vnms shqipëri seksioni 2 – arsyetimi i projektit

VNMS ShqipëriSeksioni 2 – Arsyetimi i projektit

Faqe 2 nga 43

Kodi Zonal

Kodi i Kompjut

erit

Kodi i Sistemit

Kodi i Disc.

Lloji i Doku mentit

Numri i Serisë

Titulli i Projektit: Gazsjellësi Trans Adriatik – TAP

Titulli i Dokumentit:

VNMS Shqipëri Seksioni 2 – Arsyetimi i Projektit

AAL00-ERM-641-Y-TAE-1004Rish.: 03

PËRMBAJTJA

2 ARSYETIMI I PROJEKTIT 3

2.1 Historiku i Projektit 3 2.2 Objektivat dhe vlera e Projektit 3 2.3 Alternativat e Projektit 4 2.3.1 Alternativa "Mosekzistenca e Projektit" 4 2.3.2 Alternativat e gjurmës në pjesën tokësore 6 2.3.3 Alternativat e gjurmës në pjesën detare 38

LISTA E TABELAVE Tabela 2.3-1 Treguesit e ndikimit që janë përdorur për vlerësimin e alternativës 6 dhe 6A të

gjurmës.....................................................................................................................20 Tabela 2.3-2 Çështjet kryesore që kanë të bëjnë me secilën vendndodhje të mundshme të SK03.........................................................................................................................................................27 Tabela 2.3-3 Gjurma Potom (gusht 2012) – pengesat mjedisore, socio-ekonomike dhe të

trashëgimisë kulturore ..............................................................................................34 Table 2.3-4 Rasti Bazë i gazsjellësit (nëntor 2011) - pengesat mjedisore, socio-ekonomike dhe të

trashëgimisë kulturore ..............................................................................................36 LISTA E FIGURAVE Figura 2.3-1 Furnizimi strategjik me energji .....................................................................................5 Figura 2.3-2 Projekti strategjik ........................................................................................................6 Figura 2.3-3 Zona e projektit me alternativat e vlerësuara të gjurmës ndërmjet viteve 2003 dhe

2009 ...........................................................................................................................8 Figura 2.3-4 Rajoni i Hotovës, korridoret e vlerësuara të gjurmës dhe seksionet që paraqesin

sfidë..........................................................................................................................11 Figura 2.3-5 Alternativa 3 (jug) dhe Alternativa 6 (veri) ................................................................12 Figura 2.3-6 Topografia tipike e korridorit të gazsjellësit ..............................................................15 Figura 2.3-7 Pista e skive në zonën ndërmjet Korcës - Boboshticës - Dardhës...........................16 Figura 2.3-8 Zona e dardhës me potencial turizmi (k. Drenovë) në lidhje me alternativën 6........17 Figura 2.3-9 Alternativat e gjurmës “qarkimi i tubacionit në Korçë” .............................................18 Figura 2.3-10 Alternativa 6 e gjurmës në fund të 2010..................................................................23 Figura 2.3-11 Vendndodhjet e mundshme të SK03.......................................................................24 Figura 2.3-12 Gjurma e qasjes në det dhe Alternativat e daljes në det .........................................25 Figura 2.3-13 Detajet e daljes në det e Alternativave 6A deri në 6D .............................................29 Figura 2.3-14 Kanali Roskovec-Hoxharë, i ndotur me naftë të papërpunuar.................................30 Figura 2.3-15 Alternativa E / Gjurma Potom ..................................................................................32 Figura 2.3-16 Detajet e hulumitimit të gjurmës Potom dhe fushës së studimit ..............................33 Figura 2.3-17 Rasti bazë i gjurmës (gusht 2012)...........................................................................38 Figura 2.3-18 Alternativat makroskopike të gjurmës në pjesën detare.........................................39 Figura 2.3-19 Alternativat makroskopike të gjurmës në pjesën detare.........................................41 Figura 2.3-20 Ekspozimi i alternativave të gjurmës të konsideruara në pjesën detare..................42

Faqe 3 nga 43

Kodi Zonal

Kodi i Kompjut

erit

Kodi i Sistemit

Kodi i Disc.

Lloji i Doku mentit

Numri i Serisë





2 ARSYETIMI I PROJEKTIT

2.1 Historiku i Projektit

Aktualisht Evropa mbështetet tek Rusia, Afrika dhe Deti i V eriut për furnizimin me gaz, i cili vjen nëpërmjet disa gazsjellësve ekzistues. Furnizuesi kryesor i Evropës është Rusia. Megjithatë, Evropa e kupton nevojën strategjike për të diversifikuar furnizimin e saj me gaz, dhe për këtë arsye ka ndërmarrë disa hapa në këtë drejtim gjatë tre viteve të fundit (Dialogu Evropian, 2011).

Gazsjellësi Trans Adriatik (TAP) ës htë një gazsjellës i propozuar për të ashtuquajt urin Korridorin Jugor të Gazit 1, i cili do të sjellë gaz natyror nga rezervat e reja në r ajonin Kaspik në Evropën Jugore dhe atë Qendrore. Projekti TAP mbështet Evropën në përpjekjet e saj për të arritur synimin strategjik të sigurimit të furnizimeve të tjera me gaz dhe të përmbushjes së nevojave në rritje për energji. TAP do të jetë rruga më e shkurtër e transitit të gazit nga të gjitha projektet gazsje llëse evropiane të cilat mbështeten aktualisht nga BE brenda Korridorit Jugor.

TAP do të kontribuojë në sigurinë dhe larminë e furnizimit me energji të Evropës duke sigur uar infrastrukturën e nevojshme për tra nsportimin e gazit nga fusha Shah Deniz II në Azerbaixhan, nëpërmjet rrugës më të drejtpërdrejtë, për në Evropën Jugore kur të fil lojë prodhimi në fillim të vitit 2018. Me rritjen e sasisë së gazit në dispozicion, TAP do të ketë kapacitetin për të transportuar edhe 10 miliardë metra kub (MMK) gaz shtesë në vit, duke arritur sasinë e kërkuar prej 20 MMK.

Projekti TAP mbështetet nga aksionarë të fuqishëm dhe t ë qëndrueshëm financiarisht. Aksionarët e TAP AG janë kompania zviceran e Axpo (42.5%), ajo norvegjeze Statoil (42.5%) dhe gjermane E.ON Ruhrgas (15%). Bashkimi Evropian e ka pranuar p rojektin në përputhje me udhëzimet e ashtuquajtura TEN-E (Rrjetet e Energjisë Trans-Evropiane), si një Projekt me Interes së Përbashkët për objektivat e përgjithshme të politikave të energjisë të Bashkimit Evropian.

2.2 Objektivat dhe vlera e Projektit

TAP ofron një gjurmë të re të tran sportimit të gazit mes Rajonit Kaspik dhe Evropës Jugore dhe Qendrore. Më poshtë jepet një listë me objektivat kyçe të projektit:

Mbështetje e përpjekjeve të Evropë s për të a rritur synimin e saj strate gjik të sigurimit dhe diversifikimit të furnizimit me gaz natyror dhe rritje të aftësive të saj për të përmbushur nevojat në rritje për energji;

Përmirësim i sigurisë dhe diversifikimit të furnizimeve me gaz për tregjet evropiane;

1 Term i përdorur nga Komisioni Evropian për të përshkruar projektet infrastrukturore të planifikuara për të sjellë gaz nga burimet kaspike dhe ato të Lindjes së Mesme në Evropë, me synim përmirësimin e sigurisë së furnizimeve.

Faqe 4 nga 43

Kodi Zonal

Kodi i Kompjut

erit

Kodi i Sistemit

Kodi i Disc.

Lloji i Doku mentit

Numri i Serisë





Hapjen e një Korridori të ri Jugor të Gazit për në Evropë dh e një tregu të ri për gazin natyror nga rajonet e Detit Kaspik dhe Lindjes së Mesme; dhe

Lidhjen e rrjeteve ekzist uese dhe të planifikuara për transportin e gazit natyror në Evropën Juglindore me sistemet e gazit në Evropën perëndimore në mën yrën më efi kase dhe ekonomike.

2.3 Alternativat e Projektit

Gjurma e TAP në Shqipëri është përzgjedhur pas një procesi vlerësimi të gjatë e gjithëpërfshirës të alternativave, të kryer nga TAP AG me qëllim përzgjedhjen e një gjurme gazsjellë si të mundu r teknikisht dhe me ndikimet më të vogla mjedisore, so cio-ekonomike dhe mbi trashëgiminë kulturore.

Pas përzgjedhjes së gjurmës së p referuar (ose ‘rastit bazë’), filloi n jë proces i përpunimit të gjurmës, me qëllim opti mizmin e saj, sidomos n ëpër ato segmente të cilat paraqesi n sfida më të mëdha teknike, mjedisore, socio-ekonomike dhe të trashëgimisë kulturore. Ky ka qenë një proces i përsëritur i cili zgjati 8 vite, me intensitet dhe nivel detajimi në rritje.

Procesi i përpunimit të gjurmës së rastit bazë përfshirë mikro-ndryshime të gjurmës u përfundua në nëntor 2011 për tubacionin tokë sor. Pas kët ij momenti do të punoh et vetëm për optimizmin e gjurmës vendore, për t ë minimizuar ndikimet e mundshme. Ky optimizim do të ketë lidhje me përcaktimin e vendndodhjes së tubacionit përfundimtar (brezit të punimeve), përsa i përket pikave të veçanta si kryqëzime rrugësh, lumenjsh dhe infrastrukturash të tjera, pemë të vjetra të veçu ara apo struktura fizike a vende me trashëgimi kulturore.

2.3.1 Alternativa "Mosekzistenca e Projektit"

Alternativa "Mosekzistenca e Proje ktit" do të thotë se a snjë prej përfitimeve të cilat rrjedhin nga ndërtimi dhe funksionimi i kësaj infrastrukture nuk do të ndodhnin.

Projekti TAP është një aset strategjik në Korridorin Ju gor të Gaz it, dhe një infrastrukt urë energjetike prioritare për BE, siç përshkruhet edhe në propozimin për një Rregullore për “Udhëzime mbi infrastrukturën energjetike trans-evropiane” (miratuar më 19 tetor 2011). Korridori Jugor është identifikuar në “Komunikatën mbi përparësitë në lidhje me infrastrukturën energjetike për vitin 2020 e më tutje” të BE-së (miratuar më 17 nëntor 2010).

Synimi i këtyre projekte ve prioritare, siç thuhet në Komunikatë, është ndërtimi i infrastrukturës së nevojshme për të mundësuar blerjen e gazit nga çdo burim dhe shitjen kudo në Evropë, pa marrë parasysh kufijtë shtetërore. Kjo do të sillte sigur i në kërkesë, duke mundësuar më shumë zgjedhje dhe një treg më të madh ku prodhuesit e gazit mund të shesin produktet e tyre (Figura 2.3-1).

Faqe 5 nga 43

Kodi Zonal

Kodi i Kompjut

erit

Kodi i Sistemit

Kodi i Disc.

Lloji i Doku mentit

Numri i Serisë





Në BE, furnizimet janë të diversifikuara në tre korridore: Korridori i Veriut nga Norvegjia, Korrid ori i Lindjes nga Rusia, Korridori Mesdhetar nga Afrika dhe nëpërmjet Gazit Natyror të Lëngshëm (GNL); megjithatë, në disa rajon e mbizotëron varësia nga një burim i vet ëm. Dokumenti “Komunikatë mbi përp arësitë në lidhje me infrastrukturën energjetike për vitin 2 020 e më t utje” kërkon gjithashtu që çdo rajon evro pian të ndërtojë një infrastrukturë e cila të mun dësojë qasjen fizike tek të paktën dy burime të ndryshme.

Figura 2.3-1 Furnizimi strategjik me energji

Burim: Prezantim i J.M. Barroso për Këshillin e Evropës, 4 shkurt 2011

Në mënyrë që të arrihen këto objektiva janë identifikuar këto korridore parësore (Figura 2.3-2):

Korridori Jugor, për të diversifikuar më tej burimet në nivel BE dhe p ër të sje llë gaz nga Pellgu Kaspik në BE;

Lidhja e De teve Balltik, i Zi, Adriatik dhe Egje, sidomos n ëpërmjet zbatimit të BEMIP dhe Korridori Veri-Jug në Evropën Qendrore-Lindore dhe atë Jug-Lindore; dhe

Korridori Veri-Jug në Evropën Perëndimore për të eliminuar ngadalësime të brendshme dhe rritur shpërndarjen afatshkurtër, duke përdorur në këtë mënyrë në ma ksimum furnizimet e

Faqe 6 nga 43

Kodi Zonal

Kodi i Kompjut

erit

Kodi i Sistemit

Kodi i Disc.

Lloji i Doku mentit

Numri i Serisë





jashtme alternative, përfshirë ato nga Afrika, dhe duke optimizuar infrastrukturën e kzistuese, sidomos impiantet e GNL dhe ambientet magazinuese ekzistuese.

Alternativa "Mosekzistenca e Projektit" do të parandalonte zhvillimin e Korridorit Jug or dhe kështu do të ulte sigurinë e fur nizimit me energji për të gjithë BE-në. Gjithashtu nuk do të sillte mundësi ekonomike nëpërmjet punësimit të drejtpërdrejtë, të tërthortë apo të induktuar, q ë do të ishte rrjedhojë e ndërtimit dhe funksionimit të proje ktit. Në nivel kombëtar nuk do të siguroheshin të ardhura nga transiti i gazit për në vendet e përfshira ose nga Investimi në Komunitet.

Figura 2.3-2 Projekti strategjik

Burimi: Presentatimi i J.M. Barroso në Këshillin Europian, 4 Shkurt 2011

2.3.2 Alternativat e gjurmës në pjesën tokësore

2.3.2.1 Historiku

Studimi i parë i Fizib ilitetit i TAP u krye mes viteve 200 3 e 2005, me objektiv identifikimin e korridorit më të përshtatshëm nga Evropa juglindore për në Itali. Në atë kohë, pika e fillimit e TAP u identifikua afër Selanikut, Greqi, si pika më lin dore e ske mës në rajonin e Ballkanit. Korrido ri i

Faqe 7 nga 43

Kodi Zonal

Kodi i Kompjut

erit

Kodi i Sistemit

Kodi i Disc.

Lloji i Doku mentit

Numri i Serisë





propozuar i gazsjellësit shtrihet nga kjo pikë, përmes Greqisë veriore dhe nëpërmjet Shqipërisë në detin Adriatik. Pika e d aljes në de t e pjesë s detare shqiptare, që p ërshkon Detin Adriatik u parashikua fillimisht të ishte veriu i qytetit të Vlorës.

Bazuar në konsultimet e para me palët e in teresuara gjatë Fazës së Zhvillimit të Projektit (korrik 2006 – prill 2007) pika e daljes në det në bregdetin shqip tar të Adriatikut u shty më në veri në fushën e H oxharës, në perëndim t ë qytetit të Fierit. Si r rjedhojë, edhe korridori i gjurmës u ndryshua nga korridori i parashikuar afër Ka livaç/Shkozë drejt veri-perëndimit, kryesisht duke ndjekur rrjedhën e lumit Vjosa. Kjo fazë solli konfirmimin e korridorit t ë gjurmës të vlerësuar më parë, gjatë fazës së fizibilitetit.

Megjithëse e mundshme teknikisht, kjo gjurmë do të përshkonte Parkun Kombë tar Bredhat e Hotovës1 për 27 km (7 km brenda zonës së t ij qendrore) dhe do të kë rkonte ndërtimin e 25 km rrugë të reja brenda Parkut Kombëtar.

Në përputhje me kushtet e vëna nga qeveria shqiptare (Vendimi 1 i KRTRSH, 14/8/2007) dhe praktikat më të mira ndërkombëtare 2, TAP AG rishikoi gjurmë n e tij të vitit 2008 dhe rrjedhimisht, në vitin 20 09-2010 kreu një Vlerësim të Alt ernativave në përputhje me Ligjin shqiptar për Vlerësimin e Ndikimit në Mjedis (Nr. 8990, 23/1/20033). Objektiva e këtij procesi ishte e trefishtë:

Identifikimi i gjurmës optimale në Shqipëri;

Identifikimi i opsioneve dhe masave për të shmangur dhe/ose minimizuar ndikimet mjedisore, sociale dhe mbi trashëgiminë kulturore; dhe

Ndërveprimi me palët e interesuara (autoritetet kombëtare, rajonale d he vendore si dh e popullatën në përgjithësi).

Gjatë vitit 2009 në Zonën e Hotovës u identifikuan gjithse j gjashtë ko rridore alternative. Dy prej gjashtë alternativave u krijuan për të anashkaluar tërësisht Parkun Kombëtar në veri. Një gjurmë

1 Gjithashtu i njohur si Parku Nacional i Hotovës apo Parku Nacional Bredhi i Hotovës që gjat këtij teksti do të njihet si „Parku Nacional“ 2 Direktiva e Habitatit e BE-së (92/43/CEE), Neni 6 thotë se që të lejohet të ndikojë në një zone të mbrojtur, një project “duhet të dokumentojë se alternativa e paraqitur për miratim është më pak dëmtuese për habitatet, për speciet, për integritetin e sajtit, etj, pavarësisht konsideratave ekonomike, dhe se nuk ekziston asnjë alternativë tjetër e mundshme e cila nuk do të ndikonte në integritetin e këtij sajti.” Gjithashtu, Politika e TAP AG për Përgjegjësinë Sociale të Korporatës përmban zotimin se TAP AG do të “garantojë shmangien, apo, aty ku kjo nuk është e mundur, minimizimin, lehtësimin,zhdëmtimin dhe/ose kompensimin e ndikimit të padëshiruar tek njerëzit, të drejtat e tyre, të mirat e tyre materiale, kulturën dhe mjedisin”. 3 Neni 9 i Ligjit 8990/2003 kërkon përfshirjen në Raportin e Vlerësimit të Ndikimit në Mjedis të “Procedurave dhe arsyeve për përzgjedhjen e sajtit ku do të zbatohet projekti, përshkrimin e të paktën dy opsioneve shtesë të vendndodhjes së projektit” si dhe “Planin e negociatave të mundshme me organet e qeverisë vendorë, publikun dhe organizatat jofitimprurëse mjedisore gjatë fazave të planifikimit, shqyrtimit dhe zbatimit të projektit”.

Faqe 8 nga 43

Kodi Zonal

Kodi i Kompjut

erit

Kodi i Sistemit

Kodi i Disc.

Lloji i Doku mentit

Numri i Serisë





tjetër e mundshme teknikisht u identifikua duke anashkaluar zonën qendrore të Parkut Kombëtar, megjithatë ajo kalonte në Zonat me Përdorim të Qëndrueshëm/ Tradicional të Parkut Kombëtar.

Figura 2.3-3 shfaq një p ërmbledhje të alternativave të identi fikuara të studiuara nga viti 2003 d eri në vitin 2009. Vija në ngjyrë të purpurt tregon alternativat e mëparshme, kurse ajo në të verd hë të errët tregon rastin bazë në vitin 2009.

Figura 2.3-3 Zona e projektit me alternativat e vlerësuara të gjurmës ndërmjet viteve 2003

dhe 2009

Burim: ERM (2009)

Rajoni perëndimor - Zona e interest faza

Rajoni lindor - Zona e interest faza 2

Faqe 9 nga 43

Kodi Zonal

Kodi i Kompjut

erit

Kodi i Sistemit

Kodi i Disc.

Lloji i Doku mentit

Numri i Serisë





Rrjedhimisht u stud iuan gjurmë në rajonin lindor dhe në atë perënd imor, për d y nga gjashtë alternativat e përzgjedhura. Kjo pë rfundoi vlerësimin e të gjithë sektorit tokësor në Shqipë ri. Alternativat u vlerësu an në kën dvështrimet teknike, mjedisore, sociale dhe të trashëg imisë kulturore. Kjo veprimtari përfshiu karakterizimin e standardit dhe vlerësimin e altern ativave, dhe u krye duke gërshetuar studimet teorike dhe anketimet në terren të k ryera mes prillit 2009 dhe shkurtit 2010.

Një gërshetim i ngjashëm i studime ve teorike (të literaturës), punës në terren dhe përfshirjes së palëve të interesuara u përdor edhe në vitin 2010 e 2011 për të identifiku ar, krahasuar e përzgjedhur alternativat në rajonin lindor (mes kufirit grek dhe maleve qendrore) dhe në rajonin perëndimor (mes qytetit të Fierit dhe pikës së dalje s në det). Dy alternativa kryesore janë studiuar për rajonin lindor dhe gjashtë për rajonin perëndimor (shih Figurën 2.3-9 dhe Figurën 2.3-12).

2.3.2.2 Metodologjia

Alternativat u vlerësuan brenda një korridori 2 km të gjerë (1 km në secilën anë të vijës qendror e). Ky korridor u konsideru a i përshtatshëm për të mbuluar gjurmën e çdo alternative dhe i madh sa duhej për të përfaqësuar karakteristikat mjedisore, socio-ekonomike dhe të trashëg imisë kulturore të territorit t ë përshkuar nga altern ativat. Megjithatë, sa h erë nevojitej, ekipet shqyrtuan edhe vende/zona jashtë këtyre korridoreve, sidomos ekipet që merreshin me çështjet socio-ekonomike dhe të trashëgimisë kulturore. Informacioni i mbledhur dhe vlerësuar g jatë fazave teorike dhe në terren të vl erësimit të alternativave u mena xhua nëpërmjet një Sist emi Informacioni Gjeografik (GIS). Në vlerësim u përfshinë edh e aspektet dhe kufizimet mjedisore, socio-e konomike dhe të trashëgimisë kulturore të lidhura me zonat logjistike (terrenet, zonat e kampeve, etj) dhe rrugë t e aksesit të propozuara.

Pasi u përcaktuan kara kteristikat mjedisore, socio-ekonomike dhe të trashëgimisë kulturor e të secilës alternativë, për secilën disiplinë u përdorën “tregues ndikimi” për të nxjerrë n ë pah tiparet e alternativave, të cilat mund të lidheshin me ndikimet kryesore të mundshme të një projekti standard gazsjellësi, dhe gjithashtu për speficikat e zonës së stud iuar (dmth. bazuar në përfundimet e studimit në zyrë dhe an ketimit në terren). Përdo rimi i këtyre treguesve mundësoi identifikimin dhe vlerësimin e dallimeve dhe ngjashmërive relevante ndërmjet alternativave të studiuara. Më pas, të gjithë treguesit janë paraqitur në formën e një t abele ose “matrice treguesish”. Lista e treguesve të përzgjedhur për vlerësimin e të 6 alternativave të identifikuara në rajonin qendror është dhënë në Aneksin 1. Tabela të n gjashme janë përdorur edhe për vlerësimet në rajonin lindorë dhe atë perëndimorë, të përshtatur, sidomos përsa i përket treguesve mjedisorë, me vlerat specifike të secilit sektor. Hollësitë e mëtejsh me mbi re zultatet e v lerësimit të alternativave për rajonet qendrore, lindore dhe perëndimore janë dhënë në pjesën 2.3.2.3.1, pjesën 2.3.2.3.2 dhe 2.3.2.3.3

Faqe 10 nga 43

Kodi Zonal

Kodi i Kompjut

erit

Kodi i Sistemit

Kodi i Disc.

Lloji i Doku mentit

Numri i Serisë





U krye edhe një vlerësim paraprak i rrezikut për alternativat e gjurmës në territorin tokësor shqiptar, me qëllimin e vetëm verifikimin e sigurisë së tubacionit gjatë gjurmës, si dhe si një kriter shtesë për krahasim. Gjithashtu u krye edhe një krah asim kostoje. Kostot e vlerësuara nuk duhet të konsiderohen si kosto absolute, p asi faza akt uale e draftimit nuk lejon përllogaritje të saktë të kostos.

Si një veprimtari paralele dhe integr ale në këtë proces përzgjedhjeje alternativash u krye edhe një proces i vazhdueshëm dhe intensiv konsultimi pub lik dhe përfshirjeje të palëve t ë interesuara, përgjatë të gjithë periudhës 2006-2011. Objektivat e veprimtarive me përfshirjen e palëve të interesuara ishin: (1) pre zantimi i palëve të interesuara e që mund të ndikohen, me projektin; dhe (2) mbledhja e informacionit me interes për procesin e përzgjedhjes së gjurmës.

Informacioni i mbledhu r u përdor për të plo tësuar dhe verifikuar informacionin të vënë në dispozicion falë një stu dimi zyre, dhe përfshinte identifikimin e çështjeve sociale delikate . U identifikuan katër grupe palësh të interesuara: (1) Autoritetet kombëtare, (2) autoritetet rajonale dhe të Qarkut; (3) autoritetet e komuna ve/bashkive; dhe (4) pë rfaqësuesit e fshatrave dhe banorët vendorë përgjatë korridorit prej 2 km. Në takimet publike nuk u ftua asnjë grup specifik palë sh të interesuara, pasi objektiva e këtyre evenimenteve ishte të organizoheshin takime të hapura për të gjithë. OJF-të janë përfshirë në takime të mbajtura në nivel kombëtar e rajonal gjatë prezantimit të scoping të VNMS.

Si rrjedhojë, këto veprimtari me konsultime pu blike dhe përfshirje të palëve të in teresuara i kanë dhënë formë fushëveprimit dhe rezultateve të vlerësim it të alternativave, dhe është përdorur si një mjet me anë të cilit palët e in teresuara mund të ndikonin në hartimin, planifikimin dhe marrjen e vendimeve për projektin aq sa të ishte e mundur.

2.3.2.3 Përfundimet e vlerësimit të alternativave

2.3.2.3.1 Rajoni qendror

Siç është p ërmendur më parë, në fund të vitit 2009 u identifikuan gjashtë a lternativa për të përshkuar rajonin qendror malor të Shqipërisë. Bërthama dhe pjesa më e sfiduese e këtij sektori është i ashtuquajturi Rajoni i Hotovës. Figura 2.3-4 më poshtë tregon vendndo dhjen e gjashtë alternativave në atë rajon.

Faqe 11 nga 43

Kodi Zonal

Kodi i Kompjut

erit

Kodi i Sistemit

Kodi i Disc.

Lloji i Doku mentit

Numri i Serisë





Figura 2.3-4 Rajoni i Hotovës, korridoret e vlerësuara të gjurmës dhe seksionet që

paraqesin sfidë

Burimi: ERM (2010)

Këto gjashtë alternativa u studiuan në përpu thje me metodologjinë e shpjeguar në seksionin

2.4.2.2 dhe duke përdorur Treguesit e Përzgjedhjes së Gjurmës. Përmbledhja dhe rezultat i përfundimtar i kësaj veprimtarie ishte përzgjedhja e dy prej alternativave për studim e krahasim të mëtejshëm.

Nga gjashtë alternativat, katër të mëposhtmet u hodhën poshtë për arsyet e renditura këtu:

Alternativa 1 u konside rua e pamundur nga këndvështrimi ndërtimor, pasi përsh kon disa zona me rrëshqitje toke aktive;

Me Alternativën 2 ishte e pamundur të shmangeshin ndikimet në zonën qendrore të Parkut Kombëtar, pasi do të duhej të ndërtohej pjesërisht përgjatë kufijve të kësaj zone, ku ndërtimi

Faqe 12 nga 43

Kodi Zonal

Kodi i Kompjut

erit

Kodi i Sistemit

Kodi i Disc.

Lloji i Doku mentit

Numri i Serisë





dhe rrugët e reja të aksesit do të shkaktonin ndryshime të pakthyeshme në peizazh dhe në habitatet pyjore, të mbrojtura dhe delikate.

Alternativa 4 kishte si synim shmangien nga zona qendrore dhe uljen në përgjithësi të ndikimeve mbi Parkun Kombëtar, duke përd orur lidhjen më të drejtpërdrejtë mes maleve shqiptare dhe luginës së Vjosës. Vlerësimi arriti në përfu ndimin se kjo gjurmë nuk ishte e mundur teknikisht pasi përshkonte disa zona me rrëshqitje toke aktive dhe ndiqte shtratin e lumit Osum për 8 km; dhe

Alternativa 5 kishte si objektivë arritjen e një gjurme tërësisht jashtë Parkut Kombëtar, por vrojtimet në terren arritën në përfundimin se kjo gjurmë nuk ishte e mu ndur për shkak të një numri të madh zonash me rrëshqitje toke a ktive dhe nevojës për të ndjekur lumin Osum në shtratin e tij për 8 km.

Kësisoj, rezultati i vlerësimit ndër-disiplinor të alternativave sollën në identifikimin e dy alternativave të gjurmëve të mundsh me teknikisht, për të cilat u morë n në shqyrt im të mëtejshëm aspe ktet kryesore mjedisore, socio-ekonomike dhe të trashëgimisë kulturore. Këto dy alternativa (Alternativa 6 e gjurmës veriore dhe Alternativa 3, e gjurmës jugore) shfaqen në Figurën 2.3-5.

Figura 2.3-5 Alternativa 3 (jug) dhe Alternativa 6 (veri)

Burimi: ERM (2010)

U përdor përsëri matrica krahasu ese me tregues (shih aneksin 1), bazuar në informacion të hollësishëm të mbledh ur nëpërmjet një pune të mëtejshme në terren, studimeve në z yrë dhe

Faqe 13 nga 43

Kodi Zonal

Kodi i Kompjut

erit

Kodi i Sistemit

Kodi i Disc.

Lloji i Doku mentit

Numri i Serisë





konsultimeve me publikun. Matrica krahasuese e plotë mjedisore, so ciale dhe kult urore jepet në Aneksin I të Raportit të VNMS.

Një përmbledhje e vlerësimit të t ë dyja alter nativave tregon se të dyja u gjetën të mundshme teknikisht, dhe se të dyj a kishin në përgjithësi sfida të ngjashme për n dërtimin. Gjithashtu nuk u panë dallime të dukshme përsa i përket ndikimeve në siguri, atyre sociale apo t ë trashëgimisë kulturore. Alternativa 6 u vu re se përballej me më pak sfida përsa i përket ndikimeve mjedisore dhe ndërhyrjes në zonat e planif ikuara zyrtare. Nga ana tjetër, ndërtimi i Alternativës 3 nuk do t ë ishte në përputhje me legjislacionin shqiptar dhe atë të BE-së për shkak të ndikimeve të saj mbi Parkun e Hotovës, pasi e përshkon Zonën e Qëndrueshme/me Përdorim Tradicional të Parkut për 18 km.

Paralelisht, nga korriku deri në tetor 2009 u kryen veprimtari për përfshirjen e palëve të interesuara në vlerësimin e a lternativave. Konsultimet u përqendruan në palë t e ndikuara në mënyrë të drejtpërdrejtë e të tërthortë, përfshirë ato ko munitete brenda apo shumë afër korridorit t ë gazsjellësit, si dhe a utoritetet vendore, të qarkut dh e rajonale. Veprimtaritë përfshirë se u përqendruan në Zonën e Hotovës, për shkak të numrit të alternativave të mundshme të gjurmëve dhe mangësisë së të dhënave pa rësore mbi popullatën vendase. St udimet socio-ekonomike të pjesëve lindore dhe perëndimore të sektorit qe ndror u planifikuan si u shtrim teorik. U kryen d he konsultime të tjera për gjatë Alternativës 6 në sektorin p erëndimor, ku pati përf shirje në n ivel komune dhe rrethi.

Në total, gjatë periudhës së përmendur të vit it 2009 u konsultuan a utoritetet e katër qarqeve, gjashtë rretheve, 30 komunave dhe 68 fshatrave. Të dhënat dhe mendi met e shprehura nga palët e interesuara gjatë këtyre veprimtarive janë përmbledhur më poshtë:

Pranimi i projektit: Pjesa më e madhe e palëve të interesuara ishin pozitivë kundrejt projektit si dhe qëllimit për shmangien e ndikimeve në Parkun Kombëtar. Ata besonin se projekti do t’i sillte zhvillim dhe begati zonës së tyre;

Preferencat për gjurmët: Gjatë konsultimit në Zonën e Hotovës, çdo fshat kërkoi që projekti të kalonte nëpër tokat e tyre, pasi besonin se kjo do të sillte zhvillim në fo rmën e rrugëve dhe vendeve të punës, dhe se do të hapte mundësi të tjera për zonën e tyre;

Shqetësimet dhe pritshmëritë: Asnjë prej ban orëve vendorë të konsultuar nuk ishin të shqetësuar për shtrimin e tubacionit nëpër tokat e tyre bujqësore për aq kohë sa kjo gjë nuk shkaktonte një ndërprerje të përkohshme të punëve të tyre. Pritshmëritë e shprehura ishin se ky projekti do të sillte punësim për popullatë n vendase, si drejtpër sëdrejti ashtu edhe nëpërmjet sigurimit të shërbimeve mbështetëse; dhe

Faqe 14 nga 43

Kodi Zonal

Kodi i Kompjut

erit

Kodi i Sistemit

Kodi i Disc.

Lloji i Doku mentit

Numri i Serisë





Përmirësimi i gjendjes së rrugëve: Zhvillimi dhe përmirësimi i rrugëve në zonën e studiuar u panë si nevojë kyçe për zhvillim dhe si një rezultat i mundshëm pozitiv i projektit.

Si rrjedhojë e rezultateve të vlerësimit të alternativave, TAP vendosi të përdorë Alternativën 6 si gjurmën e rastit bazë për procesin e tij të mëtejshëm të planifikimit dhe miratimit në Shqipëri.

2.3.2.3.2 Rajoni lindor

Në raundin e fundit të vlerësimit të alternativave, në fillim t ë vitit 2011, u përfshi e dhe vlerësimi i rajonit lindor, zonës mes kufirit me Greqinë dhe zonës qe ndrore malore. Në fillim të vitit 201 1 u krye një vlerësim i hollë sishëm i të vetmes alternativë ekzistuese (Alternativës 6), me gjatësi rre th 30 km, duke përfshirë një raund t jetër konsultimesh me autoritetet ko mbëtare dhe rajonale. Këto veprimtari theksuan disa çështje të rëndësishme në lidhje me sektorin lindor, fakte të cilat tanimë ishin identifikuar gjatë fazave të mëparshme, kryesisht mes viteve 2009-2011.

Më poshtë është dhënë një përmbledhje e karakteristikave dhe k onsideratave kryesore për alternativën 6:

Mjedisore

Zona e Moravës, në qa rkun e Korçës në afër si me kufirin grek është e përfshirë në rrjetin Smerald (Emerald) dhe parashikohet të kthehet në një zonë të mbrojtur, ndoshta Kategoria V e IUCN (Bashkimi Ndërkombëtar për Ruajtjen e Natyrës), Peizazh i Mbrojtur. Zona e mbrojtur do të lidhë Parkun Kombëtar të Dre novës me zonën e mbrojtur të Nikolicës në jug. Korridori aktual e përshkon këtë zonë;

Arsyeja për këtë klasifikim të ardhshëm është prania e disa ekosistemeve me vlerë të madhe, pyjeve me pemë të vjetra (Monumente Natyre) dhe habitate të mëdha me faunë, të cilat do të ndikohen të gjitha nga korridori;

Topografia e zonës nënkupton punime të konsiderueshme përgjatë qafave të maleve, shumë të ngushta, të ndikuar a nga erozioni. Figura 2.3-6 jep një shembull të topogr afisë së korridorit;

Faqe 15 nga 43

Kodi Zonal

Kodi i Kompjut

erit

Kodi i Sistemit

Kodi i Disc.

Lloji i Doku mentit

Numri i Serisë





Figura 2.3-6 Topografia tipike e korridorit të gazsjellësit

Source: ERM field survey (2011)

Socio-ekonomike

Të dyja vendndodhjet e mundshme për Stacionin e Kompresorit ish in relativisht afër zonave të banuara;

Zona e Dardhës, në malet e përshkuara nga korridori i gazsjellësit, është një pikë kryesore në planet e zhvillimit të rajonit, pasi mendohet se ka një p otencial të madh për tërheqjen e turizmit. Që tani ekzistojnë disa elemente fillestare turizmi në këtë zonë, si psh. pista e skive e shfaqur në Figurën 2.3-7;

Faqe 16 nga 43

Kodi Zonal

Kodi i Kompjut

erit

Kodi i Sistemit

Kodi i Disc.

Lloji i Doku mentit

Numri i Serisë





Figura 2.3-7 Pista e skive në zonën ndërmjet Korcës - Boboshticës - Dardhës

Burimi: Studim në terren i ERM (2011)

“Studimi për zhvillimin dhe mbrojtjen e zonës së Dardhës si një zonë prioritare për turizëm” është ai që përcaktoi kufijtë hapësinorë të një zone me potencial për turizëm, siç tregohet në Figurën 2.3-8; dhe

Edhe pyjet, po ashtu, kanë një vlerë të madhe ekonomike në zonën e studiuar, megjithëse shfrytëzimi i pakontrolluar i tyre, kryesisht për ngrohje dhe përdorim shtëpiak, e ka varfëruar shumë këtë burim në vitet e fundit.

Faqe 17 nga 43

Kodi Zonal

Kodi i Kompjut

erit

Kodi i Sistemit

Kodi i Disc.

Lloji i Doku mentit

Numri i Serisë





Figura 2.3-8 Zona e dardhës me potencial turizmi (komuna Drenovë) në lidhje me

alternativën 6

Burimi: ERM (2011)

Këto karakteristika të Alternativës 6, kanë bër ë të nevojshëm identifikimin dhe vlerësimin e një gjurme alternative për këtë seksion te gazsjellësit. Ky identifikim i gjurmës alternative u lidh me një ndryshim në vendndodhjen e pikë s së kalimit kufitar mes Greqisë dhe Shqipërisë, si dhe një ndryshim i një segment i të caktuar të gjurmës në anën greke. Të dyja vlerësimet u kryen pa k a shumë në të njëjtën kohë, për tu si guruar se nuk do të kishte probleme specifike në njërën anë si rrjedhojë e ndryshimeve në anën tjetër.

Pas identifikimit të një alternative të mundshme, e quajtur Alternativa 6A, u krye një vlerësim krahasues i të dyjave, duke përdoru r të njëjtën metodologji të përshkruar për rajonin qendror dhe perëndimorë. Figura 2.3-9 i tregon të dyja alternativat.

Faqe 18 nga 43

Kodi Zonal

Kodi i Kompjut

erit

Kodi i Sistemit

Kodi i Disc.

Lloji i Doku mentit

Numri i Serisë





Figura 2.3-9 Alternativat e gjurmës “qarkimi i tubacionit në Korçë”

B

urimi: ERM (2011)

Vlerësimi i këtyre alternativave u krye në d y kohë të ndryshme për sh kak të problemeve logji stike specifike. Në fillim u krye një analizë e literaturës dhe një studim në terren në maj 2011, nga të cilat u mor një vlerësim paraprak. Më vonë, në shtator të të njëjtit vit u krye një raund tjetër, me përfshirjen e palëve t ë interesuara dhe ko nsultimet me publikun, për të konfirmuar apo kundërshtuar përfundimet dhe rezultatet e vlerësimit paraprak.

Faqe 19 nga 43

Kodi Zonal

Kodi i Kompjut

erit

Kodi i Sistemit

Kodi i Disc.

Lloji i Doku mentit

Numri i Serisë





Si rezultat i punëve për përpunimin e gjurmës, në qershor 2011, u vendos, që në rastin bazë të gjurmës, të përfshihej edhe Alternativa 6A (Qarkimi i tubacionit në Korçë).

Edhe pse është përshkruar më herët në mënyrë te detajizuar, karakteristikat kryesore te Alternativës 6 janë përmbledhur më poshtë:

Korridori i gjurmës nuk përshkon ndonjë zo në të prop ozuar për mbrojtje. Një pjesë e Rezervës Natyrore të Menaxhuar të Cangonjit bie brenda korridorit 2 km;

Gjurma nuk përshkon tokë të pyllëzuar apo habitate natyrore me interes, me përjashtim të një kalimi të një lumi të madh. Pjesa më e madhe e gjurmës kalon nëpër toka fushore bujqësore. Këtu, për një kohë të shkurtër pas punimeve të ndërtimit, peizazhi do të marrë përsëri pamjen e tij f illestare. Gjithashtu, meqenëse këto p eizazhe kanë edhe tan i një n ivel të lartë veprimtarie antropogjenike dhe shpesh kanë tipare lineare, vetëm disa elemente të vogla do të jenë të dukshme, si psh. shënjuesit e tubacionit.

Brenda korridorit prej 50 0 m të ri-pë rcaktimit potencial të gjurmës 2011 ka g jashtë zona të trashëgimisë kulturore, prej të cilave njëra ës htë zonë potencialisht e rëndësish me. Rreth 90% e zonës brenda ko rridorit të alternativës vlerësohet të ketë një potencial të madh për prani të zonave të panjohura arkeologjike;

Pjesa më e madhe e tokave në këtë zonë ka përdorim bujqësor. Ng a këto, një përqindje relativisht e konsiderueshme sjell t ë korra të përhershme (shumica dru frutorë). Brenda korridorit 2 km ka 18 vendbanime; dhe

Vendndodhja e preferuar për SK02 është më shumë se 1500 m larg vendbanimit të vogël,të quajtur Vishocicës.

Metodologjia e përdorur për vlerësimin, siç u përmend dhe më lart, ishte e njëjta q ë ishte përdorur për të gjitha veprimtaritë për përzgjedhjen e gj urmës të kryera më parë, duke u p ërqendruar tek treguesit që kanë lidhje. Tabela 2.3-1 jep treguesit e përdorur si dhe rezultatet e krahasimit.

Faqe 20 nga 43

Kodi Zonal

Kodi i Kompjut

erit

Kodi i Sistemit

Kodi i Disc.

Lloji i Doku mentit

Numri i Serisë





Tabela 2.3-1 Treguesit e ndikimit që janë përdorur për vlerësimin e alternativës 6 dhe 6A të

gjurmës

Tregues ndikimi Njësitë Lidhja me vlerësimin

Gjatësia totale dhe sipërfaqja e zënë (ndërtimi i tubacionit) brenda Zonave të Mbrojtura ekzistuese

Km/ha (me një brez punimesh 38 m të gjerë)

Zonat e mbrojtura me përcaktim statusor, ekzistuese, të ndikuara (përfshirë këtu edhe zona Smerald) përbëjnë zona me interes të madh mjedisor (ekologjike, peizazhi, speciet e faunës dhe florës, etj.)

Gjatësia totale dhe largësia nga sipërfaqja (ndërtimi i tubacionit) brenda Biotopeve KIM

Km/ha (me një brez punimesh 38 m të gjerë)

Niveli i dytë i përcaktimit përbën zona me interes të madh mjedisor (ekologjike, peizazhi, speciet e faunës dhe florës, etj.)

Numri i Monumenteve të Natyrës brenda korridorit 2 km

Numër Pika të propozuara për tu mbrojtur me përcaktim statusor.

Sipërfaqja në total e habitateve natyrore të përshkuara (ndërtimi i tubacionit)

ha (me një brez punimesh 38 m të gjerë)

Habitatet natyrore (siç identifikohen në bazën e të dhënave të mbulesës së tokës të KIM) janë një tregues i vlerës natyrore.

Sipërfaqja pyjore e zënë në total (ndërtimi i tubacionit)

ha (me një brez punimesh 38 m të gjerë)

Të rëndësishme në vetvete si habitat dhe si tregues i faunës

Numri në total i kalimeve në lumenj të mëdhenj

Numër Habitate të rëndësishme në brigje lumenjsh

Modifikimi i kreshtave të maleve

Km Shumë e dukshme dhe modifikon peizazhin (ndikim i përhershëm). Tregues i punimeve gërryese, landfill-eve të mundshme dhe vështirësi në rikthimin në gjendjen e mëparshme

Distanca e vendndodhjes së preferuar të SK02 nga vendbanimet

Km Ndikimi nëpërmjet pamjes dhe zhurmës bëhet më i madh sa më shumë i afrohet vendbanimeve

Zona arkeologjik ose mundësi e madhe për prani zona/vendndodhjeje arkeologjike

1 sajt = 6 pikë Numri i zonave arkeologjike apo vendndodhjeve me potencial të lartë, brenda korridorit 500 m. Vend-ndodhje është ajo zonë ku ka ose ekzistojnë dyshime të forta se ka mbetje kulturore antike nën sipërfaqe, vepra arti, themele arkitekturale apo ndërtime dheu (psh. varre, vendbanime apo fortifikime të mbuluara nga dheu, sajte kampesh apo fshatra prehistorike)

Zona të rëndësishme arkeologjike

1 sajt = 12 pikë E rëndësishme në këtë kontekst. Mundësi të konsiderueshme, që do të duhej kohë për tu shqyrtuar dhe/ose shpëtuar

Potenciali i përgjithshëm arkeologjik i korridorit

Përqindje (%) Përqindja e “tokës së kultivuar” (Kodi 211 dhe 223) brenda korridorit 500 km nga hartat e KIM.

Faqe 21 nga 43

Kodi Zonal

Kodi i Kompjut

erit

Kodi i Sistemit

Kodi i Disc.

Lloji i Doku mentit

Numri i Serisë





Tregues ndikimi Njësitë Lidhja me vlerësimin

Fleksibiliteti arkeologjik Cilësore (e madhe, e mesme, e vogël)

Opsionet për ndryshimin e gjurmës për shkak të zbulimeve të rastësishme gjatë ndërtimit janë të zakonshme. Nëse vështirësitë për ndërtimin janë të mëdha për shkak të topografisë së pjerrët dhe topografia më e sheshtë ofron më shumë mundësi për të krijuar variante të vogla të gjurmës gjatë ndërtimit, dhe kësisoj më shumë fleksibilitet për tu përshtatur me zbulimet rastësore arkeologjike

Aktorë shtetërorë rajonalë Numri i qarqeve të përshkuar nga secila alternativë

Popullata mund të ndikohet nga projekti

Aktorë shtetërorë vendorë Numri i bashkive të përshkuara nga secila alternativë

Popullata mund të ndikohet nga projekti

Popullsia në vendbanimet brenda korridorit 2 km

Numri i banorëve Popullata mund të ndikohet nga projekti

Dendësia e popullsisë brenda korridorit 2 km

Banorë /km2 Popullata mund të ndikohet nga projekti

Vendbanimet brenda gjurmëve të korridorit

Numri i vendbanimeve Popullata mund të ndikohet nga projekti

Zona e tokave bujqësore Hektarë (me një brez punimesh 38 m të gjerë)

Tregues i kompensimit për tokën e marrë

Burimi: ERM (2011)

Pas një analize të treguesve të të dyja gjurmëve u arritën këto përfundime kryesore:

Alternativa 6A e gjurmës duket se ka një profil shumë më të mirë mjedisor sesa Alternativa 6 e Gjurmës, për shkak të ndikimit më të pakët në zonat e mbrojtura, florën, faunën, etj.;

Përdorimi i tokës për secilën alt ernativë është shumë i ndryshë m: Alternativa 6 është kryesisht pyjore, kurse Alternativa 6A është kryesisht bujq ësore. Në këtë aspekt nuk ka ndonjë avantazh të dukshëm për ndonjërën nga ato dhe në të dy rastet, në parim, ndikimet mund të menaxhohen. Megjithatë, ndikimi në t urizëm qartësisht i dallon këto dy alternativa , duke favorizuar Alternativën 6A ku turizmi është potencialisht më i ulët;

Alternativa 6A e gjurmës ka më shumë pot encial për zon a të pazbuluara të trashëgimisë kulturore sesa Alternativa 6, pasi ka më shumë potencial për zona në ajër të hapur, të varrosura nën lymishtat e sjella nga përmbytjet, të cilat janë më të vështira për tu dalluar nga një studim i sipërfaqes së zonës. Nga ana tje tër, për shkak se opsio net e ndrys himit të gjurmës për shkak të zbulimeve të rastësishme gjatë ndërtimit janë të zakonsh me, edhe fleksibiliteti është një faktor i rëndësishëm për këto ndryshime gjurmës h. Nëse vështirësitë për ndërtimin janë më të mëdha pë rgjatë Alternativës 6A, për shkak të topografisë së pjerrët, atëherë topografia më e sheshtë e kësaj alternative do të ofronte më shumë mun dësi për të

Faqe 22 nga 43

Kodi Zonal

Kodi i Kompjut

erit

Kodi i Sistemit

Kodi i Disc.

Lloji i Doku mentit

Numri i Serisë





krijuar mini-variante të gjurmës gjatë ndërtimit, dhe kësiso j më shumë fleksibilite t për tu përshtatur me zbulimet rastësore arkeologjike; dhe

Gjatësia shtesë e Alternativës 6A kompensohet nga vështirësia më e pakët në ndërtim që ka në krahasim me Alternativën 6.

Si rezultat i këtyre përfundimeve projekti përzgjodhi Alternativën 6A të Gjurmës si opsion të rastit bazë, në varësi të rezultateve të procesit të përfshirjes së palëve të interesuara dhe konsultimit me publiku, i cili u krye në shtator 2011. Aty u krye edhe një veprimtari konsultimi gjithëpërfshirëse, me takime me të gjitha n ivelet e autoriteteve dhe publikut përgjatë gjurmës. Rezultatet e kët yre veprimtarive nuk dolën në kundërshtim të asnjë prej përfundimeve kryesore të vlerësimit paraprak. Megjithatë, në këto veprimtari u sugjeruan mën yra për të përmirësuar pranimin social të alternativës 6A, psh. nëpërmjet disa ndryshimeve të pjesshme të gjurmës dhe masave të tjera.

Në nëntor 2011, është kryer një an alizë e fokusuar e gjurmës ekologjike e projekt it të konsoliduar të asaj kohe (gjurma e përditësuar e gazsjellësit, vendndodhjet e stacionit të kompre sorit, rrugët e aksesit që duhen ndërtuar apo riparuar, vend ndodhja e kantiereve të tubave dhe e kampeve të bazës, modifikimet e kreshtave, kalimet e lume njve, etj.) në përputhje me nivelet e ndryshme të SIGJ, në mënyrë që të identifikohet ndonjë rezultat i ri kyç.

Në studimin e fokusuar për gjetjen e rezultateve kyçe janë përfshirë:

(1) Analiza socialo-ekonomike në një zonë prej 60 m (30 m ng a secila anë e vijës qen drore) për ndërtesat e veçuara, dhe 200 m (100 m n ga secila a në e vijës qendrore) për grupe ndërtesash1.

(2) Analizë e trashëgimisë kulturore në një zonë prej 50 m (25 m nga secila anë e vijës qendrore)

(3) Analizë mjedisore në një zonë prej 500 m (250 m nga secila anë e vijës qendrore), megjithëse ndryshon në varësi të rezultatit.

Si rrjedhojë e kësaj analize u propozuan një sërë ndryshimesh të vogla për të përmirësuar gjurmën ekologjike të projektit, duke shmangur disa ndikime të padëshiruara ekzistuese.

1 Mburojat socio-ekonomike janë të përcaktuara në përputhje me zonat e sigurisë të përcaktuara me ligjin Shqiptar 9946. Pasi që është kryer hulumtimi mbi çështj et kyçe, këto mburo ja janë korrigjuar që të pasqyrojnë kërkesat e Ven dimit Ministror 666 për zhvillimin e sistemeve të gazit në përputhje me dizajnin dhe standardeve të sigurisë Greke; në këtë rast në mënyrë specifike Rregullatorin Teknik Grek 4303 mbi Zonat e Sigurisë. Kështu pra, në VMNSnë kryesore, distanca për ndërtesa individuale është zvogëluar në 40 m (20 m në secilën anë të vijës qendrore) dhe distanca për një grumbull ndërtesash është rritur në 400 m (200 m në secilën anë të vijës qendrore).

Faqe 23 nga 43

Kodi Zonal

Kodi i Kompjut

erit

Kodi i Sistemit

Kodi i Disc.

Lloji i Doku mentit

Numri i Serisë





2.3.2.3.3 Rajoni perëndimor

Fushëveprimi gjeografik i vlerësimit të alter nativave të kryera deri në vitin 2 009 në rajonin perëndimor të gjurmës, përfshinte zonat deri në perëndim të qytetit të Fierit. Gjithsesi, Alternativat 3 dhe 6 të përshkruara më lart bashkoheshin aty në një pikë të përbashkët. Në perëndim të asaj pike ka patur një numër të konsiderueshëm gjurmësh, vendndodhjesh të pikave të dalje s në det si dhe Stacioni i Kompresorit (SK) 3, nga një këndvështrim i një studimi paraprak fizibiliteti.

Në figurën 2.3-10 jepet një pamje e përgjithshme e Alternativës 6 në fund të vitit 2010, me alternativat e rajonit perëndimor të paraqitura me ngjyrë të verdhë.

Figura 2.3-10 Alternativa 6 e gjurmës (në fund të 2010)

Burimi: ERM (late 2010)

Në fund të vitit 2010 dhe gjatë vitit 2011 u kryen vlerësi met e alternativave du ke përdorur një metodologji të përgjithshme të ngjashme me vlerësimin e gjurmës në rajonin Qendror të gjurmës.

Një veçanti e këtij rajo nit Perëndimor ishte vendndodhja e daljes n ë det dhe lidhja e saj me gjurmën e përzgjedhur në pjesën detare, e cila përshkruhet më poshtë në këtë Seksion. Kupto het

Faqe 24 nga 43

Kodi Zonal

Kodi i Kompjut

erit

Kodi i Sistemit

Kodi i Disc.

Lloji i Doku mentit

Numri i Serisë





që vendndodhja e daljes në det dhe pika e fillimit të gjurmës detare duhet të ishin të njëjta. Procesi i përzgjedhjes së gjurmës tokësore në Shqipëri do të ishte drejtuesi kryesor për pikën e daljes në det, dhe, si rrjedhojë, edhe e pikës së fillimit për korridorin detar.

Nga këndvështrimi teknik dhe logjistik u identifikuan gjithsej gjashtë alternativa gjurmësh gazsjellësi dhe vendndodhjet e d aljeve në det, si dhe gjashtë vendndodhje SK 03, siç janë paraqit ur respektivisht në Figurën 2.3-11 dhe Figurën 2.3-12.

Figura 2.3-11 Vendndodhjet e mundshme të SK03

Burimi: ERM (2011)

Faqe 25 nga 43

Kodi Zonal

Kodi i Kompjut

erit

Kodi i Sistemit

Kodi i Disc.

Lloji i Doku mentit

Numri i Serisë





Figura 2.3-12 Gjurma e qasjes në det dhe alternativat e daljes në det

Burimi: ERM (2011)

Siç përmendet më lart, qasja ndaj vlerësimit të gjurmës, vendndodhjes së daljes në det dhe të SK ishte e ngjashme në ko ncept me at ë të përdorur për rajonin qendror të gjurmës së gazsjellë sit. Studimet e literaturës dhe shqyrtimet në terren, së bashku me përfshirjen e palëve të interesuara u kryen në fillim të vitit 2011, me synim përzgjedhjen e gj urmës, pikës së dalje s në det dhe vendndodhjes së SK03 më të përshtatshme. Përsa i përke t përfshirjes së palëve t ë interesuara, sektori perëndimor u përfshi pje sërisht në rau ndet e mëparshme të veprimtarive me palët e interesuara gjatë vitit 2009 e 2010, dhe u ndoq nga alternativat e reja gjatë vitit 2011.

Faqe 26 nga 43

Kodi Zonal

Kodi i Kompjut

erit

Kodi i Sistemit

Kodi i Disc.

Lloji i Doku mentit

Numri i Serisë





Përsa i përket vendndodhjes së stacionit t ë kompresorit, nga 6 të shqyrtuarat fillimisht, 3 vendndodhje u përcaktuan në kodrën e Ard enicës, për të siguruar kapacitetin mbajtës dhe stabilitetin e dheut (opsionet 1, 2 dhe 4 të SK03, shih Figurën 2.3-11). Opsioni 3 ndodhet në zonën fushore të luginës së lumit Seman, kurse Opsionet 5 dhe 6 ndodhen më afër bregut.

Tabela 2.3-2 tregon çështjet kryesore në lidhje me secilin opsion:

Faqe 27 nga 43

Kodi Zonal

Kodi i Kompjut

erit

Kodi i Sistemit

Kodi i Disc.

Lloji i Doku mentit

Numri i Serisë





Tabela 2.3-2 Çështjet kryesore që kanë të bëjnë me secilën vendndodhje të mundshme të

SK03

ERM (2011)

Opsioni Çështjet mjedisore Çështjet socio-ekonomike Çështjet e trashëgimisë kulturore

Opsioni 1 Afër rezervuarit të Petovës. Liqen eutrofik pothuajse natyral, me vlerë të madhe si ekosistem

Zonë me peizazh të vlefshëm (Kodra e Ardenicës)

Afër një rezervuari Afër shtëpive private (më pak

se 300 m) Përdorim i tokës bujqësore

Tregues të trashëgimisë kulturore, në formën e poçerisë të gjetur në sipërfaqe, nga periudhat romake dhe helene

Opsioni 2 Zonë me peizazh të vlefshëm (Kodra e Ardenicës)


Përdorim i tokës bujqësore


Opsioni 3 Zonë fushore pranë lumit Tokë private Përdorim i tokës bujqësore

Nuk ka ndonjë kufizim të dukshëm

Opsioni 4 Zonë me peizazh të vlefshëm (Kodra e Ardenicës)


Afër ndërtesave ekzistuese të izoluara

Përdorim i tokës bujqësore


Opsioni 5 Në zonë bregdetare (1 km nga bregu)

Ndërhyrje e mundshme në zhvillimin e ardhshëm të turizmit


Opsioni 6 Në zonë bregdetare (2 km nga bregu)

Ndërhyrje e mundshme në zhvillimin e ardhshëm të turizmit


Faqe 28 nga 43

Kodi Zonal

Kodi i Kompjut

erit

Kodi i Sistemit

Kodi i Disc.

Lloji i Doku mentit

Numri i Serisë





Si përmbledhje e krahasimit të sipërm të vendn dodhjeve të mundshme të SK03, dhe për shkak të aspekteve teknike (punime të mëdha në tokë dhe mungesë hapësire), mjedisore (zonë me vlerë të madhe peizazhi) dhe socio-ekono mike (të korra të përhershme), opsionet 1, 2 dhe 4 u hodhën poshtë. Nga tre opsione t e mbetura, Opsioni 6 ishte përzgjedhur përku ndrejt Opsionit 5 bazuar vetëm në lidhjen e t ij me gjurmën e preferuar afër bregut, siç përshkruhet më poshtë. Opsioni 3 u konsiderua si rezervë, në rast se Opsioni 6 shihet si i p amundur për tu zhvillua r për shkak të problemeve gjeoteknike.

Përsa i përket gjurmëve të gazsjellësit në lidhje me afrimin e tyre në bregdet dhe vendndodhjet e daljeve të tyre në det, procesi i përzgjedhjes së gjurmës në Shqipëri u drejtua nga fizibiliteti teknik i të dy sektorëve, tokësor dhe detar, si dhe rruga më e shkurtër dhe e cekët e kalimit të Detit Adriatik mes Shqipërisë dhe Italisë, siç shp jegohet më vonë gjatë përshkrimit të përzgjedhjes së gjurmës detare. Pasi u identifikua zona rreth Fierit, u bë përzgjedhja e vendeve të përshtatshme të daljes në det, duke përdorur kritere shumë-disiplinëshe, me synim shmangien e ndërhyrjeve të padëshirueshme në:

Zona të mbrojtura;

Zona me vlerë të madhe ekologjike (tokësore dhe detare);

Vende të njohura për trashëgiminë e tyre kulturore;

Zona me potencial të madh arkeologjik;

Zona ushtarake;

Zona turistike;

Vende peshkimi;

Zona me sedimente të njohura si të ndotura; dhe

Fshatra/qytete/vendbanime të tjera.

Nga këto të gjashta të id entifikuara fillimisht, rezultatet e studimeve në zyrë dhe vëzhgimet e bëra gjatë anketimit mjedisor në terren (15-16 shkurt 2011) treguan se a lternativat 6F dhe 6E të vendndodhjeve të daljes në det binin brenda kufijve të zgjeruar të zonës së mbrojtur të Lagunës së Karavastasë (zonë Ramsar), dhe për rrjedhojë u hodhën poshtë. Kësisoj, vlerësimi mjedisor, social dhe kulturor u përqendrua në katër alternativat e mbetura për vendndodhjen e daljes në det, 6A deri në 6D.

Faqe 29 nga 43

Kodi Zonal

Kodi i Kompjut

erit

Kodi i Sistemit

Kodi i Disc.

Lloji i Doku mentit

Numri i Serisë





Nuk duhet të harrohet se këto alternativa të daljeve në det kanë një gjurmë të përbashkët derisa ndahet në dy alternativa kryesore, njëra që shkrin 6A me 6C (opsionet jugore) dhe njëra e quajtur 6D (opsioni verior).

Figura 2.3-13 tregon katër alternativat për vendndodhjen e daljes në det (të quajtura LF-6A deri në LF-6D),. Vendndodhjet opsionale të SK03 3, 5 dhe 6 shfaqen me poligonet e gjelbërta.

Figura 2.3-13 Detajet e daljes në det e Alternativave 6A deri në 6D

Shënim: Alternativa jugore 6A, 6B dhe 6c e shfrytëzojnë qasjen e njëjtë ndaj sajteve të daljes në det Burimi: ERM (2011)

Faqe 30 nga 43

Kodi Zonal

Kodi i Kompjut

erit

Kodi i Sistemit

Kodi i Disc.

Lloji i Doku mentit

Numri i Serisë





Katër alternativa për pikën e dalje s në det m und të konsiderohen sh umë të ngjashme përsa i përket aspekteve mjedisore, socio-ekonomike dhe të trashëgimisë kulturore. Në aspektin mjedisor, përveç habitateve të nd odhura përgjatë brezit b regdetar (këneta të krip ura, laguna, pyje pishash mesdhetare, kanale kulluese), të cilat janë të p ërbashkëta mes të gjitha alternativave, llojet e tjera të habitateve natyrale janë shumë të rralla, të ndara nga njëra tjetra dhe të degr aduara, në një territor të mbizotëruar nga një moz aik toke bujqësore. Në aspektin socio-ekonomik mbizotëron përdorimi i tokës bujqë sore dhe planet e zhvi llimit për zo nën përqendrohen në potencialin për turizëm në zonën breg detare. E gjithë zona br egdetare nga Lumi Se man tek Lumi Vjosë është planifikuar t’i kushtohet zhvillimit t ë turizmit. Alternativat nuk kanë n donjë dallim të madh në aspektin e trashëgimisë kulturore, dhe as në këndvështrimin tekniko-ndërtimor.

I vetmi ndryshim i dukshëm është se opsionet e pikës jugore të daljes në det ndodhen në afërsi të kanalit Roskovec-Hoxharë. Gjatë anketimit në terren u vëzhgua se ky kanal është shumë i ndotur me naftë të papërpunuar. Kjo ndotje shkaktohet nga fusha naftëmbajtëse e Marinëzës, e cila është rreth 25 km larg bregdet it. Figura 2.3-14 tregon një pamje të këtij kana li, me shenja të dukshme të ndotjes. Për këtë arsye, gjurma veriore e dalje s ne det Alternativa 6D dhe opsion i i ndërlidhu r Opsioni 6 SK03 janë përzgjedhur si rasti bazë në atë kohë.

Figura 2.3-14 Kanali Roskovec-Hoxharë, i ndotur me naftë të papërpunuar

Burimi: ERM field survey (2011)

Kjo rrethanë ishte shtytësi kryesor për përzgjedhjen e Alternativës 6D për vendin e daljes në det të gjurmës, dhe u shoqërua nga Opsioni 6 për SK03, si rasti bazë aktual.

Faqe 31 nga 43

Kodi Zonal

Kodi i Kompjut

erit

Kodi i Sistemit

Kodi i Disc.

Lloji i Doku mentit

Numri i Serisë





Gjatë takimeve të ndryshme me autoritetet rajonale e komunale dhe palë të tjera të interesuara, të cilat u kryen në zonën perëndimore në kuadër të përzgjedhjes së altern ativës, nuk u identifikua n apo u ngrit ën shqetësime të veça nta apo probleme të cilat nuk ishin marrë parasysh gjatë vlerësimit.

2.3.2.3.4 Rajoni qendror – Gjurma Potom

Pjesët 2.3.2.3.1 deri tek 2.3.2.3.3, përshkruajnë në mënyrë të detajizuar rezultatet e vlerësimeve alternative të ndërmarra përgjatë gjurmës së gazsjellësit, deri në fun d të vitit 20 11. Si rezultat i këtyre vlerësimeve, në nëntor 2011, gjurma ës htë konsoliduar në gjurmën alterna tive 6A (e datës 25-11-2011) dhe në atë kohë është konsideruar “rasti bazë” për projektin TAP

Meqenëse gjurma e gazsjellësit është konsoliduar në nëntor 2011, janë bërë hulumtime të mëtutjeshme1mbi këtë bazë. Rrjedhimisht TAP AG ka hulumtuar fizibilitetin e alternativës së seksionit të tunelit (përafërsisht në “pikën kilometrike” apo “Kp” 78.5 deri Kp 812), më një mundësi të përshtatshme për një qasje rrugore.

Tuneli i propozuar, përafërsisht 2.5 km i gjatë, gjendet në pikën më të lartë të rrasit bazë të gjurmës së Nëntorit 2011, 18 km në lindje të maleve të Çorovodës dhe Ostrovicës (2,350 mmnd). Ky tipar është zhvilluar gjatë përzgjedhjes dhe përpunimit të gjurmës në lidhje me terrenin e vështirë dhe kushtet gjeoteknike në këtë zonë

Si një alternativë teknikisht e realizueshme, krahas seksionit të tunelit, është identifikuar gjurma Alternativa E, në zonën e Potom-it. Kjo alternativë përmban devijimin e gjurmës së gazsjellësit në jug përgjatë kreshtës, përafërsisht në Kp 76, në jug të vendbanimit të Helmesit para se të devijoj në veri-perëndim përgjatë luginës së lumit Stracvecke, të kaloj vendbanimin e Potomit dhe ti ribashkangjitet rastit bazë të gjurmës së nëntorit të 2011 - Siç shihet në figurën 2.3-15. Alternativa E poashtu njihet edhe si “Gjurma Potom”

1 Këto hulumtime përmbajnë hulumtime më të detalizuara mbi gjendjen gjeo-teknike dhe mundësisnë e ndërtimit të zgjedhjeve alternative të shpateve dhe kreshtave të malit, që mund të përdoren për gjurmë alternative 2 Rasti bazë i datës 25-11-2011

Faqe 32 nga 43

Kodi Zonal

Kodi i Kompjut

erit

Kodi i Sistemit

Kodi i Disc.

Lloji i Doku mentit

Numri i Serisë





Figura 2.3-15 Alternativa E / Gjurma Potom

Source: ERM (2012)

Në fund të korrikut 2012, ishte ndërmarrë një hulumtim në terren të gjurmës Potom dhe të një qasje rrugore (Qasja Rrugore Nr. 7) në mënyrë që të mundësoj krahasimin e alternativës së propozuar me rastin bazë të nëntorit 2011 – shih Figura 2.3-16. Pasi që ka përfunduar ky hulumtim, është kryer identifikimi dhe analiza paraprake e efekteve që mund të konsiderohen “flamuj të kuq”1 që ta plotësoj krahasimin e detajizuar të të dy alternativave të mundshme. Ky raport po ashtu ka ofr uar dhe informata mbi masat zbutëse të lidhura me flamujt e kuq të identifikuar si dhe kufizimet potenciale të ndërtimit, që të ndihmoj në lehtësimin e vendim-marrjes në të ardhmen.

Matrica krahasuese e paraqitur në raport ka p ërdorur indikator kuant itativ duke mbuluar kështu fushat e interesit për krahasimin e gjurmëve, ashtu siç është përdorur në vlerësimet e mëparshme të alternativave në rajonet qendrore, lindore d he perëndimore, duke identifikuar ngjashmëritë dhe 1 Në këtë raport “flamuri i kuq” do të thotë ndikimi potencial i cili në bazë të përvojës profesionale shihet si domethënës. Rezultatet e h ulumtimit të k orrikut 2012, si dhe vendndodhja e i dentifikuar e ndikimit në gj urmën e gazsjellësit, ku kufizimet specifike për ndërtim, lehtësimet dhe masat shmangëse duhet të merren parasysh gjatë dizajnimit përfundimtar të gazsjellësit dhe para fillimit të ndërtimeve

Alternative E / Gjurma Potom–Shih Figurën 2.3-16 për më

shumë detaje

Faqe 33 nga 43

Kodi Zonal

Kodi i Kompjut

erit

Kodi i Sistemit

Kodi i Disc.

Lloji i Doku mentit

Numri i Serisë





dallimet kryesore ndër mjet dy opsioneve. Ky raport po ashtu është bazuar në informatat e mbledhura në vitin 2009 përgjatë fazës përgatitore apo “optioneering” të Projektit (shih Seksionin 2.3.2.3.1) në të cilat Alternativa 5 i ndanë të njëjtat pikat e shtrirjes sikurse gjashtë kilometrat e parë të Gjurmës Potom (Kp 76 deri Kp 85)

Figura 2.3-16 Detajet e hulumitimit të gjurmës Potom dhe fushës së studimit

Source: ERM (2012)

Përmbledhja e kufizimeve kryesore mjedisore, socio-ekonomike dhe të trashëgimisë kulturore, të asociuara me Gjurmën Potom gjenden në Tabelën 2.3-3 ndërsa seksioni i tunelit i rastit bazë së nëntorit 2011, është pë rshkruar në Tabelën 2. 3-4. Këto ta bela përshkruajnë vetëm kufizimet e mëdha apo potencialisht të mëdha mjedisore, socio-ekonomike dhe të trashëgimisë kulturore.

Qasja në rrugën Nr.7

Pika e fillimit të vrojtimit në terren


Pika e përfundimit të vrojtimit në terren

Matrica krahasuese Zona e studimit - Pika e

përfundimit


Matrica krahasuese Zona e studimit - Pika e

fillimit

Faqe 34 nga 43

Kodi Zonal

Kodi i Kompjut

erit

Kodi i Sistemit

Kodi i Disc.

Lloji i Doku mentit

Numri i Serisë





Tabela 2.3-3 Gjurma Potom (gusht 2012) – pengesat mjedisore, socio-ekonomike dhe të

trashëgimisë kulturore

Pengesat kryesore Konsideratat Mjedisore (Biologjike) Kalon përmes një pylli Ahu të cilësisë

së lartë m e vlerë të madhe të biodiversitetit

Prania e B E Habitatit me vlerë të madhe të biodiversitetit

Pylli ofron stabilitet të shpateve Monumenti natyror Pylli i Lirzës Korridor natyror për kafshët e mëdha

mishngrënëse

Elementet e dhëna me poshtë konsiderohen me vlera të mëdha mjedisore dhe të peizazhit:

Pyjet e ah ut konsiderohen si shumë të r ëndësishme në këtë sekt or meqenëse ofron habitat të cilësis ë së lartë për s peciet të florës d he faunës. Ky sektor kryesisht përbëhet nga drunj shumëvjeçar dhe drunj të vjetër 150+ vjeçar. “Pylli i paprekur” gjendet ndërmjet Kp. 76.8 dhe Kp 77.7. Ai është indentifikuar si posaçërisht i rëndës ishëm për speci et kyçe te faunës dhe kafshët si arriju i murrmë, ujku, dhe llojet e qukapikut janë vërejtur gjatë studimit. Pylli poashtu në përgjithësi është i paprekur, pa kullota apo ndonjë gjurmë të prerjes dhe është pjesë e një korridori të rëndësishëm për speciet e gjitarëve të mëdhenj.

Ky pyll poashtu është i rëndësishëm në ofrimin e stabilitetit shtesë nga rrëshqitjet e dheut. Faktet ekzistuese që g jenden në Kp. 77.4 dhe Kp 78.65 tregojnë për jostabilitetin e dheut dhe pjerrtësisë së shpateve në atë zonë.

Ka prezencë të fushave të pa kullotura përgjatë vijës së kreshtës në Kp. 77.23 dhe Kp.77.6 me një diversitet të madh të jokurrizorrëve.

Prezenca e pyllit Ahor dhe fushave (Ko.77.9 – 78.7). Disa dru nj të paprekur dhe py je janë të kualitetit të lartë der isa fushat pyjore janë kryesisht të pa kullotur a me një div ersitet të lartë të jokurrizorëve, duke përfshirë këtu speciet prioritare .

Monumenti natyror Pylli i Lirzës gjendet përafërsisht 500m nga vija qendrore e gazsjellësit. Statusi momental dhe perimetri i këtij pylli nuk dihet. Ai p ërmban një burim të uj it të ë mbël, një monument (shih trashëgimia kulturore) si dhe fusha të kullotura. Pylli i ahut është i kualitetit të lartë dhe pse ishte menaxhuar në të kaluarën si dhe kjo zonë përmban specie kyçe sikurse ariu i murrmë

Korridor natyror për kafshët e mëdha mishngrënëse. Ky korridor pyjor gjendet në kreshtën perëndimore dhe përdoret nga mishngrënësit e mëdhenj dhe nga gjitarët tjerë që të ka lojnë ndërmjet Ostrovicës d he vendeve tjera kyçe në atë zonë, ka mundësi që këtu të përfshihet edhe Hotova

Prezenca e pyllit ahor në Monumentin Natyror Helms i gjendur 400 m nga gjurma e gazsjellësit. Pylli është i përbërë edhe nga pisha e zezë dhe iu është dhënë statusi i Monum entit Natyror në mënyrë që të mbrohet rezervari i ujit në Kp. 83.9. Statusi dhe perimetri momental i këtij pylli është i panjohur

Faqe 35 nga 43

Kodi Zonal

Kodi i Kompjut

erit

Kodi i Sistemit

Kodi i Disc.

Lloji i Doku mentit

Numri i Serisë





Pengesat kryesore Konsideratat Mjedisore (Fizike) Rrëshqitjet e d heut, shpatet e pjerrëta

dhe seksionet e ngushta Punimet e g azsjellësit vërehen nga

Potomi Kalimi i lumit Straveçk dhe degëve të tij

si me rizik të madh të erozionit

Elementet e dhëna me poshtë konsiderohen me vlera të mëdha mjedisore dhe të peizazhit:

Rrëshqitjet potenciale të dheut në Kp.77.4 gjenden rreth 50m nga vija qendrore e gazsjellësit dhe poashtu njëra në Kp. 78.65 me largësi 50m. Të dyja këto janë të ndjeshme ndaj erozionit për shkak të gjen djes jo stabile të dheut.

Të dyja shpatet përgjatë Kp. 82.5 – 83.5 janë me pjerrtësi 30%. Shpatet janë shumë të ndjeshme ndaj erozionit për shkak të k ushteve jo stabile të dheut.

Seksioni Kp. 82.5 – 83.5 shihet nga fshati Potom, duke ndikuar kështu në bukurinë pamore.

Lumi Straveçk rrjedh gjatë gjithë vitit, ed he në kohën e sezonit me thatësira. Ky lum është i rëndësishëm për biodiversitetin lokal. Pjesa ku kalohet lumi është shumë e ndj eshme ndaj erozionit për shkak t ë kushteve jostabile të dheu të lumit Staravecke p ër shumë vjet , posaçërisht gjatë sezonit te shirave.

Socio-ekonomike

Fshatrat Potom, Staraveçk, Helmes i dhe tokat përreth

Kullotat dhe hapësira pyjore

Popullata përgjatë gjurmës varën shumë nga blegtoria, që është aktivitet kryesor. Kështu pra, një pjesë e tokës përdoret për prodhimin e ushqimit për kafshët dhe për kullota.

Janë identifikuar dy varreza. Njëra, varre za e Potomit që gj endet përafërsisht 20 m nga gjurma dhe ajo e Helmesit që gjendet përafërsisht 30m nga gjurma.

Grumbulli i shtëpive kanë një distancë minimale prej 40 m nga gjurma Rezerva kryesore e ujit e fshatit Stav açek (liqe artificial) gjendet

përafërsisht 150m nga gjurma Hapësirat pyjore përdoren 1 h erë në vit për mbledhje të d runjve për

përdorim personal (java e parë në tetor

Trashëgimia kulturore

Prezenca e s ajteve të tras hëgimisë kulturore afërsi të Gjurmës Potom

Gjurma Potom gjendet përafërsisht 500 m në ju glindje të monume ntit Memorial Lirza dhe si e till ë nuk duhet të ketë ndik im të drejtpërdrejt në këtë monument. Sidoqoftë , Gjurma Potom do të mund të vërehet nga monumenti dhe rrjedhimisht të ndikoj në bukurinë pamore dhe estetikën e monumentit.

Varreza e fshatit Helmes gjendet në kilometrin e dytë të Gjurmës Potom. Gjurma Potom kalon në afërsi prej 25 – 30 metra (m) nga v arrezat e fshatit Heles. Afërsia e kësaj gjurme mund ta ndikoj këtë sajt nëpërmjet ndikimit të drejtpërdrejt në resurse arkeologjike; ndikim në vlerën estetike dhe komemorative të varreve; dhe/ose në vler ën kulturore/religjioze të varrezave si një vend i paprekshëm i trashëgimisë kulturore.

Në Kp 85.1 Gjurma Potom kalon në afërsi të 15 – 20 m nga ura historike dhe 50 m nga rrënojat histor ike të një nd ërtese të gurit. Aktivitetet e ndërtimit të g azsjellësit mund të kenë nd ikim në sht yllën e urës n ë formë të vibrimeve dhe ndikimit të drejtpërdrejt fizik si pasojë e lëvizjes së makinave dhe punimeve të ndryshme. Ky vend ka potencial historik dhe ka mundësi të madhe që të hasen rrënojat tjera në afërsi të urës, që janë të lidhura me të.

Faqe 36 nga 43

Kodi Zonal

Kodi i Kompjut

erit

Kodi i Sistemit

Kodi i Disc.

Lloji i Doku mentit

Numri i Serisë





Table 2.3-4 Rasti Bazë i gazsjellësit (nëntor 2011) - pengesat mjedisore, socio-ekonomike

dhe të trashëgimisë kulturore

Pengesat kryesore Konsideratat

Mjedisore

Kalimi i Vithkuq-Ostrovice KIM biotopit.

Prezenca e BE habitatit Prezenca e specieve me vlerë të

madhe konservuese Monumenti natyror Pylli i Syzmi Prezenca e shpateve të pjerrëta me

potencial të rrëshqitjeve të dheut

Elementet e d hëna me p oshtë konsiderohen me vler a të mëdha mjedisore dhe të peizazhit:

Korridori i g azsjellësit (përfshirë dhe tunelin) dhe Rr uga Hyrëse 7 kalon nëpërmjet KIM bioto pit Vithkuq-Ostrovicë. Në këtë anë biotopin e p ërbëjnë mali Ostrovicë dhe livadhet që ja në BE habitate dhe që po ashtu janë të nevojshme për speciet joku rrizore dhe të gjitarëve t ë mëdhenj, duke përfshirë KT V potencialisht edhe dhinë e egër Ballkanike.

Kjo zonë ofron një bio-korridor të rëndës ishëm për l ëvizje rajonale të mishn grënësve të mëdhenj (sikurse ariu i murrmë dhe ujku) dhe të.

Monumenti natyror Pylli i Syzmi është drejtpërdrejt në rrugë të korridorit të gazsjellësit, ndërmjet Kp 81.6 dh e 83.3. Madhësia e pyllit është rreth 30 hektarë dhe ka vlerë të madhe konservimit (të ruajtjes) , meqenëse mjedisi lidhet me rajonin dhe paraqet bio-korridor për speciet.

Lumenj të ve gjël, prroje dhe livadhe të l agura, që pr eken nga Rruga Hyrëse 6 (Kp 82.3 – 82.7) krijojnë një habitat të rëndësishëm për speciet e r rezikuara siç janë bretkosat bark-verdhë (Bombina variegata) dhe bretkosat e prrojeve.

Livadhet malore ofrojnë mjedis për jokurrizorët, ariun e murrmë dhe ujqit.

Rruga Hyrëse 6 kalon mes përmes mon umentit natyror Pylli i Syzmit (Kp 81.7 – Kp 82.3) siç është përshkruar më nalt.

Seksioni i pjerrët i shpatës në rrugë ndërmjet Kp 83.1 – Kp 83.4. Ky seksion, sipas të gjitha gjasave nevojitet të stabilizohet dhe është shumë i ekspozuar ndaj erozioneve dhe rrëshqitjeve të mundshme të dheut.

Socio-ekonomike dhe trashëgima kulturore

Prezenca e Monumentit dhe një varrezë e vogël

Një monument dhe një varrezë e vogël gjendet në gjurmë.

Ndjeshmërinë kyçe të i dentifikuara përgjatë gjurmës së propozuar Potom përfshijnë hapësira t të mbuluara me pyje Ahu (F. Sylvatica), livadhet alpine si dhe florën dhe faunën e tyre (duke përfshirë këtu edhe gjitarët e mëdhenj, sikurse arinjtë e murrmë) dhe shtrirjen e propozuar të gjurmës afër varrezave të fshatrave Potom dh e Helmes. Edhe pse impelentimi i Projektit d o ti ndikoj këto hapësira të ndjeshme, ndikimi mu nd të menaxhohet në mënyrë të duhur nëpë rmjet fazave të ndërtimit dhe funksionimit të projektit (hollësitë e mëtutjeshme të vlerësimit të ndikimit dhe masave të propozuara zbutëse janë dhënë në Seksionin 8 dhe Seksionin 9)

Faqe 37 nga 43

Kodi Zonal

Kodi i Kompjut

erit

Kodi i Sistemit

Kodi i Disc.

Lloji i Doku mentit

Numri i Serisë





Pas marrjes në konsideratë të aspekteve teknike dhe të qën drueshmërisë së të dyja alternativave, si dhe të implikimeve në planifikimin kohor të p rojektit, gjurma Alternativa E / Gjurma Potom ë shtë integruar në gjurmën e rastit bazë1. Përzgjedhja e kësaj alternativa ka kushtëzuar edhe ndërrimet ndaj komponentëve të projektit për këtë p jesë të gazsjellësit, du ke përfshirë këtu edhe d isa ndryshime të rrjetit të rrugëve hyrëse dhe ndryshimin e lokacionit të kantinierit për tubacione si dhe të kampit të ndërtimit afër vendbanimit Potom

Vendimi për të inkuadruar gjurmën Potom në rastin bazë është motivuar nga këto:

Alternativa e tunelit do të krijonte efekt të pakthyeshëm në mjedis në formë të tunelit, derisa çfarëdo efekti që do të krijohej nga ndërtimi i alternativës Pot om do të ndryshonte dhe do të mbetej vetëm rruga për mirëmbajtje;

Në përputhje me studimin e fizibilitetit, dheu i ekploatuar për ndërtimin e tunelit (përafërsisht 120,000 m3) do të ishte hedhur brenda hapësir ës së ndërtimit. Në anë n tjetër, vetëm një sasi e vogël e eksploat uar për gjur mën Potom do të duhe j të hidh ej, pasi që shumica e dheut do të përdoret për rimbushje, zgjerim të rripit të punimit dhe për ndërtim të rrugës;

Për ndërtimin e hyrjeve të tunelit, të vetë tunelit dhe gazsjellësit, do të nevojiteshin rreth 36 muaj, duke mos llogaritur trafiku n logjistik (kamionë dhe makina). Koha efektive p ër ndërtimin e gjurmës Potom parashihet të jetë 10-15 muaj; dhe

Për funksionimin e alternativës së tunelit do të nevojitej përdo rim i vazh dueshëm i gjeneratorëve me karbu rant në mënyrë që të sigurohej energjia elektrike për fu nksionimin e sistemit të sigurisë në tunel. Rrjedhimisht, karburanti do të nevojitej të transportohej deri t ek vendndodhja si dhe do të ndikoj n ë rritjen e emetimit lokal të a jrit dhe zhurmës. Gazsjellësi i groposur sipas gjurmës Potom do të kishte nevojë vetëm për kontrolle të zakonshme servisi.

2.3.2.4 Gjurma e preferuar e konsoliduar

Si rrjedhojë e vlerësimeve alternative të përshkr uara më lart dhe deri në kohën e sh krimit të këtij raporti, si rast bazë për Projektin TAP konsiderohet gjurma e konsoliduar Gusht 2012 (shih Figurën 2.3-17). Siç është përshkruar në n ën-seksionet e mëparshme, kjo gjur më përmban në lindje , në gjurmën Potom ne rajonin qendror, qarkimin e tubacionit në Korçë dhe në perëndim Alternativën 6D për Pikën e Daljes në Det të Gjurmës.

1 E njohur si “rasti bazë i gjurmës së gushtit 2012” – shih: seksioni 2.3.2.4

Faqe 38 nga 43

Kodi Zonal

Kodi i Kompjut

erit

Kodi i Sistemit

Kodi i Disc.

Lloji i Doku mentit

Numri i Serisë





Kjo VNMS e vlerëson rastin bazë të gjurmës së gushtit 2012; karakteristikat specifike mjedisore, socio-ekonomike dhe të trashëgimisë kulturore të gjurmës janë paraqit ur në Seksionin 6 ndër sa vlerësimi i ndikimit potencial mbi mjedis përgjatë gjurmës është paraqitur në Seksion 8.

Figura 2.3-17 Rasti bazë i gjurmës (gusht 2012)

Burimi: ERM (2011)

2.3.3 Alternativat e gjurmës në pjesën detare

Procesi i përzgjedhjes së gjurmë s në Shqip ëri u bazua në fizibilit etin e ndërth urur të pjesës tokësore dhe asaj detare. Përsa i p ërket pjesës detare, arsyeja kryesore për përzgjedhjen e a saj

Faqe 39 nga 43

Kodi Zonal

Kodi i Kompjut

erit

Kodi i Sistemit

Kodi i Disc.

Lloji i Doku mentit

Numri i Serisë





gjurme ishte dëshira për të krijuar lidhjen më të shkurtër e t ë cekët të mundshme mes Shqipërisë dhe Italisë, me kusht që kjo gjurmë të ishte e arritshme nga të gjitha këndvështrimet (teknik, social, mjedisor, ekonomik, etj.).

Marrëdhënia pjesa to kësore-pjesa detare për sa i për ket përzgjedhjes së g jurmës në Shqip ëri u përcaktua nga vendndodhja e p ikës së daljes në det, e cila duhet të ishte e leverdishme si p ër pjesën tokësore ashtu dhe atë det are të gjur mës, si dhe e përshtat shme për lid hje me gjur mën detare të anës italiane dhe vendndodhjen e pikës së daljes në det në Itali.

Këto marrëdhënie kanë përcaktuar një proces përzgjed hjeje gjurme të kryer paralelisht me përzgjedhjen e gjurmës tokësore dhe me një qasje disi të ngjashme, me nivele, me ato të pjesëve tokësore, por duke pasur parasysh rrethanat e veçanta të mjedisit detar.

Procesi i përzgjedhjes së gjurmës detare fillimisht solli identifikimin e tre korridoreve makroskopike të gjurmës për lidhjen mes Shqipërisë dhe Italisë. Ato shfaqen në Figurën 2.3-18.

Figura 2.3-18 Alternativat makroskopike të gjurmës në pjesën detare

Burimi: ERM (2011)

Përzgjedhja parësore e korridorit verior (paraqitur me të ku qe në Figurën 2.3-18) u bë mbështetur në vendndodhjen e pika ve të daljes në det në Shqipëri dhe Itali (në atë moment), si dhe thellësia

Faqe 40 nga 43

Kodi Zonal

Kodi i Kompjut

erit

Kodi i Sistemit

Kodi i Disc.

Lloji i Doku mentit

Numri i Serisë





ujore dhe gjatësia e gju rmëve. Zhvillimet e më vonshme, sidomos në Itali, çuan dr ejt një gjur me rasti bazë e cila në fakt ndërthuret me korridorin e kuq në Shqipëri por zhvendoset drejt korridorit qendror të zi.

Paralelisht me procesin e përzgje dhjes së vendndodhjes së daljes n ë det u krye edhe procesi i përzgjedhjes së gjurmës detare në det të hapur, përveç thellësisë ujore të përmendur dhe gjatësisë së gjurmëve, duke vlerësuar vështirësitë, si p sh: Zonat e Mbrojtura; habitatet ujor e me vlerë të madhe ekologjike (psh. bimët ujore); zonat arkeologjike; zonat ushtarake; zonat e peshkimit; zo nat e ankorimit; rreziqet gjeografike (psh. rrëshqitje toke nën det); vështirësi në pikën e daljes në det; zonat turistike; instalime ekzistuese në det (psh. platforma, gazsjellës, puse nënujore, kabllo).

Gjatë këtij procesi u kryen një sërë shqyrtimesh, si në zyrë ashtu dhe në terren, të çdo korridor i alternativë. U identifikuan dhe vlerësuan vështirësitë e pranish me përgjatë gjurmëve , me informacionin e disponueshëm në a të kohë, në mënyrë të përsëritur, dhe krahasuar me vlerësimet e opsioneve që kanë struktura dhe metoda ndërtimi të ngjashme.

Një vështirësi kryesore për gjurmën detare ishte zona e hedhjes së municioneve të pashpërthyera (MP), të cilat në përfundim të Luftës së Dytë Botërore hidhe shin në fund të detit. Në Figurën 2.3-19, zonat ushtarake të paraqitura me pika të zeza janë zonat e hedhjes së këtyre MP, kurse zo nat e paraqitura me pika të kuqe janë zona të stërvitjeve usht arake, për të cilat na kanë informu ar autoritetet përkatëse kombëtare. Një vështirësi tjetër kyçe ishte qëndr ueshmëria e pjerrësisë në pjesën shqiptare nga pllaka kontinentale në thellësinë maksimale detare.

Faqe 41 nga 43

Kodi Zonal

Kodi i Kompjut

erit

Kodi i Sistemit

Kodi i Disc.

Lloji i Doku mentit

Numri i Serisë





Figura 2.3-19 Alternativat makroskopike të gjurmës në pjesën detare

Burimi: E marrë nga UNEP (DEPI)/MED WG. 334/Inf. 9)

Duke u për dorur të gjit hë këto fakt orë të ndryshueshëm u arrit të kr ijoheshin disa alternativa të mundshme për lidhjen e pikave të daljes në det në Shqipëri dhe Itali në hapësirën mes korridoreve ekzistues të zonave të hedhjes së MP dhe karakteristikave gjeofizike t ë pjerrësive kontinentale. Figura 2.3-20 paraqet të gjithë gamën e alternativave të gjurmëve n ë pjesën detare të cilat janë shqyrtuar në shkallë të ndryshme detajesh.

Source Reference Map: © ESRI Basemaps± Coordinate System: WGS 1984 UTM Zone 34N

ORDERING COMPANY

PROJECT TITLE

OWNER

DOCUMENT TITLE

Scale:

ENT - PROJECT NO.2101.C11111.131.52.02

GIS - FILE NO.OffshoreAlternatives.mxd

Revision

Rev.

03

Document-No.

OR

IGIN

AL

SIZ

EA

3

Environmental Resources Management

AAL00 - ERM - 641-Y-TAE-1004

LocationOriginatingCompany

System-code Discipline

DocumentType

SequenzNumber

AtNumber

Sheet 37 of 38

Figure 2.3-20 Lay Out of Offshore Route Alternatives Considered

A4

Size

TRANS ADRIATIC PIPELINE

Existing view

Proposed view without mitigation

not to scale

Lecce

Brindisi

Nardò

Veglie

Galatina

Vernole

Otranto

MelendugnoCopertino

Leverano

Lequile

Soleto

Galatone

GuagnanoSurbo

Torchiarolo

San Donaci

Novoli

Martano

Salice Salentino

Squinzano

Trepuzzi

Lizzanello

Mesagne

Carmiano

Cannole

Cavallino

Carpignano Salentino

Cellino San Marco

Sternatia

Maglie

Cursi

CutrofianoSeclì

Zollino

Arnesano

Calimera

Aradeo GiurdignanoPalmariggi

ORIKUM

LEVAN

NOVOSELË

TOPOJË

DERMENAS

QENDËR

REMAS

LIBOFSHË

FRAKULL

VLORË

SHUSHIC

KOT

239700 249700 259700 269700 279700 289700 299700 309700 319700 329700 339700 349700 359700 369700

44

50

00

0

44

50

00

0

44

60

00

0

44

60

00

0

44

70

00

0

44

70

00

0

44

80

00

0

44

80

00

0

44

90

00

0

44

90

00

0

45

00

00

0

45

00

00

0

45

10

00

0

45

10

00

0

45

20

00

0

45

20

00

0

45

30

00

0

45

30

00

0

±0 7 14 21 283,5km

4a

4b

00b00

1

2

4

3a

4c

4d

12M

ilesline

12M

iles

line

Italian- Albanian

Border

Landfall

Faqe 43 nga 43

Kodi Zonal

Kodi i Kompjut

erit

Kodi i Sistemit

Kodi i Disc.

Lloji i Doku mentit

Numri i Serisë





Përsa i përket sektorit shqiptar të gjurmës detare ka tre alternativa kryesore. Kët o bazohen në vendndodhjen aktuale të pikës së daljes në det në veri, qendër dhe jug. Në kohën e hartimit të këtij raporti, si rast bazë ishte përzgjedhur gjurma jugore, kryesisht për shkak të vendndodhjes së pikës së daljes n ë det në It ali dhe kar akteristikave të njohura gjeofizike të pjerrësisë kontinent ale shqiptare. Kjo gjurmë e rastit bazë do të konfirmohet dhe përpunohet më tej pas një studimi të hollësishëm të gjurmës, i cili është planifikuar të kryhet në fund të vitit 2012 / ne fillim te vitit 2013.

Trans Adriatic Pipeline AG – Albania (Branch Office)Torre Drin, Rruga Abdi Toptani

Tirana, AlbaniaTel.: + 355 44 306 937Fax: + 355 42 265 685

[email protected]

Data 01/2013

Copyright Rezervuara: Ky dokument nuk mund të kopjohen, treguar ose të vendosura në dispozicion të palëve të treta pa pëlqimin paraprak të TAP AG. Versioni i fundit i dokumentit është regjistruar në bazën e të dhënave Projekti TAP-së.

Copyright Reserved: This document may not be copied, shown to or placed at the disposal of third parties without prior consent of TAP AG.The latest version of the document is registered in the TAP Project's Database.

vnms shqipëri seksioni 2 – arsyetimi i projektit

Documents