verantwoord beslissen….. je zal maar bestuurder zijn!
TRANSCRIPT
![Page 1: verantwoord beslissen….. je zal maar bestuurder zijn!](https://reader035.vdocuments.site/reader035/viewer/2022062703/5551a0ed4979591f3c8b56c3/html5/thumbnails/1.jpg)
![Page 2: verantwoord beslissen….. je zal maar bestuurder zijn!](https://reader035.vdocuments.site/reader035/viewer/2022062703/5551a0ed4979591f3c8b56c3/html5/thumbnails/2.jpg)
verantwoord beslissen…..
je zal maar bestuurder zijn!
![Page 3: verantwoord beslissen….. je zal maar bestuurder zijn!](https://reader035.vdocuments.site/reader035/viewer/2022062703/5551a0ed4979591f3c8b56c3/html5/thumbnails/3.jpg)
![Page 4: verantwoord beslissen….. je zal maar bestuurder zijn!](https://reader035.vdocuments.site/reader035/viewer/2022062703/5551a0ed4979591f3c8b56c3/html5/thumbnails/4.jpg)
what’s new?
![Page 5: verantwoord beslissen….. je zal maar bestuurder zijn!](https://reader035.vdocuments.site/reader035/viewer/2022062703/5551a0ed4979591f3c8b56c3/html5/thumbnails/5.jpg)
verhaal Jan Rotmans
(“we zijn officieel in staat van transitie”)
![Page 6: verantwoord beslissen….. je zal maar bestuurder zijn!](https://reader035.vdocuments.site/reader035/viewer/2022062703/5551a0ed4979591f3c8b56c3/html5/thumbnails/6.jpg)
25 jaar
DoorontwikkelingsfaseVoorontwikkelingsfase
25 jaar
Transitie naar duurzame samenleving
Nieuw Paradigma
Nieuwe Instituties
Nieuwe SturingKant
elpe
riode
Oud Paradigma
Oude Instituties
Oude Sturing
Tijd
O
pbou
w va
n du
urza
me
sam
enle
ving
We zitten hier
![Page 7: verantwoord beslissen….. je zal maar bestuurder zijn!](https://reader035.vdocuments.site/reader035/viewer/2022062703/5551a0ed4979591f3c8b56c3/html5/thumbnails/7.jpg)
paradigma wisseling
exploitiemodel versus co-operatiemodel
economisch rend. versusmaatschappelijk rend.
lineair proces versus cyclisch proces
waarde ontlenen versus waarde creëren
zelfredzaam versus samen redzaam
![Page 8: verantwoord beslissen….. je zal maar bestuurder zijn!](https://reader035.vdocuments.site/reader035/viewer/2022062703/5551a0ed4979591f3c8b56c3/html5/thumbnails/8.jpg)
verandering vantop-down naar bottum-up
generiek naar maatwerk
centraal naar lokaal
algemeen naar situationeel
![Page 9: verantwoord beslissen….. je zal maar bestuurder zijn!](https://reader035.vdocuments.site/reader035/viewer/2022062703/5551a0ed4979591f3c8b56c3/html5/thumbnails/9.jpg)
bestuurders in de ouderenzorg
![Page 10: verantwoord beslissen….. je zal maar bestuurder zijn!](https://reader035.vdocuments.site/reader035/viewer/2022062703/5551a0ed4979591f3c8b56c3/html5/thumbnails/10.jpg)
overheid
bestuurzorginste
lling
zo was het…
![Page 11: verantwoord beslissen….. je zal maar bestuurder zijn!](https://reader035.vdocuments.site/reader035/viewer/2022062703/5551a0ed4979591f3c8b56c3/html5/thumbnails/11.jpg)
…inmiddels…. dubbele vergrijzing toename zorgvraag bezuinigingen patiënt wordt cliënt gereguleerde martkwerking
![Page 12: verantwoord beslissen….. je zal maar bestuurder zijn!](https://reader035.vdocuments.site/reader035/viewer/2022062703/5551a0ed4979591f3c8b56c3/html5/thumbnails/12.jpg)
overheidbestuurderouderenzor
g
familie ouderen
zorgprofessio
nals
financierscliënten-
raad
![Page 13: verantwoord beslissen….. je zal maar bestuurder zijn!](https://reader035.vdocuments.site/reader035/viewer/2022062703/5551a0ed4979591f3c8b56c3/html5/thumbnails/13.jpg)
overheid
bestuurderouderenzor
g
familie ouderen
zorgprofessio
nals
financiers
cliënten-raad
nu..
![Page 14: verantwoord beslissen….. je zal maar bestuurder zijn!](https://reader035.vdocuments.site/reader035/viewer/2022062703/5551a0ed4979591f3c8b56c3/html5/thumbnails/14.jpg)
zorgmodeloverheid – ouderen
(Andersen & Newman 1973)
Scandinavisch model
Mediterraan model
Continentaal model(Nederland)
![Page 15: verantwoord beslissen….. je zal maar bestuurder zijn!](https://reader035.vdocuments.site/reader035/viewer/2022062703/5551a0ed4979591f3c8b56c3/html5/thumbnails/15.jpg)
zorgmodeloverheid – ouderen
(Andersen & Newman 1973)
Mediterraan model • meer eigen regie, langer thuis wonen• ondersteuning door familie• overheid alleen als het niet anders kan
![Page 16: verantwoord beslissen….. je zal maar bestuurder zijn!](https://reader035.vdocuments.site/reader035/viewer/2022062703/5551a0ed4979591f3c8b56c3/html5/thumbnails/16.jpg)
![Page 17: verantwoord beslissen….. je zal maar bestuurder zijn!](https://reader035.vdocuments.site/reader035/viewer/2022062703/5551a0ed4979591f3c8b56c3/html5/thumbnails/17.jpg)
overheid
bestuurderouderenzor
g
familie ouderen
zorgprofession
als
financiers
cliënten-raad
Verantwoorde zorg?
![Page 18: verantwoord beslissen….. je zal maar bestuurder zijn!](https://reader035.vdocuments.site/reader035/viewer/2022062703/5551a0ed4979591f3c8b56c3/html5/thumbnails/18.jpg)
overheid
bestuurouderenzor
g
familie ouderen
zorgprofession
als
financiers
cliënten-raad
morele ambiguïteit
![Page 19: verantwoord beslissen….. je zal maar bestuurder zijn!](https://reader035.vdocuments.site/reader035/viewer/2022062703/5551a0ed4979591f3c8b56c3/html5/thumbnails/19.jpg)
filmbeeld (“een cultuur van mondige en
autonome burgers die meebepalen wat goed en niet goed is”)
![Page 20: verantwoord beslissen….. je zal maar bestuurder zijn!](https://reader035.vdocuments.site/reader035/viewer/2022062703/5551a0ed4979591f3c8b56c3/html5/thumbnails/20.jpg)
“….die schrijf je niet de wetten voor,
die laat je in hun waarde!”
![Page 21: verantwoord beslissen….. je zal maar bestuurder zijn!](https://reader035.vdocuments.site/reader035/viewer/2022062703/5551a0ed4979591f3c8b56c3/html5/thumbnails/21.jpg)
“Bestaande bestuursmodellen volstaan niet meer…...” (Pollitt & Bouckaert 2004)
“…….omdat op voorhand niet meer vastligt wat een goed besluit of een goede ontwikkeling is.” (van de Poel & Royakkers 2007)
![Page 22: verantwoord beslissen….. je zal maar bestuurder zijn!](https://reader035.vdocuments.site/reader035/viewer/2022062703/5551a0ed4979591f3c8b56c3/html5/thumbnails/22.jpg)
morele ambiguïteit leidt dagelijks tot
dilemma’s
“Laten we cliënten in ons verzorgingshuis wel of niet betalen voor extra diensten zoals een glas wijn of een extra douchebeurt?” (Bestuurder Jansen)
![Page 23: verantwoord beslissen….. je zal maar bestuurder zijn!](https://reader035.vdocuments.site/reader035/viewer/2022062703/5551a0ed4979591f3c8b56c3/html5/thumbnails/23.jpg)
morele ambiguïteit(een dilemma uit de praktijk)
Niet betalen Wel betalen
Geen extra inkomsten Aantasting gelijkheid
Gelijkwaardigheid Eigen levensstijl
Loyaliteit Keuzevrijheid
![Page 24: verantwoord beslissen….. je zal maar bestuurder zijn!](https://reader035.vdocuments.site/reader035/viewer/2022062703/5551a0ed4979591f3c8b56c3/html5/thumbnails/24.jpg)
morele ambiguïteit(Noordegraaf & Abma 2003)
Je kan niet managen op basis van meten: context in transitie grote pluraliteit in belanghebbenden grote multivocaliteit t.a.v. ‘het goede’
![Page 25: verantwoord beslissen….. je zal maar bestuurder zijn!](https://reader035.vdocuments.site/reader035/viewer/2022062703/5551a0ed4979591f3c8b56c3/html5/thumbnails/25.jpg)
hoe komt eenbesluit
tot stand?
![Page 26: verantwoord beslissen….. je zal maar bestuurder zijn!](https://reader035.vdocuments.site/reader035/viewer/2022062703/5551a0ed4979591f3c8b56c3/html5/thumbnails/26.jpg)
de praktijk
Bestuurders handelen op basis van hun eigen morele waarden.
![Page 27: verantwoord beslissen….. je zal maar bestuurder zijn!](https://reader035.vdocuments.site/reader035/viewer/2022062703/5551a0ed4979591f3c8b56c3/html5/thumbnails/27.jpg)
Bestuurder A: autonomie
Bestuurder B: hulpgeven aan kwetsbaren
![Page 28: verantwoord beslissen….. je zal maar bestuurder zijn!](https://reader035.vdocuments.site/reader035/viewer/2022062703/5551a0ed4979591f3c8b56c3/html5/thumbnails/28.jpg)
maar is dat voldoende?
![Page 29: verantwoord beslissen….. je zal maar bestuurder zijn!](https://reader035.vdocuments.site/reader035/viewer/2022062703/5551a0ed4979591f3c8b56c3/html5/thumbnails/29.jpg)
een casus
Uitbreiding van de intramurale zorg met ondersteuning aan thuiswonende ouderen.
![Page 30: verantwoord beslissen….. je zal maar bestuurder zijn!](https://reader035.vdocuments.site/reader035/viewer/2022062703/5551a0ed4979591f3c8b56c3/html5/thumbnails/30.jpg)
bestrijding eenzaamheid
voorkomen crisis
zorgzaamheid
kostenefficienc
yzorgplicht
zelfredzaamheid
rechtvaardige
besteding gelden
![Page 31: verantwoord beslissen….. je zal maar bestuurder zijn!](https://reader035.vdocuments.site/reader035/viewer/2022062703/5551a0ed4979591f3c8b56c3/html5/thumbnails/31.jpg)
overheid
bestuurderouderenzor
g
familie ouderen
zorgprofession
als
financiers
cliënten-raad
web van verplichtingen en verwachtingen
![Page 32: verantwoord beslissen….. je zal maar bestuurder zijn!](https://reader035.vdocuments.site/reader035/viewer/2022062703/5551a0ed4979591f3c8b56c3/html5/thumbnails/32.jpg)
overheid
bestuurderouderenzor
g
familie ouderen
zorgprofession
als
financiers
clienten-raad
spanningen
![Page 33: verantwoord beslissen….. je zal maar bestuurder zijn!](https://reader035.vdocuments.site/reader035/viewer/2022062703/5551a0ed4979591f3c8b56c3/html5/thumbnails/33.jpg)
Waarbij:
Zakelijke waarden het doorgaans winnen van zorginhoudelijke waarden,
met als gevolg…………
![Page 34: verantwoord beslissen….. je zal maar bestuurder zijn!](https://reader035.vdocuments.site/reader035/viewer/2022062703/5551a0ed4979591f3c8b56c3/html5/thumbnails/34.jpg)
…behoeften aan zorg blijven onbeantwoord!
![Page 35: verantwoord beslissen….. je zal maar bestuurder zijn!](https://reader035.vdocuments.site/reader035/viewer/2022062703/5551a0ed4979591f3c8b56c3/html5/thumbnails/35.jpg)
bevindingen
1) Zakelijke waarden en opgelegde verplichtingen domineren zorgwaarden,
![Page 36: verantwoord beslissen….. je zal maar bestuurder zijn!](https://reader035.vdocuments.site/reader035/viewer/2022062703/5551a0ed4979591f3c8b56c3/html5/thumbnails/36.jpg)
systeemwaarden domineren menswaarden
doelmatigheid aandacht / tijd
efficiency vertrouwen
controle, beheersing ruimte
regelzucht keuzevrijheid
kosten / baten kwaliteit
![Page 37: verantwoord beslissen….. je zal maar bestuurder zijn!](https://reader035.vdocuments.site/reader035/viewer/2022062703/5551a0ed4979591f3c8b56c3/html5/thumbnails/37.jpg)
bevindingen
1) Zakelijke waarden en opgelegde verplichtingen domineren zorgwaarden,
2) verhoudingen tussen overheid en zorgbestuurders en tussen bestuurders en ouderen/mantelzorgers zijn nog traditioneel,
![Page 38: verantwoord beslissen….. je zal maar bestuurder zijn!](https://reader035.vdocuments.site/reader035/viewer/2022062703/5551a0ed4979591f3c8b56c3/html5/thumbnails/38.jpg)
overheid – ouderen(Andersen & Newman 1973)
Scandinavisch model
Mediterraan model
Continentaal model(Nederland)
Opgelegd !
![Page 39: verantwoord beslissen….. je zal maar bestuurder zijn!](https://reader035.vdocuments.site/reader035/viewer/2022062703/5551a0ed4979591f3c8b56c3/html5/thumbnails/39.jpg)
veranderingen in verantwoordelijkhed
envereist
andere cultuur
![Page 40: verantwoord beslissen….. je zal maar bestuurder zijn!](https://reader035.vdocuments.site/reader035/viewer/2022062703/5551a0ed4979591f3c8b56c3/html5/thumbnails/40.jpg)
bevindingen
1) Zakelijke waarden en opgelegde verplichtingen domineren zorgwaarden,
2) verhoudingen tussen overheid en zorgbestuurders en tussen bestuurders en ouderen/mantelzorgers zijn nog traditioneel,
3) bestuurders handelen op basis van het eigen morele kompas.
![Page 41: verantwoord beslissen….. je zal maar bestuurder zijn!](https://reader035.vdocuments.site/reader035/viewer/2022062703/5551a0ed4979591f3c8b56c3/html5/thumbnails/41.jpg)
….die schrijf je niet de wetten voor,
die laat je in hun waarde!
Handelen vanuit het eigen morele kompas
is niet voldoende om de cultuuromslag te maken!
![Page 42: verantwoord beslissen….. je zal maar bestuurder zijn!](https://reader035.vdocuments.site/reader035/viewer/2022062703/5551a0ed4979591f3c8b56c3/html5/thumbnails/42.jpg)
tekortkomingen
geen stem aan hen die het aangaat ineffectieve reductie van de complexiteit geen plek voor waardenpluralisme geen cultuuromslag door opgelegde verplichtingen
![Page 43: verantwoord beslissen….. je zal maar bestuurder zijn!](https://reader035.vdocuments.site/reader035/viewer/2022062703/5551a0ed4979591f3c8b56c3/html5/thumbnails/43.jpg)
….maar hoe doe je dat, iedereen in zijn waarde laten?
![Page 44: verantwoord beslissen….. je zal maar bestuurder zijn!](https://reader035.vdocuments.site/reader035/viewer/2022062703/5551a0ed4979591f3c8b56c3/html5/thumbnails/44.jpg)
verantwoorde zorgTronto (1993), Verkerk (1994), Walker (1998)
verantwoorde zorg ontstaat in de praktijk en in de relatie tussen mensen,
waarbij
verantwoordelijkheden aangegaan worden op basis van onderhandeling over morele waarden
![Page 45: verantwoord beslissen….. je zal maar bestuurder zijn!](https://reader035.vdocuments.site/reader035/viewer/2022062703/5551a0ed4979591f3c8b56c3/html5/thumbnails/45.jpg)
verantwoorde zorgTronto (1993), Verkerk (1994), Walker (1998)
verantwoorde zorg ontstaat in de praktijk en in de relatie tussen mensen,
waarbij
verantwoordelijkheden aangegaan worden op basis van onderhandeling over morele waarden
wat verantwoord is bepalen belanghebbenden
![Page 46: verantwoord beslissen….. je zal maar bestuurder zijn!](https://reader035.vdocuments.site/reader035/viewer/2022062703/5551a0ed4979591f3c8b56c3/html5/thumbnails/46.jpg)
evolutie beleidsevaluatie
(Guba & Lincoln 1989)
Nadruk op: meten beschrijven beoordelen onderhandelen over waarden
![Page 47: verantwoord beslissen….. je zal maar bestuurder zijn!](https://reader035.vdocuments.site/reader035/viewer/2022062703/5551a0ed4979591f3c8b56c3/html5/thumbnails/47.jpg)
bestrijding eenzaamheid
voorkomen crisis
zorgzaamheid
kostenefficien
cyzorgplicht
zelfredzaamheid
rechtvaardige
besteding gelden
![Page 48: verantwoord beslissen….. je zal maar bestuurder zijn!](https://reader035.vdocuments.site/reader035/viewer/2022062703/5551a0ed4979591f3c8b56c3/html5/thumbnails/48.jpg)
verantwoorde zorgTronto (1993), Verkerk (1994), Walker (1998)
verantwoorde zorg ontstaat in de praktijk en in de relatie tussen mensen, het leggen van verbindingen.
waarbij
verantwoordelijkheden aangegaan worden op basis van onderhandeling over morele waarden, op een gedeelde morele basis.
![Page 49: verantwoord beslissen….. je zal maar bestuurder zijn!](https://reader035.vdocuments.site/reader035/viewer/2022062703/5551a0ed4979591f3c8b56c3/html5/thumbnails/49.jpg)
hoe kom je tot een gedeelde morele
basis?
wederzijds begrip belanghebbenden
dialoog als voertuig voor praktijkverbetering
situationele gezamenlijke verantwoordelijk
![Page 50: verantwoord beslissen….. je zal maar bestuurder zijn!](https://reader035.vdocuments.site/reader035/viewer/2022062703/5551a0ed4979591f3c8b56c3/html5/thumbnails/50.jpg)
verbinders nodig tussen:
systeem en mens
management en werkvloer
intern en extern
![Page 51: verantwoord beslissen….. je zal maar bestuurder zijn!](https://reader035.vdocuments.site/reader035/viewer/2022062703/5551a0ed4979591f3c8b56c3/html5/thumbnails/51.jpg)
verantwoordelijkheden relationeel construeren
“gestructureerd delibereren ondersteunt verdieping, verbreding en het versmelten
van morele zienswijzen” (Widdershoven & Abma 2011)
![Page 52: verantwoord beslissen….. je zal maar bestuurder zijn!](https://reader035.vdocuments.site/reader035/viewer/2022062703/5551a0ed4979591f3c8b56c3/html5/thumbnails/52.jpg)
![Page 53: verantwoord beslissen….. je zal maar bestuurder zijn!](https://reader035.vdocuments.site/reader035/viewer/2022062703/5551a0ed4979591f3c8b56c3/html5/thumbnails/53.jpg)
een voorbeeld
“moeten we het Grand Café van ons verzorgingshuis sluiten of niet?”
(bestuurder Jansen)
![Page 54: verantwoord beslissen….. je zal maar bestuurder zijn!](https://reader035.vdocuments.site/reader035/viewer/2022062703/5551a0ed4979591f3c8b56c3/html5/thumbnails/54.jpg)
verantwoord besluit construeren
gestrucureerd homogeen of heterogeen rol van de facilitatorDoel: nieuwe inzichten en kennis wederzijds begrip versmelting van waarden
![Page 55: verantwoord beslissen….. je zal maar bestuurder zijn!](https://reader035.vdocuments.site/reader035/viewer/2022062703/5551a0ed4979591f3c8b56c3/html5/thumbnails/55.jpg)
de stappen
1. beschrijven casus2. formuleren dilemma 3. verhelderingsvragen4. analyse waarden5. individuele afwegingen6. vergelijking van de verschillen7. afrondende conclusie
![Page 56: verantwoord beslissen….. je zal maar bestuurder zijn!](https://reader035.vdocuments.site/reader035/viewer/2022062703/5551a0ed4979591f3c8b56c3/html5/thumbnails/56.jpg)
Niet sluiten Wel sluiten
sociale ontmoeting onrechtvaardige besteding gelden
prestige kroeggedrag bevorderend
ontlasting zorgprofessionals
werkdrukverhogend
……. …….
waarden toekenningen
![Page 57: verantwoord beslissen….. je zal maar bestuurder zijn!](https://reader035.vdocuments.site/reader035/viewer/2022062703/5551a0ed4979591f3c8b56c3/html5/thumbnails/57.jpg)
de uitkomst zorgzaamheid voor wie?
gevaar van denken te weten wat speelt,
beperkt perspectief van vertegenwoordigende partijen,
waardetoekenning door betrokkenen uit de praktijk,
![Page 58: verantwoord beslissen….. je zal maar bestuurder zijn!](https://reader035.vdocuments.site/reader035/viewer/2022062703/5551a0ed4979591f3c8b56c3/html5/thumbnails/58.jpg)
dus….. zorgzaamheid voor wie? wie zijn de belanghebbenden? gevaar van denken te weten wat speelt welke issues, concerns en claims spelen er? beperkt inzicht van de cliëntenraad houd rekening met beperkte blik van
vertegenwoorders waardetoekenning door betrokkenen uit de
praktijk neem waarden van ervaringsdeskundigen
mee in de overweging.
![Page 59: verantwoord beslissen….. je zal maar bestuurder zijn!](https://reader035.vdocuments.site/reader035/viewer/2022062703/5551a0ed4979591f3c8b56c3/html5/thumbnails/59.jpg)
proces aanpak(Guba & Lincoln 1989, Widdershoven & Abma
2007)
stap 1: sociale condities creërenstap 2: verzamelen issues; wat en wie doen er doet? stap 3: homogene dialogen; inbreng van waarden stap 4: heterogene dialogen; onderhandelen over waardenstap 5: opvolging uitkomstenstap 6: verantwoording op basis van de afwegingen
![Page 60: verantwoord beslissen….. je zal maar bestuurder zijn!](https://reader035.vdocuments.site/reader035/viewer/2022062703/5551a0ed4979591f3c8b56c3/html5/thumbnails/60.jpg)
moreel constructivistisch
leiderschap
zorg beschouwen als deliberatief democratisch proces,
en het zijn van een morele drager van de verandering.
![Page 61: verantwoord beslissen….. je zal maar bestuurder zijn!](https://reader035.vdocuments.site/reader035/viewer/2022062703/5551a0ed4979591f3c8b56c3/html5/thumbnails/61.jpg)
moreel constructivistisch
leiderschap
zorg beschouwen als deliberatief democratisch proces,
met wie spreek je wanneer waarover?
en het zijn van een morele drager van de verandering.
in- en extern!
![Page 62: verantwoord beslissen….. je zal maar bestuurder zijn!](https://reader035.vdocuments.site/reader035/viewer/2022062703/5551a0ed4979591f3c8b56c3/html5/thumbnails/62.jpg)
conclusie
Of een besluit verantwoord is, wordt mede bepaald door alle belanghebbenden.
Een besluit kan derhalve alleen verantwoord voorbereid worden in dialoog met deze
belanghebbenden.
![Page 63: verantwoord beslissen….. je zal maar bestuurder zijn!](https://reader035.vdocuments.site/reader035/viewer/2022062703/5551a0ed4979591f3c8b56c3/html5/thumbnails/63.jpg)
conclusie
Of een besluit verantwoord is, wordt mede bepaald door alle belanghebbenden.
Een besluit kan derhalve alleen verantwoord voorbereid worden in dialoog met deze
belanghebbenden.