watershed runoff forecasting for a flash...

8
การประชุมวชาการวศวกรรมโยธาแหงชาต ครังท 17 9-11 พฤษภาคม 2555 โรงแรม เซ็นทารา แอนคอนเวนชั่นเซ็นเตอร อุดรธาน WRE024-1 การพยากรณ์ปรมาณน้ําท่าของลุ่มน้ํา เพ่อการพัฒนาระบบการเฝ้าระวังและการเตอนภัยจากนําท่วมฉับพลัน WATERSHED RUNOFF FORECASTING FOR A FLASH FLOOD WATCH AND WARNING SYSTEMS DEVELOPMENT กอบเกยรต ผ่องพุฒ 1 , ไชยาพงษ์ เทพประสทธ 2 1 รองศาสตราจารย ภาควชาวศวกรรมทรัพยากรนํา คณะวศวกรรมศาสตร มหาวทยาลัยเกษตรศาสตร ([email protected]) 2 นสตปรญญาเอก ภาควชาวศวกรรมทรัพยากรนํา คณะวศวกรรมศาสตร มหาว ทยาลัยเกษตรศาสตร บทคัดย่อ : การพยากรณปรมาณน ําทาของลุมน ําเพ่อการพัฒนาระบบการเฝาระวังและการเตอนภัยจากนําทวม ฉับพลัน ไดดําเนนการวจัยเพ่อศกษาปัจจัยท ่มผลตอการเกดภัยน ําทวมฉับพลัน และศกษาการเฝาระวังและเตอนภัยน ํา ทวมฉับพลันจากความสัมพันธระหวางปรมาณนําฝน คาดัชนความชุมชนในดน และปรมาณน ําทาของพนท ่ศกษา ตําบลแมพูล อําเภอลับแล จังหวัดอุตรดตถ โดยขอมูลปรมาณฝนไดจากการตดตังสถานวัดน ําฝนอัตโนมัตในพนท คา ดัชนความชุมชนในดน และคาดัชนความชุมชนในดนวกฤตคํานวณไดจากผลการวเคราะหคาความหนาแนนของดน คา ความสามารถในการอุมน ําของดน และคาความชนในดนเม่ออ ่มตัวดวยน ําจากหองปฏบัตการ สําหรับปรมาณนําทา ของพนท ่ศกษาวเคราะหจากขอมูลระดับน ํารายวันท ่ไดรับการตรวจวัดจรงในพนท ่ศกษา ผลการศกษาพบวา ปัจจัย หลักของการเกดนําทวมฉับพลันในพนท่ศกษา เรยงตามลําดับความสําคัญ ไดแก ปรมาณฝน ความลาดชันของพนท่ และการเกดดนถลม และพบวาพนท่ศกษามคาอัตราสวนการลดลงของความชนในดนผันแปรระหวาง 0.773 0.912 มลลเมตร/ วัน โดยมคาดัชนความชุมชนในดนวกฤตผันแปรระหวาง 141.67 195.24 มลลเมตร ผลการวเคราะห ความสัมพันธรายวันระหวางปรมาณนําทาของลุมนํา ปรมาณฝน และคาดัชนความชุมชนในดนดวยวธของ Viessman และวธการปรับปรุง Viessman โดยนําคาดัชนความชุมชนในดนวกฤตมารวมพจารณา โดยทําการเพ ่มเง่อนไขในการ วเคราะหเพ่อแยกพารามเตอรออกเป็น 2 กรณ ประกอบดวย กรณคาดัชนความชุมชนในดนนอยกวาคาดัชนความชุม นในดนวกฤต และกรณคาดัชนความชุมชนในดนมากกวาคาดัชนความชุมชนในดนวกฤต พบวา วธการปรับปรุง ความสัมพันธโดยนําคาดัชนความชุมชนในดนวกฤตมารวมพจารณาใหผลการวเคราะหความสัมพันธท ่ดกวา และ เหมาะสมสําหรับการพยากรณนําทาสําหรับลุมนําของพนท่ศกษา โดยมเกณฑการเตอนภัยน ําทวมฉับพลันจากคาดัชน ความชุมชนในดน เทยบเป็นรอยละของคาดัชนความชุมชนในดนวกฤตของพนท่ คําสําคัญ : ําทวมฉับพลัน, การเตอนภัยน ําทวม, การพยากรณปรมาณน ําทวม

Upload: others

Post on 15-Feb-2020

1 views

Category:

Documents


0 download

TRANSCRIPT

Page 1: WATERSHED RUNOFF FORECASTING FOR A FLASH ...kmcenter.rid.go.th/kmc13/km/WRE/docs/WRE024.pdfการพยากรณ ปร มาณน าท าของล มน า เพ

การประชมวชาการวศวกรรมโยธาแหงชาต ครงท 17

9-11 พฤษภาคม 2555 ณ โรงแรม เซนทารา แอนคอนเวนชนเซนเตอร อดรธาน

WRE024-1

การพยากรณปรมาณนาทาของลมนา

เพอการพฒนาระบบการเฝาระวงและการเตอนภยจากนาทวมฉบพลน

WATERSHED RUNOFF FORECASTING FOR

A FLASH FLOOD WATCH AND WARNING SYSTEMS DEVELOPMENT

กอบเกยรต ผองพฒ1, ไชยาพงษ เทพประสทธ2

1 รองศาสตราจารย ภาควชาวศวกรรมทรพยากรนา คณะวศวกรรมศาสตร มหาวทยาลยเกษตรศาสตร

([email protected]) 2 นสตปรญญาเอก ภาควชาวศวกรรมทรพยากรนา คณะวศวกรรมศาสตร มหาวทยาลยเกษตรศาสตร

บทคดยอ : การพยากรณปรมาณนาทาของลมนาเพอการพฒนาระบบการเฝาระวงและการเตอนภยจากนาทวม

ฉบพลน ไดดาเนนการวจยเพอศกษาปจจยทมผลตอการเกดภยนาทวมฉบพลน และศกษาการเฝาระวงและเตอนภยนา

ทวมฉบพลนจากความสมพนธระหวางปรมาณนาฝน คาดชนความชมชนในดน และปรมาณนาทาของพนทศกษา

ตาบลแมพล อาเภอลบแล จงหวดอตรดตถ โดยขอมลปรมาณฝนไดจากการตดตงสถานวดนาฝนอตโนมตในพนท คา

ดชนความชมชนในดน และคาดชนความชมชนในดนวกฤตคานวณไดจากผลการวเคราะหคาความหนาแนนของดน คา

ความสามารถในการอมนาของดน และคาความชนในดนเมออมตวดวยนาจากหองปฏบตการ สาหรบปรมาณนาทา

ของพนทศกษาวเคราะหจากขอมลระดบนารายวนทไดรบการตรวจวดจรงในพนทศกษา ผลการศกษาพบวา ปจจย

หลกของการเกดนาทวมฉบพลนในพนทศกษา เรยงตามลาดบความสาคญ ไดแก ปรมาณฝน ความลาดชนของพนท

และการเกดดนถลม และพบวาพนทศกษามคาอตราสวนการลดลงของความชนในดนผนแปรระหวาง 0.773 – 0.912

มลลเมตร/วน โดยมคาดชนความชมชนในดนวกฤตผนแปรระหวาง 141.67 – 195.24 มลลเมตร ผลการวเคราะห

ความสมพนธรายวนระหวางปรมาณนาทาของลมนา ปรมาณฝน และคาดชนความชมชนในดนดวยวธของ Viessman

และวธการปรบปรง Viessman โดยนาคาดชนความชมชนในดนวกฤตมารวมพจารณา โดยทาการเพมเงอนไขในการ

วเคราะหเพอแยกพารามเตอรออกเปน 2 กรณ ประกอบดวย กรณคาดชนความชมชนในดนนอยกวาคาดชนความชม

ชนในดนวกฤต และกรณคาดชนความชมชนในดนมากกวาคาดชนความชมชนในดนวกฤต พบวา วธการปรบปรง

ความสมพนธโดยนาคาดชนความชมชนในดนวกฤตมารวมพจารณาใหผลการวเคราะหความสมพนธทดกวา และ

เหมาะสมสาหรบการพยากรณนาทาสาหรบลมนาของพนทศกษา โดยมเกณฑการเตอนภยนาทวมฉบพลนจากคาดชน

ความชมชนในดน เทยบเปนรอยละของคาดชนความชมชนในดนวกฤตของพนท

คาสาคญ : นาทวมฉบพลน, การเตอนภยนาทวม, การพยากรณปรมาณนาทวม

Page 2: WATERSHED RUNOFF FORECASTING FOR A FLASH ...kmcenter.rid.go.th/kmc13/km/WRE/docs/WRE024.pdfการพยากรณ ปร มาณน าท าของล มน า เพ

การประชมวชาการวศวกรรมโยธาแหงชาต ครงท 17

9-11 พฤษภาคม 2555 ณ โรงแรม เซนทารา แอนคอนเวนชนเซนเตอร อดรธาน

WRE024-2

Abstract : Watershed Runoff Forecasting for Developing a Flash Flood Watch and Warning Systems Project is

conducted to study 1) the factor that influences flash flood and 2) the watch and warning systems from the

correlation of rainfall, antecedent precipitation index and watershed runoff in Tambon Maephun, Amphoe Laplae,

Uttaradit. The rainfall data were collected from automatic rainfall stations which were installed in the study area.

The antecedent precipitation index and critical antecedent precipitation index were calculated from the soil testing

results of soil water holding capacity, bulk density of soil and soil saturation. The observed daily water level was

used to analyze watersheds runoff in the study area. The study result reveals that the critical flash flood factor of

the study area are rainfall, land slope and landslide, respectively. The study results show that the soil water

recession coefficient varies in between 0.773 – 0.912 millimeter/day and the critical antecedent precipitation

index varies in between 141.67 – 195.24 millimeter. The Viessman Equation was applied to study the daily

correlation of rainfall, watershed runoff and antecedent precipitation index. The relation was then improved by

using the range of critical antecedent precipitation index by separate parameters into two sets. The first one was

when the antecedent precipitation index was less than the critical antecedent precipitation index and the other

was when the antecedent precipitation index was more than the critical antecedent precipitation index. The study

result reveals that the improve relationship using the range of the critical antecedent precipitation index giving

better correlation and was more appropriate to forecast watershed runoff for the selected area. Furthermore, the

warning criteria was calculated based on the percentage of antecedent precipitation index proportion to the

critical antecedent precipitation index in the study area.

Keywords : flash flood, flood warning, flood forecasting

1. บทนา

ในปจจบนไดเกดสภาพนาทวมประเภทนาปาไหล

หลากอยางรนแรง จากเขาลงมาทวมอยางฉบพลน

บรเวณหบเขาหรอทราบเชงเขา สงผลทาใหมราษฎร

เสยชวตและทรพยสนอยเสมอ ในอดตทผานมาราษฎร

ในพนทไมสามารถรบรไดลวงหนาเนองจากคาเตอน

จากทางราชการนนครอบคลมพนทเปนบรเวณกวาง

มากไมไดระบเจาะจงพนท ราษฎรจงไมสามารถอพยพ

ไดทน จากองคความรในศกษาวจยระบบการเฝาระวง

และการเ ตอนภยจากนาท วมฉบพลน [ 1] ซ ง ได

ทาการศกษาและพฒนาความสมพนธปรมาณนาฝนกบ

ปรมาณนาทวม การศกษาความสมพนธระหวางคาดชน

ความชมชนในดน (API) และปรมาณนาฝน การศกษา

คาดชนความชมชนในดน (API) วกฤต และการศกษา

เกณฑทใชสาหรบการเตอนภยนาทวมฉบพลน ดงนน

การศกษาลงลกเพอหาความสมพนธระหวางปรมาณ

ฝน คาดชนความชมชนในดน (API) และคาปรมาณ

นาทาทเกดขนในพนท เพอพฒนาสมการทเหมาะสม

และเปนตวแทนทดของความสมพนธดงกลาว จะเปน

การเพมประสทธภาพในการเฝาระวงและการเตอนภย

จากนาทวมฉบพลน เพอใชเปนเครองมอในการเตอน

ภยและลดความสญเสยตอชวตและทรพยสนของ

ประชาชน

2. ระเบยบวธวจย

วธการดาเนนการวจยการพยากรณปรมาณนาทา

ของลมนาเพอการพฒนาระบบการเฝาระวงและการ

เตอนภยจากนาทวมฉบพลน สรปไดดงรปท 1 และม

รายละเอยดดงน

Page 3: WATERSHED RUNOFF FORECASTING FOR A FLASH ...kmcenter.rid.go.th/kmc13/km/WRE/docs/WRE024.pdfการพยากรณ ปร มาณน าท าของล มน า เพ

2.1. พ

พน

ตงอยใ

นาหล

ครอบ

พนทศกษา

นทตาบลแมพ

ในขอบเขตลม

ลกลมนานาน

คลมพนท 11 ห

รปท

พล อาเภอลบ

นาสาขาแมนา

น มพนท 116

หมบาน ดงแสด

1 วธดาเนนกา

แล จงหวดอต

านานสวนท 4

.0 ตารางกโ

ดงไดในรปท 2

ารวจย

9-11 พฤษภาค

WRE024

ตรดตถ

ของลม

ลเมตร

2

การ

คม 2555 ณ โรง

4-3

2.2. การรวบ

(1) ดา เ

ประเทศ จา

ภมศาสตร (G

การสารวจตร

(2) ดาเ

สถานวดภมอ

(3) ดาเ

พนทศกษา จ

ตดตงในพนท

(4) ดาเ

การตดตงเส

รายวนจานวน

(5) ดาเ

ทดน และพชป

(6) ดาเ

พรอมวเคราะ

ของดน คาค

ความชนในดน

(7) สภา

2.3. การวเค

รประชมวชาการว

แรม เซนทารา แ

รปท 2 พนทศก

บรวมขอมล

เนนการเ กบ

ากแผนท ภมศ

GIS) ของเสนช

รวจสอบภาคส

นนการเกบรว

อากาศอตรดตถ

นนการเกบรว

จากสถานวด

ตาบลแมพล จ

นนการเกบรว

าวดระดบนาพ

น 5 จด

นนการเกบรวบ

ปกคลมดน

เนนการเกบต

ะหคณสมบตด

วามสามารถใ

นเมออมตวดวย

าพนาทวมในอด

คราะหคาดชนค

วศวกรรมโยธาแ

แอนคอนเวนชนเซ

กษาตาบลแมพ

รวบรวมขอม

ศาสตร ขอมล

ชนความสงระด

สนาม

วบรวมขอมลภ

ถ ของกรมอตน

วบรวมขอมลป

นาฝนอตโนม

จานวน 2 สถา

วบรวมขอมลร

พรอมจดบนท

บรวมขอมลกา

ตวอยางดนจา

ดน ไดแก คาค

ในการอมนาข

ยนา

ดตของพนทศก

ความชมชนในด

หงชาต ครงท 17

ซนเตอร อดรธาน

พล

มลสภาพภม

ลสารสนเทศ

ดบพนดน และ

มอากาศ ของ

นยมวทยา

รมาณฝนของ

มตทไดทาการ

ระดบนา จาก

ทกคาระดบนา

ารใชประโยชน

านวน 7 จด

ความหนาแนน

องดน และคา

กษา

ดน

7

Page 4: WATERSHED RUNOFF FORECASTING FOR A FLASH ...kmcenter.rid.go.th/kmc13/km/WRE/docs/WRE024.pdfการพยากรณ ปร มาณน าท าของล มน า เพ

การประชมวชาการวศวกรรมโยธาแหงชาต ครงท 17

9-11 พฤษภาคม 2555 ณ โรงแรม เซนทารา แอนคอนเวนชนเซนเตอร อดรธาน

WRE024-4

ด ช น ค ว าม ช น ใ นด น ก อ นฝนตก (Antecedent

Precipitation Index, API) เปนคาดชนทใชชวดความชม

ชนในดนกอนฝนตก โดยเปนผลทเกดขนจากการสะสม

ของนาฝนทตกลงมา นาในดนทระเหยกลบขนไปใน

อากาศ และนาในดนทระบายใหเกดนาทาทงทางผวดน

และใตผวดน จากพฤตกรรมดงกลาว Kohler & Linsley

[2] ไดนามาจาลองแบบใหรปสมการทใชหาคา APIt

จากขอมล API ทมอยในดนของวนกอนหนา (APIt-1)

ปรมาณนาฝน (Pt) และ สมประสทธอตราสวนการลด

ของปรมาณนาในดน (Recession Coefficient, Kt) ซงม

สมการรปแบบดงน

tttt PAPIKAPI 1 (1)

โดยทคาสมประสทธอตราสวนการลดของปรมาณ

นาในดน (K) จะเปนฟงกชนกบปรมาณการระเหยของ

นา (Potential Evaporation) และคาสงสดของปรมาณ

นาในดนทเปนประโยชนตอกระบวนการคายระเหยนา

(Maximum Soil Moisture Available for Evaporation,

Wm) จาก Chodhury and Blanchard [3] ดงสมการ

m

ii

W

PET = K exp (2)

คาสงสดของปรมาณนาในดนทเปนประโยชนตอ

กระบวนการคายระเหยนา (Wm) สมพนธกบคาความ

หนาแนนของดน (Bulk Density, BD) และคา

ความสามารถในการอมนาของดน (Soil Water Holding

Capacity, WHC) ดงสมการ

BDWHC = Wm (3)

2.4. การวเคราะหคาดชนความชมชนในดนวกฤต

ค า ด ช น ค ว า ม ช ม ช น ใ น ด น ว ก ฤ ต (Critical

Antecedent Precipitation Index) ทาการวเคราะหโดย

อาศยหลกการความสามารถในการเกบกกนาไดสงสด

จนดนอมตว ซงจะคานงถงปจจยความลกของดน และ

เปอรเซนตความชนในดนเมอดนอมตว คอ การหา

ปรมาณนาทดนสามารถรองรบไดสงสด ซงเมอเกน

ความสามารถนจะเกดนาไหลบาหนาดน [1] ซงสามารถ

เขยนไดดงน

API วกฤต มคาเทากบผลคณระหวางเปอรเซนต

ความชนในดนเมออมตวดวยนากบความลกของดน

2.5. การวเคราะหความสมพนธระหวางปรมาณนาฝน คา API และปรมาณนาทา

ความสมพนธรายวนระหวางปรมาณฝน คาดชน

ความชมชนในดน และคาปรมาณนาทาหนวยเปน

มลลเมตร ไดทาการศกษาคาปรมาณนาทารายวน โดย

ใชสมการความสมพนธของ Viessman [4] ดงน

APIcPbaQ .. (4)

คาสมประสทธ a, b และ c เปนพารามเตอรซงไดจากผลการปรบเทยบ (Calibration) แบบจาลองระหวาง

คาปรมาณนาทาทคานวณได (Qsim) กบคาปรมาณ

นาทารายวนทไดจากการตรวจวดในสนาม (Qobs) โดย

ใชวธการทางสถตเพอเปรยบเทยบผลลพธทไดจาก

แบบจาลองและจากการตรวจวด ดวยวธ Nash and

Sutcliff Efficiency Criterion [5] ซงคาพารามเตอรท

เหมาะสมทสดจะใหคา Nash and Sutcliff Efficiency (Z)

เทากบ 1 ซงมสมการดงน

2

1

2

11n

imeanobs

n

isimobs

QQ

QQZ (5)

งานวจยนไดทาการปรบปรงสมการความสมพนธ

ระหวางปรมาณนาฝน คาดชนความชมชนในดน และ

ปรมาณนาทา ในสมการท (4) โดยไดนาคาดชนความ

ชมชนในดนวกฤต มารวมการพจารณาเ พอแยก

พารามเตอรออกเปน 2 ชดตามเงอนไขการพจารณา

ดงน

Page 5: WATERSHED RUNOFF FORECASTING FOR A FLASH ...kmcenter.rid.go.th/kmc13/km/WRE/docs/WRE024.pdfการพยากรณ ปร มาณน าท าของล มน า เพ

การประชมวชาการวศวกรรมโยธาแหงชาต ครงท 17

9-11 พฤษภาคม 2555 ณ โรงแรม เซนทารา แอนคอนเวนชนเซนเตอร อดรธาน

WRE024-5

กรณคา API < คา API วกฤต

APIcRbaQ .. 111 (6)

กรณคา API > คา API วกฤต

APIcRbaQ .. 222 (7)

2.6. การสรางเกณฑการเตอนภยนาทวมฉบพลน

จากขอมลสภาพนาทวม ปรมาณนาฝน ผลการ

วเคราะหคาดชนความชมชนในดนในอดตของพนท

ศกษา และผลการวเคราะหคาดชนความชมชนในดน

วกฤต นามาสรางเกณฑการเตอนภยนาทวมฉบพลน

จากคาดชนความชมชนในดน

3. ผลการวจยและอภปรายผล

3.1. ปจจยสถตและปจจยพลวตของการเกดนาทวมฉบพลน

พนทศกษา ตาบลแมพล อาเภอลบแล จงหวด

อตรดตถ ปจจยหลกของการเกดนาทวมฉบพลน (Flash

Flood) ในพนทเรยงตามลาดบความสาคญดงน

(1) ปรมาณฝน เนองจากพนทลมนาตอนบนของ

ตาบลแมพล มกเกดปรมาณฝนตกหนกและฝนตก

ตอเนองสะสมเปนเวลานาน

(2) ความลาดชนของพนท เนองจากลกษณะ

กายภาพของลมนาและพนทรบนาฝนของพนทมความ

ลาดชนของพนผวดนและความลาดชนของลานาสง

ประกอบกบ ขนาดของพนทรบนาฝนคอนขางมากและ

เปนภเขาสลบซบซอน ทาใหเ มอเกดฝนตกหนกใน

บรเวณพนทรบนาฝนตอนบน ปรมาณฝนจะเกดเปน

นาทาและนาหลากปรมาณมากและไหลลงส พนท

ตอนลางไดอยางรวดเรว

(3) การเกดดนถลม เนองจากพนทตาบลแมพล

เปนพนทซงออนไหวตอการเกดดนถลม เมอปรมาณฝน

ตกหนกและตอเนอง ดนบรเวณนนไมสามารถรบ

นาหนกของตวเองไดจงเกดถลม โดยดนถลมมกมา

พรอมกบนาปาไหลหลาก ซงเปนการเพมความรนแรง

ซงกนและกนระหวางนาทวมและดนถลม

3.2. คาดชนความชมชนในดน

ผลการว เ ค ร า ะห ค า ด ช น ค ว าม ชม ช น ในด น

ประกอบดวย

(1) ผลการคานวณศกยการคายระเหยนาของพช

เฉลยรายวน ดวยวธ FAO Penman Monteith มคาผน

แปรระหวาง 2.93 มลลเมตร/วน ในเดอนมกราคม ถง

5.02 มลลเมตร/วน ในเดอนเมษายน

(2) คาสงสดของปรมาณนาในดนทเปนประโยชน

ตอกระบวนการคายระเหยนา (Wm) คานวณไดจาก

สมการท (3) มคาผนแปรระหวาง 30.35-31.80

มลลเมตร/ความลกของชนดน 90 เซนตเมตร แสดงดง

ตาราง 1

ตาราง 1. ผลการวเคราะหคา Wm ในพนทศกษา ตาบล

แมพล อาเภอลบแล จงหวดอตรดตถ

ลาดบ หมบาน Wm

(มลลเมตร)

1 บานบอแกว 30.35

2 บานดานหวยใต 30.81

3 บานผามบ 30.78

4 บานมหาราช 30.91

5 บานตนเกลอ 30.65

6 บานนอกดาน 31.12

7 บานนอกดาน 31.80

(3) ผลการวเคราะหอตราสวนการลดของปรมาณ

นาในดน (K) จากสมการท (2) มคาผนแปรระหวาง

0.773 มลลเมตร/วน ในเดอนเมษายน ถง 0.912

มลลเมตร/วน ในเดอนธนวาคมและมกราคม

(4) การวเคราะหคาดชนความชมชนในดนวกฤต

จะพจารณาตามความลกของชนดน 90 เซนตเมตร ซง

มคาผนแปรระหวาง 141.67-195.24 มลลเมตร ดง

แสดงการกระจายเชงพนทไดดงรปท 3

Page 6: WATERSHED RUNOFF FORECASTING FOR A FLASH ...kmcenter.rid.go.th/kmc13/km/WRE/docs/WRE024.pdfการพยากรณ ปร มาณน าท าของล มน า เพ

รป

3.3. คน

ผล

ความ

ชนในด

พจาร

ท 4

and S

ตามล

รป

0

5

10

15

20

25

19/7

/201

0

21/7

/201

0

Dis

char

ge (

m3 /

s)

0

10

20

30

40

50

60

70

80

90

100

19/7

/201

0

21/7

/201

0

Dis

char

ge (

m3 /

s)

ปท 3 การกระ

ความสมพนธรนา ปรมาณฝน

ลการว เ ค รา

สมพนธระหว

ดน (API) โดยใ

ณาทฝายทงน

ซงทฝายทงน

Sutcliff Efficien

ลาดบ

(ก

ท 4 ปรมาณน

คานวณดวย

21/7

/201

0

23/7

/201

0

25/7

/201

0

27/7

/201

0

29/7

/201

0

31/7

/201

0

2/8/

2010

4/8/

2010

6/8/

2010

21/7

/201

0

23/7

/201

0

25/7

/201

0

27/7

/201

0

29/7

/201

0

31/7

/201

0

2/8/

2010

4/8/

2010

6/8/

2010

ะจายเชงพนทข

รายวนระหวางน และคาดชนค

าะห ป ร ม าณ

วางปรมาณนา

ใชความสมพนธ

ากลางและฝา

นากลางและฝ

ncy (Z) เทาก

ก) ฝายทงนากล

ข) ฝายหลวง

นาทารายวนจา

ความสมพนธข

6/8/

2010

8/8/

2010

10/8

/201

0

12/8

/201

0

14/8

/201

0

16/8

/201

0

18/8

/201

0

20/8

/201

0

22/8

/201

0

6/8/

2010

8/8/

2010

10/8

/201

0

12/8

/201

0

14/8

/201

0

16/8

/201

0

18/8

/201

0

20/8

/201

0

22/8

/201

0

ของคา API วก

งปรมาณนาทาความชมชนในด

ณน าท า ร ายว

าฝน คาดชนค

ธของ Viessma

ยหลวงแสดงไ

ายหลวง ใหค

กบ 0.261 และ

ลาง

ากการตรวจวด

ของ Viessman

22/8

/201

0

24/8

/201

0

26/8

/201

0

28/8

/201

0

30/8

/201

0

1/9/

2010

3/9/

2010

5/9/

2010

7/9/

2010

Daliy Rainfall

Estimated Runo

Observed Runof

24/8

/201

0

26/8

/201

0

28/8

/201

0

30/8

/201

0

1/9/

2010

3/9/

2010

5/9/

2010

7/9/

2010

Daliy Rainfall

Estimated Runof

Observed Runoff

9-11 พฤษภาค

WRE024

ฤต

าของลมดน

ว นจาก

วามชม

an ทจด

ไดดงรป

คา Nash

ะ 0.566

ดและ

n

0

200

400

600

800

1000

1200

9/9/

2010

11/9

/201

0

Dal

iy R

ain

fall

(m

m)

ff

ff

0

200

400

600

800

1000

1200

9/9/

2010

11/9

/201

0

Dal

iy R

ain

fall

(m

m)

ff

f

การ

คม 2555 ณ โรง

4-6

ผลการป

ปรมาณนาฝ

ปรมาณนาทา

มารวมการพ

ชด โดยใชค

รวมกน ทจด

แสดงไดดงรป

ใหคา Nash a

และ 0.917 ต

ทดขน และเห

ลมนาของพน

รปท 5 ปร

คานวณ

0

5

10

15

20

25

19/7

/201

0

21/7

/201

0

23/7

/201

0

25/7

/201

0

27/7

/201

0

29/7

/201

0

Dis

char

ge (

m3 /

s)

0

10

20

30

40

50

60

70

80

90

100

19/7

/201

0

21/7

/201

0

23/7

/201

0

25/7

/201

0

27/7

/201

0

29/7

/201

0

Dis

char

ge (

m3 /

s)

รประชมวชาการว

แรม เซนทารา แ

ปรบปรงสมก

ฝน คาดชนคว

า โดยไดนาคา

พจารณาเพอแ

ความสมพนธ

ดพจารณาฝาย

ปท 5 ซงทฝา

and Sutcliff E

ตามลาดบ ซงแ

หมาะสมสาหรบ

นทศกษามากกว

(ก) ฝาย

(ข) ฝ

รมาณนาทารา

ณดวยวธการป

31/7

/201

0

2/8/

2010

4/8/

2010

6/8/

2010

8/8/

2010

10/8

/201

0

12/8

/201

0

14/8

/201

0

31/7

/201

0

2/8/

2010

4/8/

2010

6/8/

2010

8/8/

2010

10/8

/201

0

12/8

/201

0

14/8

/201

0

วศวกรรมโยธาแ

แอนคอนเวนชนเซ

การความสมพ

วามชมชนในด

ดชนความชมช

แยกพารามเตอ

ธ ในสมการท

ยทงนากลางแ

ายทงนากลาง

Efficiency (Z)

แสดงใหเหนวา

บการพยากรณ

วาวธของ Vies

ยทงนากลาง

ฝายหลวง

ยวนจากการต

ปรบปรงความส

16/8

/201

0

18/8

/201

0

20/8

/201

0

22/8

/201

0

24/8

/201

0

26/8

/201

0

28/8

/201

0

30/8

/201

0

16/8

/201

0

18/8

/201

0

20/8

/201

0

22/8

/201

0

24/8

/201

0

26/8

/201

0

28/8

/201

0

30/8

/201

0

หงชาต ครงท 17

ซนเตอร อดรธาน

พนธระหวาง

ดน (API) และ

ชนในดนวกฤต

อรออกเปน 2

(6) และ (7)

และฝายหลวง

และฝายหลวง

เทากบ 0.991

าความสมพนธ

ณนาทาสาหรบ

ssman

ตรวจวดและ

สมพนธ

0

200

400

600

800

1000

1200

1/9/

2010

3/9/

2010

5/9/

2010

7/9/

2010

9/9/

2010

11/9

/201

0

Dal

iyR

ain

fall

(mm

)

Daliy Rainfall

Estimated Runoff

Observed Runoff

0

200

400

600

800

1000

1200

1/9/

2010

3/9/

2010

5/9/

2010

7/9/

2010

9/9/

2010

11/9

/201

0

Dal

iy R

ain

fall

(m

m)

Daliy Rainfall

Estimated Runoff

Observed Runoff

7

2

)

1

Dal

iy R

ain

fall

(m

m)

Page 7: WATERSHED RUNOFF FORECASTING FOR A FLASH ...kmcenter.rid.go.th/kmc13/km/WRE/docs/WRE024.pdfการพยากรณ ปร มาณน าท าของล มน า เพ

การประชมวชาการวศวกรรมโยธาแหงชาต ครงท 17

9-11 พฤษภาคม 2555 ณ โรงแรม เซนทารา แอนคอนเวนชนเซนเตอร อดรธาน

WRE024-7

ดงนน สมการสาหรบการพยากรณนาทาสาหรบลม

นาของพนทศกษาตาบลแมพล แสดงไดดงน

กรณคา API < คา API วกฤต

ฝายทงนากลาง

Q = (0.019 P) + (0.013 API) + 0.014

ฝายหลวง

Q = (0.010 P) + (0.076 API) + 0.549

กรณคา API > คา API วกฤต

ฝายทงนากลาง

Q = (0.573 P) + (3.149 API) - 686.329

ฝายหลวง

Q = (0.668 P) + (3.221 API) - 686.259

3.4. เกณฑการเตอนภยนาทวมฉบพลน

ผลการวเคราะห พบวา คาดชนความชมชนในดน

วกฤตของพนทตาบลแมพลมคาเฉลยเทากบ 160.41

มลลเมตร และเมอพจารณาเปรยบเทยบคา API รายวน

ของเหตการณจรงทเกดนาทวมฉบพลนและดนถลม (ป

2549) กบคา API วกฤตทคานวณได แสดงไดดงรปท 6

รปท 6 แสดงการเปรยบเทยบคา API จากเหตการณ

จรงกบคา API วกฤตจากการคานวณ

จากผลการศกษาคาดชนความชมชนในดนวกฤต ได

พฒนาเกณฑการเตอนภยจากคาดชนความชมชนในดน

(API) โดยมเกณฑการเตอนภยจากคาดชนความชมชน

ในดน (API) เทยบเปนรอยละของคาดชนความชมชนใน

ดน (API) วกฤตของพนทศกษา ดงแสดงในตาราง 2

ตาราง 2. เกณฑการเตอนภยจากคาดชนความชมชน

ในดน (API)

API ระดบ

การเสยง

ขนตอน

ปฏบต

ภย

คาเทากบหรอมากกวา

คา API วกฤต

สง

อพยพ

คาอยระหวางรอยละ

60 – 100

ของคา API วกฤต

คอนขางสง

เตรยมพรอม

คาอยระหวางรอยละ

40 – 60

ของคา API วกฤต

ปานกลาง

เฝาระวง

คาเทากบหรอนอยกวา

รอยละ 40 ของคา API

วกฤต

ตา

ปลอดภย

4. สรปผลการวจย

ผลการวเคราะหสมพนธรายวนระหวางปรมาณ

นาทาของลมนา ปรมาณฝน และคาดชนความชมชนใน

ดนดวยวธการปรบปรงความสมพนธของ Viessman

โดยนาคาดชนความชมชนในดนวกฤตมารวมพจารณา

โดยทาการเพม เ งอนไขในการว เคราะห เ พอแยก

พารามเตอรออกเปน 2 กรณ ประกอบดวย กรณคา

ดชนความชมชนในดนนอยกวาคาดชนความชมชนในดน

วกฤต และกรณคาดชนความชมชนในดนมากกวาคา

ดชนความชมชนในดนวกฤต ใหผลการว เคราะห

ความสมพนธทดขนกวาวธการเดม และเหมาะสม

สาหรบการใชพยากรณนาทาสาหรบลมนาของพนท

ศกษา

ผลการหาความสมพนธเพอการพยากรณปรมาณ

นาทาของลมนา จะชวยใหการเฝาระวง เตอนภยจากนา

ทวมฉบพลน และการบรรเทาภยในพนทมประสทธภาพ

ยงขน นอกจากนยงสามารถใชเปนตนแบบสาหรบการ

วจยในพนทเสยงภยอน ๆ ของประเทศไทย เพอรบมอ

ตอปญหาอทกภยและดนถลม ซงจะเปนการลดความ

04080

120160200240280320360400440480

10/4/4925/4/4910/5/4925/5/49 9/6/49 24/6/49 9/7/49 24/7/49 8/8/49 23/8/49 7/9/49 22/9/497/10/4922/10/496/11/49

คาดช

นความช

มชนใ

นดน

(API)

, มลล

เมตร

API (22 พ.ค. 49) = 438.64

API วกฤต = 160.41

Page 8: WATERSHED RUNOFF FORECASTING FOR A FLASH ...kmcenter.rid.go.th/kmc13/km/WRE/docs/WRE024.pdfการพยากรณ ปร มาณน าท าของล มน า เพ

การประชมวชาการวศวกรรมโยธาแหงชาต ครงท 17

9-11 พฤษภาคม 2555 ณ โรงแรม เซนทารา แอนคอนเวนชนเซนเตอร อดรธาน

WRE024-8

เสยหายตอชวตและทรพยสนของประชาชนในพนทเสยง

ภยดงกลาวไดเปนอยางมาก

5. กตตกรรมประกาศ

งานวจยน ไดรบทนสนบสนนการวจย จาก

สานกงานคณะกรรมการวจยแหงชาต (วช.)

เอกสารอางอง

[1] กอบเกยรต ผองพฒ, 2551. รายงานการวจย

โครงการวจยระบบการเฝาระวงและการเตอนภย

จากนาทวมฉบพลน ภายใตแผนงานวจยระบบ

เตอนภยและการมสวนรวมของชมชนเครอขายลม

นานานตอนบน เ พอการปองกนอทกภยและ

แผนดนถลม , สานกงานคณะกรรมการว จย

แหงชาต.

[2] Kohler, M.A. and Linsley, R.K., 1951. Predicting

the runoff from storm rainfall. Weather Bureau

Research Paper No. 34, Washington, p.9

[3] Choudhury, B.J. and B.J. Blanchard. 1983.

Simulating soil water recession coefficients for

agricultural watersheds. Water Resources

Bulletin. 19, 241-247.

[4] Viessman, Jr. W., G.L.Lewis and J.W. Knapp.

1989. Introduction to Hydrology. Harper & Row

Publishers, Singapore. 780 p.

[5] วราวธ วฒวณชย, 2553. การวเคราะหความ

แมนยาของแบบจาลองโดยใช Nash-Sutcliffe

Efficiency และ R2. วนชชาต, สมาคมนสตเกา

วศวกรรมชลประทาน ในพระบรมราชปถมภ. น.1-

10.