นทานชาดก อมพชาดก วาดวย มนตเสอมเพราะลบหลอาจารย เหตเกดจาก... พระเทวทตกลาววาเราเปนพระพทธเจา พระสมณโคดมมใชอาจารย ไมไดบวชใหเรา เมอกลาววาจาเชนนน กเสอมจากฌาน เมอเดนทางมากรงสาวตถ กถกธรณสบอยภายนอกสวนเชตวน ไปเกดอยในนรกอเวจ แมในกาลกอนพระเทวทตกเคยกระทำาเชนนมาแลว ดงนทานอดตชาตน ในอดตกาลนานแสนนานมาแลว... สมยทพระเจาพรหมทตครองราชยอยทกรงพาราณส มตระกลปโรหตตระกลหนง ถกเชออหวาตกโรคแพรระบาดตายแทบยกตระกล มเพยงบตรชายคนเดยวทรอดมาได จงออกจากเรอนไปเรยนอยทตกศลากบอาจารยทศาปาโมกข เมอเรยนจบกออกทองเทยวไปเรอยๆ จนมาถงหมบานจณฑาล ณ หมบานจณฑาลน มชายผเฉลยวฉลาดอยคนหนง รวธการทจะทำาใหมะมวงสามารถออกผลนอกฤดกาลได เชาตรทานกจะออกจากบานไปยงตนมะมวงใหญในปา หยดยนอยทระยะ ๗ กาว แลวสาดนำาไปยงตนมะมวงหนงซองมอ แลวใบแกๆ กรวงหลนลงจากตน ผลใบออน แลวกออกดอก เมอดอกรวงโรยผลมะมวงกโตขน เมอสกกมรสหวานอรอยเหมอนมะมวงทพย ชายผฉลาดกเกบมะมวงนนมากนจนอมหนำาสำาราญดแลวจงเกบใสหาบไปขาย

บตรชายปโรหต ขณะเดนชมตลาดกเหนมะมวงนวางขายอยนอกฤดกาลกแปลกใจ รวาชายผนคงมมนตเปนแน จงแอบตดตามไป จนรจกบานแลวกเฝารอจงหวะทชายผนนออกจากบานแลวจงเขาไปท เรอนแลวแสรงถามภรรยาทานวา “อาจารยไปไหนรขอรบ” “เขาไปในปาจะ พอหนมมานงรออยทนเถด ”“ขอบคณขอรบ ผมยนอยตรงนไดครบ” วาแลวชายหนมกยนรออยทหนาบาน เมอเหนจณฑาลผฉลาดกลบมากรบเขาไปรบหาบมะมวง เอามาวางไวในบาน จณฑาลผฉลาดนนเมอเหนชายหนมกรทนท จงพดกบภรรยาวา “เธอจา ชายหนมผน มาเพอตองการมนตของเรา แตเขาเปนอสตบรษ มนตจะไมอยกบเขา ”สวนชายหนมนนคดวา ถาเราทำาดดแลรบใช สกวนทานคงจะใหมนตแกเรา จากนนมาชายหนมกดแลรบใชทำางานบานใหทกอยาง คนหนงจณฑาลผฉลาดกบอกกลาววา “เธอเอย เธอจงไปหาอะไรมาหนนเทาเตยงสกหนอยเถด ”แตชายหนมหาอะไรไมไดเลย จงเอาเทาเตยงวางบนขาตวเองอยตลอดทงคน ครนตอมาภรรยาของจณฑาลคลอดบตร ชายหนมนน

เกดในตระกลพราหมณจงชวยทำาพธกรรมให ภรรยาเหนความดความชอบทชายหนมอตสาหพากเพยรปฏบตตลอดมาจงกลาวกบสามวา “เธอจา ชายหนมผนเกดมาในตระกลด แตยนยอมรบใชเราทเปนจณฑาล แมจะเพยงเพอมนตกตาม ไมวาตอไปเขาจะรกษามนตไวไดหรอไม ทานจงใหมนตแกเขาเถด” “จะ ถาเชนนนฉนจะใหมนตแกเขา” วาแลวกเรยกชายหนมมาแลวบอกวา “พอหนมเอย เราจะใหมนตแกเจา มนตอนมคณคามหาศาล เมอเจาไดไปแลว ไดใชประโยชนจากมนตแลว เมอมผใดถามถงมนตน ไมวาจะเปนพระราชาหรอมหาอำามาตย หากถามวาใครเปนอาจารยของเจา เจาจงบอกตามตรง หากเจาอายทจะบอกวาคนจณฑาลเปนอาจารยของเจาแลวกลบบอกเปน พราหมณผยงใหญประสทธประสาทวชาใหแกเจาแทน เมอนนมนตกจะเสอม ”“ขอรบอาจารย ทำาไมผมจะบอกไมไดเลาวาทานเปนอาจารย ในเมอทานมบญคณตอผมถงเพยงน ผมแมไมไดอยดแลรบใชอกกจะเทดทนอาจารยอยเสมอ ”แลวชายหนมกลากลบกรงพาราณส จากนนกใชมนตนเสกมะมวงขายจนรำารวย อยมาวนหนงคนสวนของพระราชาไปเดนตลาด เหนมะมวงทงสวยทงนากนจงนกแปลกใจ

เอะ นไมใชฤดทมะมวงจะ“ออกดอกออกผลนนา ไฉนจงมหนมนอยนมานงขายมะมวงทงสวยทงนากนขนาดน เราซอไปถวายพระราชาดกวา ”

ผายพระราชาเมอเหนมะมวงนอกฤดกาลกนกแปลกใจ เมอไดเสวยแลวกยงแปลกใจเปนอนมากจงถามขนวา “เอะ นไมใชฤดมะมวงน แตมะมวงนกลบทงหวาน อรอยอยางยง เจาไปไดมาจากไหนหรอ ”“กระผมซอมาจากชายหนมผหนงขอรบ มานงขายอยทตลาด ”“ไปบอกเขาวา ตอไปใหนำามาขายทน” พระราชาสง หลงจากนน ชายหนมจงนำามะมวงเขาไปขายในวงจนรำารวยมาก วนหนงพระราชากถามเขาวา “เจาหนม เจาเอามะมวงมแสนอรอยนมาจากไหนหรอ กนมนไมใชฤดกาลไมใชร นาค ครฑ หรอเทพเจาองคใดใหเจามา หรอวาเกดจากมนต ”“มไดมผใดใหมาขอรบ แตเกดจากมนตขอรบ ” ชายหนมตอบ

“อม เจาจะแสดงใหเราดไดไหม” “ไดขอรบ พรงนกระผมจะแสดงใหดขอรบ” แลววนรงขนทงหมดกพากนไปยงอทยานของพระราชา เลอกหาตน

มะมวงทสมบรณ แขงแรงตนหนง หลงจากนนชายหนมกเรมรายมนตอนนาอศจรรย พระราชาจงประทานทรพยใหเปนอนมาก แลวถามวา “มนตอนนาอศจรรยน เจาเรยนมากจากไหนหรอ ”แตชายหนมอายทจะบอกวาตวเองเรยนมาจากสำานกคนจณฑาล คดวาเราสามารถใชมนตอนนคลองแคลวแลว มนตคงไมเสอมหรอก จงบอกไปวา “กระผมเรยนมากจากสำานกอาจารยทศาปาโมกข จากเมองตกศลาขอรบ ”เมอชายหนมพดออกไปอยางนนกเทากบดถกอาจารยของตน มนต

จงเสอมไป วนตอมาเมอรายมนตอกกไมเกดอะไรขน พระราชาแปลกใจมากจงถามวา “เกดอะไรขนหรอเจาหนม ทำาไมวนนจงไมมมะมวงละ ชายหนมจำาตอง“ยอมรบวา “กระผมไดมนตมาจากคนจณฑาลขอรบ ทานไดกำาชบวา ถาหากใครถามถงอาจารยใหตอบไปตามตรงไมเชนนนมนตจะ

เสอม แตเมอวานกระผมผดคำาพดทใหไวกบอาจารย มนตจงเสอมไปขอรบ ”พระราชาฟงแลวกโกรธมากจงตำาหนเขาวา “คนเราเมอตองการนำาหวาน เมอไดนำาหวานจากตนไมใด ไมวาจะเปน ตนละหงกตาม ตนสะเดากตาม ตนทองหลางกตาม ตนไมนน

ยอมสำาคญทสด คนเราเมอรธรรมจากผใด ไมวาตนผนนจะเปนกษตรยกตาม แพทยกตาม ศทรกตาม หรอแมแตคนกวาดขยะ คนผนนกจะยงใหญทสดสำาหรบเรา สำาหรบเจาแมถอกำาเนดมาจากตระกลพราหมณ แตกลบดถกอาจารยทเปนคนจณฑาล เราจะลงโทษเจา แลวไลเจาออกจากเมอง ไปหาอาจารยของเจา ไปทำาใหทานพอใจ ถาเจาไดมนตอกจงกลบมาได ไมเชนนน เจามตองเหยยบยางเขามาใหแผนดนนอก ”ชายหนมเมอถกเฆยนตแลวกถกขบไลออกจากเมอง กกลบไปหาอาจารย เมอไปถงกกราบขอขมา “อาจารยขอรบ ผมผดไปแลว ผมโกหกวาอาจารยของผมคออาจารยทศาปาโมกขมนตจงเสอม ตอไปผมจะไมทำาอยางนอกแลว จะไมโกหก ผมสำาคญผดคดวาทเสมอ แตกลบตกหลมตกบอ เหมอนคนตาบอด คดวาเชอก จงเหยยบง “อาจารยใหอภยผมเถดนะขอรบ ” อาจารยจงบอกวา “ธรรมดาคนตาบอด เมอมผใหสญญาณกสามารถเดนหลบบอหลบหลมได นเรากบอกเจาตงแตแรกแลว เจาจะมาออนวอนขออกทำาไมกน ในเมอเจาไมเชอฟงคำาครบาอาจารย เจาจงไปเถด เราจะไมสอนเจาอก” เมอถกอาจารยปฏเสธ ชายหนมจงเดนโซซดโซเซจากไป เดนเขาไปในปา ในทสดกตายอยางอนาถ

ชายหนมอกตญญในกาลกอนกคอ พระเทวทต

พระราชาในกาลกอน คอ พระอานนท สวนจณฑาลผฉลาด คอ เราตถาคตแล.

แหลงขอมล : 1. 64-buddhist-plant-project.blogspot.com 2.lms.thanyarat.ac.th 3.dmc.tv

4. http://www.dhammajak.net/board/viewtopic.php?t=2654