«Новоильин орта мектебі» КММ

Ашық сабақ

Сабақтың тақырыбы:«Қазақ халқының салт-дәстүрлері.»

Өткізген: Қазақ тілі мен әдебиеті пәнінің мұғалімі Әуляисова Д.А

Сабақтың тақырыбы:Қазақ халқының салт-дәстүрлері Сабақтың мақсаты:

1.Білімділік:Қазақ халқының салт-дәсүрлерін, әдет-ғұрпын үйренуге және сыйлап құрметтеуге шақыру, балалардың күнделікті танымдық қорын байыту.2. Дамытушылық:Оқушыларды қазақ тілінде сөйлеуін, ақыл-ойын, тіл байлығын, шығармашылық қабілеттерін дамыту.3.Тәрбиелік:Қазақ тіліне деген қызығушылығын арттыру, ұлттық салт-дәстүрлерді құрметтеуге баулу, ұйымшылдыққа тәрбиелеу.Жалпы мақсаты: Оқушылар орындай алады:Қазақ халқының салт-дәстүрлері туралы бір-бірімен бөлісе алады.Күтілетін нәтиже: Оқушылар орындайды:Отбасымен қазақ халқының салт-дәстүрлері туралы әңгімелейді.Көрнекілік құралдар. Интерактивті тақта, постер, түсті фламастерлер, суреттер.Сабақ түрі: Жаңа сабақ.Жұмыс жасау түрі: Топпен, жұппен, жеке оқушымен жұмыс жасалады.

Сабақ барысы:Сабақ кезеңі: Мұғалімнің қызметі: Оқушының қызметі:Ұйымдастыру кезеңі: Психологиялық дайындық. Сергіту

сәті:«Көңілді күн»Психологиялық ахуал.Оқушылар орындарынан шеңберге тұрып, сергіту сәтін «Көңілді күн»,мұғалім әр оқушыға екі түсті стикер жапсырады ,балалар стикерге бір жақсы тілегін жазады оны парталасына береді.Стикердің түсі арқылы топқа бөлінеді.

Негізгі бөлім:

Топқа бөліну:

Қызығушылығын ояту.

Сабақтың эпиграфы:

Мағынасын ажырату кезені

Енді топқа бөлінеміз. Таратылған стикер бойынша екі топқа бөлініңіздер.

Топпен жұмыс ережесімен танысу

Балалар,ал енді назарымызды тақтаға аударайық. Мұқият тыңдап,сабақтың тақырыбын анықтап көрейік( видиоролик-Осы көріністерді неге жатқызуға болады?Олар нелер?

Сонымен бүгінгі сабақтың тақырыбы қалай ойлайсыңдар,қандай?(тақтаға сабақтың тақырыбы шығады).

-Өздеріңе осы сабақта қандай мақсат қояр едіңдер?«Дәстүрін сүймеген, халқын да сүймейді».

Әр халықтың өзіндік ерекшелігі, дәстүрі,діні,тілі болатыны белгілі.Сондықтан өзіміздің салт-дәстүрлерімізді жақсы біліп, үйренуіміз керек.

Оқушылар таратылған стикер бойынша бөлінеді.

Оқушылар сұрақтарға жауап береді.

-Дәстүрлер.

Оқушылар:Қазақ халқының салт-дәстүрлері.

Оқушылар мұғалімнің сұрақтарына жауап береді.Сабақ тақырыбын анықтап, өздеріне мақсат қояды.

Топпен жұмыс:

Топтарды бағалау және толықтыру:

Қорғау:

-Қазір 2 топ, мәтінмен жұмыс істейді.Алдарыңыздағы мәтінді мәнерлеп оқимыз.(Бір оқушы мәнерлеп дауыстап оқиды)Оқушылар тапсырмалар алады.СөздікСыншы- критикКезен- этапШілдехана- вечеринка по поводу рождения ребенкаТой – думан-праздникСәби-ребенокҚырқынан шығару- отмечать 40 дней со дня рожденияБесікке салу-укладывать в колыбельМүлік –вещь, имущество,Тұсау кесу- разрезать путьҚаз тұру- стоять на ногахАла жіп- пестрая нитьЕсіп- витьСлаид переводҚазақ халқының салт-дәстүрлері.Ежелгі заманнан қазақ халқы-салт-дустүрге бай халықтардың бірі.Қазақ халқы отбасындағы бала тәрбиесіне ерекше мән берген. «Әке балаға сыншы», «Жеті атасын білмеген – жетесіз» деген мақалдардың тәрбиелік мәні өте зор.Сондықтан бала өсірудің әр кезенімен байланысты салт-дәстүрлер де қалыптасқан.Шілдехана.Жаңа туған нәрестенің құрметіне жасалатын той.Дастархан жайылып,жастар домбыра тартып, ән салып ұлттық ойындар ойнайды.Бесікке салу.Шілдехана өткеннен кейін баланың әке-шешесі бесік тойын жасайды.Бесік –қасиетті, құтты мүлік, сәбидің алтын үясы болып есептеледі.Қырқынан шығару.Нәрестенің туған күніне 40 күн толған соң,ыдысқа 41 қасық су құйып соған сәбиді шомылдырады.Сәбидің қарын шашын,тырнағын алады.Тұсау кесу.Сәби қаз тұра бастағанда, тез жүріп кетсін деп, ала жіп есіп, екі аяғын тұсап байлап, тұсауын кестіріп тез-тез жүгіртеді.І топ:Осы тақырып бойынша постер жасап, сөйлемдер құрастырыңдар.

ІІ топ: Осы тақырып бойынша кластер жасап, сұрақтар құрастырыңдар.

« Ұшып жүрген постер» стратегиясы

Оқушылар кластер жасайды,сөйлемдер құрастырады, басқа топтардың жұмыстарын тексеріп, бағалайды және толықтырады.

Топ басшылары постерлерін қорғайды.

бойынша басқа топқа постерлеріңді беріп, бір бірлеріңді тексеріп бағаласыңдар және толықтырасыңдар.

Топ басшыларын қорғауға шақырады.Жеке жұмыс Синтаксистікталдау жаса

Сүйіншіге туыстар сыйлық береді.

Бір оқушы жасайды,постер жасағанша

Ыстық орындық Граматикалық қайталау 1 оқушы орындыққа отырып,оқушылардың

сұрақтарына жауап бередіОқулықпен жұмыс 95 бет 2 тапсырма Ауызша жұмыс тізбектеп

топ бойынша айтадыДәптермен жұмыс 95 бет 4 тапсырма Дәптерлеріне жазады

1 топ –сөйлемді құрастырады,2 топ -3 сөйлемді құрастырады.

Симантикалық карточкі Берілген есімдерді тілек, ырымдармен байланыстырыңдар

Бір бірін тексеру

Тест тапсырмаларыБағалаупарақтарынтолтыру: «2»-3,4 «3»-5,6 «4»-7,8«5»-9,10

Ой толғаныссатысы.(рефлексия)

Мақал-мәтелдерді толықтырамыз 1топ бастайды,2 топ жалғастырады

Үйгетапсырма: Бір салт-дәстүр туралы айтуРефлексия: Корзина –қолданбаймын, қажет емес.Чемодан –өзімнің тәжірибемде қолдануға дайынмын.Мясорубка – әлі ойланып,кейін қолданамын.

Рефлексия:Сабақты алдарыңда жатқан суреттер

арқылы бағалаймыз.

Сабақ аяқталды.Сау болыңыздар.Рахмет!

1. Әке – асқар тау... (ана – бауырындағы бұлақ, бала – жағасындағы құрақ)2. Ананың көңілі балада... ( баланың көңілі далада)3. Ұядан не көрсе... ( ұшқанда соны ілерсің)4. Жеті атасын білмеген... (жетімдіктің белгісі)5. Әкеге қарап ұл өсер... (анаға қарап қыз өсер)6. Әдепті бала-арлы бала... (әдепсіз бала-сорлы бала)7. Атаңа не қылсаң... (алдыңа сол келер)8. Кәріге құрмет... (балаға міндет)9. Балалы үй базар... (баласыз үй қу мазар)

10. Әке балаға... (сыншы)

Қазақ халқының салт-дәстүрлері.Ежелгі заманнан қазақ халқы-салт-дустүрге бай халықтардың бірі.Қазақ халқы отбасындағы бала тәрбиесіне ерекше мән берген. «Әке балаға сыншы», «Жеті атасын білмеген – жетесіз» деген мақалдардың тәрбиелік мәні өте зор.Сондықтан бала өсірудің әр кезенімен байланысты салт-дәстүрлер де қалыптасқан.Шілдехана.Жаңа туған нәрестенің құрметіне жасалатын той.Дастархан жайылып,жастар домбыра тартып, ән салып ұлттық ойындар ойнайды.Бесікке салу.Шілдехана өткеннен кейін баланың әке-шешесі бесік тойын жасайды.Бесік –қасиетті, құтты мүлік, сәбидің алтын үясы болып есептеледі.Қырқынан шығару.Нәрестенің туған күніне 40 күн толған соң,ыдысқа 41 қасық су құйып соған сәбиді шомылдырады.Сәбидің қарын шашын,тырнағын алады.

Тұсау кесу.Сәби қаз тұра бастағанда, тез жүріп кетсін деп, ала жіп есіп, екі аяғын тұсап байлап, тұсауын кестіріп тез-тез жүгіртеді.СөздікСыншы- критикКезен- этапШілдехана- вечеринка по поводу рождения ребенкаТой – думан-праздникСәби-ребенокҚырқынан шығару- отмечать 40 дней со дня рожденияБесіккесалу-укладывать в колыбельМүлік –вещь, имущество,Тұсаукесу- разрезать путьҚаз тұру- стоять на ногахАла жіп- пестрая нитьЕсіп- вить

Синтаксистікталдау жасаСүйіншіге туыстар сыйлық береді.

1 Әке – асқар тау... 1 алдыңа сол келер2 Ананың көңілі

балада...2 әдепсіз бала-сорлы бала

3 Ұядан не көрсе... 3 балаға міндет4 Жеті атасын

білмеген...4 ұшқанда соны ілерсің)

5 Әкеге қарап ұл өсер...

5 баласыз үй қу мазар

6 Әдепті бала-арлы бала...

6 ана – бауырындағы бұлақ, бала – жағасындағы құрақ.

7 Атаңа не қылсаң... 7 анаға қарап қыз өсер8 Кәріге құрмет... 8 жетімдіктің белгісі9 Әке балаға... 9 баланың көңілі далада10 Балалы үй базар... 10 сыншы

1 Әке – асқар тау... 1 алдыңа сол келер2 Ананың көңілі

балада...2 әдепсіз бала-сорлы бала

3 Ұядан не көрсе... 3 балаға міндет4 Жеті атасын

білмеген...4 ұшқанда соны ілерсің)

5 Әкеге қарап ұл өсер...

5 баласыз үй қу мазар

6 Әдепті бала-арлы бала...

6 ана – бауырындағы бұлақ, бала – жағасындағы құрақ.

7 Атаңа не қылсаң... 7 анаға қарап қыз өсер8 Кәріге құрмет... 8 жетімдіктің белгісі9 Әке балаға... 9 баланың көңілі далада10 Балалы үй базар... 10 сыншы

1. Әке – асқар тау... (ана – бауырындағы бұлақ, бала – жағасындағы құрақ)2. Ананың көңілі балада... ( баланың көңілі далада)3. Ұядан не көрсе... ( ұшқанда соны ілерсің)4. Жеті атасын білмеген... (жетімдіктің белгісі)5. Әкеге қарап ұл өсер... (анаға қарап қыз өсер)6. Әдепті бала-арлы бала... (әдепсіз бала-сорлы бала)7. Атаңа не қылсаң... (алдыңа сол келер)8. Кәріге құрмет... (балаға міндет)9. Балалы үй базар... (баласыз үй қу мазар)10. Әке балаға... (сыншы)

1. Әке – асқар тау... (ана – бауырындағы бұлақ, бала – жағасындағы құрақ)2. Ананың көңілі балада... ( баланың көңілі далада)3. Ұядан не көрсе... ( ұшқанда соны ілерсің)4. Жеті атасын білмеген... (жетімдіктің белгісі)5. Әкеге қарап ұл өсер... (анаға қарап қыз өсер)6. Әдепті бала-арлы бала... (әдепсіз бала-сорлы бала)7. Атаңа не қылсаң... (алдыңа сол келер)8. Кәріге құрмет... (балаға міндет)9. Балалы үй базар... (баласыз үй қу мазар)10. Әке балаға... (сыншы)

Берілген есімдерді тілек, ырымдармен байланыстырыңдар

Аты жөні––––––––––––––––––

Келесі сәби ұл болсын деген тілек.

Ұзақ, Мыңжасар,Тоқсанбай

Сәбидің денесінде мең болса. Кежебай,Кенжетай,Кенжегүл Сәби ұзақ өмір сүрсін деген. Ұлболсын,Ұлтуған,ҰлтуарЕң соңғы бала. Меңдігүл,Меңтай,МеңдібайТабиғат құбылыстарына байланысты.

Абай,Шоқан,Ахмет,Әлия

Ардақты азаматтардың есімдері Жауынбай,Боранбек,Борангүл

Берілген есімдерді тілек, ырымдармен байланыстырыңдар

Аты жөні––––––––––––––––––

Келесі сәби ұл болсын деген тілек.

Ұзақ, Мыңжасар,Тоқсанбай

Сәбидің денесінде мең болса. Кежебай,Кенжетай,Кенжегүл Сәби ұзақ өмір сүрсін деген. Ұлболсын,Ұлтуған,ҰлтуарЕң соңғы бала. Меңдігүл,Меңтай,МеңдібайТабиғат құбылыстарына байланысты.

Абай,Шоқан,Ахмет,Әлия

Ардақты азаматтардың есімдері Жауынбай,Боранбек,Борангүл

Берілген есімдерді тілек, ырымдармен байланыстырыңдар

Аты жөні––––––––––––––––––

Келесі сәби ұл болсын деген тілек.

Ұзақ, Мыңжасар,Тоқсанбай

Сәбидің денесінде мең болса. Кежебай,Кенжетай,Кенжегүл Сәби ұзақ өмір сүрсін деген. Ұлболсын,Ұлтуған,ҰлтуарЕң соңғы бала. Меңдігүл,Меңтай,МеңдібайТабиғат құбылыстарына байланысты.

Абай,Шоқан,Ахмет,Әлия

Ардақты азаматтардың есімдері Жауынбай,Боранбек,Борангүл

\/ + -Білдім Жаңа Басқаша

ойладымТүсінбедім, сұрақтар бар

Аты жөні––––––––––––––––––

Тест тапсырмалары. I нұсқа 1. Салт – дәстүр деген сөзінің аудармасы а) разрезание пут ә) традиции- обычаи б) праздник букваря 2. Әлди, әлди ақ бөпем, Ақ бесікке жат бөпем. Жылама бөпем, жылама, Жілік шағып берейін... деген әнді қашан айтады? а) шілдеханада ә) сәбидің тұсауын кескенде б) сәбидібесіккесалғанда3. «Шілдехана» деген не? а) ұлттықойынә) салт – дәстүрб) тұрақтытіркес4. «Бесікке салу» деген не? а) ұлттықойынә) салт - дәстүрб) тұрақтытіркес5. Шашусөзініңаудармасы. а) подарок, приносимый на торжества ә) предания б) традиция 6. Қаз, қаз балам, қаз балам, Қадамбассаңмәзболам... дегенәндіқайтойдаайтады? а) шілдеханадаә) сәбидіңтұсауынкескендеб) сәбидібесіккесалғанда7. Мақалдыжалғастыр. Он үште ... . а) отауиесіә) сыншыб) патшажасы8. Әже - ... а) әкеніңәкесіә) ұлдыңбаласыб) әкеніңшешесі9. Мақалдыжалғастыр. Әкегеқарапұлөсер, шешегеқарап ... . а) қызөсерә) бала өсерб) немереніңбаласы10. Ата - ... а) әкеніңәкесіә) ұлдыңбаласыб) ұлдыңәкесі

Шілдехана.Жаңа туған нәрестенің құрметіне жасалатын той.Дастархан жайылып,жастар домбыра тартып, ән салып ұлттық ойындар ойнайды.Бесікке салу.Шілдехана өткеннен кейін баланың әке-шешесі бесік тойын жасайды.Бесік –қасиетті, құтты мүлік, сәбидің алтын үясы болып есептеледі.Қырқынан шығару.Нәрестенің туған күніне 40 күн толған соң,ыдысқа 41 қасық су құйып соған сәбиді шомылдырады.Сәбидің қарын шашын,тырнағын алады.Тұсау кесу

Қырқынан шығару.

Бесікке салу.

Тұсау кесу

сүйінші

Шілдехана

АТ ҚОЮ

АТ ҚОЮ