vİetnam - akbankho chi minh city’de (eski adıyla saygon), vietnam ise san francisco’da bir...

GENEL BİLGİLER

Resmi Adı : Vietnam

Yönetim Biçimi : Sosyalist Cumhuriyet

Başkenti : Hanoi

Başlıca Kentleri : Ho Chi Minh City, Nha Trang, Qui Nhon, Nam Dinh, Da Nang

İdari Yapı : 59 eyalet (tinh) ve 5 şehir idaresi (thu do) (Hanoi, Ho Chi Minh City, Da Nang, Can Tho, Hai Phong)

Nüfusu : 85.2 milyon (Dünyanın en fazla nüfusa sahip 13. ülkesi)

Yüzölçümü : 329,560 km² (Dünyanın en büyük yüzölçümüne sahip 65. ülkesi)

Komşuları : Çin Halk Cumhuriyet, Laos, Kamboçya

Resmi Dili : Vietnamca

Etnik Yapı : Kinh (Viet) (% 86.2), Tay (% 1.9), Thai (% 1.7), Muong (% 1.5), Hoa (Çinli) (% 1.1), Nun (% 1.1), Hmong (% 1.0)

Para Birimi : Dong (1 USD = 17,755 VND ~ 15 Mayıs 2009 itibariyle)

Saat Farkı : Türkiye saati + 5

VİETNAM ÜLKE BÜLTENİ

Ekim 2009

Cộng Hòa Xã Hội Chủ Nghĩa Việt Nam

© DEİK / Türk-Vietnam İş Konseyi, 2009

1

İçindekiler

SİYASİ GÖRÜNÜM ............................................................................ 2

Komünist Yönetim .................................................................. 2 Uluslararası İlişkiler ................................................................ 3 Vietnam’ın Eyaletleri .............................................................. 4

VİETNAM EKONOMİSİ ....................................................................... 5 Makroekonomik Performans ................................................. 5 Başlıca Sektörler .................................................................... 7 Dış Ticaret ............................................................................... 8 Yabancı Yatırım ....................................................................... 9 Uluslararası Kuruluşlar ve Vietnam ....................................... 9 TÜRKİYE- VİETNAM TİCARİ VE EKONOMİK İLİŞKİLERİ ................ 11 Ticari İlişkiler ............................................................................ 11 Vietnam’da Türk Yatırımları .................................................... 11 Ticari ve Ekonomik Nitelikli Anlaşmalar ................................ 12

İşbirliği İmkanları ...................................................................... 12 TÜRK-VİETNAM İŞ KONSEYİ .............................................................. 14


2

Siyasi Görünüm 19. yüzyılın ortalarında Fransa tarafından sömürgeleştirilen Vietnam, İkinci Dünya Savaşı sırasında Japonya tarafından işgal edilmiş ve savaş sonrasında Fransa’nın nüfuzunu tekrar tesis etme çabaları nedeniyle başlayan ve çapı giderek büyüyen bir savaşa sahne olmuştur. Fransız güçlerinin, Dien Bien Phu’da Vietnamlılara yenilmesinden sonra imzalanan Cenevre Anlaşması, ülkeyi kuzey ve güney olmak üzere ikiye ayırmıştır. Kuzey Vietnam, Çin ve Sovyetler Birliği tarafından desteklenirken, Güney Vietnam’da ise ABD destekli bir hükümet kurulmuştur.

Soğuk Savaş’ın bu cepheleşmesinin sıcak savaşa dönüşmesi, ülkenin yıllar boyunca savaş yüzünden harap olması sonucunu doğurmuştur. Asker ve sivil olmak üzere toplam 3 milyon civarında insanın hayatına mal olan Vietnam Savaşı, 27 Ocak 1973 tarihinde imzalanan Paris Barış Anlaşması ile resmen sona ermişse de, çatışmalar bir süre daha devam etmiş, 29 Mart 1973 itibariyle tüm ABD birlikleri ülkeyi terketmiş ve savaş fiili olarak 30 Nisan 1975 tarihinde

Kuzey Vietnam’ın Güney Vietnam’ı işgal etmesiyle sona emiştir. 1976 yılında iki Vietnam, Vietnam Sosyalist Cumhuriyeti adı altında birleşmiştir. Birleşmeden sonra ülkenin siyasi ve ekonomik koşulları giderek çökmüş, ülkenin birçok yerinde açlık baş göstermiş ve savaştan sornaki yirmi yıl boyunca ülkenin güney kısmında binlerce Vietnamlı teknelerle ülkeyi terketmiştir. 1979 yılında patlak veren Çin-Vietnam Savaşı ise kısa süreli olmuştur. 1986 yılında Vietnam Komünist Partisi, “doi moi” adı verilen bir ekonomik reform paketini uygulamaya koymuştur. 1990’lı yıllarda bu reformlar etkisini göstermeye başlamış ve ülke ekonomisi yüksek büyüme oranlarına ulaşmıştır. Bu dönemde Vietnam tekrar uluslararası topluma entegre olabilmiştir. 1995 yılında ABD ile diplomatik ilişkiler tesis eden Vietnam üzerindeki Birleşmiş Milletler ticaret ambargosu da ertesi yıl kaldırılmıştır. Komünist Yönetim

Vietnam Sosyalist Cumhuriyeti, Vietnam Komünist Partisi’nin büyük bir ağırlığa sahip olduğu merkezi bir sistem ile yönetilmektedir. Nisan 1992’de yürürlüğe girmiş olan Vietnam Anayasası da Komünist Parti’nin ülke yönetimindeki rolünü ortaya koyar niteliktedir. Bununla birlikte, Vietnam her ne kadar tek partili bir sistemle yönetilmekteyse de, önceliğinin ideolojilerden çok ekonomik kalkınmaya yöneldiği gözlemlenmektedir.


3

Komünist Parti’nin yanısıra, Vietnam yönetiminde en büyük güç icra organları olan Devlet Başkanı ve Başbakan’a verilmiştir. Devlet Başkanı, bu görevinin yanısıra Silahlı Kuvvetlerin Başkomutanı ve Ulusal Savunma ve Güvenlik Konseyi Başkanı olarak da yetkilere sahiptir. Başbakan ise hükümetin işleyişinden sorumludur. Anayasaya göre Ulusal Meclis, yasama yetkisine sahip olan, halkın temsilcisi konumundaki tek kurumdur. Ulusal Meclis, hükümetin tüm işlevlerinden ve faaliyetlerinden sorumludur. Bu kurum, uzun yıllar boyunca sadece onay verme işlevi görmüşse de son yıllarda yasama yetkisini daha etkin bir şekilde kullanmaya başlamıştır. Ancak, yine de Komünist Parti’nin meclis üzerinde büyük bir etkisi olduğunu belirtmek gereklidir. Ulusal Meclis, Meclis Genel Kurulu için, genellikle Mayıs ve Ekim aylarında olmak üzere, yılda iki defa ve genellikle 30 günlük dönemler

için toplanır. Seçimler ise 5 yılda bir gerçekleştirilir. Vietnam’da hükümet politikalarını 14 üyeli Komünist Parti Politbürosu belirlemektedir. Günlük politika uygulamalarından ise 8 üyeli Sekreterya sorumludur. Son dönemlerde Komünist Parti ve hükümet görevlerinin çakışmaması için bir takım çalışmalar yapılmaktaysa da uygulamada bu durum devam etmektedir ve kıdemli Politbüro üyeleri hükümette de mevkilerini korumaktadır. Diğer yandan ülkenin savunma ve güvenlik politikaları da Komünist Parti Merkez Askeri Komitesi tarafından belirlenmektedir. 1,176 üyeli Komünist Parti Kongresi, her 5 yılda bir toplanarak partinin ve hükümetin yönelimini belirler. Son kongre, Nisan 2006’da

gerçekleştirilmiştir. Kongre tarafından seçilen 160 üyeli Merkez Komite ise yılda iki defa toplanır.

Vietnam Hükümeti Komünist Parti Genel Sekreteri: Le Hong Phong (Nisan 2006’dan beri) Devlet Başkanı: Nguyen Minh Triet (27 Haziran 2006’dan beri) Başbakan: Nguyen Tan Dung (Nisan 2006’dan beri) Başbakan Yard.ve Dışişleri Bakanı: Pham Gia Khiem (29 Eylül 1997’den beri) Maliye Bakanı: Vu Van Ninh Ticaret ve Sanayi Bakanı: Vu Huy Hoang İçişleri Bakanı: Do Quang Trung Eğitim Bakanı: Nguyen Thien Nhan Adalet Bakanı: Ha Hung Cuong Ulusal Güvenlik Bakanı: Phung Quang Thanh Kamu Güvenliği Bakanı: Le Hong Anh Planlama ve Yatırım Bakanı: Vo Hong Phuc Tarım ve Kırsal Kalkınma Bakanı : Cao Duc Phat Ulaştırma Bakanı: Ho Nghia Dung Bayındırlık ve İskan Bakanı: Nguyen Hong Quan Çevre ve Doğal Kaynaklar Bakanı: Pham Khoi Nguyen İçişleri Bakanı: Tran Van Tuan Çalışma ve Sosyal İşler Bakanlığı: Nguyen Thi Kim Ngan Bilim ve Teknoloji Bakanı: Hoang Van Phong İletişim ve Haberleşme Bakanı: Le Doan Hop Kültür, Spor ve Turizm Bakanı: Hoang Tuan Anh


4

Uluslararası İlişkiler Vietnam, uluslararası izolasyondan kurtulmaya 1989 yılında Kamboçya topraklarındaki askerlerini çekmesiyle başlamıştır. 1991’deki Paris Anlaşması’nı takiben, ASEAN, Avrupa ve Kuzeydoğu Asya ülkeleri ile diplomatik ilişkiler tesis edilmiştir. Aynı yıl Vietnam ile Çin Halk Cumhuriyeti arasında da diplomatik ilişkiler kurulmuş, ancak bu iki ülke arasındaki kara sınırlarının belirlenmesi ile ilgili sorun ancak 1999 yılında çözülebilmiştir. Bu tarihten itibaren Vietnam ve Çin Halk Cumhuriyeti arasındaki ilişkiler gün geçtikçe ilerleme kaydetmeye başlamıştır. Özellikle Çin Halk Cumhuriyeti’nin Vietnam’daki ekonomik varlığını arttırma çabaları iki ülke ilişkilerine olumlu yansımaktadır. Son olarak 31 Aralık 2008 tarihi itibariyle Vietnam ve Çin Halk Cumhuriyeti arasındaki tüm sınır problemleri çözüme ulaştırılmıştır. Vietnam, Kamboçya’dan çekilmesinden bu yana herhangi bir savaş yaşamadıysa da dönem dönem komşularıyla gerilim söz konusu olmaktadır. Güney Çin Denizi’nde yer alan ve petrol yataklarına sahip Spratly Adaları üzerinde Vietnam ile birlikte Çin ve Tayvan da hak iddia etmektedir. Bu anlaşmazlık zaman zaman sıcak çatışmalara yol açmaktadır ve 1988 yılında Vietnam ile Çin arasında bu nedenle çıkan bir çatışmada 70 kişi hayatını kaybetmiştir.

Vietnam ile Rusya Federasyonu arasındaki ilişkiler oldukça olumlu bir yönde seyretmektedir. Vladimir Putin, Mart 2001’de Hanoi’yi ziyaret eden ilk Rus Devlet Başkanı olmuş ve bu ziyaret çerçevesinde bir stratejik ortaklık anlaşması imzalanmıştır. Bu anlaşma, büyük ölçüde Rusya tarafından Çin’in Güneydoğu Asya’daki artan nüfuzuna denge oluşturma girişimi olarak nitelendirilmektedir.

Vietnam, ABD ile savaşın bitmesinden 20 yıl sonra, 11 Temmuz 1995 tarihinde yapılan bir anlaşmayla yeniden diplomatik ilişkiler tesis etmişler ve karşılıklı olarak kurmuş oldukları irtibat bürolarını büyükelçilik statüsüne getirmişlerdir. Ayrıca ABD, Ho Chi Minh City’de (eski adıyla Saygon), Vietnam ise San Francisco’da bir konsolosluk açmıştır. İlerleyen yıllarda iki ülke arasındaki ilişkiler hızlı bir gelişme kaydetmiştir. Temmuz 2000’de imzalanan Aralık 2001’de yürürlüğe giren ABD-Vietnam Ticaret Anlaşması da ilişkilerin ekonomik boyutunun kuvvetlenmesinde itici güç olmuştur. 2008 yılından itibaren tüm dünyada etkisini gösteren küresel finans krizine rağmen, Vietnam’ın diğer ülkelerle Serbest Ticaret Anlaşması imzalama yönündeki çabaları devam etmektedir. Bu çerçevede son olarak 2008 yılının Aralık ayında Japonya ile bir Serbest Ticaret Anlaşması imzalanmıştır.


5

Vietnam’ın Eyaletleri Vietnam, idari olarak 59 eyalete ve bu eyaletlerle aynı statüde olan 5 şehir idaresine ayrılmaktadır. Bu eyaletler halk tarafından seçilen Halk Konseyi tarafından yönetilmektedir. Halk Konseyi, yerel hükümetlerin icra organı olarak çalışan Halk Komitesi’ni atar. Vietnam’ın eyaletleri arasında ne fazla nüfusa sahip olanı, şehir idaresi statüsünde olan Ho Chi Minh City’dir. Yaklaşık 5 milyon nüfusu olan bu şehir idaresinden sonra 3.5 milyonluk nüfusuyla Thanh Hoa eyaleti gelmektedir. En az nüfus sahip olan eyalet ise, ülkenin kuzeybatı bölümündeki Lai Chau eyaletidir. Yüzölçümü açısından bakıldığında ise Vietnam’ın en büyük eyaleti Vinh kentinden Song Ca vadisine uzanan 16,487 kilometrekarelik bir alana yayılan Nghe an eyaletidir. En küçük yüzölçümü ise nüfusun fazla olduğu Kızıl Nehir deltasında yer alan Bac Ninh eyaletine aittir.

Vietnam Ekonomisi 1986 yılında gerçekleştirilmiş olan Vietnam Komünist Partisi 6. Kongresi’nde planlı ekonominin terkedilerek “doi moi” adı verilen geniş çaplı bir ekonomik reform paketi çerçevesinde pazar ekonomisi ilkelerinin benimsenmesi kararı alınmıştır. Doi moi ile serbest girişime izin verilmiş ve girişimciler teşvik edilmiş, sanayi ve tarım faaliyetlerinde kollektif yapı terkedilmiştir. Vietnam’da ekonomik özgürlüklere Sovyetler Birliği’ndeki glasnost ve perestroyka’ya benzer şekilde birer siyasi ve sosyal reform paketi eşlik etmemiştir. Ancak yine de bu alanda kademeli olarak bir gelişme sağlandığını söylemek mümkündür. Söz konusu reformlar, kısa bir süre içerisinde

meyvelerini vermeye başlamış ve 1990’lı yılların ilk yarısında Vietnam oldukça yüksek büyüme oranlarına ulaşmıştır. Ancak reformların etkin bir şekilde gerçekleştirilememesi ve 1997 yılında Asya’da patlak veren mali krizin etkileri nedeniyle 1990’ların sonlarına doğru Vietnam ekonomisinin büyümesi yavaşlamıştır. 2000’den itibaren ise petrol ihracatından elde edilen gelirler, ekonomi üzerinde olumlu bir etki yaratmıştır.


6

Vietnam hükümeti, yatım mevzuatını geliştirmek, özelleştirmeden daha fazla verim almak için çalışmalarını sürdürmektedir. Nitekim, Vietnam 11 Ocak 2007 tarihinde Dünya Ticaret Örgütü’ne üye olmuştur. Diğer yandan işsizlik, halen Vietnam ekonomisinin yaşamakta olduğu en büyük sıkıntı olarak görülmektedir. Kırsal bölgelerden şehirlere göçün artması şehirlerdeki işsizliği körüklemiştir. Büyük ölçüde tarım ile uğraşan kırsal bölgelerde ise hasat zamanları dışında işsizlik oranı yüzde 35’e kadar çıkabilmektedir. Vietnam giderek artan oranlarda pazar ekonomisini benimsemekteyse de, devlet halen bankacılık ve kamu iktisadi teşekkülleri gibi alanlarda ağırlığını sürdürmektedir. Belirli sektörlerin reformu ve özelleştirmeler konusundaki uygulamalar istenen hızda gerçekleştirilememektedir. Vietnam ekonomisi, bölge ülkeleri ile karşılaştırıldığında, küresel finans krizinden en az etkilenen ekonomilerden biri olmuştur. Bu durumda hükümetin aldığı teşvik önlemleri, vergi indirimleri gibi etkenlerin yanı sıra devam eden Japonya ve Çin başta olmak üzere doğrudan yabancı yatırım girişleri de önemli rol oynamıştır. Vietnam’ın GSYİH büyüme oranı 2009 yılınn ikinci çeyreğinde yüzde 4.5’e ulaşmıştır. Söz konusu büyümede müteahhitlik hizmetlerinde yaşanan büyük artışın önemli bir etkisi bulunmaktadır. Büyümenin de önümüzdeki 5 yıl içinde % 5’in altına düşmeyeceği tahmin edilmektedir. Makroekonomik Performans

TEMEL EKONOMİK GÖSTERGELER

GÖSTERGELER 2005 2006 2007 2008 GSYİH (milyar USD) 52.9 61.0 71.1 89.9 Büyüme (%) 8.4 8.2 8.5 6.2 Kişi başına GSYİH ppp (USD) 2,132 2,358 2,604 2,796 Sınai Üretim Artışı (%) 10.7 10.4 10.6 6.3 Enflasyon (TÜFE artışı, %) 8.3 7.4 9.0 İhracat (milyon USD) 32,447 39,826 48,561 62,685 İthalat (milyon USD) 34,887 42,602 58,999 75,468 Toplam dış borç (milyon USD) 19,211 20,202 24,222 25,887 Döviz kuru (ort., USD:Dong) 15,916 16,055 16,010 17,433 Kaynak: Economic Intelligence Unit (EIU)

Vietnam ekonomisi, doi moi uygulamasıyla birlikte yüksek büyüme oranlarına ulaşmıştır. 1990-97 döneminde yıllık ortalama büyüme oranı yüzde 8 olurken 1996 yılında Vietnam ekonomisi, yüzde 9.3 tarihinin en yüksek büyüme oranını gerçekleştirmiştir. 1998-2003 döneminde ise yıllık ortalama yüzde 6.5’e düşmüştür. Son yıllarda ise Vietnam ekonomisinin tekrar ivme kazandığı gözlemlenirken, 2004 yılında yüzde 7.7 olan büyüme, 2005 yılında yüzde 8.4 olarak gerçekleşmiştir. 2008 yılından itibaren tüm dünyada etkisini gösteren küresel finans krizinin ardından Vietnam ekonomisinin büyümesi yavaşlamış ancak yine de 2009 yılında yaklaşık yüzde 5 oranında büyüme gerçekleştirmeyi başarmıştır. Önümüzdeki dönemde Vietnam ekonomisinin büyüme oranının daha da artması beklenmektedir.

Son beş yıl içerisinde tarım sektörünün GSYİH içerisindeki payının azaldığı, buna karşılık sanayi ve hizmetlerin payının arttığı görülmektedir. Tarım, 2001 yılında GSYİH’nin yüzde 23.2’sini oluştururken bu oran 2005 yılında yüzde 20.9’a inmiştir. Aynı dönemde sanayinin payı ise yüzde 32.3’ten yüzde 34.7’ye çıkmıştır. Günümüzde sanayinin GSYİH içerisindeki payı yaklaşık yüzde 42’ye


7

ulaşmıştır. Diğer taraftan, GSYİH içerisinde hizmet sektörünün payı da gün geçtikçe artış göstermiş ve bu oran günümüzde yüzde 38’e ulşamıştır. Yüksek büyüme oranları, Vietnam için hayati öneme sahip olan fakirlikle mücadele konusunda da olumlu gelişmeler kaydedilmesini sağlamıştır. Son dönemde yaşanan küresel finans kriz söz konusu gelişmenin hızını kesmiş olsa da, 1998 yılında yüzde 37.4 olan yoksulluk oranı 2006 yılında yüzde 16’ya düşmüştür. Diğer taraftan, Vietnam ekonomisinde yaşanan hızlı büyüme, işsizlik oranlarına da olumlu olarak yansımıştır. 1999 yılında 37.8 Milyon olan çalışan sayısı 2007 yılında 44.2 Milyona ulaşmıştır. Kırsal bölgelerden şehirlere doğru gerçekleşen hızlı göçe rağmen, şehirlerdeki işsizlik oranı 1999 yılında yüzde 6.7 iken, bu oran 2007 yılında yüzde 4.6’ya düşmüştür. Geçtiğimiz yıl yaşanan ekonomik krizin ardından ise işsizlik oranı yüzde 5’e yükselmiştir. Vietnam’da 1987 yılında yüzde 300 olan enflasyon oranı ilerleyen yıllarda büyük ölçüde kontrol altına alınmış, hatta 2000 yılında yüzde 0.6’lık bir deflasyon söz konusu olmuştur. Ancak son dönemlerde enflasyonun artışa geçtiği gözlemlenmektedir. Nitekim, 1998’den bu yana yüzde 4.0’ın altında seyreden TÜFE artış oranı 2004 yılında yüzde 9.5 olarak gerçekleşmiştir. Sonraki yıllarda, enflasyon artış hızı düşüşe geçmiş olsa da, küresel finans krizinin ardından yeniden yükselen enflasyon artış hızı günümüzde Vietnam’ın en önemli sorunlarından biri haline gelmiştir. Vietnam ekonomisinin karşı karşıya olduğu başlıca sıkıntılar şöyle özetlenebilir: • Vietnam’da halen yeterli ve şeffaf bir hukuk sistemi oluşturulamamıştır. Bu durum, ülkeye yabancı sermaye girişinin karşısında ciddi bir engeldir. Diğer yandan, yabancı sermaye mevzuatı oldukça karmaşıktır. 2007 yılında yürürlüğe giren yeni yatırım yasası ile yabancı yatırımların Merkezi Yatırım ve Planlama Bakanlığı tarafından onaylanması zorunluluğunun kaldırılmış, ve bu durum özellikle altyapı yatırımlarında artış yaşanmasına neden olmuştur. Ayrıca, Vietnam’ın 11 Ocak 2007 tarihi itibariyle Dünya Ticaret Örgütü üyesi olması Vietnam’ın yatırım ortamına ilişkin yapılan reformlara hız kazandırmış, bu tarihten sonra özellikle vergiler, fikri mülkiyet hakları ve döviz kontrollerine ilişkin düzenlemelerde önemli ilerlemeler kaydedilmiştir. Ancak, söz konusu reformlar henüz istenen seviyelere ulaşmamıştır. Vietnam, serbest piyasa ekonomisi için gereken yasal ve düzenleyici mekanizmaları henüz tam olarak oturtamamıştır. Özellikle yatırım mevzuatı incelendiğinde halen planlı ekonominin izlerini görmek mümkündür.

• Ülkede orta ölçekli işletmelerin sayısı yetersizdir. Özel sektör işletmelerinin tamamına yakını küçük ölçeklidir. Bunların yüzde 65’i 5 ya da daha az çalışan istihdam etmektedir. 1,000’den fazla çalışanı olan işletmelerin oranı sadece yüzde 10’dur. • Kamu iktisadi teşekkülleri verimsiz çalışmaktadır. Vietnamlı akademisyen Prof.

Nguyen Quang Thai’nin bir çalışmasına göre bir kişilik istihdam yaratmak için kamu sektörünün ihtiyaç duyduğu sermaye özel sektörün ihtiyaç duyacağı sermayenin 10 katıdır. Thai’ye göre yatırımlarda uygulanan “kapalı kapı” uygulaması büyük bir sorundur ve yolsuzluk, yatırım sermayesinin ve devlet fonlarının israfı gibi konulara acilen çözüm getirmek gerekmektedir.


8

• Bankacılık ve finans sistemi yetersiz kalmaktadır. Kamu iktisadi teşekküllerinin borç sorunu devam etmektedir ve diğer yandan özel sektörün kredi ve arazi tahsisne erişimde güçlükler yaşadığı görülmektedir. Başlıca Sektörler

Tarım: Toprak reformları, kollektif sistemin terkedilmesi ve sektörün pazar ekonomisi ilkelerine geçmesi sayesinde 1980’lerin başlarında kıtlıklar yaşayan bir ülke olan Vietnam, bugün önemli bir tarım üreticisi ve ihracatçısı konumuna gelmiştir. Şu anda Vietnam dünyanın en büyük ikinci pirinç ihracatçısıdır. Vietnam İstatistik Kurumunun verilerine göre, Vietnam yalnızca 2009 yılının ilk dokuz ayında 4.98 Milyon Ton pirinç ihracatı gerçekleştirmiştir. Böylelikle, 2008 yılının aynı

dönemine göre pirinç ihracatında yaklaşık yüzde 34 oranında artış gerçekleştirilmiştir. Vietnam’ın 2009 yılı sonuna kadar yaklaşık 6 Milyon Ton pirinç ihracatı gerçekleştirmesi ve böylelikle son 20 yılın rekor seviyesine ulaşması beklenmektedir. Pirincin yanısıra kahve, çay ve deniz ürünleri de ülkenin ihracatında önemli bir yer tutmaktadır. En önemli tarım bölgeleri Kızıl Nehir Deltası, Mekong Deltası ve Güney Set Bölgeleridir. Kahve ve çay ekimi ülkenin orta yüksek kesimlerinde gerçekleştirilmektedir. Bunun yanı sıra Vietnam, önemli oranlarda meyve, tütün ve jüt üretimi de gerçekleştirmekte, ülkenin çeşitli bölgelerinde ipek böcekçiliği yapılmaktadır. Karides, kalamar ve istakozun başı çektiği deniz ürünlerinde başlıca üretim merkezleri, Mekong ve Bassac Nehirleridir. Ormancılık temel bir sanayi olmakla beraber odun kömürü üretimi geniş çaplı olarak yürütülmektedir. Ayrıca ülkede mobilya ve kağıt üretimi alanında faal olan fabrikalar mevcuttur. Ancak ülke içerisinde artan orman ürünleri talebi karşısında ormanların gitgide azalması ve toprak kalitesinin bozulması bu sektörün geleceğini tehdit etmektedir. Sanayi: Vietnam, tarımın yanında sanayisini de geliştirmek üzere çaba göstermekte ve bu doğrultuda büyük ölçüde başarılı olmaktadır. Her geçen yıl, sanayinin GSYİH içindeki payı artmaktadır. 2005 yılında ülkenin sınai üretim hacmi yüzde 17’lik bir büyüme kaydetmiştir. Günümüzde ise sanayinin GSYİH içerisindeki payı yaklaşık yüzde 42’ye ulaşmıştır. Sanayi alanında faal olan kamu iktisadi teşekküleri düşük verimlilik oranıyla çalışmakta ve yetersiz kalmaktadır. Buna karşılık, yabancı sermaye, sanayideki büyümenin itici gücü olmakta ve özel sektörün de bu alandaki payı giderek artmaktadır. Madencilik ve doğal kaynaklar, Vietnam’da sanayinin önde gelen dallarından birisidir. Kömür, fosfat, demir, bakır ve krom, hem yerel talebi karşılamak hem de ihracat için çıkarılmaktadır. Ayrıca, magnezyum, boksit, çinko, kurşun ve volfram kayda değer oranlarda üretilmektedir. Vietnam 2006 yılının ilk altı ayında 5 Milyon Ton çelik ve çelik ürünleri ithalatı gerçekleştirmiştir. Söz konusu ithalat bir önceki yılın aynı dönemine göre yüzde 26 oranında artış göstermiştir. Bu sektörde yaşanan açığın giderilmesi için son dönemde bazı yabancı şirketlerin Vietnam’da projeler başlattığı


9

görülmektedir. Son olarak Hintli Tata Grup, Vietnam’a bu alanda yaklaşık 3.5 Milyar Dolarlık bir yatırım gerçekleştirmeyi önermiştir. Aynı şekilde Güney Kore ve Tayvanlı firmaların da son dönemde bu sektöre yoğun ilgi gösterdikleri görülmektedir. Vietnam’da Doi Moi uygulaması ile birlikte, Vietnam’a hızlı bir yabancı sermaye girişi gerçekleşmiştir. İlk olarak petrol ve doğal gaz alanlarında kendini gösteren yabancı sermaye, daha sonra hızla imalat sanayine yönelmiş ve söz konusu sektörün önemli bir itici gücü haline gelmiştir. UNCTAD verilerine göre, 2001 ve 2007 yılları arasına Vietnam’a giren yabancı sermayenin yüzde 62.2’si imalat sektörüne yönelik olarak gerçekleşmiştir. Söz konusu rakam, Vietnam’ın yabancı sermaye tarafından küresel ticarette bir üretim merkezi olarak değerlendirildiğini göstermektedir. Yabancı sermayenin Vietnam’a girdiği ilk yıllarda daha çok tekstil ve hazır giyim sektörüne yöneldiği ancak daha sonra yüksek teknoloji içeren sektörlerde yoğunlaştığı gözlemlenmektedir. Özellikle elektronik ve aksamlarının üretimi açısından Vietnam bölgede en çok tercih edilen ülkelerden biri haline gelmiştir. Bu çerçevede, 2006 yılında Intel’in Ho Chi Minh’de yaklaşık 1 Milyar Dolarlık yarı-iletken montaj hattı ve test merkezi yatırımı yapmaya yönelik kararını açıklaması önemli bir dönüm noktası teşkil etmektedir. Aynı şekilde, yakın dönemde ülkemize de yatırım yapma kararını açıklayan Tayvanlı Foxconn Vietnam’ın farklı bölgelerine yaklaşık 5 Milyar Dolarlık yatırım yapmayı planladığını açıklamıştır. Vietnam, dünya çimento üretiminde önemli paya sahip bir ülkedir. Bununla birlikte ülkede kimya sanayi de gelişmekte ve bu sektörde de gübre ön plana çıkmaktadır. Vietnam’ın diğer başlıca sanayi dalları arasında demir-çelik, kauçuk ve deri ağırlıklı olmak üzere tekstil sayılabilir. 1 Ocak 2005 tarihi itibariyle küresel tekstil ve hazırgiyim ticaretinde kotaların kaldırılmış olması da bu alanda rekabet avantajına sahip olan Vietnam için olumlu bir gelişme olmuştur. Enerji: Ülkenin gerçekleştirmekte olduğu hızlı ekonomik büyüme, beraberinde artan bir enerji talebi getirmiş ve hükümet, bu talebin karşılanması amacıyla petrol ve doğal gaz üretimini artırmak için ülkeye yabancı sermaye çekmeyi amaçlamıştır. 2001-2011 döneminde enerji sektörüne sadece off-shore kaynakların işlenebilmesi için 11 milyar dolarlık bir yatırım gerektiği hesaplanmaktadır. Şu ana kadar 50 yabancı sermayeli firma ile Vietnam karasularındaki yatakların yüzde 25-30’unu kapsayan toplam 4 milyar dolarlık yatırım için sözleşme yapılmış durumdadır. Yasa gereği yabancı firmaların, bu sektörde devlete ait petrol ve doğalgaz şirketi PetroVietnam ile ortaklık yapmaları gerekmektedir. Vietnam, Endonezya ile Malezya’dan sonra Güneydoğu Asya’da en fazla petrol rezervlerine sahip olan üçüncü ülkedir. Vietnam sahip olduğu 3 milyar varillik petrol rezervleriyle dünyadaki toplam rezervin yüzde 0.2’sine sahiptir. Vietnam’da petrolün yanısıra 240 milyar metreküplük doğal gaz rezervi bulunmaktadır. Vietnam’da yıllık ortalama yüzde12-15 oranında artış gösteren elektrik ihtiyacı, yabancı sermayeli firmaların bu alana da ilgi göstermelerine neden olmuştur. Japonya’nın önde gelen Sogo-Şoşa’larından Sumitomo, Vietnam’a 3.8 Milyar Dolarlık üretim tesisi kurulması konusunda görüşmelerini halen sürdürmektedir. Diğer taraftan, İngiliz ve Güney Koreli petrol şirketleri tarafından kuruluan ortaklıklarla finanse edilen iki büyük güç santrali halihazırda faaliyete geçmiş bulunmaktadır. Dış Ticaret


10

1970’li yılların sonlarından 1989’a kadar Vietnam’ın dış ticareti büyük ölçüde Sovyetler Birliği ve diğer Varşova Paktı ile yapılan ticaretle sınırlı kalmıştır. Ancak ilerleyen yıllarda bu bloğun dağılması nedeniyle, Vietnam ticaretini ayakta tutabilmek için liberalizasyona gitmiş, ihracatı desteklemek amacıyla parasını devalüe etmiş ve bölgesel/uluslararası ekonomik entegrasyon oluşumlarına aktif olarak katılım sağlamıştır. Söz konusu reformların sayesinde ve 2000 yılında ABD ile imzalanan Ticaret Anlaşması ile ASEAN Bölgesi Serbest Ticaret Anlaşması’nın da etkisiyle ihracat hızla artmış ve bazı yıllarda ihracat artışı yüzde 20-30 arasında gerçekleşmiştir. Diğer taraftan Vietnam, 11 Ocak 2007 tarihinde Dünya Ticaret Örgütü’ne üye olmuştur. Vietnam’ın Dünya Ticaret Örgütü’ne üyeliği, yalnızca ihracatının önündeki engelleri büyük oranda kaldırmakla kalmamışaynı zamanda yabancı sermayenin ülkeye girişini de kolaylaştırmış ve hızlandırmıştır. Vietnam’ın ihracatında ilk sırayı yüzde 21.3’lük oranla ham petrol almaktadır. Tekstil ve Hazır Giyim yüzde 14.8 ile ikinci sırada, ayakkabı yüzde 9.1 ile üçüncü sırada, deniz ürünleri ise yüzde 8.6 ile dördüncü sırada bulunmaktadır. Vietnam’ın en fazla ihracat gerçekleştirdiği ülkeler sırasıyla ABD, Japonya, Avustralya, Çin, Singapur ve Almanya’dır. Diğer taraftan, Vietnam’ın ithalatında makina ve ekipmanlar çok önemli bir yer turmaktadır. Özellikle tekstil makinalarının oranı söz konusu ithalat içerisinde dikkat çekmektedir. Ayrıca ham petrol ve çelik ithalatı da Vietnam’ın ithalatında üst sıralarda yer almaktadır. Vietnam’ın en fazla ithalat gerçekleştirdiği ülkeler ise sırasıyla Çin, Singapur, Japonya, Güney Kore, Tayland, Malezya ve Hong Kong’dur. Yabancı Yatırım Vietnam, ekonomik reformlar çerçevesinde yabancı sermayeye de ağırlık vermiştir. Hükümet ülkeye daha fazla yabancı yatırımcı çekerek, sermayenin, gelişmiş teknolojinin ve kalifiye elemanların kazanılmasını ve bu sayede ülkenin potansiyelinin geliştirilmesini, modernleşmenin ve sanayileşmenin sağlanmasını ve halkın yaşam standartlarının geliştirilmesini sağlamayı amaçlamaktadır. Vietnam’da yabancı yatırım dört şekilde gerçekleşebilmektedir:

• İşbirliği sözleşmesi • Joint venture • % 100 yabancı sermayeli firma • Diğer yollar (İhracat İşleme alanı, Yap-İşlet-Devret, vs.)

Vietnam’a yabancı sermaye girişi Doi Moi uygulamasından sonra kademeli olarak gerçekleşmiştir. Vietnam’ın serbest ekonomiye geçişi ile birlikte uygulanan Doi Moi, Vietnam ekonomisinin aynı zamanda küresel ekonomiye entegrasyonunu da sağlamıştır. 1995 yılında ASEAN’a 2007 yılında ise DTÖ’ye üye olan Vietnam’da yabancı sermaye girişini kesin olarak yasaklayan kurallar ise 1987 yılında kaldırılmıştır. Bu tarihten itibaren Vietnam’a yabancı sermaye girişi kademeli olarak gerçekleşmiş ve 1997 yılında 2.6 Milyar Dolara ulaşmıştır. 1997 yılında yaşanan Asya Finans Krizi sonucunda ülkeye yabancı sermaye girişi büyük oranda düşüş göstermiş ancak 2002 yılından itibaren tekrar artışa geçmiştir. 2006 yılında ülkeye 2.6 Milyar Dolarlık yabancı sermaye girişi gerçekleşmiştir.


11

2005 yılı, yabancı yatırım ile ilgili mevzuatın geliştirilmesi açısından da önemli bir yıl olmuş ve yıl içerisinde “Birleşik Yatırım Kanunu” ve “Filki Mülkiyet Hakları Kanunu” meclisten geçmiştir. 2007 yılında yürürlüğe giren yeni yatırım yasası ile yabancı yatırımların Merkezi Yatırım ve Planlama Bakanlığı tarafından onaylanması zorunluluğunun kaldırılmış, ve bu durum özellikle altyapı yatırımlarında artış yaşanmasına neden olmuştur. Ayrıca, Dünya Ticaret Örgütü ile imzalanan anlaşma gereği yakın dönemde başta finansal hizmetler olmak üzere bir çok sektörün yabancı yatırıma açılması beklenmektedir. Yabancı yatırımın artması beklenen diğer sektörler ise Telekomünikasyon, elektrik ve ulaştırma’dır.

DOĞRUDAN YABANCI YATIRIMIN SEKTÖREL DAĞILIMI (2001-2007) Sektör Toplam Kayıtlı Sermaye içerisindeki Payı

İmalat % 62.2

Emlak % 16.7

Otel ve Restaurantlar % 5.7

İnşaat % 4.1

Ulaştırma ve Haberleşme % 2.8

Kaynak: UNCTAD

Uluslararası Kuruluşlar ve Vietnam Dünya Bankası: Son 10 yıl içerisinde Dünya Bankası, Vietnam’da 40 kalkınma projesine destek vermiştir. 1993’den beri Vietnam’da faal olan Dünya Bankası, Vietnam hükümetine tarım, altyapı, sağlık programları ve okullar için finansman sağlayarak yoksullukla mücadelede destek vermektedir. Dünya Bankası, Vietnam’daki tüm projeleri kendi çatısı altında yer alan ve ülkelere faizsiz kredi sağlayan Uluslararası Kalkınma Kuruluşu (IDA) aracılığıyla desteklemektedir. Kasım 1993’den beri Dünya Bankası, Vietnam’a sürdürülebilir büyümeye ulaşılması ve yoksullukla mücadele amacıyla toplam 5 milyar dolarlık destek sağlamıştır. Vietnam’da Dünya Bankası tarafından desteklenen bazı projeler aşağıdaki gibidir: • Ülkenin ana karayolunun bin kilometrelik bölümünün modernizasyonu tamamlanmıştır ve halen 600 km’lik bir bölümde çalışmalar devam etmektedir. Yeni bir proje ile 300 km’lik bir kısım daha yenilenmeye alınacaktır. Bununla birlikte Dünya Bankası, Vietnam’ın kırsal bölgelerinde yüzlerce kilometrelik yolun, Hanoi ve Ho Chi Minh City’de kent içi yolların ve Mekong deltasında 50 km’lik su yolunun yenilenmesine destek vermiştir. • Ulusal Sağlık Desteği Projesi çerçevesinde 18 eyalette sağlık hizmetlerinin kalitesi yükseltilmiştir. • İlköğretim Projesi ile öğrencilere 82 milyon kitap dağıtılmış, 35 eyalette 7 bin sınıf inşa edilmiştir. • Kırsal Finansman Projesi’nden yaklaşık 250 bin aile faydalanmış ve toplam 120 milyon dolarlık kredi verilmiştir. Bu krediler çiftliklerin ve tarım faaliyetlerinin geliştirilmesi için kullandırılmıştır.


12

• Dünya Bankası, Ho Chi Minh Şehrinde gerçekleştirilen bir dizi yoksulluk değerlendirmesi çalışmasından sonra kentsel stratejisinde gecekondu sakinlerinin temel ihtiyaçlarına cevap verecek şekilde yeniden yapılandırmaya yönelmiştir. Açıklanan Kentsel Kalkınma Projesi kayıt dışı göçmenlerin de dahil edileceği bir strateji çerçevesinde 4 ilde (Ho Chi Minh City, Haiphong, Can Tho ve Nam Dinh) gecekondu bölgelerinde yaşayan tüm yoksul insanlara temel hizmetlerin ulaştırılmasını amaçlamaktadır. Uluslararası Finans Kuruluşu (IFC): IFC, Vietnam’da gerçekleştirilen çeşitli projelere destek vermektedir. Bu projeler, bankacılık sektöründen sağlık sektörüne kadar birçok farklı alanda iş yapmakta olan yabancı ortaklı firmalara yönelik olduğu kadar yüzde 100 yerel sermayeli Vietnam firmalarına da açıktır. Asya Kalkınma Bankası (ADB): ADB, Vietnam’da yoksulluk seviyesinin aşağıya çekilmesine önem vermekte ve bu bağlamda gerek kırsal bölgelerin kalkınmasına katkı sağlayacak projeleri desteklemekte ve gerekse sağlık ile eğitim gibi sektörlere kredi olanağı tanımaktadır.

* * *

Türkiye-Vietnam Ticari ve Ekonomik İlişkileri Ticari İlişkiler Türkiye’nin özellikle 1990’lı yılların ortalarından itibaren genel olarak Asya-Pasifik ülkeleri ile gerçekleştirdiği dış ticaret büyük oranda Türkiye aleyhine bir seyir izlemekte ve Türkiye’nin ticaret açığı her geçen yıl artmaktadır. Vietnam bölge ülkeleri içinde Türkiye’nin ticari ilişkisinin en az geliştiği ülkelerden birisidir. Türkiye’nin bu ülkeyle ticareti son yıllarda artış göstermişse de diğer bölge ülkeleri ile karşılaştırılamayacak kadar düşük seviyededir. 1990 yılında sıfır düzeyine inen ikili ticari ilişkiler 1992 yılında tekrar yükselmeye başlamış ve 2007 yılında toplam ticaret hacmi yaklaşık 390 milyon dolar, 2008 yılında ise 600 milyon dolar olarak gerçekleşmiştir. Aşağıdaki tablolardan görüleceği üzere bunun önemli bir bölümünü Vietnam’ın Türkiye’ye yaptığı ihracat oluşturmaktadır. Bununla birlikte ihracatın artmasına rağmen bu ülkeden yapılan ithalatın daha hızlı arttığı ve bu durumun bir sonucu olarak ihracatın ithalatı karşılama oranının giderek düştüğü gözlemlenmektedir. Türkiye’nin Vietnam’a ihraç etmekte olduğu ürünlerin başında dizel-yarı dizel motorlu toplu yolcu taşıtları, viskoz ipeği liflerinden devamsız polyester, kara taşıtlarının diğer aksam ve parçaları, kıvılcım ateşlemeli motorlu diğer toplu yolcu taşıtları, kekik, defne yaprakları, çinko oksit, çinko peroksit ve kuvars gelmektedir. Vietnam’dan yapılmakta olan ithalata konu başlıca ürünler ise ayakkabılar, TV alıcısının katod ışınlı renkli resim tüpleri, çeşitli iplikler, karabiber, yüzleri plastik, mensucattan diğer muhafaza eşyaları, teknik yönden belirlenmiş tabii kauçuk (TSNR) ve kauçuk ürünleri, pirinç, mobilyalar, polietilen tereftalat ve alaşımsız kalaydır.


13

1999 yılı içinde İstanbul’da açılan Vietnam Ticaret Müşavirliği ve 2003 yılında Ankara’da açılan Vietnam Büyükelçiliği, ikili ticari ilişkilerin gelişmesi açısından oldukça önemli bir adım olarak nitelendirilebilir.

YILLAR İTİBARİYLE TÜRKİYE–VİETNAM DIŞ TİCARETİ (‘000 dolar)

Yıllar İhracat İthalat İhracat/İthalat Hacim Denge 2000 3,894 25,364 0.15 29,258 -21,470 2001 13,240 21,086 0.63 34,326 -7,846 2002 25,513 38,128 0.67 63,641 -12,615 2003 24,677 54,671 0.45 79,348 -29,994 2004 33,839 80,311 0.42 114,150 -46,472 2005 43,987 109,424 0.40 153,411 -65,437 2006 45,392 189,207 0,24 234,599 -143,815 2007 76,720 312,668 0.24 389,388 -235,948 2008 153,908 443,118 0.34 597,026 -289,210 2009* 73,934 281,238 0.26 355,172 -207,304

Kaynak: TUIK, * Ocak- Ağustos ayı rakamları

Vietnam’da Türk Yatırımları 2008 yılı itibariyle Vietnam’da yaklaşık 70 milyon dolar kayıtlı sermayeye sahip ve 6 milyon dolar ödenmiş sermayesi bulunan 7 Türk firması bulunmaktadır. Bu firmalar gemiler için makina ve yedek parka üretimi, gıda işleme, mikroorganizma üretimi, hayvan yetiştiriciliği, prefabrik evler için malzeme üretimi ve tekstil sektörlerinde faaliyet göstermektedir. Bu projelere ilaveten, Hanoi ve Ho Chi Minh City’de yerleşik eğitim, tekstil ve ayakkabı sektörlerinde Türk firmalarının istatistiklerde henüz görünmeyen yatırımları vardır. Ticari ve Ekonomik Nitelikli Anlaşmalar

Anlaşma İmza Tarihi ve Yeri Ticaret, Ekonomik ve Teknik İşbirliği Anlaşması 27.08.1997 - Ankara Kültür, Bilim ve Eğitim Alanlarında İşbirliği Anlaşması 28.10.1999 - Ankara Bilim, Teknoloji ve Çevre Alanlarında İşbirliği Anlaşması 01.03.2000 - Hanoi Tarım Alanında Teknik, Bilimsel ve Ekonomik İşbirliği 01.03.2000 - Hanoi I. Dönem KEK Toplantısı Mutabakat Zaptı 01.03.2000 - Hanoi II. Dönem KEK Toplantısı Mutabakat Zaptı 25.08.2004 – Ankara III. Dönem KEK Toplantısı Mutabakat Zaptı 29.08.2006 - Hanoi IV. Dönem KEK Toplantısı Mutabakat Zaptı 05.11.2008- Ankara

İşbirliği İmkanları Türkiye ile Vietnam arasındaki ticari ve ekonomik ilişkilerin geliştirilmesi konusunda en büyük sorun, iki ülke arasındaki coğrafi uzaklıktır. Doğrudan taşımacılık imkanlarının olmaması ve dolayısıyla navlun ücretlerinin bir hayli yüksek olması, Türk ihracatçısının Vietnam pazarına giriş fiyatlarını yukarılara çekmektedir. Bu nedenle Türk malları fiyat açısından rekabet avantajına sahip olamayacakları bu pazara girmekte zorluk çekmektedirler. Ancak buna rağmen bazı Türk markalarının Vietnam pazarında kendilerine yer edinmiş olmaları, söz konusu pazarda Türk ihraç ürünleri için bir potansiyel olduğuna işaret etmektedir. Diğer yandan, coğrafi uzaklık ve ulaşım imkanlarının yetersizliği Türk iş adamlarının Vietnam pazarınını iyi tanımamalarına ve bu pazarın sunduğu fırsatlar hakkında yeterli bilgi sahip olmamalarına yol açmıştır. Durum böyle olunca, Vietnam Türk


14

ihracatçısı tarafından ciddi bir pazar olarak görülmemektedir. Bu, tanıtım çalışmaları ve kuvvetli diyalog yoluyla düzeltilmesi gereken bir durumdur. Bu doğrultuda Vietnam’da bir “Türk İhraç Ürünleri Fuarı” ve benzeri etkinliklerin gerçekleştirilmesi faydalı olacaktır. Vietnam sadece kendi iç pazarı ile ele alınmamalıdır. Vietnam, bir Güneydoğu Asya Ülkeleri Örgütü (ASEAN) üyesidir ve ASEAN’ın Çin Halk Cumhuriyeti ile yapmış olduğu anlaşma uyarınca ASEAN ile Çin arasında 2010 yılına kadar kademeli olarak bir serbest ticaret alanı uygulamasına geçilecektir. Bu 2 milyar nüfuslu ve 2.4 trilyon dolar büyüklüğünde bir pazar anlamına gelmektedir. ASEAN benzer bir çalışmayı da Hindistan ile sürdürmektedir. Dolayısıyla Vietnam, çok daha büyük bir pazara giriş kapısı olarak görülebilir. Türkiye ile Vietnam arasında işbirliği potansiyeline sahip sektörlerin başında gemi inşası gelmektedir. Bu sektör özellikle son 10 yıl içerisinde Vietnam ekonomisindeki yerini kuvvetlendirmiş ve önde gelen sektörlerden birisi haline gelmiştir. Devlete gemi inşa şirketi Vinashin Corporation, petrol tankeri ve kargo gemileri üzerinde yoğunlaşmakta ve halihazırda Türkiye’den sipariş almaktadır. Bu alandaki işbirliği derinleştirilebilir. Vietnam hükümeti, Aralık 2005 itibariyle tekstil sektörünün entegrasyonu ve yeniden yapılanması konusunda alınan karar doğrultusunda tekstil makina ithalatında önemli bir artış yaşanmaktadır. Bu süreç çerçevesinde Türkiye ile Vietnam arasında tekstil alanında işbirliği geliştirilebilir ve Çin’e karşı bir rekabet avantajı oluşturulabilir. Gıda işleme makineleri konusunda gelişmiş teknolojilere sahip olan Türk gıda sektörünün, Vietnam ile işbirliği projeleri geliştirebileceği düşünülmektedir. Gıda alanında Kent firması kendi markasıyla Vietnam pazarında yer almaktadır. Şekerleme ve bisküvi alanında diğer Türk firmaları için de fırsatlar söz konusudur. Diğer yandan içecekler alanında da Vietnam’da önemli bir pazar potansiyeli söz konusudur. Ülkenin başta Avustralya ve Güney Afrika’dan olmak üzere şarap ithalatı büyük oranlarda artmaktadır. Vietnam’da perakende ticaret sektörü hızla gelişmektedir ve Fransız BIG C, Alman METRO ve yerel FV süper market zincirleri bu sektörün öncüleri olmuşlardır. Türk firmalarının da bu alanda Vietnam pazarına girebilecekleri düşünülmektedir. İşbirliği açısından diğer önemli bir sektör de cam ürünleridir. Bu alanda Vietnam pazarında Paşabahçe ve Şişecam ürünlerini görmek mümkündür. Vietnam’ın altyapı konusunda ihtiyaçları büyüktür. Başta karayolları inşası ve su sistemleri olmak üzere bu tür projeler Dünya Bankası ve Asya Kalkınma Bankası gibi uluslararası kuruluşların kredileriyle finanse edilmektedir. Türk müteahhitlik şirketleri bu projelere girebilirler. 24-25 Ağustos 2004 tarihlerinde Ankara’da düzenlenen Türkiye-Vietnam II. Dönem Karma Ekonomik Komisyon Toplantısı’nda Vietnam Ticaret Bakanı Truong Dinh Tuyen, ülkesinin makine, elektrikli ve elektronik ürünler, demir-çelik ürünleri,


15

kimyasal ürünler ve gübre başta olmak üzere birçok ürüne ihtiyaç duyduğunu ve Türkiye’den özellikle demir-çelik, tekstil kimyasalları ve mühendislik ürünleri ithal edebileceklerini bildirmiştir. Bu alanlarda Türk firmaları ihracat fırsatları yaratabilirler.

* * *

Türk-Vietnam İş Konseyi Türk-Vietnam İş Konseyi, Dış Ekonomik İlişkiler Kurulu (DEİK) bünyesinde 25 Ekim 2005 tarihi itibariyle kurulmuştur. İş Konseyi’nin Başkanı, MNA Danışmanlık Ltd.Şti. Yönetim Kurulu Başkanı Necati Abacıoğlu’dur. İş Konseyi'nin karşı kanadı ise Vietnam Sanayi ve Ticaret Odası ‘dır.

*

vİetnam - akbankho chi minh city’de (eski adıyla saygon), vietnam ise san francisco’da bir...

Documents