบตความประพฤตหรอหนาททชอบ ทควรปฏบตในการครองชวต ดงนนคณธรรมจรยธรรม จงหมายถง สภาพคณงามความดทประพฤตปฏบตหรอหนาททควรปฏบตในการครองชวต หรอคณธรรมตามกรอบจรยธรรม สวนศลธรรมและจรยธรรม มความหมายใกลเคยงกน คณธรรมจะมความหมายทเนนสภาพ ลกษณะ หรอคณสมบตทแสดงออกถงความดงาม สวนจรยธรรม มความหมายเนนท ความประพฤตหรอการปฏบตทดงาม เปนทยอมรบของสงคม นกวชาการมกใชคำาทงสองคำานในความหมายนยเดยวกนและมกใชคำาสองคำาดงกลาวควบคกนไป เปนคำาวา คณธรรมจรยธรรม ซงรวมความหมายของคณธรรมและจรยธรรม นนคอ มความหมายเนนทงสภาพ ลกษณะหรอคณสมบตและความประพฤตอนดงามเปนทยอมรบของสงคม (โครงการเรงสรางคณลกษณะทดของเดกและเยาวชนไทย ศนยคณธรรม หนา 11 - 12)

การเมอง ความรเกยวกบความสมพนธระหวางอำานาจในการจดระเบยบสงคมเพอประโยชนและความสงบสขของสงคม มความสมพนธตอกนโดยรวมทงหมดในสวนหนงของชวตในพนทหนงทเกยวของกบอำานาจ อำานาจชอบธรรม หรออทธพล และมความสามารถในการดำาเนนการได

290

ขอมล สงทไดรบรและยงไมมการจดประมวลใหเปนระบบ เมอจดระบบแลวเรยกวา สารสนเทศ

คานยม การกำาหนดคณคาและพฒนาจนเปนบคลกภาพประจำาตวคณคา ลกษณะทพงประสงค เชน ความด ความงาม ความดเปน

คณคาของจรยธรรม ความงามเปนคณคาทางสนทรยศาสตร สงทตอบสนองความตองการไดเปนสงทมคณคา คณคาเปนสงเปลยนแปลงได คณคาเปลยนไปไดตามเวลา และคณคามกเปลยนแปลงไปตามววฒนาการของความเจรญ

บทบาท การกระทำาทสงคมคาดหวงตามสถานภาพทบคคลครองอยหนาท เปนความรบผดชอบทางศลธรรมของปจเจกชนซงสงคม

ยอมรบสถานภาพ ตำาแหนงทแตละคนครองอยในสถานทหนง ในชวงเวลา

หนงบรรทดฐาน ขอตกลงของสงคมทกำาหนดใหสมาชกประพฤต ปฏบต บาง

ทเรยกปทสถาน สามารถใชบรรทดฐานของสงคม (social norms) เปนมาตรฐานความประพฤตในทางจรยธรรมได ซงแยกออกเปน

ก.วถประชา (folkways) ไดแก แบบแผนพฤตกรรมในชวตประจำาวนทสงคมยอมรบ และไดประพฤตปฏบตสบตอกนมา มกเกยวของกบเรองการดำาเนนชวต และในสวนทเกยวของกบจรยธรรมจะไมมกฎเกณฑเครงครดแนนอนตายตว

ข.กฎศลธรรมหรอจารต (mores) เปนมาตรฐานความประพฤตของสงคมทมการกำาหนดเกยวกบจรยธรรมทเขมขน ในกรณมผฝาฝนอาจมการลงโทษ แมวาในบางครงจะไมมการเขยนไวเปนลายลกษณอกษรกตาม เชน การลวนลามสตรในชนบท ตองลงโทษดวยการเสยผ

291

ค.กฎหมาย (law) เปนมาตรฐานความประพฤตทรฐกำาหนดใหสมาชกของรฐพงปฏบตหรอละเวนการปฏบต และกำาหนดวธการปฏบตการลงโทษสำาหรบผฝาฝน

สทธ ขอเรยกรองของปจเจกชนซงสงคมยอมรบสทธทางศลธรรม เปนขอเรยกรองทางศลธรรมของปจเจกชนซงสงคมยอมรบประเพณ เปนความประพฤตของคนหมหนง อยในทแหงหนง ถอเปน

แบบแผนกนมาอยางเดยวกนและสบกนมานาน ประเพณ คอ กจกรรมทมรปแบบของชมชนหรอสงคมหนงทจดขนมาดวยจดประสงคใด จดประสงคหนง และกำาหนดการจดกจกรรมในชวงเวลาแนนอนสมำาเสมอ กจกรรทเปนประเพณอาจมองไดอกประการหนงวาเปนแบบแผนการปฏบตของกลมเฉพาะหรอทางศาสนา

ปฏญญาสากลวาดวยสทธมนษยชน (Universal Declaration of Human Rights sinv UDHR) คอการประกาศเจตนารมณ ในการรวมมอระหวางประเทศทมความสำาคญในการวางกรอบเบองตนเกยวกบสทธมนษยชนและเปนเอกสารหลกดานสทธมนษยชนฉบบแรก ซงทประชมสมชชาใหญแหงสหประชาชาต ใหการรบรองตามขอมตท 217 A (III) เมอวนท 10 ธนวาคม 2491 โดยประเทศไทยออกเสยงสนนสนน

วฒนธรรม และภมปญญาไทย เปนการศกษา วเคราะหเกยวกบวฒนธรรมและภมปญญาในเรองเกยวกบความเปนมา ปจจยพนฐานและผลกระทบจากภายนอกทมอทธพลตอการสรางสรรควฒนธรรมไทย วฒนธรรมทองถน ภมปญญาไทย รวมทงวฒนธรรมและภมปญญาของมนษยชาตโลก ความสำาคญ และผลกระทบทมอทธพลตอการดำาเนนชวตของคนไทยและมนษยชาต ตงแตอดตถงปจจบน

292

สมมาชพ การประกอบอาชพสจรตและเหมาะสมในสงคมประสทธภาพ ความสามารถในการทำางานจนสำาเรจ หรอผลการกระทำาท

ไดผลออกมาดกวาเดม รวมทงการใชทรพยากรตางๆ อยางคมคา โดยไมใหเกดความสญเปลาหรอความสญเสย ทรพยาการตางๆ พจารณาไดจากเวลา แรงงาน วตถดบ เครองจกร ปรมาณและคณภาพ ฯลฯ

ประสทธผล ระดบความสำาเรจของวตถประสงค หรอ ผลสำาเรจของงาน

สนคา หมายความวาสงของทสามารถซอขาย แลกเปลยน หรอโอนกนได ไมวาจะเกดโดยธรรมชาตหรอเปนผลตผลทางการเกษตร รวมตลอดถงผลตภณฑทางหตถกรรมและอตสาหกรรม

ภมปญญา สวนหนงของประเพณ หรอเปนกจกรรมเฉพาะตวกได เชน พธถวายสงฆทาน พธบวชนาค พธบวชลกแกว พธขอฝน พธไหวคร พธแตงงาน

มนษยชาต การเกดเปนมนษยมาจาก มนษย = ผมจตใจสง กบชาต = เกด โดยปกตหมายถง มนษยทว ๆ ไป

มรรยาท พฤตกรรมทสงคมกำาหนดวาควรประพฤตเปนวฒนธรรม วดจากความเหมาะสมและไมเหมาะสม

ระบบ การนำาสวนตาง ๆ มาปรบเรยงตอใหทำางานประสานตอเนองกนจนดเปนสงเดยวกนกระบวนการ กรรมวธหรอลำาดบการกระทำาซงดำาเนนการตอเนองกนไปจนสำาเรจลง ณ ระดบหนงวเคราะห การแยกแยะใหเหนคณลกษณะของแตละองคประกอบเศรษฐกจ ความรเกยวกบการกน การอยของมนษยในสงคม วาดวย

ทรพยากรทมจำากดการผลต การกระจายผลผลต และการบรโภค

293

สหกรณ แปลวาการทำางานรวมกน การทำางานรวมกนนลกซงมาก เพราะวาตองรวมมอกนในทกดาน ทงในดานงานททำาดวยรางกาย ทงในดานงานททำาดวยสมอง และงานการททำาดวยใจ ทกอยางนขาดไมไดตองพรอม (พระราชดำารสพระราชทานแกผนำาสหกรณการเกษตร สหกรณนคมและสหกรณประมงทวประเทศ ณ ศาลาดสตดาลย 11 พฤษภาคม 2526)

ทรพยสนทางปญญา หมายถง ผลงานอนเกดจากการประดษฐคดคน หรอสรางสรรคของมนษย ซงเนนทผลผลตของสตปญญาและความชำานาญ โดยไมคำานงถงชนด ของการสรางสรรคหรอวธในการแสดงออก ทรพยสนทางปญญา อาจเปนสงทจบตองได เชนสนคา ตาง ๆ หรอ เปนสงทจบตองไมได เชน บรการ แนวความคด กรรมวธและทฤษฎตาง ๆ เปนตน ทรพยสนทางปญญาม 2 ประเภท ทรพยสนทางอตสาหกรรม (Industrial property) และลขสทธ (Copyright)1. ทรพยสนทางอตสาหกรรม มสทธบตร แบบผงภมของวงจรรวม เครองหมายการคา ความลบทางการคา ชอทางการคา สงบงชทางภมศาสตร

สงบงชทางภมศาสตร หมายความวา ชอ สญลกษณ หรอสงอนใดทใชเรยกหรอใชแทนแหลง ภมศาสตร และทสามารถบงบอกวาสนคาทเกดจากแหลงภมศาสตรนนเปน สนคาทมคณภาพ ชอเสยง หรอคณลกษณะเฉพาะของแหลงภมศาสตรดงกลาว2. ลขสทธ คอ งานหรอความคดสรางสรรคในสาขาวรรณกรรม ศลปกรรม ดนตรกรรม งานภาพยนตร หรองานอนใดในแผนกวรณคด หรอแผนกศลปะ แผนกวทยาศาสตร ลขสทธยงรวมทงสทธขางเคยง (Neighbouring Right)

เหต ภาวะเงอนไขทจำาเปนททำาใหสงหนงเกดขนตามมา เรยกวา ผล

294

เหตการณ ปรากฏการณทเกดขนอำานาจ ความสามารถในการบบบงคบใหสงหนง (คนหนง...) กระทำาตามทปรารถนาอทธพล อำานาจบงคบทกอใหเกดความสำาเรจในสงใดสงหนงเอกลกษณ ลกษณะทมความเปนหนงเดยว ไมมทใดเหมอนตำานาน เปนเรองเลาตอกนมาและถกบนทกขนภายหลงพงศาวดาร คอ การบนทกเหตการณทเกดขนตามลำาดบเวลา ซงสวน

ใหญจะเปนเรองราวทกบพระมหากษตรย และราชสำานกอดต คอ เวลาทลวงมาแลว ความสำาคญของอดต คอ อดตจะครอบงำา

ความคดและความรของเราอยางกวางขวางลกซง อดตทเกยวของกบกลมคน/ความสำาคญทมตอเหตการณและกลมคนจะถกนำามาเชอมโยงเขาดวยกน

นกประวตศาสตร เปนผบนทกเหตการณทเกดขน ผสรางประวตศาสตรขนจากหลกฐานประเภทตาง ๆ ตามจดมงหมายและวธการคด ซงงานเขยนอาจนำาไปสการเปนวชาประวตศาสตรไดในทสดความมงหมายในการเขยนประวตศาสตร- นกประวตศาสตรรนเกา มงสการรวมชาต/รบใชการเมอง- นกประวตศาสตรรนใหม มงทจะหาความจรง (truth) จากอดตและ

ตความโดยปราศจากอคต (bias)หลกฐานประเภท ตาง ๆ จะใหขอเทจจรงบางประการ ซงจะนำาไปส

ความจรงในทสดโดยมวธการแบงประเภทของหลกฐานหลายแบบ เชน หลกฐานสมยกอนประวตศาสตรและหลกฐานสมยประวตศาสตรแบบหนง หลกฐานประเภทลายลกษณอกษรและหลกฐานทไมใชลายลกษณแบบหนง หรอหลกฐานชนตนและหลกฐานชนรอง (หรอหลกฐานชนทหนง ชนทสอง ชนทสาม) อกแบบหนง หลกฐานทจะถกประเมนวานาเชอถอทสด คอ หลกฐานทเกด

295

รวมสมยหรอเกดโดยผทรเหนเหตการณนน ๆ แตกระนนนกประวตศาสตรกจะตองวเคราะหทงภายในและภายนอกกอนดวยเชนกน เนองจากผทอยรวมสมยกยอมมจดมงหมายสวนตวในการบนทก ซงอาจทำาใหเลอกบนทกเฉพาะเรองบางเรองเทานน

อคต คอ ความลำาเอยง ไมตรงตามความเปนจรง เปนธรรมชาตของมนษยทกคน ซงผทเปนนกประวตศาสตรจะตองตระหนกและควบคมใหได

ความเปนกลาง คอ การมองดวยปราศจากความรสกอคตจะเกดขนไดหากเขาใจธรรมชาตของหลกฐานแตละประเภท เขาใจปรชญาและวธการทางประวตศาสตร เขาใจจดมงหมายของผเรยน ผบนทกประวตศาสตร (นนคอ เขาใจวาบนทกเพออะไร เพราะเหตใด)

ความจรงแท (real truth) คอ ความจรงทคงอยแนนอนนรนดร เปนจดหมายสงสดทนกประวตศาสตรมงแสวงหาซงจะตองอาศยความเขาใจและความจรงทอยเบองหลงการเกดพฤตกรรมและเหตการณตาง ๆ (ทมนษยเปนผสราง) ซงการแสวงหาความจรงแท ตองอาศยความสมบรณของหลกฐานและกระบวนการทางประวตศาสตรทละเอยด ถถวน กนเวลายาวนาน แตนคอ ภาระหนาทของนกประวตศาสตร

ผสอนวชาประวตศาสตร คอ ผนำาความรทางประวตศาสตรมาพฒนาใหผเรยนเกดความร เจตคตและทกษะในการใชกระบวนการวทยาศาสตรในการแสวงหาความจรงและความจรงแทจะตองศกษาผลงานของนกประวตศาสตรและเลอกเนอหาประวตศาสตรทเหมาะสมกบวยของผเรยน โดยตองเปนไปตามจดประสงคของหลกสตรและสอดคลองธรรมชาตของประวตศาสตร

เวลาและยคสมยทางประวตศาสตร เปนการศกษาเรองการนบเวลา และการแบงชวงเวลาตามระบบตาง ๆ ทงแบบไทย สากล ศกราชทสำาคญ ๆ ในภมภาคตาง ๆ ของโลก และการแบงยคสมยทาง

296

ประวตศาสตร ทงนเพอใหผเรยนมทกษะพนฐานสำาหรบการศกษาหลกฐานทางประวตศาสตร สามารถเขาเหตการณทางประวตศาสตรทสมพนธกบอดต ปจจบน และอนาคต ตระหนกถงความสำาคญในความตอเนองของเวลา อทธพลและความสำาคญของเวลาทมตอวถการดำาเนนชวตของมนษย

วธการทางประวตศาสตร หมายถงกระบวนการในการแสวงหาขอเทจจรงทางประวตศาสตร ซงเกดจากวธวจยเอกสารและหลกฐานประกอบอนๆ เพอใหไดมาซงองคความรใหมทางประวตศาสตรบนพนฐานของความเปนเหตเปนผล และการวเคราะหเหตการณตาง ๆ อยางเปนระบบ ประกอบดวยขนตอนตอไปนหนง การกำาหนดเปาหมายหรอประเดนคำาถามทตองการศกษา แสวงหาคำาตอบดวยเหต และผล (ศกษาอะไร ชวงเวลาไหน สมยใด และเพราะเหตใด)สอง การคนหาและรวบรวมหลกฐานประเภทตาง ๆ ทงทเปนลายลกษณอกษร และไมเปนลายลกษณอกษร ซงไดแก วตถโบราณ รองรอยถนทอยอาศยหรอการดำาเนนชวตสาม การวเคราะหหลกฐาน (การตรวจสอบ การประเมนความนาเชอถอ การประเมนคณคาของหลกฐาน) การตความหลกฐานอยางเปนเหตเปนผล มความเปนกลาง และปราศจากอคตส การสรปขอเทจจรงเพอตอบคำาถาม ดวยการเลอกสรรขอเทจจรงจากหลกฐานอยางเครงครดโดยไมใชคานยมของตนเองไปตดสนพฤตกรรมของคนในอดต โดยพยายามเขาใจความคดของคนในยคนนหรอนำาตวเขาไปอยในยคสมยทตนศกษาหา การนำาเสนอเรองทศกษาและอธบายไดอยางสมเหตสมผล โดยใชภาษาทเขาใจงาย มความตอเนอง นาสนใจ ตลอดจนมการอางองขอเทจจรง เพอใหไดงานทางประวตศาสตรทมคณคาและมความหมาย

297

พฒนาการของมนษยชาตจากอดตถงปจจบน เปนการศกษาเรองราวของสงคม มนษยในบรบทของเวลาและสถานท โดยทวไปจะแยกเรองศกษาออกเปนดานตาง ๆ ไดแก การเมองการปกครอง เศรษฐกจ สงคม วฒนธรรม เทคโนโลย และความสมพนธระหวางประเทศ โดยกำาหนดขอบเขตการศกษาในกลมสงคม มนษยกลมใดกลมหนง เชน ในทองถน/ประเทศ/ภมภาค/โลก โดยมงศกษาวาสงคมนน ๆ ไดเปลยนแปลงหรอพฒนาตามลำาดบเวลาไดอยางไร เพราะเหตใด จงเกดความเปลยนแปลงมปจจยใดบาง ทงทางดานภมศาสตรและปจจยแวดลอมทางสงคม ทมผลตอพฒนาการหรอการสรางสรรควฒนธรรม และผลกระทบของการสรางสรรคของมนษยในดานตาง ๆ เปนอยางไร ทงนเพอใหเขาใจอดตของสงคมมนษยในมตของเวลาและความตอเนอง

ภมศาสตร เปนคำาทมาจากภาษากรก (Geography) หมายถงการพรรณนาลกษณะของโลกเปนศาสตรทางพนท เปนความรทวาดวยปฏสมพนธของสงตาง ๆ ในขอบเขตหนง

ลกษณะทางกายภาพ ของภมศาสตร หมายถง ลกษณะทมองเหนเปนรปราง รปทรง โดยสามารถมองเหนและวเคราะหไปถงกระบวนการเปลยนแปลงตาง ๆ ทเกดขนในสภาพแวดลอมตาง ๆ ซงเกยวของกบลกษณะของธรณสณฐานวทยาภมอากาศวทยา ภมศาสตรดน ชวภมศาสตรพช ภมศาสตรสตว ภมศาสตรสงแวดลอมตาง ๆ เปนตน

ปฏสมพนธระหวางกน หมายถงวธการศกษา หรอวธการวเคราะห พจารณาสำาหรบศาสตรทางภมศาสตรไดใชสำาหรบการศกษาพจารณา คดวเคราะหสงเคราะหถงสงตาง ๆ ทมผลตอกนระหวางสงแวดลอมกบมนษย (Environment) ทางกายภาพ ดวยวธการศกษาพจารณาถงความแตกตาง ความเหมอนระหวางพนทหนงๆ กบอกพนทหนง หรอระหวางภมภาคหนงกบภมภาคหนง

298

โดยพยายามอธบายถงความแตกตาง ความเหมอน รปแบบของภมภาค และพยายามขดเสนสมมต แบงภมภาคเพอพจารณาวเคราะห ดสมพนธภาพของภมภาคเหลานนวาเปนอยางไร

ภมศาสตร คอ ภาพปฏสมพนธของธรรมชาต มนษย และวฒนธรรม รปแบบตาง ๆ ถาพจารณาเฉพาะปจจยทางธรรมชาต จะเปนภมศาสตรกายภาพ (Physical Geography) ถาพจารณาเฉพาะปจจยทเกยวของกบมนษย เชน ประชากร วถชวต ศาสนา ความเชอ การเดนทาง การอพยพจะเปนภมศาสตรมนษย (Human Geography) ถาพจารณาเฉพาะปจจยทเปนสงทมนษยสรางขน เชน การตงถนฐาน การคมนามคม การคา การเมอง จะเปนภมศาสตรวฒนธรรม (Cultural Geography)

ภมอากาศ คอ ภาพปฏสมพนธขององคประกอบอตนยมวทยา รปแบบตาง ๆ เชน ภมอากาศ แบบรอนชน ภมอากาศแบบอบอนชน ภมอากาศแบบรอนแหงแลง ฯลฯ

ภมประเทศ คอ ภาพปฏสมพนธขององคประกอบแผนดน เชน หน ดน ความตางระดบ ทำาใหเกดภาพลกษณะรปแบบตาง ๆ เชน พนทแบบภเขา พนทระบบลาด เชงเขา พนทราบ พนทลม ฯลฯ

ภมพฤกษ คอ ภาพปฏสมพนธของพชพรรณ อากาศ ภมประเทศ ดน สตวปา ในรปแบบตาง ๆ เชน ปาดบ ปาเตงรง ปาเบญจพรรณ ปาทงหญา ฯลฯ

ภมธรณ คอ ภาพปฏสมพนธของแร หน โครงสรางทางธรณ ทำาใหเกดรปแบบทางธรณชนดตาง ๆ เชน ภเขาแบบทบตว ภเขาแบบยกตว ทราบนำาทวมถง ชายฝงแบบยบตว ฯลฯ

ภมปฐพ คอ ภาพปฏสมพนธของแร หน ภมประเทศลกษณะอากาศ พชพรรณ ทำาใหเกดดนรปแบบตาง ๆ เชน แดนดนดำา มอดนแดง ดนทรายจด ดนกรด ดนเคม ดนพร ฯลฯ

299

ภมอทก คอ ภาพปฏสมพนธของแผนดน ภมประเทศ ภมอากาศ ภมธรณ พชพรรณ ทำาใหเกดรปแบบแหลงนำาชนดตาง ๆ เชน แมนำา ลำาคลอง หวย หนอง บง ทะเล ทะเลสาบ มหาสมทร นำาใตดน นำาบาดาล ฯลฯ

ภมดารา คอ ภาพปฏสมพนธของดวงดาว กลมดาว เวลา การเคลอนการโคจรของ ดาวฤกษ ดาวเคราะห ทำาใหเกดรปแบบปรากฏการณตาง ๆ เชน การเกดกลางวนกลางคน ขางขน-ขางแรม สรยปราคา ตะวนออมเหนอ ตะวนออมใต ฯลฯ

ภยพบต เหตการณทกอใหเกดความเสยหายและสญเสยอยางรนแรง เกดขนจากภยธรรมชาตและกระทำาของมนษย จนชมชนหรอสงคมทเผชญปญหาไมอาจรบมอ เชนดนถลม สนาม ไฟปา ฯลฯ

แหลงภมศาสตร หมายความวา พนทของประเทศ เขต ภมภาคและทองถน และใหหมายความรวมถงทะเล ทะเลสาบ แมนำา ลำานำา เกาะ ภเขา หรอพนทอนทำานองเดยวกนดวย

เทคนคทางภมศาสตร หมายถง แผนท แผนภม แผนภาพ และกราฟ ภายถายทางอากาศ และภาพถายจากดาวเทยม เทคโนโลยภมสารสนเทศ สอทสามารถคนขอมลทางภมศาสตรได

มตทางพนท หมายถง การวเคราะห พจารณาในเรองขององคประกอบทางภมศาสตรทเกยวของกบเวลา สถานท ปจจยแวดลอม และการกระจายของพนทในรปแบบตาง ๆ ทงความกวาง ยาว สง ตามขอบเขตทกำาหนด หรอสมมตพนทขนมาพจารณา

การศกษารปแบบทางพนท หมายถง การศกษาเรองราวเกยวกบพนทหรอมตทางพนทของ สงคมมนษย ทตงถนฐานอย มการใชและกำาหนดหนวยเชงพนท ทชดเจน มการอาศยเสนทเราสมมตขน อาศยหนวยตาง ๆ ขนมากำาหนดขอบเขต ซงมองคประกอบลกษณะ

300

ทางกายภาพ ทางเศรษฐกจ สงคม วฒนธรรม การเมอง และลกษณะทางพฒนาการของมนษยทเดนชด สอดคลองกนเปนพนฐานในการศกษา แสวงหาขอมล

ภมศาสตรกายภาพ หมายถง ศาสตรทศกษาเรองเกยวกบระบบธรรมชาต ถงความเปนมา ความเปลยนแปลง และพฒนาการไปตามยคสมย โดยมขอบเขตทกลาวถง ลกษณะภมประเทศ ลกษณะภมอากาศ ภมปฐพ (ดน) ภมอากาศ (ลมฟาอากาศ บรรยากาศ) และภมพฤกษ (พชพรรณ ปาไม ธรรมชาต) รวมทงทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมตามธรรมชาต การเปลยนแปลงของธรรมชาตทมผลตอชวตและความเปนอยของมนษย

สงแวดลอม สงทอยรอบ ๆ สงใดสงหนงและมอทธพลตอสงนน อาท อากาศ นำา ดน ตนไม สตว ซงสามารถถกทำาลายไดโดยการขาดความระมดระวง

สงแวดลอมทางภายภาพ หมายถง ทกสงทกอยาง ยกเวนตวมนษยและผลงาน และมนษย สงแวดลอมทางกายภาพ ไดแก ภมอากาศ ดน พชพรรณ สตวปา ธรณสณฐาน (ภเขาและทราบ) บรรยากาศ มหาสมทร แรธาต และนำา

อนรกษ การรกษา จดการ ดแลทรพยากรธรรมชาตและวฒนธรรม หรอการรกษาปองกนบางสงไมให เปลยนแปลง สญหายหรอถกทำาลาย

ภมศาสตรมนษยและสงแวดลอม หมายถง ศาสตรทศกษาเรองราวเกยวกบมนษยวถชวตและความเปนอย กจกรรมทางเศรษฐกจและสงคม สงแวดลอมดานสงคมทงในเมองและทองถน การเปลยนแปลงทางสงแวดลอม สาเหตและผลกระทบทมตอมนษย ปญหาและแนวทางแกปญหาทางสงคม

301

กรอบทางพนท (Spatial Framework) หมายถง การวางขอกำาหนดหรอขอบเขตของพนทในการศกษาเรองใดเรองหนง หรอแบบรปแบบกระจายของสงตาง ๆ บนผวโลกสวนใดสวนหนง เพอใหเราเขาใจลกษณะโลกของมนษยดขน เชน การกำาหนดใหมนษย และวฒนธรรมของมนษยดขน เชน การกำาหนดใหมนษยและวฒนธรรมของมนษยกรอบพนทของโลกทมลกษณะเปนภมภาค ประเทศ จงหวดเมองชมชน ทองถน ฯลฯ สำาหรบการวเคราะห หรอศกษาองคประกอบใดองคประกอบหนง เฉพาะเรอง

รปแบบทางพนท (Spatial Form) หมายถง ขอเทจจรง เครองมอ หรอวธการ โดยเฉพาะกลมของขอมลทไดมา เปนตนวา ความสมพนธทางพนทแบบรปแบบของการกระจาย การกระทำาระหวางกน เครองมอทใช ไดแก แผนท ภาพถาย ฯลฯ

พนทหรอระวางท(Space) หมายถง ขอบเขตทางพนทในการวเคราะหทางภมศาสตร เปนการศกษาพนทในมตตาง ๆ ตามระวางท (Spatiak study) ทกำาหนดขนมขอบเขตชดเจน อาจจะมการกำาหนดเปนเขตบรเวณ สถานท นำามตของความกวาง ความลก ความสง ความยาว รวมทงมตทางเวลา ในเขตพนทตาง ๆ ตามทเรากำาหนด ขอบเขตระหวางท ดวยเครองมอ เสนสมมตและเทคนคทางภมศาสตรตาง ๆ เชน แผนท ภาพถาย ฯลฯ อาจจะจำาแนกเปนเขต ภมภาค ประเทศ จงหวด เมอง ชมชน ทองถน ฯลฯ ทเฉพาะเจาะจงไป มการพจารณา วเคราะหถงการกระจายและสมพนธภาพของมนษยบนผวโลก และลกษณะทางพนทของการตงถนฐานของมนษย และการทใชประโยชนจากพนโลก สมพนธจากถนฐานของมนษย และการทใชประโยชนจากพนโลก สมพนธภาพระหวางสงคม

302

มนษยกบสงแวดลอมทางกายภาพ ซงถอวาเปนสวนหนงในการศกษาความแตกตางเชงพนท (Area difference)

มตสมพนธเชงทำาเลทตง หมายถง การศกษาความแตกตางหรอความเหมอนกนของสงคมมนษยในแตละสถานท ในฐานะทความแตกตางและเหมอนกนนนอาจมความเกยวเนองกบความแตกตางและความเหมอนกนในสงแวดลอมทางกายภาพ ทางเศรษฐกจ ทางสงคม ทางวฒนธรรม ทางการเมอง และการศกษาภมทศนทแตกตางกนในเรององคประกอบ ปจจย ตลอดจนแบบรปการกระจายของมนษยบนพนโลก และการทมนษยใชประโยชนจากพนโลก เหตไรมนษยจงใชประโยชนจากพนโลก แตกตางกนในสถานทตางกน และในเวลาทตางกน มผลกระทบอยางไร

ภาวะประชากร รายละเอยดขอเทจจรงเกยวกบประชากรในเรองสำาคญ 3 ดาน คอขนาดประชากร การกระจายตวเชงพนท และองคประกอบของประชากร

ขนาดของประชากร จำานวนประชากรทงหมดของเขตพนทหนงพนท ณ เวลาทกลาวถง

การกระจายตวเชงพนท การทประชากรกระจายตวกนอยในสวนตางๆ ของพนทหนงพนท ณ เวลาทกลาวถง

องคประกอบของประชากร ลกษณะตาง ๆ ทมสวนผลกดนใหเกดการเปลยนแปลงขนาดหรอจำานวนประชากร องคประกอบของประชากรเปนดชนอยางหนงทชใหเหนถงคณภาพของประชากร องคประกอบประชากรทสำาคญ ไดแก เพศ อาย การศกษา อาชพ การสมรส

การเปลยนแปลงประชากร องคประกอบสำาคญททำาใหเกดกรเปลยนแปลงประชากร คอ การเกด การตาย และการยายถน

303

คณะกรรมการผจดทำา

๑. นางเตอนจต สวรรณะ หวหนากลมสาระสงคมศกษาฯ๒. นางเยาวลกษณ ยาหล คณะทำางาน๓. นายยะฝาด หาดด คณะทำางาน๔. นายอบดลฮาลม รอเกต คณะทำางาน